19
UNIDADE 3 A DIVERSIDADE HÍDRICA

Unidade 3 conceptos e réximes fluviais

Embed Size (px)

Citation preview

UNIDADE 3

A DIVERSIDADE HÍDRICA

CONCEPTOS

Hidroloxía: é a rama da Xeografía Física que estuda as augas da superficie terrestre, tanto as mariñas como as continentais.

Escorrentía: auga que circula pola superficie terrestre, normalmente por unha conca hidrográfica.Pode ter lugarsobre a superficie terrestre (escorrentía superficial) ou por debaixo desta (escorrentía subterránea)

Arreismo (arreico): carácter das rexións cuxa práctica inexistencia de precipitacións se traduce na carencia de es-correntía e, polo tanto, de avenamento organizado.A forte evaporación e a presencia de ro-chas moi permeables reforzan o carácter arreico dunha rexión.

Endorreismo: carácter das rexións que presentan unha rede hidrográfica regular, pero cuxas augas non chegan a alcanzar o mar, senón que van a parar a lagos ou lagoas interiores, ou pérdense por evaporaciónou infiltración no chan.

Exorreismo: carácter das rexións cuxa rede hidrográfica achase conectada con outra forma de auga continental,con algún mar ou co océano.É dicir, un curso de auga é exorreico cando ten a cualidade de verteras súas augas nunha terceira entidade, nunha desembocadura.

Río: corrente continua de auga, máis ou menos caudalosa, que circula por un leito e desemboca no mar, noutro río ou nun lago.

Lago: son masas naturais de auga doce ou salobre acumuladas en zonas deprimidas, que acadancerta profundidade.

Lagoa: masa natural de auga doce ou salgada de menores dimensións e profundidade ca os lagos. Os límites entre ambos son imprecisos.

Humidal: son extensións de terreo cubertos por augas pouco profundas (someras), en moitos ca-sos de xeito intermitente, pois durante o verán baixa o seu nivel e, incluso, poden che-gar a desaparecer.Son lagoas, marismas, deltas, albufeiras e turbeiras.

Acuífero: son embolsamentos de auga subterráneos.Fórmanse cando as augas de precipitación se infiltran no chan e atopan un estrato impermeable, acumulándose sobre el.Podendescargar as súas augas (ou parte delas) a través de ríos e mananciais, ou directamente ao mar.

Sobre os ríos:

Conca hidrográfica ou conca fluvial: territorio cuxas augas verten a un río principal ou aos seusafluentes.Atópanse separadas unhas doutras polos cumioscumios dos relevos montañosos que as delimitan (divisorias de augas).Na conca, os ríos circulan por unha canle ou leitoe forman unha rede organizadda xerarquicamente desde ossubafluentes a afluentes ata o río principal.

Vertente hidrográfica: é o conxunto de concas cuxas augas verten no mesmo mar.

Caudal: volume de auga que leva un ríopor segundo nun lugar determinado (chamado estación de medición, estación de capacidade ou estación de aforo)

Exprésase en m3/sgÉ un valor absoluto e varía continuamente, polo que soen empregarse valores promedio

( caudais medios)

Caudal absoluto ou aportación: volume total de auga que evacúa un río ao longo dun ano.Expresión: hm3

Caudal medio, MÓDULO ou abundancia media: caudal medio anual calculado sobre un período de tempo (serie) longo, de, polo menos, 30 anos.

Expresión: m3/sg

Caudal específico ou relativo: relación entre o caudal medio anual (MÓDULO) e a superficie da conca fluvial.

Expresión: l/sg/km2Permite comparar concas de tamaños moi diferentes.

Réxime fluvial: é a variación estacional do caudal dun río (é dicir, a evolución do caudal ao longodo ano)

Irregularidade interanual: calcúlase dividindo o caudal medio do ano máis caudaloso entre o cau-dal medio do ano menos caudaloso dunha serie de anos.Segundo o valor que se obtén:- ≦ 3: regularidade- 3-7: certa irregularidade- ≧ 7: clara irregularidade

Enchente: momento de máximo caudal dunha corrente de auga.O termo soe designar momentos anormais de gran caudal que producen (ou poden producir) efectos catastróficos.

Estiaxe: momento de caudal máis baixo dunha corrente de auga.

Coeficiente de caudal: k = caudal medio mensual/módulo

Os cocientes soen oscilar entre 0,1 – 3

Valor 1 = caudal medio anual

Valor > 1: augas altas

Valor < 1: augas baixas

Hidrograma: gráfica empregada para representar o réxime dos ríos.No eixe horizontal sitúanse osmeses do ano e no eixe vertical o caudal (Q= m3/sg) ou, máis frecuentemente, o coeficiente de caudal mensual (k)

Pode representarse o ano natual (de xaneiro a decembro) ou iniciar a serie enoutubro (que é o inicio do ano hidrolóxico) ata setembro.

Hidrograma

Caudal medio anual

Augas baixas: mínimo principal

Augas altas: máximo principal

Augas altas: máximo secundario

Augas baixas: mínimo secundario

TIPOS DE RÉXIME FLUVIAL:

* NIVAL: ríos pirenaicos de alta montañapor riba dos 2500 m de altitudeaugas altas: finais primavera – principios de verán (desxeo)augas baixas: inverno (retención de neve)

* PLUVIAL: condicionado polas precipitaciónsréxime máis extendido en EspañaSUBTIPOS - PLUVIAL OCEÁNICO: Norte peninsular (Tambre, Ulla, …)

- PLUVIAL MEDITERRÁNEO Puro ou levantino (Mijares, Palancia..)

Continentalizado (Zújar, Jándula, …)

Subtropical (Guadalfeo, Guadalhorce)

* MIXTO combinan ambos tipos de alimentación (nival e pluvial)ríos de montaña media (< 2500 m de altitude)

SUBTIPOS - NIVO-PLUVIAL domina a alimentación nivalentre 2000 – 2500 m de altitudealgúns ríos pirenaicos (Gállego, Cinca) + cursos altosdos ríos cantábricos + algúns ríos do S. Central

- PLUVIO-NIVAL domina a alimentación pluvialentre 1600 – 1800 m de altitudeLlobregat + cabeceiras do Douro e do Texo

* COMPLEXO define o réxime dos grandes ríos españois.combinan distintos tipos de alimentación.

http://slideplayer.es/slide/132360/

Nival puroAugas altas: fin primavera/ principios verán: desxeo

Augas baixas: outono/inverno: retención da neve

Nivo-pluvial

Ollo!: hidrograma

feito en base ó ano hidrolóxico que comeza en outubro

Augas altas: primavera/ principios verán: chuvias e desxeo.Máximo principal

Pequeno pico secundario por precipitacións de outono

Pluvio-nival

Augas altas: fin inverno/ principios primavera: chuvias de primavera + retención nival máis curta(desxeo)

Augas baixas: verán (descenso de precipitacións)

Incremento do módulo por chuvias de outono

Pluvial oceánico

Augas baixas: verán (descenso das precipitacións)

Augas altas: de outono a primavera con máximo invernal(época de chuvias)

Pluvial mediterráneopuro

X F M A M X X A S O N D

k 0.81 0.85 1.18 1.24 1.13 1.25 0.91 0.67 1.07 0.82 0.92 1.11

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Río Noya (San Sadurní - Barcelona)

X F M A M X X A S O N D

k 0.78 1.05 1.13 0.82 1.04 0.92 0.6 1.32 0.63 1.68 1.12 0.88

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Río Sot en Buseo (Embalse) - ValenciaEstación 8031 - Período 1945-1966

Máximos equinocciais

Mínimos solsticiais

Pluvial mediterráneocontinentalizado

X F M A M X X A S O N D

k 1.56 1.34 2.18 1.89 1.64 0.82 0.15 0.05 0.04 0.11 0.54 1.69

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

Río Jarama en MatallanaEstación 3049 - Ano 2010

X F M A M X X A S O N D

k 1.40 1.37 1.93 1.88 1.49 0.74 0.32 0.12 0.20 0.49 1.19 1.31

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

Río Esla en Riaño-LeónEstación 2067 - Período 1912-1973

Estiaxe longa e pronunciada.Augas baixas

Augas altas nos equinoccios. Sobre todo no de primavera

Pluvialsubtropical

X F M A M X X A S O N D

k 1.74 2.17 2.92 1.30 0.87 0.36 0.09 0.04 0.04 0.22 0.86 1.87

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

Río Zújar en Puebla de AlcocerEstación 4916 - Período 1923-1961

X F M A M X X A S O N D

k 2.42 2.53 1.70 0.78 0.38 0.17 0.14 0.16 0.13 0.34 0.71 2.24

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

Río Huelva en Central de Cala - SevillaEstación 5077- Período 1942-2008

Augas altas: inverno

Augas baixas: longa estiaxede verán

http://www.juntadeandalucia.es/medioambiente/web/Bloques_Tematicos/agencia_andaluza_agua/participacion/docs_informacion_publica/planes_hidrologicos_demarcaciones_andaluzas/distrito_hidrografico_tinto_odiel_piedras/anejo002_inventario_recursos_hidricos_top.