Yếu tố ánh sáng lên da người

Thành viên nhóm: 1. Dương Thị Ái Như2. Nguyễn Thị Hồng Yến3. Lê Tuấn Anh4. Hà Thị Dung5. Trần Thị Thơ6. Nguyễn Thị Linh7. Thái Tuấn Anh8. Lê Thị Thu Uyên9. Tháii Tuấn anh

MỞ ĐẦU

Hiện tượng da bắt

nắng khi tiếp xúc lâu

với ánh sáng mặt trời?

Thậm chí nếu duy trì

cường độ tiếp xúc

chúng ta sẽ bị cháy

nắng tồi tệ hơn

nữa là bị nám da?

Yếu tố ánh sáng

- Cung cấp chủ yếu từ mặt trời

- Gồm các tia đơn sắc có bước sóng từ 100-100000nm

• Chiếm 9% tổng năng lượng

• Khả năng phá hủy tế bào động vật thực vật ghê gớm

• Ứng dụng: Chụp x-quang, tia laze

Tử ngoại

• Chiếm 45% tổng năng lượng

• Có ý nghĩa lớn với sinh vật, là nguồn sống(quang hợp, quan sát…)

Ánh sáng

khả kiến

• Chiếm 46% tổng năng lượng

• Tác dụng sinh nhiệtHồng ngoại

Tác động

Tích cực

- Làm khỏe da

- Phòng ung thư

- Chống còi xương

- Tăng cường miễn

- dịch

Tiêu cực

- Tăng sừng

- Hồng ban

- Sinh sắc tố

- Ung thư

- Lão hóa

- Khởi phát

1. Làm khỏe da

- Giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh chàm (viêm da), vảy nến và trứng cá.

- Tăng cường lương vitamin D và giúp cơ thể sản sinh hooc môn “hạnh phúc” serotonin

2. Phòng ung thư

- Ung thư hắc tố ở da thường xuất hiện ở những vùng bị che nắng chứ không phải ở phần da tiếp xúc nhiều với ánh nắng

- Tỉ lệ mắc bệnh cũng như tử vong do các loại ung thư da ở các nước châu Âu thiếu ánh nắng còn cao hơn so với vùng xích đạo nơi nắng chiếu quanh năm.

Hình: Các bệnh nhân ung thư da

3. Chống còi xươngDưới tác dụng của tia UVB, sự tổng hợp

vitamin D3 xảy ra trong phần sâu của

thượng bì, sau đó vitamin D3 được gan giữ

lại và chuyển thành dạng 25 hydroxy -vitamin D3 (là chất chuyển hóa hoạt động).

Tăng khả năng hấp thụ canxi và vận chuyển canxi.

4. Tăng cường cho hệ miễn dịch,

tốt cho tim mạchTăng số lượng các bạch cầu,các kháng thể miễn dịch

Tăng khả năng vận chuyển, tiếp chuyển ôxy của hồng cầu để giúp cơ thể tiêu diệt các siêu vi trùng và các vi khuẩn yếm khí.

Giảm colesterol, tăng lưu thông máu

5. Hồng ban

Người ta chia ra 4 độ hồng ban, độ nặng tăng dần từ:

- Hồng ban màu hồng Tế bào tự phục hồi

- Hồng ban màu đỏ tươi

- Hồng ban tím, phù nề, đau: Tế bào bị tổn thương không thể tự phục hồi

- Tróc da (tạo phỏng nước): Xuất hiện đột biến

Cơ chế phuc hôi căt loc và tái hoat hoá do ánh sáng

Hình: Một vài dạng hồng ban

6. Tăng sừng

Tia UVB cũng như UVA có vai trò làm tăng sự phân bào của Keratinocytes làm cho lớp sừng dày lên. Ở người bị mụn trứng cá, hiện tượng tăng sừng này rất tai hại vì nó làm tăng thêm sự ứ đọng chất bã, làm tăng các mụn cồi (comedons) đồng thời xuất hiện nhiều sang thương viêm hơn.

Đòng thì lớp sừng này lại giúp bảo vệ da khỏi tác hại của các tia UV

8. Sinh sắc tố

Sự nâu da bắt đầu từ 2 ngày sau khi tiếp xúc và tác dụng tối đa vào khoảng ngày thứ 20. Nó biến mất dần sau đó nếu không phơi nắng nữa.

Sự tạo sắc tố này là do phản ứng đáp ứng của da làm tăng sức chứa melanin trong da do sự phơi bày của da và do tác động của ánh sáng mặt trời nhặm giảm tác động của tia UV lên da

9. Sự lão hóa da do ánh sáng

mặt trờiTác dụng của tia sáng mặt trời trong việc tạo ra sự lão hóa da đã được chứng minh nhờ vào công trình của Lauken Kligman trên những con chuột không có lông.

Ở người, ngày nay người ta cho rằng sự lão hóa da do ánh sáng mặt trời là do tác dụng công và sự hiệp đồng giữa tia UVA và UVB, tia hồng ngoại và tia ánh sáng khả kiến.

Cơ chế: tia UV gây ức chế miễn dịch bằng cách gây nhạy cảm và kích thích đáp ứng miến dịch

10. Sinh ung thư

Ung thư da (tế bào đáy và tế bào gai) tác dụng sinh ung của ánh sáng đối với ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào gai là một hiện tượng tích lũy tùy thuộc vào liều lượng của ánh sáng.

U sắc tố ác tính

Đối với bệnh này, tác dụng sinh ung của ánh sáng mặt trời không phải do tác dụng tích lũy mà có liên quan đến sự phơi bày ánh sáng đột ngột và dữ dội ở thời thơ ấu.

11. Khởi phát hay làm nặng thêm

những bệnh da do ánh sángSự phơi bày dưới tia UVB có thể làm khởi phát :

Bệnh da nhạy cảm ánh sáng do thuốc bôi tại chỗ hay toàn thân, tertinoine, peroxyde benzoyl, amitriptyline, vinblastine.

Những bệnh da nhạy cảm như viêm da ánh sáng đa dạng.

Một vài bệnh da do nhạy cảm ánh sáng như: đợt tái phát của herpès môi, mụn trứng cá, trứng cá đỏ...

Cơ chế1. Sư hình thành săc tô (tông hơp

melanin)Trong lơp biêu bì, săc tô melanin tao ra kha năng bao vê khoi ánh măt trơi môt cách tư nhiên băng cách giam năng lương bưc xa thông qua phân tán và hâp thu. Sư hình thành melanin mơi đươc kích thích (săc tô gián tiêp).Sư hình thành săc tô ngay lâp tưc đươc kích hoat chu yêu là do bưc xa UVA: tiên chât melanin có màu yêu đươc quá trình oxy hóa làm sâm màu. Tuy nhiên, màu da rám năng ngay lâp tưc này chi là tam thơi và chi là môt phân bao vê khoi ánh măt trơi.

Các bào quan mang màu (Melanosomes) được chuyển từ tế bào tạo melanin (melanocytes) đến tế bào tạo sừng (kerarinocytes) thông qua các đơn vị sắc tố (một melanocyte trên 36 keratinocytes). Các melanin được phóng thích tiến hành bảo vệ ADN bằng cách bao quanh hạt nhân của tế bào. Các sắc tố sau đó di chuyển đến bề mặt da với các tế bào biểu bì.

Một cơ chế phản hồi kích hoạt bởi các hoạt động tăng cường của enzyme tyrosinase cần thiết cho sự hình thành melanin làm chậm việc đổi mới tế bào, gây ra sẽ dày lên của lớp sừng

2. Sư dày lên cua lơp sưng

Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời kích thích khả năng tự bảo vệ sinh lý, dân đến việc không chỉ hình thành melanin mà còn làm dày lên đáng kể lớp sừng. Cùng với melanin, lớp sừng dày tạo một lá chắn hiệu quả chống lại bức xạ UV.

3. Cơ chê phuc hôi ADN

Chiêu xa UVB có thê gây ra tôn thương ADN cho các tê bào biêu bì. Da có cơ chê phuc hôi ADN (phuc hôi căt loc và tái hoat hoá do ánh sáng) có thê phân nào giam sô lương tê bào bi tôn thương do tác đông cua ánh sáng.

Trong phuc hôi căt bo (phuc hôi trong tôi), các phân đoan DNA bi hư hong đươc nhân diên và loai bo băng enzyme. Các phân đoan DNA bi hư hong đươc thay thê băng các đoan còn nguyên ven đươc san xuât băng quá trình tông hơp enzym.

Tuy nhiên, nếu da tiếp xúc ánh nắng quá lâu mà không được bảo vệ đầu đủ và các cơ chế phục hồi ADN sẽ bị quá tải. Các tế bào hoặc chết vì bị tổn thương do bức xạ quá nặng hoặc sẽ biến đổi và truyền thông tin di truyền sai. Kết quả là gây ra tổn thương ánh sáng mãn tính với bệnh lý elastosis, tổn thương tiền ung thư và ung thư biểu mô tế bào vảy. Không giống như tổn thương cấp tính do ánh sáng gây ra (cháy nắng), những biểu hiện mãn tính của tổn thương không thể chuyển đổi ngược lại.

4. Sư hình thành các chât loc tia cưc tím, như axit urocanic

Axít Urocanic được hình thành từ các axít amin histidine trong tế bào sừng của lớp sừng và chỉ được tìm thấy trong mồ hôi. Sau khi tiếp xúc với bức xạ UVB các đồng phân trans của acid urocanic được chuyển đổi thành các đồng phân cis năng lượng cao hơn, do đó bảo vệ da băng cách hấp thụ và làm tiêu năng lượng của bức xạ gây hại.

5. Phân tư ân gôc tư do (chât chông oxy hóa)

Các tế bào của da được trang bị các enzyme (ví dụ như superoxide dismutase và peroxidases) để bảo vệ chống lại các tổn hại cho tế bào gây ra bởi gốc tự do. Trong số các phân tử ẩn gốc tự do hiệu quả nhất là tocopherol, ascorbic acid và ß-carotene, là tất cả đều tiêu hoá được với thực phẩm. Melanin được hình thành bởi các melanocytes cũng hoạt động như một phân tử ẩn gốc tự do.

1. Màu da

Thực ra, gen di truyền của chúng ta đều giống nhau và tất cả mọi người đều có làn da tối màu khi tổ tiên loài người lần đầu tiên xuất hiện vào hàng triệu năm trước. Điều quyết định màu da con người là một hắc sắc tố gọi là melanin. Do SLC24A5

Tất cả chúng ta được sinh ra với một lượng melanin nhất định trong da và số lượng các sắc tố này không thể nào thay đổi ngay cả khi chuyển đến sống tại một nơi khác trên thế giới. Tại những vùng xa xích đạo, mặt trời chiếu sáng ít hơn nên cơ thể con người cũng tiến hóa để thích ứng với môi trường sống mới

Hiện tượng này được gọi là "quy luật

Groger". Theo đó, người dân tại

những vùng gần xích đạo hơn bao giờ

cũng có màu da thẫm hơn. Quy luật

này không chỉ áp dụng cho con người

mà với mọi sinh vật sống trên hành

tinh.

2. Chu kì

Vào mùa hè, lượng melanin trong da

chúng ta sẽ phân bố đều khắp cơ thể

để bảo vệ da phần nào khỏi tác động

của của mặt trời và làm da chúng ta

trở nên sậm màu hơn, điều mà chúng

ta thường gọi là rám nắng.

Còn mùa đông, khi lượng melanin

được phân bổ ít hơn trông làn da của

chúng sẽ trở nên sáng và trắng hơn

3. Phù hợp

Nhiêu nghiên cưu cho thây chi cân phơi măt ra ánh sáng mỗi ngày từ 10 - 20 phút có thê đã là đu cho mỗi chúng ta. Cũng như vơi moi món quà đươc thiên nhiên ban phát, chúng ta không đươc lam dung. Nêu tiêp xúc vơi ánh sáng măt trơi quá nhiêu, chúng ta có thê bi cam năng, hong măt, bong da, cưng và khô da, làm da sân sùi, sam da và ca tăng kha năng bi ung thư da.