B. PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ

1. Tarihi Temeller

2. Psikolojik Temeller

3. Toplumsal Temeller

4. Felsefi Temeller

5. Ekonomik Temeller

1. Tarihi Temeller

Bir konuda daha önce düşünülen ve yapılanları bilmek, o konuda şimdi ya da gelecekte yapılacaklara ışık tutar. Program geliştirme çalışmaları da bunun istinası değildir.

▪ İlk “Eğitim Programı” kitabı 1918 yılında Amarikalı yazar “Bobbit” tarafından yayınlanmıştır. Bu eser, eğitimde program geliştirme çalışmalarını tüm aşamaları ile ele alan ilk kitap olmuştur. Bobbit ile Charters program geliştirmede davranışçı yaklaşımı savunmuşlardır.

▪ Ralph Tyler, 1949 yılında yayınladığı “Eğitim Programı ve Öğretimin Temel İlkeleri” adlı kitabında eğitim yaşantılarının nasıl organize edilebileceği, hedeflere ulaşma derecesinin nasıl belirlenebileceği soruları üzerinde durmuştur.

▪ Hilda Taba, 1962’de “Program Geliştirme: Kuram ve Uygulama” adlı kitabı yayınlamıştır. Taba ve Tyler, program geliştirmeye sistematik bir bakış açısı getirmişlerdir.

▪ Pestalozzi, 19. yüzyılda ilkokullardaki uygulamaların ve eğitim programlarının yenileşmesine katkıda bulunmuş, eğitim sürecinin çocuğun doğal gelişimine ve duyumsal etkilerine bağlı olması gerektiğini savunmuştur.

▪ Frobel, anokulu çalışmalarıyla öne çıkmış, eğitim sürecinin 3 – 4 yaşlarında başlaması ve öğrencinin kendi etkinliklerine dayanması gerektiği üzerinde durmuştur.

▪ J. Freidrich Herbert, bilgi ve ahlak kavramları üzerinde durmuş, eğitimin çocuğun ön bilgilerine, ilgi ve ihtiyaçlarına dayalı olması gerektiğini dile getirmiştir.

▪ Herbert Spencer, eğitimin temel amacını yaşama hazırlık olarak görmüş ve eğitim programlarının bu temel amaca hizmet etmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

▪ Türkiye’de program geliştirme çalışmaları 1924 yılında çıkarılan “Tevhid-i Tedrisat Kanunu” ile başlamıştır.

▪ 1924’de Türkiye’ye çağrılan John Dewey’in hazırladığı rapor doğrultusunda daha çok ilköğretim programlarının geliştirilmesine ağırlık verilmiştir.

▪ 1950’li yıllara kadar Türkiye’de program geliştirme çalışmaları daha çok “dersler ve konular listesi” hazırlamak şeklinde ele alınmış, 1952’de Türkiye’ye gelerek köy okullarında incelemeler yapan K.V. Wofford’un hazırladığı raporla daha sistematik bir yaklaşımla yapılmaya başlanmıştır.

▪ 1961’de kabul edilen 222 sayılı İlköğretim Kanunu ile ilköğretim programlarının değiştirilip geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir.

▪ 1970’li yıllarda 8 yıllık ilköğretim okulu denemesi ve program çalışmaları gündeme gelmiş ve bu çalışmalara hız verilmiştir.

▪ 1982’de Milli Eğitim Bakanlığı program geliştirme konusunda bir model oluşturmuş ve bu model 2142 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanmıştır. Bu modelin hazırlama ilkeleri 1984’de yeniden belirlenmiştir. Bu model, amaç-davranış-işleyiş-değerlendirme boyutları içinde programların derslere göre hazırlanması esasını getirmektedir.

▪ 1990’lı yıllara gelindiğinde Milli Eğitim sistemimizi yeniden düzenleme çalışmaları içinde program geliştirme ve ölçme-değerlendirmeye ayrı bir önem verildiği görülmektedir.

2. Psikolojik Temeller

Oluşturulan eğitim programlarının, öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişimine uygunluğunu sağlama açısından psikolojiden önemli ölçüde yararlanılmaktadır.

▪ Eğitim programları üzerinde en çok davranışçılık ve bilişsel alan kuramları etkili olmuşlardır.

▪ Psikolojik temel “bilimsel temel” olarak da bilinir.

3. Toplumsal Temeller

Eğitim programları bireyin sosyal gelişimini ve topluma uyumunu sağlayacak biçimde hazırlanmalıdır. Toplumsal değişimler analiz edilip değerlendirilmeli ve değişme yönelimleri programlara belli ölçüde yansıtılmalıdır.

Bir eğitim programı o toplumu yansıtacak biçimde hazırlanmalıdır. Bu nedenle bir program, toplumdan ve toplumsal yapıdan uzak kalmamalıdır.

Okul, toplumun ihtiyaçlarını karşılamada en yetkili kurumdur. Buralarda toplumun istediği bireyler yetiştirilerek topluma kazandırılmaktadır.

5. Ekonomik Temeller Eğitim programı devletin ve öğrencilerin maddi imkânlarıyla gerçekleştirilebilir olmalı, ayrıca ekonomiye nitelikli insan gücü kazandırılması hususu programlara yansıtılmalı, en az maliyetle çok sayıda hedefin gerçekleştirilme imkânları gözetilmelidir.

5.Felsefi Temeller5.Felsefi Temeller

FELSEFENİN UĞRAŞ FELSEFENİN UĞRAŞ ALANLARIALANLARI

1-ONTOLOJİ (VARLIK SORUNU)1-ONTOLOJİ (VARLIK SORUNU) Ontoloji, insan, Tanrı, evren, varlık ve yokluk gibi Ontoloji, insan, Tanrı, evren, varlık ve yokluk gibi

kavramlar üzerinde yoğunlaşır. Varlığı iki biçimde kavramlar üzerinde yoğunlaşır. Varlığı iki biçimde inceler:düşünsel varlık ve gerçek varlık. Kısaca inceler:düşünsel varlık ve gerçek varlık. Kısaca evrendeki canlı veya cansız varlıkların var oluşlarını evrendeki canlı veya cansız varlıkların var oluşlarını açıklamaya çalışır. açıklamaya çalışır.

Anahtarlar:Anahtarlar: VARLIK-YOKLUK-TANRI-ÖLÜM-RUH-VARLIK-YOKLUK-TANRI-ÖLÜM-RUH-EVRENİN İLK OLUŞUM MADDESİEVRENİN İLK OLUŞUM MADDESİ

2-AKSİYOLOJİ (DEĞERLER SORUNU2-AKSİYOLOJİ (DEĞERLER SORUNU İnsani değerlerin incelenmesinde sanat ve ahlak İnsani değerlerin incelenmesinde sanat ve ahlak

konularını ele alan, insan eylemlerinde değerlerin konularını ele alan, insan eylemlerinde değerlerin çevre etkisiyle sonradan mı, yoksa doğuştan mı çevre etkisiyle sonradan mı, yoksa doğuştan mı kazanıldığıyla uğraşır. kazanıldığıyla uğraşır.

Bu disiplin ahlaklı, ahlaksız, iyi, kötü, saygılı, Bu disiplin ahlaklı, ahlaksız, iyi, kötü, saygılı, özgürlük, tutsaklık, erdem, erdemsizlik, mutsuzluk, özgürlük, tutsaklık, erdem, erdemsizlik, mutsuzluk, güzellik, çirkinlik, vicdanlılık v.b. nedir? Var mıdır, güzellik, çirkinlik, vicdanlılık v.b. nedir? Var mıdır, yok mudur? Varsa neden var, nasıl kaynaklanır?yok mudur? Varsa neden var, nasıl kaynaklanır?Bular değerlendirilirken bir ölçüt kullanılabilinir mi? Bular değerlendirilirken bir ölçüt kullanılabilinir mi? Sorularını yanıtlamaya çalışır.Sorularını yanıtlamaya çalışır.

Anahtarlar: Anahtarlar: ETİK,ESTETİK,SANAT,DEĞER ETİK,ESTETİK,SANAT,DEĞER

3-MANTIK3-MANTIK

Akıl nedir? Aklın kuralları var mıdır? Varsa nelerdir? Akıl nedir? Aklın kuralları var mıdır? Varsa nelerdir? Evrensel ve genel geçerli midir? Akıl yürütme yolları var Evrensel ve genel geçerli midir? Akıl yürütme yolları var mıdır? v.b. soruları inceleyen felsefenin disiplin alanlarından mıdır? v.b. soruları inceleyen felsefenin disiplin alanlarından biridir.biridir.

Eğer aklın kuralları doğuştandır derseniz, öğretmen Eğer aklın kuralları doğuştandır derseniz, öğretmen öğrencinin aklını kullanmasını sağlayacak hedef ve öğrencinin aklını kullanmasını sağlayacak hedef ve davranışları, sınıf ortamına getirir ve dersi ona göre işler. davranışları, sınıf ortamına getirir ve dersi ona göre işler. Yoktur derseniz bu kez sorunu çözmesi istenir. Eğitim Yoktur derseniz bu kez sorunu çözmesi istenir. Eğitim ortamında öğretmen yalnız danışılan, yol gösteren kişi ortamında öğretmen yalnız danışılan, yol gösteren kişi görevini yüklenebilir.görevini yüklenebilir.

Anahtarlar:Anahtarlar: AKIL, AKIL YÜRÜTME,AKLIN KURALLARIAKIL, AKIL YÜRÜTME,AKLIN KURALLARI

4-4- BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ) BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ) Bilgi felsefesinin Bilgi felsefesinin konusukonusu bilginin kendisidir. Bilginin ne bilginin kendisidir. Bilginin ne

olduğu, nasıl elde edildiği üzerine değerlendirmeler yapar. olduğu, nasıl elde edildiği üzerine değerlendirmeler yapar. Bilgi kuramı ile bilginin kaynağı, değeri, doğruluğu, sınırı Bilgi kuramı ile bilginin kaynağı, değeri, doğruluğu, sınırı problemleri ele alınır, değerlendirmeler yapılır. problemleri ele alınır, değerlendirmeler yapılır.

Bilginin değeri üzerine soruları:Bilginin değeri üzerine soruları: Bütün bilgilerimiz doğru mudur?Bütün bilgilerimiz doğru mudur? Doğru bilginin ölçütü nedir?Doğru bilginin ölçütü nedir? Bilgilerimiz kesin midir?Bilgilerimiz kesin midir? Bilgilerimiz genel geçer midir?Bilgilerimiz genel geçer midir?

Anahtarlar: Anahtarlar: BİLGİ, BİLGİ TÜRLERİ,BİLGİ KAYNAKLARI VE BİLGİ, BİLGİ TÜRLERİ,BİLGİ KAYNAKLARI VE DOĞRULUĞUDOĞRULUĞU

FELSEFE AKIMIFELSEFE AKIMI AÇIKLAMASIAÇIKLAMASI

İdealizmİdealizm(Platon, Hegel)(Platon, Hegel)

Varlığın düşünceden bağımsız olmadığını, varlık denilen şey Varlığın düşünceden bağımsız olmadığını, varlık denilen şey hakkında edinilenlerin düşüncede oluştuğunu ileri süren felsefe hakkında edinilenlerin düşüncede oluştuğunu ileri süren felsefe akımıdır. İdealizme göre gerçek bir bölünmez öncesiz, akımıdır. İdealizme göre gerçek bir bölünmez öncesiz, sonrasız, hep kendi kendine aynı kalan, değişmez, ölümsüz ve sonrasız, hep kendi kendine aynı kalan, değişmez, ölümsüz ve soyuttur.soyuttur.

RealizmRealizm(Gerçekçilik)(Gerçekçilik)(Eflatun)(Eflatun)

Bu ekol idealizmin tam aksi bir temelde hareket eder. Yani Bu ekol idealizmin tam aksi bir temelde hareket eder. Yani realizmde obje esastır. Varlığın, var ve gerçek olduğu realizmde obje esastır. Varlığın, var ve gerçek olduğu savunulur. Gerçek, zihnin dışındadır. Zihnimiz, dış dünyada savunulur. Gerçek, zihnin dışındadır. Zihnimiz, dış dünyada aldığımız duyumlarla değişir ve şekillenir. Realizmin temeli aldığımız duyumlarla değişir ve şekillenir. Realizmin temeli maddenin gerçek olduğudur.maddenin gerçek olduğudur.

PragmatizmPragmatizm(Yararcılık) (Yararcılık) (John Dewey)(John Dewey)

Bilginin kaynağı deneydir. İnsan, çevresiyle etkileşim halindedir Bilginin kaynağı deneydir. İnsan, çevresiyle etkileşim halindedir ve bu etkileşim süreciyle oldu ve olayları algılar. İçerisinde ve bu etkileşim süreciyle oldu ve olayları algılar. İçerisinde yaşanılan toplum veya çevreden alınan duyumlar edinilen yaşanılan toplum veya çevreden alınan duyumlar edinilen izlenimler kısaca deney bilginin kaynağıdır.izlenimler kısaca deney bilginin kaynağıdır.

Varoluşçuluk (Birey Varoluşçuluk (Birey Merkezli) (J. P. Sartre)Merkezli) (J. P. Sartre)

Varoluşçuluğa göre insan hürdür. İnsan bu hürriyeti içerisinde Varoluşçuluğa göre insan hürdür. İnsan bu hürriyeti içerisinde kendisini oluşturur. Bu yüzden de bütün hareketlerinden kendisini oluşturur. Bu yüzden de bütün hareketlerinden sorumludur ve dolayısıyla eylem insan için çok önemlidir. sorumludur ve dolayısıyla eylem insan için çok önemlidir. Aksiyonda bulunmayan insan hiçbir şeydir. Eyleme katılarak Aksiyonda bulunmayan insan hiçbir şeydir. Eyleme katılarak insan kendisi olarak olanı seçerek kendisini yapar. İlk önce insan kendisi olarak olanı seçerek kendisini yapar. İlk önce gelen ve temel olan felsefeler, sanatlar, dinler, ilimler değil, gelen ve temel olan felsefeler, sanatlar, dinler, ilimler değil, özden önce varlığa sahip olan insanın kendisidir.özden önce varlığa sahip olan insanın kendisidir.

Eğitime yön veren Eğitime yön veren dört temel dört temel felsefe felsefe vardır;vardır;

Bu sıra Bu sıra EN KAPALI EĞİTİM FELSEFESİ ANLAYIŞINDAN EN AÇIK EN KAPALI EĞİTİM FELSEFESİ ANLAYIŞINDAN EN AÇIK OLANINA DOĞRUDUROLANINA DOĞRUDUR..

DaimicilikDaimicilik EsasicilikEsasicilik İlerlemecilikİlerlemecilik Yeniden KurmacılıkYeniden Kurmacılık

Bu dört felsefeden her biri köklerini daha önce adı geçen dört Bu dört felsefeden her biri köklerini daha önce adı geçen dört temel felsefeden alır. Daimicilik- realizmden, esasicilik- idealizm temel felsefeden alır. Daimicilik- realizmden, esasicilik- idealizm ve realizmden, İlerlemecilik ve yeniden kurmacılık- yararcılıktan ve realizmden, İlerlemecilik ve yeniden kurmacılık- yararcılıktan (pragmatizm) ilham alır. Yeniden kurmacılığın bazen var (pragmatizm) ilham alır. Yeniden kurmacılığın bazen var oluşçulukla da ilgisi vardır.oluşçulukla da ilgisi vardır.

I. DAİMİCİLİKI. DAİMİCİLİK

İnsanın doğası ve ahlaki ilkeleri değişmezİnsanın doğası ve ahlaki ilkeleri değişmez. İnsanların bu değişmez . İnsanların bu değişmez gerçeklere göre yetiştirilmesi gerekir. Önemli olan insan ve onun gerçeklere göre yetiştirilmesi gerekir. Önemli olan insan ve onun en yüksek özelliği olan akıldır. Kültürel, fiziksel, ruhsal farklılıklar en yüksek özelliği olan akıldır. Kültürel, fiziksel, ruhsal farklılıklar önemli değildir. önemli değildir.

Eğitimin görevi bilgi aktarmaktırEğitimin görevi bilgi aktarmaktır ve bilgi de, her türlü değişmenin ve bilgi de, her türlü değişmenin özünde değişmeden kalan özünde değişmeden kalan tabiat kanunları, mantık ve ahlâktırtabiat kanunları, mantık ve ahlâktır. .

Bu görüşü savunanlar eğitimin evrensel nitelikteki belli gerçeklere Bu görüşü savunanlar eğitimin evrensel nitelikteki belli gerçeklere göre şekillendirilmesi üzerinde dururlar. göre şekillendirilmesi üzerinde dururlar.

Eğitim; sağlam ve doğru karakterli insan tipi yetiştirme işiyle Eğitim; sağlam ve doğru karakterli insan tipi yetiştirme işiyle uğraşmalıdır. İnsan doğasının en önemli yanı akıldır. Bu nedenle, uğraşmalıdır. İnsan doğasının en önemli yanı akıldır. Bu nedenle, eğitimde insan zihninin gelişmesine (entelektüel eğitime) önem eğitimde insan zihninin gelişmesine (entelektüel eğitime) önem verilmesi gerekirverilmesi gerekir..

I. DAİMİCİLİKI. DAİMİCİLİK

Eğitim, seçilmişlerin ve elitlerin hakkı olarak kabul Eğitim, seçilmişlerin ve elitlerin hakkı olarak kabul edilir. Buna göre, sadece seçilmiş (altın cevherliler) edilir. Buna göre, sadece seçilmiş (altın cevherliler) eğitim alabilir. Daimicilik görüşünün temel ilkeleri eğitim alabilir. Daimicilik görüşünün temel ilkeleri şunlardır:şunlardır:

Değişmeyen Evrensel Bir EğitimDeğişmeyen Evrensel Bir Eğitim Entelektüel EğitimEntelektüel Eğitim Eğitim hayatın bir kopyası değil, ona hazırlıktır.Eğitim hayatın bir kopyası değil, ona hazırlıktır. Çocuklara ve gençlere dünyanın hem manevi hem de Çocuklara ve gençlere dünyanın hem manevi hem de

maddi gerçeklerini tanıtacak bilgiler verilmelidir.maddi gerçeklerini tanıtacak bilgiler verilmelidir. Büyük kitaplar (klasik eserler) eğitimiBüyük kitaplar (klasik eserler) eğitimi Seçkincidir.Seçkincidir.

18

Uyarı: Daimicilikte Okul Değişmez Sabit Uyarı: Daimicilikte Okul Değişmez Sabit Bilgilerin Aktarım Yeridir. Öğretmen İse Bu Bilgilerin Aktarım Yeridir. Öğretmen İse Bu Sabit Değişmez Doğruları Aktaran Kişidir.Sabit Değişmez Doğruları Aktaran Kişidir.

Anahtar KelimeAnahtar Kelime: Değişmezlik, Klasik Eserler, : Değişmezlik, Klasik Eserler, Maddi Ve Manevi Değerlerin ÖğretimiMaddi Ve Manevi Değerlerin Öğretimi

NOTNOT: Eğitimin İnsanın Doğuştan Gelen Bir : Eğitimin İnsanın Doğuştan Gelen Bir Hakkı Olduğu Düşüncesi 1789 Fransız İhtilali Ve Hakkı Olduğu Düşüncesi 1789 Fransız İhtilali Ve Sanayi Devriminin Bir Yansımasıdır.Sanayi Devriminin Bir Yansımasıdır.

DAİMİCİLİK FELSEFESİNE GÖRE DAİMİCİLİK FELSEFESİNE GÖRE ÖĞRETİM PROGRAMLARIÖĞRETİM PROGRAMLARI

Elit ve seçkin bireyler•

yetiþtirmek

• Sabit doðrularý aktarmak

HEDEF

• Tümevarýmsal düþünme

• Anlatým

• Soru-cevap

ÖÐRENME - ÖÐRETME SÜRECÝ

• Deðiþmez bilgiler

• Büyük kitap eðitimi

(klasik eserler)

ÝÇERÝK

• Ders kitabý ve deðiþmeyen

bilgilerin yoklanmasý

• Yazýlý-sözlü yoklama

ÖLÇME - DEÐERLENDÝRME

II. ESASİCİLİK (ÖZCÜLÜK) II. ESASİCİLİK (ÖZCÜLÜK) Bu görüşe göre insanları eğitilmiş olarak kabul edebilmek için Bu görüşe göre insanları eğitilmiş olarak kabul edebilmek için

bütün insanların sahip olması gereken esaslar vardır. Esasiciler bütün insanların sahip olması gereken esaslar vardır. Esasiciler daha çok programların daha çok programların konu alanı üzerindekonu alanı üzerinde durur ve zamanın durur ve zamanın tecrübesinden geçmiş kalıcı tecrübesinden geçmiş kalıcı temel konularıntemel konuların ve değerlerin ve değerlerin seçimine önem verirler. Buna göre, çocuğun ilgileri gibi geçici seçimine önem verirler. Buna göre, çocuğun ilgileri gibi geçici şeylere önem vermeyen, çocuklara kültürün ve bilginin özünü şeylere önem vermeyen, çocuklara kültürün ve bilginin özünü veren "veren "öğretmen merkezliöğretmen merkezli" bir öğretim olmalıdır. " bir öğretim olmalıdır.

Öğretmen otoritesinin sınıfta yeniden yerine oturtulmasını Öğretmen otoritesinin sınıfta yeniden yerine oturtulmasını savunurlar. Bu görüşe göre geçmişten gelen temel bilgi ve savunurlar. Bu görüşe göre geçmişten gelen temel bilgi ve değerlerin önemli yanlan korunup yeni kuşaklara öğretilirse, değerlerin önemli yanlan korunup yeni kuşaklara öğretilirse, yeni kuşaklar için geçmişin başarıları üstüne daha yeni kuşaklar için geçmişin başarıları üstüne daha mükemmel bir uygarlık yaratabilirler.mükemmel bir uygarlık yaratabilirler.

II. ESASİCİLİK (ÖZCÜLÜK) II. ESASİCİLİK (ÖZCÜLÜK) Bu görüşün dayandığı temel ilkeler şunlardır:Bu görüşün dayandığı temel ilkeler şunlardır: Öğrenmenin doğasında çok sıkı çalışma ve çoğu zaman Öğrenmenin doğasında çok sıkı çalışma ve çoğu zaman

zorlama vardır.zorlama vardır. Eğilimde ve öğretimde girişim öğrenciden çok öğretmende Eğilimde ve öğretimde girişim öğrenciden çok öğretmende

olmalıdır.olmalıdır. Eğitim sürecinin özünü, konu alanının çok iyi özümlenmeni Eğitim sürecinin özünü, konu alanının çok iyi özümlenmeni

oluşturur.oluşturur. Okulda zihinsel disiplin yaklaşımının geleneksel yöntemleri Okulda zihinsel disiplin yaklaşımının geleneksel yöntemleri

kullanılmalıdır.kullanılmalıdır. Tüm insanların bilmesi gereken esaslar vardır.Tüm insanların bilmesi gereken esaslar vardır. Öğrenme çok sıkı ve disiplinli çalışma ile olurÖğrenme çok sıkı ve disiplinli çalışma ile olur İnisiyatif öğretmende olmalıdır.İnisiyatif öğretmende olmalıdır. Soyut bilgiler ancak soyut yöntemlerle öğretilebilir.Soyut bilgiler ancak soyut yöntemlerle öğretilebilir.

22

UYARI: ESASİCİ OKUL KONULARIN UYARI: ESASİCİ OKUL KONULARIN AKTARIM YERİDİR. ÖĞRETMEN İSE AKTARIM YERİDİR. ÖĞRETMEN İSE OTOKRAT ZORLAYICI YAPISIYLA OTOKRAT ZORLAYICI YAPISIYLA EZBERLETEN KİŞİDİR. EZBERLETEN KİŞİDİR.

Anahtar Kelime: Anahtar Kelime: KONU, KONU ÖĞRETİMİ, KONU, KONU ÖĞRETİMİ, OTOKRAT ÖĞRETMEN, EZBER, OTOKRAT ÖĞRETMEN, EZBER, ÖĞRETMEN MERKEZLİLİKÖĞRETMEN MERKEZLİLİK

ESASİCİLİK FELSEFESİNE GÖRE ESASİCİLİK FELSEFESİNE GÖRE ÖĞRETİM PROGRAMLARIÖĞRETİM PROGRAMLARI

• Kültürel birikimin aktarýlmasý

• Zihinsel geliþimi saðamak

• Yetenekli kiþileri eðitmek

HEDEF

• Ezber

• Düz anlatým

• Soru-cevap

• Tümdengelim yöntemi

ÖÐRENME - ÖÐRETME SÜRECÝ

• Deðiþmez ve temel

bilgileri aktarmak

• Yoðun bir bilgi aktarýmý

• Temel beceri ve

konu öðretimi

ÝÇERÝK

• Ders kitabý ve deðiþmeyen

bilgilerin yoklanmasý

• Yazýlý-sözlü yoklama

• Ders kitabý ve öðretmen

tümcelerinin aynen aktarýlmasý

• Bireysel katký ve yorumun

engellenmesi

ÖLÇME - DEÐERLENDÝRME

Pragmatist felsefenin eğitime uygulanmış şekli olan progressivizm Pragmatist felsefenin eğitime uygulanmış şekli olan progressivizm (ilerlemecilik), şekilci, disiplinli, pasif öğretime karşı, özgür ve aktif (ilerlemecilik), şekilci, disiplinli, pasif öğretime karşı, özgür ve aktif öğretim ilkelerini savunur. Çocuk sürekli değişen hayat şartlarına öğretim ilkelerini savunur. Çocuk sürekli değişen hayat şartlarına göre kendi hayatını kendi kurmalıdır. Öğretmen bir danışman veya göre kendi hayatını kendi kurmalıdır. Öğretmen bir danışman veya rehber mevkiinde kalmalıdır.rehber mevkiinde kalmalıdır.

İlerlemecilîk, pragmatik felsefenin eğitime uygulanışıdır. İlerlemecilîk, pragmatik felsefenin eğitime uygulanışıdır. Pragmatik felsefe, değişmeyi gerçeğin esası olarak görür. Bu Pragmatik felsefe, değişmeyi gerçeğin esası olarak görür. Bu nedenle de eğitimin sürekli bir gelişim içinde olduğu öne nedenle de eğitimin sürekli bir gelişim içinde olduğu öne sürülür. Eğitimciler yeni bilgi ve çevredeki değişmeler ışığında sürülür. Eğitimciler yeni bilgi ve çevredeki değişmeler ışığında politika ve yöntemlerini ayarlamaya hazır olmalıdır.politika ve yöntemlerini ayarlamaya hazır olmalıdır.

DAİMİCİ-ESASİCİ SÜREÇ DAİMİCİ-ESASİCİ SÜREÇ DAVRANIŞÇIDIR.DAVRANIŞÇIDIR.

DAVRANIŞÇILIKDAVRANIŞÇILIK

Yalnızca gözlenebilir etkinlikler üzerinde durur.Yalnızca gözlenebilir etkinlikler üzerinde durur. Öğrenmeyi, uyarıcı – tepki bağının oluşmasına indirger.Öğrenmeyi, uyarıcı – tepki bağının oluşmasına indirger. Davranışı sadece ölçülebilirliği ile açıklar.Davranışı sadece ölçülebilirliği ile açıklar. Öğrenme sürecinde, öğrenene edilgen rol verir.Öğrenme sürecinde, öğrenene edilgen rol verir.

AnahtarAnahtar: : Uyarıcı-Tepki-BireyUyarıcı-Tepki-Birey pasif-alıcı-pasif-alıcı-Öğrenilmiş Davranışlar-MekaniklikÖğrenilmiş Davranışlar-Mekaniklik

III. İLERLEMECİLİKIII. İLERLEMECİLİK

Eğitim bir süreçtir ve sürekli kendini yeniler.Eğitim bir süreçtir ve sürekli kendini yeniler. Öğrenci merkezlidir.Öğrenci merkezlidir. Öğrenin ilgilerine dönük ve aktif eğitim verilmelidir.Öğrenin ilgilerine dönük ve aktif eğitim verilmelidir. Problem çözme, proje gibi öğrenci merkezli Problem çözme, proje gibi öğrenci merkezli

yöntemler kullanılmalıdır.yöntemler kullanılmalıdır. Okul yaşamın ta kendisi olmalıdır.Okul yaşamın ta kendisi olmalıdır. Öğretmen rehber olmalıdır.Öğretmen rehber olmalıdır. Öğrenciler işbirliği içinde olmalıdırlarÖğrenciler işbirliği içinde olmalıdırlar Eğitim demokratik olmalıdır.Eğitim demokratik olmalıdır.

27

UYARI: İLERLEMECİLİKTE OKUL UYARI: İLERLEMECİLİKTE OKUL ÇAĞDAŞ VE İŞLEVSEL BİLGİLERİN ÇAĞDAŞ VE İŞLEVSEL BİLGİLERİN AKTARIM YERİDİR. ÖĞRETMEN İSE AKTARIM YERİDİR. ÖĞRETMEN İSE REHBER VE KOORDİNATÖRDÜR.REHBER VE KOORDİNATÖRDÜR.

Anahtar Kelime: BİREY, DEMOKRASİ, Anahtar Kelime: BİREY, DEMOKRASİ, YAPILANDIRMACILIK, ÖĞRENCİ İLGİ VE YAPILANDIRMACILIK, ÖĞRENCİ İLGİ VE YETENEĞİ, AKTİF ÖĞRENMEYETENEĞİ, AKTİF ÖĞRENME

NOT: NOT: Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Türkiye Cumhuriyeti Devletinin eğitim felsefesi İlerlemeciliktir.eğitim felsefesi İlerlemeciliktir.

• Çaðdaþ bireyler yetiþtirmek

• Eleþtiren, sorgulayan ve

düþünen bireyler yetiþtirmek

• Demokratik ve sosyal yaþamý

ilerletmek

HEDEF

• Problem çözme

• Proje yöntemi

• Tartýþma

• Beyin fýrtýnasý

• Deney-gözlem

• Ýþbirlikçi öðretim

ÖÐRENME - ÖÐRETME SÜRECÝ

• Öðrenci ilgi, beceri ve

hazýrbulunuþluklarýna

göre esnek

• Çaðdaþ bilgi ve beceriler

ÝÇERÝK

• Porfolyo (Tümel deðerlendime)

• Öðrenci geliþtirici ve destekleyici

ÖLÇME - DEÐERLENDÝRME

IV. YENİDEN KURMACILIKIV. YENİDEN KURMACILIK Çağdaş eğitim felsefesi akımlarından birisidir. Bireysel değil, Çağdaş eğitim felsefesi akımlarından birisidir. Bireysel değil,

sosyal öğretim ilkesini savunmaktadır. Çünkü uygarlık da, sosyal öğretim ilkesini savunmaktadır. Çünkü uygarlık da, demokrasi de, kültür de gruplar içinde olur. Okul, modern demokrasi de, kültür de gruplar içinde olur. Okul, modern gelişme yönüne göre toplumu yeniden kuracak yenilikçi gelişme yönüne göre toplumu yeniden kuracak yenilikçi insanlar yetiştirmelidir.insanlar yetiştirmelidir.

Bu eğitim akımı, ilerlemeciliğin bir devamı olup son gelişen Bu eğitim akımı, ilerlemeciliğin bir devamı olup son gelişen akımlardan biridir. Akımın dayandığı felsefe yararcılıktır akımlardan biridir. Akımın dayandığı felsefe yararcılıktır (pragmatizm). John Dewey, Isaac Bergson ve T. Brameid bu (pragmatizm). John Dewey, Isaac Bergson ve T. Brameid bu akımın temsilcilerindendir Bu akımdaki temel görüşlere göre akımın temsilcilerindendir Bu akımdaki temel görüşlere göre eğitimin amacı, toplumu yeniden düzenlemek ve toplumda eğitimin amacı, toplumu yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmek olarak kabul edilmektedir. gerçek demokrasiyi yerleştirmek olarak kabul edilmektedir.

IV. YENİDEN KURMACILIKIV. YENİDEN KURMACILIK Bu görüşe göre eğitim; açık seçik bir sosyal reform hareketi Bu görüşe göre eğitim; açık seçik bir sosyal reform hareketi

geliştirmede önemli araçlardan biridir. geliştirmede önemli araçlardan biridir.

Eğitim yeni bir toplumsal düzen yaratmaya girişmelidir. Bu akımın bir Eğitim yeni bir toplumsal düzen yaratmaya girişmelidir. Bu akımın bir görüşüne göre de toplumsal değişmede temel sorumluluk görüşüne göre de toplumsal değişmede temel sorumluluk okullardadır. okullardadır.

Bu akımın önemli özelliği, eğitimin davranış bilimlerinin bulgularına Bu akımın önemli özelliği, eğitimin davranış bilimlerinin bulgularına dayalı olarak, yeniden inşa edileceğine inanılmasıdır. Sosyal ve dayalı olarak, yeniden inşa edileceğine inanılmasıdır. Sosyal ve demokratik yaşamı geliştirmeyi amaç edinir.demokratik yaşamı geliştirmeyi amaç edinir.

Pragmatik felsefeye dayanır.Pragmatik felsefeye dayanır. Eğitim sosyal reform için önemli bir araçtır.Eğitim sosyal reform için önemli bir araçtır. Okul ideal toplumu oluşturmak üzere geleceğe dönük olmalıdır.Okul ideal toplumu oluşturmak üzere geleceğe dönük olmalıdır. Toplum eğitilerek demokrasi köklü bir şekilde yerleştirilmelidir. Toplum eğitilerek demokrasi köklü bir şekilde yerleştirilmelidir.

31

• Deðiþimi temel alan bireyler

yetiþtirmek

• Eðitimde fýrsat eþitliði saðlamak

• Toplumu yeniden yapýlandýrmak

ve geliþtirmek

HEDEF

• Problem çözme

• Proje yöntemi

• Tartýþma

• Beyin fýrtýnasý

• Deney-gözlem

• Ýþbirlikçi öðretim

ÖÐRENME - ÖÐRETME SÜRECÝ

• Deðiþim temelli

• Esnek ve yeniliðe uyumlu

ÝÇERÝK

• Porfolyo (Tümel deðerlendime)

• Öðrenci geliþtirici ve destekleyici

ÖLÇME - DEÐERLENDÝRME

UYARI: YENİDEN KURMACILIKTA OKUL UYARI: YENİDEN KURMACILIKTA OKUL DEĞİŞİMİN MERKEZİDİR. ÖĞRETMEN İSE DEĞİŞİMİN MERKEZİDİR. ÖĞRETMEN İSE BU DEĞİŞİMİN TEMSİLCİSİDİR.BU DEĞİŞİMİN TEMSİLCİSİDİR.

Anahtar Kelime: Anahtar Kelime: TOPLUMUN; YENİDEN TOPLUMUN; YENİDEN KURULMASI, YENİDEN İNŞASI, YENİDEN KURULMASI, YENİDEN İNŞASI, YENİDEN ŞEKİLLENDİRİLMESİ, SOSYAL REFORM, ŞEKİLLENDİRİLMESİ, SOSYAL REFORM, SÜREKLİ DÖ NÜŞÜM.SÜREKLİ DÖ NÜŞÜM.

NOT:SORUDA MUTLAKA TOPLUM NOT:SORUDA MUTLAKA TOPLUM KAVRAMINA VURGU YAPILMALIDIR. KAVRAMINA VURGU YAPILMALIDIR.

İLERLEMECİ-KURMACI SÜREÇ İLERLEMECİ-KURMACI SÜREÇ YAPISALCIDIRYAPISALCIDIR

YAPILANDIRMACILIKYAPILANDIRMACILIK Piaget'nin zihinsel gelişim kuramı üze-rine kurulmuştur.Piaget'nin zihinsel gelişim kuramı üze-rine kurulmuştur. Öğrenciye deneyim kazandırılması ve onun bu Öğrenciye deneyim kazandırılması ve onun bu

deneyimler üzerinde düşündürülmesine dayanır.deneyimler üzerinde düşündürülmesine dayanır. Öğretmenin öğretmekle değil, öğrencilerin Öğretmenin öğretmekle değil, öğrencilerin

öğrenmelerini sağlamakla görevli olduğu düşüncesi öğrenmelerini sağlamakla görevli olduğu düşüncesi hakimdir.hakimdir.

Anahtar: Anahtar: Deneyim-Bilginin yapılandırılması etkinlik Deneyim-Bilginin yapılandırılması etkinlik aktiviteaktivite

EĞÎTÎM FELSEFESİ

DAYANDIĞI FELSEFÎ TEMEL

EĞİTİMİN AMACI

EGITIMIN ROLÜ

EĞÎTÎM PROGRAMINDAKİ

ODAK NOKTA

DAİMİCİLİK REALİZM

(Gerçekçilik)

Rasyonel Kişileri Eğitmek / Üstün zekalı kişiler yetiştirmek, akıllı kişiler seçmek.

Öğretmen, öğrencilerin düşünmesine yardımcı olur. Sokratik yöntem kullanılır.

Klasik konular, Ede-bi çözümlemeler, Sabit Program

ESASİCİLİK

İDEALİZM REALİZM

(İdealistlik, Gerçekçilik)

Bireylerin Zihinsel

gelişmesine Yardımcı olmak, Yetenekli Kişileri

Eğitmek

Öğretmen alanında uzman kişidir, geleneksel değerlerin yaygın bir şekilde öğretimi söz konusudur.

Temel beceriler (3R = Okuma, Yaz-

ma, Sayma) ve Temel Konular (Ana

Dil, Fen, Tarih)

İLERLEMECİ-LİK

PRAGMATİZM (Yararcılık)

Dernokratik ve Sosyal Yaşamı

Geliştirmek

Öğretmenler problem çözme ve bilimsel araştırmalarda yol göstericidir.

İlgili Programlar, Hümanistlik Eğitim, Radikal Eğitim Re-

YENİDEN KURMACILIK

PRAGMATİZM (Yararcılık)

Toplumu Yeni-den Yapılan-

dırmak ve Geliş-tirmek, Değişim ve Sosyal Re-

Öğretmen, deği- şim ve reformun Araştırma yöne-

ticisi ve proje başkanı gibidir.

Öğrencilere problemlerin

farkına varmala- rına yardımcı

olur.

Eğitimde Fırsat Eşitliğim Yeniden

Kav-ramsallaşması

D. EĞİTİM PROGRAMI TASARIMLARI

Bir eğitim programı planlanırken işe öncelikle programın nasıl olacağını tasarlamakla başlanmalıdır. Eğitim programı tasarımı çalışmasıyla büyük oranda bir programın ana çerçevesi ortaya konulmaya çalışılmakta ve şu dört soruya cevap aranmaktadır:

a. Ne yapılmalıdır? b. Konu alanı neleri içermelidir? c. Hangi öğrenme stratejileri, kaynak ve etkinlikleri kullanılmalıdır? d. Sonuçları değerlendirmek için hangi ölçme teknikleri ve araçlar kullanılmalıdır?

Yaygın olan program tasarımı yaklaşımları şunlardır:

PROGRAM GELİŞTİRME YAKLAŞIMLARI

1. Konu Merkezli Tasarımlar

a. Konu Tasarımı b. Disiplin Tasarımı d. Süreç Tasarımı c. Geniş Alanlı (Disiplinler Arası) Tasarım

2. Öğrenen Merkezli Tasarımlar

a. Çocuk Merkezli Tasarımlar b. Yaşantı Merkezli Tasarımlar c. Romantik (Radikal) Tasarımlar d. Hümanistik Tasarımlar

3. Sorun Merkezli Tasarımlar

a. Yaşantı Şartları Tasarımı b. Çekirdek (CORE) Tasarımı c. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı

1. Konu Merkezli Tasarımlar

Bu yaklaşımda eğitim programı, her bir konu alanının kendine özgü yapısı dikkate alınarak düzenlenmektedir. Esasicilik ilkelerine dayanır. Bu yaklaşım dört şekilde görülür:

a. Konu Tasarımı

b. Disiplin Tasarımı

d. Süreç Tasarımı

c. Geniş Alanlı (Disiplinler Arası) Tasarım

a. Konu Tasarımı

• Bu yaklaşımda dersler birbirinden bağımsız olarak düzenlenmektedir.Konu alanı uzmanları bu düzenlemede önemli rol oynamaktadır. •Bu yaklaşıma göre programın amacı, davranış değişikliğinden çok bir konunun mükemmel olarak öğrenilmesidir. •Bu tasarımda sunuş yoluyla öğretim yöntemi esas alınmakta, temel kaynak ise kitap olmaktadır. Öğretmene düşen ise, çizilen bu yolu izlemektir.

b. Disiplin Tasarımı

•Konular akademik disiplin üzerine inşa edilmektedir.•Öğrenilecek konunun yapısı kullanılacak yöntemi de belirler. •Bu yaklaşımda öğrenci, öğrenme etkinliklerine bizzat aktif olarak katılır.•Bilginin transfer edilmesi istenir. •Tüm bunlara rağmen temelde disiplinler ve öğretmen vardır. Öğrenci ikinci plandadır. •Dersler alt birimlere ayrılmıştır.

c. Geniş Alanlı (Disiplinler Arası) Tasarım •Benzer özellik taşıyan konu alanlarının birleştirilip daha büyük konu alanları oluşturarak program tasarlama yaklaşımıdır. •Bu yaklaşım disiplinli bilgi üretiminde başarısızdır. Çünkü belirsiz detaylar yerini genellemelere bırakır.• Öğrenci pasif bir konumdadır.

d. Süreç Tasarımı

• Bu yaklaşıma göre eğitim sosyal bir süreçtir. •Birey bu süreçte bir şeyler öğrenir. •Bu sürece bireyin aktif katılımı esastır. •Bu yaklaşımda öğrenci ön plana çıkmakta, etkinlik ve yaşantılara ağırlık verilmekte, konular problematik olarak ele alınmakta, konu alanı ile yaşantı arasında ilişki olduğu savunulmaktadır. •Tüm konular için ortak bir öğrenme yolunu savunan tasarımdır. •Burada amaç öğrencinin en iyi şekilde nasıl öğreneceğidir.

2. Öğrenen Merkezli Tasarımlar

•Bu tasarımlarda, öğrencinin kendi gözlemleri ve yaşantısıyla öğrenme çabasına girmesi temeldir.•Öğrenci sürece girdikten sonra ilgi ve ihtiyaçlarına göre öğrenme etkinlikleri belirlenmektedir.•İlerlemecilik ilkelerine dayanır. •Bu tasarımlar şunlardır:

a. Çocuk Merkezli Tasarımlar

b. Yaşantı Merkezli Tasarımlar

c. Romantik (Radikal) Tasarımlar

d. Hümanistik Tasarımlar

a. Çocuk Merkezli Tasarımlar

•Bu yaklaşımda eğitim programının içeriğini öğrencilerin ilgi ve amaçları belirler. •Yapılacak muhtemel etkinlikler önceden kestirildiği halde, önceden kesin olarak planlanmamıştır. •Etkinlikler ve amaçlar öğretmen ve öğrencilerin işbirliği ile planlanmaktadır. •Uygulamada genellikle problem çözme yöntemi kullanılır. Taba’nın “kişi yaşadığını öğrenir” görüşü, bu yaklaşımın ana düşüncesidir.

b. Yaşantı Merkezli Tasarımlar

Bu yaklaşım da çocuk merkezli yaklaşım gibidir, ondan farklı olarak programlar çocuklar okula geldikten sonra her birinin tek tek ilgisine göre düzenlenmelidir. Konularda öğrencilerin seçtikleri problemlerin çözümüne yardımcı olmak amacıyla bazı değişiklikler ve zenginleştirmeler yapılabilir.

c. Romantik (Radikal) Tasarımlar

Bireysel farklılıkları gözeten bir yaklaşımdır. Çocuk sınıfa girmeden yapılacak herhangi bir programın geçerli olamayacağını savunurlar. Anlamlı öğrenmenin olabilmesi için toplumsal etkinliklere katılımı sağlayacak bir program düzenlenmelidir.

d. Hümanistik Tasarımlar

Bu yaklaşım insan ilişkilerine önem verir. Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi için fırsatlar verilmesini savunur. Öğretmenin görevi kişinin kendini tanımasına yardımcı olmaktır.

3. Sorun Merkezli Tasarımlar

Bu program tasarımları; konular arasında bağ kurulmasını, yaparak-yaşayarak öğrenmenin sağlanmasını merkeze alan görüşlerle ortaya çıkmıştır. Temel vurgusu sorun çözmedir. Yeniden kurmacılık ilkelerine dayanır. Sorun merkezli tasarımlar şunlardır:

a. Yaşantı Şartları Tasarımı

b. Çekirdek (CORE) Tasarımı

c. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı

a. Yaşantı Şartları Tasarımı

Sorunların merkeze alındığı bu yaklaşımda öğrenciler araştırma yapmalıBu sorunlarla ilgili bilimler belirlenip bulgularından yararlanılmalı ve çeşitli çözüm önerileri getirilmelidir. Bu tasarımın en önemli özelliği, öğrencileri öğrenmeye ve sorun çözme süreçlerini kullanmaya özendirmesidir.

b. Çekirdek (CORE) Tasarımı

•Bu yaklaşımda, kişilerin toplumsal sorunları çözebilecek bilgi ve becerilerle donanık yetiştirilmesi savunulur. •Zorunlu sosyal ihtiyaçlara programın merkezinde yer verilir.• Bu yaklaşım, okulların sosyal gelişmede fonksiyonel olmayışına karşı bir tepki olarak doğmuştur.•Sınıf içindeki demokratik uygulamaları teşvik edici bir anlayışa sahiptir. •İşbirliğine dayalı öğrenme modelini esas almaktadır.

c. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı

•Bu yaklaşıma göre, eğitim programları uygulanmadan önce toplumsal sorunlar ele alınmalı ve eğitim programlarına yansıtılmalıdır. •Eğitim hem değişim aracı, hem de denge aracıdır. •İnsan sadece yaşadığı anı değil, geleceği de düşünmek zorundadır.•Sınıf ortamı demokratik olmalıdır. •Uygulamaya ağırlık verilmelidir. •Eğitim ortamında kesinlikle cezaya yer verilmemelidir.