32
Yargı Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. Mahkemelerin bağımsızlığı Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. Yasama ve yürütme organları ile idare, 1982 ANAYASASI YARGI BÖLÜM 5 1 Uğur YILMAZER Bu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Vatandaşlık Yargı

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Vatandaşlık Yargı

Yargı  Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. Mahkemelerin bağımsızlığı

Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verirler.

Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.

Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.

Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.

1982 ANAYASASI YARGIBÖLÜM

5

1Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 2: Vatandaşlık Yargı

Hâkimlik ve savcılık teminatıHâkimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe

Anayasada gösterilen yaştan (65) önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamaz.

Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlar, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar veya meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilenler hakkında kanundaki istisnalar saklıdır. Hâkimlik ve savcılık mesleği

Hâkimler ve savcılar adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları olarak görev yaparlar. Hâkimler ve savcılar altmış beş yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler. Hâkimler ve savcılar, kanunda belirtilenlerden başka, resmî ve özel hiçbir görev alamazlar.

Hâkimler ve savcılar idarî görevleri yönünden Adalet Bakanlığına bağlıdırlar.

1982 ANAYASASI YARGI

2Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 3: Vatandaşlık Yargı

 Duruşmaların açık ve kararların gerekçeli olmasıMahkemelerde duruşmalar herkese açıktır.

Duruşmaların bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına ancak genel ahlâkın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde karar verilebilir.

Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel hükümler konulur.

Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.

Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir. Mahkemelerin kuruluşu

Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.

1982 ANAYASASI YARGI

3Uğur YILMAZER

Page 4: Vatandaşlık Yargı

Devlet Güvenlik Mahkemeleri 2004’te kaldırıldı. Bu mahkemelerin görevlerini

ağır ceza mahkemeleri yürütmektedir.

Hâkim ve savcıların denetimiHâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük,

yönetmeliklere ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma, Adalet Bakanlığının izni ile adalet müfettişleri tarafından yapılır. Adalet Bakanı soruşturma ve inceleme işlemlerini, hakkında soruşturma ve inceleme yapılacak olandan daha kıdemli hâkim veya savcı eliyle de yaptırabilir.

1982 ANAYASASI YARGI

4Uğur YILMAZER

Page 5: Vatandaşlık Yargı

Askerî yargıAskerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin

mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler, asker kişilerin; askerî olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerî mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler.

Askerî mahkemeler, asker olmayan kişilerin özel kanunda belirtilen askerî suçları ile kanunda gösterilen görevlerini ifa ettikleri sırada veya kanunda gösterilen askerî mahallerde askerlere karşı işledikleri suçlara da bakmakla görevlidirler.

1982 ANAYASASI YARGI

5Uğur YILMAZER

Page 6: Vatandaşlık Yargı

Yüksek Mahkemeler

ANAYASAMAHKEMESİ

YARGITAY

ASKERİYARGITA

Y

ASKERİ YÜKSEKİDARE

MAHKEMESİ

UYUŞMAZLIK

MAHKEMESİ

DANIŞTAY

6Uğur YILMAZER

Page 7: Vatandaşlık Yargı

ANAYASA MAHKEMESİ

7Uğur YILMAZER

Page 8: Vatandaşlık Yargı

1. Kuruluşu

Anayasa Mahkemesi on bir asıl ve dört yedek üyeden kurulur.

Cumhurbaşkanı,İki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay’dan, İki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay’dan, Bir asıl üyeyi Askerî Yargıtay’dan, Bir asıl üyeyi Askerî Yüksek İdare MahkemesindenBir asıl üyeyi Sayıştay genel kurullarınca kendi Başkan ve üyeleri arasından üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden Bir asıl üyeyi ise Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri içinden göstereceği üç aday arasından; Üç asıl ve bir yedek üyeyi üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçer.

ANAYASA MAHKEMESİ

8Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 9: Vatandaşlık Yargı

Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri ile üst kademe yöneticileri ve avukatların Anayasa Mahkemesine asıl ve yedek üye seçilebilmeleri için, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim görmüş veya öğrenim kurumlarında en az on beş yıl öğretim üyeliği veya kamu hizmetinde en az on beş yıl fiilen çalışmış veya en az on beş yıl avukatlık yapmış olmak şarttır.

Anayasa Mahkemesi asıl üyeleri, asıl üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve bir Başkanvekili seçer. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

ANAYASA MAHKEMESİ

9Uğur YILMAZER

Page 10: Vatandaşlık Yargı

2. Üyeliğin sona ermesiAnayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını

doldurunca emekliye ayrılırlar.Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik

mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer.

ANAYASA MAHKEMESİ

10Uğur YILMAZER

Page 11: Vatandaşlık Yargı

3. Görev ve yetkileriAnayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde

kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler.  

Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.

Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın, öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.  

Şekil bakımından denetleme, Cumhurbaşkanınca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri tarafından istenebilir. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün geçtikten sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz.

ANAYASA MAHKEMESİ

11Uğur YILMAZER

Page 12: Vatandaşlık Yargı

Anayasa Mahkemesi;  CumhurbaşkanınıBaşbakan ve BakanlarıAnayasa Mahkemesi YargıtayDanıştayAskerî YargıtayAskerî Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı vekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.

Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcı vekili yapar.Yüce Divan kararları kesindir.

ANAYASA MAHKEMESİ

12Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 13: Vatandaşlık Yargı

4. Çalışma ve yargılama usulüAnayasa Mahkemesi, Başkan ve on üye  ile toplanır,

salt çoğunluk ile karar verir. Sadece anayasa değişikliklerinde iptale ve siyasî parti davalarında kapatılmaya karar verebilmesi için beşte üç oy çokluğu şarttır.

Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanır.

Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler. Ancak, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilir ve siyasî partilerin temelli kapatılması veya kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinler. 

ANAYASA MAHKEMESİ

13Uğur YILMAZER

Page 14: Vatandaşlık Yargı

 5. İptal davası

Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı,

Cumhurbaşkanına, iktidar ve ana muhalefet partisi Meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir. İktidarda birden fazla siyasî partinin bulunması halinde, iktidar partilerinin dava açma hakkını en fazla üyeye sahip olan parti kullanır.

ANAYASA MAHKEMESİ

14Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 15: Vatandaşlık Yargı

6. Dava açma süresiAnayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal

davası açma hakkı, iptali istenen kanun, kanun hükmünde kararname veya İçtüzüğün Resmî Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gün sonra düşer. Şekil yönünden davalar on gün içinde açılabilir. 

Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmî Gazetede yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz.

ANAYASA MAHKEMESİ

15Uğur YILMAZER

Page 16: Vatandaşlık Yargı

7. Anayasa Mahkemesinin kararlarıAnayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları

gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde

kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.  Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.  İptal kararları geriye yürümez. Anayasa mahkemesinin kararları geleceğe yöneliktir.

Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.  Anayasa değişiklikleri, kanun değişiklikleri, KHK’lar ve Meclis İçtüzüğünün anayasa mahkemesi denetimine tabi oluş şekilleri ile ilgili bütün bilgileri aşağıdaki tablolarda pratik bir şekilde vereceğiz.

ANAYASA MAHKEMESİ

16Uğur YILMAZER

Page 17: Vatandaşlık Yargı

ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ

Esas’tan denetimi yapılamaz. Esas demek değişikliğin içeriği demektir. Diyelim ki meclis yaptığı anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanının

görev süresinin 5 yıl olmasına karar vermiştir. Bu durumda anayasa mahkemesi 5 yıl kısadır veya uzundur gibi bir değerlendirme yapamaz.

Sadece şekilden inceleyebilir.

Şekil yönünden denetimi yapılabilir. Bu denetim, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği ilkesine uyulup uyulmadığıyla sınırlıdır. (İvedilikle görüşülemeyeceği demek mecliste tek oylama ile geçemeyeceği demektir. Yani anayasa değişiklikleri mecliste her seferinde iki kez oylanmalıdır)

Şekil yönünden iptali davasını Cumhurbaşkanı veya 110 milletvekili anayasa değişikliğinin resmi gazetede yayımından itibaren10 gün içinde açabilir. 17Uğur YILMAZER

Page 18: Vatandaşlık Yargı

Esas’tan denetimi yapılabilir.

Şekil yönünden denetimi yapılabilir.(Buradaki denetim sadece son oylamanın yeterli çoğunlukla yapılıp yapılmadığı ile sınırlıdır.)

Şekil yönünden iptali davasını kanun değişikliğinin resmi gazetede yayımından itibaren Cumhurbaşkanı veya 110 milletvekili 10 gün içinde açabilir.

Esas yönünden iptali davasını değişikliğin resmi gazetede yayımından itibaren 60 gün içinde Cumhurbaşkanı, TBMM üye tamsayısının 1/5’i, İktidar ve Ana Muhalefet Partisi grupları açabilir.

   

KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ

18Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 19: Vatandaşlık Yargı

Esas’tan denetimi yapılabilir.

Şekil yönünden denetimi yapılabilir. (denetimde şekille ilgili her şey olabilir)

Şekil yönünden iptali davasını değişikliğinin resmi gazetede yayımından itibaren Cumhurbaşkanı, 110 milletvekili, Ana muhalefet partisi grubu ve İktidar partisi grubu 60 gün içinde açabilir.

Esas’tan iptali davasını değişikliğin resmi gazetede yayımından itibaren 60 gün içinde Cumhurbaşkanı, 110 milletvekili, İktidar partisi grubu ve Ana muhalefet partisi grubu açabilir.

KHK ve TBMM İÇTÜZÜĞÜ

19Uğur YILMAZER

Page 20: Vatandaşlık Yargı

Herhangi bir yerel Mahkemede görülmekte olan bir dava sırasında o davada kullanılacak hukuk normunun, olaya bakan mahkeme tarafından anayasaya esastan aykırılığının ileri sürülmesidir. İtiraz davası olağan KHK ve kanunların anayasaya aykırılığı sebebiyle açılabilir. Anayasa mahkemesi bu başvuruyu 5 ay içinde sonuçlandırır.

Bir kanunun itiraz davasına konu olabilmesi için bazı şartlar vardır. Bunlar; —Söz konusu kanun maddesinin davada uygulanacak bir norm olması,— İddianın ciddi olması, —Başvurunun mahkeme tarafından yapılması —Görülmekte olan bir dava olması gibi şartlardır. Kanun veya olağan KHK’lar için şekil yönünden itiraz davası açılamaz sadece esastan itiraz davası açılabilir.

İTİRAZ DAVASI

20Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 21: Vatandaşlık Yargı

1. Bazı Normların Anayasaya Uygunluğunu Denetlemek

2. Bazı Kişileri Yüce Divan Sıfatıyla Yargılamak3. Siyasî Partilerin Kapatılmasına Karar Vermek 4. Siyasî Partilerin Malî Denetimini Yapmak5. Siyasî Partilerle İlgili İhtar İstemlerini Karara

Bağlamak6. Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması Kararlarını

Denetlemek7. Milletvekilliğinin Düşmesi Kararlarını Denetlemek8. Uyuşmazlık Mahkemesine Başkan Seçmek

Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri

21Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 22: Vatandaşlık Yargı

1. Milletlerarası Antlaşmalar2. Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Kanun Hükmünde Kararnameleri3. İnkılâp Kanunları (Anayasanın 174. maddesinde koruma altına

alınan 8 tane inkılâp vardır. Bunları kitabımızın ilerleyen konularında vereceğiz.

4. Millî Güvenlik Konseyi Döneminde Çıkarılan Kanunlar.

Milli Güvenlik Konseyi kararları (1980–83 Arası çıkarılan kanunlar) 2001 yılında yapılan değişiklik ile anayasa mahkemesi denetimine açılmıştır.

 5. Üç İstisna Dışında Parlâmento Kararları  Parlâmento kararları şu üç istisna dışında Anayasa Mahkemesinin

denetimine tâbi değildir. Bu istisnalar şunlardır: a) Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü b) Yasama dokunulmazlığının kaldırılması kararı c) Milletvekilliğinin düşmesi kararı. Anayasa Mahkemesi bu üç istisna

dışında parlâmento kararlarını denetleyemez.

Anayasa Mahkemesinin Denetimine Tâbi Olmayan Normlar ve İşlemler

22Uğur YILMAZER

Page 23: Vatandaşlık Yargı

Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.  

Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. 

Yargıtay Başkanı ve başkanvekilleri Yargıtay’ın 250 kişilik Yargıtay Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler.Yani125 kişinin oyunu alan kişi başkan seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. 

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcı vekili ise Yargıtay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği beşer aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

b. Yargıtay–1868

23Uğur YILMAZER

Page 24: Vatandaşlık Yargı

Danıştay, idarî mahkemelerce verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.

Danıştay, davaları görmek, Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarıları, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek, tüzük tasarılarını incelemek, idarî uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla görevlidir.

Danıştay üyelerinin dörtte üçü, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, dörtte biri ise Cumhurbaşkanı tarafından seçilir. 

Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

c. Danıştay–1868

24Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 25: Vatandaşlık Yargı

d. Askerî Yargıtay–1914Askerî Yargıtay, askerî mahkemelerde verilen karar ve

hükümlerin son inceleme merciidir. Askerî Yargıtay üyeleri Cumhurbaşkanınca seçilir.Askerî Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, İkinci Başkanı ve

daire başkanları Askerî Yargıtay üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar. e. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi–1971

Askerî hizmete ilişkin idarî işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan mahkemedir.

Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin üyeleri, Cumhurbaşkanınca seçilir.  Mahkemenin Başkanı, Başsavcı ve daire başkanları hâkim sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar. 

d. Askerî Yargıtay–1914e. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi–1971

25Uğur YILMAZER

Page 26: Vatandaşlık Yargı

f. Uyuşmazlık Mahkemesi–1979Uyuşmazlık Mahkemesi, adlî, idarî ve askerî yargı mercileri arasındaki

görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir.Bu mahkemenin Başkanlığını Anayasa Mahkemesince, kendi üyeleri

arasından görevlendirilen üye yapar.Uyuşmazlık mahkemesi üyeleri cumhurbaşkanınca seçilir.

  Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu–1982

Kurulun Başkanı, Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun doğal üyesidir. Kurulun 5 asıl 5 yedek üyesi vardır.

Üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulunun, İki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca, dört yıl için seçilir.

Süresi biten üyeler yeniden seçilebilirler. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; adlî ve idarî yargı hâkim ve

savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar.

Kurul kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz, kararları kesindir.

f. Uyuşmazlık Mahkemesi–1979 Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu–1982

26Uğur YILMAZER

Page 27: Vatandaşlık Yargı

Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.   Sayıştay’ın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere Sayıştay’a karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz.  Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.   Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması da Sayıştay tarafından yapılır.(2005) 

Sayıştay’a 2004 düzenlemesi ile silahlı kuvvetleri de mali yönden denetleme yetkisi verilmiştir.

Sayıştay–1862

27Uğur YILMAZER

Page 28: Vatandaşlık Yargı

Sayıştay’ın üyelerinin seçimi şöyle ise yapılır: 

Sayıştay genel kurulu boşalan her üyelik için 2 adayı TBMM genel kuruluna bildirir. TBMM genel kurulu tarafından iki aday içerisinden en çok oyu almış olan aday Sayıştay üyesi olarak seçilmiş olur. Sayıştay başkanının seçimi de aynı şekilde olur.  

Sayıştay Başkan ve üyeleri TBMM Başkanının önerisi ve TBMM üye tam sayısının 3/5 çoğunluğunun gizli oyu ile görevden alınabilirler. Bunun dışında görevden alınamazlar ve 65 yaşına kadar görevde kalırlar.   

Sayıştay ve HSYK bir yüksek mahkeme değildir.

  

Sayıştay–1862

28Uğur YILMAZER

Bu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 29: Vatandaşlık Yargı

 Yüksek Mahkemeler;Anayasa MahkemesiYargıtayDanıştayAskeri YargıtayAskeri Yüksek İdare MahkemesiUyuşmazlık Mahkemesidir. Çalışma usul ve esasları kanunda değil anayasa’da belirtilen mahkeme sadece anayasa mahkemesidir.

 

Yüksek Mahkemeler

29Uğur YILMAZER

Page 30: Vatandaşlık Yargı

1982 Anayasasının 174. maddesine göre aşağıda vereceğimiz inkılâplar anayasadan çıkarılamaz ve çıkarılması teklif edilemez. 

 1.1928 tarihli Beynelmilel Erkamın(uluslar arası rakamların ) Kabulü Hakkında Kanun  2. 3 Kânunuevvel 1934 tarihli ve 2596 sayılı Bazı Kisvelerin giyilemeyeceğine dair Giysi Kanunu   3. 7 Şubat 1926 tarihli Medeni kanunun nikah akdinin devletin memurunun karşısında yapılmasına dair maddesi 4. 25 Teşrinisani 1341(1925) tarihli Şapka inkılabı Hakkındaki Kanun  

İnkılâp Kanunlarının Korunması

B-u G-ü-M-ü-Ş a-S-a-Y-ı T-u-T

30Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 31: Vatandaşlık Yargı

5. 1934 tarihli ve efendi, bey, paşa gibi lâkap ve unvanların kaldırıldığına dair Soyadı Kanunu 6. 1928 tarihli Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun  7. 30 Teşrinisani 1341(1925) tarihli ve 677 sayılı Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin seddine ve türbedarlıklar ile bir takım unvanların men ve İlgasına dair Kanun; 8. 3 Mart 1340(1924) tarihli Tevhid-i Tedrisat Kanunu

İnkılâp Kanunlarının Korunması

31Uğur YILMAZERBu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…

Page 32: Vatandaşlık Yargı

Uğur YILMAZER 32Bu kpss dokümanı www.egitimfakultesi.net adresinden indirilmiştir…