Hình ảnh u cột sống, ống sống và các bệnh lý tuỷ

BS. CK2. CAO THIEÂN TÖÔÏNGBS. CK2. CAO THIEÂN TÖÔÏNGKhoa CÑHA - BVCRKhoa CÑHA - BVCR

X quang quy öôùcX quang quy öôùc MyelographyMyelography CT quy öôùc vaø CT myelographyCT quy öôùc vaø CT myelography MRIMRI

CAÙC U TRONG OÁNG SOÁNGcaùc phöông phaùp khaûo saùt

PHAÂN LOAÏI THEO VÒ TRÍ NGOAØI MAØNG CÖÙNGNGOAØI MAØNG CÖÙNG TRONG MAØNG CÖÙNG NGOAØI TRONG MAØNG CÖÙNG NGOAØI

TUÛYTUÛY TRONG TUÛYTRONG TUÛY

GIUÙP TH

U HEÏP

CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN

BIEÄT !

CAÙC U TRONG OÁNG SOÁNGTaàn suaát

CAÙC U TRONG OÁNG SOÁNGvò trí

Trong tuûy (intramedullary):Trong tuûy (intramedullary): 4- 4-10% caùc u CNS.10% caùc u CNS.

Trong maøng cöùng ngoaøi Trong maøng cöùng ngoaøi tuûy (extrmedullary intradural)tuûy (extrmedullary intradural)

Ngoaøi maøng cöùng Ngoaøi maøng cöùng (extradural)(extradural)

PHAÂN LOAÏI

Ngoaøi maøng cöùng

Trong maøng cöùng ngoaøi

tuyûTrong tuyû

Chẩn đoán phân biệt các tổn thương có phình tuỷ U nguyên phát và di cănU nguyên phát và di căn Viêm tuỷ, abscessViêm tuỷ, abscess GranulomaGranuloma MS cấpMS cấp Rỗng tuỷ (nguyên phát/thứ phát)Rỗng tuỷ (nguyên phát/thứ phát) Mạch máu-nhồi máu, phùMạch máu-nhồi máu, phù Chấn thương-máu tụ, dập tuỷ, phùChấn thương-máu tụ, dập tuỷ, phù

Các tổn thương nội tuỷ Chấn thươngChấn thương-Dập, phù-Dập, phù Mạch máuMạch máu-Thiếu máu, xuất huyết-Thiếu máu, xuất huyết ViêmViêm-Huỷ myelin, viêm tuỷ-Huỷ myelin, viêm tuỷ UU-Ependymoma-Ependymoma-Astrocytoma-Astrocytoma-Hemangioblastoma-Hemangioblastoma-Rỗng tuỷ-Rỗng tuỷ Nội tuỷ

U nội tuỷ EpendymomaEpendymoma AstrocytomaAstrocytoma HemangioblastomaHemangioblastoma OligodendrogliomaOligodendroglioma Di cănDi căn Lipoma dây tậnLipoma dây tận Rỗng tuỷRỗng tuỷ

Chiếm 90% các u nội tủy

Phình lôùn tuûyPhình lôùn tuûy Phaàn lôùn taêng quang sau tieâm Phaàn lôùn taêng quang sau tieâm

GadoliniumGadolinium Nang thöôøng gaëp trong u noäi tuûy. Coù Nang thöôøng gaëp trong u noäi tuûy. Coù

2 daïng:2 daïng:*Nang ôû 2 ñaàu cuûa phaàn moâ ñaëc: *Nang ôû 2 ñaàu cuûa phaàn moâ ñaëc:

thöôøng do daõn oáng trung taâm thöôøng do daõn oáng trung taâm (syringomyelia)(syringomyelia)

*Nang naèm trong u: thöôøng taêng quang *Nang naèm trong u: thöôøng taêng quang phía ngoaïi bieân.phía ngoaïi bieân.

CAÙC U TRONG TUÛYÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH CHUNG

CAÙC U TRONG TUÛYTHÖÔØNG GAËP

EpendymomaEpendymoma AstrocytomaAstrocytoma hemangiomablastomahemangiomablastoma

SubependymomaSubependymoma     GangliogliomaGanglioglioma     ParagangliomaParaganglioma     MetastasisMetastasis     LymphomaLymphoma     PNETPNET     NeurocytomaNeurocytoma     OligodendrogliomaOligodendroglioma     Mixed gliomaMixed glioma     Glioblastoma multiformeGlioblastoma multiforme

CAÙC U TRONG TUÛYÍT GAËP

EPENDYMOMA Thöôøng gaëp nhaát trong caùc u Thöôøng gaëp nhaát trong caùc u

noäi tuûy ôû ngöôøi lôùn, chieám noäi tuûy ôû ngöôøi lôùn, chieám # 60%caùc u tk ñeäm tuûy.# 60%caùc u tk ñeäm tuûy.

Tuoåi trung bình 38-39 (38.8), Tuoåi trung bình 38-39 (38.8), Nam >nöõNam >nöõ

Vò trí thöôøng gaëp: coå (Koeller Vò trí thöôøng gaëp: coå (Koeller et al, Baleùriaux), choùp tuûy vaø et al, Baleùriaux), choùp tuûy vaø daây taän (A. Osborne, Robert A. daây taän (A. Osborne, Robert A. Zimmerman et al).Zimmerman et al).

Veïo coät soáng (16%), roäng oáng soáng Veïo coät soáng (16%), roäng oáng soáng (11%)(11%)

CT: ñoàng hoaëc taêng nheï ñaäm ñoä treân CT: ñoàng hoaëc taêng nheï ñaäm ñoä treân PL, taêng quang maïnh treân CE.PL, taêng quang maïnh treân CE.

MRI: giaûm hoaëc ñoàng tín hieäu ñoâi khi MRI: giaûm hoaëc ñoàng tín hieäu ñoâi khi cao (xuaát huyeát) treân T1W, taêng tín cao (xuaát huyeát) treân T1W, taêng tín hieäu treân T2W, taêng quang (84%)hieäu treân T2W, taêng quang (84%)

Daáu hieäu naép (cap sign)(20-33%): Vieàn Daáu hieäu naép (cap sign)(20-33%): Vieàn giaûm tín hieäu treân T2W (hemosiderin) ôû giaûm tín hieäu treân T2W (hemosiderin) ôû hai cöïc cuûa u.hai cöïc cuûa u.

Phuø quanh u (60%).Phuø quanh u (60%). ÔÛ trung taâm tuûy (62.5-76%)ÔÛ trung taâm tuûy (62.5-76%) Nang (78-84%): trong u hoaëc daïng roãng Nang (78-84%): trong u hoaëc daïng roãng

tuûy ôû hai ñaàu u.tuûy ôû hai ñaàu u.

EPENDYMOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

Ependymoma 90% các u nội tuỷ là glioma: ependymoma, 90% các u nội tuỷ là glioma: ependymoma,

astrocytoma và oligodendrogliomaastrocytoma và oligodendroglioma 65% glioma tuỷ là ependymoma65% glioma tuỷ là ependymoma 60% ở dây tận (thể nhú nhầy)60% ở dây tận (thể nhú nhầy) Ependymoma là u phát triển chậmEpendymoma là u phát triển chậm-Mạch máu với các sản phẩm của máu – “nắp -Mạch máu với các sản phẩm của máu – “nắp

hemosiderin”hemosiderin”-Thường thấy nang-Thường thấy nang-Vùng đặc bắt thuốc mạnh đồng nhất -Vùng đặc bắt thuốc mạnh đồng nhất -Giới hạn rõ và có thể cắt bỏ u được-Giới hạn rõ và có thể cắt bỏ u được

Ependymoma

Nang u + rỗng tuỷ

Ependymoma –tuỷ trung tâm

Ependymoma

Ependymoma

Ependymoma

“Nắp” do viền hemosiderin

Ependymoma tuỷ cổ

Lớn tuỷ dạng hình thoiLớn tuỷ dạng hình thoi Nắp xuất huyết, thấy Nắp xuất huyết, thấy

rõ hơn trên hình GRE, rõ hơn trên hình GRE, SWISWI

Ependymoma

Bờ sắc nét

Ependymoma- tuỷ trung tâm

Bờ sắc nét

Bờ sắc nét

Ependymoma- tuỷ trung tâm

Ependymoma dây tận

Khối giống hình xúc xích, lấp đầy ống trung Khối giống hình xúc xích, lấp đầy ống trung tâm, bắt thuốc rõ. tâm, bắt thuốc rõ.

Vị trí thường gặp nhất của ependymoma cột Vị trí thường gặp nhất của ependymoma cột sốngsống

Ependymoma nhú nhầy

Bờ sắc nétBờ sắc nétChóp tuỷ

Ependymoma nhú nhầy

Bờ sắc nétChóp tuỷ

Ependymoma nhú nhầy

13% ependymoma cột 13% ependymoma cột sốngsống

Ưu thế nón tuỷ hoặc dây Ưu thế nón tuỷ hoặc dây tậntận

Đôi khi gặp ở ngoài màng Đôi khi gặp ở ngoài màng cứngcứng

Nhiều tổn thương: 14-43% Nhiều tổn thương: 14-43% Khối mô mềm phân múi, Khối mô mềm phân múi,

thừong có vỏ baothừong có vỏ bao

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Ependymoma nhú nhầy

Phình lớnTái tạo khuông

Bờ sắc nét

Ependymoma nhú nhầy

Phình lớnTái tạo khuông

Bờ sắc nét

MYXOPAPILLARY EPENDYMOMA

Daïng ñaëc bieät cuûa ependymomaDaïng ñaëc bieät cuûa ependymoma Chieám khoaûng 13% ependymoma Chieám khoaûng 13% ependymoma

oáng soáng.oáng soáng. Öu theá ôû choùp cuøng tuûy vaø Öu theá ôû choùp cuøng tuûy vaø

daây taändaây taän Ñoàng hoaëc taêng tín hieäu treân Ñoàng hoaëc taêng tín hieäu treân

T1W, taêng treân T2W, taêng quang T1W, taêng treân T2W, taêng quang sau tieâm Gd.sau tieâm Gd.

EPENDYMOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

T1W+Gd T2W

EPENDYMOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

T1W T2W

EPENDYMOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

T1W T2W T1W+Gd

EPENDYMOMA

EPENDYMOMA

Tổn thương nội tuỷ

EpendymomaEpendymoma AstrocytomaAstrocytoma HemangioblastomaHemangioblastoma Rỗng tuỷRỗng tuỷ

Astrocytoma nhìn tương tự như ependymoma, nhưng... Thường trẻ hơnThường trẻ hơn-Trẻ em có pilocystic astrocytoma-Trẻ em có pilocystic astrocytoma Tổn thương tuỷ cổ hoặc ngực nhiều hơnTổn thương tuỷ cổ hoặc ngực nhiều hơn-Ít gặp ở chóp tuỷ -Ít gặp ở chóp tuỷ Tổn thương ít khi có máu, hiếm có Tổn thương ít khi có máu, hiếm có

hemosiderinhemosiderin Bắt thuốc kém liên quan với mô học-không Bắt thuốc kém liên quan với mô học-không

giống u nội sọgiống u nội sọ

ASTROCYTOMA Chieám khoaûng 1/3 caùc u thaàn Chieám khoaûng 1/3 caùc u thaàn

kinh ñeäm tuûy soáng.kinh ñeäm tuûy soáng. U noäi tuûy thöôøng gaëp nhaát ôû U noäi tuûy thöôøng gaëp nhaát ôû

treû em.treû em. Tuoåi trung bình 29, M>FTuoåi trung bình 29, M>F Vò trí: tuûy ngöïc (67%), coå 49%, Vò trí: tuûy ngöïc (67%), coå 49%,

choùp cuøng tuûy (3%)choùp cuøng tuûy (3%)

Veïo coät soáng nheï, roäng khoaûng gian Veïo coät soáng nheï, roäng khoaûng gian cuoáng, moøn xöông (ít hôn cuoáng, moøn xöông (ít hôn ependymoma)ependymoma)

Bôø keùm ro. Coù theå coù nang.Bôø keùm ro. Coù theå coù nang. Leäch taâm.Leäch taâm. Giaûm hoaëc ñoàng tính hieäu treân T1W, Giaûm hoaëc ñoàng tính hieäu treân T1W,

taêng treân T2W, baét thuoác töông taêng treân T2W, baét thuoác töông phaûn töø.phaûn töø.

Lan theo maøng meàm (GBM). Lan theo maøng meàm (GBM).

ASTROCYTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CUÛA EPENDYMOMA VAØ ASTROCYTOMA

ÑAËC ÑIEÅMÑAËC ÑIEÅM EPENDYMOMAEPENDYMOMA ASTROCYTOMAASTROCYTOMA

Ñoä tuoåi thöôøng Ñoä tuoåi thöôøng gaëp nhaátgaëp nhaát Ngöôøi lôùnNgöôøi lôùn Treû emTreû emVi trò trong oáng Vi trò trong oáng soángsoáng Trung taâmTrung taâm Leäch Leäch

taâmtaâmHình thaùiHình thaùi Giôùi haïn Giôùi haïn

roõroõ Keùm roõKeùm roõ

Xuaát huyeátXuaát huyeát Thöôøng Thöôøng gaëpgaëp Ít gaëpÍt gaëp

Taêng quangTaêng quangDaïng oå, Daïng oå, maïnh, maïnh, ñoàng ñoàng nhaátnhaát

Daïng Daïng ñaùm, ñaùm, khoâng khoâng ñeàuñeàu

Öu theá ñoái vôùi Öu theá ñoái vôùi choùp tuûy vaø choùp tuûy vaø daây taändaây taän

Coù Coù Khoâng Khoâng

Koeller et al, RadioGraphics 2000;20:1721-1749.

Astrocytoma

Nang trên và dưới u

Astrocytoma

Có phình lớn, tái tạo khuôn ống sống.

Astrocytoma

Có phình lớn, tái tạo khuôn ống sống.

Pilocystic astrocytoma

Rỗng tuỷ ở hai đầu u

Astrocytoma

Rỗng tuỷ phía dưới u

ASTROCYTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

ASTROCYTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

ASTROCYTOMA

                             

Tổn thương nội tuỷ

EpendymomaEpendymoma AstrocytomaAstrocytoma HemangioblastomaHemangioblastoma Rỗng tuỷRỗng tuỷ

Hemangioblastoma Nguồn gốc tế bao: mạch máu, nội mô?Nguồn gốc tế bao: mạch máu, nội mô? Liên quan: von Hippel-Lindau (20%), (đa ổ 5% Liên quan: von Hippel-Lindau (20%), (đa ổ 5%

không có VHLkhông có VHL Tần suất: 1-3% các u nội sọTần suất: 1-3% các u nội sọ Tuổi: 30-45 (đỉnh 33/35)Tuổi: 30-45 (đỉnh 33/35) Giới: 1-2M/1FGiới: 1-2M/1F Vị trí: dưới màng mềm tiểu não>hành tuỷ>cột Vị trí: dưới màng mềm tiểu não>hành tuỷ>cột

sống.sống. Điều trị: phẫu thuật, xạ trịĐiều trị: phẫu thuật, xạ trị Tiên lượng 92% 5 năm.Tiên lượng 92% 5 năm.

Hemangioblastoma 1-15% u tuỷ1-15% u tuỷ 85-90% nội tủy85-90% nội tủy 10-15% ở các rễ thần kinh10-15% ở các rễ thần kinh 50% ngực, 15% cổ50% ngực, 15% cổ 20% nhiều ổ 20% nhiều ổ 1/3 có VHL1/3 có VHL Gợi ý Gợi ý HemangioblastomaHemangioblastoma-Nang (bắt thuốc viền)-Nang (bắt thuốc viền)-Flow voids (giàu mạch máu)-Flow voids (giàu mạch máu)-Dấu hiệu xuất huyết-Dấu hiệu xuất huyết

HEMANGIOBLASTOMA Chieám 1.0-7.2% caùc u tuûyChieám 1.0-7.2% caùc u tuûy Khoâng coù öu theá giôùi tínhKhoâng coù öu theá giôùi tính Haàu heát ôû trong tuûy (75%) nhöng vaãn Haàu heát ôû trong tuûy (75%) nhöng vaãn

coù theå ôû khoang trong maøng cöùng coù theå ôû khoang trong maøng cöùng hoaëc ngoaøi maøng cöùng.hoaëc ngoaøi maøng cöùng.

U phaùt trieån chaämU phaùt trieån chaäm Tuûy ngöïc 50%, tuûy coå 40%Tuûy ngöïc 50%, tuûy coå 40% 80% ñôn ñoäc. Nhieàu toån thöông gaëp 80% ñôn ñoäc. Nhieàu toån thöông gaëp

trong hoäi chöùng Von Hippel-Lindautrong hoäi chöùng Von Hippel-Lindau

Hemangioblastoma U nguồn gốc nội mô thực sựU nguồn gốc nội mô thực sự Giàu mạch máuGiàu mạch máu-Mao mạch đến dạng xoang-Mao mạch đến dạng xoang-Dãn động mạch nuôi-Dãn động mạch nuôi-Dãn tĩnh mạch dẫn lưu-Dãn tĩnh mạch dẫn lưu-Dòng chảy chậm-Dòng chảy chậm Tế bào mô đệmTế bào mô đệm

Daõn caùc ñoäng maïch nuoâi vaø tónh Daõn caùc ñoäng maïch nuoâi vaø tónh maïch maøng meàm daãn löu.maïch maøng meàm daãn löu.

Toån thöông daïng nang giaûm ñaäm ñoä Toån thöông daïng nang giaûm ñaäm ñoä (NECT)(NECT)

Phình tuûy lan toûa.Phình tuûy lan toûa. Tín hieäu thay ñoåi treân T1W: ñoàng tín Tín hieäu thay ñoåi treân T1W: ñoàng tín

hieäu (50%), taêng tín hieäu (25%)hieäu (50%), taêng tín hieäu (25%) Tín hieäu cao treân T2W keøm nhöõng oå Tín hieäu cao treân T2W keøm nhöõng oå

tín hieäu flow voidtín hieäu flow void

HEMANGIOBLASTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

Coù theå coù phuø xung quanh u vaø Coù theå coù phuø xung quanh u vaø “cap sign”.“cap sign”.

Nang hoaëc roãng tuûy raát thöôøng Nang hoaëc roãng tuûy raát thöôøng gaëp (gaàn 100%)gaëp (gaàn 100%)

Coù theå gaëp toån thöông “kinh Coù theå gaëp toån thöông “kinh ñieån”: nang keøm taêng quang noát ñieån”: nang keøm taêng quang noát thaønh.thaønh.

Chaån ñoaùn phaân bieät vôùi AVM.Chaån ñoaùn phaân bieät vôùi AVM.

HEMANGIOBLASTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

Von Hippel-Lindau: Hemangioblastoma Tiểu não 66%Tiểu não 66% Võng mạc (“angioma”) 58%Võng mạc (“angioma”) 58% Tuỷ sống/rễ 28%Tuỷ sống/rễ 28% Hành tuỷ 14% Hành tuỷ 14%

Hemangioblastoma và VHL

1/5-1/6 Hemangioblastomas tiểu não đơn 1/5-1/6 Hemangioblastomas tiểu não đơn độc liên quan với VHLđộc liên quan với VHL

½ hemangioblastoma nội tuỷ gặp trong ½ hemangioblastoma nội tuỷ gặp trong VHLVHL

““tất cả” hemnagioblastoma đa ổ là VHLtất cả” hemnagioblastoma đa ổ là VHL

Hemangioblastoma

VHL-nhiều hemnangioblastoma

VHL-nhiều hemnangioblastoma

Hemangioblastoma

HEMANGIOBLASTOMAÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH

T1W+Gd

HEMANGIOBLASTOMA

SubependymomaSubependymoma     GangliogliomaGanglioglioma     ParagangliomaParaganglioma     MetastasisMetastasis     LymphomaLymphoma     PNETPNET     NeurocytomaNeurocytoma     OligodendrogliomaOligodendroglioma     Mixed gliomaMixed glioma     Glioblastoma multiformeGlioblastoma multiforme

CAÙC U TRONG TUÛYÍT GAËP

SUBPENDYMOMA

T1W T1W+Gd T2W T1W+Gd

GANGLIGLIOMA

T1W+GdT1W

PARAGANGIOMA

T1W T1W+Gd T2W- Cap sign

Di caên noäi tuûy

T1W T1W+Gd T2W

LYMPHOMA

SCHWANNOMA NOÄI TUÛY

CAÙC TOÅN THÖÔNG DAÏNG NANG TRONG TUÛY

HYDROMYELIAHYDROMYELIA SYRINGOMYELIASYRINGOMYELIA CAÙC NANG TRONG U CAÙC NANG TRONG U

(Intratumoral cyst)(Intratumoral cyst)

RỖNG TỦY

SYRINGOMYELIA

CAÙC U TRONG OÁNG SOÁNGvò trí

Trong tuûy (intramedullary): 4-Trong tuûy (intramedullary): 4-10% caùc u CNS.10% caùc u CNS.

Trong maøng cöùng ngoaøi Trong maøng cöùng ngoaøi tuûy (extrmedullary intradural)tuûy (extrmedullary intradural)

Ngoaøi maøng cöùng Ngoaøi maøng cöùng (extradural)(extradural)

Ảnh giả dòng chảy dịch não tủy

Ảnh giả dòng chảy dịch não tủy

Khắc phục bằng xung T2W GRE

Hạch thần kinh bắt thuốc Gd bình thường

CAÙC U TRONG MAØNG CÖÙNG NGOAØI TUÛY U MAØNG NAÕO TUÛY (Meningioma)U MAØNG NAÕO TUÛY (Meningioma) CAÙC U BAO THAÀN KINH CAÙC U BAO THAÀN KINH -Schwannoma-Schwannoma-Neurofibroma-Neurofibroma CAÙC U NGUOÀN GOÁC PHOÂI CAÙC U NGUOÀN GOÁC PHOÂI

(Embryonal tumors)(Embryonal tumors) DI CAÊN (drop metastasis)DI CAÊN (drop metastasis)

U màng não tuỷ Phần lớn ở tuỷ ngựcPhần lớn ở tuỷ ngực Thường gặp tuổi trung Thường gặp tuổi trung

niênniên >90% WHO grade I>90% WHO grade I Phần lớn trong màng Phần lớn trong màng

cứng (3.5-7% ngoài cứng (3.5-7% ngoài màng cứng)màng cứng)

Không lan vào lỗ liên Không lan vào lỗ liên hợphợp

HÌNH AÛNHMRI

Ñoàng tín hieäu vôùi chaát xaùm treân T1W, T2WTaêng tín hieäu trung bình sau tieâm GdÑoùng voâi coù tín hieäu thaáp treân T1W, T2W

U MAØNG NAÕO TUÛY

HÌNH AÛNH

Chuïp maïch maùuKhoái choaùn choå giaøu

maïch maùuThoâng ñoäng-tónh maïch, tónh maïch daãn löu sôùm (+/-)

U MAØNG NAÕO TUÛY

CHAÅN ÑOAÙN

U MAØNG NAÕO TUÛY

MRI (+++)CT (++)X quang qui öôùcMyelographyChuïp maïch maùu

CT: Tăng đậm độ, tăng quang mạnh

MR:

-T1 và T2 đồng tín hiệu với tuỷ

-Bắt thuốc tương phản từ mạnh

U màng não tuỷ

Meningioma

Pasmmomatous meningioma

U màng não tuỷ: thể cát

Hình T2W Hình T1W+Gd

Bn.Nguyeãn Thò H.C. 1934 SHS: 7089

MENINGIOMA

Hình T1W+Gd

CAÙC U BAO THAÀN KINH Coù 3 loaïi: Schwannoma, neurofibroma Coù 3 loaïi: Schwannoma, neurofibroma

vaø u bao daây thaàn kinh aùc tính.vaø u bao daây thaàn kinh aùc tính. Tuoåi 20-40, khoâng coù öu theá giôùi Tuoåi 20-40, khoâng coù öu theá giôùi

tínhtính Vò trí: phaàn lôùn trong maøng cöùng Vò trí: phaàn lôùn trong maøng cöùng

ngoaøi tuûy, 10% trong vaø ngoaøi ngoaøi tuûy, 10% trong vaø ngoaøi maøng cöùng, 11% ngoaøi maøng maøng cöùng, 11% ngoaøi maøng cöùng.cöùng.

SCHWANNOMA (Neurinoma, neurilemoma, neuroma)ÑAËC ÑIEÅM HÌNH AÛNH Moøn bôø sau thaân soáng (scalloping) Moøn bôø sau thaân soáng (scalloping)

vaø roäng loã lieân hôïp.vaø roäng loã lieân hôïp. Dumbbell sign.Dumbbell sign. Tín hieäu thay ñoåi treân T1W: thaáp, Tín hieäu thay ñoåi treân T1W: thaáp,

ñoàng, cao.ñoàng, cao. Tín hieäu cao treân T2W.Tín hieäu cao treân T2W. Nang.Nang. Hình aûnh muoái tieâu “salt and Hình aûnh muoái tieâu “salt and

pepper” pepper”

SCHWANNOMA

DUMBBELL SIGN

TRONG VAØ NGOAØI MAØNG CÖÙNG

SCHWANNOMAHình Coronal

Schwannoma

Schwannoma

T1W MR CT

NF-2

NF2 = M.I.S.M.E. SyndromeMultiple Inherited Schwannoma, Meningioma, Ependymoma

NF1: multiple neurofibromas

NF1: multiple neurofibromas

MeningiomaSau - beânÍt khi qua loã lieân hôïp (5%)Döïa maøng cöùngÑuoâi maøng cöùng (+/-)

Nerve sheath tumorTröôùc- beânThöôøng lan ra loã lieân hôïp (dumbbell)Dính vaøo reã thaàn kinh

CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT

MeningiomaÑoàng tín hieäu vôùi chaát xaùm treân T1W, T2WTaêng tín hieäu trung bình sau tieâm Gd

Nerve sheath tumorTín hieäu ngang vôùi tuûy (75%), cao hôn (25%) treân T1WTín hieäu cao so vôùi chaát xaùm treân T2W (95%)Taêng tín hieäu maïnh sau tieâm Gd, khoâng ñoàng nhaát

CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT

Các tổn thương trong màng cứng ngoài tuỷ Ngoài tuỷNgoài tuỷ-Meningioma-Meningioma-Schwannoma-Schwannoma--Epidermoid, lipoma Epidermoid, lipoma -Paraganglioma-Paraganglioma-Di căn-Di căn

CAÙC U NGUOÁN GOÁC PHOÂI LIPOMALIPOMA DERMOID CYSTDERMOID CYST EPIDERMOID CYSTEPIDERMOID CYST*ÔÛ trong maøng cöùng ngoaøi tuûy, chuû *ÔÛ trong maøng cöùng ngoaøi tuûy, chuû

yeáu vuøng choùp cuøng tuûy.yeáu vuøng choùp cuøng tuûy.*Lipoma tín hieäu cao treân T1W vaø T2W*Lipoma tín hieäu cao treân T1W vaø T2W*Epidermoid vaø dermoid tín hieäu thay *Epidermoid vaø dermoid tín hieäu thay

ñoåi.ñoåi.

EPIDERMOID CYST

Epidermoid

Epidermoid

Các tổn thương trong màng cứng ngoài tuỷ Ngoài tuỷNgoài tuỷ-Meningioma-Meningioma-Schwannoma-Schwannoma-Epidermoid, -Epidermoid, lipoma lipoma -Paraganglioma-Paraganglioma-Di căn-Di căn

Lipoma

Lipoma

CAÙC NANG TRONG OÁNG SOÁNG KHAÙCARACHNOID CYSTARACHNOID CYSTMENINGOCELEMENINGOCELENANG TARLOVNANG TARLOV

NANG MAØNG NHỆN

NANG MAØNG NHỆN

Nang maøng nhện

Nang maøng nhện

NANG TARLOV

Các tổn thương trong màng cứng ngoài tuỷ Ngoài tuỷNgoài tuỷ-Meningioma-Meningioma-Schwannoma-Schwannoma-Epidermoid, lipoma-Epidermoid, lipoma -Paraganglioma-Paraganglioma--Di cănDi căn

Di căn theo dịch não tủy

“Zuckerguss”

Kem đường

Medulloblastoma

Di căn theo dịch não tủy Ngoại bì thần kinhNgoại bì thần kinhPNETPNETGBM (đến não thất hoặc màng mềm)GBM (đến não thất hoặc màng mềm)EpendymomaEpendymomaOligodendrogliomaOligodendrogliomaCarcinoma đám rối mạch mạc hoặc u nhú đám rối mạch mạcCarcinoma đám rối mạch mạc hoặc u nhú đám rối mạch mạc Không thần kinh đệmKhông thần kinh đệmGerminomaGerminomaLymphoma (thường thứ phát)Lymphoma (thường thứ phát)LeukemiaLeukemiaCarcinomatosis màng nãoCarcinomatosis màng não

Lan theo dịch não tủy-”kem đường”

Lan theo dịch não tủy-”kem đường”

Adenoma carcinoma phổi di căn

Adenoma carcinoma phổi di căn

Adenoma carcinoma phổi di căn

Adenoma carcinoma phổi di căn

Adenoma carcinoma phổi di căn

CAÙC U TRONG OÁNG SOÁNGvò trí

Trong tuûy (intramedullary): 4-Trong tuûy (intramedullary): 4-10% caùc u CNS.10% caùc u CNS.

Trong maøng cöùng ngoaøi Trong maøng cöùng ngoaøi tuûy (extrmedullary intradural)tuûy (extrmedullary intradural)

Ngoaøi maøng cöùng Ngoaøi maøng cöùng (extradural)(extradural)

CAÙC U NGOAØI MAØNG CÖÙNG Chieám khoaûng 30% caùc u coät soáng.Chieám khoaûng 30% caùc u coät soáng. Goàm caùc u nguyeân phaùt hoaëc di Goàm caùc u nguyeân phaùt hoaëc di

caên, laønh tính hoaëc aùc tính lieân quan caên, laønh tính hoaëc aùc tính lieân quan ñeán ñoát soáng, moâ moâ meàm caïnh ñeán ñoát soáng, moâ moâ meàm caïnh soáng, caùc reã thaàn kinh vaø maøng soáng, caùc reã thaàn kinh vaø maøng cöùng.cöùng.

X quang quy öôùc vaø CT scanner ñaùnh X quang quy öôùc vaø CT scanner ñaùnh giaù xöông, moâ caïnh soáng.giaù xöông, moâ caïnh soáng.

MRI ñaùnh giaù tuûy xöông, moâ meàm.MRI ñaùnh giaù tuûy xöông, moâ meàm.

Cách đánh giá u cột sống.

Định vị: thân sống, thành phần sau; tầng đốt Định vị: thân sống, thành phần sau; tầng đốt sống, liên quan đĩa đệmsống, liên quan đĩa đệm

Cơ chất u: dạng xương, dạng sụn…Cơ chất u: dạng xương, dạng sụn… Đường bờ và giới hạnĐường bờ và giới hạn Các đặc điểm khác: mức dịch-dịch, cấu trúc Các đặc điểm khác: mức dịch-dịch, cấu trúc

bè xương…bè xương…

Lưu ý!75% tổn thương ở thân sống là ác tính70% tổn thương lành tính ở thành phần sau2/3 tổn thương cột sống ở trẻ em (< 18 tuổi) là lành tính, người lớn ngược lại

Caùc u ngoaøi maøng cöùnglaønh tính HemangiomaHemangioma OsteochondromaOsteochondroma Osteoid osteomaOsteoid osteoma OsteoblastomaOsteoblastoma ABCsABCs U ñaïi baøoU ñaïi baøo Eosinophilic granuloma (LCH)Eosinophilic granuloma (LCH)

Di caênDi caên Multiple myelomaMultiple myeloma LymphomaLymphoma LeukemiaLeukemia NeuroblastomaNeuroblastoma ChordomaChordoma ChondrosarcomaChondrosarcoma OsteosarcomaOsteosarcoma Ewing sarcomaEwing sarcoma

Caùc u ngoaøi maøng cöùngaùc tính

Hemangioma thân sống

Là tổn thương lành tính thường gặp, 10 % Là tổn thương lành tính thường gặp, 10 % trên tử thiết.trên tử thiết.

25-30% tổn thương đa ổ.25-30% tổn thương đa ổ. Thường phát hiện tình cờ, không có triệu Thường phát hiện tình cờ, không có triệu

chứngchứng Dạng hang và dạng mao mạch.Dạng hang và dạng mao mạch.

hemangioma

Dấu hiệu polka dot sign

HEMANGIOMA

                             

Hemangioma xâm lấn

Di caên coät soáng vs hemangioma HemangiomaHemangioma-laønh tính, thöôøng -laønh tính, thöôøng

khoâng trieäu khoâng trieäu chöùng, tình côø.chöùng, tình côø.

-cao treân T1W vaø -cao treân T1W vaø T2W (nhöng thaáp T2W (nhöng thaáp treân T2W FS)treân T2W FS)

-Baét quang thay -Baét quang thay ñoåiñoåi

Di caênDi caên-Thaáp treân T1W, -Thaáp treân T1W,

cao treân T2W (+ cao treân T2W (+ FS)FS)

-Baét quang.-Baét quang.

Đảo xương (enostosis)

Phát hiện tính cờPhát hiện tính cờ Xơ xương, bờ Xơ xương, bờ

không đềukhông đều Tín hiệu thấp trên Tín hiệu thấp trên

T1W và T2W.T1W và T2W.

Osieoid osteoma

Nidus

Osteoid osteoma

Osteoblastoma

Nang xöông phình maïch

Osteoblastoma

Nang xương phình mạch (ABC)

ABC Ñaûo xöông

Plasmacytoma

GIANT CELL TUMOR

TERATOMA CUØNG CUÏT

Osteosarcoma

Chordoma

chondrosarcoma

DI CĂN

Di cănDấu hiệu rèm cửa (drawn-curtain)

Dấu hiệu HaloĐộ nhạy 75%, độ đặc hiệu 99.5%

Đa u tuỷ KAHLER

LYMPHOMA

SAU XẠ TRỊ vaø NHL

BÊNH LY CÔT SÔNG

Chấn thươngChấn thương Bệnh lý thoái hoáBệnh lý thoái hoá Viêm nhiễmViêm nhiễm UU Bệnh lý mạch máuBệnh lý mạch máu Bệnh lý nội tuỷ không uBệnh lý nội tuỷ không u Bệnh lý bẩm sinhBệnh lý bẩm sinh

Phân loạiPhân loại--Có shuntCó shunt: AVM, AVF: AVM, AVF--Không có shuntKhông có shunt: dãn mao mạch (capillary : dãn mao mạch (capillary

telengiectasia), dị dạng hang (cavernous telengiectasia), dị dạng hang (cavernous malformation)malformation)

Dò động tĩnh mạch màng cứng thường gặp nhất trong Dò động tĩnh mạch màng cứng thường gặp nhất trong các dị dạng mạch máu, chiếm 50-85%các dị dạng mạch máu, chiếm 50-85%

Chẩn đoán trể do lâm sàng không đặc hiệuChẩn đoán trể do lâm sàng không đặc hiệu Hình ảnh học đóng vai trò chính trong chẩn đoán và Hình ảnh học đóng vai trò chính trong chẩn đoán và

điều trị.điều trị.

DỊ DẠNG MẠCH MÁU TỦY

DỊ DẠNG MẠCH MÁU TỦY

Dị dạng động-tĩnh mạch (AVM)Dị dạng động-tĩnh mạch (AVM) Dị dạng hang (cavernous Dị dạng hang (cavernous

malformation)malformation) Dò động tĩnh mạhc màng cứngDò động tĩnh mạhc màng cứng

Bẩm sinh

Mắc phải

Phân loại các dị dạng mạch máu tủy

LoạiLoại Nguyên Nguyên nhânnhân

Động Động mạch nuôimạch nuôi

Tĩnh mạch Tĩnh mạch dẫn lưudẫn lưu

Sinh lý Sinh lý bệnhbệnh

Tuổi khởi Tuổi khởi bệnhbệnh

Điều trịĐiều trị

AVMAVM Dò quanh Dò quanh tủy (type I-tủy (type I-III)III)

Hình cầuHình cầu

Người trẻNgười trẻ

Bẩm sinhBẩm sinh Rễ tủyRễ tủy Tĩnh mạch Tĩnh mạch tủy nông và tủy nông và nội tủy dẫn nội tủy dẫn lưu về đám lưu về đám rối tm ngoài rối tm ngoài màng cứng màng cứng

Xuất huyết Xuất huyết nhu mô nhu mô hoặc hoặc khoang khoang dưới nhện, dưới nhện, xung huyết xung huyết tĩnh mạch tĩnh mạch mạn tính, mạn tính, tổn thương tổn thương choán chỗchoán chỗ

20-4020-40

<20<20

<15<15

Loại I: phẫu Loại I: phẫu thuậtthuậtLoại II-III: Loại II-III: thuyên tắc thuyên tắc bằng coilbằng coilThuyên tắc Thuyên tắc bằng keo bằng keo hoặc hạthoặc hạtThuyên tắc Thuyên tắc và/hoặc và/hoặc phẫu thuậtphẫu thuật

CavernomCavernomaa

Bẩm sinhBẩm sinh KhôngKhông KhôngKhông Xuất huyết Xuất huyết và bệnh lý và bệnh lý tủy tiến tủy tiến triểntriển

20-6020-60 Phẫu thuậtPhẫu thuật

Dò màng Dò màng cứngcứng

Mắc phảiMắc phải Rễ tủyRễ tủy Tĩnh mạch Tĩnh mạch rễ dẫn lưu rễ dẫn lưu đến tĩnh đến tĩnh mạchquanh mạchquanh tủy (ngược tủy (ngược dòng)dòng)

Xung huyết Xung huyết tĩnh mạch tĩnh mạch mạn tínhmạn tính

40-6040-60 Thuyên tắc Thuyên tắc bằng keo bằng keo hoặc phẫu hoặc phẫu thuậtthuật

Giải phẫu mạch máu tủy

Nhánh cùng ngoài

Đm thắt lưng-chậu

Tĩnh mạch quanh tủy

DAVF Bất thường mạch maùu tủy thường gặp nhất Bất thường mạch maùu tủy thường gặp nhất

ở người lớn tuổiở người lớn tuổi 80-90% nam, tuổi 40-5080-90% nam, tuổi 40-50 Bệnh lyù tủy tiến triển mạn tính vôùi khieám Bệnh lyù tủy tiến triển mạn tính vôùi khieám

khuyeát caû vaän ñoäng vaø caûm giaùckhuyeát caû vaän ñoäng vaø caûm giaùc Thöôøng gaëp ôû coät soáng ngöïc vaø thaét Thöôøng gaëp ôû coät soáng ngöïc vaø thaét

löng.löng. MRI: Phình tuûy, Taêng tín hieäu T2W, daõn MRI: Phình tuûy, Taêng tín hieäu T2W, daõn

tónh maïch maøng meàm doïc theo maët sau tónh maïch maøng meàm doïc theo maët sau

Dấu hiệu MRI của AVF màng cứng Phù tủy Phù tủy thiếu oxy mạn tínhthiếu oxy mạn tínhthiếu máu và thiếu máu và

hoại tử: tăng tín hiệu trên T2W, giảm tín hiệu hoại tử: tăng tín hiệu trên T2W, giảm tín hiệu trên T1W.trên T1W.

Các mạch máu trong màng cứng dãn lớn, Các mạch máu trong màng cứng dãn lớn, ngoằn ngoèo dọc theo mặt trước và mặt sau ngoằn ngoèo dọc theo mặt trước và mặt sau tủytủy

Dấu hiệu MRI của AVF màng cứng

Hình ảnh MRI ở 3 bệnh nhân

Krings T, Geibprasert S. Spinal dural arteriovenous fistulas. AJNR Am J Neuroradiol 2009;30(4):639–48.

Dò động-tĩnh mạch màng cứng

Tăng tín hiệu và phình chóp tủy

DSA cho thấy dò ngay dưới cuống T5 trái, được nuôi bởi nhánh lưng của động mạch gian sườn 5

Tĩnh mạch dẫn lưu quanh tủy ngoằn ngoèo.

Dấu hiệu MRI của AVF màng cứng Phù tủy Phù tủy thiếu oxy mạn tínhthiếu oxy mạn tínhthiếu thiếu

máu và hoại tử: tăng tín hiệu trên máu và hoại tử: tăng tín hiệu trên T2W, giảm tín hiệu trên T1W.T2W, giảm tín hiệu trên T1W.

Các mạch máu trong màng cứng dãn Các mạch máu trong màng cứng dãn lớn, ngoằn ngoèo dọc theo mặt trước lớn, ngoằn ngoèo dọc theo mặt trước và mặt sau tủyvà mặt sau tủy

Dấu hiệu MRI của AVF màng cứng

Hình ảnh MRI ở 3 bệnh nhân

Krings T, Geibprasert S. Spinal dural arteriovenous fistulas. AJNR Am J Neuroradiol 2009;30(4):639–48.

Dò động-tĩnh mạch màng cứng ngang mức T9, không tăng tín hiệu và bắt thuốc tủy

Tĩnh mạch quanh tủy bị động mạch hóa

CISS 3D Nếu lâm sàng nghi Nếu lâm sàng nghi

ngờ nhiều, hình MRI ngờ nhiều, hình MRI ban đầu không rõ, ban đầu không rõ, cần tiêm Gd và / cần tiêm Gd và / hoặc chuỗi xung hoặc chuỗi xung myelography [CISS-myelography [CISS-3D, T2 SPACE 3D, T2 SPACE (Siemens), PC-(Siemens), PC-FIESTA (GE)]FIESTA (GE)]

N Ramli et al., High resolution CISS imaging of the spine BJR September 1, 2001 vol. 74 no. 885 862-873

So sánh T2W TSE với heavily T2W (FIESTA, 3D T2 TSE hoặc CISS)

Phù tủy

Tín hiệu mạch máu

Krings T, Geibprasert S. Spinal dural arteriovenous fistulas. AJNR Am J Neuroradiol 2009;30(4):639–48.

SDAVF-vai trò của Gd Nhận diện bắt thuốc tổn Nhận diện bắt thuốc tổn

thương tủythương tủy Thấy rõ đám rối tĩnh Thấy rõ đám rối tĩnh

mạch quanh tủy dãn lớn mạch quanh tủy dãn lớn và tĩnh mạch dọc ngoằn và tĩnh mạch dọc ngoằn ngoèo bị ẩn trên T2W do ngoèo bị ẩn trên T2W do artifact dòng chảy hoặc artifact dòng chảy hoặc mạch, hoặc bị ép do phù mạch, hoặc bị ép do phù tủytủy

MRA Khi nghi ngờ SDAVF trên MRI thường qui, Khi nghi ngờ SDAVF trên MRI thường qui,

cần chụp MRA. cần chụp MRA. Đoạn tủy tăng tín hiệu trên T2W, bắt thuốc Đoạn tủy tăng tín hiệu trên T2W, bắt thuốc

hoặc phù tủy không dự đoán được mức đốt hoặc phù tủy không dự đoán được mức đốt sống có dòsống có dò

Trước khi có MRA, bệnh nhân phải trải qua Trước khi có MRA, bệnh nhân phải trải qua chụp mạch chọn lọc ở tất cả các động mạch chụp mạch chọn lọc ở tất cả các động mạch nuôi tủy nuôi tủy có thể phải làm thủ thuật nhiều có thể phải làm thủ thuật nhiều lần. lần.

AVM

U MAÏCH HANG Töông töï cavernoma noäi soïTöông töï cavernoma noäi soï Xu höôùng ñôn ñoäc vaø hieâm khi Xu höôùng ñôn ñoäc vaø hieâm khi

ñoùng voâiñoùng voâi Vieàn giaûm tín hieäu treân T2W Vieàn giaûm tín hieäu treân T2W

vôùi vuøng trung taâm taêng tín vôùi vuøng trung taâm taêng tín hieäu treân T1W vaø T2W.hieäu treân T1W vaø T2W.

U MAÏCH HANG

BÊNH LY CÔT SÔNG

Chấn thươngChấn thương Bệnh lý thoái hoáBệnh lý thoái hoá Viêm nhiễmViêm nhiễm UU Bệnh lý mạch máuBệnh lý mạch máu Bệnh lý nội tuỷ không uBệnh lý nội tuỷ không u Bệnh lý bẩm sinhBệnh lý bẩm sinh

CAÙC BEÄNH LYÙ VIEÂM VAØ HUÛY MYELIN Vieâm tuûy caét ngangVieâm tuûy caét ngang MSMS ADEMADEM Beänh lyù tuûy do xaïBeänh lyù tuûy do xaï

Toån thöông treân mri n

oùi

chung khoâng ñaëc h

ieäu !

BEÄNH LYÙ TUÛY CAÉT NGANG CAÁP (ATM) Caùc beänh virusCaùc beänh virus Chuûng ngöøaChuûng ngöøa SLESLE MSMS Toån thöông maïch maùuToån thöông maïch maùu AVMAVM ADEMADEM

VIEÂM TUÛY DO HERPES

U? VIEÂM?

MS Toån thöông tuûy ñôn ñoäc 5-24%Toån thöông tuûy ñôn ñoäc 5-24% 60% toån thöông ôû tuûy coå60% toån thöông ôû tuûy coå Caùc maûng coù xu höôùng ôûngoïai Caùc maûng coù xu höôùng ôûngoïai

bieân, < 2ñoát soángbieân, < 2ñoát soáng MRI: Taêng tin hieäu treân T2W, MRI: Taêng tin hieäu treân T2W,

phuø/teotuûy, coù theå baét thuoác phuø/teotuûy, coù theå baét thuoác töông phaûntöông phaûn

>50% toån thöông tuûy baét thuoác ôû >50% toån thöông tuûy baét thuoác ôû nhöõng beänh nhaân coù trieäu chöùngnhöõng beänh nhaân coù trieäu chöùng

MS-THOAÙI HOÙA MYELIN

ADEM

NHOÀI MAÙU TUÛY