Embed Size (px)
Citation preview
ZIRKULAZIO- ETA IRAITZ-APARATUAK
Mikel Entziondo eta Belen LopezDBH 3
1. Barne-ingurunea eta zirkulazio-aparatua
Digestio-prozesuari eta gas-trukeari lotutaBarne ingurunea: zelulak inguratzen dituen likidoa (substantziak zelulei, zelulek hondakinak hara)
Homeostasia: barne-inguruneari aldaketa gabe eustea, haren propietateak (T…) ez aldatzea.
Barne- ingurunea
Likido intestiziala
- Zelulak bustitzen
Odola Linfa
- Zelulak behar / baztertzen dutena bildu / banatu / kanporatu
2. Linfaren zirkulazio-sistema
Homeostasian ezinbestekoa - Odoleko mantenugaiak / oxigenoa likido interstizialera igarotzean, azken horren konposizioa aldatu egiten da. - Likido-soberakinak kanporatu behar oreka lortzeko(linfak biltzen ditu)
Definizioa Funtzioa Berezitasunak
Linfa-kapilarrak
Ehun guztietatik banaturiko hodi itsua mehe eta adarkatuak
Zelulen inguruko likido-soberakina
biltzea
Ez dute irteerarik
Linfa-gongoilak
Linfa-hodietako zabalgune txikiak
Defentsa (defentsa-zelula ugariek
mikroorganismo eta substanzia
arrotzetatik babestu)
Ugariak galtzarbe, izterrondo, lepo eta
arteria / zain nagusietan
Linfa-hodiak
Linfa-kapilar bateratuak, hodi
zabalagoak eratzen direnean
Odolaren zirkulazio-sistemara bere edukia isurtzea
Balbulak (linfak noranzko bakarrean
zirkulatzeko)
Baina zer da linfa?
Linfa-hodietara sartzen den likido interstiziala
Zergatik ibiltzen da noranzko bakarrean?
-Linfa-hodien uzkurduragatik -Eskeleto-giharren uzkurduragatik-Toraxeko arnas mugimenduengatik-Grabitateagatik.
3. Odola - Odol-sisteman barrena dabilen likido gorri eta
likatsuaPlasma (%55)
- 2 osagai Odol-zelulak (%45)
PLASMA ODOL-ZELULAK
Ura, proteinak…
KoagulazioaSubstantzien garraioaBabesa
Bizkarrezur-muin gorrian
3 odol-zelula: leukozitoak, eritrozitoak eta plaketak
Globulu zuriak (leukozitoak)
Globulu gorriak (eritrozitoak)
Plaketa edo tronbozitoak
Handienak
Nukleoa dute
Organismoa infekzioetatik babestu
5 mota: neutrofiloak, eosinofiloak, basofiloak, linfozitoak, monozitoak
Bizitza ezberdina
5.000-10.000 leukozito / mm3
Ugarienak
Ez dute nukleorik
Oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzea
Hemoglobina proteinak kolore gorria eman
4 hilabeteko bizitza
4,5-5,5 milioi eritrozito / mm3
Zelulen zatiak
Ez dute nukleorik
Odolaren koagulazioa (odol-hodietako hausturak itxi)
8-12 eguneko bizitza
150.000 – 450.000 plaketa / mm3
Odolaren funtzioak
GarraioaBabesa
Hemorragien kontrola
Gorputzeko tenperatura erregulatzea
4. Odol-hodiak
ARTERIAK ZAINAK KAPILAREAK
Pareta lodiak, gogorrak eta elastikoak dituzte (presio
handiak jasateko)
Paretak ez dira arterien bezain gogorrak eta elastikoak
Tamaina mikroskopikoko hodiak, sareak bezala
Paretek geruza bakarra (endotelio kapilarra)
Odola bihotzetik organoetara eramaten dute
Adarkatzean, arteriolak
Odola organoetatik bihotzera eramaten dute.
Balbulak (odolak atzera ez egiteko).
Giharren uzkurdura
Benulak ehunak odoleztatuz
Arterien amaierako muturrak eta zainen hasierako muturrak
lotu (arteriolak eta benulak)
Odol oxigenatua eraman Karbono dioxidotan aberatsa den odola garraiatu
Oxigenoa, karbono dioxidoa, mantenugaiak eta hondakinak
trukatzea
5. BihotzaARIKETA: Egin bihotzaren irudi eskematikoa, emandako informazioa
adieraziz, eta hurrengo deskribapena kontuan hartuz:1) Miokardio izeneko gihar-ehun batek inguratzen du. 2) Lau barrunbe ditu. 3) Goiko biak, aurikulak, behekoak baino txikiagoak dira, eta
odola jasotzen dute. 4) Beheko biak, bentrikuluak, gihartsu eta handiak, odola
ponpatzen dute.5) Ezkerraldea eta eskuinaldea pareta batek bereizten ditu. 6) Alde bakoitzeko bi barrunbeak komunikatuta daude:
eskuineko aurikula eta bentrikulua balbula trikuspideak komunikatzen ditu. Ezkerreko aurikula eta bentrikulua, aldiz, balbula mitralak.
Prozesua pausoz pauso1. Kaba zainak (CO2-tan aberatsa den
odolarekin) eskuineko aurikulara iristen dira. - Goikoak buruko eta besoetakoa- Behekoak gainerako ataletakoa
1
2. Balbula trikuspidean zehar eskuineko bentrikulura igarotzen da odola, eta hortik birika arteriara.
3. Bihotzetik ateratzean, birika-arteria bitan adarkatzen (eskuineko birikara eta ezkerrekora)
2
33
* Birika-balbula sigmoideak ez dio odolari atzera egiten uzten.
** Birika-arteriaren berezitasuna
4. Biriketan oxigenaturiko odola (O2-tan aberatsa) lau birika-zainetatik iritsi ezkerreko aurikulara
*** Birika-zain bereziak
4 4
5. Balbula mitraletik igarotzen da odola ezkerreko bentrikulura.
5
6. Aorta arteriak odola darama gorputzeko organo guztietara. * Lehen aipatutako birika-balbula sigmoideoak ez dio odol horri atzera egiten uzten.
6
Bihotz zikloa
Diastolea Sistole aurikularra Sistole bentrikularra
6. Zirkulazio bikoitza
7. GAIXOTASUN KARDIOBASKULARRAK
Odol-hodietan- Eragina
Bihotzean
Odol-hodien gaixotasunak Bihotzaren gaixotasunak
1. Arteriosklerosia
2. Arterietako hipertentsioa
3. Miokardio-infartua
Odol-hodien gaixotasunak
1. ArteriosklerosiaDefinizioa Arterien
paretetako metaketak
Metatze horien
eragina odol-hodietan
Nongo arteriei eragin
Konplikazioak
Definizioa Arterien paretetako metaketak
Metatze horien eragina odol-
hodietan
Nongo arteriei eragin
Konplikazioak
Arterien gogortzea eta zurruntzea dakarren inflamazio-gaixotasun kronikoa
Gantzak (kolesterola) metatzen da(metaketari ateroma-plaka deritzo)
Odol-hodien diametroa murriztu, eta odola nekezago igaro
Tronboak eratu daitezke
Bihotzeko, garuneko eta beheko gorputz-adarretako arteriei
Miokardio-infartua
Arterietako hipertentsioa
Garuneko hodietako istripuak
Odol-hodien gaixotasunak
2. Arterietako hipertentsioa
Odol-hodien gaixotasunakArterietako Bihotzak odola kanporatzeko presio altuaarterietan egiten duen indarraren araberakoa
eragina presio hori
faktoreak
Tabakoa, alkohola, ondorioak kalteak gizentasuna, kirolik eza
Arteriak gogortzea Bihotzean, begietan,(bihotzak lan gehiago odola ponpatzeko) garunean, giltzurrunetan
2. Arterietako hipertentsioa
M a u t r a f n I fO d o lK u a r t e r i A bu x a d u r aR u gD n a e t e t e b I h o t z a lO x i g e n o d h i l m i n a p f l u x u a t r n b u l a r r e a nh e r i o t z a s k i l e p o r a b e s o e t a r a
8. Odoleko gaixotasunak
1. AnemiaOdolean hemoglobinak O2 (ehunetako zeluletan)
Faktoreak: globulu gorriak sortzeko arazoak
odol-galerak (hemorragiak)
Anemiarik ohikoena burdin-gabeziagatik (Fe)
Gabezia horren zergatiak:Elikadura desegokiaDigestio-aparatuaren xurgatze-arazoakOdol-galerak / hilerokoa
2. LeuzemiaBizkarrezur-muin gorriko minbizia
Kontrolik gabeko leukozito akastunen igoera (gainerako zelulei eraso)
Geroa oparitu…
Superheroiak
3. HemofiliaHerentziazko gaixotasunaOdolaren koagulazio arazoak
(hemorragiak)
IRAIZKETAFUNTZIOA
ZELULEK SORTUTAKO HONDAKIN SUBSTANTZIAK GORPUTZETIK KANPORATZEA
IRAIZKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ORGANOAK GILTZURRUNAK: METABOLISMOAN SORTU DIREN TOXIKOAK KANPORATZEN DUELAKO GERNUEN BIDEZBIRIKAK: METABOLISMOAN SORTU DEN CO2 KANPORATZEN DUELAKOGIBELA : ELIKAGAIAK ETA BOTIKA HARTZEAREN ONDORIOZ SORTZEN DIREN HONDAKINAK KANPORATUIZERDI GURUINAK : LARRUAZALEAN BARREIATUTA DAUDEN GURUIN EXOKRINOEK IZERDIA SORTZEN DUTE. IZERDIA GERNUA BEZALAKOA DA BAINA DILUITUA
IRAITZ APARATUA• GILTZURRUNEK ETA GERNUBIDEEK OSATZEN DUTE GERNU-
SISTEMA EDO IRAITZ APARATUA ORGANOA NOLAKOA DA FUNTZIOA
1.GILTZURRUNA BI DIRA . NEFRONAZ ERATUTA EGITURA : AZALA (KANPOKO ALDEA)MUINA (GILTZURRUN PIRAMIDEZ OSATUTA). GILTZURRUN-PELBISA (INBUTU ITXURA DUEN BARRUNBEA. PIRAMIDEA ETA URETERRA LOTU)
ODOLA GARBITU HONDAKINAK KANPORATUZ
2. GERNUBIDEAK
2.1. URETERRA GILTZURRUN BAKOITZETIK HODI GIHARTSU BAT ATERA
GERNUA GERNU MASKURIARA ERAMAN
2.2. GERNU MASKURIA
POLTSA GIHARTSU ETA MALGUA GERNUA BILDU
2.3. URETRA GERNU MASKURIATIK ATERATZEN DEN HODIA. NESKEENGAN 4 zm. Luze MUTILENGAN 16-20 ra
GERNUA KANPORATU
Nola sortzen da gernua?
Urak, gatz mineralek eta hondakin-substantziek (hala nola ureak eta azido urikoak) osatzen dute gernuaGiltzurrenek milioi bat nefrona inguru dituzte.Nefronak unitate funtzionalak dira gernua osatzen baituteGernua sortzeko bi prozesu hauek egiten dute nefronek: iragazketa eta birxurgapena
NEFRONEN EGITURA
1. GLOMERULUA2. BOWMAN KAPSULA3. HODI BIHURGUNETSU
PROXIMALA4. HENLE-REN LAKIOA5. HODI BIHURGUNETSU
DISTALA6. HODI BILTZAILEA
NEFRONEN ATALAK
NOLAKOA DA FUNTZIOA
1.GLOMERULUA MATAZA BATEN MODURA BILDUTA DAUDEN KAPILARREN MULTZOA
ODOL ZIKINA BILTZEN DU
2. BOWMAN KAPSULA
GLOMERUA BILTZEN DUEN POLTSA BEZALAKOA DA
IRAIZKETA PROZESUA HEMEN GERTATU .. URA ETA PLASMAN DAUDEN MOLEKULAK KAPILARRETATIK KAPSULARA IRAGAZI
HODI BIHURGUNETSU PROXIMALA
HODI BIHURGUNEDUNA
BIRXUGAPENA GEHIENA HEMEN GERTATU; HAU DA, SUBSTANTZIA ERABILGARRIAK BERRIZ ODOLERA IGARO (BIRXURGATU) ADIBIDEZ: GLUKOSA, AMINOAZIDOAK, BITAMINAK…
HENLE-REN LAKIOA
U ITXURAKO HODI MEHEA
IOIAK ETA UR KANTITATE TXIKI BAT XURGATU
HODI BIHURGUNETSU DISTALA
IOIAK XURGATU, URA IA EZ
HODI BILTZAILEA GERNUAREN % 95 EGINDA DAGO. GERNUA GILTZURRUN PELBISERA IGARO ETA ONDOREN URETERRETARA
Zenbait link interesgarriHomeostasia (Big Bang Theory)https://www.youtube.com/watch?v=9RLnlXNlfdkHistologiahttp://biogenmol.blogspot.com.es/2008/07/histologa-estudio-de-los-tejidos-que.htmlOdol berokoak eta odol hotzekoakhttp://legacy.spitzer.caltech.edu/espanol/edu/ir_zoo/coldwarm.htmlBihotzahttps://www.youtube.com/watch?v=MX10KEORsugArteria koronarioak (bihotzekoa)https://www.youtube.com/watch?v=uOlAWhD8h-8Arterietako hipertentsioahttps://www.youtube.com/watch?v=m0tACT5kusMAnemiari aurre egiteko dietahttp://www.fundaciondelcorazon.com/nutricion/dieta/1296-dieta-anemia.htmlLeuzemiahttps://www.youtube.com/watch?v=tjZ5U2hY7AQ
