Masterplan Analizy

1. 1 Przedmiecie Oawskie MASTERPLANWROCAWSKA REWITALIZACJA SPKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI Analizy

3. Zleceniodawca: Miasto Wrocaw pl. Nowy Targ 1/8 50-138 Wrocaw www.wroclaw.pl Wykonawca: Wrocawska Rewitalizacja Spka z ograniczon odpowiedzialnoci ul. Kunicza 56 50-138 Wrocaw www.w-r.com.pl Zesp autorski: Grayna Adamczyk-Arns Justyna Dudek Emilia Grotowska Karolina Wiatrzyk Pawe Wojdylak Wrocaw, listopad 2013 PrzedmiecieOawskie Analizy do Masterplanu

4. 4 Podwale Dworcowa Krasiskiego Hercena Kniaziewicza Dbrowskiego Puaskiego Pisudskiego Kociuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kociuszki Prdzyskiego wistackiego Wickowskiego Brzeska Zgodna Miernicza ukasiskiego Prdzyskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody abiacieka Waloska Most Oawski W aloska Puaskiego W ickowskiego Chudoby Kociuszki Na Niskich kach Krakowska Kom uny Paryskiej Dworcowa Plac Konstytucji3 Maja Maachowskiego Puaskiego 0 100 200 300 400 500 m Kotaja Traugutta Skargi Sucha Dyrekcyjna Hubska pl. Wrblew- skiego pl. Powstacw Warszawy Mazowiecka wyb.SowackiegoOawa Odra Na Grobli

5. 5 spis treci 0. masterplan 4 Wprowadzenie6 Analizy - rozpatrywane aspekty i struktura7 1. rozwj historyczny 9 1.1. Historia Przedmiecia Oawskiego10 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (I)17 2.1. Kontekst ponadlokalny18 2.2. Granice opracowania20 2.3. Regulacje formalno-prawne23 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego24 2.5. Ochrona zabytkw26 2.6. Ukad urbanistyczny30 2.7. Ukad urbanistyczny wg regulacji MPZP34 2.8. System zabudowy kwartaowej32 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu34 2.10. Struktury wasnociowe36 2.11. Funkcje uytkowe38 2.12. Mieszkalnictwo40 3. transport i komunikacja 43 3.1. Ukad drogowy44 3.2. Komunikacja zbiorowa46 3.3. Parkowanie48 3.4. Stan techniczny nawierzchni50 3.5. cieki rowerowe52 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 53 4.1. Struktura przestrzenna54 4.2. Strefy wejciowe56 4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne58 4.4. Typologia przestrzeni publicznych62 4.5. Ulice64 4.6. Owietlenie66 4.7. Ziele68 4.8. Wntrza kwartaw zabudowy74 4.9. Miejsca targw ulicznych, kioski82 4.10. Wyposaenie przestrzeni publicznych82 4.11. Wyposaenie wntrz podwrkowych84 4.12. Rzeby86 4.13. Zabudowa88 4.14. Wysoko zabudowy91 4.15. Stan techniczny zabudowy96 4.16 Dachy98 4.17. Elewacje100 4.18. Strefy parterw i elementy reklamy102 4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 104 4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 106 4.21. Inwestycje (2008-2013)108 4.22. Planowane inwestycje (2013+)110 4.23. Przedmiecie Oawskie (2017+)112 5. mieszkacy i aspekty spoeczne 113 5.1. Demografia114 5.2. Struktura wieku w kwartaach116 5.3. Bezrobocie118 5.4. Pomoc spoeczna120 5.5. Bezpieczestwo122 5.6. Infrastruktura spoecznai kultura 124 5.7. Obiekty owiaty126 5.8. Oferta czasu wolnego dla modziey128 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 131 6.1. Aspekty gospodarcze132 7. rodowisko 137 7.1. Haas138 7.2. Wody140 7.3. Pole elektromagnetyczne141 7.4. Powietrze142 7.5. Gleby143 8. podsumowanie i ocena145 8.1. Analiza SWOT146 8.2. Aspekty pozytywne 152 8.3. Plan konfliktw 153

6. 6 1. Masterplan Pod pojciem Masterplanu rozumie si strategiczny dokument planistycz- ny, ktrego celem jest okrelenie sposobu przyszego postpowania na danym obszarze miasta a zatem opracowanie logicznego systemu przy- gotowania i realizacji dziaa planistycznych, inwestycyjnych i nieinwesty- cyjnych. Ze wzgldu na fakt, i rewitalizacja jest zagadnieniem wielodyscyplinar- nym, dla pomylnego sterowania tym procesem konieczne jest stworzenie dokumentu uwzgldniajcego rnorodne aspekty i zjawiska, ktre dopro- wadziy konkretne miejsce do stanu kryzysowego i wskazanie rodkw sucych trwaemu wyprowadzeniu go z tego stanu. Zjawiska kryzysowe w najbardziej wyrazisty sposb uwidaczniaj si w sferach funkcjonalno-przestrzennej, spoecznej, gospodarczej i rodowi- skowej rzetelne pozyskanie wiedzy o obszarze w kontekcie tych sfer jest konieczne w celu opracowania stosownych metod postpowania w przyszoci. Tym samym analizy s fundamentalnym elementem Masterplanu. Maj one za zadanie dostarczy materia wyjciowy do konsultacji spo- ecznych i fachowych, aby moliwe byo okrelenie celw strategicznych i operacyjnych rozwoju i odnowy Nadodrza a co za tym idzie, stworzenie podstaw dla koncepcji przyszych dziaa procesu rewitalizacji, rozpoznanie priorytetw i kompetencji oraz wygenerowanie konkretnych projektw. Analizy opieraj si z jednej strony na liczbach i twardych faktach (jak dane dotyczce liczby bezrobotnych czy zdanych na pomoc spoeczn), ale jednoczenie zawieraj szereg spostrzee wynikajcych z dowiadczenia i wiedzy fachowej autorw przede wszystkim w sferze przestrzenno- funkcjonalnej, gdzie niekiedy trudno o wprowadzenie obiektywnych kryteriw. Niemniej jednak w kadym przypadku starano si opisa zauwaone zjawiska i sytuacje w sposb moliwie neutralny, unikano ocen opartych na subiektywnej interpretacji, gustach czy aktualnych modach. Masterplan, odnoszcy si do problematyki obszaru w sposb interdyscy- plinarny, jest dokumentem niezbdnym do podejmowania decyzji zarzd- czych. Bdzie on peni funkcj mapy dziaa w procesie rewitalizacji po- zwalajcej prowadzi prace etapami, ale w sposb skoordynowany i zgodny z zaoonymi celami. W oparciu o Masterplan moliwe bdzie wykonanie szczegowych projektw koncepcyjnych dla podobszarw, kwartaw lub obiektw, stworzenie harmonogramw dla poszczeglnych dziaa, okrelenie nakadw finansowych oraz pozyskiwanie funduszy. Ponadto dokument ten suy bdzie pogldowej prezentacji planowanych zmian i umoliwia aktywniejsze wczenie mieszkacw i potencjalnych inwestorw w proces rewitalizacji. W tym kontekcie celem Masterplanu jest wskazanie pl dziaania i konkretnych zamierze, do realizowania ktrych naley dy w zaoonej perspektywie czasowej i w ramach moliwych do zaangaowania rodkw. Kompleksowe spojrzenie umoliwi uporzdkowanie, wzajemne skoordy- nowanie i ewentualne uzupenienie zada z rnych dziedzin, a elastyczny charakter dokumentu pozwoli na jego konieczn aktualizacj w celu reago- wania na zmieniajce si uwarunkowania. Wobec wielu niewiadomych wystpujcych przy tego typu wieloaspekto- wych, dugofalowych projektach transformacji, jest to idealny instrument sterowania poredniczcy pomidzy dalekosinymi, nadrzdnymi priory- tetami a konkretnymi dziaaniami. Masterplan wytycza drog caego procesu zapewnia kompleksowe spojrzenie na problematyk definiuje pola dziaa i kompetencje tworzy hierarchi dziaa poredniczy midzy nadrzdnymi wytycznymi a konkretnymi dziaaniami uatwia komunikacj i wspprac pomidzy uczestnikami procesu jest instrumentem elastycznym dziki moliwoci i koniecznoci aktualizacji

7. 7 Analiza Cele Koncepcja Sposb realizacji Rozwj historyczny Struktura funkcjonalno-przestrzenna pooenie / kontekst obowizujce prawo / ochrona zabytkw funkcje uytkowe wasno, parcelacja ukad urbanistyczny przestrze, jej struktura i elementy zabudowa, jej elementy ukad drogowy i komunikacja zbiorowa stan techniczny nawierzchni parkingi cieki rowerowe Transport i komunikacja istniejce obiekty aktywno w przestrze publicznej i ppublicznej Infrastruktura spoeczna, sport i rekreacja demografia bezrobocie pomoc spoeczna bezpieczestwo Mieszkacy i aspekty spoeczne dziaalno gospodarcza i jej rodzaje potencjay i bariery Struktura gospodarcza i miejsca pracy haas, powietrze, wody, gleby, pole elektromagnetyczne rodowisko Podsumowanie i ocena obszary z koniecznoci interwencji harmonogram dziaa pozyskanie wiedzy interpretacja ocena i wnioski konsultacje spoeczne konsultacje z UM cel strategiczny cele operacyjne Analizy do Masterplanu rozpatrywane aspekty analiza SWOT plan konfliktw, barier i deficytw proprytetowe pola dziaa uczestnicy projekty Struktura Masterplanu masterplan

9. 9 1.1. Historia Przedmiecia Oawskiego masterplan 1. rozwj historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkacy i aspekty spoeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. rodowisko 8. podsumowanie i ocena PrzedmiecieOawskie Analizy do Masterplanu

10. 10 1.1. wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najwaniejsze informacje XIII XIV XVIII I po. XIX 1234 1260 1312 1709 1712 1715-1725 1806-1807 1808 Pierwsze wzmianki o kociele w. Maurycego Pierwsze wzmianki o kociele w. azarza Fundacja szpitala w. azarza Zaoono cmentarz na poudnie od terenw przeznaczo- nych na nowy szpital Podarowano bonifratrom parcel na Przedmieciu Oaw- skim z przeznaczeniem na szpital Budowa kocioa pw. w. Trjcy przy Szpitalu Bonifratrw Licznie zniszczenia zabudowy zwizane z obleniem Wrocawia przez wojska francuskie, rozpoczcie rozbirki obwarowa Formalne przyczenie Przedmiecia Oawskiego do Wrocawia W XIII wieku Przedmiecie Oawskie stanowio obszar podmiejski. Istniaa tutaj prawdopodobnie osada tkaczy waloskich w formie niewielkiej wsi typu ulicwki uloko- wana przy kociele w. Maurycego (01), rozcigajca si, a do kocioa w. azarza (02). Gwne trakty komunikacyjne zwizane byy z przebiegiem szlakw handlowych: pierwszego prowadzcego z Grnych uyc, Milska i Po- udniowych Niemiec w kierunku Krakowa, Rusi i Wgier (dzisiejsza ul. Traugutta) oraz drugiego rozpoczynajcego si od kocioa w. azarza w stron Strzelina (dzisiejsza ul. Puaskiego). W XIV wieku nastpio przeksztacenie terenu w przedmiecie o charakterze ogrodniczym. Warto zaznaczy, e rzeka Oawa stanowia wtedy wany element wrocawskiego redniowiecznego systemu energetycznego. Istot- n rol odgrywa usytuowany tutaj Myn Magorzaty (03), zwany abim Mynem (okolice dzisiejszej abiej cieki) oraz obszar zajmowany przez Biay Folwark (04). W XVIII wieku jednym z najwaniejszych elementw Przedmiecia stanowia fundacja braci bonifratrw. Klasztor prowadzony przez zakon sprawowa opiek nad chorymi. Zesp budynkw skada si z kocioa pw. w. Trjcy (05), budynku klasztorno-szpitalnego (06) oraz zaoenia ogrodowego (07) i rozciga si od dzisiejszej ul. Traugutta a do ul. Komuny Paryskiej. Innymi charaktery- stycznymi obiektami dla tego okresu byy: gospody i budy szewskie, drukarnie perkalu, turecka niciarnia i prz- dzalnia oraz Czerwona Karczma (08). Teren ten by rwnie bogaty w zaoenia ogrodowe, m.in.: ogrd biskupi, radcy handlowego Ropischa, Ranoldscha. Z pocztkiem XIX wieku Przedmiecie Oawskie funkcjonowao jako przestrze rekreacyjna miasta Wroca- wia. Istniay tutaj liczne trasy spacerowe, gospody przy obecnym Pl. Wrblewskiego, kawiarnie z ogrdkami. Poudniowe obszary Przedmiecia Oawskiego posiaday wci charakter rolniczy. Historia Przedmiecia Oawskiego Przedmiecie Oawskie miedzioryt z 1809 r. Widok z wiey cinie na zachd ok. 1931 r. Fragment panoramy osiedla widzianego z jednego z dachw budynkw Przedmiecia Oawskiego 2010 r.

11. 11 rozwj historyczny 01 03 04 06 07 08 09 10 11 12 13 14 02 05 Koci i klasztor Bonifratrw Koci pw. w. Maurycego Koci Chrystusowy wraz z kaplic Koci pw. w. azarza Ogrd przy klasztorze Bonifratrw Ogrd przy Paacu Biskupim Dawny dworzec towarowy (nieczynny) Kadka nad torami kolejowymi (nieczynna) koci pw. w. Maurycego koci pw. w. azarza Myn Magorzaty (+) Biay Folwark, Paac Biskupi koci pw. w. Trjcy klasztor Bonifratrw zaoenie ogrodowe Bonifratrw Czerwona karczma (+) Dawny dworzec towarowy Lessingplatz, Lessingviertel (+) budynki zakonu "Bethanien"" ewalgelicki Koci Chrystusowy Teatr Lobego (+) Trzonolinowiec redniowieczne szlaki handlowe redniowieczny szlak rokadowy 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Mapa wybranych obiektw historycznych oraz szlakw handlowych majcych bez- poredni wpyw na rozwj Przedmiecia Oawskiego na przestrzeni stuleci. Na przestrzeni lat wiele obiektw zostao zaadaptowanych na nowe funkcje i przystosowanych do wspczesnych potrzeb. Do takich nale midzy innymi: Paac Biskupi (Webskych) penicy dzi funkcj Muzeum Etnograficznego, Klasztor Zgromadzenia "Bethanien" dzi Dolnolski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka CMR, Klasztor Bonifratrw w czci penicy obecnie funkcj samodzielnego publicznego szpitala klinicznego nr 5, Zakady Przemysu Papierowego zaadaptowane na obiekty mieszkalne. Wiele wartociowych historycznych obiektw wymaga pilnych remontw. Poza licznymi kamienicami s to oficyny, zabudowania byych fabryk (np. Wytwrnia Wdek i Likierw Carla Schirdewana), obiekty sakralne (Koci Chrystusowy przy abiej ciece).

12. 12 lata wydarzenia, miejsca, osoby najwaniejsze informacje Pod koniec XIX wieku Przedmiecie Oawskie przeszo znaczc przemian. Budowa Linii Kolei Grnolskiej wraz budynkiem gwnego dworca towarowego (09) oraz rozwj przemysu ulokowany wzdu rzeki Oawy spowodoway, ze obszar ten zacz by postrzegany jako bogaty. W trakcie jego gwatownego rozwoju nastpiy zmiany urbanistyczne zwizane z rozwojem przestrzen- nym oraz wzrostem liczby mieszkacw. Pomidzy ul. Traugutta, Kociuszki, Puaskiego i Podwalem zaczy powstawa bloki zabudowy czynszowej. Zaczto take wyznacza nowe ulice. Ponadto poprzez zmian biegu rzeki Oawy przeprowa- dzona zostaa budowa m. Lessinga (dzisiejszy m. Po- koju), utworzono Lessingplatz - dzisiejszy Pl. Spoeczny (Pl. Powstacw Warszawy) oraz wzniesiono czynszowe budynki wielorodzinne tworzc tzw. Lessingviertel (10). Zwikszajca si stale liczba mieszkacw doprowadzia do powstania tutaj chyba najwikszej na terenie Wroca- wia iloci szk, a wraz ze szkoami licznych internatw i przytukw oraz hospicjw. Ze wzgldu na rnorodno wyznaniow lokowano tutaj rwnie liczne kaplice ma- ych gmin wyznaniowych. Wanym elementem powstaym w II poowie XIX wieku sta si ponadto zesp budynkw zgromadzenia ewangelickiego Bethanien (11), ktry obejmowa: klasztor, szpital, dom, starcw, przedszkole, seminarium, liceum (dzisiejszy szpital im. Marciniaka) oraz wzniesiony w p- niejszym okresie koci, ktrego ruina znajduje si przy dzisiejszej abiej ciece(12). Poudniowe tereny nabray charakteru kolejowy o osob- nym charakterze urbanistycznym. Na pocztku XX wieku nie powstaj ju adne wiksze zaoenia mieszkaniowe poza pojedynczymi uzupenie- niami w zabudowie obrzenej tego obszaru. wiek 1815 1842 1852 1856 1866 1864-1896 1871 1873 1882 1887 1892 1895 1904 Utworzenie domu macierzystego Bethanien przy ul. Fry- cza Moderzewskiego Przeprowadzenie Grnolskiej Linii Kolejowej Przeniesienie Bethanien na ul. Traugutta Budowa budynku Gwnego Dworca Towarowego Grnolskiej Linii Kolejowej Budowa wiey wodnej przy ul. Na Grobli Powstanie nowych skrzyde szpitalnych Oddanie do uytku nowoczesnych zakadw wodocigo- wych na Grobli Powicenie kocioa ewangelickiego zgromadzenia e- skiego Bethanien przy ul. abia cieka Zasypanie odcinka rzeki Oawy Budowa budynku Rejencji (dzisiejsze Muzeum Narodowe) Ustanowienie przepisw budowlanych uniemoliwiaj- cych zbytni indywidualizacj budynkw mieszkalnych Podwyszenie budynku klasztornego Przyczenie Rakowca do Wrocawia II po. XIX I kwarta XX Wytwrnia wdek i likierw Schirdewana Wytwrnia perfum i myda - Opus A.G. Gwny budynek firmy Deubag Kraftverkehr Schlesiens AG 1.1.

13. 13 rozwj historyczny XIII / XIV wiek XV wiek XVIII wiek I kwarta XIX wieku II kwarta XIX wieku III kwarta XIX wieku IV kwarta XIX wieku I kwarta XX wieku ZS Teleinformatycznych i ElektronicznychMapa obrazujca w sposb umowny chronologi powstawania ulic Przedmiecia Oawskiego wraz z zabudow im towarzyszc. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3 ul. wistackiego Liceum Oglnoksztacce Nr XIII Obywatelska szkoa rednia, dzi SP nr2 Bulwary spacerowe nad rzek Oaw Wykorzystanie rzeki Oawy do transportu WOSTiW - kpielisko "Oawa" WOSTiW - plaa przy kpielisku "Oawa" Zachowane elementy dziedzictwa na Przedmieciu Oawskim: czytelny ukad urbanistyczny z zespoami kamienic pochodzcych z XIX/XX wieku w szczeglnoci zabudowania ulic Mierniczej, Podwale, lady XIX-wiecznych ulic handlowych Kociuszki, Traugutta, Puaskiego, Komuny Paryskiej, zespoy budynkw po byym Gwnym Dworcu Towarowym, zespoy poklasztorne, np. klasztor Bonifratrw, zgromadzenie "Bethanien", budynki po byych fabrykach, np. Wytwrnia Wdek i Likierw, Stara Papiernia, Zakady Deubag, obiekty sakralne zgromadze wyznaniowych, np. kocioa pw. w. azarza, kocioa pw. w. Maurycego, Kocioa Chrystusowego, Adwentystw Dnia Sidmego, budynki szk, np. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3, Szkoa Podstawowa nr 3 i inne.

14. 14 wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najwaniejsze informacje W trakcie dziaa wojennych oraz zaraz po II W Przed- miecie Oawskie zostao pozbawione zabudowy na obszarze wspomnianego Lessingviertel, a take pomidzy kocioami w. Maurycego i w. azarza. Przesta wtedy istnie wzniesiony w II po. XIX wieku Teatr Lobego (13) istotny obiekt na mapie Przedmiecia Oawskiego. Zniszczeniom ulegy rwnie mniejsze bd wiksze fragmenty poszczeglnych ulic: Dbrowskiego, Dworco- wej, Haukego-Bosaka, Kniaziewicza, Komuny Paryskiej, ukasiskiego, Maachowskiego, Prdzyskiego, wistackiego, Traugutta, Wickowskiego, Worcella, Zgodnej wraz z zabudowaniami przy Pl. Zgody. Ze wszystkich najbardziej ucierpiaa ul. Kociuszki. W czasach PRL brakujce fragmenty pierzei ulic zostay uzupenione zabudow blokow, czsto budowan z elementw prefabrykowanych typu wielka pyta. W tej kon- wencji powstay nowe obiekty mieszkalne wzdu ulic: Maachowskiego, Dworcowej, Kociuszki, Kniaziewicza oraz Haukego-Bosaka. Nietypowym rozwizaniem kon- strukcyjnym moe poszczyci si punktowiec mieszczcy si na skrzyowaniu Kociuszki z ul. Dworcow zwany potocznie trzonolinowcem lub te wisielcem (14). Pier- wotnie skada si z elbetonowego trzpienia, na ktrym za spraw stalowych lin zawieszone zostay platformy piter budynku. Obecnie konstrukcja zostaa wzmocnio- na. Lata 80. i 90. to okres powstania estakad na terenie dzi- siejszego Pl. Spoecznego (Pl. Powstacw Warszawy) oraz brakujcych uzupenie. Kolejne zniszczenia przyniosa majca miejsce w 1997 roku powd. Wiele istniejcych tutaj budynkw ucier- piao. Powoujc si na nadwtlenia budynkw bdce skutkiem powodzi doszo do wyburze w rejonach ul. Puaskiego, Traugutta, Worcella i innych. W ich miejsce wzniesione zostay nowe budynki, ktre wraz z licznymi remontami kamienic oraz ulic nale do dziejcych si tutaj obecnie licznych, wspczesnych inwestycji. 1939-1945 1945-1952 1952- 1989 lata 80. i 90. 1997 II Wojna wiatowa okres po II Wojnie wiatowej Polska Rzeczpospolita Ludowa powd I po. XX II po. XX Szpalery zieleni przy ul. Traugutta Handel w parterach ul. Kociuszki Ul. Kociuszki - widok na "Trzonolinowiec" Estakady przy Placu Spoecznym 1.1.

15. 15 rozwj historyczny Plany przedstawiaj zmiany jakie zaszy w strukturze budowlanej Przedmiecia Oawskiego na przeomie XIX i XX wieku Plan Wrocawia i okolicy z 1861 r. - fragment Plan Wrocawia z przedmieciami 1873 r. - fragment Budowlany rozwj Wrocawia 1811-1912 r. - fragmentNowszy plan Wrocawia z1891 r. - fragment

16. 16

17. 17 2.1. Kontekst ponadlokalny 2.2. Granice opracowania 2.3. Regulacje formalno-prawne 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania 2.5. Ochrona zabytkw 2.6. Ukad urbanistyczny 2.7. Ukad urbanistyczny wg regulacji MPZP 2.8. System zabudowy kwartaowej 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) PrzedmiecieOawskie Analizy do Masterplanu 2.10. Struktury wasnociowe 2.11. Funkcje uytkowe 2.12. Mieszkalnictwo masterplan 1. rozwj historyczny 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkacy i aspekty spoeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. rodowisko 8. podsumowanie i ocena

18. 18 2.1. Kontekst ponadlokalny Oglne dane dotyczce pooenia Przedmiecia Oawskiego Przedmiecie Oawskie pooone jest w rodkowej czci Wrocawia w bezporednim ssiedztwie cisego centrum po jego wschodniej stronie. Obejmuje obszar ograniczony od pnocy rzek Odr, od wschodu rzek Oaw, od poudniowego wschodu przechodzi za pynnie w ulic Krakow- sk czc obszar Przedmiecia z innymi wschodnimi i poudniowymi osiedlami Wrocawia. Granic poudniow wyznaczaj tereny kolejowe. Przedmiecie Oawskie jest osiedlem nalecym do dzielnicy Krzyki. Lokalizacja ze wzgldu na wane obszary funkcjonalne Przedmiecie Oawskie pooone jest w pobliu wanych centrw struktury funkcjonalnej Wrocawia, tj. Strefy Rynku i Strefy Placu Grunwaldzkiego, w bezporednim ssiedztwie rejonu przemysowo-usugowego wzdu ul. Krakowskiej. Skomunikowanie w kontekcie lokalnym i ponadlokalnym Przedmiecie Oawskie znajduje si w pobliu wanych wzw komunikacyjnych, jakimi s rejony Pl. Dominikaskiego, Pl. Grunwaldzkiego i Pl. Spoecznego. Z poudniow czci Wrocawia poczone jest za spraw dwch wanych mostw: Mostu Grunwaldzkiego i Mostu Pokoju, prowa- dzcych w kierunku na Warszaw. Z obszarami ulokowanymi na wschodzie, tj. Na Grobli i Osiedlem Rakowiec, skomunikowane jest za spraw Mostu Oawskiego, ul. Szybkiej, abiej cieki oraz Mostu Rakowieckiego. Przedmiecie Oawskie ma dogodne poczenia nie tylko w samym Wroc- awiu, ale rwnie z trasami wylotowymi czcymi Wrocaw z innymi miejscowociami. Plac Spoeczny Strefa Rynku Przedmiecie Oawskie Rysunek: Pooenie Przedmiecia Oawskiego w kontekcie ssiadujcych struktur (po lewej: kontekst caego miasta, po prawej bezporednie osiedla)

19. 19 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Krakowska Traugutta Kom uny Paryskiej Krasiskiego Podwale Hercena Dworcowa Hauke-Bosaka Worcella Miernicza Pisudskiego Prdzyskiego wistackiego Wickowskiego Oawska Na Niskich kach Kociuszki Komuny Paryskiej Traugutta Kniaziewicza Dbrowskiego Traugutta Zgodna Mazowiecka Dunikowskiego Sowackiego Chudoby Prdzyskiego Arm ii Krajowej Kociuszki Waloska Maachowskiego most Oawski most Grunwaldzki mostPokoju abiacieka most Rakowiecki Dworzec autobusowy ulicapuaskiego podwale plac grunwaldzki STREFA rynKU obin pl.powstacw warszawy (plac spoeczny) galeria dominikaska ulica krakowska kampus politechniki wrocawskiej urzd wojewdzki panorama racawicka asp ulicatraugutta ulica kociuszki ulicakotaja ulicawidnicka huby dworzec gwny odra oawa ostrw tumski powstacwlskich centrum miasta hala stulecia Teren Miejskich Wodocigw Pooenie Przedmiecia Oawskiego w kontekcie ssiadujcych struktur Przedmiecie Oawskie czsto postrzegane jest jako obszar pooony na uboczu. Tymczasem podobnie jak inne przedmiecia Wrocawia jest ono dzisiaj istotn stref w strukturze funkcjonalno- przestrzennej miasta. wiadcz o tym nie tylko prowadzce przez Przedmiecie Oawskie poczenia komunikacyjne, ale przede wszystkim bezporednie ssiedztwo funkcji istotnych w kontekcie lokalnym i ponadlokalnym. ZOO WUWA

20. 20 2.2. Granice opracowania Przebieg granic opracowania analiz niniejszego Masterplanu zdefiniowano w nastpujcy sposb: od pnocy: granic wyznaczono wzdu ulicy Traugutta (od skrzyowania z Fos Miejsk), ulicy Waloskiej, przez Most Oawski, od wschodu granic stanowi pnocne nadbrzee Oawy na odcinku od Mostu Oawskiego do ulicy Na Niskich kach, od poudnia: granic stanowi tereny kolejowe, od zachodu granica biegnie wzdu ulicy Dworcowej oraz Fosy Miejskiej. Powierzchnia terenu w granicach opracowania analiz do Masterplanu to 120 hektarw. Obszar zamieszkuje niewiele ponad 24 tysice osb. Wyodrbniony obszar nie jest zamknitym w sobie zespoem nie taki jest cel jego wydzielenia. Istot jego funkcjonowania jest istnienie jako fragment wikszej caoci, o stosunkowo jednolitym charakterze i wielkoci, dla ktrego przeprowadzenie wielopaszczyznowych analiz jest suszne ze wzgldu na kumulacj zjawisk i problemw wymagajcych interwencji. Granice obszaru i nazwy ulic

21. 21 Podwale Dworcowa Krasiskiego Hercena Kniaziewicza Dbrowskiego Puaskiego Pisudskiego Kociuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kociuszki Prdzyskiego wistackiego Wickowskiego Brzeska Zgodna Miernicza ukasiskiego Prdzyskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody abiacieka Waloska Most Oawski W aloska Puaskiego W ickowskiego Chudoby Kociuszki Na Niskich kach Krakowska Kom uny Paryskiej Dworcowa Plac Konstytucji3 Maja Maachowskiego Puaskiego 0 100 200 300 400 500 m Kotaja Traugutta Skargi Sucha Dyrekcyjna Hubska pl. Wrblew- skiego pl. Powstacw Warszawy Mazowiecka wyb.SowackiegoOawa Odra Na Grobli Granice obszaru i nazwy ulic struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)

22. 22 2.3. Regulacje formalno-prawne Przedmiecie Oawskie jest przedmiotem ustale licznych opracowa programowych, strategicznych i planistycznych. Do dokumentw uchwa- lonych przez Rad Miejsk Wrocawia jako najwaniejsze w kontekcie rewitalizacji nale: Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia / Uchwaa Nr LIV/3249/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.; Ocena aktualnoci "Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia" oraz miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego na obszarze Wrocawia / Uchwaa nr XXIX/646/12 RMW z dnia 5 lipca 2012 r.; Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (tabela); Strategia Wrocaw w perspektywie 2020 plus / Uchwaa Nr LIV/3250/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.; Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2010-2013 / Uchwaa Nr L/1468/10 RMW z dnia 20 maja 2010 r. Program ochrony rodowiska dla miasta Wrocawia na lata 2012-2015 / Uchwaa nr XXXV/779/12 RMW z dnia 29 listopada 2012 r. Zaoenia polityki spoeczno-gospodarczej Wrocawia na rok budeto- wy 2013 Uchwaa Nr XXVIII/624/12 RMW z dnia 28 czerwca 2012 r. Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013-2017 / Uchwaa Nr XXXVI/812/12 RMW z dnia 28 grudnia 2012 r. Strategia Wrocaw w perspektywie 2020 plus to dokument wyznaczajcy kierunki rozwoju miasta w dugofalowej perspektywie. "Strategia nie deklaruje priorytetw i wyznacza zada do wyko- nania, a opisuje podane zmiany cywilizacyjne poprzez wskazanie kierunkw, w ktrych Wrocaw powinien si zmienia.1 1 http://bip.um.wroc.pl/wps/wcm/connect/398102804280289a965bd796e258c1d9/ strategia_pl.pdf?MOD=AJPERES Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia to podstawowy dokument kreujcy polityk przestrzenn Gminy, lecz nie jest aktem prawa miejscowego. Studium skada si z dwch zasadniczych czci: uwarunkowa stanu istniejcego diagnozujcych aktualn sytuacj spoeczno-gospodarcz oraz z czci okrelajcej kierunki rozwoju polityki przestrzennej miasta. Przedmiecie Oawskie zdefiniowano jako rdmiejski zesp urbanistyczny bdcy czci tzw. rdmiejskiego Zespou Dzielnicowego2 . Studium w czci uwarunkowa zwraca uwag na: plac Spoeczny (pl. Powstacw Warszawy) jako orodek wspierajcy centrum, usytuowane w ssiedztwie centrum miasta Wrocawia, pooone w zasigu dojcia pieszego z tego orodka, ale odseparowane od niego poprzez braki w tkance urbanistycznej lub wystpowanie obsza- rw zdegradowanych (str. 83); obszar w rejonie Traugutta i Kociuszki jako dzielnicowy system orod- kw usugowych dla rdmiejskiego Zespou Dzielnicowego, ukszta- towanego w formie tradycyjnych ulic handlowych; moliwo lokalizacji prestiowych obiektw kultury w obszarze placu Spoecznego w zespoach urbanistycznych Centrum i Przedmiecie Oawskie (str. 179); konieczno wyznaczenia rezerw terenowych pod obiekty usug edu- kacyjnych m.in. w zespole urbanistycznym Przedmiecie Oawskie; moliwo wykorzystania budowy obiektw akademickich w zespole urbanistycznym Na Grobli, jako czynnika stymulujcego rewitaliza- cj kompleksw zabudowy kamienicowej w zespole urbanistycznym Oawskie Przedmiecie, a take wzmacniajcego jej efekty3 ; Uzupenieniem ustale Studium jest "Ocena aktualnoci Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia" oraz miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego na obszarze 2 Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania ... str. 69 3 Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania ..., str. 210

23. 23 Wrocawia. "Ocena aktualnoci Studium" obrazuje zmiany przestrzenne za- chodzce na obszarze Wrocawia w latach 2006-2012: zmiany w pokryciu planistycznym, aktywno budowlan, zmiany w uytkowaniu gruntw i zagospodarowaniu. Gminny program opieki nad zabytkami opisuje podstawy prawne do formalnej strony ochrony. Gwne cele dokumentu to: denie do maksymalnego zachowania substancji zabytkowej obiektw architektonicznych, a w odniesieniu do ukadw urbanistycznych oryginalnej tkanki miejskiej; obejmowanie opiek zabytkw bez wzgldu na ich stan zachowania i proweniencj (wielowiekowe nawarstwienia, rnorodno kulturowa, narodowa, religijna i spoeczna, ktrej przejawem s zabytki Wrocawia jako niepowtarzalne bogactwo i walor miasta); promowanie adaptacji i modernizacji w celu zachowania cigoci uytkowania zabytku, utrzymanie dotychczasowych lub wprowadzenia nowych funkcji odpowiednich do charakteru budynku (obiekt zabytkowy nie uytkowany ulega degradacji i w efekcie popada w ruin); podejmowanie zada wspierajcych pozytywne dziaania wacicieli i uytkownikw obiektw zabytkowych, a w razie koniecznoci dziaa stanowczo dyscyplinujcych (wykorzystanie wszystkich dostpnych rodkw prawnych w celu zapobiegania degradacji stanu zabytkw, za- pobieeniu zniszczeniom). Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013 - 2017 Wieloletni Plan Inwestycyjny jest dokumentem zawierajcym list uporzd- kowanych wedug przyjtych kryteriw zada inwestycyjnych przewidzia- nych do realizacji wraz z zakresem rzeczowym i rdami finansowania w rozbiciu na poszczeglne lata. WPI jest planem kroczcym to znaczy, e jest aktualizowany co roku, tak aby zawiera tak sam perspektyw czasow planowania inwestycji.4 4 http://bip.um.wroc.pl/ struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) W ramach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Wrocawia na lata 2013-2017 wprowadzono nastpujce programy: Prace przygotowawcze i zadania towarzyszce inwestycjom drogo- wym; Program poprawy stanu technicznego infrastruktury drogowej; Program wspierania terenw pod mieszkalnictwo; Prace przygotowawcze i zadania towarzyszce inwestycjom infrastruk- turalnym; Budowa i przebudowa infrastruktury sportowej w obiektach owiato- wych; Budowa i przebudowa owietlenia ulic i miejsc niebezpiecznych; Program rewitalizacji zieleni, nabrzey i wysp odrzaskich; Program poprawy jakoci wody we Wrocawiu; 5 W ramach powyszych programw na Przedmieciu Oawskim mona wyodrbni nastpujce zadania inwestycyjne: Budowa sygnalizacji wietlnej na skrzyowaniu ulic Kociuszki wistackiego; Poprawa nawierzchni ulic i chodnikw ul. Traugutta na odcinku od ul. Krasiskiego do pl. Wrblewskiego oraz od ul. Puaskiego do ul. Kra- kowskiej; Poprawa stanu chodnika w ul. Kociuszki (od Puaskiego do Prdzy- skiego); Poprawa stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Puaskiego do Dbrow- skiego); Przebudowa budynku Gimnazjum nr 3 ul. wistackiego; Budowa bloku sportowego w SP nr 85 przy ul. Traugutta; Budowa nowego bloku sportowego w Zespole Szk nr 5 przy ul. Hau- kego-Bosaka; Budowa boiska pikarskiego o sztucznej nawierzchni dla potrzeb Szkoy Podstawowej nr 2 przy ul. Komuny Paryskiej boisko wielofunkcyjne.6 5 http://www.uspro.pl/files/2012-11-28/23968213e3cc95f3cf3cd45908fd37b3WPI%202013- 2017%20KONFERENCJA%20NOWA.pdf 6 Ibidem.

24. 24 Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego jako akty prawa miejscowego okrelaj przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a take rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Na Przedmieciu Oawskim w obszarze opracowania obowizuje 12 planw miejscowych w tabeli poniej przedstawiono wykaz obowizujcych planw wraz z dat ich uchwalenia. Do najistotniejszych ustale MPZP nale zapisy dotyczce ksztatowania zabudowy i gruntw inwestycyjnych. Poza obowizujcymi i nieprzekra- czalnymi liniami zabudowy okrelajcymi przestrzenn form uzupenie i wskazujcymi ich lokalizacje, okrelone zostay zasady prowadzenia po- dziaw i scale dziaek geodezyjnych. Ze wzgldu na rdmiejski charakter obszaru plany miejscowe podtrzy- muj dotychczasowe funkcje. Ustalenia w zakresie ksztatowania terenw zieleni urzdzonej dotycz przede wszystkim nabrzey Oawy, terenu przy Szpitalu Bonifratrw i skweru przy Podwalu. Zagadnieniem wymagajcym szczeglnej uwagi s zapisy planw dotyczce przestrzeni wewntrzkwartaowych. Numer planu Nazwa hasowa planu Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Data uchwalenia Numer uchway 372 Plac Spoeczny m.p.z.p. dla fragmentu zespou urbanistycznego Centrum w rejonie Placu Spoecznego we Wrocawiu 2010-01-21 XLV/1366/10 (utrata mocy w czci) 286 Traugutta MPZP w rejonie ul. gen. R. Traugutta we Wrocawiu 2007-11-15 XIV/337/07 (utrata mocy w czci) 429 Komuny Paryskiej, Puaskiego MPZP w rejonie ulic Komuny Paryskiej i gen. K. Puaskiego we Wrocawiu 2010-09-09 LIV/1606/10 85 Oawskie Przedmiecie, cz. pn. (B) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Waloska, pl. Wrblewskiego, ul. Traugutta, ul. na Niskich kach i nadbrzeem rzeki Oawa we Wrocawiu 2002-07-04 L/1757/02 (utrata mocy w czci) 292 Na Grobli, cz. pd. MPZP poudniowej czci obszaru Na Grobli we Wrocawiu 2008-10-16 XXV/918/08 189 Ldowisko migowcw sanitarnych MPZP obszaru ldowiska migowcw sanitarnych dla Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocawiu 2003-09-18 XII/252/03 86 Oawskie Przedmiecie, cz. zach. (A) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Romualda Traugutta, ul. Podwale, ul. Dworcow, ul. Kociuszki i ul. Puaskiego 2004-02-19 XX/578/04 (utrata mocy w czci) 16 Przedmiecie widnickie MPZP rejonu Przedmiecia widnickiego we Wrocawiu 2000-01-20 XVII/529/00 (utrata mocy w czci) 203 Oawskie Przedmiecie, cz. D MPZP czci D obszaru Przedmiecia Oawskiego we Wrocawiu 2007-06-14 X/209/07 202 Oawskie Przedmiecie, cz. C MPZP czci C obszaru Przedmiecia Oawskiego we Wrocawiu 2008-07-10 XXIII/738/08 (utrata mocy w czci) 468 Kociuszki, Dbrowskiego MPZP w rejonie ulic gen. Tadeusza Kociuszki i gen. Jana Henryka Dbrowskiego we Wrocawiu 2012-11-29 9 XXXV/771/12 305 Centrum-Traugutta MPZP dla fragmentu zespou urbanistycznego Centrum w rejonie ulicy gen. Romualda Traugutta we Wrocawiu 2007-05-17 IX/188/07 (utrata mocy w czci) 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego

25. 25 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 372 286 86 16 203 429 202 85 305 Rysunek: Synteza ustale miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego w obszarze opracowania Rysunek przedstawia syntez obowizujcych planw miejscowych. Dominujce przeznaczenie terenu w obszarze opracowania to funkcja mieszkaniowa (MW tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej) oraz mieszkaniowo-usugowa (MW/U tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usug). Ponadto przewidziano tereny pod edukacj (UO tereny usug edukacji), usugi zdrowia (UZ usugi zdrowia), nauki (UN usugi nauki), sportowe i rekreacyjne (US tereny sportu i rekreacji), handlowe (UC tereny handlu detalicznego), kultury (UK tereny usug kultury), administracj (UA tereny usug administracji).

26. 26 2.5. Ochrona zabytkw Dokumentem ukazujcym warto historyczn zespow urbanistycznych i pojedynczych obiektw architektonicznych Przedmiecia Oawskiego jest Wykaz zabytkw Architektury i Budownictwa miasta Wrocawia (stan na wrzesie 2012), udostpniany przez Wojewdzkiego Konserwatora Zabyt- kw i Miejskiego Konserwatora Zabytkw. Wg danych z Wykazu w granicach opracowania znajduje si wpisanych do rejestru zabytkw, a tym samym objtych cis ochron konserwatorsk, siedemnacie obiektw, cztery zespoy budynkw oraz jeden obszar urbanistyczny. Ten ostatni wyznaczaj granice poprowadzone od zachodu Pro- menad Staromiejsk, ul. Podwale i ul. Dyrekcyjn, od pnocy rzek Odr, od wschodu wzdu rzeki Oawy sigaj a do skrzyowania ul. Traugutta i ul. Kociuszki z ul. Krakowsk od poudnia wzdu terenw kolejowych. W granicach opracowania wg ww. Wykazu zabytkw znajduje si ponadto wpisanych do ewidencji 427 obiektw oraz 3 elewacje. Ten bardzo wysoki wskanik obrazuje, jak dobrze zostay zachowane pierzeje ulic tworzone przez kamienice pochodzce z przeomu XIX/XX wieku. Na szczegln uwag zasuguje obszar ul. Mierniczej, ktra zachowana jest w historycz- nej formie praktycznie w caoci i stanowi sztandarowy przykad zespou budynkw w wikszoci wzniesionych w stylu secesyjnym. Lp. dzielnica ulica nr okrelenie obiektu kolejno obiektw obiekt pierwotnie rodzaj obiektu nr rejestru data rejestru 1 Krzyki Na Grobli most Oawski most Oawski most A/2497/350/Wm 25.05.1977 2 Stare Miasto Podwale 73/74 zesp kamienic zesp kamienic bud. mieszkalny A/4016/345/Wm 15.04.1977 3 Stare Miasto Podwale 75 siedziba PAN 1 kamienica publiczny A/4016/345/Wm 15.04.1977 4 Stare Miasto Podwale 68 Pastwowa Szkoa Muzyczna II stopnia 1 kamienica publiczny A/1486/571/Wm 04.12.1996 5 Stare Miasto Podwale 68 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/1486/571/Wm 04.12.1996 6 Krzyki-rdmiecie Hercena / Podwale 3-5 / 69 kamienica 1 kamienica bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 7 Krzyki-rdmiecie Hercena / Podwale 3-5 / 69 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 8 Krzyki-rdmiecie Hercena / Podwale 3-5 / 69 przedogrd 3 przedogrd ogrd/park/skwer A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 9 Krzyki-rdmiecie Hercena / Podwale 3-5 / 69 ogrodzenie 4 ogrodzenie ogrodzenie A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 10 Krzyki-rdmiecie Hercena 11 urzd celny kamienica bud. mieszkalny A/2377/421/Wm 31.03.1983 11 Krzyki Dbrowskiego 14/16 zbr ko. Adwentystw Dnia Sidmego Sala Zgromadze Kat. Wsplnoty w Chrystusie koci A/1096 16.12.2008 12 Krzyki-rdmiecie Worcella 5 kamienica kamienica bud. mieszkalny A/5444 06.11.2011 13 Krzyki Traugutta 52 koci w. azarza 1 koci szpitalny koci 425/75 06.02.1962 14 Krzyki Traugutta 54 dom pomocy spoecznej Caritas 2 szpital publiczny 433/74 06.02.1962 15 Krzyki Traugutta 59 koci w. Trjcy 1 koci w. Trjcy koci A/5351/20 23.10.1961 16 Krzyki Traugutta 57/59 klinika AM 2 klasztor i szpital klasztor A/5302/21 23.10.1961 17 Krzyki Traugutta 111/112 Muzeum Etnograficzne letni paac biskupw paac A/2793/182 15.02.1962 Ponisza tabela przedstawia wykaz zabytkw znajdujcych si w obszarze opracowania wraz z dokadnym adresem, okreleniem obiektu, jego pierwotn funkcj oraz dat i numerem wpisu do rejestru wykazu zabytkw architektury i budownictwa miasta Wrocawia.

27. 27 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Ochrona zabytkw zespoy urbanistyczne wpisane do rejestru zabytkw zespoy terenowe wpisane do rejestru zabytkw obiekty wpisane do rejestru obiekty wpisane do ewidencji obiekty dodatkowo objte ochron poprzez plany miejscowe obiekty nieobjte ochron

28. 28 2.6. Ukad urbanistyczny Charakterystyczna dla ukadu urbanistycznego Przedmiecia Oawskiego jest kwartaowa zabudowa kamienic czynszowych. Ukad ten zosta w peni uksztatowany pod koniec XIX wieku i zachowa si z niewielkimi zmia- nami do dzisiaj. Przedmiecie Oawskie rozwijao si poprzez rozbudow redniowiecznych szlakw handlowych. W II poowie XIX wieku ukad ulic i budynkw otrzy- ma geometryczn form, a w 1890 roku Przedmiecie byo ju cakowicie zabudowane. Dominujcym typem zabudowy byy kamienice czynszowe o 5 6 kondygnacjach, a typowa szeroko ulicy wynosia 15 m (co wynikao z wczesnych przepisw). Po II wojnie wiatowej ukad urbanistyczny Przedmiecia Oawskiego czciowo uleg przeksztaceniom na przykad wyburzenie zabudowy w ramach tzw. higienizacji (pierzei ul. Puaskiego czy Placu Spoecznego). W latach 80-tych i 90-tych powstay liczne uzupenienia luk zabudowy, ktre w wikszoci wypadkw respektuj XIX-wieczny ukad urbanistyczny. W obszarach dotychczas niezabudowanych miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dopuszczaj ukad zabudowy dopasowany do charakteru dzielnicy. Po lewej: parametry zabudowy ulicy Mierniczej s typowe dla ukadu urbanistycznego Przedmiecia Oawskiego

29. 29 Ukad urbanistyczny Po lewej: system kwartaw Po prawej: system kwartaw z zaznaczeniem pierzei budujcych kwartay 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31 32 33 Granice opracowania i numeracja kwartaw struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)

30. 30 2.7. Ukad urbanistyczny wg regulacji MPZP 429 286 372 202 203 86 16 85 305 292 468 189 243 rdo: System Informacji Przestrzennej Wrocawia Analiza miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego pozwala nakreli ramy rozwoju przestrzennego obszaru. Generalnie w obszarze opracowania miejscowe plany przewiduj uzupenienie luk w kwartaach zabudowy. W poudniowej czci obszaru (tereny kolejowe) dopuszczona zostaa zabudowa mieszkaniowa. Na terenie Placu Konstytucji 3 Maja przewiduje si funkcj handlow oraz biurow. Od strony Dworca Gwnego powstanie przestrze publiczna z du iloci zieleni urzdzonej. W bezporednim ssiedztwie obszaru opracowania znajduje si Plac Spo- eczny. Ustalenia miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego przewiduj powstanie nowego centrum Wrocawia o charakterze admini- stracyjno-biurowym. W obszarze pomidzy ulic Traugutta a nabrzeem Oawy mona zaob- serwowa denie do stworzenia czytelnego poczenia z rzek poprzez zaprojektowanie ulicy w przedueniu ulicy Mierniczej.

31. 31 Ukad urbanistyczny przewidziany w regulacjach miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)

32. 32 2.8. System zabudowy kwartaowej 1 2 3 64 5 33 3 5 Dominujc struktur Przedmiecia Oawskiego jest typowy dla XIX-wiecznej zabudowy rdmiejskiej system zabudowanych i niezabudowanych kwartaw, wydzielonych stosunkowo regularn siatk ulic. Kamienicowe pierzeje tworz zwarte kwartay zabudowy. Obszar Przedmiecia Oawskiego podlega wielu przemianom ze wzgldu na zniszczenia, ktrym uleg w trakcie II wojnie wiatowej oraz w nastp- stwie powodzi w 1997 r. Przykadem strefy odbiegajcej od XIX-wiecznego ukadu jest strefa ulicy Puaskiego oraz skrzyowanie ulicy Puaskiego i Kociuszki. Ponadto wystpuj pojedyncze obiekty odbiegajce od parametrw XIX-wiecznej zabudowy (m.in. poprzez odmienn lini zabudowy, wysoko gzymsu czy braki w cigoci pierzei ulicy). Liczne zabudowania powojenne nie zawsze dopasowane s do charakteru osiedla. Po 1945 roku powstay budynki wolnostojce oraz blokowe, nie respektujce historycznych linii zabudowy. Wci wskaza mona wiele luk w zabudowie. Kwartay przylege do terenw kolejowych oraz do nabrzea Oawy charakteryzuje mniej zwarta zabudowa. Przykady stref odbiegajcych od systemu zwartej zabudowy kwartaowej 1. Skrzyowanie ulic Dworcowej i Kociuszki 2. Skrzyowanie ulic Kociuszki i Puaskiego 3. Zabudowa pomidzy ulic Traugutta a nabrzeem Oawy 4. Zabudowa przylegajca do terenw kolejowych 5. Plac Zgody 6. Kwarta pomidzy ulic Traugutta, Puaskiego, Haukego-Bosaka, Krasiskiego

33. 33 Przykady stref odbiegajcych od systemu zwartej zabudowy kwartaowej 1. Skrzyowanie ulicy Dworcowej i ulicy Kociuszki: w naroniku kwartau zrealizowano w 1967 roku wolnostojcy budynek mieszkalny, tzw. Trzonolinowiec. 2. Skrzyowanie ulicy Kociuszki i ulicy Puaskiego: po powodzi w 1997 roku i wyburzeniu zachodniej pierzei ul. Puaskiego w miejscu skrzyowania ulic powsta nieregularny plac, obudowany z trzech stron wspczesn zabudow. 3. Zabudowa pomidzy ulic Traugutta a nabrzeem Oawy 4. Plac Zgody: nieregularny plac odbiega form od ukadu urbanistycznego Przedmiecia Oawskiego 5. Zabudowa przylegajca do terenw kolejowych: struktura zabudowy na granicy z terenem kolejowym jest nieregularna. 6. Kwarta pomidzy ulic Traugutta, Puaskiego, Haukego-Bosaka, Krasiskiego: kwarta przylegajcy do Placu Powstacw Warszawy jest niepeny. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m 1 7 2 3 3 3 7 6 5 5

34. 34 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 29 30 31 32 33 25% 20% 39% 34% 35% 32% 42% 49% 49% 33% 25% 29% 29% 44% 47% 48% 47% 55% 35% 43% 49% 33% 38% Po lewej: wykorzystanie gruntu Po prawej: powierzchnia kwartaw [ha] Wykorzystanie gruntu Mapa gstoci zabudowy kwartaw Przedmiecia Oawskiego pokazuje procentowo stosunek powierzchni zabudowanej do cakowitej powierzchni kwartau. rednia warto dla wszystkich kwartaw wynosi: ok. 40%. Gsto zabudowy w wyodrbnionych kwartaach waha si od 25% - 55%. Jest ona wprost proporcjonalna do wielkoci kwartau. W kwartaach, ktre zostay przebudowane ze wzgldu na poszerzenie ulicy Puaskiego, g- sto zabudowy wynosi od 20-35%. Kwartay o dobrze zachowanej strukturze posiadaj gsto zabudowy powyej 40%. Powierzchnia kwartaw Ukad urbanistyczny Przedmiecia Oawskiego skada si z kwartaw zabudowy o zrnicowanej powierzchni (najmniejsze z nich maj powierzchni: 0,5 - 1 ha, najwiksze ponad 6 ha). Geometria kwartaw wynika z rozwoju urbanistycznego wzdu dawnych szlakw handlowych i pniejszych regulacji ukadu w II poowie. XIX wieku. Parcelacja Wzdu gwnych ulic Przedmiecia Oawskiego zachowaa si historycz- na parcelacja odpowiadajca zabudowanym dziakom. Nieliczne wntrza kwartaowe zawieraj si w obrbie jednej dziaki. W pozostaych przypadkach podziay geodezyjne wewntrz kwartaw nie odpowiadaj podziaom wzdu ulic, tj. nie s przyporzdkowane do pojedynczych kamienic. 9,22 4,51 2,40 2,09 2,27 1,69 1,33 1,12 0,76 6,10 4,74 0,58 3,56 5,420,59 1,79 1,68 0,98 1,28 2,97 3,55 3,70 5,35 4,12 5,34 4,68 2,19 2,02 4,20 36% 28 12 51%

35. 35 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m Parcelacja gruntu

36. 36 2.10. Struktury wasnociowe Struktur wasnoci gruntw Przedmiecia Oawskiego przedstawiono wskazujc tereny nalece do poszczeglnych rodzajw podmio- tw, np. Skarbu Pastwa, osb prywatnych czy gminy Wrocaw (wraz z wyszczeglnieniem rozporzdzania tymi terenami uytkowania wieczystego, trwaego zarzdu etc.). Grunty lece pod historyczn zabudow Przedmiecia Oawskiego s w wikszoci wypadkw wasnoci Gminy Wrocaw. Cz gruntw gminnych oddana jest w uytkowanie wieczyste: s to gwnie kamienice mieszkalne oraz pojedyncze dziaki (m.in. tereny zespou zabudowy mieszkaniowo-usugowej Angel Wings). Cz terenw funkcjonuje w trwaym zarzdzie, z czego wikszo to tereny komunikacyjne oraz grunty wydzielone pod dziaalno obiektw edukacji publicznej, W zarzdzie Skarbu Pastwa znajduj si tereny kolejowe oraz pojedyncze dziaki. Na uwag zasuguje struktura wasnoci we wntrzach kwartaw zabudowy, tutaj dominujcym typem wasnoci s grunty gminne bez wieczystego uytkowania, co oznacza, e odpowiedzialno za zagospodarowanie i utrzymanie tych terenw naley do gminy, a nie do mieszkacw okolicz- nych kwartaw. Wrd gruntw bdcych wasnoci innych osb prawnych mona wy- szczeglni tereny przynalece midzy innymi do Akademii Sztuk Pik- nych, szpitala im. Marciniaka i Starostwa Powiatowego. Tereny prywatne rozmieszczone s rwnomiernie w obszarze opracowania.

37. 37 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Kategorie wasnoci gruntw GW Gmina Wrocaw SP Skarb Pastwa Struktura wasnoci gruntu brak danych dot. wasnoci wasno GW bez wieczystego uytkowania pozostae wspwasno GW i SP wspwasno GW wasno GW bez wieczystego uytk. oddana w uytk. wasno GW bez wieczystego uytk. - w trwaym zarzdzie wasno GW z wieczystym uytkowaniem wasno SP bez wieczystego uytk. pozostae wspwasno SP wasno SP bez wieczystego uytk. oddana w uytk. wasno SP bez wieczystego uytk. w trwaym zarzdzie wasno SP z wieczystym uytkowaniem wasno innych osb prawnych wspwasno osb fizycznych i innych osb prawnych wasno osb fizycznych wasno nieustalona

38. 38 2.11. Funkcje uytkowe Przedmiecie Oawskie to rdmiejski obszar o dominujcej funkcji mieszkaniowo-usugowej. Okoo 40 50 % parterw mieci lokale handlowe lub usugowe, a wikszo z nich znajduje si przy ulicach Traugutta, Kociusz- ki i Komuny Paryskiej. Ponadto wystpuj obiekty edukacji rnego szczebla: 2 szkoy podstawowe, 2 gimnazja, 3 zespoy szk ponadgimnazjalnych oraz liceum oglnoksztacce. Swoj siedzib maj tu rwnie szkoy wysze: Akademia Sztuk Piknych, Szkoa Jazzu i Muzyki Rozrywkowej oraz inne jednostki zwizane z edukacj: Dolnolski Orodek Doskonalenia Nauczycieli, Pa- stwowa Akademia Nauk i Pastwowa Szkoa Muzyczna II Stopnia. W obszarze opracowania znajduje si te komisariat policji, siedziba stray poarnej, a take gmach Poczty Polskiej, siedziba Starostwa Powiatowego, biblioteki (Dolnolska Biblioteka Pedagogiczna, Miejska Biblioteka Publicz- na Filia nr 53 i Filia nr 45) oraz liczne obiekty zwizane z ochron zdrowia (midzy innymi Dolnolski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka). Znajdujce si tu witynie wyznaniowe to kocioy rzymsko-katolickie (koci w. Maurycego i koci w. azarza obecnie nieczynny dla wier- nych), II zbr i koci Chrzecijan Baptystw, zbr ewangelicko-metody- styczny oraz zbr Adwentystw Dnia Sidmego. W obszarze opracowania wystpuj rwnie obiekty o funkcji kulturalnej: Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Akademii Sztuk Piknych. Na podstawie przeprowadzonej analizy mona zauway, e koncentracja obiektw zwizanych z edukacj wystpuje gwnie po zachodniej stronie ulicy Puaskiego. Dominujc funkcj uytkow na Przedmieciu Oawskim jest funkcja mieszkaniowa. Wiele parterw kamienic mieci lokale usugowe bd handlowe We wntrzach kwartaowych zlokalizowane s obiekty, w ktrych prowadzona jest dziaalno gospodarcza Muzeum Etnograficzne jest przykadem obiektu o funkcji kulturalnej Blisko centrum Wrocawia powoduje, e w obszarze jest wiele budynkw biurowych Szkoa podstawowa nr 2 jest jedn z wielu szk na Przedmieciu Oawskim Wrd budynkw uytecznoci publicznej znajduje si wiele zwizanych z ochron zdrowie. Powyej: Apteka Bonifratrw Nowa siedziba Starostwa Powiatowego przy ulicy Kociuszki to obiekt o funkcji ponadlokalnej

39. 39 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m Funkcje uytkowe budynki mieszkalne budynki mieszkalne z parterem usugowym budynki usugowe budynki owiaty budynki uytecznoci publicznej budynki kultury i kultu budynki techniczne obiekty hotelarskie siedziby organizacji pozarzdowych budynki biurowe garae, oficyny, itp. zabudowa w trakcie realizacji lub planowana

40. 40 2.12. Mieszkalnictwo Program mieszkaniowy Miasto Wrocaw opracowao program mieszkaniowy bdcy ofert skie- rowan dla mieszkacw oraz inwestorw. Jego istot jest uruchomienie terenw pod zabudow poprzez nastpujce dziaania: sporzdzenie, uchwalenie i doprowadzenie do wejcia w ycie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego; rozwizanie problemu odprowadzania ciekw i zaopatrzenia w wod; rozwizanie problemu dojazdu do terenu; przygotowanie terenw bdcych wasnoci miasta do zbycia1 . W obrbie opracowania wydzielono 3 obszary rozwoju terenw pod mieszkalnictwo, na ktrych powstay budynki mieszkalne o zrnicowanym standardzie: 49 widnickie Przedmiecie: budynki mieszkalne z funkcj handlowo- -usugow przy ul. Kociuszki 95-117 / Dbrowskiego (06.2013). Planowana jest kontynuacja kolejnych etapw inwestycji. 50 Przedmiecie Oawskie cz A: budynek mieszkalny TBS przy Pua- skiego (2007-2009) 51 Przedmiecie Oawskie Pnocne: budynek mieszkalny z funkcj handlowo-usugow Angel Wings (Faza A, 10.2005-12.2010). Planowana jest kontynuacja kolejnych etapw inwestycji. Lokale socjalne Na obszarze objtym opracowaniem zlokalizowanych jest 169 mieszka socjalnych wobec oglnej liczby 1309 mieszka socjalnych w caym Wrocawiu jest to 12,9 %, a wobec liczby mieszka socjalnych w dzielnicy Krzyki (376) jest to niecae 45 %. Na podstawie przeprowadzonej analizy wykazano, e przewaajca liczba lokali socjalnych pomidzy ulicami Mier- nicz / Traugutta / Brzesk. Przewaaj kamienice, w ktrych jest tylko 1 mieszkanie socjalne. 1 www.wroclaw.pl 51 49 50 A B B C A: Angel Wings (faza A) budynek mieszkalny z funkcj handlowo-usugow (10.2005-12.2010) B: Puaskiego17/33 budynek mieszkalny TBS (2007-2009) D: Kociuszki 95-117 / Dbrowskiego budynki mieszkalne z funkcj handlowo- usugow (06.2013) etap 1 obszary objte programem mieszkaniowym tereny przeznaczone pod zabudow mieszkaniow 1 lokal w kamienicy 2 lokale w kamienicy 3 lokale w kamienicy 4 lokale w kamienicy

41. 41 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Procentowy udzia Miasta w nieruchomociach mieszkaniowych 100 % 75 99 % 50 74 % 25 49 % 1 24 % budynki deweloperskie i spdzielni mieszkaniowych budynki o funkcji niemieszkalnej W obszarze objtym opracowaniem znajduje si 445 budynkw mieszkalnych bdcych w zasobie komunalnym. 142 kamienic (32 % wskazane- go zasobu) stanowi wyczn wasno miasta. 40 % budynkw posiada wikszociowy udzia Miasta, 28 % to budynki posiada mniejszociowy udzia Miasta. cznie w obszarze znajduje si 6356 mieszka komunalnych, rednia powierzchnia mieszka to 54 m2 . Okoo 8% mieszka (536 mieszkania) to mieszkania due (o powierzchni powyej 80 m2 ). Zalegoci czynszowe najemcw i uytkownikw mieszka wynosz ok. 53 mln zotych. rednie zaduenie 1 mieszkania to ok. 8330 z. Stopie zuycia budynkw jest okrelany na ok. 50%. Stan techniczny budynkw jest czsto niezadowalajcy w wikszoci budynkw zachodzi pilna potrzeba przeprowadzenia prac remontowych i modernizacyjnych. Problemem uniemoliwiajcym przeprowadzenie kompleksowych remontw jest skomplikowana sytuacja wasnociowa. Wikszo budynkw znajduje si we wspudziale miasta oraz wacicieli prywatnych. W obszarze wystpuje znaczna ilo mieszka niesamodzielnych i sub- standardowych.

42. 42

43. 43 PrzedmiecieOawskie Analizy do Masterplanu 3.1. Ukad drogowy 3.2. Komunikacja zbiorowa 3.3. Parkowanie 3.4. Stan techniczny nawierzchni 3.5. cieki rowerowe masterplan 1. rozwj historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkacy i aspekty spoeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. rodowisko 8. podsumowanie i ocena

44. 44 Kategorie drg wg Studium drogi gwne drogi zbiorcze 3.1 Ukad drogowy Ukad drogowy Wewntrzny ukad drogowy Przedmiecia Oawskiego opiera si na trzech gwnych trasach: nadrzdnej, w kierunku pnocno-poudniowym (ulica Puaskiego) i dwch w kierunku wschodnio-zachodnim (ulica Traugutta i ulica Kociuszki. Pozostae ulice funkcjonuj jako uzupeniajce. PUASKIEGO TRAUGUTTA KO CIUSZKI KOM UNY PARYSKIEJ M AACHOW SKIEGO DYREKCYJNA KRAKO WSKA KO CIUSZKI OAWSKA NA GROBLI PL.POWSTAC W WARSZA WY 30 30 B C III IV VI VII 30 30 Strefy ruchu uspokojonego, strefa patnego parkowania Strefa B Strefa C Strefa ruchu uspokojonego Strefy ruchu uspokojonego, strefa patnego parkowania Przedmiecie Oawskie w obrbie granicy administracyjnej osiedla charakteryzuje wysoki wspczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody na 1000 mieszkacw Wrocawia. Wspczynnik motoryzacyjny dla innych rdmiejskich dzielnic Wrocawia jest znacznie niszy (237-309), a rednia dla caego miasta 315 samochody. Powysza statystyka przekada si na przestrzenne aspekty zwizane z obecnoci samochodw w miecie.

45. 45 Kategorie drg droga pierwszorzdna droga drugorzdna waniejsze drogi droga jednokierunkowa transport i komunikacja 98 98 Podwale Dworcowa Krasiskiego Hercena Kniaziewicza Dbrowskiego Puaskiego Pisudskiego Kociuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kociuszki Prdzyskiego wistackiego Wickowskiego Brzeska Zgodna Miernicza ukasiskiego Prdzyskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody abiacieka Waloska Most Oawski W aloska Puaskiego W ickowskiego Chudoby Kociuszki Na Niskich kach Krakowska Kom uny Paryskiej Plac Konsty-tucji 3 Maja Maachowskiego Puaskiego 0 100 200 300 400 500 m transport i komunikacja

46. 46 3.2 Komunikacja zbiorowa Przedmiecie Oawskie jest bardzo dobrze obsugiwane ze strony komunikacji zbiorowej, ktrej wzy znajduj si przy skrzyowaniach gwnych ulic. Atutem obszaru jest blisko gwnego dworca kolejowego. W obszarze opracowania kursuj 4 linie tramwajowe: 3, 5, 0L oraz 0P. Linia tramwajowa nr 3 kursuje na trasie Pilczyce Ksie Mae, linia 5 na trasie Oporw Ksie Mae, a linie OL i OP zapewniaj poczenie pomidzy Dworcem Gwnym PKP oraz Dworcem Nadodrze. W bezporednim s- siedztwie obszaru kursuj linie tramwajowe: 2, 4, 5, 8, 9, 10, 11 i 33+. Linie tramwajowe biegn wzdu gwnych ulic komunikacji koowej: ul. Pisudskiego, Puaskiego, Traugutta, Krakowska. Najwikszym w- zem komunikacyjnym jest obszar tzw. Placu Spoecznego. Jest to wze o znacznej uciliwoci dla pasaerw ze wzgldu na due odlegoci pomidzy poszczeglnymi przystankami w jego obrbie. Obecnie torowisko tramwajowe na ulicy Kociuszki pomidzy ulicami Pu- askiego i Krakowsk jest wykorzystywane jako awaryjne ze wzgldu na jego zy stan techniczny. Wanym cigiem komunikacji zbiorowej jest ulica Kotaja, pooona poza granic opracowania. Zapewnia ona dostpno dla ulicy Dworcowej i przylegych kwartaw zabudowy. Wzdu ulicy Kotaja kursuj linie tramwajowe 2, 5, 8, 9, 11. Przystanki komunikacji autobusowej rozmieszczone s wzdu gwnych ulic. Przedmiecie Oawskie obsugiwane jest przez linie dzienne i nocne, ktrych przystanki zlokalizowane s gownie przy przystankach komunikacji tramwajowej. W granicach opracowania kursuje 6 linii komunikacji nocnej. Dworzec Gwny PKP z przylegym Dworcem PKS zapewniaj poczenia aglomeracyjne, krajowe i midzynarodowe. W ich obrbie znajduj si istotne wzy przesiadkowe komunikacji zbiorowej. Wzy komunikacji publicznej przystanki autobusowe przystanki tramwajowe wzy komunikacji publicznej postj takswek

47. 47 Podwale Dworcowa Krasiskiego Hercena Kniaziewicza Dbrowskiego Kociuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kociuszki Prdzyskiego wistackiego Wickowskiego Brzeska Zgodna Miernicza ukasiskiego Prdzyskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody abiacieka Waloska Most Oawski W aloska W ickowskiego Chudoby Kociuszki Na Niskich kach Krakowska Kom uny Paryskiej Dworcowa Plac Konsty-tucji 3 Maja Puaskiego 0 100 200 300 400 500 m 149146145A145146A 901 900L 120 114 250240 901 900L 120 114 901 900L 120 114 120 243114901900L N N 240 250 409406 149146145A406 146145K253D243241 35 0P 0L 0P 259811 259811 0P 0L 350P 350L 3 5 10 5 4 33+ 3 5 10 5 4 33+ transport i komunikacja Komunikacja zbiorowa Trasy komunikacji autobusowej Trasy komunikacji tramwajowej Przystanki autobusowe Przystanki tramwajowe 46, 14 Linie tramwajowe i autobusowe

48. 48 3.3 Parkowanie Parkowanie samochodw w obrbie obszaru opracowania jest istotnym problemem wpywajcym na ksztat i funkcjonowanie przestrzeni. Dua gsto zaludnienia obszaru oraz lokalizacja rnych usug i handlu gene- ruj due zapotrzebowanie na miejsca parkingowe. Przedmiecie Oawskie (w obrbie granicy administracyjnej osiedla) charakteryzuje wysoki wspczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody na 1000 mieszkacw Wrocawia (rednia dla caego Wrocawia to 315). Wspczynnik motoryzacyjny dla innych rdmiejskich dzielnic Wrocawia jest znacznie niszy (237-309). Powysza statystyka przekada si na przestrzenne aspekty zwizane z obecnoci samochodw w obszarze. 1. Parkowanie wzdu ulic to najbardziej powszechna forma parkowania. Na wikszoci z 27 ulic obszaru wystpuje parkowanie po obu stronach jezdni (rwnolege bd pod ktem 45 do jezdni). Po godzinie 17.oo, gdy wikszo mieszkacw wraca do domw, wykorzystanie miejsc parkingowych wzdu ulic jest niemal 100-procentowe. Niekorzystnym zjawiskiem zwizanym z t form parkowania s trudnoci powstajce w pieszym poruszaniu si po ulicy. 2. Parkowanie zorganizowane oraz "dzikie" we wntrzach kwartaw Parkowanie zorganizowane wystpuje przewanie w obrbie nowych inwestycji mieszkaniowych. Parkingi te licz na og kilkanacie stanowisk i s uporzdkowane dziki oznakowaniu poziomemu nawierzchni. W wikszoci podwrek zaobserwowano niezorganizowane, "dzikie" parkowanie, ktre jest uciliwe dla mieszkacw. W wielu wypadkach parkujce samochody stanowi du barier przestrzenn, uniemoliwiajc wykorzystanie podwrek przez mieszkacw na inne cele. W wielu wntrzach kwartaw znajduj si wolnostojce garae dla samochodw. 3. Parkingi strzeone (patne) s form zorganizowanego parkowania. W obszarze objtym opracowaniem zlokalizowano 5 parkingw strzeo- nych i ogrodzonych. Ponadto obszar czciowo naley do strefy C patnego parkowania, ktry ograniczony jest od wschodu ulic Puaskiego. 4. Parkingi wbudowane zgodnie z wymogami dokumentw nadrzdnych posiadaj narzucony obowizek organizacji miejsc postojowych w granicach dziaki, na ktrej zlokalizowana jest inwestycja. Wspczenie powstajce budynki czsto posiadaj zorganizowane, najczciej podziemne parkingi. W obszarze opracowania powstaje zabudowa, w ktrej usytuowane bd podziemne garae. Po lewej: ulica Komuny Paryskiej: samochody zaparkowane s rwnolegle do jezdni. Po prawej: ulica Chudoby: szeroko ulicy umoliwia obustronne parkowanie prostopade. Po lewej: wntrze kwartau midzy ulicami Traugutta, Prdzyskiego, Zgodn i Komuny Paryskiej zorganizowano parking dla mieszkacw. Po prawej: parking strzeony patny przy skrzyowaniu ulic Szybkiej i Traugutta. Gara naziemny przy nowej inwestycji mieszkaniowej przy ul. Prdzyskiego Parkowanie na trawnikach w podwrzach: po lewej wntrze kwartau pomidzy ulicami Puaskiego, Komuny Paryskiej i Kociuszki, po prawej pomidzy ulicami Traugutta, Komuny Paryskiej i Wickowskiego.

49. 4949 0 100 200 300 400 500 m Parkowanie parkingi zorganizowane parkingi zorganizowane strzeone parkingi "dzikie" parkowanie wzdu ulic postj takswek wzdu ulic istniejce budynki z garaami powstajce budynki z garaami parking wielopoziomowy B B B B B B B transport i komunikacja

50. 50 3.4 Stan techniczny nawierzchni ulic ulice odremontowane obszary potencjalnych utrudnie najbardziej obcione odcinki ulic ulica o najwikszym obcizeniu stan nawierzchni dobry stan nawierzchni redni stan nawierzchni lichy stan nawierzchni zy sygnalizacja wietlna przejcia dla pieszych brak przej przy skrzyowaniach brak przej przy obiektach owiaty Nawierzchnie ulic nawierzchnia asfaltowa nawierzchnia kamienna nawierzchnia betonowa torowisko betonowe lub kamienne torowisko z tucznia Stan techniczny nawierzchni Nawierzchnie jezdni Przedmiecia Oawskiego s przewanie asfaltowe lub brukowe. Wyjtek stanowi ulica Szybka o nawierzchni betonowej jako droga dojazdowa do zabudowy wielorodzinnej i usugowej. Asfalt zosta wprowadzony w miejsce nawierzchni brukowych w celu poprawy stanu technicznego jezdni. W ostatnich latach remonty przeszy ulice Kociuszki (czciowo), Maachowskiego i Traugutta. Wykonano rwnie komplekso- w przebudow ulicy Puaskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocawia na lata 2013-2017 przewiduj w 2016 roku przebudow ul. Puaskiego na odcinku Kociuszki / Maachowskiego. Strategiczn inwestycj dla miasta Wrocawia bdzie budowa rdmiejskiej Trasy Poudniowej (TP) 2017+ czcej Plac Strzegomski z Placem Spoecznym, co bdzie si wizao z poszerzeniem ulicy Puaskiego. Kostka brukowa przy ul. Kociuszki Powyej zmodernizowana ulica Traugutta Historycznie typow nawierzchni jest kostka brukowa jak na ulicy Stacha wistackiego

51. 51 transport i komunikacja Nawierzchnie stref pieszych Stan techniczny nawierzchni chodnikw stan dobry stan redni stan zy Nawierzchnie chodnikw nawierzchnia betonowa nawierzchnia kamienna nawierzchnia mieszana nawierzchnia asfaltowa Nawierzchnie chodnikw na Przedmieciu Oawskim dziel si na cztery rodzaje: kamienne, betonowe, asfaltowe i mieszane. Materiaem historycz- nym jest kostka brukowa, wystpujca m.in. wzdu ulic Mierniczej i Pr- dzyskiego. Betonowe i betonowo-kamienne chodniki ulic Traugutta i Pu- askiego utrzymane s w bardzo dobrym stanie technicznym, podobnie jak betonowe chodniki ulicy Kociuszki. Asfaltowe chodniki wystpuj gwnie przy ul. Krasiskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocawia na lata 2013-2017 przewiduje po- praw stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Puaskiego do Dbrowskiego) oraz przebudow chodnikw ulicy Mierniczej. Kamienny chodnik ulicy Kniaziewicza Betonowy chodnik ulicy Haukego-Bosaka Zmodernizowany chodnik ulicy Traugutta o nawierzchni kamienno-betonowej Asfaltowy chodnik ulicy Krasiskiego

52. 52 3.5 cieki rowerowe Wrocawskie rowerowe trasy gwne przebiegaj: w pnocnej cz Placu Powstacw Warszawy (Placu Spoecznego), na poudniowym-wschodzie wzdu ulicy Krakowskiej, w centrum wzdu ul. Puaskiego. Trasy te nie s obecnie ze sob poczone, ale wedug Koncepcji podstawowej sieci tras rowerowych we Wrocawiu ukad docelowy. Trasy rowerowe w rejonie rdmiecia. Poczenie ich nastpi poprzez stworzenie nastpujcych planowanych tras gwnych: Krakowska z Puaskiego wzdu ul. Kociuszki oraz Traugutta; Puaskiego z czci usytuowan po pnocnej czci Placu Spoecz- nego wzdu ul. Waloskiej oraz Dobrzyskiej. Projektowane s jednoczenie wzdu ulic trasy rowerowe zbiorcze, uzupeniajce gwny ukad komunikacyjny (Pisudskiego, przeduenie Ko- ciuszki, Komuny Paryskiej, Oawska). Poprzez Plac Spoeczny przebiegaj obecnie rwnie dwa szlaki rekreacyj- no-turystyczne: Szlak Odry oraz europejski szlak EuroVelo9, ktre wspiera Dolnolska Fundacja Ekorozwoju. Rwnie bulwar rzeki Odry oraz Oawy przystosowany jest do rekreacyjnego ruchu rowerowego. Istniejca infrastruktura rowerowa Trasy gwne Parkingi rowerowe Stacje roweru miejskiego Projektowana infrastruktura rowerowa Trasy gwne Trasy zbiorcze Trasy rekreacyjne Szlaki rowerowe EuroVelo9 Rowerowy Szlak Odry

53. 53 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) PrzedmiecieOawskie Analizy do Masterplanu 4.1. Struktura przestrzenna 4.2. Strefy wejciowe 4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne 4.4. Typologia przestrzeni publicznych 4.5. Ulice 4.6. Owietlenie 4.7. Ziele 4.8. Wntrza kwartaw zabudowy 4.9. Miejsca targw ulicznych, kioski 4.10. Wyposaenie przestrzeni publicznych 4.11. Wyposaenie wntrz podwrkowych 4.12. Rzeby 4.13. Zabudowa 4.14. Wysoko zabudowy masterplan 1. rozwj historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkacy i aspekty spoeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. rodowisko 8. podsumowanie i ocena 4.15. Stan techniczny zabudowy 4.16 Dachy 4.17. Elewacje 4.18. Strefy parterw i elementy reklamy 4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 4.21. Inwestycje (2008-2013) 4.22. Planowane inwestycje (2013+) 4.23. Przedmiecie Oawskie (2017+)

54. 54 4.1 Struktura przestrzenna Przedmiecie Oawskie posiada czytelny ukad przestrzenny, wyznacza go nieregularna siatka ulic gwnych, istniejcych od XIV wieku (ulice: Komuny Paryskiej, Puaskiego, Traugutta) oraz ulicy Kociuszki (utworzonej na pocztku XIX wieku 1807). Ukad tych ulic zosta uregulowany w II poowie XIX w. (pierwszy plan budowlany dla Wrocawia), w 1860 dokonano geo- metrycznej parcelacji istniejcych drg oraz wyznaczono ulice poprzeczne. W dalszej kolejnoci powstay kwartay przylege do terenw kolejowych. (1870 powstaje kwarta Kociuszki - Wickowskiego Brzeska - wistackiego - obszar wwczas sabo zagospodarowany). W II poowie XIX w. struktura urbanistyczna posiadaa geometryczn form. W strukturze przestrzennej Przedmiecia Oawskiego mona wyodrbni kilka typw kwartaw zabudowy: kwartay due (jak np. kw. pomidzy ulicami Puaskiego, Komuny Pa- ryskiej, Prdzyskiego), kwartay redniej wielkoci (jak np. kw. ulic Kociuszki, Wickowskiego, Chudoby, Brzeska), wrd tych kwartaw mona wyrni dwa pod- typy: kwartay wertykalne/pionowe jak np. ww. kwarta Kociuszki, Wickowskiego, Chudoby, Brzeska oraz kwartay horyzontalne jak np. kw. Krasiskiego, Haukego-Bosaka, Puaskiego, Worcella) kwartay najmniejsze: jak np. kw. ulic Hercena, Komuny Paryskiej, Kra- siskiego, Kniaziewicza. Wikszo kwartaw zabudowy ma ksztat prostokta, jednak przebieg historycznych drg zdeterminowa powstanie kwartaw o ksztacie trj- ktnym i trapezowym. Tereny pomidzy ulic Traugutta a rzek Oaw nie posiadaj czytelnego ukadu przestrzennego. Przebieg ulic w obrbie obszaru opracowania rwnie wynika z historii rozwoju ukadu urbanistycznego. Gwne ulice, bdce reliktem szlakw historycznych, nie posiadaj regularnej geometrii, co pozytywnie wpywa na tworzenie si zamkni perspektywicznych. Gwne ulice w obszarze opracowania, ktre wpywaj na kompozycj przestrzeni caoci: ulica Puaskiego, ulica Kociuszki, ulica Traugutta, ulica Komuny Paryskie, s to najdusze ulice, o nieregularnej geometrii. Pozostae ulice, ktre s krtsze, cechuje regularny przebieg oraz obudo- wanie historyczn zabudow kamienicow. Tworz one zwarte wntrza urbanistyczne o proporcjach wysokoci pierzei do szerokoci ulicy 1:1. Pa- rametry te niekorzystnie wpywaj na moliwo dowietlenia mieszka przez wiato soneczne, ale i tworz niepowtarzalny charakter miejsca. Obszar opracowania jest czytelny w strukturze miasta, moliwe jest wy- znaczenie jego granic. Od pnocy naturaln granic stanowi obszar Placu Powstacw War- szawy (Placu Spoecznego) [wzdu ulicy Traugutta (od skrzyowania z Fos Miejsk), ulicy Waloskiej, przez Most Oawski]. W przyszoci planowana jest ponowna urbanizacja obszaru. Od wschodu naturaln granic stanowi pnocne nabrzee Oawy na odcinku od Mostu Oawskiego do ulicy Na Niskich kach. Obecnie tereny nabrzea Oawy zagospodarowane s w niewielkim stopniu. Poudniow barier przestrzenn s tory kolejowe wraz z przylegymi do nich terenami. Od strony zachodniej naturaln granic przestrzenn stanowi Fosa Miejska. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjto, e granic jest ulica Dworcowa, umownie oddzielajca Przedmiecie Oawskie od strefy centrum i dworca PKP. Po lewej: system kwartaw i ulic Po prawej: struktura przestrzenna obszaru

55. 55 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)

56. 56 4.2 Strefy wejciowe Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku Przedmiecia Oawskiego Widok z ulicy Krakowskiej na zbieg ulic Traugutta i Kociuszki Widok z ulicy Dyrekcyjnej na wiadukt kolejowy Widok w kierunku na Przedmiecie Oawskie ze skrzyowania ulicy Oawskiej i Piotra Skargi Strefa wejsiowa od ulicy Oawskiej (1) Strefy wejciowe od strony Starego Miasta i ul. Podwale 1. Ulica Oawska na odcinku pomidzy ulicami Kazimierza Wielkiego a Traugutta jest uciliw arteri komunikacyjn. Od skrzyowanie z ul. Krasiskiego ul. Oawska przechodzi w ulic Traugutta, ktra jest jedn z gwnych ulic Przedmiecia Oawskiego oraz w stron Placu Spoeczne- go (Placu Powstacw Warszawy), 13. Ulica Podwale jest ulic cignc si wzdu zewntrznego obwodu Fosy Staromiejskiej. Na odcinku pomidzy ulic Kotaja a ulic Dworcow ulica Podwale czy si z ulic Komuny Paryskiej. 12. Ulica Kociuszki jest fragmentem dawnego szlaku rokadowego i przebiega rwnolenikowo przez Przedmiecie widnickie. Historycznie czya ze sob Przedmiecie Mikoajskie z Przedmieciem Oawskim. 11. Ulica Pisudskiego przebiega rwnolegle do historycznego centrum miasta i czy Dworzec wiebodzki z Dworcem Gwnym. Jej przedueniem jest ulica Maachowskiego leca w granicach opracowania. Strefa wejciowa od strony poudniowej 10. Ulica Dyrekcyjna czy dwie wane arterie (ul. len z ul. Puaskiego i jest rwnie fragmentem drogi krajowej nr 98. Na odcinku pomidzy torami kolejowymi (ul. Sucha i ul. Puaskiego) ulica Dyrekcyjna przebiega pod wiaduktem kolejowym (tzw. wskie gardo). W ramach budowy rdmiejskiej trasy poudniowej planowane jest poszerzenie wiaduktu. Strefa wejciowa od strony wschodniej 9. Ulica Krakowska jest wylotow arteri komunikacyjn, wzdu niej koncentruje si zabudowa o charakterze przemysowym. Krakowska jest przedueniem ulicy Traugutta i czy si z ulic Kociuszki. Strefy wejciowa od strony Placu Spoecznego (Placu Powstacw Warszawy) 2. Ulica Krasiskiego prowadzi do obszaru z Parku Juliusza Sowackiego. 3. Ulica Kujawska jest fragmentem wza komunikacyjnego w rejonie Pl. Spoecznego i stanowi gownie dostp dla pojazdw samochodowych. 4. Ulica Plac Powstacw Warszawy oraz ulica Mazowiecka to strefy wejciowe o utrudnionym dostpie dla pieszych, czce Przedmiecie Oaw- skie z obiektami uytecznoci publicznej zlokalizowanymi wzdu bulwaru Dunikowskiego i wybrzea Sowackiego. Strefy wejciowe od strony Oawy 5. Most Oawski czy ulic Walosk z ulic Na Grobli (biegnc wzdu lewego brzegu Oawy. 6. Ulica Szybka czy ulice Traugutta i Na Grobli. Na wysokoci Oawy przechodzi w kadk piesz. 7. abia cieka (most/kadka) czy obszar objty opracowaniem z terenami rekreacji znajdujcymi si przy prawym brzegu Oawy (Park na Niskich kach, boisko pikarskie, ogrdki dziakowe). Od lewego brzegu Oawy abia cieka jest cigiem pieszo-rowerowym. 8. Most Rakowiecki jest fragmentem ulicy Na Niskich kach, biegncej rwnolegle do abiej cieki i zapewniajcej dostp do terenw rekreacji przy prawym brzegu Oawy. Most Rakowiecki wraz z ulic Na Niskich - kach czy Przedmiecie Oawskie z dzielnic mieszkaniow Rakowiec, zapewnia dostp koowy do siedziby Orodka Szkolenia Kierowcw Polskiego Zwizku Motorowego, jak i stadionu KS Polonia.

57. 57 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) Strefy wejciowe od strony rzeki Oawy 5. Most Oawski 6. ul. Szybka (kadka piesza) 7. abia cieka (most/kadka) 8. Most Rakowiecki Strefy wejciowe od strony Placu Spoecznego 2. ul. Krasiskiego 3. ul. Kujawska 4. ul. Plac Powstacw Warszawy Strefy wejciowe od Podwala i Starego Miasta 1. ul. Oawska 11. ul. Pisudskiego 12. ul. Kociuszki 13. ul. Podwale 1. ul. Oawska Pozostae wejcia 9. ul. Krakowska 10. ul. Dyrekcyjna (wiadukt) 13 1 2 12 11 10 9 8 3 4 5 6 7 Widok z Mostu Oawskiego w kierunku obszaru opracowania Widok z kadki pieszej na abiej ciece Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku ulicy Na Niskich kach Gwne ulice Gwne wejcia Pozostae wejcia Wejcia piesze

58. 58 4.3 5. Widok z ul. Kociuszki na Trzonolinowiec 6. Widok z ul. Krakowskiej na ul. Traugutta i Kociuszki 7. Widok z ul. Krasiskiego na gmach Poczty Gwnej 8. Widok z ul. Traugutta na koci w. Maurycego 4. Widok na wie pywalni miejskiej 11. Widok na Galeri Dominikask i koci Definicje o kompozycyjna wyobraalna prosta biegnca przez rodek jakiego ukadu elementw przestrzennych, np. zespou lub zespow zabudowy, parku, miasta itd. o widokowa wyobraalna prosta kierujca wzrok na charakterystyczne elementy zagospodarowania terenu lub terenw, w tym elementy znajdujce si poza obszarem planu (np. okrelane generalnie jako krajobraz). dominanta obiekt budowlany lub jego cz, ktra koncentruje uwag obser- watorw ze wzgldu na swoj wysoko, wielko lub wyrniajc form architek- toniczn. krajobraz kulturowy jest tworzony przez czowieka w wieloletnim procesie twrczym cechujcym si wielk rno- rodnoci form. Rnorodno ta determi- nowana jest przez wiele czynnikw. Dwa najwaniejsze z nich to czas i miejsce powstania [Pawowska 2001]. 1. Widok na ul. Komuny Paryskiej i ul. Kociuszki 2. Widok na ul. Puaskiego Osie widokowe i sekwencje przestrzenne

59. 59 9. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings 10. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings 1. 3. Widok na ul. Traugutta i koci w. Trjcy 2. 3. 4. 5. 6. 7. 11. 8. 9. 10. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)

60. 60 4.3 Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings. Interesujca, amana o widokowa, ograniczona 6-kondygnacyjn historyczn zabudow. Szeroko ulicy od fasady do fasady mieci si w granicach 18m22 m. Widok na dominant 12-pitrowego trzonolinowca znajdujcego si na skrzyowaniu ulic Kociuszki i Dworcowej. Widok na ulic Puaskiego - duga o widokowa zamknita w oddali przez zabudow Widok na dominant wiey kocioa w. Maurycego przy ul. Traugutta Widok z ul. Krakowskiej na budynek naronego kwartau na priorytetowym skrzyowaniu ulic Traugutta i Kociuszki Widok z ul. Kociuszki zamknity prostopad pieej Widok z z ul. Stanisawa Wickowskiego na naronik kwartau przy ul Komuny Paryskiej Sekwencje przestrzenne powstaj dziki charakterystycznym ukadom urbanistycznym. Osie widokowe tworzone s przez uksztatowane ulice wraz towarzyszc zabudow, skierowane czsto na dominanty wystpujce w krajobrazie. Przestrze rozpoznawalna wspomaga orientacj w terenie, sprawia, i identyfikujemy si z danym miejscem, jest bardziej przyjazna dla odbiorcw i bardziej interesujca dla ludzi z zewntrz. Na Przedmieciu Oawskim dugie osie widokowe uksztatowane s przez gwne ulice Traugutta, Kociuszki i Puaskiego. Niektre z krtszych ulic zamknite s poprzez prostopadle ustawione do nich pierzeje, niektre za- mykane s przez charakterystyczne naroniki przeciwlegych kamienic. Do gwnych dominant z pewnoci zaliczy mona wie kocioa w. Maurycego oraz w. Trjcy, Trzonolinowiec, budynek Fortum, osiedle Angel Wings oraz biurowiec znajdujcy si przy ulicy Traugutta.

61. 61 Osie widokowe i sekwencje przestrzenne dominanty budynki zamykajce osie widokowe ulic naroniki budynkw na zamkniciu osi ulic budynki oraz zespoy zabytkowe o duej wartoci kulturowej punkty widokowe charakterystyczne naroniki budynkw Widoki w kierunku: 1. wiey budynku pywalni miejskiej 2. Obserwatorium 3. Galerii Dominikaskiej 4. kocioa w. Bernardyna 5. biurowca przy ul. Traugutta 6. Poczty Gwnej 7. katedry w. Krzya 8. kocioa w. Jana Chrzciciela 9. biurowca Fortum 10. kocioa w. Maurycego 11. kocioa w. Trjcy 12. budynku Angel Wings 13. budynku przy ul. Szybkiej 14. budynku z ul. Krakowskiej 15. Trzonolinowca 16. centrum handlowego osie widokowe na budynki zamykajce przestrze ulic osie widokowe na naroniki budynkw osie widokowe na ziele skweru o widokowa w kierunku murali struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)

62. 62 4.4 Typologia przestrzeni publicznych Przedmiecie Oawskie posiada czytelny system przestrzenny. Jego gw- nymi elementami s cigi ulic oraz wzy funkcjonalno-przestrzenne, po- wstae na og na skrzyowaniach ulic s to miejsca, z ktrych czciej korzystaj mieszkacy osiedla i odwiedzajcy, co podyktowane jest z regu- y wzgldami funkcjonalnymi (np. wzy przesiadkowe, oferta handlowo- -usugowa, funkcje o charakterze ponadlokalnym). Jako rdze osiedla mona okreli ulice Puaskiego, Traugutta i Kociusz- ki. Tutaj wystpuj miejsca wzowe zwizane z lokalizacj przystankw komunikacji zbiorowej, gwnie w rejonie ulicy Puaskiego oraz zbiegu ulic Kociuszki, Traugutta i Krakowskiej. Pozostae miejsca wskazane jako kluczowe punkty wzowe systemu przestrzeni publicznych to wzy przesiadkowe o mniejszej iloci przystankw, jak rwnie skwery czy strefy wejciowe do obiektw o szczeglnym znaczeniu. Sie pozostaych ulic uzupenia system przestrzenny osiedla. Teren zieleni urzdzonej pomidzy ulic Podwale i Krasiskiego jest roz- legym skwerem, w ktrego obrbie mieszcz si place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacji. Jest to najwiksze otwarte miejsce wsplne, ktre jest zagospodarowane i uywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Zagospodarowane nabrzee Oawy, ktre zostao zrealizowane w zwizku z prywatn inwestycj mieszkaniow Angel Wings, jest powszechnie do- stpne. Dziki dobremu zachowaniu struktury przestrzennej, rwnie historyczny charakter osiedla odznacza si znaczn czytelnoci. Miejscowe zakcenia pochodz z okresu powojennego i polegaj na wprowadzeniu nowych form w ukadzie urbanistycznym nie respektujcych uprzednio uksztatowa- nego porzdku. Przebudowa ulicy Haukego-Bosaka skutkowaa zmian pierwotnych pro- porcji i wprowadzeniem szpaleru drzew. Znaczn ingerencj w historyczny ukad przestrzenny stanowi przebudowa ulicy Puaskiego.

63. 0 100 200 300 400 500 m 3. 4. GWNE WZY 6. Rejon skrzyowania ulic Puaskiego i Traugutta 7. Rejon skrzyowania ulic Puaskiego i Komuny Paryskiej 8. Rejon skryowania ulic Puaskiego i Kociuszki 9. Rejon skrzyowania ulic Traugutta, abia cieka i Plac Zgody 11. Rejon u zbiegu ulic Traugutta, Kociuszki i Krakowskiej POZOSTAE WZY 1. Rejon skrzyowania ulic Haukego- Bosaka i Krasiskiego 2. Rejon u zbiegu ulic Podwale, Krasiskiego i Komuny Paryskiej 3. Rejon skrzyowania ulic Kociuszki i Dworcowej 4. Ulica Dworcowa na odcinku pomidzy ul. Kociuszki i Pisudskiego 5. Rejon skrzyowania ulic Kniaziewicza i Krasiskiego 10.Rejon skrzyowania ulic Komuny Paryskiej i Kociuszki 12.Strefa wejciowa wraz z parkingiem przed sklepem wielkopowierzchniowym MIEJSCA SZCZEGLNE 13.Fragment zagospodarowanego nabrzea Oawy 14.Przestrze ulicy Haukego-Bosaka ze szpalerem drzew 15.Park i plac zabaw pomidzy ul. Podwale i ul. Krasiskiego POCZENIA POMIDZY WZAMI przystanek autobusowy przystanek tramwajowy Kluczowe punkty systemu przestrzeni publicznych 5. 7. 8. 2. 1. 6. 14. 15. 13. 12. 9. 10. 11. 63 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)

64. 64 4.5 Ulice Po lewej: Przekrj B-B (Ulica Puaskiego) Po prawej: Przekrj A-A (Ulica Traugutta) skala 1:500 Na potrzeby niniejszej analizy zastosowano jako kryterium okrelajce typ ulicy jej szeroko mierzon od fasady do fasady. W niektrych wypadkach proporcje ulic zostay zmienione w wyniku przebudowy czy braku odbudo- wy historycznego ukadu urbanistycznego. Szeroko wikszoci ulic w obrbie zachowanego historycznego ukadu urbanistycznego wynosi pomidzy 15 a 18 m. Ulica Chudoby (5) jest ulic o szerokoci nieco ponad 18 m (18,69 m) gabaryty te umoliwiaj ruch dwukierunkowy (2 pasy ruchu) w oraz obustronne parkowanie wzdu jezdni pod ktem 45 C. Ulica Kociuszki (3) i (4) jest jedn z najstarszych ulic w obrbie obszaru opracowania. W wyniku przebudowy historycznego ukadu obecnie jej przekrj poprzeczny w poszczeglnych odcinkach jest rny. Na odcinku pomidzy ul. Chudoby i ul. Wickowskiego (4) ulica ma szeroko 22 m, co umoliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy ruchu), ruch tramwajowy. Pojaz- dy parkuj tu obustronnie, skonie, wykorzystujc czciowo chodniki. Na odcinku pomidzy ul. Puaskiego i Dbrowskiego (3) szeroko ulicy to ju ponad 27 m, w jej obrbie wystpuje ruch dwukierunkowy (3 pasy) jezdni oraz parkowanie rwnolege wzdu ulicy. Ulica Dbrowskiego (1) posiada zachowane historyczne gabaryty, szeroko pomidzy jej pierzejami to 15,5 m, co umoliwia jednokierunkowy ruch koowy (2 pasy) oraz parkowanie rwnolege po obu stronach jezdni. Ulica Puaskiego (2) jest przykadem ulicy o zmienionych gabarytach przestrzennych. W latach 20112012 zrealizowano przebudow ulicy (jezdni) na odcinku ul. Traugutta i Kociuszki. Obecnie ulica posiada jezdni o szerokoci 11 m, co umoliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy jezdni), wydzielone torowisko tramwajowe oraz wydzielony parking dla ponad 50 samochodw. Szeroko ulicy od fasady do fasady siga do 50 m. Ulica ma charakter arterii komunikacyjnej, jest czci drogi krajowej nr 8 i 98 (alternatywna trasa dla Autostradowej Obwodnicy Wrocawia) oraz trasy europejskiej E67 czcej Europ rodkow z Finlandi. Ulica Kociuszki (3) i (4) na odcinku pomidzy ul. Puaskiego i ul. Krakowsk posiada awaryjne torowisko tramwajowe, ktrego niezadowalajcy stan techniczny uniemoliwia jego regularn eksploatacj.

65. 65 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) Typy ulic wg szerokoci 12 m - 15 m 15 m -18 m 18 m - 21 m 21 m - 24 m 24 m - 27 m 27 m - 30 m > 30 m 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 A A Ulica Dbrowskiego Ulica Puaskiego Ulica Kociuszki Ulica Kociuszki Ulica Chudoby 6 7 8 9 10 B B 7 8 6 10 9

66. 66 4.6 Owietlenie Podstawowe typy owietlenia wystpujce na Przedmieciu Oawskim to: latarnie wiszce, latarnie wolnostojce, latarnie mocowane na budynkach. Najbardziej dowietlone s gwne ulice kategorii zbiorczej o wzmoonym ruchu komunikacji koowej i tramwajowej, przede wszystkim ul. Generaa Kazimierza Puaskiego. Jej wyposaenie jest zrnicowane, poczwszy od latarni wiszcych, owietlajcych jezdni, poprzez wolnostojce, owietlajce tras tramwajow i cig pieszo-rowerowy, po lampy niskie, do 6 m wysokoci, znajdujce si przy przystankach tramwajowych. Wzdu gwnych cigw komunikacyjnych takich jak ulica Traugutta i Kociuszki latarnie wiszce owietlaj jezdni dwurzdowo, a wzdu ulic wszych jednorzdowo. Wikszo latarni ulicznych wolnostojcych wystpuje w zachodniej czci Przedmiecia Oawskiego, wzdu ulic Podwale, Krasiskiego, Dworcowej, Maachowskiego i Waloskiej. Pozostae lampy wolnostojce we wschodniej czci Przedmiecia owietlaj ulic Zgodn, Szybk oraz abi ciek. Na krtkim odcinku ulicy Traugutta od Podwala wystpuj latarnie wielogaziowe. Mniejsze latarnie wolnostojce wystpuj licznie w nowo wybudowanych kwartaach mieszkaniowych takich jak Angel Wings, w kwartaach przy ulicy Szybkiej, wistackiego, Prdzyskiego, Kociuszki oraz na terenie wy- remontowanego podwrka kwartau otoczonego ulicami Traugutta, Mier- niczej, ukasiskiego, Prdzyskiego. Owietlenie w postaci latarni zamocowanych na budynkach rozmieszczone jest nielicznie wzdu niektrych odcinkw ulic Maachowskiego, Komuny Paryskiej na wysokoci Skweru, Krasiskiego oraz przy Placu Zgody. Nie- liczne due lampy zamocowane s na elewacji budynkw we wntrzach kwartaowych. Cakowicie pozbawiony owietlenia ulicznego jest tylko jeden odcinek ulicy Haukego Bosaka od ulicy Krasiskiego. Stan techniczny wielu latarni, zwaszcza tych przymocowanych do budynkw, nie jest zadawalajcy. Na przedmieciu Oawskim wystpuj latarnie elektryczne z lampami sodowymi (wiato te), sabo owietlajce przestrzenie publiczne. Wikszo wntrz podwrkowych jest cakowicie pozbawiona owietlenia lub wyposaona w pojedyncze latarnie. Rwnie wzdu brzegw rzeki Oa- wy brakuje cigoci owietlenia. Jedna z najciekawszych form oprawy owietleniowej znajduje si na Mocie Oawskim, ktry wpisany jest do rejestru zabytkw.

67. 67 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 0 100 200 300 400 500 m Owietlenie latarnie wiszce latarnie mocowane na budynkach latarnie mocowane na budynkach wewntrz kwartaw latarnie wolnostojce latarnie wolnostojce wewntrz kwartaw latarnie wolnostojce niskie miejsca niedowietlone

68. 68 4.7 Ziele Przestrzenie publiczne Skwer przy ul. Krasiskiego to duy skwer znajdujcy si midzy ulicami Krasiskiego, Podwale i Komuny Paryskiej, w bliskim ssiedztwie fosy miejskiej. Po drugiej stronie fosy, przy Wzgrzu Partyzantw, rozciga si Promenada Staromiejska z wpisanym do "Ewidencji pomnikw przyrody na terenie Gminy Wrocaw" platanem klonolistnym. Okoliczn zabudow tworz okazae wille i kamienice, m.in. siedziba Konsulatu Generalnego Niemiec. W latach 1816-1861 znajdowa si tu Cmentarz w. Doroty (St. Dorotheenfriendhof), przebudowany przed 1918 r. na plac zabaw. Dzisiaj w obrbie skweru znajduje si plac zabaw i toaleta publiczna, a alejki wypo- saone s w awki i kosze na mieci. Drzewa to przede wszystkim klony, platany, wierzby, dby, a take drzewa iglaste sosny czarnej. Wystpuj tu rwnie niewielkie skupiska krzeww liciastych. Tereny nadrzeczne Oawy Istotnym elementem w systemie zieleni Przedmiecia Oawskiego s tereny nadrzeczne cignce si wzdu rzeki Oawy, ktre w latach 50-tych XX wieku jako promenady byy miejscem chtnie odwiedzanym przez space- rowiczw. Oawa charakteryzuje si du biornorodnoci, wzdu jej brzegw ro- nie wiele gatunkw drzew i krzeww. Lewobrzeny odcinek rzeki w prze- waajcej czci jest niezagospodarowany i miejscami trudny do przejcia. Wzdu rzeki wystpuj dwa odcinki promenady o nawierzchni utwardzonej: przy nowym budynku mieszkalnym znajdujcym si pomidzy abi ciek a ulic Szybk oraz przy budynku mieszkalnym Angel Wings. Zielony skwer przy ul. Krasiskiego Po prawej: tereny nabrzene wzdu Oawy

69. 69 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 0 100 200 300 400 500 m Ziele skwery zielece przy skrzyowaniach ziele niepubliczna o ograniczonym dostpie ziele niepubliczna niedostpna ziele we wntrzach podwrkowych pasy zieleni towarzyszcej wzdu ulic nieuytki ziele wysoka w podwrkach ziele wysoka wzu ulic ziele wysoka wzdu Oawy tereny nadrzeczne utrudnione przejcia wzdu terenu nadrzecznego brak cigoci zieleni wysokiej wzdu terenu nadrzecznego przysta, promenada wzdu nowej inwestycji budowlanej boiska sportowe place zabaw - stan dobry place zabaw - stan redni place zabaw - stan zy dawne zaoenia cmentarne dawne zaoenia ogrodowe dawne zaoenie skweru publicznego ogrodzenie wzdu prawej strony rzeki Oawy

70. 70 4.7 Analizowany fragment rzeki na caej swej dugoci obronity jest rolinnoci wysok w postaci drzew liciastych, z wyjtkiem terenu przy ldo- wisku dla helikopterw. Miejscami wystpuj przerwy pomidzy nasadze- niami rolinnoci wysokiej. Po drugiej stronie Oawy znajduje si kompleks edukacyjno-badawczy GeoCentrum Politechniki Wrocawskiej wraz z przystankiem kolejki linowej "Na Grobli" oraz tereny (MPWiK). Most przy abiej ciece czy lewobrzeny odcinek Oawy poprzez pro- menad "Na Niskich kach" z Rakowcem. Przy promenadzie wystpuje Park Na Niskich kach, Polski Zwizek Motorowy oraz Stadion KS Polonia. Tereny nabrzene Oawy cz si za Mostem Rakowieckim z dawnym k- pieliskiem "Oawa" utworzonym na pocztku lat 30-tych XX wieku. Drew- niane pomosty wyznaczay strefy przeznaczone do kpieli, a do dyspozy- cji goci byy piaszczystotrawiasta plaa, boiska do gier, wypoyczalnia sprztu do sportw wodnych, szatnie oraz may lokal gastronomiczny. K- pielisko Oawa funkcjonowao do 1977 r. Tereny zielone niepubliczne o ograniczonym dostpie Ziele urzdzona wystpuje rwnie w obrbie ogrodzonego skweru Mu- zeum Etnograficznego przy Placu Zgody. Niegdy by to francuski ogrd barokowy, wyposaony w liczne boskiety, szpalery drzew, rzeby i pawilony ogrodowe, nalecy najpierw do biskupa wrocawskiego, nastpnie przej- ty przez rodzin Websky. Obecnie jest to niewielki teren z zagospodarowan rolinnoci nisk i wysok, wyposaony w awki, owietlenie i kosze na mieci. Teren ten jest dostpny w dzie, za zamykany na wieczr. Obszar dawnego ogrodu Bonifratrw Prywatnym terenem zielonym Szpitala Chirurgicznego i Zakonu Ojcw Bo- nifratrw jest dawny ogrd Bonifratrw przy ul. Puaskiego. Ogrd skada si niegdy z czci ozdobnej, pooonej na osi istniejcej budowli, oraz z czci uytkowej usytuowanej przy jego wschodniej krawdzi. Kompo- zycja ogrodu opieraa si na dwch osiach przecinajcych si prostopadle, a na ich skrzyowaniu usytuowany by pawilon. W poudniowej czci ogrodu znajdowa si cmentarz. Obecnie teren ten jest ogrodzony i posiada bram wjazdow od ulicy Mier- niczej. Nielicznie wystpuj tutaj drzewa, wikszo obszaru pokryta jest zaniedban rolinnoci trawiast. Po prawej odcinek promenady wzdu rzeki Oawy o nawierzchni utwardzonej Powyej: ogrodzony skwer przy Muzeum Etnograficznym na Placu Zgody chtnie odwiedzany jest przez mieszkacw starszego pokolenia. Po prawej odcinek promenady wraz z przystani, przy budynku mieszkalnym Angel Wings, wyposaony w awki, kosze na mieci, owietlenie i niewielki plac zabaw

71. 71 Ziele podwrkowa Urzdzone wntrza podwrkowe wraz z zaprojektowan rnorodn rolinnoci ozdobn wystpuj przede wszystkim przy nowo wybudowanych inwestycjach mieszkaniowych przy ulicy Puaskiego, Prdzyskiego, Szybkiej oraz przy zabudowie mieszkalnej Angel Wings. Najstarszym odremontowanym podwrkiem, posiadajcym obecnie plac zabaw, boiska sportowe, elementy maej architektury, rolinno urzdzo- n oraz owietlenie, jest wntrza kwartaowe przy Wsplnocie Kocioa Chrzecijan Baptystw. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) W zachodniej czci Przedmiecia Oawskiego wntrza kwartaowe to tereny z nieuporzdkowan rolinnoci, nielicznymi drzewami i krzewa- mi oraz duymi obszarami trawiastym. Podwrka we wschodniej czci Przedmiecia Oawskiego s ubogie w jakiekolwiek tereny zielone. Miejsca- mi wystpuj poacie zaniedbanej trawy oraz pojedyncze drzewa liciaste. Ziele urzdzona wystpuje gwnie przy wejciach do budynkw. Ziele w kwartale przy ulicy Worcella

Engineering

Masterplan Analizy