1

Arş. Gör. Barış ÇUKURBAŞIDanışman: Yrd. Doç. Dr. Ayşen

KARAMETE

ÜÇ BOYUTLU SANAL ORTAMLARDA ORYANTASYON

BTE 5206 – Seminer Bilgisi Dersi – 27.04.2012

2 Sunum İçeriği

Giriş Üç Boyutlu Sanal

Ortamlar Second Life Second Life ve Eğitim Second Life ve

Oryantasyon Araştırmanın Amacı

Yöntem Oryantasyon Alanının

Tasarımı ve Geliştirilmesi Oryantasyon Alanının

Uygulama Süreci Veri Toplama ve Analiz

Süreci

Bulgular

Öğrenci İfadeleri

Sonuç ve Tartışma

3Üç Boyutlu Sanal

Ortamlar

Kullanıcıların ortama sanal bir karakterle girip ortamdaki tüm nesne ve içeriklerle etkileşime girebildiği alanlardır.

Üç boyutlu sanal ortamlar kullanıcıların: Sesli ya da fısıldayarak (özel) iletişim

kurmalarına, Genel ya da özel sohbet kanallarını

kullanmalarına, E-posta ile iletişime geçebilmelerine, Mimik ve beden dilini (kısmen)

kullanabilmelerine, Çeşitli konularda birlik olup topluluk

kurmalarına olanak

tanımaktadır.(Parsons, 2005).

En yaygın olarak kullanılan üç boyutlu sanal ortam Second Life (SL) ortamıdır.

5Second Life Kullanıcı

İstatistikleri

Günlük ortalama çevrimiçi olan kullanıcı sayısı: 25,000-32,000 kullanıcı.

(Second Life Grid Survey Region Database, 2012).

Tarih Kullanıcı Sayısı

4 Aralık 2009 17,456,832

20 Ekim 2011 25,787,700

20 Mart 2012 28,428,107

20 Nisan 2012 28,837,050

6 Second Life

Second Life (SL), Linden Lab. şirketi tarafından 2003 yılında yayına başlayan, üç boyutlu gerçek yaşam özelliklerini taşıyan bir sanal ortamdır.

Second Life ortamında kullanıcılar, avatarlar

aracılığıyla ortamla ve diğer kullanıcılarla

etkileşime girebilmektedir.

Barocraft Tremor

7 SL Nasıl Çalışır?

SL, internet üzerinden çevrimiçi olarak çalışan bir sistemdir.

Kullanıcılar avatarları aracılığıyla ortamla etkileşime girilmektedir (Rymaszewski, Au, Wallace, Winters, Ondrejka, & Batstone-Cunningham, 2007).

www.secondlife.com

Welcome Island

8Kullanıcılar SL’de Neler

Yapılabilir?

Hayal ettikleri ve istedikleri her şeyi yapabilirler.

Hayvan, vampir, robot, herhangi bir nesne ya da

istedikleri cinsiyette bir avatara sahip olabilir.

Avatarını kullanıcısı biçimlendirebilir.

Herkes uçabilir.

Gruplar kurup etkinlikler düzenlenebilir.

Dünyanın herhangi bir yerini gidip ziyaret edebilir.

Eğitim-öğretim aktiviteleri gerçekleştirebilir-

aktivitelere katılabilir.

9 SL ve Eğitim

Dünya genelinde bir çok üniversite ve eğitim-öğretim kurumu Second Life üzerinden eğitim-öğretim aktiviteleri gerçekleştirmektedir.

Lancaster ÜniversitesiNottingham Üniversitesi

Texas State Üniversitesi

Texas State ÜniversitesiNewbie ÜniversitesiOhio ÜniversitesiAmity ÜniversitesiCincinnati Üniversitesi EDTech IslandLanguagelabIBM…

10 SL ve Eğitim

Dünya Geneli Birçok eğitim-öğretim

alanı bulunmaktadır. Hemen hemen her

alanla ilgili bir eğitim-öğretim aktivitesi bulunmaktadır.

Literatürde birçok çalışma bulunmaktadır.

Birçok oryantasyon alanı bulunmaktadır.

Türkiye Birkaç eğitim-

öğretim alanı bulunmaktadır*.

Yapılan taramalarda deneysel aktivitesi olan herhangi bir alana rastlanılmamıştır.

Literatürde az sayıda çalışma bulunmaktadır.

Türkçe olarak hazırlanmış bir oryantasyon alanına rastlanılmamıştır.

11 SL ve Eğitim

SL’de bulunan eğitim-öğretim alanlarında genellikle kullanıcıların;

SL’i nasıl kullanacakları (yürüme, uçma, sohbet vb),

Ortamla nasıl etkileşime girecekleri,

Nasıl tasarım yapabilecekleri

vb temel konularda bilgilendirmek için oryantasyon alanları bulunmaktadır.

SL’in resmi oryantasyon alanı da bulunmaktadır (Welcome Island).

12SL’de Var Olan Oryantasyon

Alanlarının Sınırlılıkları

Tüm kullanıcılar açısından: Büyük çoğunluğu temel işlevler

üzerinedir. Ortamlarda danışman(lar)

bulunmamaktadır*. Oryantasyon alanlarının çoğu güncel

değildir.

Sadece Türkçe bilen* kullanıcılar açısından: Türkçe eğitim-öğretim alanlarından

oryantasyon alanına rastlanılmamıştır. SL’in arayüz dil seçenekleri arasında

Türkçe yoktur*. Sadece Türkçe bilen SL kullanıcılarına

yönelik hazırlanmış bir oryantasyon alanına rastlanılamamıştır.

13 Araştırmanın Amacı

Araştırmada Second Life ortamında Second Life’ın kullanımına yönelik Türkçe bir oryantasyon alanı tasarlamak ve bu alana yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır.

14

Yöntem

15 Yöntem

Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır.

Çalışma 2010-2011 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde BÖTE Bölümü’nde öğrenim görmekte ve uygulamaya katılmaya gönüllü olan 30 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir.

16Oryantasyon Alanının (OA)

Tasarımı ve Geliştirilmesi

Çalışma için SL’de ¼ sim (~17000 m2 – ~4000 pirim) ada (Sim) kiralanmıştır.

Oryantasyon Alanı 1

OA Tasarımı ve Geliştirilmesi

Oryantasyon Alanı 2

OA

Ta

sa

rım

ı v

e

Ge

lişti

rilm

esi

Tasarım Oryantasyon Alanı 1.

Kat

OA

Ta

sa

rım

ı v

e

Ge

lişti

rilm

esi

Tasarım Oryantasyon Alanı 2.

Kat

OA Tasarımı ve Geliştirilmesi

Çalışma Grupları

ve Konferans

Alanı

OA

Ta

sa

rım

ı v

e

Ge

lişti

rilm

esi

Oditoryum

OA Tasarımı ve Geliştirilmesi

23 Uygulama Süreci

Oryantasyon alanları aşama aşama etkinleştirilmiştir.

Çalışma genel olarak 4 aşamadan oluşmaktadır. Ancak uygulama toplam 5 hafta sürmüştür.

Uygulama 1. hafta laboratuvar ortamında yüz yüze olarak, diğer haftalar sadece SL ortamına uzaktan bağlanılarak gerçekleştirilmiştir.

24 Uygulama Süreci

Uygulama için alternatif zamanlar belirlenmiştir.

Öğrencilere istedikleri zaman ortama bağlanıp serbest çalışmalarına olanak sağlanmıştır.

Uygulama süreci boyunca ortamda destek alabilecekleri/danışabilecekleri bir kişi bulunmuştur*.

25

OA Uygulama Süreci

26

OA Uygulama Süreci

27

OA Uygulama Süreci

28

OA

Uy

gu

lam

a S

üre

ci

29

OA Uygulama Süreci

30

OA Uygulama Süreci

31

OA Uygulama Süreci

32

OA Uygulama Süreci

33Veri Toplama ve Analiz

Süreci Çalışma boyunca gözlem yapılmıştır.

Gözlemde tüm öğrenciler (avatarlar) gözlenmiştir.

Çalışmanın uzaktan bağlantı ile gerçekleştirilen her aşamasından sonra, katılımcılarda o haftaya ilişkin günlük yazmaları istenmiştir.

Çalışmaya katılan öğrencilerden 23’ü uygulama sonrasındaki günlükleri yazmışlardır. Ancak bu öğrencilerden 15’i günlüğü düzenli tutmuştur.

Veri analiz sürecinde çalışmaya katılan tüm avatarların gözlem sonuçları ile birlikte 15 katılımcının günlük verileri kullanılmıştır.

34

Bulgular

35 Bulgular 1/3

Olumsuz görüş bildiren öğrenci bulunmamaktadır.

Oryantasyon alanlarında anlatımları güzel, açık ve net olarak yorumlamışlardır.

Yapılan çalışmalar sonucunda SL’i etkin kullanmayı öğrendiklerini ifade etmişlerdir.

Oryantasyon alanında danışabilecekleri birisinin olması, öğrencilerin daha iyi öğrenmelerine katkı sağladığı gözlenmiştir*.

36 Bulgular 2/3

Oryantasyon alanında öğrencilerin eğlendiği ve motivasyonlarının arttığı elde edilen bulgular arasındadır.

İki öğrenci anlatımların video ile desteklenmesinin daha etkili olacağı yönünde görüş bildirmişlerdir.

Tasarım Oryantasyon Alanında uygulamaya dönük anlatımların gösterip-yaptırma şeklinde olmasından dolayı, öğrenciler öğrendiklerini ifade etmişlerdir.

37 Bulgular 3/3

Tasarım Oryantasyonu sırasında yapılan gözlemlerde;

Öğrencilerin gösterilen işlemi yapmakta zorlanmadığı,

Bazı öğrencilerin internet hızından kaynaklı olarak küçük aksaklıklar yaşadığı,

Bazı öğrencilerin üç boyutlu tasarımda nesneleri konumlandırmayla ilgili sıkıntı yaşadığı

görülmüştür.

38Öğrenci İfadelerinden

Bazıları 1/2 “Temel düzeyde yapılması gereken, nasıl hareket

edeceğimizi, bir yerden bir yere nasıl geçiş yapacağımızı vb temel ama, önemli bilgilerden tutun bulding’e kadar kapsamlı bilgiler içeriyor ve bu bilgiler gayet açık ve net hazırlanmış. Şu ana kadar öğrenip de yapamadığım bir şey olmadı.”(Öğrenci 6)

“Oryantasyon alanları bence yeterli ve açıklamalar gayet iyi. Zaten takıldığımız şeyleri de rahatlıkla sorabiliyoruz. Öğrenmiş oluyoruz yani.”(Öğrenci 3)

“Oryantasyon alanında bir sorun olmadığını düşünüyorum… Eksik kaldığımız yerlerde hocamıza danışabiliyoruz.” (Öğrenci 11)

“ Eğlenceli ve araştırma inceleme duygusunu motive eden bir ortam.”(Öğrenci 8)

39Öğrenci İfadelerinden

Bazıları 2/2 “Ortamdayken çok eğleniyorum ve motivasyonum

yüksek oluyor. Öğrendikten sonra her şeyi yapabileceğime inanıyorum… Yeni şeyler öğrenmek ve öğrendiklerimizi uygulamak çok faydalı oluyor.” (Öğrenci 4)

“Çok beğendim oyun oynar gibi.... Başta build’in nasıl bir şey olduğunu ve ne gibi kazanım sağlayacağını çözememiştim. Ama build bölümüne geçiş yapınca Second Life’ta tasarımın nasıl yapıldığını küçük pirimler kullanarak evler, arabalar nasıl yapılır öğrendim. Ayrıca bu çalışmanın bizi hem grafik alanında hem de yazılım alanında geliştireceğini anladım. Build eğitimi bittikten sonra, simdi daha da merakla yaklaşıyorum Second Life’a. “(Öğrenci 3)

“Alanlar gayet iyi, başarılı. Dikkatlice ve sırayla gidilirse her şey gayet açık ve net anlatılmış... build öğretimine gelince sürekli olarak uygulayarak öğrenmemiz bence çok etkili oldu...”(Öğrenci 9)

40

Sonuç ve Tartışma

41Sonuç ve Tartışma

1/5

Second Life kullanımına yönelik hazırlanan oryantasyon alanları ile ilgili yapılan literatür taramalarından herhangi bir çalışmaya rastlanılamamıştır.

SL üzerinden yapılan araştırmalar sonucunda, bulunan oryantasyon alanlarında yapılan çeşitli incelemeler doğrultusunda Türkiye’deki SL kullanıcılarının bu alanların bir çoğunu kullanabildiği görülmektedir.

Ancak, bu alanların çoğunun çeşitli sebeplerden dolayı eksikliklerinin olduğu görülmüştür:

42Sonuç ve Tartışma

2/5

Bazı alanlarda oryantasyon eğitiminin sadece temel işlevler (yürüme veya sohbet gibi) üzerine olduğu,

Yurt dışındaki oryantasyon alanlarından eğitimlerini alan bireylerin olası bir sorunda danışabilecekleri kişiler ya yoktur ya da saat dilimi farklılığından dolayı Türkiye’den bağlanan kullanıcılarla eşzamanlı olarak ortamda karşılaşamama ihtimali bulunmaktadır.

43Sonuç ve Tartışma

3/5

Bazı oryantasyon alanlarının güncel olmadığı, SL’in eski versiyonlarına ait oryantasyon alanlarının var olduğu görülmüştür.

Bazı oryantasyon eğitimleri kullanıcıların ihtiyaçlarını yeterince karşılayabilmesine rağmen, anlatım dili Türkçe olmadığı için yabancı dil bilmeyen kullanıcılar için anlaşılması zor olabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca, yapılan taramalar sonucunda SL’in kullanımına yönelik Türkçe hazırlanmış bir oryantasyon alanına rastlanılamamıştır.

44Sonuç ve Tartışma

4/5

Yapılan bu çalışmada, SL ortamında sadece Türkçe bilen kullanıcılar için bir oryantasyon alanı oluşturulmuş ve gönüllü olarak katılan öğrencilerle bir uygulama yapılıp hazırlanan oryantasyon alanına yönelik görüşleri incelenmiş; gözlem sonuçlarıyla desteklenmiştir.

Bu görüşler doğrultusunda hazırlanan oryantasyon alanının anlatımının açık ve net olduğu; ortamdaki eğitim sırasında öğrencilerin eğlendiği ve motivasyonlarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

45Sonuç ve Tartışma

5/5

Benzer şekilde Wang ve Braman’ın 2009 yılında yaptığı çalışmada da SL üzerinden yapılan eğitim-öğretim aktivitelerinin öğrencilerin motivasyonunu artırdığı sonucuna ulaşmışlardır.

Ayrıca, öğrencilerin tamamının yapılan oryantasyon eğitimi sonucunda SL’i etkin kullanmayı öğrendikleri sonucuna* ulaşılmıştır.

Bu sonucun oryantasyon eğitimi sonrasındaki serbest çalışma zamanında yapılan gözlemle (öğrencilerin ortaya koydukları tasarım ve kötü kontrol edilen avatarın görülmemesi) benzer olduğu söylenebilir.

Teşekkürler…

Arş. Gör. Barış ÇUKURBAŞI

DanışmanYrd. Doç. Dr. Ayşen KARAMETE