Дорнод аймаг Баян-Уул сум Ерөнхий боловсролын сургууль

Сэдэв:

Бага боловсролын математик сургалтын чанарыг сайжруулах арга зам

2010 он

1.Абстракт2.Оршил3.Үндсэн хэсэг а.Үндэслэл б.Судалгаа /1-р шат/4. Дэд хэсэг а.Туршилт б.Судалгаа /2-р шат/5.Дүгнэлт

Илтгэлийн товъёог

Абстракт

Математикийн хэллэгийг суралцагчдад эзэмшүүлснээр математик сэтгэлгээний суурь зөв тавигдана.

Математик нь аливаа утга санаа сэтгэлгээг тодорхой илэрхийлж байдгаараа ШУ-ны хэл, байгаль нийгмийн юмс үзэгдлийн мөн чанарт нэвтэрч, түүний нууцыг тайлдаг чанараараа танин мэдэхүйн арга, бүтээлч, шүүмжлэлт, учир зүйт сэтгэлгээг хөгжүүлдгээрээ хүний хөгжлийн чансааг тодорхойлох тулгуур боловсрол байдаг.

Математикийн боловсролын сургалт нь өсвөр үе, хүүхэд залуучуудад, математик хэл, сэтгэлгээ, танин мэдэхүйн аргыг эзэмшүүлж, тэдэнд математикийн үнэт соёлыг өвлүүлэх гэсэн үе үеийнхний туйлын хүслэн, эрхэм зорилгын бодит илэрхийлэл болдог.

Оршил

Энэ утгаараа сургалтын агуулга арга зүй, технологийн тогтолцоо нь нийгмийн эрэлт, захиалга болон боловсролын зорилгын өөрчлөлттэй холбогдон тасралтгүй шинэчлэгдэн хөгжиж байх учиртай.

Иймээс багш бид нар математикийн боловсрол, сургалтын чанарыг сайжруулахын тулд өөрсдийн мэдлэг, боловсрол, арга зүйгээ байнга дээшлүүлэн ажиллах хэрэгтэй юм.

Суралцагчдаас хичээл тус бүрээр ТТШ-ыг авахад математикийн стандарт хангалт нь чанарын хувь бусад төрлийн хичээлээс доогуур үзүүлэлттэй гардаг нь багш бидэнд ажиглагддаг. Үүнээс үндэслэн энэ талаар байнга судлан дүгнэлтүүдийг хийсээр ирсэн.

Бид сургууль дээрээ энэ шалтгааныг тодруулахаар математик боловсролын хэллэгийг хэрхэн эзэмшиж байгаа талаар судалгааг хийлээ.

Үндсэн хэсэг

Учир нь монгол хэлний хичээлийн зааврыг ухааран ойлгосон хүүхэд тухайн даалгаврыг сайн гүйцэтгэдэг. Үүнтэй адил математикийн хичээлийн заавар нь математикийн хэллэг байдаг гэдгийг ойлгуулах зорилготой.

Үүнээс үндэслэн математикийн боловсролын цогц чадамжийг бусад хичээлийн цогц чадамжтай харьцуулан үзүүлбэл:

Математикийн боловсролын цогц чадамж

Хэлний чадамж Сэтгэлгээний чадамж

Хэлээр харилцах

1

Учирлан үндэслэх

2

Загварчлах

3

Асуудал шийдвэрлэх

4

Аливаа

боловсролын цогц чадамж

Үйлийн

чадамж

Мэдэхүй – II. 1 I.2 I.3 I.4

Бүтээхүй –IIII. 1 II.2 II.3 II.4

Амьдрахы

н чадамж

Бие даан оршихуй- III III.1 III.2 III.3 III.4

Нийгэмшин иргэншихүй -IV

IV.1 IV.2 IV.3 IV.4

Аливаа боловсролын зорилго болон математикийн боловсролын зорилгын уялдаа

холбоо

• АБЦЧ

МБЦЧ

I. 1 нь “математикт суралцахын хэрээр математик хэл, харилцааны чадамж сайжрах ба мөн математик хэлээр харилцах тусам математик сурах арга ухаан нэмэгдэнэ”

II. 1 нь математикийн мэдлэгийг бүтээн суралцахад математик хэл, харилцааны чадамж нь “Багаж” болж хэрэглэгдэнэ. Харин математик хэл, харилцааны чадамж гүнзгийрэн сайжрахын хэрээр математикийн мэдлэг бүтээх арга ухаан нэмэгдэнэ.

III. 1 нь математикт бие даан суралцахад математик хэл харилцааны бүтээмж нь дээшилнэ. Харин математик хэл харилцааны чадамж хөгжихөд математикт бие даан суралцах боломж арга ухаан дээшилнэ.

IV. 1нь нийгэмшин иргэншиж хөгжихийн хэрээр математик хэл, харилцааны хэрэглээ нэмэгдэнэ. Харин математик хэл, харилцааны чадамж төгөлдөржихөд нийгэмшиж иргэнших хүрээ тэлнэ.

Дээрх хүснэгтийн тайлбар

I. 2 нь математикт суралцах хэрээр учирлан тайлбарлах барил төлөвшинө. Харин учирлан үндэслэх цогц чадамж төлөвшихөд математикт суралцах боломж дээшилнэ.

II. 2 нь математикийн мэдлэг бүтээх үйл ажиллагаа нь учирлан үндэслэх барил хөгжих суурь болно. Харин учирлан үндэслэх чадамж нь математикийн бүтээлч чадвар хөгжихийн урьдчилсан нөхцөл болно.

III. 2 нь математикт бие даан суралцахад учирлан үндэслэх чадамж төлөвшихийн хэрээр математикт бие даан суралцах нөхцөл боломж бүрдэнэ.

IV. 2 нь нийгэмшин иргэншиж хөгжихийн хэрээр аливааг учирлан үндэслэх чадвар хөгжинө, учирлан үндэслэх чадамж төгөлдөржих хэрээр нийгэмшин иргэнших чадвар дээшилнэ.

I. 3 нь математикийг мэдэхийн хэрээр юмс үзэгдлийг математикаар загварчлан таних нөхцөл бүрдэнэ. Харин математикаар загварчлах чадамж төлөвших хэрээр мэдэх арга ухаан хөгжинө.

II. 3 нь математикийн мэдлэг бүтээхийн хэрээр математикаар загварчлах арга барил хөгжинө. Харин математикаар загварчлах чадамжийн төлөвшил гүнзгийрэхийн хэрээр математик мэдлэгийг бүтээх арга ухаан нэмэгдэнэ.

III. 3 нь математик бие даан суралцах арга ухаан нэмэгдэхийн хэрээр математикаар загварчлах чадамжийн бүтээмж дээшилнэ. Харин математикаар загварчлах чадамжийн төлөвшил гүнзгийрэн сайжрахын хэрээр математикт бие даан суралцах сонирхол, арга ухаан нэмэгдэнэ.

IV. 3 нь нийгэмшин иргэнших чадамж боловсронгуй болохын хэрээр математикаар загварчлах нөхцөл боломж нэмэгдэнэ. Харин математикаар загварчлах цогц чадамжийн төлөвшил төгөлдөржихийн хэрээр нийгэмшин иргэнших боломж дээшилнэ.

I. 4 нь математикийг мэдэх тусам аливаа асуудлыг оновчтой шийдэх арга ухаан нэмэгдэнэ. Харин асуудал шийдвэрлэх цогц чадамж төлөвшихийн хэрээр аливааг мэдэх арга ухаан нэмэгдэнэ.

II. 4 нь математик мэдлэг бүтээх арга ухаан нэмэгдэхийн хэрээр аливаа асуудлыг оновчтой шийдэх сэтгэлгээний чадамж хөгжинө. Харин асуудал шийдвэрлэх цогц чадамжийн төлөвшил гүнзгийрэхийн хэрээр мэдлэг бүтээх арга ухаан нэмэгдэнэ.

III. 4 нь математикт бие даан суралцах чадвар дээшлэхийн хэрээр аливаа асуудлыг шийдвэрлэх боломж нэмэгдэнэ. Харин асуудал шийдвэрлэх цогц чадамжийн төлөвшил гүнзгийрэн сайжрахын хэрээр математикт бие даан суралцах арга ухаан хөгжинө.

IV. 4 нь нийгэмшин иргэнших чадамж боловсронгуй болохын хэрээр асуудал шийдвэрлэх боломж нэмэгдэнэ. Харин асуудал шийдвэрлэх цогц чадамжийн төлөвшил төгөлдөржихийн хэрээр нийгэмшин иргэнших хүрээ тэлнэ.

Судалгаа нэг 3-5-р ангийн суралцагчдын математикийн тэмдэгтүүдийн нэршлийг хэрхэн мэдэж буй байдлыг судалж дүгнэнэ.

Судалгаа хоёр 4-5-р ангийн суралцагчдын математикийн хэллэгүүдийг хэрхэн ялгаж, ойлгож, хэрэглэж буй байдлыг судалж дүгнэнэ.

Судалгаа авах заавар

Судалгаа-1

Судалгаа-2

23+56-69*24/2............................

S= a*вP=2*(а+в)

.............................10+8>∆

.............................∆O

.....................

.............................................................

......................

.....................................Тэгшитгэл

...............................................................Үсэгт илэрхийлэл

................................Нэртэй тоо

..............................................................

КвадратХэрчим

Олон өнцөгтЦацрагШулуун

№ Анги бүлэг

Хамрагдсан сурагчдын тоо

Оноо Хувь

1 4а 7 88 52.3

2 4б 12 157 54,5

3 4в 10 116 48,3

4 5а 11 151 57,1

5 5б 12 151 52,4

Нийт 52 663 52.9

Судалгааны анализ-1

Судалгааны анализ- 2

№ Анги бүлэг

Хамрагдсан сурагчдын тоо

Оноо Хувь

1 4а 7 38 38.7

2 4б 12 90 53,5

3 4в 10 36 25,7

4 5а 11 68 44,1

5 5б 12 69 41,1

Нийт 52 301 40.1

Дээрх судалгаанаас үзэхэд математикийн сургалтанд хэллэгийг зөв эзэмшүүлэх шаардлагатай нь харагдаж байна.

Учир нь математикийн боловсролын суурь чадамж нь хэлний чадамж /1МА1,2,3,4:К1,2/ буюу хэлээр харилцах, учирлан үндэслэх чадамжууд байдаг . Энэхүү чадамжуудыг эзэмшсэнээр цаашид суралцагчдын сэтгэлгээний чадамж /1МА1,2,3,4:К3,4/ болох загварчлах, асуудал шийдвэрлэх чадамжуудын суурь нь зөв тавигдана гэж үзэж байна.

Судалгааны дүгнэлт

Иймээс математикийн хэллэгийг зөв эзэмшүүлэх туршилтыг 4,5-р ангиудын сургууль зохицуулах 5 цагийн хичээл дээр үзэв.

Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд дараах байдлаар ээлжит хичээлийг зохион байгуулав.

Дэд хэсэг

1-р цаг:Цифр ба тэмдэгтүүдийг бичсэн хэрчмэл

тарааж өгөх материал ашиглан сурагчдаар уншуулах, нүдлүүлэх, бичүүлэх үйлдлүүдийг хийлгэв.

2-р цаг:Математикийн хэллэгийг зөв нэрлэн

стандарт хэлбэрээр бичих дадлага ажил хийв. Жишээлбэл: Багш 2+6+8-6= гэж бичсэн үзүүлэн харуулж “Математик” хэллэгийг бичүүлэх г.м

3-р цаг: Цифр ба тэмдэгтүүдийг ашиглан

бодлогуудыг зохиох дадлага ажил хийв. /Илэрхийлэл, тэгшитгэл, тэнцэтгэл биш, тоймлох, жиших, харьцуулах г.м/

4,5-р цаг:Олон оронтой тоог стандарт хэлбэрээр

болон үгээр бичих, тэгшитгэл, илэрхийлэл г.м алгебрын үйлдлүүдийг цээжээр бичүүлэх, үйлдлийн хэллэг буюу тайлбарыг ухамсарлан ойлгуулах дадлага ажлыг хийв.

Туршилт хичээлийг явуулснаар дараах ололттой талууд ажиглагдав:

а.Хүүхдүүдийн хичээлд оролцох идэвхи сайн байсан.

• Учир нь багш хичээл бүрт бүтээлч аргыг хамтран ажиллах замаар ашиглаж байв.

• Математикийн тэмдэгтийн нэршил, зааврыг ашиглаж сурснаар бие даан бодлого бодох аргаа эзэмшиж эхэлсэн.

б.Математикийн бодлого бодох хурд нэмэгдэж буй зэрэг нь ажиглагдлаа.

Туршилт хичээлийн үр дүн

Анги

Бүлэг

Хүүхдийн тоо

А В С D F Амжилт

Чанар

5

А 31 5 7 7 6 6 80,6 38,7

Б 33 5 5 8 7 8 75,7 30,3

4

А 38 6 7 7 8 10 73,6 34,2

Б 37 7 7 6 8 9 75,6 37,8

В 36 7 6 5 8 10 72,2 36,1

Дээрх туршилт хичээлийн өмнөх “Математик” хичээлийн ТТШ-ын анализ.

Анги Бүлэг

Хүүхдийн тоо

А В С D F Амжилт

Чанар

5

А 31 5 8 6 7 5 83,8 41,9

Б 33 5 6 8 7 7 78,7 33,3

4

А 38 7 6 7 10 8 78,9 34,2

Б 37 7 8 6 8 8 78,3 40,5

В 36 5 8 7 9 7 80,5 36,1

Дээрх туршилт хичээлийн дараах “Математик” хичээлийн ТТШ-ын

анализ.

Амжилт

5а 5б 4а 4б 4в Бүгд66

68

70

72

74

76

78

80

82

84

ӨмнөхДараах

5а 5б 4а 4б 4в Бүгд0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

ӨмнөхДараах

Чанар

Энэхүү илтгэлийг бэлтгэх явцад хийсэн туршилт болон судалгаанаас үзэхэд суралцагчдын даалгавар гүйцэтгэх чадвар нь тухайн шат бүртээ ахиж буй нь харагдаж байна. Үүнээс үзэхэд математикийн хичээлийн гол тулгуур ухагдахууны нэг нь математик хэл юм.

Иймээс математикийн боловсролын цогц чадамжийн суурь чадамж нь хэлээр харилцах чадамж гэдгийг ухамсарлан ойлгож цаашид сургалтандаа энэ талаар анхааран ажиллавал үр дүнд хүрнэ гэдэгт найдаж байна.

Дүгнэлт

Анхаарал тавьсан та бүхэнд баярлалаа!