Ταξίδι στον κόσμο των αρωματικών φυτών και βοτάνων της πατρίδας μας

Παρουσίαση της περιβαλλοντικής ομάδας του 2ουΓυμνασίου Αγίων Αναργύρων

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μίχου Σοφία Σχ.΄Ετος : 2013 - 2014

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει παγκόσμια, ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα λεγόμενα «αρωματικά φυτά» και τις πολλαπλές χρήσεις τους. Παρατηρείται μια αυξημένη ζήτηση σε φυσικά προϊόντα που είναι συνυφασμένη με το σύνθημα «επιστροφή στη φύση».

Ελλάδα, η γη των βοτάνων Στη χώρα μας συναντάμε 5.500 διαφορετικά

βότανα εκ των οποίων 1.300 είναι ενδημικά (φυτρώνουν μόνο στην Ελλάδα ).

Ειδικά ο χώρος του Αιγαίου χαρακτηρίζεται ένα φυσικό εργαστηριακό περιβάλλον

Ο θησαυρός αυτός της γης μας, γίνεται ανάρπαστος

στο εξωτερικό.

Οι υποομάδες μας

Τα αρωματικά φυτάκαι βότανα

ευωδιάζουν ……….

Θρησκεία

Υγεία

Βιομηχανία

Αγορά

Μαγειρική

ΣπίτιΜουσική

Διακόσμηση

Στον κήπο τουΣχολείου μας

ΙστορίαΛογοτεχνίαΓλώσσα

Η αφίσα μας

Ορισμός • Βότανα: φυτά των οποίων οι

ρίζες, μίσχοι, άνθη και φύλλα χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία χάρη στη μυρωδιά ή το άρωμά τους.

Λεξικό της Αγγλικής της Οξφόρδης.

• Βότανο: φυτό που έχει φαρμακευτικές ιδιότητες.

Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ.Μπαμπινιώτη

Τα βότανα στο πέρασμα του χρόνου Κανείς δεν γνωρίζει πότε

συλλέχθηκαν για πρώτη φορά βότανα. Πρώτες αναφορές υπάρχουν από τους αρχαίους Αιγυπτίους, που δείχνουν τα βότανα να χρησιμοποιούνται σαν φάρμακα, στο φαγητό, σαν καλλυντικά και σαν βαφές.

Σε όλη την Ελλάδα υπήρχαν περιοχές που είχε αναπτυχθεί η βοτανοσυλλογή . Κυριότερες : τα βουνά της Πίνδου, η Κρήτη, ο Ταΰγετος, νησιά του Αιγαίου ,το Άγιο Όρος.

Ο άνθρωπος ήταν πληροφορημένος, από την αρχή του πολιτισμού,  για τα αποτελέσματα των αρωμάτων στο σώμα στο μυαλό και στα συναισθήματα.   Τα πιο ακριβά , προσφέρονταν στους θεούς και στις θεές σαν θυσία, και η χρήση αρωματικών θυμιαμάτων έχει καταγραφεί από την αρχαιότητα.

Σε όλο τον κόσμο, διαφορετικές κουλτούρες  έχουν ανακαλύψει πολλά κοινά σημεία όπως και ποικίλες χρήσεις για βότανα και αιθέρια έλαια. Οι μύθοι, οι θρύλοι, η παράδοση και η ιατρική αντικατοπτρίζουν αυτές τις γνώσεις.

Μυθολογία Ο Απόλλωνας έκανε τη

δάφνη ιερό του φυτό. Καθιέρωσε την απονομή  δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα επίπεδα. Στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες όλοι οι νικητές στεφανώνονταν με δάφνινο στεφάνι.

Στην Αρχαία Ελλάδα

• Ο βαθύτερος γνώστης των βοτάνων ήταν ο Κένταυρος Χείρων. Βότανα όπως το Κενταύριο και το Χειρώνιο φέρουν ακόμη το όνομά του.

• Ο Αριστοτέλης έγραψε δύο βιβλία «Περί Φυτών» καθώς είχε πλούσιο βοτανικό υλικό από την Ελλάδα και από την Ασία που οφείλεται στον Μέγα Αλέξανδρο.

«Αν οι άνθρωποι ζούσαν και τρέφονταν σωστά δεν θα υπήρχαν αρρώστιες»

Ιπποκράτης

• Ο Ιπποκράτης ήταν εκείνος που είχε διδάξει

πως η τροφή πρέπει να είναι όχι μόνον υγιεινή, αλλά και ευχάριστη.

• O πατέρας της ιατρικής είχε διαπιστώσει τη σχέση υγείας και διατροφής 2.500 χρόνια πριν.

Διοσκουρίδης 1ος μ.Χ.αι. Ο Διοσκουρίδης

υπήρξε ο διασημότερος φαρμακο-γνώστης βοτανολόγος. Στο έργο του "Περί ύλης ιατρικής"=(De Materia Medica) κατέγραψε περισσότερες από 1.000 φαρμακευτικές ουσίες, η πλειοψηφία των οποίων προερχόταν από φυτά.

Λογοτεχνία Αναφορές βοτάνων σε λογοτεχνικά έργα

έχουμε ήδη από την αρχαία γραμματεία μας, αρχίζοντας από τα ομηρικά έπη, περνώντας από τους κλασικούς και φθάνοντας έως τους μεταχριστιανικούς αιώνες. Αναφορές έχουμε στα έργα της βυζαντινής λογοτεχνίας και αργότερα, (15ος - 17ος αι.), στην κρητική λογοτεχνία. Σχετικά σημεία έχουν εντοπισθεί στον «Κρητικό Πόλεμο» του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, βεβαιότατα στον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου, αλλά και στην «Ερωφίλη» του Χορτάτζη.

Στη βυζαντινή αγιογραφία εικονίζεται η

Αγία Αναστασία, με μπουκαλάκια

φαρμάκων και βότανα στο χέρι.

Ονομάστηκε φαρμακολύτρα, γιατί σώζει με φάρμακα τους ανθρώπους. Θεωρείται Αγία-γιατρός και Αγία των βοτάνων.

Βικογιατροί Στο Ζαγόρι στην Ήπειρο, την περίοδο της

Τουρκοκρατίας, από τον 17ο ως τον 19ο αι., έζησαν διάσημοι πρακτικοί γιατροί, γνωστοί με το όνομα Βικογιατροί ή Κομπογιαννίτες.

Θεράπευαν με βότανα, που μάζευαν από το φαράγγι του Βίκου. Από εκεί το όνομά τους: Βίκος + γιατρός = βικογιατρός

Μοναστηριακή Βοτανολογία

Στην Ελλάδα οι συνταγές για τη χρήση μοναστηριακών βοτάνων, διασώθηκαν από κάποιους χαρισματικούς μοναχούς, με αποτέλεσμα η μοναστηριακή βοτανολογία να αποτελεί την πλουσιότερη πηγή γνώσης.

Σήμερα η ιατρική έχει στρέψει το βλέμμα της στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Κρήτη.

Οι γιατροί και οι διαιτολόγοι πιστεύουν ότι τα βότανα και τα άγρια χόρτα της Μεσογείου είναι «φορτωμένα» με ηλιακή ενέργεια. Ο ήλιος της Μεσογείου είναι αυτός που κάνει όλη αυτήν την απίστευτη ποικιλία των βοτάνων.

Δραστηριότητες και δράσεις

Μάθαμε για τα χαρακτηριστικά, την

καλλιέργεια, και τη χρησιμότητα των φυτών

Προμηθευτήκαμε φυτά από φυτώριο αρωματικών φυτών

Άρχισε η μεταφύτευση σε μεγαλύτερες γλάστρες

του βασιλικού, δενδρολίβανου

μέντας, ρίγανης

δυόσμου, μαϊντανού

και άλλων………

που τοποθετήθηκαν σε επιλεγμένη θέση στο προαύλιο

Η αισθητική μας παρέμβαση

Τρόποι παρασκευής βοτάνων

• Έκχυση (Έκχυμα), δηλαδή εκχύλιση με νερό που βράζει - αφορά τα φύλλα, άνθη, σπόροι.

• Το Βράσιμο (Αφέψημα) που αφορά τα σκληρότερα μέρη του φυτού .

• Κατάπλασμα (Κομπρέσα)

• Σκόνη

• Αιθέρια έλαια

Δοκιμάσαμε τσάι με διάφορες γεύσεις αρωματικών φυτών

Μας άρεσαν η κανέλλα ,τα εσπεριδοειδή και το κεράσι.

Είδαμε πως γίνεται το αφέψημα χαμομηλιού

Το κατάπλασμα

Φτιάξαμε εκχύλισμα από τσουκνίδα

το οποίο είναι το καλύτερο οικολογικό εντομοαπωθητικό και ψεκάσαμε τα φυτά

μας

Φτιάξαμε σκόνη κανέλλας

και ένα διακοσμητικό κηροπήγιο

Παρατηρήσαμε τα φύλλα των φυτών

Αποξήρανση με διάφορες μεθόδους

και φτιάξαμε το φυτολόγιό μας

Ερωτηματολόγιο

Στα πλαίσια της έρευνάς μας, μοιράσαμε ερωτηματολόγια

• στους καθηγητές μας, • στους συμμαθητές μας• στους γονείς μας

Τα συμπεράσματα1. Όλοι έχουν αρωματικά-βότανα στο σπίτι τους.2. Τα πιο δημοφιλή είναι: μαϊντανός, τσάι, δάφνη,

δυόσμος, ρίγανη, χαμομήλι.3. Η κύρια χρήση τους είναι: στη μαγειρική και

σαν ρόφημα.4. Για τις ιδιότητες και τις χρήσεις τους έχουν

πάρει πληροφορίες από: συγγενείς και φίλους 60% , από βιβλία 30%

και Μ.Μ.Ε,10%.5. Οι απαντήσεις που πήραμε στην ερώτηση,

«πως θα περιγράφατε την εμπειρία σας από τη χρήση βοτάνων» είναι:

Αρωματίζουν, νοστιμίζουν, προστατεύουν, θεραπεύουν.

Οι επισκέψεις μας

Στο εργοστάσιο φυτικών καλλυντικών apivita, ενημερωθήκαμε

είδαμε τα στάδια παραγωγής και περπατήσαμε

στον αρωματικό τους κήπο

Εκδρομή στο φαράγγι του Βίκου

Στο εθνικό δρυμό Βίκου - Αώου

Μαγευτήκαμε !!!!!

Στην πράσινη διαδρομή μας στο βοτανικό κήπο

μάθαμε για την καταγωγή και τη χρησιμότητα των φυτών

θαυμάσαμε……..

χρώματα και αρώματα

το δάσος με τα μπαμπού και τους κάκτους

και διασκεδάσαμε στις λίμνες με τα νούφαρα

Τα αρωματικά φυτά αποτυπώνουν εικόνες και

συναισθήματα μέσα από………

Παροιμίες και λαϊκές εκφράσεις

Βασιλικός κι αν μαραθεί Τη μυρωδιά την έχει

Για χάρη του βασιλικού,ποτίζεται κι η γλάστρα.

Αναπαύεταιστιςδάφνες του

Χώνεται παντούσαν

μαϊντανός

Από την Πόλη έρχομαικαι στην κορφή κανέλλα

Κολοκύθιαμε τηρίγανη

στίχους δημοτικών τραγουδιών

• Βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου

και ανύπαντρος θα μείνω για το χατίρι σου.

• Μάνα μ’ σγουρός βασιλικός πλατύφυλλος και δροσερός

• Για δέστε τον αμάραντο σε τι βουνό φυτρώνει

και μεγάλων ποιητών

Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέκαι μυρσίνη συ δοξαστικήμη παρακαλώ σας μηλησμονάτε τη χώρα μου.

Οδυσσέας Ελύτης

Πάρε μια βέργα λυγαριάμια ρίζα δεντρολίβανομια ρίζα δεντρολίβανονα γίνει φεγγαροδροσιάνα πέσει τα μεσάνυχταστη διψασμένη αυλή σου

Νίκος Γκάτσος

Δώσε δυόσμο να μυρίσωλουίζα και βασιλικόμαζί μ΄αυτά να σε φιλήσωκαι τι να πρωτοθυμηθώ.

Οδυσσέας Ελύτης

Βάρκα στο γυαλόΒάρκα στο γυαλόΓλάστρα με ζουμπούλιΚαι βασιλικό.

Μίκης Θεοδωράκης

Το ποίημα της ομάδας

Τριγύρω μου χιλιάδες χρώματαμπερδεύονται τ’ αρώματαμια ανάμειξη γαλήνης και ομορφιάςταξιδεύεις όταν γύρω σου κοιτάςφρόντισε τη φύση ν’ αγαπάςσου δίνει ζωή μην το ξεχνάςότι σου προσφέρει να εκτιμάςφέρσου σωστά μην την πουλάς.

Ελένη Κόρου Β1

Η Ομάδα μας

Διδασκάλου Σπύρος Α1

Δεμπεγιώτη Σοφία Α1

Δοντά Μάρθα Α1

Δρακόπουλος Κων. Α1

Σταθακοπούλου Ρέα Α4

Ελευθεριώτης Ιωάν. Α1

Αθανασάκου Σοφία Β1

Ανδρεοπούλου Στέλλα Β1

Ζούγρα Βασιλική Β1

Καπέλης Κων. Β1

Κόρου Ελένη Β1

Κουλάνη Σταματία Β2

Κωστακιώτη Σαββίνα Β2

Μέμο Αμέλια Β2

Μαργέτη Αλίκη Β2

Παπαθανασίου Μαρ. Β2

Τσούρμας Ιωάννης Β3

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ…