Mo#o  

"Noi  tu(  siamo  esilia.,  viven.  entro  le  cornici  di  uno  strano  quadro.  Chi  sa  questo,  vive  da  grande.  Cli  altri  sono  inse(."    

"Wij  zijn  alle  ballingen,  levend  binnen  de  lijsten  van  een  vreemd  schilderij.  Wie  dit  weet,  lee8  groot.  De  overigen  zijn  insecten"  

Leonardo  da  Vinci  in  een  brief  aan  Gabrielle  Piccolomini  en  geciteerd  door  Godfried  Bomans  in  "ERIK  of  Het  Klein  Insectenboek"  (1)    

Omgevingsanalyse  gesitueerd:  7-­‐faseplan  van  beleidsplanning  

•  De  start  •  De  missie  •  De  gegevensverzameling  •  De  beleidsuitdagingen  •  De  doelstellingen  •  De  strategie  •  De  afronding  

Gegevens verzamelen

Over en van “Stakeholders”

Over en van “Ext.

omgeving”

Over en van “Interne werking”

Samenbrengen in één gezamenlijke analyse (= SWOT)

BELEIDSUITDAGINGEN

Opmaak van een profiel

“Gegevens  over  externe  omgeving”  

•  InventarisaOe  van  de  globale  trends  in  de  omgeving  of  ruimere  context  die  een  invloed  uitoefenen  op  de  organisaOe  

•  Doel  =  inzicht  krijgen  in  omgeving  en  maatschappelijk  kader  opdat  men  op  basis  hiervan  de  beste  keuzes  zou  kunnen  maken  

•  Doel  ≠  wetenschappelijke  studie,  wél:  objecOviteit  nastreven.  1  brainstorm  maakt  de  analyse  niet.  

•  Eerst  verzamelen,  nadien  interpreteren  en  consensus  vinden  

•  SCM:  kennis  van  mens  en  samenleving  

Heden  en  toekomst  

•  Omgevingsanalyse  =  nu  en  op  korte  termijn  •  Toekomstverkenning  =  op  middellange  en  langere  termijn  (aparte  trainingstweedaagse)  

•  Stelling:  wie  op  zoek  is  naar  innovaOe  vindt  meer  inspiraOe  bij  toekomstverkenning.  

STEP,  DESTEP,  DECEPT  of...  

•  PEST-­‐analyse?  Hulpmiddel  om  naar  trends  te  kijken  –  PoliOek,  Economisch,  Sociologisch,  Technologisch  –  Toe  te    voegen:  Demografisch,  Ecologisch,  Cultureel,  ...  

•  Er  zijn  andere  werkwijzen  om  naar  trends  te  kijken  •  Wat  met  “trendwatchers”?  Oppassen  geblazen!  – Wat  zijn  hun  moOeven?  Commercieel?  MarkeOng?  Doemprofeet?  

–  Nie#emin:  kunnen  mits  het  nodige  voorbehoud  inspirerend  zijn.  

STEP,  DESTEP,  DECEPT  of...  SCENARIO’s  

•  Eenvoudige  versie:  droom  of  doem?  

•  Iets  grondiger  versie:  zie  ‘Spoorboekje’  blz.  50                                                                                  of  

 Wisselwerk  Cahier’07  ‘Er  is  leven  na  de  Mort  Subite’  

•  Pantopicon  begeleidt  een  trainingstweedaagse  in  toekomstverkenning  en  scenariodenken  op  16/02  en  05/03  (volzet)  

Bronnen  van  de  “voorzet”  

•  Coolsaet  (Rik).  De  geschiedenis  van  de  wereld  van  morgen.  Leuven,  2008.  (En  de  bronnen  die  hij  gebruikte).  

•  LammerOjn  (Frans).  Het  begin  van  de  21ste  eeuw,  een  sociologische  Hjdsdiagnose.  In:  Desmet  (A.),  Baert  (H.),  Bouverne-­‐De  Bie  (M.),  Verbeke  (L.)  red.  Handboek  Samenlevingsopbouw  in  Vlaanderen.  Die  Keure,  Brugge,  2008,  pp.  97-­‐126.  (En  de  bronnen  die  hij  gebruikte).  

•  Jacobs  (Michèle).  Samenlevingsopbouw  Vlaanderen.  Algemene  Omgevingsanalyse  voor  de  Sector  Samenlevingsopbouw.  Brussel,  2007.  (En  de  bronnen  die  zij  gebruikte).  

•  Studiedienst  Vlaamse  Regering.  Vlaamse  Regionale  Indicatoren  2007  (VRIND).  Brussel,  2008.    

Gebruik  van  die  bronnen  die  de  gewenste  informa.e  synthe.seren  of  overzichten  geven  van  bronnenmateriaal  en  dat  vanuit  een  min  of  meer  objec.verende  autoriteit  doen    

Breedbeeld  (1)  

•  Mondialisering  – Doorgedreven  globalisering  – Kennis-­‐  of  informaOemaatschappij  – Netwerkonderneming  – Flexibilisering  en  individualisering  – Dereguleren,  liberaliseren  en  privaOseren  

Breedbeeld  (2)  

•  Technologische  omwenteling  – Kenniseconomie  en  digitale  kloof  – Nieuwe  sociale  prakOjken  

•  Een  nieuwe  wereld(wan)orde  •  De  mens  en  zijn  omgeving:  risico’s  – Klimaatsverandering  en  de  opwarming  van  de  aarde  

Inzoomen  

•  Individualisering  •  Waarden  en  normen  •  Samenleven  •  Diversiteit  •  Demografie:  ontgroening,  vergrijzing  en  migraOe  •  MulOculturele  samenleving  •  De  20:70:10  samenleving  •  Meerpalen,  percepOe  en  ontreddering  

Close-­‐up:  armoede  en  achterstelling  

1.  Demografische  trends  2.  Armoede  en  bestaansonzekerheid  3.  Onderwijs  en  vorming  4.  Arbeidsmarkt  5.  HuisvesOng  6.  Gezondheid  7.  Maatschappelijke  en  poliOeke  parOcipaOe  8.  Sociale  zekerheid  

SCvW:  arbeidsmarktsituaOe  

•  Vergrijzing  en  ontgroening  •  Vervrouwelijking  en  meer  deelOjdse  jobs  •  Sterke  werkgelegenheidsdynamiek  •  Krimpende  arbeidsreserve  •  Toenemende  krapte  op  de  arbeidsmarkt  

•  En  wat  met  de  vrijwilligers???  

SCvW:  vrijwilligers  

•  Voor  Vlaanderen  niet  veel  data  gevonden...  •  InspiraOe  te  vinden  bij:  

De  meOng  van  het  vrijwilligerswerk  in  België(2007)  Naar  aanleiding  van  de  ‘Dag  van  de  Verenigingen’  van  24  november  2007  hebben  de  onderzoekers  van  het  Hoger  Ins.tuut  voor  de  Arbeid  van  de  KULeuven  en  het  Centre  d’Economie  Sociale  van  de  Université  de  Liège  de  bestaande  cijfers  en  sta.s.sche  bronnen  met  betrekking  tot  het  vrijwilligerswerk  samengevat  en  geanalyseerd.  KBS.  Toekomstverkenning  vrijwillige  inzet  2015.  Nederlands  sociaal  en  cultureel  planbureau.  Den  Haag,  2007.  h#p://www.scp.nl/publicaOes/boeken/9789037703115.shtml  

Toekomstverkenning  vrijwilligerswerk  

•  Studievoormiddag  op  donderdag  4  juni  •  Voorstelling  van  de  Nederlandse  publicaOe  "Toekomstverkenning  vrijwillige  inzet  2015":  ontwikkelingen  in  de  samenleving,  veranderingen  in  het  (vrijwilligers)veld  én  de  effecten  van  al  deze  ontwikkelingen  op  het  vrijwilligerswerk.  

•  Gesprek  tussen  één  van  de  Nederlandse  auteurs  (Joep  de  Hart)  en  een  paar  Belgische  onderzoekers,  die  de  kerngegevens  van  het  vrijwilligerswerk  in  België  monitoren.    

•  Meer  info:  eerstdaags  op  www.socius.be  of  bij  katrijn.pauwels@socius.be  

Opdracht  1  

•  Wat  (h)erken  je  in  de  voorzet?  •  Wat  ontbreekt  in  de  voorzet  (in  relaOe  tot  jouw  organisaOe)  

•  Waar  zou  je  die  gegevens  zoeken?  

Gebruik  projec.eformulier!  

Gegevens  en  interpretaOe  

•  Gegevens,  informaOe  en  bronnen  •  Zie  deelnemersmap:  bronnenlijst  •  Inscha#en  van  bronnen  •  Interpreteren  als  kans(en)  of  bedreiging(en)  •  Hulpmiddelen  

Hoe  te  beoordelen  of  bepaalde  informaOe  waar  is?    Dat  hangt  af  van:    •  (a)  waar  het  vandaan  komt  en    •  (b)  hoe  en    •  (c)  waarlangs  het  is  verkregen.    Soorten  informaOe:  (a)  eerstehands  (b)  tweedehands    •  Eerstehands  informaOe  wordt  direct  verkregen.    •  Tweedehands  informaOe  wordt  indirect  verkregen  via  een  intermediair.    Voor  eerstehands  informaOe  zijn  van  belang:    •  (a)  de  bron  en    •  (b)  de  methode    Voor  tweedehands  informaOe  daarnaast    •  (c)  de  intermediair.  

Bron  en  intermediair  zijn  relaOef.  (vb  Wikipedia)  

Gegevens,  informaOe  en  inscha#en  van  bronnen  

 

Interpreteren  als  kans(en)  of  bedreiging(en)  

 •  Interpreteren  van  zich  tegensprekende  bronnen  (vergelijken)  

•  Dagelijkse  percepOe  oversOjgen  •  One  is  a  poor  sample  •  InformaOe  indigesOe  vermijden...  •  Valkuil:  volgorde  =  na  sterktes  en  zwaktes  •  Tip:  toets  aan  missie  

Gegevens verzamelen

Over en van “Stakeholders”

Over en van “Ext.

omgeving”

Over en van “Interne werking”

Samenbrengen in één gezamenlijke analyse (= SWOT)

BELEIDSUITDAGINGEN

Opmaak van een profiel

Hulpmiddelen  

•  BehoesedetecOe  om  link  te  maken,  voorbeeld  Edubell    

•  Technieken  – Brainstormen  – Kansrekenen  – Expertenpanel,  “salons”  –  ...  

Brainstorm  

Kansrekenen  

•  Zie  Spoorboekje  beleidsplanning  blz  109  en  verder  

•  Kans  =  hoe  hoog  scha#en  we  de  kans  in  dat  deze  tendens  zich  in  de  nabije  toekomst  doorzet  en  zich  werkelijk  manifesteert  

•  Effect  =  als  deze  tendens  zich  verder  manifesteert,  hoe  groot  zal  dan  het  effect  op  onze  organisaOe  zijn?  

In  de  eerste  kolom  (=  verOcaal,  van  boven  naar  beneden)  worden  de  scoremogelijkheden  opgesomd  met  betrekking  tot  de  kans  die  bestaat  dat  een  bepaalde  trend  zich  in  de  toekomst  blijvend  zal  voordoen.    In  de  eerste  rij  (=  horizontaal,  van  links  naar  rechts)  worden  de  scoremogelijkheden  opgesomd  met  betrekking  tot  het  effect  dat  een  bepaalde  trend  op  de  organisaOe  zal  hebben,  mocht  die  zich  in  de  toekomst  blijvend  manifesteren.  

In  het  raster  startend  op  de  kruising  tussen  de  tweede  kolom  en  de  tweede  rij  krijgen  dus  alle  trends  een  plaats,  atankelijk  van  de  inschaung  van  de  invuller.      

Opdracht  2  

•  Kies  de  4  of  5  belangrijkste  omgevingsfactoren  voor  jullie  groepje  

•  “Bereken”  de  kans  van  een  bepaalde  ontwikkeling,  formuleer  dit  in  een  volzin    

•  Brainstorm  over  de  kansen  en  bedreigingen  die  dit  oplevert  

•  Slotvraag:  hoe  ga  je  met  de  omgevingsanalyse  in  jouw  organisaOe  aan  de  slag?    

Gebruik  projec.eformulier!