1. Zaldibar herriko gida turistikoa

2.

Aurkibidea

- Aurkezpena -Nola iritsi Zaldibarrera -Historia -Paisaien aniztazuna -Kirol eta astiraldiko jarduera -Helbideak eta telefono interesgarriak -Olgeta-gunea -Autoz egiteko ibilaldiak -Ibilaldiak -Gaztronomia eta eskulangintza -Jatetxea -Ostatua -Leku interesgarria -Jaiak eta kultura. -Monumentoak -Argazkiak 3. Aurkezpena

Zaldibar Bizkaiaren eta Gipuzkoaren artekomugan dago. Ondo komunikatutadagoautobusa etatrenari esker. Zaldibar mendizinguratuta dago.Ekonomiaren arloan metalarenindrustria da nagusia eta lantegietan lortzenduten produktuak atzerrian saltzen dute.

Zerbitzu batzuk daude: dendak, banketxeak...Arbolazaintzak eta barazkizaintza ere garrantzihandia dauka.

Biztanle gehienak industrian lan egiten dute etagainontzekoak baserrian.%90 he rrianbizi dira.

4. Historia

Zaldua (orain Zaldibar) Durango Merinaldeko elizatea dugu etaGipuzkoa dauka mugatzat. Zaldibarko dorre zaharrarenugazabek gizaldiz gizaldi agindu zuten herri honetan. Tradizioakdioenez, Sancho Abarkak hamar urte eman zituen giltzapeturikjatorri horretako gazteluan. Zaldibarko Juan eta Vicente, XV. mendebukaeran Kanpoko Maisu eta Zacatecasko Konpainiaren Eskolasortu zutenak, dorretxe horretan jaio ziren. 1383an Pedro Ruiz deZaldibar izan zen San Andres Elizako jagolea eta 1415ean, berriz,Fernando de Zaldibar. Era berean, Mallabia eta Iurretako jagoleakere baziren, Juan I.aren eta Errege Katolikoen aginduz egindakoikerketetan azaltzen denez. San Andres Eliza XIII. mendean eraikizen Zalduegin eta hiru mende geroago handiagotu. 1766kourtarrilean aldare-aurrea erre egin zen oinaztarriak jota, etasortaldeko

5. zatia berriro eraiki behar izan zuten eta 1778an, ostera, kanpandorrea.Onuradun bik jagoten zuten eliza XVIII. mendearen azkenetan;erregeakaurkezten zituzten onuradunak eta berari zegozkion, gainera, ordukoeliztarren kopurua osotzen zuten hirurogeita lau etxek ordaindubeharzituzten hamarrenak. Bizilagunak elizateko lau auzoetan (Zaldua,Gazaga, Goierri eta Eitzaga) sakabanatuta bizi ziren; auzuneokordezkari batzeukaten, zazpigarren zenbakia eta botoa zeukanaGerediagako Batzarretan. Elizateko barrutian, Mallabia eta Santa Marinako basoetatik beheradatozenerrekatxoek dakarren urak eraginda, hainbat errota zeuden. Fruitu- arbolaugari zituen ibar aberatsa ureztatzen zuten errekatxo horiek.ElmendoetaElanzigua mendietan gaztaina, pago haritz, platano eta urkiz jositakobasoakzeuden, baita ganaduarentzako bazka ederrak ere. 6.

Aparteko garrantzia dauka Zaldibar deritzon orra-iturriak; harenondoan, XIX. mendean bainuetxea eta ostatua eraiki ziren. Jose Mde Munibe y Aranguren jaunak, Peafloridako XI. Kondeak,urgaziak hartu eta 1846an Zaldibarko bainuetxea egin zuen. Urgazihoriek gogoan galtzen diren egunetatik erabili izan dira, hainbatgaixotasun sendatzeko indarra zeukatelako. Urak hain gorahandikoak izanik, bainuetxearekin bete-betean asmatu zuten, jendeasko eta famakoa etortzen zelako bertara; hain zuzen Madril txikideitzen zioten Zaldibarri. Premiak eraginda, sortzailearenoinordekoak, Jose M de Gortzar jaunak, bainu sendagarrientzakoetxea eta Parkeko Hotel ederra eraikitzeko erabakia hartu zuen.Orduko sasoian (1882) bainuetxea eta ostatuak egiteko zeuden joeramoderno guztietatik edanez moldatu zituen bata zein bestea.Baina medikuntzak aurrera egin ahala, bainuetxeak itzaliz joanziren eta hainbatek Eskoriatza, Elorrio eta Santa Agedakoek,besteak beste- ateak itxi behar izan zituzten. Zaldibarko bainuetxeakere, garai bateko edertasuna galduta, beste horrenbeste egin beharizan zuen 1922an. Urte horretan Bizkaiko Foru Aldundiak erosizuen eta handiagotu eta konponketa-lanak egin ondoren,OspitalePsikiatrikoa izateko prestatuta gelditu zen. 1985ean Osakidetzakhartu zuen Ospitalea, eta haren ardurapean dago gaur egun.

7. Nola iritsi Zaldibarrera

Durangotik bazatozN-634 Bilbao Sansebastiankarretera hartuko duzu gero Berrizera heldu eta denaaurrera bota eta Zaldibarren zaude. Bilbotik bazatozhartu autopista eta irten Durangon.

8. Paisaien anistasuna

Zaldibarko paisaiak hauek dira: Eizaga presa,Santa Marina, San Migel, Aranguren, Siertza,Gazaga, San Lorenzo, Berrizeko bidea. Denakibilaldi polita dute eta apur bat luzeakSantaMarinan mahaiak daude bokatak eruetekoedo sua egiteko

9. Kirol eta astialdiko jarduerak

Olazar pilotalekuaOlazar,2tlf:946827220

10. Pista estaliaElizondo,6tlf:946827374 11. RokodromoaOlazar,8tlf:946827220 12. Haur jolasetarako guneaElizondo,6tlf:946827374 13. Helbideak eta telefonointeresgarriak

Udala.......... 946827016Bizkaiko diputazio plaza, 1

14. Bake epaitegia...... 946827088Bizkaiko diputazio plaza,1 15. Liburutegia............ 946225415Autonomia, 2 16. Herri ikastetxea.........946827374Elizondo, Z/G 17. Medikuaren kontsultategia................946827001 Euskalherria etorbidea, Z/G 18. Anboto.............................................946232523 Durangon 19. SOS deiak.........................................112 20.

Ertzaintza...............................................944669300

21. Eusko tren...............................................946810232Bilbo Etorbidea, Z/g 22. Bizkaibus....................................902222265 Bilbao 23. Bilbao Bizkaia Urpartzuergoa.......................944873187 Durango 24. Postetxea...........................946225814Bekoetxe, 2 25. KZ gunea......................946225727 Elizondo, 6 26. Zaldibarko ospital...................946032800BilboEtorbidea, 19 27. Olgeta-gunea

Karibi parkea, El parque de la ruleta, El parquede las ovejas, El parque de la forja denak etxezinguratuak daude.

28. Autoz egiteko ibilaldiak eta ibilaldiak

Santa Marina, Eitzaga presa, Aranguren, San Miel,Berriz iristera, Barrizeko rokodromo ikusi eta Berrizekobide gorria. Denak ibilaldia dute Santa Marinarena,Eitzaga presa eta Aranguren politenak dira. Denakibilaldi polita dute eta apur bat luzeak SantaMarinanmahaiak daude bokatak erueteko edo sua egiteko.Eitzaga presa handi bat ahateekin. Berrizekorokodromoa erditik errueda puzkatu egiten dirametalak eta kristalak daudelako. Berrizeko bide gorriaparke handi bat da lora eta iturriekin eta txarca bat du.

29. Jatetxeak, gastronomia etaeskulangintza

Amets, Karobi, Gure leku, Rincon de Paula, IzukariGoizeder,Erosle, Bodega Satur, Belar fruta denda,Imendia gozokiak, Arriaundi okindegia, Oleaarraindenda, Bakarne Baratza frutadenda, Kiskitxa.

30. Ostatua

Zaldibarrren bertan ostatuak ez daudenez ingurukoostatuak hartu ditugu.

31. 32. ERMUKO OSTATUAK: Hotel Villa de Ermua, HostalMlida 33. DURANGOKO OSTATUAK: Gran Hotel, Hostal Errota, 34. Hostal Juego Bolos, Hostal San Lorenzo, HostalKurutziaga 35. ELORRIOKO OSTATUAK: Hostal La Manga, HotelElorrio 36. IURRETAKO OSTATUAK: Aterpetxea Toki Alai 37. Leku interesgarriak

- Iglesia de San Andrs. Eliza XIII. Mendean eraikizen. Oinaztarriak jota eta 1768an dorreak kaltehandiak eragin ditu eta 10 urte geroago egin zutenXVIII.mendean eliza barruan 55 hilobi egon ziren.

38. -Ermita de Santa Marina. Goierrian dago. 2006eanberriztatuta. -Ermita de San Lonrezo. Urizarren -Ermita de San Martn. Herribarruan, 1977anberriztatuta. -.Ermita de Santiago Apostol. Gazagan, 1985eanberriztatuta -Ermita de San Pedro . Eitzagan, 1985/86an berriztatuta 39. Monumentoak

Monumento hauek elizaren ondoan daude elizaKarobi parkearen aurrean dago.

40. Loreak 41. 42.