TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN

THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

SỐ TÍN CHỈ: 2 (24,6)

BM: Kinh tế doanh nghiệp

1

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:4 CHƯƠNG

(LÝ THUYẾT, BÀI TẬP TỔ CHỨC HỆ THỐNG

TT TT & TM VĨ MÔ, THẢO LUẬN) • CHƯƠNG 1: THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ

THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

• CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

• CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

• CHƯƠNG 4: QUÁ TRÌNH THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

2

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• 1) Bộ môn Kinh tế doanh nghiệp (2011), Bài giảng học phần Tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, Trường Đại học Thương mại, Hà Nội.

• 2) Đường Vinh Sường (2004), Thông tin kinh tế với việc quản lý nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, NXB Thống kê, Hà Nội.

• 3) Đỗ Hoàng Toàn, Mai Văn Bưu (2007), Giáo trình quản lý học nền kinh tế Quốc dân, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội.

3

• 4) Chương trình Hê thống thông tin quản lý (2004), Trường Đại học Tổng hợp Bangalore, Ấn Độ, Hà Nội.

• 5) Stephen P. Robin, Mary Coulter (2003), Management, Upper Saddle River, New Jersey 07458.

• 6) Thomas S. Bateman, Scott A. Snell (2002), Management in the new era, Mc Graw- Hill Irwin.

4

CHƯƠNG 1: THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

• 1.1. Khái niệm thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế

• 1.2. Vai trò của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế

• 1.3. Đặc điểm của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế

• 1.4. Phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

5

CHƯƠNG 1….• 1.1. Khái niệm thông tin thị trường và

thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tếKhái niệm về thông tin

Theo nghĩa thông thường, thông tin là điều hiểu biết về một sự kiện, một hiện tượng nào đó, thu nhận được qua khảo sát, đo lường, trao đổi, nghiên cứu, v.v…

6

Khái niệm….• Thông tin là sự phản ánh về một vật, một hiện

tượng, một sự kiện hay quá trình nào đó của thế giới tự nhiên, xã hội và con người thông qua khảo sát trực tiếp hoặc lý giải gián tiếp.

• Thông tin là tất cả những gì có thể giúp con người hiểu được về đối tượng mà mình quan tâm.

• Thông tin là những dữ liệu đã được xử lý sao cho nó thực sự có ý nghĩa đối với người sử dụng.

7

Khái niệm….• Thông tin được coi như là một sản phẩm hoàn chỉnh thu

được sau quá trình xử lý dữ liệu. • Thông tin là các tin tức mà con người trao đổi với

nhau, hay nói rộng hơn thông tin bao gồm những tri thức về các đối tượng.

• Biểu tượng mang tin có thể là: âm thanh, chữ viết, băng từ, cử chỉ, … được gọi chung là dữ liệu

8

CHƯƠNG 1….* Khái niệm thông tin thị trường và thương

mại vĩ mô trong quản lý kinh tế:Th«ng tin thÞ tr ưêng vµ thư ¬ng m¹i vĩ

môLµ tin tøc ph¶n ¸nh hiÖn t ưîng vÒ qu¸ trình kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trư êng vµ

çc ho¹t ®éng thư ¬ng m¹i vĩ mô.§èi t îng: Lµ çc yÕu tè thÞ tr êng, xu h íng vËn ®éng cña thÞ tr êng, çc yÕu tè liªn quan ®Õn

trao ®æi, ho¹t ®éng th ¬ng m¹i vĩ mô

9

CHƯƠNG 1….

• Nhu cÇu, kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®Æc ®iÓm tiªu dïng.

• Xu hư íng vËn ®éng cña çc yÕu tè cÊu thµnh nªn thÞ trư êng vĩ mô.

• Th«ng tin vÒ çc nhµ cung cÊp vµ çc ®èi thñ c¹nh tranh

10

CHƯƠNG 1….

• Th«ng tin vÒ dung lư îng thÞ trư êng, khèi l ưîng, gi¸ trÞ trao ®æi trªn TT.• Th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, luËt

ph¸p qu¶n lý thư¬ng m¹i, thÞ tr ưêng vĩ mô, çc hiÖp ®Þnh song ph ư¬ng vµ ®a phư¬ng, WTO.

• Th«ng tin vÒ çc hiÖn t ưîng diÔn ra trªn thÞ trưêng, trong thư ¬ng m¹i vĩ mô.

11

Quy trình TT TT và TM vĩ mô

• Khâu thu thập thông tin

Thông tin phải thu thập đầy đủ về số lượng và chất lượng. Ở thị trường và thương mại vĩ mô có rất nhiều thông tin liên quan đến việc ra quyết định, vì vậy yêu cầu giới hạn việc thu thập thông tin đúng theo nhu cầu nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí.

12


• Khâu chọn lọcKhâu này có tác dụng làm cho thông tin thu thập được có độ tin cậy cao. Qua việc chọn lọc, chúng ta sẽ loại trừ những thông tin nhiễu và lọc những thông tin cần thiết để giúp nhà hoạch định, các doanh nghiệp ra những quyết định nhanh chóng và chính xác.

13


• Khâu xử lý:

Khâu này thực hiện các công việc: mã hóa thông tin để tiện sử dụng và lưu trữ, phân loại tài liệu theo những danh mục đã định, phân tích và tổng hợp các tài liệu nhằm đánh giá hiện trạng của vấn đề cần giải quyết. Khâu này tạo điều kiện cho nhiều người có thể sử dụng thông tin, qua đó, số lượng thông tin sẽ giảm và chất lượng thông tin thị trường và thương mại vĩ mô sẽ tăng lên.

14


• Phân loại thông tin:Nhiệm vụ của khâu này là hệ thống hóa và phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô theo nhiều tiêu thức như: chủ đề, nội dung, thời gian thu thập, nguồn gốc, phương thức truyền tin, cấp quản lý, … Đây là khâu quan trọng nhằm giúp cho việc truy cập và xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô một cách dễ dàng.

15


• Khâu bảo quảnThông tin thị trường và thương mại vđược thu gọn và lưu trữ ở nhiều thiết bị, nhiều file khác nhau. Cần chú ý phải cập nhật thông tin và hướng dẫn cho người có nhu cầu dễ dàng truy cập thông tin khi cần thiết.

16


• Khâu truyền đạt thông tin:Khâu này cần đáp ứng những yêu cầu: đúng loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cần, mức độ tin cậy cao, đúng thời hạn. Do vậy cần cho sự nghiên cứu nhu cầu tiếp nhận và xử lý thông tin của từng nhà hoạch định, nhà quản lý theo từng chu kỳ thông tin sẽ khác nhau.

17

TT TT và TM vĩ mô trong QLKT

Là kết quả của một tiến trình thu thập, xử lý, tổ chức và vận dụng các dữ liệu về thị trường và thương mại vĩ mô theo cách bổ sung thêm kiến thức cho các đối tượng nhận thông tin.

18

TT TT và TM vĩ mô trong QLKT

Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có thể được hiểu là những tín hiệu, thông điệp, tin tức mới được thu nhận, được hiểu và được đánh giá, có ích cho hoạt động quản lý kinh tế.

19

Tính chất của TT TT và TM vĩ mô trong QLKT

• Tính định hướng• Tính tương đối• Tính thời điểm• Tính cục bộ• Tính đa dạng

20

Tính định hướng

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô luôn phản ánh mối quan hệ giữa nguồn tin và nơi nhận tin, tức là giữa đối tượng được phản ánh và nơi nhận phản ánh.

• - Từ đối tượng được phản ánh đến chủ thể nhận phản ánh được xem là hướng của thông tin, thiếu một trong hai ngôi hoặc nhiều đối tượng, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không có hướng thì nó sẽ mất đi ý nghĩa.

• - Trên thực tế, hướng của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được hiểu là từ nơi phát đến nơi nhận.

21

Tính tương đối

• Một quá trình điều khiển phức tạp luôn mang tính bất ổn định, tức là không cố định, vì mỗi thông tin thị trường và thương mại vĩ mô nhận được phần lớn chỉ là sự phản ánh tương đối và không đầy đủ về hiện tượng và sự vật được thông báo, nhất là các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô về hệ thống kinh tế - xã hội. Mặt khác, còn phụ thuộc vào khả năng thực tế và mức độ chính xác của các phương pháp và phương tiện thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

22

Tính thời điểm

• Do thế giới luôn luôn vận động và biến đổi, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô luôn mang tính tức thời trong một thời điểm nhất định. Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô nhận được chỉ là bức tranh quá khứ của đối tượng được xem xét

23

Tính cục bộ

Mọi thông tin thị trường và thương mại vĩ mô đều gắn với một công đoạn trong một quy trình, một giai đoạn trong quá trình điều khiển của một hệ thống cụ thể nào đó, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô đó có thể có ý nghĩa rất quan trọng đối với hệ thống này nhưng lại không quan trọng đối với hệ thống khác

24

Tính đa dạng

Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có thể nói là vô hạn, cùng với đó thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có cách thể hiện vô cùng phong phú, trong đó có 3 dạng thể hiện chính: văn bản, âm thanh và hình ảnh động

25

1.2. Vai trò của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế

• Cung cấp thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý kinh tế, các doanh nghiệp

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là phương tiện để thống nhất một hoạt động có tổ chức của quản lý kinh tế

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong doanh nghiệp là mắt xích của hệ thống thông tin kinh tế - xã hội

26

1.3. Đặc điểm của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Khác với tin tức thông thường, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô bên cạnh tính thông điệp còn phải có địa chỉ cụ thể của người gửi và người nhận, phải có tác dụng giúp người nhận ra được các quyết định quản lý kinh tế, làm thay đổi trạng thái bất định của hệ thống

27


• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là sản phẩm của lao động quản lý kinh tế, đồng thời là những thông điệp, tin tức có lợi cho hệ thống quản lý kinh tế, tức là giúp ích cho việc ra quyết định và thực hiện mục tiêu quản lý kinh tế.

28


• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế gắn liền với quyền uy, quyền lực lãnh đạo. Trong các hệ thống quản lý kinh tế riêng biệt, ai nắm được hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô người đó sẽ nắm được quyền lực của tổ chức, đơn vị đó.

• - Hiện nay, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế chịu sự tác động của ICT (CNTT truyền thông) đối với cơ chế trao đổi thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

29

Các tiêu chí của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô phục vụ hoạt động quản lý kinh tế

• Tính chính xác

• Tính đầy đủ

• Tính kịp thời

• Gắn với quá trình, diễn tiến của sự việc

• Tính hữu dụng

30

Tính chính xác

• Thông tin phải khách quan và đúng đắn, cần phương pháp thu thập khoa học: con người, trang thiết bị, phương pháp thu thập phù hợp

31

Tính đầy đủ

• Thông tin phải phản ánh một cách tương đối đầy đủ và trung thực về đối tượng được xem xét. Tuy nhiên cũng cần tránh những thông tin thị trường và thương mại vĩ mô dư thừa, không cần thiết, ngoài luồng để mang lại hiệu quả kinh tế không cao

32

Tính kịp thời

• Phải được thu thập đúng lúc, phản ánh đúng thực trạng của đối tượng.

33

Tính hữu dụng

• Phải có nội dung, có giá trị thực sự để góp phần phân tích, thống kê, ra quyết định quản lý kinh tế. Loại bỏ những thông tin không cần thiết để tiết kiệm chi phí thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

34

Gắn với quá trình, diễn biến của sự việc

• Phải được đặt trong một xâu chuỗi có trình tự hợp lý, phải đảm bảo tính trật tự và có tổ chức của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Trong một hệ thống quản lý phân cấp, cần xác định thông tin thị trường và thương mại vĩ mô thuộc cấp nào, do đâu cung cấp, hướng đến đâu và có tác dụng trong phạm vi nào

35

1.4. Phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

- Nguyên tắc phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô- Phân loại

36

Phân loại

• Theo yêu cầu sử dụng

• Theo chức năng• Theo vị trí• Theo đặc điểm – tính chất• Theo kênh thu nhận• Theo cách truyền tin• Theo hướng chuyển động• Theo số lần gia công

37

Theo yêu cầu sử dụng

• Mang tính chỉ đạo

• Dùng để báo cáo

• Dùng để lưu trữ

• Mang tính pháp lý

38

Theo chức năng

• Tính pháp lý

• Tính thực tiễn

• Tính dự báo

39

Theo vị trí

• Thông tin gốc

• Thông tin phát sinh

• Thông tin mang tính kết quả

• Thông tin dùng để tra cứu

40

Theo đặc điểm – tính chất

• Thông tin về thị trường: về tình hình sản xuất, chất lượng và công nghệ, nhân sự và tiền lương, tình hình tiêu thụ sản phẩm, giá thành và chi phí sản xuất, tình hình tài chính.

• Thông tin về các hoạt động thương mại vĩ mô: các hoạt động thương mại vĩ mô không chỉ là hoạt động của các ngành, các lĩnh vực trong nước mà còn là hoạt động thương mại giữa các quốc gia, các tổ chức kinh doanh của thế giới: WTO, IMF…

41

Theo kênh thu nhận

• Thông tin được chia ra thông tin thị trường và thương mại vĩ mô chính thức, và không chính thức:

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô chính thức: là th«ng tin vÒ çc hiÖn t ưîng diÔn ra trªn thÞ trư êng, trong th ư¬ng m¹i vĩ mô theo ngành dọc do tổ chức quy định.

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không chính thức là các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không được nhận qua kênh chính thức mà phải qua đợt kiểm tra.

42

Theo cách truyền tin

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có hệ thống: Là tập hợp các thông tin có mối liên hệ với nhau, tác động qua lại và chi phối lên nhau trong quá trình thu thập, xử lý và truyền thông tin.

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không có hệ thống: là những thông tin rời rạc, độc lập với nhau. Những thông tin này không có sự tác động lên nhau trong bất kỳ quá trình thông tin thị trường và thương mại vĩ mô của các đơn vị, tổ chức kinh doanh hoặc sử dụng những thông tin này

43

Theo hướng chuyển động

• Thông tin chiều ngang

• Thông tin chiều dọc

• Thông tin lên

• Thông tin xuống

44

Theo số lần gia công

• Thông tin sơ cấp: được các tổ chức thu thập nhằm trả lời một số câu hỏi hay một vấn đề cụ thể nào đó Có thế thông qua quan sát, hay trao đổi (phiếu điều tra, phỏng vấn qua điện thoại, phỏng vấn trực tiếp…)

• Thông tin thứ cấp: có nguồn gốc từ bên ngoài các tổ chức, các đơn vị hay từ trong hồ sơ lưu trữ của các tổ chức, đơn vị đó

45

Nguyên tắc phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Chọn tiêu chí đúng hướng vào mục đích đã xác định

• Phân loại có trật tự, logic

• Đầy đủ, không bỏ sót

• Tính khả thi

46

CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

2.1. Khái niệm, chức năng và nhiệm vụ của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô trong quản lý kinh tế.

2.2. Đặc điểm của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

2.3. Nội dung các yếu tố cấu thành hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

2.4. Mối quan hệ giữa các yếu tố của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

47

2.1. Khái niệm, chức năng và nhiệm vụ của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

trong quản lý kinh tế.

• 2.1.1. Khái niệm hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

2.1.1. Khái niệm hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Hệ thống là tập hợp những phần tử có mối liên hệ và quan hệ với nhau, tác động chi phối lên nhau theo quy luật nhất định để trở thành một chỉnh thể, từ đó làm xuất hiện những thuộc tính mới gọi là "tính trồi" của hệ thống mà từng phần tử riêng biệt không có hoặc có nhưng không đáng kể.


• Hệ thống thông tin là một tập hợp và kết hợp của các phần cứng, phần mềm và các hệ mạng truyền thông được xây dựng và sử dụng để thu thập, tạo, tái tạo, phân phối và chia sẻ các dữ liệu, thông tin và tri thức nhằm phục vụ các mục tiêu của tổ chức.


• Hệ thống thông tin quản lý (MIS): Hệ thống thông tin quản lý được hiểu như là một hệ thống dùng để tiến hành quản lý cùng với những thông tin được cung cấp thường xuyên.


• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là một tập hợp và kết hợp của các phần cứng, phần mềm và các hệ mạng truyền thông thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được xây dựng và sử dụng để thu thập, tạo, tái tạo, phân phối và chia sẻ các dữ liệu, thông tin thị trường và thương mại vĩ mô và tri thức nhằm phục vụ các mục tiêu của tổ chức.

2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

Chức năng• Là khả năng của hệ thống, là tập hợp các nhiệm vụ

mà hệ thống phải thực hiện trong việc biến đầu vào thành đầu ra.

• Chức năng của hệ thống là lý do tồn tại của hệ thống, là khả năng tự biến đổi trạng thái của hệ thống.

• Những chức năng cơ bản của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là thu thập thông tin, xử lý thông tin, phổ biến thông tin, phục vụ thông tin, kiểm soát và đánh giá các hoạt động của tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Nhiệm vụ được hình thành chủ yếu xuất phát từ các chức năng của nó và nhằm thực hiện chức năng. Nhiệm vụ là sự quy định cụ thể các công việc phải hoàn thành trong từng thời kỳ nhất định, nó thay đổi tùy thuộc vào sự thay đổi những điều kiện thực hiện chức năng.

• Nhiệm vụ bao gồm các công việc liên quan đến thu thập thông tin, xử lý thông tin, truyền thông tin thị trường và thương mại của tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

2.2. Đặc điểm của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 2.2.1. Đặc trưng của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 2.2.2. Đặc điểm của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

2.2.1. Đặc trưng của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cực kỳ phức tạp. Mỗi hệ thống bao gồm nhiều yếu tố khác nhau. Các yếu tố đó có thể kết hợp với nhau dưới một hình thức nhất định tạo thành các tiểu hệ thống (phân hệ). Các tiểu hệ thống có thể khác biệt nhau qua các chức năng khác nhau mà chúng thực hiện trong một hệ thống, hoặc ở cấp độ phức tạp của việc thực hiện các chức năng đó.


• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không kép kín. Trong quá trình hoạt động của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không chỉ cần có quan hệ tương tác giữa các yếu tố, các phân hệ bên trong của hệ thống mà cần có các quan hệ tương tác giữa hệ thống với bên ngoài. Việc duy trì các luồng thông tin đầu vào và đầu ra là điều kiện sống còn của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.


• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô chịu sự tác động của một số yếu tố xác định, đồng thời của các yếu tố ngẫu nhiên. Sự xuất hiện của nhiều yếu tố ngẫu nhiên này có thể tác động đến hệ thống theo các chiều hướng, mức độ khác nhau, làm cho hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô luôn có khả năng rơi vào trạng thái mất cân bằng hoặc đi chệch hướng của nó.


• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có khả năng tự điều chỉnh, tự điều khiển để đạt được các mục tiêu của nó. Khả năng đó được thực hiện nhờ bộ phận quản lý của hệ thống. Bộ phận này không chỉ đề ra các mục tiêu của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô mà còn hoạch định các chiến lược, các chương trình, biện pháp thực hiện các mục tiêu đó.

2.2.2. Đặc điểm của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Các phần tử của hệ thống có quan hệ qua lại với nhau, bất kỳ phần tử nào cũng ảnh hưởng đến phần tử còn lại và ngược lại.

• Hoạt động của hệ thống mang tính tương hỗ. • Hoạt động của các phần tử đều hướng tới mục tiêu

chung của hệ thống làm xuất hiện "tính trồi" của hệ thống.

• Hệ thống không tồn tại riêng rẽ mà thường có mối quan hệ với môi trường gọi là môi trường của hệ thống.

2.3. Nội dung các yếu tố cấu thành hệ thống thông

tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 2.3.1. Con người

• 2.3.2. Công nghệ thông tin

• 2.3.3. Các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

2.3.1. Con người• Con người là chủ thể trong việc thực hiện các

quá trình của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Mỗi người có vị trí nhất định trong hệ thống tuỳ thuộc chuyên môn, nghề nghiệp, năng lực sở trường và yêu cầu công việc của hệ thống. Con người có thể hoạt động độc lập hoặc trong một nhóm, thực hiện những chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu nhất định của hệ thống.

2.3.2. Công nghệ thông tin• Phần cứng, là bộ phận cụ thể của hệ thống

thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, đó là đầu vào và đầu ra của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Bao gồm trang thiết bị, máy móc phục vụ thu thập, xử lý, truyền tin thị trường và thương mại vĩ mô.

2.3.2. Công nghệ thông tin• Phần mềm thông tin thị trường và thương mại

vĩ mô là phần mềm chuyên dùng cho các bộ, ban ngành và quốc gia. Bao gồm nhập, lưu trữ, phân tích và xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Các phần mèm cho hệ thống, các thông tin sử dụng trong hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được chứa trên các vật mang: đĩa mềm, USB, băng từ …

2.3.2. Công nghệ thông tin

• Công nghệ thông tin là hệ thống các kỹ năng kiến thức, thiết bị và phương pháp sử dụng trong thu thập, xử lý và truyền thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, tức là hệ thống các kỹ năng, kiến thức, thiết bị và phương pháp để tạo ra sản phẩm tin học cung cấp cho người sử dụng.

Các thành phần công nghệ thông tin

• Phần kỹ thuật: bao gồm các công cụ phương tiện xử lý và truyền tin thị trường và thương mại vĩ mô cùng với các thiết bị vật tư hỗ trợ khác (máy tính, đĩa mềm, máy in, phương tiện kỹ thuật truyền hình, truyền thanh, internet…).

• Năng lực con người: kỹ năng, kinh nghiệm, khả năng sáng tạo, khả năng lãnh đạo, đạo đức trong việc xử lý truyền tin thị trường và thương mại vĩ mô.

Các thành phần công nghệ thông tin

• Phần thông tin của công nghệ: bao gồm kiến thức dưới dạng thông tin khác nhau như các lý thuyết, phương pháp, các công thức, bí quyết…

• Phần tổ chức thiết lập quan hệ giữa các phần kỹ thuật, con người và thông tin thị trường và thương mại vĩ mô dưới các hình thức sơ đồ, nội quy, quy chế của tổ chức qua đó thể chế hoá quyền, trách nhiệm, mối liên hệ, phối hợp các yếu tố.

2.3.3. Các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Dân số• Y tế• Nghèo đói• Kinh tế • Giáo dục • Môi trường • Phát triển con người...


C«ng nghÖth«ng tin

Th«ng tin

Con ng êi


• Các phần tử của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không phải được tập hợp lại một các ngẫu nhiên, rời rạc, mà giữa chúng luôn tồn tại những quan hệ (hay các mối ràng buộc lẫn nhau), tạo thành một cấu trúc (hay tổ chức). Chẳng hạn, trong một hệ thống hành chính cấp thành phố, gồm ủy ban nhân dân thành phố, ủy ban nhân dân quận, huyện và ủy ban nhân dân phường, xã thì giữa các cấp tồn tại các mối quan hệ ràng buộc về phân cấp, phân quyền, các quan hệ về đoàn thể, các quan hệ về dân sự...


• Cần phân biệt:

• Các quan hệ ổn định, tồn tại lâu dài, ví dụ Ủy ban nhân dân xã A chịu sự quản lý của Ủy ban nhân dân quận B.

• Các quan hệ bất thường, tạm thời, ví dụ Chủ tịch ủy ban nhân dân xã C và D vừa được đi họp ở Quận E.


• Khi xem xét tính tổ chức của một hệ thống, đương nhiên phải đề cập đến các quan hệ ổn định, lâu dài.

• Tuy nhiên đề cập ổn định, không nhất thiết phải hiểu là hoàn toàn bất biến, tĩnh tại. Trái lại phần lớn các hệ thống đáng quan tâm đều có tính biến động. Biến động song vẫn giữ sự ổn định trong tổ chức, trong các quan hệ giữa các phần tử, nghĩa là vẫn giữ bản chất, đặc trưng cốt lõi của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TINTHỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

• 3.1. Khái niệm tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.2. Một số mô hình tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.3. Một số phương pháp mô hình tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.4. Các bước thiết lập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

3.1. Khái niệm tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.1.1.Khái niệm tổ chứcTæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh çc c«ng viÖc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« cÇn ph¶i lµm vµ nh÷ng ng êi lµm çc c«ng viÖc ®ã, ®Þnh râ chøc tr¸ch, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña mçi bé phËn vµ ç nh©n còng nh mçi liªn hÖ gi÷a çc bé phËn vµ ç nh©n nµy trong khi tiÕn hµnh c«ng viÖc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m«, nh»m thiÕt lËp mét m«i tr êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng vµ ®¹t ®Õn môc tiªu chung cña tæ chøc

3.1.2. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña cÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường

và thương mại vĩ m«.• 3.1.2.1. Kh¸i niÖm:• CÊu tróc (hay c¬ cÊu) tæ chøc th«ng tin

thị trường và thương mại vĩ m« lµ mét tËp hîp bao gåm çc bé phËn (®¬n vÞ vµ ç nh©n) kh¸c nhau, cã mèi liªn hÖ vµ quan hÖ phô thuéc nhau, ® îc chuyªn m«n ho¸ theo nh÷ng chøc tr¸ch, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn ® îc çc môc tiªu chung ®· ® îc x¸c ®Þnh.

3.1.2.2. §Æc ®iÓm cña cÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương

mại vĩ m«

• TÝnh tËp trung• TÝnh phøc t¹p• TÝnh tiªu chuÈn ho¸

3.2. Một số mô hình tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.2.1. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« ®¬n gi¶n

• 3.2.2. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« chøc n¨ng

• 3.2.3. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« theo s¶n phÈm

3.2. Một số mô hình tổ chức hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.2.4. CÊu tróc tæ chøc theo khu vùc ®Þa lý

• 3.2.5. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« ®Þnh h íng theo kh¸ch hµng.

• 3.2.6. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« d¹ng ma trËn

• 3.2.7. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« hçn hîp

3.2.1. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« ®¬n gi¶n

Bộ, ban ngành

Sở Vụ Viện

3.2.2. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« chøc n¨ng

Bộ X

Sỏ A Sở B Sở C

3.2.3. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« theo s¶n

phÈm

Trung tâm thông tin

Nhóm thông tin A Nhóm thông tin B Nhóm thông tin C

3.2.4. CÊu tróc tæ chøc theo khu vùc ®Þa lý

Các bộ

Sở 1 Sở 2 Sở 3

3.2.5. CÊu tróc tæ chøc th«ng tin thị trường và thương mại vĩ m« ®Þnh hư íng

theo kh¸ch hµng.

Trung tâm thông tin

Nhóm khách hàng A Nhóm khách hàng B Nhóm khách hàng C

3.3. Một số phương pháp mô hình tổ chức hệ thống thông tin thị trường và

thương mại vĩ mô

3.3.1. Phương pháp MERISE

3.3.2. Phương pháp cấu trúc

3.3.3. Phương pháp hướng dữ liệu

3.3.4. Phương pháp hướng đối tượng

3.3.1. Phương pháp MERISE(MEthode pourRassembler les Idees San Effort)

• Có nguồn gốc từ Pháp

• Ra đời cuối thập niên 70

• Được dùng nhiều ở Pháp & các nước Châu Âu

• Ý tưởng: Sau giai đoạn tiếp cận, điều tra và tổng hợp sẽ chia hệ thống thành 2 thành phần:

+ Dữ liệu (data)

+ Xử lý (Process)

85


• Chia quá trình phát triển hệ thống thành 3 mức tiếp cận:

- Quan niệm

- Logic

- Vật lý

• Với mỗi thành phần và mỗi mức tiếp cận có một mô hình tương ứng

• Mỗi mức tiếp cận thường do một hoặc một số thành phần hệ thống đảm nhận.

86


• Ưu điểm: Có cơ sở khoa học vững chắc

• Nhược điểm: cồng kềnh, không thích hợp cho các hệ thống nhỏ

87

3.3.2. Phương pháp cấu trúc (StruturedAnalysis and Design) “SADT”

• Sử dụng các biểu diễn dưới dạng đồ họa.• Phối hợp hoạt động của nhóm• Ưu tiên tuyệt đối cho hồ sơ viết• SADT sử dụng các kỹ thuật sau:- Lưu đồ dòng dữ liệu- Từ điển dữ liệu- Ngôn ngữ giả (Anh ngữ có cấu trúc)- Bảng quyết định- Cây quyết định

88

3.3.2. Phương pháp cấu trúc

• Nhược điểm:

- Không bao gồm toàn bộ tiến trình phân tích

- Nếu không thận trọng sẽ trùng lắp thông tin

89

3.3.3. Phương pháp hướng dữ liệu (Methode dexavier castellani) “MCX”

• Có nguồn gốc từ Pháp (do các giáo sư của học viện xí nghiệp tạo ra)

• Cho phép xây dựng một mô hình tổng quát cũng như phân hệ của hệ thống thông tin

• Phân tích các thành phần dữ liệu và lượng hóa các xử lý cũng như truyền thông hệ thống thông tin

90


• Phương pháp MCX phân hoạch quá trình phân tích thành các giai đoạn:

- Phân tích vĩ mô

- Phân tích sơ bộ

- Phân tích quan niệm

- Phân tích chức năng

- Phân tích cấu trúc

91


• Ưu điểm:

- Hữu hiệu

- Thích hợp với việc thực hành

• Nhược điểm:

- Hơi rườm rà

92

3.3.4. Phương pháp phân tích hướng đốitượng (Object Oriented Analysis) “OOA”

• Hình thành giữa thập niên 80, đến nay phát triển rất mạnh.

• Dựa trên một số khái niệm cơ bản:

- Đối tượng (Object): gồm dữ liệu và thủ tục tác động lên dữ liệu này.

- Đóng gói (Encapsulation): không cho phép tác động trực tiếp lên dữ liệu của đối tượng mà phải thông qua các phương thức trung gian

- Lớp (Class): tập hợp các đối tượng có chung một cấu trúc dữ liệu và cùng một phương pháp.

- Thừa kế (Heritage)

93

3.4. Các bước thiết lập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.4.1. Quan điểm xây dựng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.4.2. Các bước thiết lập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 3.4.3. Chu kỳ sống của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

3.4.1. Quan điểm xây dựng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

3.4.1.1. Quan điểm chính trị

3.4.1.2. Quan điểm hệ thống

3.4.1.3. Quan điểm khả thi

3.4.1.4. Quan điểm hiệu quả

3.4.1.1. Quan điểm chính trị

• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô phải được xây dựng nhằm phục vụ cho mục đích và nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước, không được phép đi ngược lại với lợi ích của xã hội.

3.4.1.2. Quan điểm hệ thống• Hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ

mô là một hệ thống thứ bậc và thống nhất, hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô có quan hệ với các hệ thống thông tin khác như hệ thống thông tin văn hóa, xã hội, hệ thống thông tin khoa học và kỹ thuật, hệ thống thông tin quản lý của các chủ thể khác (công đoàn, các đoàn thể, kinh tế, đảng...) có những khả năng thông tin hữu hiệu nối liền chủ thể quản lý với khách thể quản lý và ngược lại.

3.4.1.3. Quan điểm khả thi• Hệ thống thông tin thị trường và

thương mại vĩ mô được lập ra phải theo hướng hiện đại hóa, nhưng không thể thoát ly thực tế, theo nghĩa hẹp hơn là phải tính đến khả năng tài chính, khả năng kỹ thuật, khả năng thu thập số liệu và tính toán, trình độ người sử dụng...

3.4.1.4. Quan điểm hiệu quả• Hệ thống thông tin thị trường và thương

mại vĩ mô phải đảm bảo sử dụng các nguồn nhân lực, vật lực, tài lực với hao phí ít nhất, phù hợp với trình độ và khả năng của cơ quan quản lý, điều quan trọng nhất là đạt mục tiêu đề ra, cung cấp được lượng tin có chất lượng, theo nhu cầu của những cơ quan và những người sử dụng một cách kịp thời.

3.4.2. Các bước thiết lập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Phân tích hệ thống các quyết định thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Xác định nhu cầu thông tin cho các quyết định thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Tổng hợp các quyết định thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Thiết kế hệ thống quản lý và xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

3.4.3. Chu kỳ sống của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Giai đoạn chuẩn bị

• Giai đoạn hình thành và phát triển

• Giai đoạn khai thác và sử dụng

• Giai đoạn thay thế

3.4.3.1. Giai đoạn chuẩn bị

• Giai đoạn này tính từ khi tổ chức xuất hiện xây dựng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô mới nhằm cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho việc điều hành các hoạt động kinh doanh của tổ chức

3.4.3.2. Giai đoạn hình thành và phát triển

• Trong giai đoạn này, các dự định xây dựng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được triển khai thực hiện trong thực tế. Các chuyên gia phân tích hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, nhà quản lý và các lập trình viên cùng nghiên cứu, khảo sát, phân tích, thiết kế và xây dựng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Hệ thống thông tin được thử nghiệm, cài đặt và chuẩn bị đưa vào sử dụng.

3.4.3.3. Giai đoạn khai thác và sử dụng

• Thông thường đây là giai đoạn dài nhất trong vòng đời của hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Trong giai đoạn này hệ thống được vận hành phục vụ cho nhu cầu khai thác và sử dụng thông tin trong bộ, ban ngành, quốc gia. Trong quá trình sử dụng hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được bảo trì hoặc sửa chữa để phù hợp với sự thay đổi về hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô hoặc nhu cầu hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

3.4.4.4.Giai đoạn thay thế• Trong quá trình sử dụng và khai thác hệ thống

thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, luôn gặp phải sự thay đổi về thông tin (thay đổi về dung lượng và về cấu trúc) và những sửa chữa, thay đổi trong hệ thống làm cho nó trở nên cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả. Vì vậy, hệ thống thông tin cũ cần phải được thay thế bởi hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô mới hoặc nâng cấp.

CHƯƠNG 4: TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ

4.1. Qua trinh thông tin thị trường và thương mại vĩ mô4.2. Tô chưc hoạt đ ng của hệ thống thông tin ôthị trường và thương mại vĩ mô.

4.1. Qua trinh thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Quá trình thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là quá trình các hoạt động được sắp xếp và liên hệ, phối hợp với nhau nhằm tạo ra và cung cấp những thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cần thiết cho người sử dụng tin.

4.1. Qua trinh thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 4.1.1. Xác định nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 4.1.2. Thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 4.1.3. Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• 4.1.4. Lưu trữ và truyền thông thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

4.1.1. Xác định nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là một tất yếu của đời sống xã hội, vì vậy việc xác định nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là khâu quan trọng đầu tiên. Nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô phát sinh từ các hoạt động của con người, đặc biệt là từ các quá trình ra quyết định.


• Trong một tổ chức nhỏ hoặc lớn, từ một cá nhân đến một quốc gia, có nhiều loại quyết định phải được đề ra và thực hiện. Nhiều cấp, nhiều “điểm” ra quyết định khác nhau đòi hỏi các nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô khác nhau.


• Trong quá trình thông tin thị trường và thương mại vĩ mô hay một hệ thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, cần phải xác định các nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô một cách cụ thể, rõ ràng để có thể cung cấp cho người sử dụng những thông tin thích hợp và sử dụng hiệu có quả.


• Nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô do các cơ quan vĩ mô cung cấp để đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin cho nhiều người, từ các bộ ban ngành, đến các sở phòng ban, các cơ quan, tổ chức, hệ thống các doanh nghiệp hay bất kỳ một tập thể, cá nhân nào.


• Trong những điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, nhu cầu về thông tin thị trường và thương mại vĩ mô rất đa dạng, phong phú. Nhu cầu này được hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có những nguyên nhân của bản thân sự phát triển kinh tế - xã hội, bên cạnh đó còn có nguyên nhân của sự phát triển con người với tư cách là thành viên xã hội.


• Hoạt động thông tin thị trường và thương mại vĩ mô ngày nay đang phát triển theo xu hướng ngày càng ít bị phụ thuộc vào hệ thống chính trị các quốc gia mà lại phát triển theo xu hướng dần dần hình thành xã hội thông tin, trong đó thông tin được sử dụng như một nguồn lực kinh tế, việc sử dụng thông tin thị trường và thương mại vĩ mô ngày càng mang tính xã hội cao và ngành công nghiệp thông tin thị trường và thương mại vĩ mô ngày càng phát triển mạnh.


• Nhu cầu về thông tin thị trường và thương mại vĩ mô đã trở thành nhu cầu phát triển của chính nền kinh tế hiện đại. Nguồn thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được hình thành qua các quá trình hoạt động của con người trong xã hội ở mọi lĩnh vực khác nhau. Nó chính là di sản trí tuệ chung của con người, con người sử dụng nguồn thông tin thị trường và thương mại vĩ mô đã có để tạo ra thông tin thị trường và thương mại vĩ mô mới. Do vậy, nguồn thông tin thị trường và thương mại vĩ mô không ngừng được gia tăng.


• Nhu cầu về thông tin thị trường và thương mại vĩ mô chủ yếu xuất phát từ các cơ quan quản lý vĩ mô như: chính phủ, quốc h i, các b ban ngành và cơ quan ô ôngang b ...liên quan đến thị trường và thương mại ôđể các cơ quan quản lý vĩ mô nắm được thông tin từ đó có thể nắm bắt tinh hình thị trường và thương mại của quốc gia, soạn thảo ra các văn bản, nghị quyết, thông tư, xây dựng chính sách, quy định...về thị trường và thương mại giúp cho hoạt đ ng kinh tế ôthị trường và thương mại vĩ mô được thực hi n m t ê ôcách dễ dàng, đúng phương hướng, hi u quả.ê


• Trên cơ sở các hợp đồng về thông tin thị trường và thương mại của các cơ quan quản lý thì các trung tâm thông tin, các vi n nghiên êcứu, các b ban ngành có liên quan xác định ôrõ nhu cầu về thông tin thị trường và thương mại này, sau đó triển khai vi c tim kiếm, thu êth p thông tin thị trường và thương mại vĩ âmô.

4.1.2. Thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là khâu thứ hai rất quan trọng trong quá trình thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, dựa trên cơ sở nhu cầu thông tin thị trường và thương mại vĩ mô đã được xác định.


• 4.1.2.1. Mục tiêu: Thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng: cơ quan quản lý vĩ mô, tổ chức kinh tế, doanh nghiệp, để phục vụ cho việc ra các quyết định quản lý vĩ mô.


• 4.1.2.2. Yêu cầu: Thông tin thu thập đảm bảo tính trung thực, đảm bảo tính khách quan, phản ánh đúng tinh hình thị trường vĩ mô. Không bỏ sót thông tin, không thừa, không trùng lắp. Thông tin phải định hướng hay đánh giá được. Không gây phản ứng tiêu cực cho người thu thập thông tin.

Quá trình thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cần giải quyết tốt các nội dung sau:

• Xác định hệ thống thước đo, các mặt của sự vật, hiện tượng cần nghiên cứu và phương pháp biểu diễn chúng.

• Biểu tượng hóa: Xác định phương pháp thể hiện các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô bằng biểu tượng hóa dưới dạng kí hiệu theo hệ thống thước đo đã chọn, hình ảnh, từ ngữ, con số hoặc các loại dấu hiệu khác.

• Xác định, sử dụng các phương pháp thu thập như quan sát, thử nghiệm, phỏng vấn,… để tiếp cận tim hiểu các mặt của đối tượng thông tin.


• 4.1.2.3. Nguồn tin để thu th p tin:â- Nguồn mua từ nước ngoài: Dowjones,

Reuters…, từ Tổng cục hải quan (đặc biệt là nguồn tin liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu…), từ Tổng cục thống kê (niêm giám thống kê).

- Nguồn khai thác từ phương tiện thông tin đại chúng: thông tấn xã…


• 4.1.2.3. Nguồn tin để thu th p tin:â- Khai thác từ báo chí, kênh tin tức nước ngoài.- Nguồn nội bộ: từ các vụ của bộ (vụ xuất nhập

khẩu, vụ châu âu, bộ công thương…).- Nguồn tự khai thác, tự điều tra phỏng vấn: qua

đề tài, bản tin, làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp…


• 4.1.2.4. Phương pháp điều tra thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô Sau khi đã xác định rõ mục tiêu thu thập thông tin, các thông tin cần điều tra, thu thập. Các trung tâm thông tin, vi n nghiên cứu sẽ sử dụng các phương êpháp điều tra thu thập thông tin từ các nguồn thông tin. Việc thu thập thông tin nên đều đặn và từng bước, những thông tin liên quan đến nhiệm vụ được thu thập vì mục đích riêng.


4.1.2.4. Phương pháp điều tra thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

* Nghiên cứu tài liệu: (tại bàn) các tài liệu là các tài liệu lưu trữ trong nội bộ các doanh nghiệp, tổ chức chuyên kinh doanh tin, các tài liệu có thể là sổ sách, giấy tờ, thống kê, báo biểu, ghi chép, báo cáo tổng hợp, văn bản, nghị quyết… các tài liệu cũng có thể lưu trữ ở dạng máy tính, mạng nội bộ, Internet. Đây là phương pháp quan sát các hiện tượng kinh tế một cách gián tiếp. Từ đó chọn lọc thông tin cần thiết, có liên quan.



* Quan sát thực tiễn (trực tiếp): b ph n thu ô âth p thông tin sẽ điều tra thu th p thông tin â âvề thị trường và thương mại thực tế ngay tại thị trường thu th p.â



* Phỏng vấn, l p phiếu điều tra: Là hình thức phỏng âvấn không giáp mặt, các câu hỏi thường được xác định trước. Người được điều tra cần trả lời vào phiếu điều tra, việc trả lời các câu hỏi và trật tự các câu hỏi cũng giống như phỏng vấn trực tiếp nhưng việc trả lời các phiếu điều tra không theo bất cứ trật tự nào.



* Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â- Thu thập thông tin về các sản phẩm mới được phát triển có thể

dùng thay thế cho sản phẩm cũ. Qua đó ta có thể chủ động đề ra biện pháp để đối phó với những biến động bất ngờ trên thị trường. Trên cơ sở đó, dự báo xu hướng và tim ra quy lu t âv n đ ng và phát triển của thị trường và thương mại để giúp â ôcho các cơ quan quản lý vĩ mô có thể đưa ra các quyết định, quy định, chính sách quản lý thị trường và thương mại chính xác, phù hợp tạo điều ki n cho sự v n đ ng của nền kinh tế ê â ôtheo hướng phù hợp nhất.


• 4.1.2.4. Phương pháp điều tra thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

* Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â- Thu thập thông tin về chính sách nhà nước dự kiến phân bổ

ngân sách nhà nước (nếu ngân sách nhà nước có ảnh hưởng đến thị trường của mình), thuế xuất nhập khẩu, quota và các thỏa thuận cấp nhà nước có liên quan đến thị trường, nguồn cung cấp nguyên liệu, vật tư cho m t sản phẩm, hàng hóa nào ôđó… Qua đó có thể dự đoán thị trường và giúp cho các thành phần kinh tế xây dựng kế hoạch kinh doanh của mình.



* Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â- Thu thập thông tin về thương mại: qua vi c thu th p thông tin ê â

liên quan đến hoạt động của các đối tác, khách hàng tiềm năng. Qua đó giúp ta đưa ra những quyết định đúng đắn, ngăn ngừa rủi ro….cụ thể như:

+ Nghiên cứu nhu cầu thị trường: Thu thập thông tin về nhu cầu của khách hàng, xu hướng tiêu dùng để qua đó có thể tung sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện hữu nhằm có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường, củng cố vị trí của mình trên thị trường.



• Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â+ Nghiên cứu kênh phân phối: Thu thập thông tin về thói

quen và hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng để thiết lập kênh phân phối cho sản phẩm mới sắp được tung ra thị trường. Hoặc phát triển thêm kênh phân phối mới cho sản phẩm hiện hữu khi phát hiện sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng của một bộ phận khách hàng. Từ đó, giúp cơ quan quản lý vĩ mô đưa ra thông tin liên quan đến chính sách phân phối hàng hóa cho thị trường...



• Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â• + Đánh giá mức độ nhận biết của một thương hiệu

và hình ảnh của thương hiệu.• + Nghiên cứu giá, định vị giá: Thu thập thông tin về

giá của đối thủ cạnh tranh, giá nguyên vật liệu đầu vào, thu thập thông tin về sự phân phối lợi nhuận trong các thành phần tham gia phân phối sản phẩm để kịp thời điều chỉnh nhằm tăng tính cạnh tranh của sản phẩm, tăng lợi nhuận cho mình. Qua đó có thể định vị giá một cách hợp lý.



• Nghiên cứu thị trường để thu th p tin:â+ Đánh giá thái độ của khách hàng đối với một sản

phẩm, thương hiệu: Thu thập phản hồi từ phía khách hàng, người tiêu dùng để cải tiến dịch vụ khách hàng nâng cao tính cạnh tranh. Hoặc chấn chỉnh những nhận thức lệch lạc về thương hiệu, bất lợi cho hoạt động kinh doanh của nền kinh tế.

4.1.3. Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

• Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là khâu biến đổi cần thiết để cung cấp các thông tin thích hợp cho người sử dụng tin.

• Xử lý thông tin là một trong những nhiệm vụ của hệ thống thông tin thương mại, là một giai đoạn trong quá trình thông tin.


• Xử lý thông tin là tập hợp các thao tác áp dụng lên thông tin để nhằm chuyển thông tin về một dạng trực tiếp sử dụng được làm cho chúng trở thành dễ hiểu tổng hợp hơn truyền đạt được hay có dạng đồ họa.


• Chất lượng của thông tin ngoài việc phụ thuộc vào các yếu tố như độ chính xác, tính thời sự và giá trị mà nó mang lại còn phụ thuộc vào trình độ của người nhận tin. Về mặt nguyên lý, truyền tin chưa phải là tất cả, bởi vì truyền tin mang từ nguồn phát đến nơi nhận chưa phải là thông tin, đó mới chỉ là dữ kiện thông tin.


• Tự bản thân chúng, các tin tức, thông báo, hình ảnh… chỉ có thể được xem là các dữ kiện thông tin chứ chưa phải là thông tin. Để trở thành thông tin, dữ kiện thông tin cần phải được sử dụng theo ý nghĩa của điều khiển học, tức là phải được xử lý cho một mục đích nhất định.


• Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô là qua trinh phân tích, đanh gia cac dữ kiện thông tin nhận được nhằm xac định cac thuộc tính bản chất của sự vật, hiện tượng.


• Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô bao gồm nhiều nội dung khác nhau như:

- Phân loại, chọn lọc: để loại bỏ các dữ liệu không cần thiết, những dữ liệu vô dụng hoặc có thể gây nhiễu cho người nhận tin.

- Mô hình hóa: là xác định các mặt cơ bản và quan trọng nhất của sự vật hiện tượng hoặc quá trình, giảm bớt độ phức tạp của sự nhận thức về chúng một cách hợp lý làm cho người nhận tin dễ dàng hiểu và lý giải các vấn đề.


• Xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô bao gồm nhiều nội dung khác nhau như:

- Dự đoán: các dữ liệu thu thập được thường phản ánh sự vật, hiện tượng trong quá khứ, nhưng các quyết định lại liên quan đến hiện tại hoặc tương lai, vì vậy cần sử dụng các kỹ thuật dự đoán để xác định các xu hướng phát triển của chúng từ đó tạo ra các thông tin sẵn sàng cho người sử dụng.


• Quá trình xử lý đánh giá thông tin thị trường và thương mại vĩ mô:- Sau khi thu thập thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, tiến hành loại bớt tin nhiễu.- Phân loại, loại bỏ và hệ thống hóa thông tin vì thông tin có tính liên tục, kế thừa nên khi hệ thống cần sắp xếp theo trình tự để dễ theo dõi, tim ra quy luật và xu hướng phát triển của nó.- Tùy từng đối tượng sử dụng: phân tích tim ra mối liên hệ, tương tác giữa các nhân tố, phân tích tim ra mối liên hệ cánh kéo giữa chúng.


• Quá trình xử lý đánh giá thông tin thị trường và thương mại vĩ mô:Khi phân tích đánh giá thông tin thị trường và thương mại vĩ mô cần đặt thông tin trong bối cảnh của thế giới, của Việt Nam, của ngành, đặt trong môi trường động, đặt trong mối quan hệ chi phối nó để xử lý, có như vậy thông tin thị trường và thương mại vĩ mô mới có ý nghĩa. Để phân tích tốt cần cập nhật thường xuyên liên tục các nguồn tin và kế thừa là cơ sở để tim ra quy luật (có những thông tin chưa sử dụng ngay nhưng trong quá trình thu thập vẫn cập nhật và xử lý để sử dụng lần sau… hoặc khi cần thiết).


• Quá trình xử lý đánh giá thông tin thị trường và thương mại vĩ mô:Sau khi xử lý thông tin thị trường và thương mại vĩ mô, tiến hành đánh giá đưa ra kết luận, đưa ra dự báo và đưa ra các kiến nghị với chính phủ, cơ quan quản lý, doanh nghiệp,…Sau quá trình xử lý, đánh giá thông tin thị trường và thương mại vĩ mô: trung tâm thông tin, vi n nghiên cứu cho ra các êsản phẩm của thông tin: giúp cho đối tượng sử dụng tin phục vụ mục tiêu của họ, định hướng cho đối tượng sử dụng để họ có chiến lược, xu hướng diễn biến để có kịch bản đối phó.


• Các dạng sản phẩm của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô:

- Cung cấp tin cho cơ quan quản lý: Báo cáo (định kỳ hoặc đột xuất), văn bản, nghị định, thông tư, nghị quyết…

- Công bố rộng rãi: bản tin, tạp chí, ấn phẩm…- Tổ chức hội thảo: thu thập ý kiến, in ấn kỷ yếu, tài

liệu… phát đến các đơn vị thành viên tham gia trong hội thảo để truyền tin.


• Các dạng sản phẩm của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô:

- Cung cấp thông tin hàng ngày cho đài truyền hình…

- Sản phẩm đột xuất: khi có doanh nghiệp đặt hàng các thông tin thị trường và thương mại vĩ mô (về thị trường hàng hóa, giá cả hàng hóa nào đó…)

4.1.4. Lưu trữ và truyền thông thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

4.1.4.1. Lưu trữ thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

4.1.4.2. Truyền thông thông tin thị trường và thương mại vĩ mô


• Các thông tin sau khi đã được xử lý trở thành dữ liệu. Lưu trữ là quá trình bảo quản, lưu trữ dữ liệu và thông tin để cung cấp cho người sử dụng.

• Nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, việc lưu trữ thông tin qua công nghệ thông tin điện tử, web, xây dựng phần mềm tương thích…

• Lập kho dữ liệu (vd: các viện nghiên cứu hay trung tâm thông tin thường lập phòng chỉ số giá CPI…)


• Lập phòng cơ sở dữ liệu quốc gia, lập các danh mục… để lưu trữ tin.

• Trong quá trình lưu trữ tin, quan trọng nhất là thông tin phải có cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn, có tính pháp lý cao.

• Để giúp quá trình sử dụng nguồn tin hợp lý, trong quá trình lưu trữ tin cần phân loại thông tin thị trường và thương mại vĩ mô ra thành các nhóm thông tin chiến lược và thông tin tác nghiệp.


• Việc bảo quản, lưu trữ các dữ liệu và thông tin để sẵn sàng cung cấp cho người sử dụng bất kỳ lúc nào là một trong những nội dung quan trọng của bất kỳ một quá trình thông tin nào. Dữ liệu và thông tin có thể được lưu trữ trên các vật mang tin khác nhau như văn bản tài liệu, băng, đĩa, bộ óc của con người, ổ cứng của máy tính, usb, hòm thư… do đó có rất nhiều phương pháp tổ chức lưu trữ thông tin khác nhau.


• Việc quản lý lưu trữ dữ liệu, thông tin cần được thực hiện theo quy trình cụ thể như: phân loại và lưu trữ theo thư mục, ghi chỉ dẫn, phân loại theo hệ thống. Hơn nữa, các loại thông tin cần được tổ chức theo hồ sơ chuyên đề để có thể giúp người sử dụng dễ dàng truy cập.

• Công tác lưu trữ thông tin thị trường và thương mại vĩ mô do các trung tâm thông tin, các vi n nghiên êcứu và tại các b ph n lưu trữ tin của chính phủ, các ô âcơ quan quản lý, các b ban ngành lưu trữ và bảo ôm t.â


• Các thông tin về thị trường và thương mại vĩ mô, sau khi được xử lý và cho ra các sản phẩm của thông tin thị trường và thương mại vĩ mô sẽ được các trung tâm thông tin, vi n nghiên êcứu cung cấp đến các cơ quan quản lý cấp trên sau đó, chính phủ, cơ quan quản lý, các b ban ngành...truyền thông, công bố r ng rãi ô ôtrên các phương ti n truyền tin.ê


• Chuyển thông tin cho người sử dụng (bán hoặc cung cấp nội bộ)

• Truyền tin qua mạng thông tin điện tử: mạng thương mại điện tử, MOT…

• Thông tin thị trường và thương mại vĩ mô được truyền thông qua các kênh dẫn tin: dọc và ngang (từ trên xuống, giữa các ban ngành với nhau…)

• Bộ có quyền và nghĩa vụ được thông tin: dưới dạng các sản phẩm thông tin, gửi trực tiếp hoặc công bố rộng rãi, tuyên truyền, phổ biến hướng dẫn…


• Trong quá trình thông tin ngang: trao đổi sản phẩm thông tin cho nhau giữa các cơ quan ban ngành ngang nhau. Tăng cường xây dựng hệ thống “thông tin viên”, cùng nhau trao đổi, đôi bên cùng có lợi, c ng tác, hợp tác ô

• Truyền tin là quá trình vận động của thông tin giữa các chủ thể đến người nhận thông tin cuối cùng nhằm đạt được mục đích của thông tin theo các cách thức khác nhau như: thông báo tin tức, chỉ dẫn thực hiện theo các kỹ thuật khác nhau tùy theo mục đích, loại tin và vật mang tin, số lượng người nhận tin.


• Thông báo tin tức bằng các hình thức, phương pháp khác nhau đến người sử dụng cung cấp các văn bản tài liệu, thông qua con đường truyền trực tiếp qua điện thoại, điện báo, email… đến đối tượng nhận tùy điều kiện, khả năng, yêu cầu của đối tượng nh n tin.â

• Các giai đoạn trong một quá trình thông tin có thể được thực hiện kế tiếp nhau trong một thời gian liên tục hoặc có thể gián đoạn, chia thành các chu trình riêng, độc lập với nhau với sự tham gia của nhiều chủ thể

4.2. Tổ chức hoạt đ ng của hệ thống ôthông tin thị trường và thương mại vĩ mô.

• 4.2.1. Hợp đồng triển khai h thống thông tin êthị trường và thương mại vĩ mô

• 4.2.2. Dự trù thiết bị và kinh phí• 4.2.3. Tổ chức nhóm làm vi cê• 4.2.4. Điều hành, tiến trình hoạt đ ng của dự ô

án h thống thông tin thị trường và thương êmại vĩ mô

4.2.1. Hợp đồng triển khai h thống thông tin êthị trường và thương mại vĩ mô

Khi có dự án xây dựng h thống thông tin thị trường và êthương mại vĩ mô đã được xác định. Cần có m t hợp ôđồng giữa bên sử dụng h thống thông tin thị trường và êthương mại vĩ mô và bên xây dựng h thống để chốt ênhững n i dung chủ yếu của dự án h thống thông tin ô êthị trường và thương mại vĩ mô này và các điều khoản kèm theo. Chủ yếu là hợp đồng hay yêu cầu của các cơ quan chủ quản đưa xuống cho các trung tâm thông tin, vi n nghiên cứu, các b ban ngành, UBND các cấp…để ê ôthực hi n xây dựng h thống thông tin thị trường và ê êthương mại vĩ mô. Hợp đồng có thể dưới dạng văn bản ho c không thành văn.ă


• Các n i dung chủ yếu của hợp đồng:ô- Những vấn đề đ t ra và các nhu cầu về thông tin thị ă

trường và thương mại vĩ mô: thông tin thành l p liên âquan đến lĩnh vực nào của thị trường và thương mại, thông tin này khi nào được cung cấp, cung cấp cho ai, ai là người được thông tin…

- Phạm vi hoạt đ ng và những hạn chế về nguồn lực ôcho vi c cung cấp thành l p tổ chức của h thống.ê â ê


• Trong h thống thông tin thị trường và thương mại êvĩ mô, thường có 2 loại cơ quan chủ quản:

+ Cơ quan lớn, cơ quốc gia hay quốc tế gồm nhiều đơn vị phân bố trên địa bàn r ng hay m t cơ quan hành ô ôchính cấp b , cơ quan quản lý Nhà nước…ô

+ Cơ quan cơ trung bình thường chỉ là m t đơn vị, ôdoanh nghi p, phòng trực thu c UBND, cơ quan ê ôquản lý các cấp cơ sở…


- Mục tiêu và sự ưu tiên trong thực hi n mục tiêu của êh thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô ê

- Phác thảo về giải pháp và đánh giá tính khả thi của các giải pháp này để có thể lựa chọn ra m t giải pháp ôphù hợp nhất.

- Dự trù thiết bị, kinh phí thực hi n triển khai h thốngê ê- Phân công chức trách nhi m vụ và nhân sựê- Phương pháp và tiến trình triển khai hoạt đ ng h ô ê

thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

4.2.2. Dự trù thiết bị và kinh phí

- Dự trù thiết bị: Vi c dự trù thiết bị cần tiến hành làm êsớm để kịp thời gian thực hi n kế hoạch triển khai. êDự trù thiết bị được ước lượng dựa trên m t số căn ôcứ:

+ Khối lượng dữ li u thông tin cần lưu trữ lâu dàiê+ Các dạng xử lý: theo lô, trực tuyến hay tương tác…+ Số lượng người dùng tối đa+ Khối lượng thông tin cần thu th pâ+ Khối lượng thông tin đầu ra+ Các tài li u cần in ấn và truyền tin…ê

4.2.2. Dự trù thiết bị và kinh phí• Trên cơ sở đó, xác định cấu hình của thiết bị, các

thiết bị ngoại vi, các phần mềm cơ bản, đường truyền…

- Dự trù kinh phí: Kinh phí này được thỏa thu n giữa âđôi bên tham gia dự án căn cứ trên các m t: Khối ălượng công vi c, số người tham gia thực hi n các ê êgiai đoạn, mức đ đòi hỏi chất lượng sản phẩm, thời ôhạn hoàn thành, bảo hành sản phẩm…dự trù kinh phí:

+ Kinh phí mua lắp đ t thiết bịă+ Kinh phí xây dựng địa điểm+ Kinh phí cho quá trình triển khai hoạt đ ng của dự ánô

4.2.3. Tổ chức nhóm làm vi cê

• Có 2 cách tổ chức:- Tổ chức nhóm hành chính: Trong m t nhóm ô

làm vi c, chỉ định ra m t trưởng nhóm dự án. ê ôCác thành viên trong nhóm được phân loại thành người thiết kế, thu th p, phân tích, xử âlý và truyền thông thông tin thị trường và thương mại vĩ mô. Công vi c môi loại thành êviên này được đóng kín theo chuyên môn nghi p vụ của họ.ê

4.2.3. Tổ chức nhóm làm vi cê

- Tổ chức theo nhóm l p trình: chỉ định m t nhóm làm â ôvi c bình đăng, trong đó có m t nhóm trưởng là ê ôngười có khả năng hơn mọi người và được mọi người tin tưởng. Nhóm l p trình được thành l p â âxung quanh m t hạt nhân gồm 3 người: Nhóm ôtrưởng, nhóm phó và thư ký nhóm. Tư tưởng chủ đạo là l p m t cấu trúc mềm deo. Trong đó, trưởng â ônhóm và phó nhóm có thể thay thế lẫn nhau và có thể giao phó vi c hành chính cho thư ký, mọi người êtrong nhóm đều là những l p trình viên.â

4.2.4. Điều hành, tiến trình hoạt đ ng của dự án h ô ê

thống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

- Khi quy mô của dự án bé, nhiệm vụ của hệ thống đơn giản thường quyền điều hành dự án được giao cho chính các nhà tin học và người sử dụng hệ thống thông tin ít tham gia hoặc không quan tâm.

4.2.4. Điều hành, tiến trình hoạt đ ng của dự án h ô êthống thông tin thị trường và thương mại vĩ mô

- Khi dự án có tầm cơ lớn, phạm vi rộng, nhiệm vụ nhiều, phức tạp thì quyền điều hành dự án tập trung trong tay người sử dụng hệ thống thông tin. Khi đó cần tim trong ban lãnh đạo người có khả năng tin học, nắm được nhu cầu tin và khả năng điều hành hoạt động của hệ thống đạt được nhu cầu đó một cách có hiệu quả.


- Trong nhiều trường hợp tuỳ theo quy mô và độ phức tạp, người ta có thể thành lập ban điều hành bao gồm số lượng hạn chế các thành viên, nhà tin học và người sử dụng, được tổ chức bên trong nhóm làm việc của dự án chịu trách nhiệm đưa ra quyết định và định hướng của dự án.


- Ban điều hành làm việc theo kiểu nhóm họp đều kỳ, ở đó người trưởng nhóm làm việc báo cáo lại các việc đă làm, vạch ra các việc cần làm, các khoảng cách so với kế hoạch, các khó khăn vấp phải. Ban điều hành cân nhắc tinh hình đưa ra các quyết định để khắc phục các khó khăn hay phát sinh, điều chỉnh các hoạt động theo đúng kế hoạch.

Education

TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÀ THƯƠNG MẠI VĨ MÔ