1. 1. Th gi i Ph ngTM T T L CH STH K HAI MI M TThe World Is FlatA BRIEF HISTORY OFTHE TWENTY-FIRST CENTURYThomas L. Friedman
2. 2. TH GI I L PH NG Nh ng ng i d ch:Nguy n Quang A, Cao Vi t Dng, Nguy n Tin Phong
3. 3. CNG TC GI From Beirut to Jerusalem (1989)The Lexus and the Olive Tree (1999)[Chi c Lexus v Cy liu (NXB. Khoa h c X H i 2005)] Longtitudes and Attitudes (2002)
4. 4. THOMAS L. FRIEDMANTH GI I L PH NGTm t t L ch s Th k Hai mi M tFarrar, Straus and Gioux / New York
5. 5. T ng Matt v Kay v Ron
6. 6. M cL cL i gi i thi uTh gi i Tr thnh Ph ng Th noM t: Khi Ti Cn ang Ng / 3Hai: M i L c Lm Ph ng Th gi i / 48 L c lm ph ng # 1. 9/11/89 / 48 L c lm ph ng # 2. 9/8/95 / 56 L c lm ph ng # 3. Ph n m m Work Flow / 71 L c lm ph ng # 4. Open-Sourcing / 81 L c lm ph ng # 5. Outsourcing / 103 L c lm ph ng # 6. Offshoring / 114 L c lm ph ng # 7. Xu Chu i cung / 128 L c lm ph ng # 8. Insourcing / 141 L c lm ph ng # 9. In-forming / 150 L c lm ph ng # 10. Cc Steroid / 159Ba: Ba s H i t / 173B n: S S p x p V i / 201M v Th gi i Ph ngNm: M v T do Thng m i / 225Su: Nh ng Ti n dn / 237B y: Cu c Kh ng ho ng Tr m l ng / 250Tm: y Khng ph i l m t Th nghi m / 276
7. 7. Cc N c ang Pht tri n v Th gi i Ph ngChn:cmng trinh Guadalupe / 309Cc Cng ti v Th gi i Ph ngM i: Cc cng ti i ph th no / 339 a Chnh tr v Th gi i Ph ngM i m t: Th gi i Khng ph ng / 371M i hai: L thuy t Dell v Ngn ng a Xung t / 414K t lu n: S c T ng t ngM i ba: 9/11 i l i 11/9 / 441L i C m n / 471Ch m c / 475
8. 8. L I GI I THI UB n c c m trn tay cu n th m i ba* c a t sch SOS2,cu n Th gi i Ph ng c a Thomas L. Freedman. Cu n sch c inv pht hnh l n u vo thng 4-2005. y l cu n sch th t c aFreedman, cu n th hai, Xe Lexus v Cy liu, v a c Nh xu tb n Khoa H c X h i xu t b n b ng ti ng Vi t. T. L. Freedman lnh bo n i ti ng c a t New York Times, i nhi u, g p g v i r tnhi u nhn v t n i ti ng, v i con m t h t s c s c s o, ng trnh bynh ng v nton c u ho r t sc tch v sinh ng, ng trnh bynh ng v nkh khan, kh hi u m t cch sng s a, d d m, dngnhi u n d gip b n c lnh h i v n m t cch d dng.Ti ngh cu n sch r t b ch cho cc nh chnh tr , cc nhho ch nh chnh sch, v n trnh by nh ng thch th c c a thgi i ph ng i v i M, v i th gi i ang pht tri n, v i cc cng ti,nn cc lo i c gi ny s c th th y thng tin v t ng c aFreedman gy kch thch. Cc h c gi ch c s h c c cch trnhby n gi n nhi u v nph c t p. Ti nhi t thnh khuyn gi itr v cc doanh nhn hy c cu n sch ny, v n s b ch choh xc nh l i mnh trong h c t p, kh i nghi p, h c v lm vi csu t i. T t nhin cu n sch cng b ch cho t t c nh ng ai quantm n tng lai, vi c lm, cng ngh , khoa h c, v sng t o.Ng i d ch c h t s clm cho b n d ch c chnh xcv d c, song do hi u bi t c h n nn kh th trnh kh i sai st.Ph n ch m c n i dung, m i m c chnh (v cm c ph n uchng ti th y thu t ng c th l l ), c km theo thu t ng ti ng*Cc quy n tr c g m:1. J. Kornai: Con ng d n t i n n kinh t th tr ng, H i Tin h c Vi tNam 2001, Nh Xu t b n Vn ho Thng tin (NXB VHTT) 2002.2. J. Kornai: H th ng X h i ch ngha, NXB Vn ho Thng tin 20023. J. Kornai- K. Eggleston: Chm sc s c kho c ng ng, NXB VHTT20024. G. Soros: Gi kim thu t ti chnh, s p xu t b n5. H. de Soto: S b n c a t b n, s p xu t b n6. J. E. Stiglitz: Ch ngha x h i i v u? s p xu t b n7. F.A. Hayek: Con ng d n t i chnng n, s p xu t b n8. G. Soros: X h i M , s p xu t b n9. K. Popper: S Kh n cng c a Ch ngha l ch s , s p xu t b n.10. K. Popper: X h i m v nh ng k th c a n, I, Plato11. K. Popper: X h i m v nh ng k th c a n, II, Hegel v Marx12. Thomas S. Kuhn: C u trc c a cc cu c Cch m ng Khoa h c
9. 9. Anhb n c ti n tham kh o; tc gi dng nhi u t m i, m t st c nguyn b ng ti ng Anh, ph n gi i thch ngha c th tmth y Ch m c. Nh ng ng i d ch cu n sch ny g m: Cao Vi t Dng (ccChng 9, 10, 11, 12) v Nguy n Tin Phong (Chng 13), ph ncn l i ti d ch v m ng vi c hi u nh chung. Ti thnh th txin l i cc c ng s v sot l i v s a t ng cu c a cc chng. Lm v y c th m t ci hay c a b n d ch ban u, k c cchvi t chnh t nhng cho b n d ch c nh t qun ti s a r tnhi u, ph n hay l c a h , cc l i v thi u st l c a ti. Ti ch utrch nhi m v m i l i v sai st c a ton b b n d ch. M i ch thch c a tc gi c nh b ng s . T t c cc chthch nh d u sao (*) cu i trang l c a ng i d ch. Trong vnb n i khi ng i d ch c a thm t hay c m tcho cu cr ngha, ph n c t trong d u [nh th ny]. B n d ch ch ccn nhi u thi u st mong b n c thng c m, l ng th , v chb o; xin lin h theo a ch T p ch Tin h c v i s ng, 54Hong Ng c Phch H N i [25/B7 Nam Thnh Cng], ho c quai n th thds@hn.vnn.vn hay nqa@netnam.vn 09-2005 Nguy n Quang A
10. 10. Th gi iTr thnh Ph ng Th no
11. 11. M T Khi Ti Cn ang Ng Tu cc Ho ng t , v i t cch nh ng ng i Cng gio C c, v cc hong t nh ng ng i yu m n v thc y ni m tin Cng gio linh thing, v l nh ng k th c a h c thuy t Mohamet, v c a m i s sng bi th n t ng v d gio, quy t nh c ti, Christopher Columbus,i n cc mi n ni trn c a n , xem cc hong t , nhn dn, v cc vng t y, vtm hi u tnh kh c a h v phng php thch h p nh m c i bi n h theo ni m tin linh thing c a chng ta; v hn n a ch d n r ng ti khng c i b ng ng b theo h ng ng, nh l th ng, m b ng ng pha Ty, theo h ng m n nay chng ta khng c b ng ch ng ch c ch n no r ng c b t c ai i.- T nh t k c a Christopher Columbus v chuy n i 1492 c a ngCng h ng ai t ng ch h ng cho ti nh th ny trn m t sn golf tr c y: Hy nh m vo ho c Microsoft hay IBM. Tii m pht bng u tin t i sn golf KGA Golf Club khutrung tm thnh ph Bangalore, mi n nam n , khi b n chi c ati tr vo hai cao c b ng knh-v thp bng long n i b t ln ng xa, ng sau th m c xanh u tin. Cao c Goldman Sachsv n cha xong; n u khng th anh ta c th tr vo ci n a vbi n n thnh b ba. HP v Texas Instrument c vn phng c a h sau l th chn, d c theo l th m i. khng ph i l t t c .Cc m c pht bng l c a Epson, cng ti my in, v m t trongnh ng ng i xch g y c a chng ti i m 3M. Bn ngoi, m t sbi n hi u giao thng cng do Texas Instrument ti tr , v b ngqu ng co Pizza Hut trn ng trng m t mi ng pizza b c hi,d i u Cc mi ng giga y Hng v !
12. 12. 4 TH GI I L PH NG Khng, y d t khot khng ph i Kansas. Th m ch khng c vgi ng n . y l Th gi i M i, Th gi i C, hay Th gi i ti p? Ti n Bangalore, Silicon Valley c a n , b ng hnh trnhkhm ph c a ring ti gi ng c a Columbus. Columbus i thuy nbu m v i cc tu Nia, Pinta, v Santa Mara trong m t n l ckhm ph ra m t ng ng n hn, tr c ti p hn n nb ngh ng v pha ty, qua i Ty Dng, m ng cho l ng bi nkhi n ng n hn l i xu ng pha nam v ng vng quachu Phi, nh nh ng ng i khai ph B o Nha th i ng thi. nv cc Hn o Gia V phng ng n i ti ng m t th iv vng, ng c, qu, v t l a c a h - m t ngu n v t bu khngk xi t. Tm ng t t qua bi n ny n n, th i khi cc thl c H i gio ngy ch n cc ng b t chu u, l m tcch cho c Columbus v n n qun ch Ty Ban Nha tr nn giuc v hng m nh. Khi Columbus cng bu m, hi n nhin ng cho r ng Tri t trn, l v sao ng l i tin ch c r ng ng c thn nb ng cch i v phng ty. Tuy nhin, ng tnh saiqung ng. ng ngh Trit l m t qu c u nh hn. ngcng khng d ki n g p m t vng t r ng tr c khi ng n c ng n. Tuy nhin, ng g i cc th dn m ng g pth gi i m i l cc Indian-dn da [nh ng ng i n ]. Quayv nh, tuy th , Columbus c th ni cho nh ng ng iung, Vua Ferdinand v Hong h u Isabella, r ng m c d ng khngth y n , ng c th xc nh n r ng th gi i qu th c trn. Ti b t u i n theo ng h ng ng, qua Frankfurt. Tidng Lufthansa v i v h ng thng gia. Ti bi t chnh xc h ngmnh i nh b n GPS hi n trn mn hnh thi ra t ngn c a ghng i trn my bay. Ti h cnh an ton v ng gi . Ti cng g p nh ng ng i c g i l Indian. Ti cng i tm ngu n giuc c a n. Columbus tm ph n c ng cc kim lo i qu, tl a, v gia v - ngu n giu c trong th i ng. Ti tm ph n m m,nng l c tr c, cc thu t gi i ph c t p, cc cng nhn tri th c, cccall center [trung tm ph c v khch hng qua i n tho i], cc giaoth c truy n, nh ng t ph v k thu t quang h c cc ngu n giuc c a th i chng ta. Columbus vui s ng bi n nh ng ng iIndian ng g p thnh cc n l , m t qu lao ng chn tay t do. Ti ch mu n hi u v sao nh ng ng i Indian ti g p l i l y vi clm c a chng ta, v sao h tr thnh m t qu quan tr ng nh v y
13. 13. KHI TI CN ANG NG 5cho outsourcing [thu lm ngoi] d ch v v vi c lm cng nghthng tin (CNTT) t Hoa K v cc n c cng nghi p khc.Columbus c hn m t trm ng i trn ba tu c a ng; ti c m tnhm nh t knh Discovery Times v a tho i mi trong hai xe t id chi n, v i cc li xe n i chn tr n. Khi cng bu m, y lni v y, ti cng cho r ng th gi i l trn, song ci ti b t g pnth t h t s c lm lung lay ni m tin c a ti vo ni m .Columbus tnh c g p chu M song ng ngh mnh khm ph ram t ph n n. Ti th c s th y n v ngh nhi u ng i tig p l nh ng ng i M. M t s th c s l y tn M, vnh ng ng i khc b t ch c r t c gi ng ni M cc call centerv cc k thu t kinh doanh M cc phng th nghi m ph n m m.Columbus tu ln vua v hong h u c a mnh r ng th gi i trnv ng i vo l ch s nh ng i u tin khm ph ra i u ny.Ti quay v nh v chia s s pht hi n ch v i v , v ch th th m.Em yu, ti th th , anh ngh th gi i l ph ng.L m sao ti i n k t lu n ny? Ti ngh b n c th ni t tc b t u trong phng h p c a Nadan Nilekani cng tiInfosys Technologies Limited. Infosys l m t trong cc bu v t c ath gi i CNTT n , v Nilekani, CEO [T ng i u hnh] c acng ti, m t trong nh ng thuy n tr ng chn ch n v c knhtr ng nh t c a n n cng nghi p n . Ti i xe v i nhmDiscovery Times n khu Infosys, kho ng b n mi pht t trungtm Bangalore,thm c s v ph ng v n Nilekani.n khuInfosys b ng con ng s t s o, v i cc ch b linh thing, cc xeng a ko, v cc xe ko c ng c t t c cng chen l n st c nh xechng ti. Tuy nhin, m t khi b c vo c ng Infosys b n trongm t th gi i khc. M t b bi l n c khu ngh mt np mnh g acc t ng mn v nh ng d i c c c t t a, st k m t bi ckh ng l nh m t sn golf nh . C v s qun n v m t cu l c bs c kho tuy t v i. Cc cao c knh-v-thp d ng nh m c lngi ng c d i m i tu n. Trong m t s cao c , cc nhn vinInfosys ang vi t cc chng trnh ph n m m c th cho cc cngti M hay chu u; trong cc cao c khc, h th c hi n nh ng cngvi c h u tr ng c a cc cng ti siu qu c gia l n t c sM vchu u - m i th t b o tr my tnh n ccn nghin c u c
14. 14. 6 TH GI I L PH NGth n tr l i cc cu c g i c a khch hng t kh p ni trn thgi i. An ninh l ch t, cc camera theo di cc c a, v n u anh lmvi c cho American Express, anh khng th i vo cao c qu n lcc d ch v v nghin c u cho General Electric. Cc k s ntr , nam v n , i nhanh nh n t cao c ny sang cao c kia, l ngl ng cc th ID [nh n d ng]. M t ng i c v nh c th lo cckho n thu c a ti. Ng i khc c v nh c c th tho r i mytnh c a ti. V ng i th ba c v nh c ta thi t k n! Sau khi ng i cho m t cu c ph ng v n, Nilekani d n nhm TVchng ti d o quanh trung tm h i ngh ton c u c a Infosys- t ngzero c a cng nghi p outsourcing n. N l m t phng suth m lt vn g nhn gi ng m t phng h c c x p thnh dy tm t tr ng lu t Ivy League. m t u c m t mn hnhs cb c t ng v trn cao c cc camera trn tr n cho h i ngh t xa. y l phng h i ngh c a chng ti, y c l l mn hnh l nnh t chu - g m b n mi mn hnh s [g p l i], Nilekani tho gi i thch, ch ln mn hnh TV l n nh t ti t ng th y.Infosys, ng ni, c th t ch c m t cu c h i ngh o c a nh ngng i chi ch ch t c a ton b chu i cung ng ton c u c a ncho b t c d n no vo b t c lc no trn mn hnh siu c .Nh th cc nh thi t k M c a h c th ni chuy n trn mnhnh v i cc nh vi t ph n m m n v cc nh s n xu t chuc a h cng m t lc. Chng ti c th ng i y, ai t NewYork, London, Boston, San Francisco, t t cu tr c ti p [live]. Vc th vi c th c hi n l Singapore, cho nn ng i Singaporecng c th tr c ti p y l ton c u ho, Nilekani ni.Pha trn mn hnh c tm chi c ng h tm t t r t kho ngy lmvi c c a Infosys: 24/7/365 [24 gi m t ngy; 7 ngy m t tu n; 365ngy m t nm]. Cc ng h c g n nhn Ty M, ng M,GMT, n , Singapore, Hong Kong, Nh t B n, c. Outsourcing ch l m t chi u c a m t th c b n hn nhi uang x y ra hi n nay trn th gi i, Nilekani gi i thch. Ci x y ra[vi] nm v a qua l c m t su tt vo cng ngh , cbi t trong th i i bong bng, khi hng trm tri u dollar c ut thi t l p k t n i kh p ni trn th gi i, cp bi n, v t t c ccth .ng th i, ng ni thm, my tnh tr nn r hn vphn tn kh p th gi i, v c m t s bng n v ph n m m e-mail, cc phng ti n tm ki m nh Google, v ph n m m s h u
15. 15. KHI TI CN ANG NG7ring, c th ch b t c cng vi c no v g i m t ph n n Boston,m t ph n n Bangalore, v m t ph n n B c Kinh, t o d dngcho b t c aipht tri n t xa. Khi t t c cc th ny t nhinx y ra cng lc vo kho ng nm 2000, Nilekani ni thm, chng t o ra m t n n ni vi c lm tri th c, v n tr tu , c th cgiao t b t c u. N c th c chia nh , giao, phn ph i, s nxu t v rp l i cng nhau l n n a v i u ny cho cch lmvi c c a chng ta m tt do hon ton m i, c bi t vi c lm ctnh ch t tr tu V ci m anh ang nhn th y t i Bangalore ngynay th c s l nh i m c a t t c nh ng i u trn k t h p l i.Chng ti ng i trn i vng bn ngoi vn phng c a Nilekani, i i TV d ng cc camera. T i m t i m, tm t t cc n c a t tc i u ny, Nilekani th t ra m t c m t c l ng v ng trong uti. ng ni v i ti, Tom, sn chi ang c san ph ng. ngmu n ni l cc n c nh nby gi c kh nng c nh tranh vlao ng tri th c ton c u nh cha t ng bao gi c - v r ng Mt t hn hy s n sng cho i u ny. M b thch th c, nhng, ngnh n m nh, s thch th c s l t t cho M b i v chng ta lun sungs c nh t khi b thch th c. Khi ti r i khu Infosys v Bangalore t ihm y v b xc su t d c ng g, ti c ng m ngh mi vc m t : Sn chi ang c san ph ng.Ci Nandan ni, ti ngh, l sn chi ang c san ph ng c san ph ng? c san ph ng? Tr i i, ng ta ni v i ti thgi i l ph ng!Tiy, Bangalore hn 500 nm sau khi Columbus v tqua ng chn tr i, dng cng ngh hng h i th s c a th i ng,v tr v an ton ch ng minh d t khot r ng th gi i trn vm t trong nh ng k s tinh nhanh nh t n , c o t o t i h cvi n k thu t hng u c a nv c h tr b i cng nghhi n i nh t hi n nay, v c b n ni v i ti l th gi i nyph ng, ph ng nh mn hnh m trn ng ta c th ch tr cu ch p ton b chu i cung ng ton c u c a mnh. Th m ch l thhn, ng bi u dng s pht tri n ny nh m t i u t t, nh c tm c m i trong s pht tri n c a loi ng i v m t c h i l n chon v th gi i m t s th c khi n th gi i chng ta ph ng!Ng i ng sau chi c xe , ti vi t v i vng b n t vo stay c a mnh: Th gi i l ph ng. Ngay khi vi t chng, ti nh n rar ng y l thng i p c b n c a m i th ti th y v nghe
16. 16. 8TH GI I L PH NGBangalore trong hai tu n lm phim. Sn chi c nh tranh ton c u c san b ng. Th gi i c san ph ng. Khi ti nh n r i u ny, c h ng kh i v s kinh hi trn y ti.Nh bo trong ti h ng kh i khi tm th y m t khung kh hi uk hn cc tin chnh bu i sng v gi i thch ci x y ra trn thgi i ngy nay. R rng, hi n nay l c th cho nhi u ng i hn baogi h t h p tc v c nh tranh trong th i gian th c v i nhi ung i hn v nhi u lo i vi c lm khc nhau hn t nhi u ngngch c a hnh tinh hn v trn c s bnh ng hn b t c th igian no tr c y trong l ch s loi ng i dng my tnh, e-mail, m ng, h i ngh t xa, v ph n m m m i nng ng. l ciNandan ni cho ti. l ci ti khm ph ra trong hnhtrnh c a ti n n v xa hn. V l ci cu n sch ny niv . Khi b n b t u ngh v th gi i nh l ph ng, r t nhi u th c ngha theo nh ng cch chng khng c tr c y. Nhng chthn ti cng h ng kh i, b i v s san ph ng th gi i c ngha lby gi chng ta ang k t n i t t c cc trung tm tri th c trn hnhtinh l i thnh m t m ng ton c u n nh t, m - n u ho t ngchnh tr v ch ngha kh ng b khng c n ng th s c thm ra m t k nguyn th nh v ng v i m i gy s ng s t. Nhng suy ng m th gi i ph ng cng lm ti trn y kinh hi,v m t ngh nghi p v c nhn. S kinh s ring c a ti xu t phtt s th c hi n nhin r ng khng ch nh ng ng i vi t ph n m mv cc geek [cc tay c phch v ] my tnh c trao quy nc ng tc trong cng vi c m t th gi i ph ng. N cng l al-Qaedav cc m ng l i kh ng b khc. Sn chi khng c san b ngch theo cch thu ht v siu trao quy n m t nhm hon ton m ic a nh ng ng i i m i sng t o. N c san b ng theo cch liko v siu trao quy n m t nhm hon ton m i c a nh ng ng in ng v n b gi n d , n n ch, v b lm nh c. V ngh nghi p, s nh n ra th gi i l ph ng lm cng th ng th nkinh v ti nh n ra r ng s san b ng ny x y ra khi ti cn angng , v ti b qun n. Ti th c s khng ng , m b n vi ckhc. Tr c 11 thng 9 (11/9), ti t p trung theo di ton c uho v khai thc s cng th ng gi a cc l c Lexus c a s h inh p kinh t v cc l c Cy liu c a b n s c v ch ngha dnt c do cu n Xe Lexus v Cy liu c a ti ra i 1999. Songsau 11/9, cc cu c chi n tranh cy liu m nh ti hon ton.
17. 17. KHI TI CN ANG NG 9Ti dnh h u h t th i gian c a mnh chu du trong cc th gi iR p v H i gio. Vo cc nm ti m t d u v t ton c u ho. Ti l i tm th y v t trn hnh trnh c a ti n Bangalorethng 2 nm 2004. M t khi tm th y, ti nh n ra r ng c ci g th t s quan tr ng x y ra trong khi ti g n b v i cc lm cy liu c a Kabul v Baghdad. Ton c u ho i n m t m c m ihon ton. N u b n t cu n Xe Lexus v Cy liu v cu n schny l i v i nhau, b n s i n k t lu n l l l ch s khi qut l c ba k nguyn l n c a ton c u ho. Th i i u ko di t1492- khi Columbus dng bu m, m ra s giao thng gi a Thgi i C v Th gi i M i cho n kho ng 1800. Ti s g i th ii ny l Ton c u ho 1.0. N lm th gi i co l i t m t kchth c l n thnh c trung bnh. Ton c u ho 1.0 l v cc n c vs c m nh c b p. T c l, trong Ton c u ho 1.0 tc nhn then ch tc a s thay i, ng l c thc y qu trnh h i nh p ton c u ln c b n c bao nhiu c b p bao nhiu s c c b p, bao nghius c ng a, s c gi, hay, mu n hn, s c hi n c v b n c thtri n khai n sng t o n th no. Trong k nguyn ny, cc n cv cc chnh ph (th ng c tn gio hay ch ngha qu c hays k t h p c a c hai xi gi c) d n ng ph b cc b c t ngv n i ch t th gi i l i v i nhau, thc y s h i nh p ton c u.Trong Ton c u ho 1.0, cc cu h i ch y u l: N c ti h p v is c nh tranh v cc c h i ton c u ch no? Lm sao ti c thi ton c u v c ng tc v i nh ng ng i khc thng qua n c ti? K nguyn l n th hai, Ton c u ho 2.0, ko di t 1800 n2000, b gin o n b i i Kh ng ho ng v Chi n tranh Th gi i Iv II. Th i i ny lm th gi i co t c trung bnh xu ng c nh .Trong Ton c u ho 2.0, nhn t then ch t c a thay i, ng l cthc y h i nh p ton c u, l cc cng ti a qu c gia. Cc cngti a qu c gia ny ti n hnh ton c u ho v th tr ng v lao ng,u tin do s bnh tr ng c a cc cng ti c ph n H Lan v Anhv Cch m ng Cng nghi p lm mi nh n. Trong n a u c a th ii ny, h i nh p ton c u c c p l c b i s s t gi m chi phchuyn ch , nh ng c hi n c v ng s t, v trong n a saub i s s t gi m cc chi ph lin l c - nh s ph bi n c a i n tn,i n tho i, PC, v tinh, cp quang, v phin b n ban u c a WorldWide Web (WWW). Chnh trong th i i ny m chng ta th c sth y s ra i v tr ng thnh c a m t n n kinh t ton c u, theo
18. 18. 10TH GI I L PH NGngha r ng c s d ch chuy nc a hng ho v thng tin tl c a ny sang l c a khc c m t th tr ng ton c u,v i s chnh l ch gi v cc s n ph m v lao ng. Cc ng l c ng sau k nguyn ton c u ho ny l cc t ph v ph n c ng -t tu hi n c v ng s t lc ban u n i n tho i v cc mytnh l n vo lc cu i. V cu h i l n trong th i i ny l: Cngti ti h p v i n n kinh t ton c u ch no? N t n d ng cc ch i th no? Lm sao ti c th i ton c u v c ng tc v i nh ngng i khc qua cng ti c a ti? Cu n Xe Lexus v Cy liu chy u l v nh i m c a k nguyn ny, m t th i i khi cc b ct ng b t u s ptrn kh p th gi i, v s h i nh p, v s ph nng d d i v i n, ln m t m c m i hon ton. Nhng ngay c khicc b c t ng s p , v n cn nhi u ro c n i v i s h i nh pton c u sun s . Hy nh , khi Bill Clinton c b u lm t ngth ng nm 1992, h u nh khng ai ngoi chnh ph v gi i hn lmc e-mail, v khi ti vi t Xe Lexus v Cy liu nm 1998, Internetv thng m i i n t v a m i c t cnh. Ph i, chng c t cnh cng v i nhi u th khc n a cng n trong khi ti ng . V l l do v sao ti l l trong cu n schny r ng vo kho ng nm 2000 chng ta b c vo m t knguyn m i hon ton: Ton c u ho 3.0. Ton c u ho 3.0 lm thgi i co t c nh xu ng c b t v ng th i san b ng sn chi. Vtrong khi ng l c trong Ton c u ho 1.0 l cc n c ti n hnhton c u ho v ng l c trong Ton c u ho 2.0 l cc cng ti ti nhnh ton c u ho, ng l c trong Ton c u ho 3.0 - th cho n c trng c nh t v nh - l nng l c m i tm th y cho cc cnhnc ng tc v c nh tranh ton c u. V ci n b y cho phpcc c nhn v cc nhm i ton c u dn v y v sun s nv ykhng ph i l s c ng a, khng ph i l ph n c ng, m l ph n m m-t t c cc lo i ng d ng m i cng chung v i s sng t o ra m tm ng cp quang ton c u bi n t t c chng ta thnh lng gi ng stvch. By gi cc c nhn ph i, v c th , h i, Ti h p v i c nhtranh v cc c h i ton c u ngy nay ch no, v lm sao ti cth , t mnh, c ng tc v i nh ng ng i khc m t cch ton c u? Song Ton c u ho 3.0 khng ch khc cc k nguyn tr c chn lm th gi i co l i v ph ng th no v n trao quy n cho cc cnhn ra sao. N khc ch Ton c u ho 1.0 v Ton c u ho 2.0ch y u do cc c nhn v doanh nghi p u M d n d t. Tuy Trung
19. 19. KHI TI CN ANG NG 11Qu c th c s l n n kinh t l n nh t th gi i trong th k m i tm,chnh cc n c, cc cng ti, nh ng ng i thm d phng Ty ti nhnh ph n l n vi c ton c u ho v nh hnh h th ng. Nhng vsau ny, i u ny s ngy cng t ng hn. B i v n lm th gi ico l i v ph ng, Ton c u ho 3.0 ngy cng nhi u s c d n d tkhng ch b i cc c nhn m cng b i cc nhm c nhn phiTy phng, khng da tr ng a d ng hn nhi u. Cc c nhn tm i ni c a th gi i ph ng u c trao quy n. Ton c u ho 3.0bi n thnh c th cho r t nhi u ng ic m v chi [plug andplay], v b n s th y m i s c c u v ng con ng i tham gia.(Trong khi s trao quy n cho cc c nhnhnh ng ton c ul c tnh m i quan tr ng nh t c a Ton c u ho 3.0, cc cng ti-to v nh - cng c trao quy n m t cch m i n a trong k nguynny. Ti th o lu n chi ti t c hai mu n hn trong cu n sch ny).Khng c n ph i ni, ti ch c s nh gi l m nh t v t t c i u ny khi ti r i vn phng c a Nandan ngy y Bangalore.Nhng khi ti ng i suy ng m nh ng thay i ny ban cng c aphng khch s n c a ti t i hm , ti bi t m t th : ti mu nb m i th v vi t m t cu n sch c th cho php ti hi u qu trnhlm ph ng ny di n ra th no v cc h lu c a n c th l g i v i cc n c, cc cng ti, v cc c nhn. Cho nn ti nh c i ntho i g i cho v ti, Ann, v b o c, anh s vi t m t cu n schnhanTh gi i l Ph ng. C v a bu n c i v a t m - , cth bu n c i hn l t m! Cu i cng, ti c kh nng thuy tph c c c, v ti hi v ng s c kh nng lm th v i b n, b n c thn m n. Hy ti a b n quay v lc u c a hnh trnhc a ti n n , v cc i m phng ng khc, v chia s v ib n m t s cu c g p tnh c d n ti n k t lu n r ng th gi ikhng cn trn m ph ng.J aithirth Jerry Rao l m t trong nh ng ng i u tin ti g pBangalore- v ti g p anh cha hn vi pht khch s n LeelaPalace tr c khi anh b o ti r ng anh c th x l cc t khai thuc a ti v cc yu c u k ton khc ti c n - t Bangalore. Khng,c m n, ti c m t k ton vin r i Chicago. Jerry ch m mc i. Anh ta qu l ch s ni - r ng anh ta c th l k ton vin
20. 20. 12TH GI I L PH NGc a ti r i, hay ng hn k ton vin c a c a k ton vin c a ti,nh s bng n v outsourcing vi c chu n b thu . i u ny x y ra nh chng ta ni, Rao b o, anh qu Mumbai,tr c l Bombay, hng c a anh, MphasiS, c m t i cc k tonvin n c kh nng lm cng vi c k ton c outsource tb t c bang no c a M v chnh ph lin bang. Chng ti lin k tv i nhi u hng CPA [ki m ton vin (cng) c ch ng ch ] c nhv v a M. anh ni gi ng k ton vin c a ti? ti h i. Vng, gi ng kton vin c a anh, Rao ni v i m t n c i. Cng ti c a Rao itin phong v m t ph n m m work flow [lu ng cng vi c] v i m tnh d ng chu n lm cho outsourcing khai thu r v d . Ton bqu trnh b t u, Jerry gi i thch, v i m t k ton vin Hoa Kqut cc t khai thu nm ngoi c a ti, c ng v i cc b n k khaiW-2, W-4, 1099, ti n th ng, c phi u c a ti- m i th - vo m tmy ch , t California hay Texas. By gi k ton vin c aanh, n u anh ta x l thu c a anh h i ngo i, bi t r ng anh thchkhng cho (ai ngoi n c) bi t h (tn) hay s An sinh X h ic a anh, th anh ta c th ch n gi kn thng tin , Rao ni. Cck ton vinn[dng m t kh u] g i t t c thng tin th m tcch tr c ti p t my chM, v h hon t t cc t khai thu c aanh, v i vi c anh v n gi u tn. T t c cc s li u khng ra ngoiHoa K tun th cc quy ch ring t Chng ti coi vi c b ov d li u v s ring t r t nghim tc. K ton vinncth nhn th y s li u trn mn hnh c a mnh, nhng anh ta khngth t i n xu ng hay in n ra chng trnh c a chng ti khngcho php vi c . Nhi u nh t anh ta c th lm l th nh n, ginh anh ta c nh x u no . Cc k ton vin khng cphp mang th m ch gi y v bt vo trong phng khi h lm vi ctrn cc t khai thu .Ti b t m v chnh lm th no d ng tin ti n ny c a d ch voutsourcing tr thnh. Chng ti lm nhi u ngn t khai, Raoni. Hn n a, CPA c a anh M khng c n th m ch vn phngc a h . H c th ng i trn m t bi bi n California v e-mail chochng ti v ni, Jerry, c u lm cc t khai thu Bang New Yorkth t c , v th c u lm cc t khai c a Tom. V Sonia, c u v ic a c u Delhi lm cc t khai Washington v Florida. Ti n th ,Sonia lm vi c t nh c n, [cng ti khng ph i tr ] chi ph
21. 21. KHI TI CN ANG NG13chung. V cc vi c khc ny, chng th c s ph c t p, cho nn tit lm chng.Nm 2003, kho ng 25.000 t khai thu M c lmn.Nm 2004 con s l 100.000. Nm 2005, d ki n l 400.000. Trongm t th p nin, anh s cho r ng k ton vin c a anh outsource vi cchu n b c b n c a cc t khai thu c a anh - n u khng hn n a.Anh vo ngh ny th no? ti h i Rao.B n ti Jeroen Tas, m t ng i H Lan, v ti u lm choCitigroup California, Rao gi i thch. Ti l s p c a anh ta vm t hm chng ti cng tr v t New York trn m t chuy n bayv ti ni mnh c k ho ch thi vi c v anh ta b o, Ti cng th .C hai chng ti u ni, V sao chng ta l i khng kh i ngdoanh nghi p ring c a chng ta? V th vo nm 1997-98, chngti cng nhau a ra m t k ho ch kinh doanh cung c p cc gi iphp Internet cao c p cho cc cng ti l n Hai nm tr c, tuyv y, ti i d m t h i ngh cng nghLas Vegas v m t shng k ton [M] c trung bnh ti p c n ti, v h ni r ng hkhng ths c a ra cc ho t ng outsourcing l n v thu n n , nhng cc g [cng ti] l n c th , v [nh ng g v a]mu n v t h . V l chng ti pht tri n m t s n ph m ph nm m g i l VTR Virtual Tax Room: Bu ng Thuo- chophp cc hng k ton c v a ny d dng outsource khai thu .Cc hng c v a ny c c m t sn chi b ng ph ng hn, mtr c y h b t ch i, Jerry ni. t nhin h c th ti p c n n cng cc l i th v quy m m cc g l n hn lun c.C ph i thng i p cho nh ng ng i M, M, ngcc conm l n ln i lm k ton vin? Ti h i.Khng th t v y, Rao ni. Ci m chng ti lm l lm cng vi ct p nh p. Anh bi t c n ci gchu n b m t t khai thu ? Vi clm r t t sng t o. y l ci s chuy n ra h i ngo i.Ci g s l i M? Ti h i.K ton vin mu n l i trong ngh t i M s l ng i t p trungvo ngh ra cc chi n l c sng t o ph c h p, nh trnh thu hayn trnh thu , qu n l cc quan h khch hng, Rao ni. Anh haych ta s b o cc khch hng c a mnh, Ti khi n cng vi c t pnh p c lm r t hi u qu . By gi hy ni v lm th no chngti qu n l ti s n c a anh v anh s lm g cho l tr c a anh. Anhc mu nm t s ti n no trong cc qu qu n thc [trust] c a
22. 22. 14 TH GI I L PH NGmnh? N c ngha l c cc th o lu n ch t l ng-th i gian v icc khch hng hn l ch y vng quanh gi ng nh ng con g v iu b c t t t thng Hai n thng T, v th ng n xin giah n n thng Tm, b i v h khng c ch t l ng th i gian v icc khch hng. nh gi t m t ti u lu n trong t p ch Accounting Today (7thng B y, 2004), qu th c, i u ny c v l tng lai. L. GaryBoomer, m t CPA v CEO c a Boomer Consulting Manhattan,Kansas, vi t, Ma [thu ] v a r i t o ra hn 100.000 t khaithu [ c outsource] v by gi c m r ng ngoi cc t khaithu c nhn sang cc qu qu n thc, cc h i bun v cc cng tiL do ch y u khi n ngnh kinh doanh c kh nng tng quy mnhanh nh n c ba nm qua l do u t m cc cng ti [ t csn c ngoi] ny ti n hnh vo h th ng, quy trnh v ot o. C kho ng b y mi ngn ng i t t nghi p i h c ngnh ktonn m i nm, ng ni thm, nhi u trong s i lm chocc hng a phng nkh i u v i 100 $ m t thng. V i sgipc a truy n thng t c cao, o t o nghim ng t, v ccm u bi u chu n ho, nh ng ng i n tr ny c th c c ibi n thnh cc k ton vin phng Ty c b n kh nhanh v i ph nnh chi ph. M t s hng k ton nth m ch b t u ti p thchnh h cho cc hng M qua h i ngh t xa v b qua vi c i l i.Boomer k t lu n, Ngh k ton hi n nay ang bi n i. Nh ngng i b u vu vo qu kh v ch ng l i s thay i s b bu c d nsu hn vo s hng ho ho (commoditization). Nh ng ng i cth t o ra gi tr thng qua s lnh o, cc m i quan h v s csng t o s lm bi n i ngnh kinh doanh, cng nh tng c ngcc m i quan h v i cc khch hng hi n c c a h . Ci anh ang ni cho ti, ti b o Rao, l b t k ngh c a b n l g bc s, lu t s, ki n trc s, k ton vin - n u b n l m t ng iM, t t hn b n hy gi i th d ch v nh y c m, b i v b t c thg c th c s ho c th c outsource cho nh s n xu t ho ckho nh t ho c r nh t, ho c c hai. Rao tr l i, M i ng i ph it p trung vo ci chnh xc l gi tr gia tng c a mnh. Nhng n u ti ch l m t k ton vin trung bnh th sao? Ti i h c m t i h c nh n c. Ti c k t qu trung bnh B+. Cu icng ti c b ng CPA. Ti lm vi c m t hng k ton l n, lmnhi u vi c thng th ng. Ti hi m khi g p khch hng. H gi ti
23. 23. KHI TI CN ANG NG15ng sau. Nhng l m t sinh k t t v v c b n hng v alng v i ti. Ci g s x y ra v i ti trong h th ng ny? l m t cu h i hay, Rao ni. Chng ta ph i chn th t vn. Chng ta ang gi a m t s thay i cng ngh to l n, v khib n s ng trong m t x h i nh c a s thay i [nh M], khtin on. D tin on cho ai s ng n. Trong m inm chng ti s lm nhi u th ang c lm M ngy nay.Chng ti c th d on tng lai c a mnh. Nhng chng tisau cc b n. Cc b n xc nh tng lai. M lun lun trn nhc a ln sng sng t o m i Cho nn l khnhn vo m t kton vin v ni y l ci s l. Chng ta khng c t mth ng ho i u . Chng ta ph i x l n v ni v n m t cchchn th t B t c ho t ng no m chng ta c th s ho vphn li chu i gi tr , v di chuy n cng vi c i y, s c dichuy n i. Ai s ni, , nhng anh khng th ph c v ti m tmi ng th t n ng. ng, nhng ti c th lm vi c t tr c bnc a anh ng i b t c u trn th gi i, n u qun n khng c m tng i ph trch. Chng ti c th ni, Vng, ng Friedman, chngti c th dnh cho ng m t bn g n c a s . Ni cch khc, cnh ng ph n c a vi c i n cm hi u m chng ta c th phn li voutsource. N u b n quay l i v c cc sch gio khoa kinh t h cc b n, chng s b o: Cc hng ho c trao i, cn cc d ch v c tiu th v s n xu t cng ch . V b n khng th xu t kh uvi c c t tc. Song chng ta ang n g n vi c xu t kh u c t tc,ph n vi c h n. B n mu n c t ki u tc g? B n mu n th c t no?T t c cc th c th v s c m t call center r t xa lm.Khi chng ti k t thc cu c ni chuy n, ti h i Rao ti p theo anhs lm g. Anh ta trn y sinh l c. Anh b o ti anh ni chuy nv i m t cng ti Israel c nh ng b c ti n l n v cng ngh nn chophp truy n cc hnh qut CAT (Computer Assisted Tomography)t t hn v d hn qua Internet cho nn b n c th mau chng cm t ki n th hai t m t bc s cch xa n a vng tri t.Vi tu n sau khi ti ni chuy n v i Rao, ti nh n c e-mail saut Bill Brody, hi u tr ng i h c Johns Hopkins, ng i ti v aph ng v n cho cu n sch ny: Tom m n, ti ni t i m t cu c h i ngh gio d c y t ti p t c c a tr ng Hopkins cho cc bc s x ch n [radiologist] (ti
24. 24. 16 TH GI I L PH NG t ng l m t radiologist) Ti ch t th y m t tnh hnh r t h p d n m ti ngh anh c th quan tm. Ti v a c bi t r ng nhi u b nh vi n nh v m t s b nh vi n v a Hoa K, cc radiologist ang outsourcing vi c c cc nh qut CAT cho cc bc s n v c!!! H u h t vi c ny x y ra vo banm (v c th cu i tu n) khi cc radiologist khng cnhn vin lo vi c y m tr trong b nh vi n. Trong khi m t s nhm x ch n s dng x ch n t xa [teleradiology] chuy n cc nh t b nh vi n v nh c a h (hay n Vail hay Cape Cod, ti gi s ) nh th h c th di n gi i cc nh v cho ch non 24/7, hi n nhin cc b nh vi n nh chuy n cc b c nh qut cho cc radiologist n c ngoi. L i th l ban ngy c hay n khi ban my cho nn y m tr ngoi gi tr nn d lm hn b ng chuy n cc nh qua tri t. V cc nh CAT (v MRI-Magnetic Resonance Imaging) d ng s r i v c s n dng trn m ng v i m t giao th c chu n, khng c v n gxem cc nh b t c u trn th gi i Ti cho r ng cc radiologist u kia ph i c o t o Hoa K v c cc b ng, ch ng ch v kh nng ph h p Cc nhm th c hi n vi c c ngoi gi ny c cc radiologist M thu h g i l cc C n m Nighthawks. Chc t t lnh, BillNh tr i ti l m t nh bo v khng ph i l m t k ton vin hay m t radiologist. Khng c outsourcing no i v i ti-cho d m t s b n c no c a ti c th mu n m c bo c a tic th chuy n i B c Tri u Tin. t nh t l ci ti ngh. Sau ti nghe v ho t ng c a Reutersn. Ti khng c th igianthm vn phng Reuters Bangalore, nhng ti c khnng n m c Tom Glocer, CEO c a Reuters, nghe ng lmg. Glocer l ng i i tin phong v outsourcing cc y u t c achu i cung tin th c.V i 2.300 nh bo quanh th gi i, 197 vn phng, ph c v m tth tr ng bao g m cc nh ngn hng u t, cc nh bun bncc cng c phi sinh, cc nh mi gi i ch ng khon, cc bo, ipht thanh, truy n hnh, v cc i l Internet, Reuters lun c
25. 25. KHI TI CN ANG NG 17m t khn-thnh- c gi r t ph c t ptho mn. Sau s ph s ndot-com, tuy v y, khi nhi u khch hng c a n tr nn r t c th cv chi ph, Reuters b t u t h i mnh, v cc l do c v chi ph vhi u qu : Chng ta th c s c n t ng i c a chng ta vo ucung ng cho chu i cung tin t c ton c u c a chng ta? V chngta c th th c s chia nh cng vi c c a m t nh bo v gi m tph n London v New York v chuy n m t ph n sang n ? Glocer b t u ng n ch c nng ki m cm c b n nh t mReuters cung c p, l tin s t d o v thu nh p cng ti v nh ng ti ntri n kinh doanh lin quan, t ng giy c a m i ngy. Exxon ti t lthu nh p c a n v chng ta c n a i u cng nhanh cng t tln cc mn hnh kh p th gi i: Exxon ki m c ba mi chncent qu ny tri v i ba mi su cent qu tr c. Nng l c c t li l t c v s chnh xc, Glocer gi i thch. Chng ta khngc n nhi u phn tch. Ta ch c n a tin c b n cng nhanh cng t t.Tin kh n ph i ra tnh b ng giy sau cng b c a cng ti, v b ng[cho th y l ch s g n y v thu nh p qu] vi giy mu n hn. Cc lo i tin c bi t v thu nh p i v i kinh doanh tin lvanilla i v i kinh doanh kem - m t hng ho c b n th c s cth c lm b t c u trong th gi i ph ng. Vi c lm tri th cc gi tr gia tng th c x y ra trong nm pht ti p theo. l khianh c n m t nh bo th t, ng i bi t lm sao c m t bnh lu nt cng ti, m t bnh lu n t hai nh phn tch hng u trong lnhv c, v th m ch vi l i t cc i th c nh tranh t bo co thunh p vo vi n c nh. i u c n m t t p k nng bo ch cao hn ai c cc quan h trn th tr ng, ng i bi t ai l cc nh phntch ngnh gi i nh t v a ng ng i i n tra, Glocer ni. S ph s n dot-com v s lm ph ng th gi i bu c Glocer ph ingh l i Reuters cung c p tin th no - li u n c th chia nh ccch c nng c a m t nh bo v chuy n cc ch c nng c gi tr giatng th p sang n . M c tiu chnh c a ng l gi m s ch ngcho t ng ti n lng c a Reuters, trong khi b o t n cng nhi u vi clm bo gi i cng t t. Cho nn vi c u tin chng ti lm,Glocer ni, l i thu su phng vin Bangalore nh m t thnghi m. Chng ti b o, Hy b o h lm ch cc tm t t tin c bi tv cc b ng v b t c th g khc c th sai h lm Bangalore. Nh ng ng i nm i c thu ny c ki n th c k ton v c Reuters hu n luy n, song h c tr lng, ngy ngh v tr
26. 26. 18TH GI I L PH NGc p y t theo chu n a phng. n l m t a i m phong phkhng th tin n i tuy n ng i, khng ch c k nng k thu t mc k nng ti chnh, Glocer ni. Khi m t cng ti cng b thu nh pc a mnh, m t trong nh ng vi c u tin n lm l trao cho cchng i n tn Reuters, Dow Jones, v Bloomberg -phn pht.Chng ti s l y d li u th , ng ni, v r i l m t cu c ch yua xem chng ti c th quay vng n nhanh ra sao. Bangalore lm t trong nh ng ni c n i m ng nh t trn th gi i, v m c dc m t cht tr - m t giy hay t hn ko thng tin sang ,ho ra l b n c th ng i Bangalore v c c phin b n i n tc a m t thng co bo ch v bi n n thnh m t cu chuy n ddng h t nh b n c th lm London hay New York. S khc bi t, tuy v y, l lng v ti n thu nh Bangalore thn m t ph n nm so v i cc th phng Ty . Trong khi kinh t h c v s lm ph ng th gi i y Reutersxu ng con ng ny, Glocer c vui v lm v ng no cngph i lm. Chng ti ngh chng ti c th trt gnh n ng bo co b hng ho ho v khi n vi c c lm m t cch c hi u qu ni khc trn th gi i, ng ni, v r i t o c h i cho cc nh boReuters theo quy c t p trung vo vi c lm bo v phn tch cgi tr gia tng cao v tho mn c nhn hn nhi u. Hy gi nhanh l m t nh bo Reuters New York. Anh t s tho mn cu cs ng c a mnh b ng chuy n cc cng b bo ch thnh cc h p trncc mn hnh hay lm vi c phn tch? Glocer h i. T t nhin, lvi c sau. Outsourcing cc thng bo tin t c cho n cng chophp Reuters m r ng b ngang c a vi c lm phng s c a n t inhi u cng ti c v n nh hn, cc cng ti khng c hi u qu vchi ph i v i Reuters theo di tr c y v i cc nh bo ctr lng cao hn New York. Nhng v i cc phng vin nc lng th p, c th thu nhi u ng i v i chi ph c a m t phngvin New York, by gi c th lm vi c t Bangalore. Ma h2004, Reuters tng ho t ng n i dung Bangalore c a n ln batrm nhn vin, nh m cu i cng n t ng s m t ngn r i. M tvi trong s l cc phng vin Reuters k c u c c sanghu n luy n cc i n , m t s l cc phng vin lm cc tin thunh p c bi t, nhng h u h t l cc nh bo lm phn tch d li uchuyn bi t hn m t cht nghi n s [number crunching: tnh tons li u]- cho cho bn ch ng khon.
27. 27. KHI TI CN ANG NG 19 R t nhi u khch hng c a chng ti ang lm cng vi c,Glocer ni. Nghin c u u t bc to c s l ng chi ph kh ngl , v th r t nhi u hng dng lm ca Bangalore lm vi c ki mcm phn tch cng ti. Cho n g n y cc hng l n WallStreet ti n hnh nghin c u u t b ng tiu hng tri u dollarcho cc nh phn tch ngi sao v sau tnh m t ph n chi phlng c a h cho cc phng mi gi i ch ng khon c a h , chngchia s k t qu phn tch v i cc khch hng t t nh t c a h , vtnh m t ph n chi ph cho kinh doanh ngn hng u t c a h ,th ng dng cc phn tch t h ng c a m t cng ti nh vi ckinh doanh ngn hng c a n. Theo sau cc v i u tra c a EliotSpitzer T ng Ch ng l Bang New York v cc t p qun WallStreet, ti p theo nhi u v b b i, ho t ng ngn hng u t vmi gi i ch ng khon ph i tch b ch r rng sao cho cc nhphn tch s ng ng th i ph ng cc cng ti nh m nh n c ho tng ngn hng u t c a h . Nhng nh m t k t qu , cc hng u t l n Wall Street ph i c t gi m m nh chi ph nghin c uth tr ng c a h , t t c by gi do ring cc phng mi gi i ch ngkhon chi tr . V i u ny t o m t khuy n khch l n i v i houtsource m t s cng vi c gi i tch cho cc ni nh Bangalore.Bn c nh vi c c kh nng tr m t nh phn tch Bangalorekho ng 15.000 $ t ng n b, tri v i 80.000 $ New York hayLondon, Reuters th y r ng cc nhn vin nc a n cngth ng hay c h c v ti chnh v t n tu do c ng c cao n a.M i y Reuters cng m m t trung tm pht tri n ph n m mBangkok v ho ra l m t ch t ttuy n cc nh pht tri n ph nm m nh ng ng i m t t c cc cng ti phng Ty ganh ua v tinng Bangalore khng t i. B n thn ti b xu h ng ny gi ng x. Sau khi b t u s nghi pc a mnh nh m t phng vin i n tn v i hng UPI-United PressInternational, ti c ng c m l n lao v i cc phng vin i n tnv v i cc p l c, c chuyn mn v ti chnh, m d i h lmvi c c t l c. Song UPI c th v n pht t ngy nay nh m t hngi n tn, m n khng l, n u gi nh n c kh nng outsourcevi c kinh doanh c p th p hn c a n khi ti b t u v i t cchm t phng vin London hai mi lm nm tr c. Kh x v i nhn vin, Glocer ni, ng i c t g n m t ph nt ton b nhn vin Reuters, m khng c nh ng t n thng su
28. 28. 20TH GI I L PH NGs c gi a cc phng vin. ng ni, nhn vin Reuters hi u r ng vi cny ph i lm sao cho cng ti c th s ng st v r i th nh v ng l i.ng th i, Glocer ni, y l nh ng ng i snh i u lm phngs . H th y cc khch hng c a chng ti lm chnh xc cng vi c.H n m c c t truy n Quan tr ng l ph i chn th t v i conng i v ci chng ta lm v v sao v khng t v thng i p. Titin v ng ch c vo bi h c c a cc nh kinh t c i n v di chuy ncng vi c n ni n c th c lm t t nh t. Tuy nhin, ta khng c b qua r ng trong m t s tr ng h p, c nhn nh ng ng ilao ng s khng d tm vi c lm m i. i v i h , vi c gi l i vm t m ng l i an sinh x h i thch ng l c n thi t.Trong m t n l cgi i quy t tr c ti p v i nhn vin Reuters,David Schlesinger ng u Reuters M, g i cho t t c cc nhnvin bin t p m t th bo, ch a o n trch sau:OFF-SHORING V I NGHA V Ti l n ln New London, Connecticut, trong th k m i chn l m t trung tm sn c voi l n. Trong cc nm 1960 v 70 c voi h t t lu v cc nh s d ng lao ng chnh vng u g n v i qun i khng l m t i u ng c nhin trong k nguyn Vi t Nam. B m b n h c c a ti lm vi c t i Electric Boat, T ch c H i qun v Tu n Duyn h i. C t c ho bnh l i lm thay i vng ny m t l n n a, v by gi n n i ti ng nh t v cc casino c b c l n c a Mohegan Sun v Foxwoods v v cc nh nghin c u d c c a Pfizer. Cc vi c lm m t i; cc vi c lm c t o ra. Cc k nng khng cn c s d ng; c n n cc k nng m i. Vng thay i, ng i dn thay i. New London, t t nhin, khng l c nh t. Bao nhiu th tr n xay xt th y cc c i xay c a mnh ng c a; bao nhiu thnh th lm giy th y ngnh giy di i ni khc; bao nhiu th tr n m t th i r t m nh v d t may by gi mua t t cv i lanh t Trung Qu c? S thay i l kh c nghi t. S thay i l kh c nghi t nh t v i nh ng ng i b b t ng ging xu ng. S thay i cng kh c nghi t nh t i v i nh ng ng i c kh khn thay i. Song s thay i l t nhin; s thay i khng ph i l m i; s thay i l quan tr ng. Cu c tranh ci hi n th i v off-shoring l gay g t m t cch nguy hi m. Song tranh ci v cng vi c di sang n , Trung
29. 29. KHI TI CN ANG NG 21 Qu c v Mexico th c s khng khc cu c tranh lu n m t th i v vi c lm tu ng m b New London hay vi c lm giy b Massachusetts hay vi c lm d t may b B c Carolina. Cng vi c c lm ni n c th c lm c k t qu v hi u qu nh t. i u cu i cng gip cc New London, New Bedford, v cc New York c a th gi i ny th m ch nhi u hn cc Bangalore hay Th m Khuy n. N gip b i v n gi i phng con ng i v v nlm cng vi c khc, tinh x o hn, v n gip b i v n t o c h i s n xu t s n ph m cu i cng r hn, lm l i cho cc khch hng ngang nh n gip cng ti. Ch c ch n kh i v i cc c nhnngh v cng vi c c a h r i i, c lm xa hng ngn d m b i ai ki m t hn hng ngn dollar m t nm. Nhng y l lc ngh v c h i cng nh v n i au, ng nh l lcngh v cc ngha v c a off-shoring cng nh v cc c h i M i ng i, h t nh m i cng ti, ph i chm lo v n m nh kinh t ring c a mnh, h t nh cha ng chng ta trong cc c i xay, cc hi u v nh my giy chm lo. MN HNH ANG CHY?Anh c bi t m t call center nnghe gi ng th no? Trong khi lm phim ti li u v outsourcing, i TV v ti m t bu i t i t i call center 24/7 Customer do ng i nsh u Bangalore. Call center ny l m t th lai t p gi a m t k tcx i h c dnh cho c nam l n n v m t ngn hng i n tho ihuy ng ti n cho i TV cng c ng a phng. C nhi u t ng v icc phng y kho ng hai mi m y ng i lm vi c v i i n tho i- t ng c ng kho ng hai ngn r i ng i. M t s c bi t nh ccnhn vin outbound-t bn ngoi, bn m i th t th tn d ng n s pht i n tho i. Nh ng ng i khc x l cc cu c g iinbound-v - m i th t tm hnh l th t l c cho cc khch hngc a cc hng hng khng M v chu u n gi i quy t cc v nmy tnh cho nh ng ng i tiu dng M b l n l n. Cc cu c g i c chuy n n y b ng v tinh v cp quang d i bi n. M i
30. 30. 22 TH GI I L PH NGt ng mnh mng c a call center g m cc c m nh ng ngn kh inh . Nh ng ng i tr lm vi c trong cc i nh d i ng n c c acng ti m h cung c p h tr i n tho i. Nh th m t gc c th lnhm Dell, gc khc c th l c bay c a Microsoft. i u ki n lmvi c c a h nhn gi ng nh cng ti b o hi m trung bnh c a b n.Tuy ti ch c l c cc call center ho t ng nh cc c s bc l tcng nhn tn t , 24/7 khng ph i l m t trong s .H u h t thanh nin ti ph ng v n u a t t c hay m t ph nlng c a h cho b m h . Th c ra, nhi u trong s h c lngkh i i m cao hn lng hu c a b m . i v i vi c lm m cm i vo n n kinh t ton c u, y l kho ng g n nh n nh n c.Ti lang thang quanh khu Microsoft kho ng su gi chi u theogi Bangalore, khi h u h t cc b n tr ny b t u ngy lm vi cc ah trng v i r ng sng M, khi ti h i m t chuyn gia mytnh tr ng i n m t cu h i n gi n: Trn t ng ny kl c v cu c g i di nh t gip ng i M no b l c trong mcung ph n m m c a mnh l bao nhiu?M i m t gi , anh ta tr l i ngay t c kh c.M i m t gi ? ti la ln.M i m t gi , anh ta ni.Ti ch ng c cch no ki m tra li u i u ny c ng khng,nhng b n c nghe cc m u c a cc cu c ni chuy n quen thu c kqu c khi b n lang thang trn sn 24/7 v ch nghe qua vai c a ccnhn vin khc nhau c a call center khi h lm vi c. y l m tm u nh c a ci chng ti nghe t i khi chng ti quay phimcho Discovery Times. N ph i c c, n u b n c th t ngt ng i u ny, theo gi ng c a ai v i gi ng nc b t ch cgi ng M hay Anh. Cng t ng t ng r ng b t k cc gi ng ni u bn kia c th l , bu n r u, cu k nh, hay x u tnh n th no,nh ng ng i n tr ny khng ng ng v lc no cng l ch s .Nhn vin call center n : Cho [bu i chi u], ti c th nichuy n v i ? (Ai u bn kia v a d p i n tho i xu ng).Nhn vin call center nam: D ch v bun bn y, ti l Jerry,ti c th gip? (Cc nhn vin call center n l y tn phngTy do h t ch n. t ng, t t nhin, lkhi n cc khch hngM hay chu u c m th y tho i mi hn. H u h t cc thanh ninn m ti ni v chuy n ny khng b c mnh m coi n nh
31. 31. KHI TI CN ANG NG23m t c h i c m t cht vui a. Trong khi m t vi ng i chch n Susan hay Bob, m t s th c s sng t o). Nhn vin nBangalore ni v i m t ng i M: Ti tn l IvyTimberwoods v ti g i ngi Nhn vin nBangalore nh n di n m t ng i M: C th choti b n s cu i c a s Anh sinh X h i c a anh? Nhn vin n Bangalore cho l i ch d n c nh c Manhattanv nhn ra c a s phng c: Vng, chng ti c m t chi nhnh ng B y Mi T v Th Hai, m t chi nhnh [ ng] NmMi T v Lexington Nhn vin nam Bangalore bn th tn d ng m anh ch ng baogi c th mua cho b n thn mnh: Th ny l th c ph su t tnd ng hng nm APR [Annual Percentage Rate] th p nh t Nhn vin n Bangalore gi i thch cho m t b M x l tikho n sc c a mnh th no: Sc s su-su-nm l tm mi m tdollar v nm mi lm cent. B v n cn m t kho n ph i tr bami dollar. B hi u r ti khng? Nhn vin n Bangalore sau khi d n m t ng i M qua m ttr c tr c my tnh: Khng c v n g, ng Jassup. C m n ng dnh th i gian. C n th n nh. Bye-bye. Nhn vin nBangalore sau khi ai v a ch trch gay g t ctrn i n tho i: Al? Al? Nhn vin n Bangalore xin l i v g i ai M qu s m: y ch l m t cu c g i x giao, ti s g i l i mu n hn vo bu it i Nhn vin nam Bangalore r t mu n th bn m t th tn d nghng khng cho ai M ng i c v khng mu n: C ph i vb c qu nhi u th tn d ng, hay b khng thch i my bay, bBell? Nhn vin nBangalore th ni chuy n v i m t ng i M vmy tnh c a b ta b h ng: B t u chuy n gi a merory OK vmemory test Nhn vin nam Bangalore lm cng vi c: T t, sau , hy gvo ba v n nt Enter Nhn vin nBangalore th gip m t ng i M khng th nnthm m t giy n a trn ng dy tr gip: Vng, c , ti hi u lc ang v i ng lc ny. Ti ch th gip c ra
32. 32. 24TH GI I L PH NGNhn vin n Bangalore b m t ch trch gay g t khc: Vng,i, th khi no s Cng nhn vin y Bangalore b m t ch trch gay g t khc: Vsao, B Kent, khng ph i l Cng nhn vin y Bangalore b m t ch trch gay g t khc:Nh m t b n [sao] an ton Al?Cng nhn vin y Bangalore ng c ln t i n tho i c a mnh:Ti h n c m t ngy xui x o!Nhn vin nBangalore th gip m t b ng i M v i m t sc my tnh m c cha bao gi nghe th y tr c y: C v n gv i chi c my ny, tha b? mn hnh ang chy ?H i n t i c kho ng 245.000 ng i ntr l i cc cu c g ii n tho i n t m i ni trn th gi i hay quay s rakho n cho m i ng i ta mua th tn d ng hay i n tho i di ng kh nhay h i phi u qu h n. Nh ng vi c lm call center ny l cc vi clm lng th p, uy tn th p M, nhng khi chuy n qua nchng tr thnh nh ng vi c lm c lng cao, uy tn cao. Tinh th n ng i 24/7 v cc call center khc m chng ti n thmc v kh cao, v nh ng ng i tr ny hon ton ho h c chia sm t s cu c ni chuy n i n tho i k qui m h c v i nh ngng i M quay s 1-800-HELP, ngh nh h k t thc ni chuy nv i ai quanh kh i [nh], ch khng ph i quanh th gi i.C. M. Meghna, m t nhn vin n c a 24/7 call center, ni v i ti,ti c r t nhi u khch hng g i n [v i cc cu h i] th m chkhng lin quan g n s n ph m m chng ti bun bn. H g i n b i v h b m t v c a h hay chni chuy n v i ai . Tini ch ng h n, OK, c thi, c th ch ph i ng g m gi ng[ tm chi c v] hay ng ni ch th ng n, v ch ta ni gi ngnh, OK, c m n r t nhi u v s gip .Nitu Somaiah: M t trong nh ng khch hng h i ti l y ng ta.Sophie Sunder lm vi c cho phng hnh l th t l c c a hngDelta: Ti nh b ny g i t Texas, c ni, v b ta, gi ng nhkhc trn i n tho i. B bay hai chuy n n i ti p nhau v b m tti xch c a mnh, trong ti xch c o c i v nh n c i c a congi b v ti c m th y r t bu n cho b v ti ch ng c th lm g.Ti khng c thng tin no.
33. 33. KHI TI CN ANG NG25 H u h t khch hng u gi n d , Sunder ni. Vi c u tin hni l, Ti c a ti u? Ti mu n ti c a mnh by gi ! Chng tich ng h n ph i ni, Xin l i, c th cho ti bi t h v tn? Nhngti c a ti u! M t s ng i h i ti l ng i n c no? Chng ti c b o ph i ni th t, [nn] chng ti b o h n. M t sng i ngh l Indiana. Ti b o l n c c nh Pakistan. Tuy tuy t i a s cu c g i l kh thng th ng v nhm chn,c nh tranh v cc vi c lm ny l mnh li t khng ch v h trlng kh, m v b n c th lm vi c ban m v i h c trong m tph n ban ngy, cho nn chng l bn p n m t cu c s ng ctiu chu n cao hn. P. V. Kannan, CEO v ng sng l p c a 24/7, gi i thch cho ti t t c ho t ng th no: Ngy nay chng tic hn b n ngn c ng tc vin tr i ra Bangalore, Hyderabad, vChennai. Cc c ng tc vin c a chng ti kh i u v i lng av nh kho ng 200 $ m t thng, r i ln 300 $ n 400 $ m t thngsau su thng. Chng ti cng c p (v) tu xe, b a tra, v b a t im khng ph i tr thm ng no. Chng ti cung c p b o hi mnhn th , b o hi m y t cho ton b gia nh v cc phc l i khc. V th , ton b chi ph cho m i nhn vin call center th c s lkho ng 500 $ m t thng khi h kh i u v g n 600 $ n 700 $m t thng sau su thng. M i ng i cng c h ng cc ph nth ng theo thnh tch cho php h ki m c, trong cc tr ngh p nh t nh, tng ng v i 100 ph n trm lng c b n c ah . Kho ng 10 n 20 ph n trm cc c ng tc vin c a chng titheo u i b ng c p v kinh doanh hay khoa h c my tnh trong ccgi ban ngy, Kannan ni, thm vo hn m t ph n ba tham gialo i hu n luy n thm no v my tnh hay kinh doanh, cho dkhng nh m t b ng c p. Kh th ng xuynn iv ing i dn theo u i gio d c su t cc nm tu i hai mi - t c ithi n l m t ch l n v c cha m v cc cng ti khuy nkhch m t cch tch c c. Chng ti ti tr m t chng trnh MBAcho nh ng ng i lm kin nh v i cc l p c ngy vo cu i tu n.M i ng i lm tm gi m t ngy, nm ngy m t tu n, v i hai tgi i lao [m i t] m i lm pht v m t gi n tra hay n t i. Khng ng c nhin, trung tm d ch v khch hng 24/7 nh n ckho ng b y trm n xin vi c m t ngy, nhng ch 6 ph n trmng i xin vi c c thu. y l m t m u t bu i tuy n nhn vincall center m t tr ng chuyn nghi p n Bangalore:
34. 34. 26TH GI I L PH NG Tuy n m vin 1: Cho cc em. C l p ng thanh: Cho c . Tuy n m vin 1: Chng ti c m t s cng ti a qu c giay thu lm vi c tuy n ng i cho h . Khch hng chnh m chngti tuy n [cho] hm nay l Honeywell. V c cho America Online. Cc n thanh nin - nhi u trong s h - sau s p hng v i nxin vi c v i c tuy n m vin ph ng v n m t bn g . y l th d m t s cu c ph ng v n nghe gi ng th no: Tuy n m vin 1: Em ki m lo i vi c lm no? Ng i xin vi c 1: N ph i d a vo nh gi, r i, u em cth pht tri n, em c th thng ti n trong s nghi p c a em. Tuy n m vin 1: Em ph i t tin hn v mnh khi ni. Em r tb n ch n. Ch mu n em lo m t cht v vi c v r i lin h v ichng ti. Tuy n m vin 2 v i m t ng vin khc: Ni cho ch m t chtv b n thn em. Ng i xin vi c 2: Em qua [k thi] SSC v i k t qu xu t s c. Pnh cng v i i m u t. V em cng c 70 ph n trm t ng h ptrong hai nm tr c. ( y l bi t ng n tng ng v ii m trung bnh GPA [Grade Point Average] v i m tr c nghi mSAT [Scholastic Aptitude Test]). Tuy n m vin 2: Ch m hn m t cht.ng cng th ng. Hybnh tnh. B c ti p theo cho cc ng vin c thu m t call center lchng trnh hu n luy n, m h c tr ti ntham d . N k th p vi c h c lm th nogi i quy t cc qu trnh c th chocng ti m cc cu c g i c a n h s ph i nh n hay g i, v tham dci g i l l p trung ho gi ng ni. y l cc bu i h c su t ngyv i m t thy gio ng vn chu n b cho nh ng ng i n m i c thu che gi u gi ng c s t nc a h khi ni ti ng Anhv thay chng b ng gi ng M, Canada, hay Anh - tu thu c voph n no c a th gi i h s ni chuy n v i. Th t kh k lxem.L p m ti d ang hu n luy nni gi ng trung l p mi n gi an c M. Cc h c sinh c yu c u c i c l i m t o n ngm n nh t c thi t k d y h lm th no lm m m m tc a h v rung m r c a h . C gio c a h , m t thi u ph duyn dng c ch a tm thngm c sari ntruy n th ng, chuy n sun s gi a gi ng Anh, M,
35. 35. KHI TI CN ANG NG27v Canada khi c c minh ho m t o n c ngh ra nh nm nh ng m. C ni v i l p, Hy nh ngy u c ni v i ccem r ng ng i M b t m tuh? Cc em bi t, n nghe gi ng h unh m duh khng gin v s c nh m c a ng i Anh. Cho nnc s khng ni - y c ni gin v s c Betty bought a bitof better butter hay Insert a quarter in the metter. M c s ni - y gi ng c r t b ng Insert a quarter in the meter hay Bettybought a bit of better butter. V th c s ch c cho cc em m tl n, v sau chng ta cng c. c khng? Thirty little turtlesin a bottle of bottled water. A bottle of bottled water held thirtylittle turtles. It didnt matter that each turtle had to rattle a metalladle in order to get a little bit of noodles. c r i, ai s c u tin? c gio h i. R i m i thnh vinc a l p l n l t th ni cu kh c ny theo gi ng M. M t vitrong s h t trong l n thu tin, v nh ng ng i khc, ,hy ni th t r ng b n s khng ngh r ng hKansas City n u htr l i cu c g i c a b n g i n s hnh l th t l c c a hng Delta. Sau khi nghe h v p bi ng m ny m t n a gi , ti h i c gion u c c mu n ti cho h m t phin b n ch th c v ti xu tthn t Minnesota, ngay gi a mi n Trung-Ty, v v n ni gi ngnh ai t phim Fargo. T t nhin, c ni. Th l ti c o nsau: A bottle of bottled water held thirty little turtles. It didntmatter that each turtle had to rattle a metal ladle in order to get alittle bit of noodles, a total turtle delicacy The problem was thatthere were many turtle battles for less than oodles of noodles.Every time they thought about grappling with the haggler turtlestheir little turtle minds boggled and they only caught a little bit ofnoodles. L p h c p l i n ng nhi t. y l l n u tin t tr c n giti c hoan h v c gi ng Minesota. Trn b m t, c ci g khng h p d n v t ng khi n ng i khc lm ph ng gi ng c ah c nh tranh trn m t th gi i ph ng. Nhng tr c khi b n mi tth n, b n ph i n m tr i nh ng a tr ny khao kht n th no thot kh i m c th p c a t ng l p trung lu v ti n ln. N u s ai gi ng m t cht l ci gi h ph i trnh y m t b c c a chi cthang, th nh v y thi - h ni. y l m t mi tr ng stress cao, Nilekani CEO c a Infosysni, ng i cng i u hnh m t call center l n. Hai mi b n
36. 36. 28TH GI I L PH NG[gi /ngy] trn b y [ngy/tu n]. B n lm vi c ban ngy, r i banm, r i sng hm sau. Nhng mi tr ng lm vi c, ng nh nm nh, khng ph i l s cng th ng gy xa lnh. N l s cngth ng c a s thnh cng. H i u v i cc thch th c v thnhcng, vi s ng p l c cao. N khng ph i l thch th c c a n ilo l ng v li u h c m t thch th c hay khng. ch c ch n l c m gic ti c c t ni chuy n v i nhi unhn vin call center trn sn. Gi ng nh b t c s bng n hi n i no, outsourcing thch th c cc chu n m c v cch s ng truy nth ng. Nhng nh ng ng i n c gio d c b ngn l i baonhiu nm b i c s ngho i v b my quan liu x h i chngha n m c nhi u trong s h c v s n sng hnch u nggi lm. V ch ng c n ni, d hn v tho mn hn nhi u i v ih lm vi c chm ch Bangalore hn l thi v lm m t kh i u m i M. Trong th gi i ph ng h c thl i n, ki m ng lng t t , v khng ph i xa gia nh, b n b, th c n, vvn ho. Sau khi cn nh c k l ng, cc vi c lm m i ny th c scho php h l n hn. Anney Unnikrishnan, m t gim cnhn s24/7, ni, Ti hon thnh MBA v ti nh vi t bithi GMAT (Graduate Management Admission Test) v vo i h cPurdue. Song ti khng th i v ti khngs c. Ti khngc ti n cho vi c . By gi ti c th , [song] ti th y c l ngnhcng nghi p M n Bangalore v th c s ti khng c n sang. Ti c th lm vi c cho m t cng ti a qu c gia ngay y.Nh th ti v n c th n cm v sambar [m t mn n ntruy n th ng]. Anh bi t, ti khng c n h c n x lch tr n v th tb ngu i. Ti v n ti p t c v i th c n n c a mnh v v n lmvi c cho m t cng ti a qu c gia. V sao ti ph i i M? M c s ng tng i cao m by gi c c th h ng -chom t cn h nh v m t xe hi Bangalore l t t cho c M n a.Khi ng quanh call center c a 24/7, b n th y t t c cc my tnh u ch y Microsoft Windows. Cc chip do Intel thi t k . i n tho ith t Lucent. My i u ho nhi tc a Carrier, v ngay c n cng chai l c a Coke. Ngoi ra, 90 ph n trm c ph n trong 24/7l do cc nh u t Hoa K s h u. i u ny gi i thch v sao, tuyHoa K m t m t s vi c lm d ch v cho n trong cc nmv a qua, t ng xu t kh u t cc cng ti c c sM hng ho vd ch v - sang n tng t 2,5 t $ nm 1990 ln 5 t $ nm
37. 37. KHI TI CN ANG NG292003. Nh th ngay c v i outsourcing m t s vi c lm d ch v tHoa K sang n, n n kinh t tng ln c a nt o ra c u chonhi u hng ho v d ch v M hn.Ci i vng, s quay tr l i.Chn nm tr c, khi Nh t B n v t M trong ngnh t, ti vi t m t c t bo v chi tr chi my tnh vSandiegoa l Carmenu trn Th gi i? v i con gi chn tu i c a ti, Orly.Ti th gip n b ng cho n m t manh m i b ng g i r ngCarmen sang Detroit, v th ti h i n, t c s n xu tu? V ngay l p t c n tr l i, Nh t B n.i! Th y, ti nh l i cu chuy n trong khi thm GlobalEdge, m t hng thi t k ph n m m nBangalore. Gim cti p th c a cng ti, Rajesh Rao, b o ti ng v a c m t cu c g il nh nh t n Ph T ng gim c k thu t c a m t cng ti M, thnh tr ng khua ching vi c kinh doanh. Ngay sau khi ng Rao tgi i thi u mnh nh g i t m t hng ph n m m n , ng i i uhnh M ni v i ng, Namaste, l i cho ph bi n ti ng Hindi.ng Rao ni, Vi nm tr c ch ng ai M mu n ni chuy n v ichng ti. By gi h ho h c. V m t vi ng i th m ch cnbi t cho th no theo ki u Hindu. Cho nn by gi ti t h i: N um t ngy no ti c m t a chu gi, v b o n ti i n ,n s b o, ng i, c ph i l ni ph n m m b t ngu n? Khng, v n cha ph i, chu yu. M i s n ph m m i - t ph nm m ndng - tr i qua m t chu k b t u v i nghin c u cb n, r i nghin c u ng d ng, r i th i k p , r i pht tri n, r i thnghi m, r i s n xu t, r i tri n khai, r i h tr , r i n m r ng kthu t c i ti n. M i trong cc pha ny c chuyn mn ho vn nh t, v c n v Trung Qu c l n Nga u khng c kh il ng t i h n v ti nng c th qu n l ton b chu k s n ph mcho m t cng ti a qu c gia M l n. Song cc n c ny ang phttri n u n nng l c nghin c u v pht tri n c a h qu n lngy cng nhi u cc pha ny. Khi i u ti p t c, chng ta th c ss th y ph n u c a ci m Satyam Cherukuri c a Sarnoff, m thng nghin c u v pht tri n M, g i l s ton c u ho vim i v s k t thc c a m hnh c c a m t cng ti a qu c gia M
38. 38. 30 TH GI I L PH NGhay chu u n c gi i quy t m i y u t c a chu k pht tri ns n ph m t ngu n l c ring c a n. Ngy cng nhi u cng ti Mv chu u outsourcing ng k cc nhi m v nghin c u v phttri n cho n , Nga, v Trung Qu c. Theo c c IT chnh ph bang Karnataka, m Bangalore , ccn v n c a Cisco Systems, Intel, IBM, Texas Instruments vGE 1.000 n xin c p b ng sng ch v i C c Sng ch M.Ring Texas Instruments c c p 225 b ng sng ch M cho ho tng n c a n. i Intel Bangalore ang pht tri n ccchip vi x l cho cng ngh khng dy d i r ng t c cao,tungra nm 2006, c c IT Karnataka ni, trong m t tuyn b a racu i nm 2004, v Trung tm Cng ngh John F. Welch c a GE Bangalore, cc k s ang pht tri n cc t ng m i cho ng cmy bay, cc h th ng giao thng v ngnh nh a. Th c v y, quanhi u nm GE th ng xuyn chuy n cc k s n lm vi ccho n M quay l i n tch h p ton b n l c nghin c uton c u c a n. By gi GE th m ch c nh ng ng i phi n n Bangalore. Vivek Paul l t ng gim c Wipro Technologies,m t cng ti khc c a cc cng ti cng ngh tinh tu c a n ,song ng t c s Silicon Valley cho g n cc khch hng M c aWipro. Tr c khi n Wipro, Paul qu n l kinh doanh my qutCT c a GE Milwaukee. Lc ng c m t ng nghi p Phpqu n l kinh doanh my pht i n c a GE cho cc my qut Php. Ti g p anh ta trn my bay m i y, Paul ni, v anh ta b oti anh ta chuy n sang nc m u vi c nghin c u nngl ng cao c a GE . Ti b o Vitek r ng ti thch nghe m t ng i n t ng c m u vi c kinh doanh CT c a GE Milwaukee nhng by gi i uhnh kinh doanh t v n c a Wipro Silicon Valley ni cho ti vm t c u ng nghi p Php chuy n sang Bangalore lm vi ccho GE. l m t th gi i ph ng.Mi khi ti ngh mnh tm th y vi c lm cu i cng, kh hi unh t c th c outsource cho Bangalore, ti pht hi n ram t vi c lm m i. B n ti Vivek Kulkarni t ng c m u m t cquan chnh ph Bangalore ch u trch nhi m v thu ht u tton c u cng ngh cao. Sau khi r i ch c v nm 2003, ng
39. 39. KHI TI CN ANG NG 31kh ing m t cng ti g i l B2K, v i m t b ph n g i lBrickwork [Xy G ch], n cho cho cc nh i u hnh ton c ub n r n tr l c nhn ring c a hn . Gi s b n i u hnhm t cng ti v c m i ni chuy n v trnh by b ng PowerPointhai ngy n a. Tr l i u hnh t xa c a b nn, doBrickwork cung c p, s lm m i vi c tm ki m cho b n, so n bitrnh by PowerPoint, v e-mail ton b cho b n vo ban m saocho n trn bn b n ngy b n ph i trnh by. B n c th giao vi c cho tr l i u hnh t xa c a mnh khi b nr i c quan vo cu i ngy Thnh ph New York, v vi c s s nsng cho b n sng hm sau, Kulkarni gi i thch. B i v th i gianchnh l ch v i n , h c th lm vi c c giao khi b n ng va l i cho b n vo bu i sng. Kulkarni g i ti thu m t tr l txanlm t t c vi c tm ki m cho cu n sch ny. Anhhay ch ta cng gip anh theo k p v i ci anh mu n c. Khi anhth c d y, anh s th y tm t t ytrong in-box c a anh. (Tib o ng ta khng ai c th gi i hn tr l lu i c a ti, MayaGorman, ng i ng i cch xa m i b c!). C m t tr l i u hnh t xa t n kho ng 1.500 n 2.000 $ m tthng, v cn c v qu nh ng ng i t t nghi p i h c nmt Brickwork c th tuy n, nng l c tr tu m b n c th thudollar l y dollar l ng k . Nh ti li u qu ng co c a Brickworkni, Qu ti nng c a n t o cho cc cng ti ti p c n n m td i ph r ng c a nh ng ng i c trnhcao. Bn c nh nh ngng i m i t t nghi p i h c, kho ng 2,5 tri u m i nm, nhi ung i n i tr c trnhcng tham gia th tr ng vi c lm. Cctr ng kinh doanh n , n ni thm, t o ra kho ng tm michn ngn MBA m i nm.Chng ti c s p ng tuy t v i, Kulkarni ni, t cc khchhng n t hai lnh v c chnh. M t l cc nh t v n chm sc s ckho M, th ng c n tnh ton r t nhi u s li u v th o cc trnhby PowerPoint. Th hai, ng ni, l cc ngn hng u t v cccng ti d ch v ti chnh M, th ng c n chu n b cc sch m ngbng long v i cc th minh ho l i ch c a m t IPO (ra nimy t trn th tr ng ch ng khon) hay m txu t st nh p. Trongtr ng h p st nh p, Brickwork s chu n b cc o n c a bo coc p n cc i u ki n v xu h ng th tr ng chung, ni ph nl n nghin c u c th l m l t c t Web v tm t t m t d ng
40. 40. 32 TH GI I L PH NGchu n. nh gi v nh gi thng v ra sao l vi c c a b n thncc nh ngn hng u t. Kulkarni ni. Chng ti lm cng vi cch t l ng th p, v h s lm cc vi c c n s nh gi ph phn vkinh nghi m, st v i th tr ng. i c a ng tham gia cng nhi ud n, h tch c cng nhi u tri th c. Kulkarni ni, h cng ykht v ng gi i v ncao hn. t ng l h c lin t c. B nlun tham gia m t k thi. Khng c k t thc i v i vi c h c Khng c gi i h n th c s i v i ci c th c lm b i ai .K hng gi ng Columbus, ti khng d ng v i nv nh, ti quy t nh ti p t c thm hi m phng ng tm . Sau khinhi u d u hi u hn v th gi i l ph ng. V th sau n , ti mauchng i Tokyo, ni ti c c h i ph ng v n Kenichi Ohmae,nguyn l nh t v n huy n tho i c a McKinsey & CompanyNh t B n. Ohmae r i McKinsey v l p ra doanh nghi p ringc a mnh, Ohmae & Associates. V h lm g? Khng cn lm tv n n a, Ohmae gi i thch. By gi ng i tin phong trong n l coutsource cc vi c lm ch t l ng th p cho cc call center vcc nh cung c p d ch v ni ti ng Nh t Trung Qu c. ng nig? ti h i. Sang Trung Qu c? Ch ng ph i m t th i ng i Nh t thu c a ho Trung Qu c,l i v r t kh ch u trong mi ngng i Trung Qu c? Th y, ph i, Ohmae ni, nhng ng gi i thch r ng ng i Nh tcng l i m t s ng ng i ni ti ng Nh t nh ng ng i duytr m t ph n vn ho Nh t, t sushi n karaoke, b c TrungQu c, c bi t quanh thnh ph c ng ng b ci Lin.iv iNh t B n i Lin tr thnh ci m Bangalore tr thnh iv i M v cc n c ni ti ng Anh khc: trung tm outsourcing.Ng i Trung Qu c c th khng bao gi tha th cho Nh t B n vci n lm i v i Trung Qu c trong th k tr c, nhng ng iTrung Qu c h t s c t p trung vo vi c lnh o th gi i trong thk ti p n m c h s n sng xem l i ti ng Nh t c a h v m nh nm i vi c Nh t B n c th outsource. Vi c tuy n m l kh d , Ohmae ni u nm 2004. Kho ngm t ph n ba dn s vng ny [quanh i Lin] h c ti ng Nh tnh sinh ng th hai tr ng trung h c. Cho nn t t c cc cng tiNh t ny u tham gia. Cng ti c a Ohmae ch y u vo s li u
41. 41. KHI TI CN ANG NG33Trung Qu c, ni cc cng nhn Trung Qu c l y cc t li u vi t tayti ng Nh t, c qut, fax, hay c e-mail t Nh t B n sang iLin, v sau g chng vo m t c s d li u s b ng k t Nh t.Cng ti c a Ohmae pht tri n m t ph n m m l y d li u ph inh p v b n thnh cc gi. Cc gi ny sau c th cchuy n quanh Trung Qu c hay Nh t B nnh my, tu thu cvo chuyn mn c n ph i c, v sau c ghp l i c s dli u c a cng ti t i h i s c a n Tokyo. Chng ti c kh nngphn cng vi c lm cho c nhn ng i am hi u v lnh v c gi inh t. Cng ti c a Ohmae th m ch cn c h p ng v i hn b ymi ngn b n i tr , m t s trong s h l chuyn gia v cc thu tng y h c hay lu t, vo s li u nh. Hng m i y m r ngsang thi t k v i s tr gip c a my tnh cho m t cng ti nhNh t B n. Khi b n thng l ng v i khch hng Nh t B nxy m t cn nh, ng gi i thch, b n s phc ho s m t b ng- h u h t cc cng ti ny khng dng my tnh. Cho nn cc sv tay c chuy n b ng i n t sang Trung Qu c, ni chng cbi n i thnh cc b n thi t k s , sau c e-mail l i cho hngxy d ng Nh t, bi n chng thnh cc b n k ho ch xy d ng.Chng ti ki m cc nh nh p li u Trung Qu c c thnh tch t tnh t, Ohmae ni, v by gi h x l nhi u nh m t ngy.Ng i Trung Qu c lm ho my tnh cho cc cn nh Nh t,g n b y mi nm sau khi qun i Nh t tham tn chi m ngTrung Qu c, ph tr i nhi u nh ang xy. C l c hi v ng cho thgi i ph ng ny Ti ph i tr c ti p xem i Lin, Bangalore ny c a Trung Qu c, cho nn ti ti p t c i quanh phng ng.i Lin uy nghikhng ch cho m t thnh ph Trung Qu c. V i cc i l r ng ri,khng gian xanh ti p, v m i lin h c a cc tr ng i h c,cc cao ng k thu t, v cng vin ph n m m s c a n,iLin c th n i b t Silicon Valley. Ti y nm 1998, nhng c r t nhi u cao c m i t khi khi n ti khng nh n ra v tr. i Lin, n mng b c cch B c Kinh kho ng m t gi bay,t ng trng cho h u h t cc thnh ph hi n i c a Trung Qu c v v n cn r t nhi u thnh ph kh n kh , l c h u- ch p l y vi ckinh doanh nh cc trung tm tri th c nhanh th no, ch khng
42. 42. 34TH GI I L PH NGch nh cc trung tm s n xu t. Cc b ng hi u trn cc cao c niton b cu chuy n: GE, Microsoft, Dell, SAP, HP, Sony, vAccenture - t t c u c cng vi c h u tr ng lm y h trho t ng chu c a h , cng nh nghin c u v pht tri n ph nm m m i.V g n Nh t B n v Hn Qu c, cch m i n c ch kho ng m tgi bay, s l ng l n ng i ni ti ng Nh t, bng thng Internet dd , v nhi u bi xe v m t sn golf t m c th gi i c a n (t t c u h p d n cc lao ng tri th c),i Lin tr thnh ni h pd n outsourcing Nh t. Cc hng Nh t c th thu ba k s ph nm m Trung Qu c v i gi c a m t Nh t B n v v n cn ti n ltr c phng y nhn vin call center (lng kh i i m 90 $ m tthng). Khng ng c nhin r ng kho ng hai ngn b y trm cng tiNh t c ho t ngy hay k t h p v i cc i tc TrungQu c.Ti a nhi u ng i M n i Lin, v h u kinh ng cv n n kinh t Trung Qu c pht tri n nhanh ra sao trong lnh v ccng ngh cao ny, Win Liu, gim c d n U.S./EU cho DHC,m t trong cc hng ph n m m cy nh l v n l n nh t c aiLin, m r ng t ba mi ln m t ngn hai trm nhn vin trongsu nm, ni v y. Ng i M khng nh n ra thch th c m c hph i [nh n ra] .Th tr ng nng ng c a i Lin, Xia Deren, b n mi chntu i, nguyn hi u tr ng m t tr ng cao ng. ( i v i m t hth ng C ng s n c on, Trung Qu c lm m t vi c r t t t vc t nh c ng i theo cng tr ng. Vn ho Quan l i tr ng d ng tinng [Mandarin meritocratic] v n n r t su y). Xong b a nt i m i mn truy n th ng m t khch s n a phng, th tr ngb o tii Lin ti n xa th no v ng mu n d n n t i u.Chng ti c hai mi hai tr ng i h c v cao ng v i hn haitrm ngn sinh vini Lin, ng gi i thch. Hn n a s sinhvin t t nghi p c b ng k thu t hay khoa h c, v ngay c nh ngng i khng [c b ng ], nh ng ng i h c l ch s hay vn h c,v n c b o h c m t nm ti ng Nh t hay ti ng Anh, c ng v ikhoa h c my tnh, sao cho h c th dng c. Th tr ng cl ng hn n a dn ci Lin c truy c p Internet c quan,nh, hay tr ng.
43. 43. KHI TI CN ANG NG35Ban u cc cng ti Nh t B n kh i ng m t s ngnh x l dli uy, th tr ng ni thm, v v i vi c ny nh c s bygi h chuy n sang R & D v pht tri n ph n m m Trong m thay hai nm qua, cc cng ti ph n m m M cng c n l c no chuy n outsourcing ph n m m t Hoa K sang thnh ph chngti Chng ti ti n g n v b t k p nh ng ng i n . Xu t kh uph n m m [t i Lin] tng 50 ph n trm m i nm. V TrungQu c hi n nay tr thnh n c t o ra s l ng ng i t t nghi p ih c l n nh t. Tuy nhn chung ti ng Anh c a chng ti khng cthng th o nh c a ng i n, chng ti c dn s l n hn, [vth ] chng ti c th ch n ra cc sinh vin thng minh nh t nh ngng i c th ni ti ng Anh gi i nh t.Ng i dn i Lin c kh ch u khng khi lm vi c cho ng iNh t, m chnh ph c a h v n cha bao gi xin l i chnh th c vci chnh ph Nh t B n th i chi n tranh lm v i Trung Qu c?Chng ti s khng bao gi qun r ng m t cu c chi n tranh l chs x y ra gi a hai qu c gia, ng tr l i, nhng khi ni v lnhv c kinh t , chng ti ch t p trung vo cc v n kinh t - c bi tn u chng ti ni v kinh doanh outsourcing ph n m m. N u cccng ti M v Nh t lm s n ph m c a hthnh ph chng ti,chng ti coi l m t vi c t t. Nh ng a tr c a chng ti ch c ti ng Nh t,lm ch cng c ny sao cho h c th c nhtranh v i cc i tc Nh t B n c a hginh c cc v trlng cao cho b n thn h trong tng lai.Th tr ng sau ni thm vo, C m gic ring c a ti l l trTrung Qu c c tham v ng hn thanh nin Nh t hay M trong ccnm g n y, song ti khng ngh h c tham v ng , v h khngc kht v ng nh th h chng ti. V th h chng ti, tr c khivo i h c hay cao ng, b a i cc vng nng thn xa xi vcc nh my v cc i qun s , v tr i qua m t th i k r t kh cnghi t, nn v m t tinh th n kh c ph c v i m t v i kh khn,[th h chng ti ph i c nhi u kht v ng] hn l tr by gi .Th tr ng Xia c m t cch tr c ti p quy n r m t th gi i,v tuy m t s i u ng ni b th t l c do phin d ch, ng hi u n v ng i M cng ph i [hi u]: Quy t c c a n n kinh t th tr ng,quan ch c C ng s n ny gi i thch cho ti, l n uu cngu n nhn l c phong ph nh t v lao ng r nh t, t t nhin ccdoanh nghi p v cc hng s t nhin i n . V s n xu t, ng
44. 44. 36TH GI I L PH NGch ra, u tin ng i Trung Qu c l ng i lm cng v lm chocc nh s n xu t l n n c ngoi, sau nhi u nm, sau khi chng ti h c c t t c cc quy trnh v cc b c, chng ti c th kh ing cc hng ring c a mnh. Ph n m m s theo cng ng u tin chng ti s ph i nh ng ng i n c ngoi thu ccthanh nin c a chng ti, v sau chng ti s kh i ng cccng ti ring c a mnh. Gi ng nh xy d ng m t cao c. Ngy nay,Hoa K, cc b n l nh ng ng i thi t k , cc ki n trc s, v ccn c ang pht tri n l cc th n cho cc cao c. Nhng m t ngyno ti hi v ng chng ti s l cc ki n trc s.Ti v a m i ti p t c khm ph ng v ty. Vo ma h 2004, ti i ngh Colorado. Ti nghe v hng hng khng gi rny c g i l JetBlue, khai trng nm 1999. Ti khng c t ng no v h ho t ngu, nhng ti c n bay gi aWashington v Atlanta, v khng th hon ton c c gi bay timu n, cho nn ti quy t nh g i JetBlue v xem chnh xc h bayu. Ti th nh n mnh c m t ng c khc. Ti nghe lJetBlue outsource ton b h th ng gi ch c a n cho cc bn i trUtah, v ti mu n ki m tra vi c ny. Cho nn ti g i hth ng gi ch c a JetBlue v c i tho i sau v i ng i i l:Al, y l Dolly, ti c th gip ng? m t gi ng nh c a btr l i cho chu.Vng, ti mu n bay t Washington i Atlanta, ti ni. Hngc bay ng y khng ?Khng, ti r t ti c chng ti khng. Chng ti bay tWashington i Ft. Lauderdale, Dolly ni.Th cn Washington i New York City? ti h i.Khng, ti r t ti c chng ti khng bay ng . Chng ti cbay t Washington n Oakland v Long Beach, Dolly ni.B i, ti c th h i b vi c ny? Th t s b nh ? Ti cth y cc i l c a JetBlue ch lm vi c nh.Vng, ng v y, Dolly ni v i gi ng vui v nh t. (Mu n hnti xc minh v i JetBlue r ng h tn y c a b l Dolly Baker).Ti ng i trong vn phng c a mnh l u trn trong nh c a ti,nhn ra c a s th y tr i n ng p. ng nm pht tr c ai
45. 45. KHI TI CN ANG NG 37g i v h i ti cng cu h i y v ti b o h v h ni, T t, tingh b s b o ti l b New Delhi.B s ngu? ti h i.Salt Lake City, Utah, Dolly ni. Chng ti c ngi nh hait ng, v ti thch lm vi cy, c bi t vo ma ng khi tuy txoy tt v ti trn ny trong vn phng nh.Lm th no b c m t vi c lm nh v y? ti h i.Anh bi t y, h khng qu ng co, Dolly ni v i gi ng ng tngo nh t c th . T t c l do truy n mi ng. Ti lm vi c chochnh ph bang v ti v hu, v [sau m t th i gian] ti ngh tiph i lm vi c g khc v ng ti thch n.David Neeleman, ng i sng l p v CEO c a JetBlue AirwaysCorp., n i ti ng v t t c vi c ny. ng g i n l homesourcing-thu lm nh. JetBlue by gi c b n trm i l gi ch , gi ngDolly, lm vi c nh vng Salt Lake City, l y vi c t ch - gi ach ng trng tr con, t p luy n, vi t ti u thuy t, v n u n t i.Vi thng sau ti n thm Needleman t i h i s c a JetBlueNew York, v ng gi i thch cho ti nh ng u i m c ahomesourcing, m ng th c s kh i u Morris Air, vi c u tm o hi m u tin c a ng vo kinh doanh hng khng. (N cSothwest mua l i). Chng ti c 250 ng i nh c a h lm vi cgi ch t i Morris Air, Needleman ni. H c nng su t hn 30ph n trm - h bn v c nhi u hn 30 ph n trm, chnh do hth y h nh phc hn. H trung thnh hn v t m t m i hn. Chonn khi ti kh i ng JetBlue, ti ni, Chng ta s c 100 ph ntrm gi chnh.Needleman c m t l do c nhnmu n lm vi c ny. ng lng i [theo gio phi] Mormon v tin r ng x h i s kh m kh hnn u nhi u b m hn c th nh v i cc con tr c a mnh nhng ng th i c c h i l ng i n lng. Cho nn ng t c s hth ng gi ch t i gia c a ng Salt Lake City, ni tuy t i a sph n theo phi Mormon v nhi u ng i l cc b m nh.Nh ng ng i gi ch t i gia lm vi c hai mi lm gi m t tu n vph i vo vn phng khu v c c a JetBlue Salt Lake City b n gim t thng h c cc k nng m i v c c p nh t v ci g x yra bn trong cng ti.Chng ti s khng bao gi outsource sang n , Needlemanni. Ch t l ng m chng ti c th c c y l t t hn r t
46. 46. 38TH GI I L PH NGnhi u [Nh ng ng i s d ng lao ng] mu n outsource sang n hn l cho cc gia nh c a chnh h , v ti khng th hi u i u. Khng hi u sao h l i ngh r ng c n ph i t ng i ta ng itr c h hay s p no m h b nhi m. Nng su t chng ticy nhi u hn thnh ph n cho nhn t [lng] n . M t bi bo c a Los Angeles Times v JetBlue (9-5-2004) lu r ng nm 1997, 11,6 tri u nhn vin c a cc cng ti M lm vi ct nh t nh t m t ph n th i gian. Ngy nay con s ny tng v tln 23,5 tri u 16% l c l ng lao ng M. (Trong lc , i ngc a nh ng ng i t lm ch , nh ng ng i th ng lm vi c nh, phnh ln 23,4 tri u t 18 tri u trong cng th i k). Trong conm t c a m t s ng i, homesourcing v outsourcing khng ph i lcc chi n l c c nh tranh nhau m chng l nh ng bi u l c acng th : m t s thc y tn nh n b i corporate America [n cM nh m t cng ti] gi m chi ph v tng hi u qu , b t cui u c th d n n. chnh xc l ci ti h c c trong cc chuy n du hnh c ati: Homesourcing sang Salt Lake City v outsourcing sangBangalore ch l cc m t c a cng ng xu sourcing. V th m i,m i, ti cng h c c, l m ctheo ngy nay l c th chocc cng ti v cc c nhn source vi c lm b t c u.Ti c ti p t c di chuy n. Ma thu 2004, ti i theo ch t ch B T ng Tham mu Lin qun, T ng Richard Myers, trong m tcu c kinh l cc i m nng Iraq. Chng ti thm Baghdad, t nghnh dinh qun s M Fallujah, v n v Vi n Chinh Lnh Thu nh B (MEU) th 24 bn ngoi Babil, trung tm c a ci g i lTam gic Sunni c a Iraq. Cn c MEU th 24 t m th i l m t lo iCng s [c a ng i] Apache, gi a dn c H i gio Sunni Iraqkh th ch. Trong khi T ng Myers ang g p cc s quan v ccbinh nh , ti c t do lang thang quanh cn c , v cu i cngti th th n vo trung tm ch huy, ni m t ti ch t th y m t mnhnh TV ph ng. Trn mn hnh c truy n tr c ti p ci c v nh n t lo i camera no trn cao. N cho th y m t s ng i dichuy n quanh sau m t cn nh. Cng trn mn hnh, d c bn ph i,l m t chat room thng i p t c th i [instant-messaging ] tch c c,c v nh th o lu n c nh trn TV.
47. 47. KHI TI CN ANG NG 39Ci g ? ti h i anh lnh theo di c n th n t t c cc nh tm t my xch tay. Anh ta gi i thch r ng m t Predator drone M -m t my bay khng ng i li nh v i camera TV cng su t cao ang bay trn m t lng Iraq, trong khu v c ho t ng c a MEU th24, v truy n cc nh tnh bo th i gian th c v my xch tay c aanh ta v v mn hnh ph ng ny. My bay khng ng i li nyth c s bay v c i u khi n b i m t chuyn gia ng i CnC Khng Qun Nellis Las Vegas, Nevada. ng th , my baykhng ng i li trn [b u tr i] Iraq th c s c i u khi n t xat Las Vegas. Trong khi , cc nh video m n pht v cMEU th 24, t ng hnh dinh Ch huy Trung Tm Hoa K Tampa,t ng hnh dinh khu v c CentCom Quatar, L u Nm Gc, v c lCIA, theo di ng th i. Cc nh phn tch khc nhau quanh thgi i ti n hnh chat tr c tuy n v di n gi i th no ci ang x yra v ph i lm g v i n. Chnh cu c ni chuy n c a h l ci cu nxu ng bn ph i mn hnh.Tr c khi ti c th th m ch bi u l s kinh ng c c a mnh, m ts quan khc i cng chng ti lm ti s ng s t khi ni r ngcng ngh ny lm ph ng h th ng th b c qun s - b ng chonhi u thng tin n v y cho s quan c p th p, hay th m ch chobinh nh, ng i ang cho my tnh ho t ng, v trao quy n choanh tara cc quy t nh v thng tin anh ta thu th p. Trong khiti tin ch c r ng khng trung u no s c php khai ho mkhng h i ki n c p trn, ngy m ch c cc s quan c p cao cb c tranh l n qua r i. Sn chi qun s c lm b ng.Ti k chuy n ny cho b n ti Nick Burns, i s Hoa KNATO v m t thnh vin trung thnh c a Red Sox Nation [cu l cb ng i hm m h i bng chy Red Sox- T t ]. Nick b o tianh ta t ng hnh dinh CentCom Quatar thng T 2004, cT ng John Abizaid v ban tham mu c a ng ch d n. ic aAbizaid ng i bn kia bn t Nick v i b n mn hnh ph ng TV ng sau h . Ba chi c u tin c cc nh t cao do cc my baykhng ng i li Predator truy n ti p v t cc qun khu khc nhauc a Iraq trong th i gian th c. Mn hnh cu i, m Nick t p trungvo, ang chi u m t tr n Yankees-Red Sox.Trn m t mn hnh l Pedro Martinez i l i Derek Jeter, v trnba mn hnh khc l cc tay Jihadist i l i S on Cng sM t (First Cavalry).