Lurraren hidrosfera

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren hidrosfera

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

IRTENAURREKOA


Richard Burton


Irakurgaia Nilo ibaia da munduko ibairik luzeena, eta historian izan den zibilizaziorik garrantzitsuenetako baten sorleku izan zen; egiptoar zibilizazioarena, alegia. Bi ibaik Sudanen (Ekialdeko Afrika) bat egitearen ondorioz sortzen da: batetik, Nilo Zuria (Ugandatik dator), eta bestetik, Nilo Urdina (Etiopiatik dator). 1856an, Richard Burton eta John Speke esploratzaileek espedizio bati ekin zioten, Nilo Zuriaren iturburua aurkitu nahian. Bi urtean Niloren iturriak zeritzenen bila bidaia gorabeheratsuetan ibili ondoren, aintzira erraldoi batera iritsi ziren, eta Tanganyka deitu zioten; baina hura ez zen Niloren sorburua. Burton gaixotu egin zen. Spekek bakarrik jarraitu zuen eta are aintzira handiago batera iritsi zen; aintzirari Viktoria deitu zion, eta Nilo ibaiaren sorburua hura zela erabat sinetsita, hala jakinarazi zuen. Egiaz, ordea, Nilo ez da han sortzen, handik gertuko mendi batzuetan baizik; Ilargiko Mendiak izenekoetan, hain zuzen, gaur egun, Ruwenzori deritzenetan.Bitxiki, Spekek baino 1.700 urte lehenago, Ptolomeok esana zuen haiek zirela, ziur asko, Niloren sorburua.

IRTENAURREKOA

John Speke



HASI

Unitatearen azalpenerako baliabideak

IRTENAURREKOA

Uraren banaketa Hidrosferaren jatorria

Uraren propietateak

Ozeanoetako ura

Fenomeno naturalak

Ozeanoetako uraren mugimen-duak

Kontinenteetako ura

Uraren zikloa

Uraren erabilera eta ura aurreztea

Edateko ura Uraren kalitatea Estekak


Edukien eskema

Lurraren hidrosfera


Lurreko ura

BanaketaJatorriaPropietateakFenomeno naturalak

Ozeanoetako ura

EzaugarriakMugimenduak

Kontinenteetako ura

Banaketa

Uraren erabilera

Erabilera, aurrezteaEdateko uraUraren kalitatea

Uraren zikloa

Prozesuak

HASI

IRTENAURREKOA


Lurrean den uraren banaketa


IRTENAURREKOA

Planetan den guztizko ura

Ur gazia % 97

Ur geza % 3

Guztizko ur geza

Izotza % 79

Gainazaleko ur geza % 1Lur azpiko urak % 20

Aintziretan % 50Lurzoruan % 38

Ibaietan % 1Izaki bizidunengan % 1

Gainazalaren guztizko ur geza

Atmosferan % 10


Tenperatura 15 ºC

Lurraren hidrosferaren jatorria


IRTENAURREKOA

Hasierako atmosfera:Karbono dioxidoa Ur-lurruna

Duela 4.500 milioi urte

URIK BA AL DAGO BESTE PLANETETAN?

Gaur egun

Kondentsazioa

Ura gas-egoeran

Ur likidoa

Ur solidoa



Ura, harrizko gainerako planetetan

IRTENAURREKOA

ATZERA

MerkurioGrabitate txikiaEz du atmosferarikEz du urik gainaza-lean

ArtizarraJatorri bolkanikoko atmos-feraEz du ur-likidorikUr-lurrun konbinatua

MarteAtmosfera meheaUr-likidoa izan zuenIzotza dago poloetan eta lur azpian



Uraren propietateak

IRTENAURREKOA

Bero kantitate handia xurgatzen du Substantzia itsaskorra da

Ezohiko dilatazioa duOso disolbatzaile ona da



Fenomeno naturalak, hidrosfera galbide

IRTENAURREKOA

Uraldiak: urak bete-betean hartzen du ibilgu lehor bat euri-erauntsi baten ondorioz.

Euri-erauntsiak: prezipitazio itzelek uholdeak eragiten dituzte.

Uholdeak: ibaien emaria handitu eta ibaiek gainezka egitean gertatzen dira.

Tsunamiak: itsas hondoko lurrikarek sortutako olatu erraldoiak.


Ur gaziaGasak ditu disolbatuta

- Olatuen eraginez- Izaki bizidunen jardueraren bidez.

Tenperatura aldatu egiten da, sakonera zenbatekoa den kontuan izanda


Ozeanoetako uraren ezaugarriak

IRTENAURREKOA

Gatzen proportzioa, itsasoko uretan

Kloruroak % 87

Beste batzuk % 2

Sulfatoak % 11



Ozeanoetako uraren mugimenduak

IRTENAURREKOA

Olatuak Ura nahasten dute Higatu egiten dute Hondarra garraiatzen dute

Mareak Itsasoko ura igo eta jaitsi egiten da (Ilargiaren grabitazio-erakarpenak sortzen ditu, batik bat)

ItsaslasterrakHaize nagusiakTenperatura-aldeakGatz-mailako aldeak


Kontinenteetan den uraren banaketa


IRTENAURREKOA

Aintzirak

Lur azpiko urak

Ibaiak Uharrak eta errekak

Padurak eta hezeguneak Glaziarrak


Uraren zikloa


IRTENAURREKOA

Ur-lurrunaren isuria

LUPARI ESKER IRUDIAK HANDIAGOAK IKUSTEN DIRA

Prezipitazioa

Lurruntzea

Kondentsazioa, hodei eran

Isurketa

Transpirazioa

Infiltrazioa


Uraren zikloa


IRTENAURREKOA


Lurruntzea

Kondentsazioa, hodei eran

Lurzoruko harriak

Lur azpiko ura

ATZERA

Prezipitazioa

Isurketa

Transpirazioa

Infiltrazioa


Uraren zikloa


IRTENAURREKOA

ATZERA


Lurruntzea

Kondentsazioa, hodei eran Prezipitazioa

Isurketa

Transpirazioa

Infiltrazioa


Uraren zikloa


IRTENAURREKOA

ATZERA


Lurruntzea

Kondentsazioa, hodei eran Prezipitazioa

Isurketa

Transpirazioa

Infiltrazioa


- Dutxatzea, bainatu beharrean - Ura aurrezteko gailuak jartzea komuneko tangan

-Garbigailuak beteta erabiltzea - Iturria ixtea, hortzak garbitu bitartean

Uraren erabilera eta ura aurreztea


IRTENAURREKOA

Erabilera

Nekazaritza

Industria Etxea

Aurreztea

Erruz ureztatzea Ihinztaketa Tantakako ureztapena



Edateko ura

IRTENAURREKOA

1. Hartzea eta arbastatzea

2. Aurretratamendua

3. Dekantazioa eta iragazketa

4. Klorazioa eta desklorazioa

5. Ponpatzea eta banatzea

Edateko uraMOEOsasunerako substantzia kaltegarririk ezGas- eta gatz-proportzio jakin bat eduki Koloregabea, usaingabea eta zapore atsegina izan



Uraren kalitatea

IRTENAURREKOA

Uraren kutsadura

Industrien isurketak eta baserrietako urak

Hiri-guneetako hondakin-urak

Petrolio-ontzien isurketak

Ongarriak eta pestizidak

Zer egin dezakegu guk?

Bota zaborra dagokion edukiontzira

Ez bota hondakin arriskutsuak ez harraskatik ez komunetik behera

Ez bota pilarik zaborretara



Estekak

HASI

IRTENAURREKOA

Hidrosfera

SARTU WEBORRI HONETARA

Planeta urdina

SARTU WEBORRI HONETARA

http://www.rena.edu.ve/cuartaEtapa/cienciasTierra/Tema8.html





http://www.asac.es/aigua/cast/1.htm

http://www.asac.es/aigua/cast/1.htm

Engineering

Lurraren hidrosfera