Tài liệu tham khảo phát cho học viên

QUẢN LÝ RỦI RO THIÊN TAI VÀ ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

NỘI DUNG KHÓA HỌC

• Phần 1: Kiến thức cơ bản về quản lý rủi ro

thiên tai (QLRRTT) và biến đổi khí hậu

(BĐKH)

• Phần 2: Trình tự lập kế hoạch QLRRTT và

thích ứng với BĐKH

• Phần 3: Các thông tin tham khảo thêm cho

giảng viên (sử dụng để xây dựng chương trình

đào tạo và soạn bài giảng)

Từ viết tắt

• DN : Doanh nghiệp

• KCN : Khu công

nghiệp, khu chế xuất

• RRTT : Rủi ro thiên tai

• GNRRTT : Giảm nhẹ

rủi ro thiên tai

• QLRRTT: Quản lý rủi

ro thiên tai

• ToT: Tập huấn giảng

viên

• BĐKH: Biến đổi khí

hậu

• TƯBĐKH: Thích ứng

với

• CED : Trung tâm Giáo

dục Phát triển

Phần 1: Kiến thức cơ bản về QLRRTT

và BĐKHMục tiêu

• Học viên hiểu được một số khái niệm cơ

bản và một số thuật ngữ liên quan đến

QLRRTT cho DN

• Hiểu được tầm quan trọng và ý nghĩa của

việc lập kế hoạch phòng ngừa và ứng phó

với thiên tai .

Nội dung phần I

1. Biến đổi khí hậu và một số khái niệm cơ bản về

BĐKH và QLRRTT cho doanh nghiệp

2. Ảnh hưởng của thiên tai tới hoạt động của doanh

nghiệp và các giải pháp

3. QLRRTT mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp

4. Diễn biến thiên tai tại Việt Nam và thực trạng

công tác QLRRTT tại các doanh nghiệp

1. Các khái niệm

• Học viên làm quen với các khái niệm về Biến

đổi khí hậu, hiểm họa tự nhiên, thiên tai, rủi ro

thiên tai, giảm nhẹ rủi ro thiên tai, tình trạng dễ

bị tổn thương, điểm mạnh / yếu, cách đánh giá,

năng lực ứng phó với thiên tai, QLRRTT cho

doanh nghiệp

Biến đổi khí hậu

• Khái niệm

• Nguyên nhân

• Hậu quả

• Làm thế nào để giảm nhẹ BĐKH

Một số khái niệm…

• Hiểm họa tự nhiên

• Thiên tai

• Rủi ro thiên tai

• Giảm nhẹ rủi ro thiên tai

• Tình trạng dễ bị tổn

thương

• Điểm mạnh / điểm yếu,

cách đánh giá

• Năng lực ứng phó với

thiên tai/BĐKH

• Quản lý rủi ro thiên

tai/BĐKH cho DN

1.1 Hiểm họa tự nhiên

• Hiểm họa tự nhiên là những hiện tượng tự

nhiên có thể gây tổn thất về người, tài sản, môi

trường, điều kiện sống và gián đoạn các hoạt

động kinh tế xã hội. Theo nguyên nhân có thể

chia thành 3 nhóm

1.2 Thiên tai

• Thiên tai là những hiện

tượng tự nhiên bất

thường (có thể) gây

thiệt hại về người, tài

sản, môi trường, điều

kiện sống và các hoạt

động kinh tế xã hội

• Hiểm họa tự nhiên khi

xảy ra không nhất thiết

dẫn đến một thiên tai

• Nếu hiểm họa gây nên

những ảnh hưởng

nghiêm trọng tới cộng

đồng và có phạm vi tác

động rộng, gây thiệt hại

lớn và làm gián đoạn

cuộc sống bình thường

của cộng đồng thì được

gọi là thiên tai

1.3 Rủi ro thiên tai

• Rủi ro: là khả năng các hậu

quả tiêu cực có thể nảy sinh

khi các hiểm họa xảy ra trên

thực tế, tác động tới con

người, tài sản và môi trường

dễ bị tổn thương

• Rủi ro thiên tai là thiệt hại

mà thiên tai có thể gây ra

về người, tài sản, môi

trường, điều kiện sống và

các hoạt động kinh tế, xã hội

• Một hiểm họa có thể chỉ

dẫn đến một thiên tai

nếu một cá nhân và các

hệ thống xã hội đang ở

tình trạng dễ bị tổn

thương dưới các tác

động của hiểm họa đó

1.4 Tình trạng dễ bị tổn thương

• Tình trạng dễ bị tổn thương là những đặc

điểm của một cộng đồng, hệ thống hoặc tài sản

khiến cho cộng đồng, hệ thống hoặc tài sản đó

dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động có hại từ

hiểm họa tự nhiên

• Sự kết hợp giữa hiểm họa và tình trạng dễ bị

tổn thương tạo nên rủi ro thiên tai

1.5 Đánh giá rủi ro thiên tai

• Đánh giá rủi ro thiên tai: là một quá trình thu

thập và phân tích thông tin về các hiểm họa

thiên tai, điểm yếu và điểm mạnh của một DN

đối với một loại hình thiên tai cụ thể

1.6 Năng lực ứng phó với thiên tai

• Năng lực ứng phó với thiên tai là sự kết hợp

giữa các điểm mạnh và các nguồn lực sẵn có

trong một cộng đồng, tổ chức hoặc xã hội để

có thể giảm nhẹ mức độ rủi ro và những ảnh

hưởng của thiên tai

Điểm mạnh/yếu/ cách đánh giá

• Khả năng/điểm mạnh: là các

nguồn lực, phương tiện và thế

mạnh, hiện có trong DN có thể

giúp DN có khả năng ứng phó,

chống chọi, phòng ngừa, ngăn

chặn, giảm nhẹ hoặc nhanh chóng

phục hồi sau thiên tai

• Điểm yếu: là một khái niệm mô tả

các nhân tố hoặc hạn chế về kinh

tế, xã hội, vật chất hoặc tính chất

địa lý, làm giảm khả năng phòng

ngừa và ứng phó tác động của các

hiểm họa

• Đánh giá điểm mạnh/khả năng:

Là xác định các nguồn lực,

phương tiện và thế mạnh hiện có

trong DN có thể giúp DN có khả

năng ứng phó, chống chọi, phòng

ngừa, ngăn chặn, giảm nhẹ hoặc

nhanh chóng phục hồi sau thiên

tai

• Đánh giá điểm yếu (TTDBTT): Là

xác định những yếu tố nguy cơ và

phân tích sâu các nguyên nhân và

điều kiện có thể làm nặng thêm

những thiệt hại, mất mát của DN

khi thiên tai xảy ra

1.7 Quản lý rủi ro thiên tai

• Quản lý rủi ro thiên tai (QLRRTT) là quá trình

mang tính hệ thống nhằm áp dụng các quy

định hiện hành, huy động cơ quan, tổ chức, cá

nhân và kỹ năng cần thiết để thực hiện các

chiến lược, chính sách và nâng cao khả năng

ứng phó, giảm thiểu tác động bất lợi của hiểm

họa và thiên tai.

Mục đích của QLRRTT

Quá trình QLRRTT

• Các hoạt động được tiến hành trướckhi thiên tai xảy ra và thường gắn liềnvới các kế hoạch quản lý rủi ro của DN

Chuẩn bị

ứng phó

• Những hoạt động được tiến hành trong khi thiên tai xảy ra, bao gồm cả côngtác cứu trợ

Ứng phó

• Các hoạt động được tiến hành sau khithiên tai xảy raPhục hồi

QUÁ TRÌNH QLRR TT

DOANH

NGHIỆP

TRƯỚC

THIÊN TAI

TRONG

THIÊN TAI

SAU

THIÊN TAI

(Lập KH và chuẩn bị ứng phó)

(Ứng phó khẩn cấp

với thiên tai)(Phục hồi – Tái thiết.

Khắc phục hậu quả thiên tai)

2. Thiên tai ảnh hưởng thế nào đến các DN?

• Học viên hiểu được những tác động tiêu cực

hữu hình, vô hình và phạm vi tác động mà

thiên tai có thể gây ra cho DN

• Học viên hiểu được xu hướng trên thế giới

hiên nay và các giải pháp giúp DN quản lý

rủi ro thiên tai hiệu quả

Thiên tai ảnh hưởng thế nào đến các DN?

• Thiệt hại về tài sản cố định (nhà xưởng, nhàmáy, thiết bị)

• Ảnh hưởng đất đai hoặc/và địa điểm của côngty hoặc nhà cung cấp

• Gián đoạn việc cung cấp hàng hóa, bán hàng vàcác hoạt động kinh doanh quan trọng khác

• Ảnh hưởng đến việc kinh doanh của đối táctrong chuỗi cung ứng

• Ảnh hưởng cả về vật chất và tinh thần đối vớingười lao động

Giải pháp - xu hướng trên toàn cầu

• Cải thiện các hướng dẫn và tiêu

chuẩn ngành để phát triển bền

vững hơn

• Tập trung nhiều hơn đến việc

chuẩn bị ứng phó và các chương

trình làm giảm nhẹ thiên tai so với

các hoạt động ứng phó và cứu trợ

• Tập trung quản lý rủi ro trước khi

thiên tai xảy ra

• Chuyển hướng tập trung đóng góp

bằng tiền của các DN sang đóng

góp bằng nguồn lực và hỗ trợ xây

dựng các kỹ năng cần thiết.

• Lồng ghép kế hoạch chuẩn bị ứng

phó trước thiên tai vào mục tiêu và

chương trình phát triển tổng thể.

• Sự tham gia mạnh mẽ hơn của khu

vực tư nhân và các ngân hàng phát

triển, tái thiết.

• Thành lập hoặc tăng cường năng

lực cho các tổ chức phi chính phủ,

đơn vị ứng phó khẩn cấp hoặc các

đội phản ứng nhanh trong tình

huống khẩn cấp.

Làm thế nào DN có thể giảm tác động

tiêu cực của thiên tai?

Có 2 giải pháp:

Hoạt động sản

xuất kinh doanh

của DN không

gây tác động tiêu

cực đối với môi

trường

DN đẩy mạnh

công tác chuẩn bị

ứng phó cho chính

DN và hỗ trợ cộng

đồng trong công

tác này

3. QLRRTT mang lại lợi ích gì cho DN?

• Học viên hiểu những lợi ích mà QLRRTT

đem lại cho DN

• Học viên nhận biết được vai trò vị trí của

QLRRTT trong công tác quản trị DN

QLRRTT mang lại lợi ích gì cho DN?

Lợi ích kinh tế trực tiếp: 1

đồng phòng ngừa bằng 5 đồng

khắc phục – tư duy “chủ động

ứng phó” > < “tư duy nước

đến chân mới nhảy”

Thực hiện được trách nhiệm

xã hội, nâng cao hình ảnh

của DN

Bảo vệ được hoạt động

sản xuất kinh doanh, vị

trí trên thị trường

Bảo vệ được tài sản DN,

giảm thiệt hại về tài sản,

hàng hóa và tính mạng

người lao động

Vị trí của QLRRTT trong Quản trị

DN

4. Tình hình thiên tai của Việt Nam

• Học viên hiểu được các loại hình thiên tai phổ

biến ở Việt Nam

• Học viên tự đánh giá được mức độ sẵn sàng

ứng phó thiên tai của DN mình

Tình hình thiên tai của Việt Nam

Việt Nam là một trong 4 nước chịu ảnh hưởng lớn

nhất của hiện tượng khí hậu cực đoan trong hai thập

kỷ trở lại đây và đứng thứ 3 nếu chỉ tính riêng năm

2008.

Riêng ở Việt Nam, mỗi

năm thiên tai cướp đi

mạng sống của 466

người, thiệt hại trên 1,5

tỷ USD tương đương

1,5% GDP

Diễn biến thiên tai ngày càng

phức tạp, không theo quy luật

như trước đây, tần suất tăng lên,

cường độ mạnh hơn rõ rệt đặc

biệt là trong bối cảnh VN là

nước chịu ảnh hưởng nặng nề

của BĐKH

Các sự kiện thiên tai lớn trong thập kỷ qua (1997-2009)

Năm Sự kiệnSố

ngườichết

Sốngườibị

thương

Sốngườimấttích

Thiệt hạikinh tế

(tỷ đồng)

Vùng bịảnh hưởng

2013 Bão Nari 32 168 3 2.527,000 Duyên hải MT

2009 Bão Ketsana 179 1.140 8 16.078 15 tỉnh MT & TN

2008 Bão Kammuri 133 91 34 1.939.733 09 tỉnh MB & MT

2007 Bão Lekima 88 180 8 3.215.508 17 tỉnh MB & MT

2006 Bão Xangsane 72 532 4 10.401.624 15 tỉnh MN & MT

2005 Bão số 7 68 28 3.509.150 12 tỉnh MB & MT

2004 Bão số 2 23 22 298.199 05 tỉnh MT

2003 Mưa lớn kếthợp với lũ

65 33 432.471 09 tỉnh MT

2002 Lũ lịch sử 171 456.831 ĐB Sông Cửu Long

2000 Các đợt lũ quét 28 27 2 43.917 05 tỉnh MB

1999 Lũ lịch sử 595 275 29 3.773.799 10 tỉnh MT

1997 Bão Linda 778 1.232 2.123 7.179.615 21 tỉnh MT & MN

PHẦN II. QUY TRÌNH LẬP

KẾ HOẠCH PHÒNG

NGỪA & P/A ỨNG PHÓ

THIÊN TAI TRONG DN

Mục tiêu của phần II

• Giảng viên nắm được các bước và trình tự lập

kế hoạch phòng ngừa và ứng phó với thiên tai

• Hướng dẫn được DN xây dựng mẫu kế hoạch

phòng ngừa và ứng phó với thiên tai cho DN

Kế hoạch phòng ngừa và ứng phó

với RRTT • Thời gian cần phải bắt đầu thực hiện;

• Thời gian cần phải hoàn thành;

• Mức độ/khối lượng công việc cần phải thực hiện;

• Chi phí cần phải bỏ ra;

• Người /đơn vị /tổ chức trong DN được giao thực hiện

từng loại công việc đã qui định

Trình tự lập kế hoạch phòng ngừa ứng

phó thiên tai trong DN

Đánh giá RRTT

Lập kế hoach

Diễn tập

Hoàn thiện kế hoạch

Đánh giá thực hiện

kế hoạch

Thiên tai

xảy ra

Tập huấn

Chủ động ứng phó theo kế hoạch

Đánh giá điểm mạnh/khả năng: là xác định các nguồn lực, phương

tiện và thế mạnh hiện đang có trong DN có thể giúp họ có khả năng

ứng phó, chống chọi, phòng ngừa, ngăn chặn, giảm nhẹ hoặc nhanh

chóng phục hồi sau thiên tai.

Đánh giá rủi ro thiên tai: là một

quá trình thu thập và phân tích

thông tin về các hiểm họa thiên tai,

điểm yếu và điểm mạnh của một

DN đối với một loại hình thiên tai

cụ thể.

Đánh giá điểm yếu (TTDBTT): là xác

định những yếu tố có nguy cơ và phân

tích nguyên nhân sâu xa của các điều

kiện có thể làm nặng thêm những thiệt

hại, mất mát của DN khi có thiên tai

xảy ra.

Đánh giá rủi ro thiên tai

Mức độ rủi ro thiên tai

Các bước đánh giá rủi ro thiên tai

Bước 1:

Đánh giá hiểm họa thiên tai

Bước 2:

Đánh giá điểm yếu/mạnh, phân tích

mức độ rủi ro và xác đinh giải pháp

khắc phục

Loại

hiểm

họa

Khả

năng có

thể xảy

ra

Cao –

thấp

(5-1)

Ảnh

hưởng

đến con

người

Ảnh

hưởng

đến tài

sản

Ảnh

hưởng

đến hoạt

động

SXKD

Nguồn

lực bên

trong

Nguồn

lực bên

ngoài

Tổng

điểm

Ảnh hưởng mạnh - ít ảnh

hưởng (5-1)

NL kém - NL mạnh

(5-1)

Bão

Lũ lụt

Lốc

xoáy

Sét

Bước 1: Đánh giá hiểm họa thiên tai (Bài

tập 2)

Mẫu đánh giá hiểm họa thiên tai

TT Yếu tố Điểm mạnh Điểm yếu Giải pháp khắc phục

1 Về nhân lực, cơ chế tổ chức

-Con người (NLĐ)

- Cơ chế tổ chức

2 Về tài sản:

-Nhà xưởng, kho tàng

-Máy móc, thiết bị

-Nguyên liệu

-Hàng hóa

-Dịch vụ

-Tài chính.

3 Về đối tác:

-Kháchhàng

-Nhà cung cấp.

-Thị trường

Bước 2: Đánh giá điểm yếu/mạnh, phân

tích mức độ RR và giải pháp khắc phục

(bài tập 3)

Mẫu đánh giá điểm yếu/mạnh, giải pháp

khắc phục

Lập kế hoạch phòng ngừa ứng phó với

thiên tai

• Học viên nắm được các yêu cầu để có một bản kế hoạch

hiệu quả

• Học viên nắm được 3 giai đoạn ứng phó với thiên tai

• Học viên nắm được cách sử dụng 5 mẫu để xây dựng kế

hoạch ứng phó với thiên tai

Lập kế hoạch phòng ngừa ứng phó với

thiên tai (tt)

Để lập kế hoạch một cách hiệu quả các DN cần:

• Học cách xây dựng kế hoạch (qua tập huấn, khóa học

online hoặc tài liệu hướng dẫn,…).

• Nắm vững nghiệp vụ xây dựng kế hoạch kinh doanh, gắn

kế hoạch SXKD với kế hoạch phòng ngừa và ứng phó

với rủi ro thiên tai của DN.

• Xây dựng kế hoạch phù hợp với DN – thể hiện rõ trách

nhiệm xã hội của DN (TNXHDN), kế hoạch hỗ trợ người

lao động và cộng đồng trong tình huống thiên tai.

• Lập các bảng biểu chi tiết, phân công nhiệm vụ rõ ràng

Lập kế hoạch phòng ngừa ứng phó với

thiên tai

1.Trước thiên tai: Giai đoạn phòng ngừa và

chuẩn bị

2. Trong thiên tai: Giai đoạn ứng phó

3. Sau thiên tai: Khôi phục quay trở lại sản xuất

Giai đoạn phòng ngừa và chuẩn bị

(trước thiên tai)

1. Các biện pháp giảm nhẹ (xem video về

bão và lũ lụt)

2. Xây dựng kế hoạch ứng phó (bao gồm cả

kế hoạch hỗ trợ cộng đồng và phục hồi

sau thiên tai) – bài tập

3. Nhiệm vụ cụ thể trước mùa mưa bão và

sẵn sàng đón bão (Ví dụ)

Các biện pháp giảm nhẹNhóm giải pháp phi công trình gồm có:

• Nâng cao kiến thức, nhận thức và

kỹ năng của công nhân viên trong

DN về phòng ngừa và giảm nhẹ

và khắc phục rủi ro thiên tai;

• Bố trí nhân lực đầy đủ với cơ chế

tổ chức phù hợp, trách nhiệm rõ

ràng để đảm nhận nhiệm vụ ứng

phó thiên tai;

• Bố trí nguồn tài chính đầy đủ và

ổn định để đảm bảo các hoạt động

quản lý rủi ro thiên tai được thực

hiện tốt;

• Đa dạng hóa nguồn cung cấp, bố

trí nguồn nguyên, nhiên liệu dự

phòng để đảm bảo không bị gián

đoạn khi có thiên tai xảy ra;

• Bố trí mùa vụ thích hợp, điều

chỉnh kế hoạch sản xuất, kế hoạch

dự trữ/bảo quản sản phẩm để có

nguồn cung ổn định;

• Đa dạng hóa các đối tác, chia sẻ

rủi ro, hình thành mạng lưới

tương trợ, hợp tác khi có thiên tai

xảy ra;

• Có tính đến yếu tố thiên tai khi

lập kế hoạch phát triển thị trường

nhằm đảm bảo tiêu thụ ổn định.

Các biện pháp giảm nhẹ (tt)Nhóm giải pháp kỹ thuật và công trình tập trung :

• Lựa chọn vị trí, địa hình an toàn cho

các công trình xây dựng như nhà

xưởng, của hàng, kho bãi, văn

phòng điều hành, trạm y tế, trạm

điện và khu ký túc xá công nhân....

• Thiết kế các hệ thống sản xuất, các

công nghệ hiện đại để làm tăng độ

an toàn và bảo dưỡng cho các công

trình xây dựng: văn phòng, nhà

xưởng, kho tàng...

• Có hệ thống cảnh báo với thiết kế

phù hợp và được bảo dưỡng thường

xuyên

• Hệ thống thông tin liên lạc có thể

vận hành thông suốt trước, trong và

sau thiên tai

• Hệ thống bảo quản, tạm trữ nguyên

liệu, bảo quản, dự trữ sản phẩm

• Hệ thống phương tiện vận chuyển

đồng bộ và có phương tiện dự

phòng

• Chuẩn bị sẵn sàng các trang thiết bị

cứu trợ, cứu nạn

• Áp dụng những nguyên tắc xây

dựng phòng chống thiên tai

• Có quy hoạch về sử dụng đất và tài

nguyên hợp lý.

• Tránh những nơi tập trung các yếu

tố chịu rủi ro cao.

Phương án ứng phó khẩn

cấp rủi ro thiên tai

1. Phương án bảo vệ con người trong thiên tai

2. Phương án bảo vệ tài sản trong thiên tai

3. Phương án đảm bảo việc cung ứng vật tư đầu vào

cho sản xuất và thực hiện nghĩa vụ giao hàng với

khách hàng (phục vụ sản xuất kinh doanh bình

thường sau thiên tai)

4. Phương án sử dụng công cụ dự phòng và thông tin

liên lạc trong chỉ huy ứng phó tình huống khẩn cấp

5. Tổng hợp tiến độ - kinh phí phục vụ phòng ngừa,

ứng phó khẩn cấp rủi ro thiên tai

Phương án bảo vệ con người trong

thiên tai

• Bao gồm cán bộ nhân viên của DN và cả khách hàng đang ở

địa bàn DN khi thiên tai xảy ra

• Bảo vệ tại nơi lưu trú của DN, nếu địa điểm đó an toàn. Sơ tán

để đi đến nơi an toàn nếu địa điểm lưu trú không an toàn

• Để sơ tán con người phải tính đến phương tiện di chuyển, thời

điểm di chuyển phù hợp

• Bảo vệ tại chỗ hoặc sơ tán đều phải lưu ý đến dự trữ lương

thực thực phẩm, nước uống, thuốc men và y tế, vật dụng cho

đời sống

• Cần có người và bộ phận phụ trách lo liệu và có dự trù chi phí

tài chính

Mẫu phương án sơ tán

Mẫu phương án hậu cần

Phương án bảo vệ tài sản trong thiên tai

• Phương án bảo vệ tài sản trong thiên tai : nhà

xưởng, máy móc - thiết bị - phương tiện vận

chuyển, vật tư - nguyên vật liệu - bán thành

phẩm - hàng hóa, hồ sơ tài liệu,...

• Bảo vệ tại chỗ nếu tài sản không thể di chuyển

được hoặc nơi đặt tài sản được bảo vệ an toàn

• Nếu tài sản có nguy cơ thiếu an toàn thì phải di

chuyển đến nơi an toàn

Mẫu phương án di dời và bảo vệ tài sản

tại chỗ

PA đảm bảo cung ứng vật tư SX & thực

hiện nghĩa vụ KH

• 1. Lập danh sách nhà cung cấp và

khách hàng chủ yếu có liên quan

mật thiết đến hoạt động sản xuất

kinh doanh. Dự trù các tình huống

gián đoạn và khó khăn khi thiên

tai diễn ra trong việc cung cấp đầu

vào và giao hàng đầu ra, bảo đảm

hoạt động bình thường khi thiên

tai kết thúc

• 2. Nếu tình huống thiên tai diễn ra

có khả năng ảnh hưởng nguồn

cung ứng chính thì phải tìm nguồn

cung ứng dự phòng

Cân nhắc

• Khả năng có thể cung cấp

dịch vụ của các nhà cung

cấp trong tình huống thiên

tai

• Mức độ có thể bị ảnh hưởng

của các nhà cung cấp khi

thiên tai xảy ra

• Mức độ tác động đối với

hoạt động SXKD của DN

• Dự kiến kinh phí nếu ảnh

hưởng

Mẫu phương án khách hàng & nhà

cung cấp

Thông tin liên lạc

1. Cập nhật và thông báo liên tục về tình hình

thiên tai cho cán bộ nhân viên và khách hàng

2. Lập bảng số điện thoại liên lạc nội bộ trong

chỉ huy phòng ngừa ứng phó rủi ro thiên tai

3. Phương án sử dụng thông tin và công cụ thay

thế trong tình huống khẩn cấp

4. Phối kết hợp với các cơ quan tổ chức bên

ngoài trong ứng phó khẩn cấp

Mẫu phương án thông tin liên lạc

Tổng hợp tiến độ - kinh phí

• Tổng hợp tất cả các phương án trên có thời

gian, người phụ trách, hỗ trợ, giám sát, nhân

lực, kinh phí thực hiện

• Khung thời gian cụ thể và rõ ràng

• Phân bổ nguồn lực hợp lý, đầy đủ

• Có bộ chỉ số kết quả chi tiết và phù hợp.

Mẫu kế hoạch PNGN RRTT

Thế nào là bản kế hoạch chuẩn bị ứng

phó với thiên tai tốt?

Một số điểm cần lưu ý:

• Bản kế hoạch phải ngắn gọn, rõ ràng và dễ hiểu

• Bản kế hoạch phải có tính linh hoạt: có thể điều chỉnh

một cách nhanh chóng và dễ dàng

• Phải kiểm tra lại bản kế hoạch và điều chỉnh, cập nhật

thường xuyên (nếu cần)

• Các hoạt động này cần lồng ghép vào các hoạt động

thường ngày của DN

• Tất cả các nhân viên trong DN cần nắm rõ các hoạt động

cụ thể trong bản kế hoạch

Ví dụ

Phương án phòng ngừa & ứng phó bão

Những hoạt động cần chuẩn bị trước khi xảy ra bão từ 4

– 5 ngày:

Trước bão 3 ngày nếu cấp gió <=4; cấp gió từ 5-7 thì cần

làm gì và cấp gió trên cấp 8 thì cần làm gì?

Trong khi xảy ra bão:

Chủ yếu tuần tra, bảo vệ tòa nhà, thiết bị, cơ sở vật chất và

báo cáo tình hình diễn biến đến các bên liên quan.

Ứng cứu những hư hỏng trong điều kiện cho phép, đảm bảo

an toàn tính mạng của các thành viên trong nhóm ứng

trực.

Ví dụ kế hoạch phục hồi sau bão

Sau khi bão tan:

• Các hoạt động cụ thể cần tiến hành

• Dọn dẹp, sửa chữa …

• Chuẩn bị điều kiện phục hồi sản xuất kinh doanh.

• Yêu cầu: tất cả những cá nhân liên quan cần nắm chi tiết

những việc cần làm và biết cách thực hiện trong thời gian

nhanh nhất. Cần thường xuyên rà soát và điều chỉnh, bổ

sung nếu cần thiết.

7. Diễn tập & Tập huấn

• Học viên nắm được khái niệm, các hình thức

diễn tập tập huấn

• Học viên nắm được khi nào thì diễn tập, tập

huấn đạt hiệu quả

Diễn tập & Tập huấn

Cung cấp thông tin, kiến thức

và kỹ năng giúp nhân viên

thay đổi hành viXây dựng văn hóa “sẵn

sàng chuẩn bị ứng phó”

cho DN

Làm cơ sở để bổ sung nhằm hoàn

thiện các phương án trong kế

hoạch ứng phó

Các hình thức diễn tập

• Diễn tập từng phần : Trong điều

kiện nguồn lực hạn chế có thể diễn

tập từng phương án trong kế hoạch

ứng phó (ví dụ: sơ tán nhân viên

hoặc bảo vệ và di dời tài sản…)

• Diễn tập tổng thể : Trong điều

kiện nguồn lực cho phép có thể

huy động diễn tập tổng thể bao

gồm tất cả các phương án trong kế

hoạch ứng phó

• Diễn tập trên Sa bàn & Diễn tập

thực địa

Thế nào là Diễn tập & Tập huấn

hiệu quả

• Người lao động : Tất cả

người lao động cần phải biết

cách xử lý khi có cảnh bảo

thiên tai, phải hiểu rõ

phương án ứng phó khẩn

cấp của DN phải biết cách

lấy thông tin về thiên tai và

các hướng dẫn trong trường

hợp khẩn cấp từ các nguồn

nội bộ cũng như bên ngoài

• Cấp quản lý : Cấp quản lý đóng

vai trò quan trọng trong ứng phó

khẩn cấp thiên tai và cần biết cách

lãnh đạo người lao động, kết hợp

chặt chẽ với truyền thông và /

hoặc các bên tham gia khác, và

quyết định các biện pháp ứng phó

khẩn cấp

• Cán bộ ứng phó trong tình

huống khẩn cấp : Người lao

động được giao những trọng trách

cụ thể để ứng phó khẩn cấp với

thiên tai cần được đào tạo dành

riêng cho họ để đảm bảo họ có

kiến thức và kỹ năng ứng phó

trong tình huống khẩn cấp

Giai đoạn ứng phó (trong thiên tai)

1. Đội trực ứng cứu

2. Các số ĐT cần thiết

3. Các vật dụng, dụng cụ sẵn sàng

8. Phục hồi & tái thiết sau thiên tai

• Học viên hiểu được khái niệm phục hồi, tái

thiết sau thiên tai

• Học viên nắm được những việc cần làm ngay

sau thiên tai

• Học viên nắm được những khả năng huy động

nguồn tài chính cho phục hồi & tái thiết

Phục hồi & tái thiết sau thiên tai

• Phục hồi là các hoạt

động nhằm khắc phục

hậu quả của thiên tai,

giúp DN bị tổn thương

sớm ổn định, nhanh

chóng khôi phục lại sản

xuất và sớm trở lại nhịp

độ hoạt động bình

thường

• Tái thiết là một phần

của quá trình phục hồi.

Nó được hiểu là các

hoạt động xây dựng mới

nhằm thay thế các tòa

nhà, kho xưởng, máy

móc thiết bị và các cơ

sở vật chất khác bị phá

hủy, thiệt hại trong thảm

họa thiên tai

Những việc cần làm sau thiên tai?1. Đánh giá thiệt hại và lập báo cáo gửi đến các cơ quan có liên quan

2. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ phía chính quyền và các tổ chức có liên quan

3. Sửa chữa và dọn dẹp vệ sinh sau thiên tai (nhà xưởng, hệ thống điện, nước

và hệ thống vận hành các thiết bị khác. Đường sá, khai thông cống rãnh

thoát nước, hóa chất độc hại, các vật liệu nguy hiểm, truyền thông nâng

cao nhận thức và trách nhiệm phòng bệnh,...)

4. Hỗ trợ người lao động (bản thân và gia đình bị tổn hại về sức khỏe và tài

sản, bị mất việc làm, các hỗ trợ có thể là lương thực, thực phẩm, nước

sạch, áo quần và các vật dụng gia đình khác liên quan)

5. Tìm nguồn vốn cho phục hồi sản xuất kinh doanh

6. Làm việc với bảo hiểm để nhận bồi thường bảo hiểm

7. Đưa các thiết bị và máy móc về vị trí ban đầu

8. Làm việc với các đối tác, khách hàng

9. Chuẩn bị đủ các điều kiện để vận hành lại toàn bộ hoạt động sản xuất kinh

doanh của DN

10, 11...

Ví dụ (DN dệt may)

• Tập trung lực lượng tổng vệ sinh.

• Khắc phục các thiệt hại xảy ra.

• Tháo tôn và dây neo che chắn các cửa.

• Đưa các bao cát trên mái xuống kho và bảo quản

dùng lần sau.

• Kiểm tra nguồn và hệ thống điện.

• Kiểm tra lại máy móc thiết bị.

• Kiểm tra và hoàn trả thành phẩm và bán thành

phẩm về vị trí ban đầu.

Kế hoạch phục hồi cơ sở vật chất

• Phục hồi từng phần.

• Phục hồi toàn bộ.

• Xây dựng mới.

TÀI CHÍNH CHO PHỤC HỒI :

• Bảo hiểm đền bù.

• Dự trữ của DN.

• Vay các tổ chức và cá nhân.

• Nhà nước tài trợ.

• Các nguồn khác.

Một số điểm khác cần lưu ý khi xây

dựng kế hoạch

• Đảm bảo là mọi người đều đang sử dụng bản kế hoạch

mới nhất với đầy đủ thông tin được cập nhật (ghi ngày

tháng cập nhật)

• Sao chụp và phân phát bản bản kế hoạch cho những

người có trách nhiệm liên quan trong bản kế hoạch.

• Những thông tin mật (nếu có) cần đánh dấu và lưu giữ

riêng

• Giao cho một số cán bộ chịu trách nhiệm ghi chép lại các

hoạt động xảy ra trong tình huống khẩn cấp (cung cấp

thông tin và các quyết định cần thiết) để rút kinh nghiệm

và điều chỉnh kế hoạch cho các đợt sau

Một số vấn đề cần lưu ý

• DN có người lao động khuyết tật

• Vấn đề giới (có sự tham gia của cả nam và nữ

trong quá trình lập kế hoạch, khi tính đến các

phương án hậu cần và dự phòng trong các tính

huống khẩn cấp, tính đến cả nhu cầu của nam

và nữ - rất quan trngj với DN sử dụng nhiều

lao động nữ)

Những việc cần làm ngay của DN để ứng

phó tốt với thiên tai

1. Lập ban chỉ đạo chỉ huy phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp rủi ro thiên tai

2. Lập phương án phòng ngừa, ứng phó khẩn cấp với rủi ro thiên tai

3. Thành lập các đội ứng phó khẩn cấp làm nhiệm vụ trực phòng chống

trong tình huống thiên tai diễn ra

4. Triển khai cáchoạt động gia cố, chèn chống nhà xưởng, kê dọn, sắp xếp

bố trí lại vật tư hàng hóa

5. Diễn tập và tập huấn, tuyên truyền phổ biến và huấn luyện các kỹ năng

ứng phó khẩn cấp

6. Chuẩn bị đủ các điều kiện nhân lực vật lực cho phòng ngừa ứng phó khi

thiên tai diễn ra. Sử dụng phương châm 4 tại chỗ trong phòng ngừa ứng

phó khẩn cấp rủi ro thiên tai

Tham khảo website http://ungphothientai.com

Hai nhóm giải pháp

• Giải pháp phi công trình là toàn bộ những biện pháp làm phát

huy các khả năng và hạn chế các biểu hiện dễ bị tổn thương

của DN trong các lĩnh vực: nhân lực, cơ chế tổ chức, tài chính,

nguyên nhiên liệu, sản phẩm, đối tác, mạng lưới, thị trường.

• Giải pháp kỹ thuật và công trình tập trung vào việc tạo một

môi trường vật lý an toàn nhất cho con người và các tài sản

của DN. Nhóm giải pháp này bao gồm tất cả các biện pháp

nhằm giảm thiểu các yếu tố dễ bị tổn thương và tăng cường

khả năng của DN về cơ sở vật chất, nhà xưởng, kỹ thuật, công

nghệ,…

Một số giải pháp phi công trình

trong QLRRTT• Nâng cao kiến thức, nhận thức và kỹ năng của công nhân viên trong DN về

phòng ngừa và giảm nhẹ và khắc phục rủi ro thiên tai;

• Bố trí nhân lực đầy đủ với cơ chế tổ chức phù hợp, trách nhiệm rõ ràng để

đảm nhận nhiệm vụ ứng phó thiên tai;

• Bố trí nguồn tài chính đầy đủ và ổn định để đảm bảo các hoạt động quản lý

rủi ro thiên tai được thực hiện tốt;

• Đa dạng hóa nguồn cung cấp, bố trí nguồn nguyên, nhiên liệu dự phòng để

đảm bảo không bị gián đoạn khi có thiên tai xảy ra;

• Bố trí mùa vụ thích hợp, điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kế hoạch dự trữ/bảo

quản sản phẩm để có nguồn cung ổn định;

• Đa dạng hóa các đối tác, chia sẻ rủi ro, hình thành mạng lưới tương trợ,

hợp tác khi có thiên tai xảy ra;

• Có tính đến yếu tố thiên tai khi lập kế hoạch phát triển thị trường nhằm

đảm bảo tiêu thụ ổn định.

Một số giải pháp kỹ thuật

và công trình• Lựa chọn vị trí, địa hình an toàn cho các công trình xây dựng như nhà

xưởng, của hàng, kho bãi, văn phòng điều hành, trạm y tế, trạm điện và khu

ký túc xá công nhân....

• Thiết kế các hệ thống sản xuất, các công nghệ hiện đại để làm tăng độ an

toàn và bảo dưỡng cho các công trình xây dựng: văn phòng, nhà xưởng, kho

tàng...

• Có hệ thống cảnh báo với thiết kế phù hợp và được bảo dưỡng thường xuyên

• Hệ thống thông tin liên lạc có thể vận hành thông suốt trước, trong và sau

thiên tai

• Hệ thống bảo quản, tạm trữ nguyên liệu, bảo quản, dự trữ sản phẩm

• Hệ thống phương tiện vận chuyển đồng bộ và có phương tiện dự phòng

• Chuẩn bị sẵn sàng các trang thiết bị cứu trợ, cứu nạn

• Áp dụng những nguyên tắc xây dựng phòng chống thiên tai

• Có quy hoạch về sử dụng đất và tài nguyên hợp lý.

• Tránh những nơi tập trung các yếu tố chịu rủi ro cao.

Mẫu Phương án phòng chống bão lụt

Mẫu sơ đồ tổ chức phòng chống chống bão

Mẫu chương trình tập huấn cho GV

Mẫu phiếu đánh giá sau tập huấn

Phương châm 4 tại chỗ

Phương châm 4 tại chỗ (tt)

Kinh nghiệm & Bài học thực tiễn

Mẫu thu thập thông tin DN

TRUNG TÂM GIÁO DỤC VÀ PHÁT TRIỂN

Website: http://ced.edu.vn/

Tel: (84-4) 3562 7494

Fax: (84-4) 3540 1991

E-mail: cedhanoi@ced.edu.vn

Website ứng phó thiên tai:

http://ungphothientai.com/