Slayt 1
Erhan ERDOANJeofizik Yksek Mhendisi
21.04.2015 15:00 Maslak/STANBUL
www.enerjiholding.com.tr www.enerjeo.com
Manyetotellrik Yntem (Magnetotellurics-MT)
Yntemin EsaslarKullanm AlanlarFrekans Aral ve Aratrma Derinliil AlmAMT / TDEM yntemleriVeri lem Basamaklar2-D ve 3-D Modelleme/Ters-zm
Enerji Holding Jeofizik Servisi
MT/AMT/TDEM Makina ParkYazlmlarMhendis Kadrosu
21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme2
Manyetotellrik (MT)MT yntem kuramsal olarak birbirinden bamsz 2 bilim adam olan Tikhonov (1950) ve Cagniard (1953) tarafndan ortaya atlmtr.
eitli kaynaklardan yaylan elektromanyetik (EM) dalgalarn yer ierisinde ilerlemesi ve yer yzne geri yansyarak kaydedilmesi prensibine dayanr.
Yksek frekansl sinyaller ekvator blgesinde youn olarak yaanan yldrm dmesinden kaynaklanr (f>1Hz)Orta frekansl sinyaller manyetosfer ve iyonosfer arasnda meyadana elektromanyetik etkileimler sonucu olumaktadr. (1Hz>f>0.01Hz)Dk frekansl sinyaller ise solar rzgarlarn ve patlamalarn yaratt dalgalanmalar sonucu oluurlar. (0.1Hz>f>0.00001Hz)
Kullanlan frekans bandna ve yeralt zdiren dalmna bal olarak aratma derinlii bir ka yz metreden kilometrelerce derinlie kadar deimektedir.21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme3
MT - Kullanm AlanlarYer kabuu kalnlnn ve derinliinin belirlenmesi, okyanusal-ktasal kabuk sreksizliklerinin aratrlmas gibi tektonik almalarda,
Uranyum yataklarnn ve kmr madeni aratrmalarnda (AMT band),
Jeotermal kaynaklarn aranmasnda ve petrol aramaclnda yaygn olarak kullanlmaktadr.21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme4
MT l Alm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme5
MT Zaman Serisi Verisi21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme6
Veri lem Basamaklar21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme7
Zaman Serisi Analizi
FFT Hzl Fourier Dnm
Remote Reference Processing
Empedans Tensrnn Elde edilmesi
Grnr zdiren ve Faz Erilerinin Elde Edilmesi
Grnr zdiren Faz Erilerinin Analizi
Veri lem Basamaklar21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme8
Veri lem Basamaklar21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme9
Static Shift Sabit Kayma Etkisi21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme10
MT Verilerinin Modellenmesi ve Ters zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme11
1-D Model 2-D Model 3-D Model
1-D Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme12
1-D dz zmde analitic zm kullanlarak model yantlar hesaplanr.
Zxy veya Zyx empedanslarndan elde edilen grnr zdiren ve faz erilerinden biri veri olarak ters zm uygulanr.
Snml en kk kareler (Levenberg-Marquard) ters zm teknii yaygn olarak uygulanr. Ancak Yuvarlatlm (smoothing) ters zmde kullanlmaktadr.
Sadece istasyon verisinin evresindeki veri kullanlarak tabakal bir model elde edilir.
2-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme13
MT yntemde 2-B Modelleme (forward) iin tm modelleri temsil eden bir analitik zm yoktur.
Model yant Sonlu Farklar (finite difference) veya Sonlu Elemanlar (finite elements) saysal zm teknikleri ile zlr.
Yerkre bir profil boyunca jeolojik dorultuya dik ynde ve derinlik ynnde ayrklatrlr.
2-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme14
Ters zm andaki parametreler bir biri ile ilikili zlr. Parametreler arasndaki geiin yumuak olmas iin genellikle smoothing inversion (occam) ters zm teknii kullanlr.
Seilen profil boyunca jeolojik dorultunun ve modlarn (TE/TM) doru seilmesi iin mutlaka Boyutluluk analizi (Decomposition Analysis) uygulanmaldr.
Profil boyunca verilerin tamam Analiz sonucu elde edilen jeolojik dorultu asna dndrlmelidir.
TE ve TM Grnr zdiren ve Faz deerleri ile birlikte Dey Manyetik Bileen Genlii (Vertical Magnetic Component Tipper Magnitude ) ters zmde veri olarak kullanlr.
2-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme15
3-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme16
Yer kre x,y ve z ynnde ayrklatrlr.
Ayrklatrma sonucu elde edilen parametrelerin tm bir biri ile ilikili olacak ekilde zlr.
2-B modellemede olduu gibi saysal zm teknikleri kullanlarak model yant hesaplanr.
Parametre says olduka fazladr. 3-B modelleme&ters zm uygulamalarnn Paralel lemcili Suncular zerinde Paralel Mimari ile Gelitirilmi Algoritmalar kullanlarak gerekletirilmesi gerekmektedir.
3-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme17
Ters zmden nce belirlenmesi iin boyutluluk analizi yaplmasna gerek yoktur.
Empedansn tm bileenleri (Zxx, Zxy, Zyx, Zyy) ve Dey manyetik bileenin tm (Txy, Tyx)bileenleri veri olarak ters zmde kullanlr.
Parametreler arasnda yumuak bir gei salanmas amac ile genellikle yuvarlatlm ters zm (smoothing inversion occam inversion) teknii kullanlr.
3-B Modelleme & Ters-zm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme18
2-D vs 3-D21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme19
3-D Model Kesiti21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme20
3-D Model Kesiti21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme21
EH Jeofizik Servisi Makina Park21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme22
Enerji Holding Jeofizik Servisi MT/AMT/TDEM ekipmanlar asndan Trkiye nin en geni makina parkna sahiptir.
Phoenix Geophysics-Canada marka 7 adet MTU-5 ve 2 adet V8 recorder
EH Jeofizik Servisi Makina Park21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme23
10 000 Hz - 0.00002 Hz Frekans aral
GPS synchronized
24-bit digital resolution
20C - +50C
2, 3 veya 5 kanal kullanlabilir
EH Jeofizik Servisi Makina Park21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme24
EH Jeofizik Servisi Makina Park21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme25
EH Jeofizik Servisi Bilgisayar Donanm ve Yazlm21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme26
Zaman Serisi Analizi ve Veri lem
SSMT2000 (Satellite Syncronized Magnetotellurics) TSeditor MTeditor
Empedans Tensr Dzeltme & Ayrtrma AnaliziSalm Empedans verilerini dzeltilmesi (AR-GE)
Modelleme& Ters zm
WinGlink Integrated Interpretation Software (Western Geco)1-D & 2-D MT Modeling&Inversion 1-D TDEM Modeling&Inversion
ModEM 3-D MT Inversion
Paralel lemcili Cluster Orion 128 ekirdek, 256 GB Ram, MPI libraries
EH Jeofizik Servisi Teknik Personel21.04.2015MT Sistemleri, Veriilem, Modelleme27
Enerji Holding Jeofizik Servisi 6 Jeofizik Mhendisinden olumaktadr.
5 kiilik saha ekibinden dnml olarak 3 mhendis saha almalarnda, 1 mhendis veri-ilemde ve 1 mhendis izinde olacak ekilde almalarna aralksz devam etmektedir.
www.enerjiholding.com.tr www.enerjeo.com
TEEKKRLER.
