Duurzaam winkelen en labels

Even voorstellenNetwerk Bewust Verbruiken

- 40 lidorganisaties

Netwerk Bewust Verbruiken wil informeren & activeren rond mens- en milieuvriendelijke consumptie

- Consuminderen (delen, hergebruik, herstel, ruilen)

- Consumanderen (voeding, afval, wonen, energie,..).

- Projecten en campagnes

www.bewustverbruiken.be

WAT is Duurzaam winkelen?

• consumeren zonder dat het milieu daar ernstige schade van ondervindt

• zonder dat mensen er onder lijden

• sociaal verantwoorde omstandigheden

• een eerlijke prijs

• Over het hele traject van een product (van wieg tot graf)

Stellingen

Keuzes vooraf: bezint eer je begint

INDIRECTE milieu-impactBelangrijkste milieu-impact van voeding komt uit productie- en

transformatiefase

DIRECTE milieu-impact Is voornamelijk te wijten aan energie (transport boodschappen, koeling,

invriezen, vaatwas, afvalverwerking)

Keuzes vooraf: waar, hoe en wat

WAAR● Zelf produceren:moestuin, samentuinen● Groepsaankoop, voedselteams, csa,

groentenabonnement● Keuze verkooppunt: markt, buurtwinkel,

biosupermarkt, discountsupermarkt

Keuzes vooraf: waar, hoe en wat

HOE● vers/diepvries● wegwerpglas/blik/tetra● wegwerp/statiegeld● verpakking● auto/fiets/te voet● Verbruik: energie, afval en water

Keuzes vooraf: waar, hoe en wat

WAT ● Voedselkilometers ● Lokaal● Seizoensgroenten en fruit

www.groentekalender.be/● Vlees● Kraantjeswater

Maar combinatie van veel factoren

Blik tomatensoep met balletjes: 32 000 kilometers

Elstar of Granny Smith?

Rietsuiker of Bietsuiker ?→ fairtrade rietsuiker uit Paraguay die per boot komt heeft een lagere voetafdruk dan bietsuiker van bij ons (intensieve teeltwijze)

100 km20 000

km

AfvalVoedselverspilling heeft meestal veel zwaardere milieukost

dan verpakking● 25% afval = voedselresten● 10% voeding wordt onaangeroerd weggegooid

Afval: Reduce – Reuse – Recycle

– Verpakkingsafval:• 50% vh volume huishoudelijk afval • 70 kg verpakkingsafval/persoon/jaar

KRNWTR

Kraantjeswater is beter voor het milieu

Belg: 147 l flessenwater / persoon

92% plastic flessen

Kraantjeswater is beter voor de portemonnee

-> je kan tussen € 70 en € 200 per jaar besparen.

Kraantjeswater is minstens even gezond als flessenwater

Dankzij de strenge normen vormt ons leidingwater geen enkel risico voor de gezondheid

Een eerlijke prijs in het noorden én het zuiden

Welke groente is een typische lentegroente?

A. Pastinaak

B. Komkommer

C. Prei

D. Asperges

Welke groente is een typische lentegroente?

A. Pastinaak

B. Komkommer

C. Prei

D. Asperges

Ik koop boontjes in april , welke boontjes kosten het meeste energie?

A. Boontjes geïmporteerd uit Kenia per vliegtuigB. Boontjes geïmporteerd uit Spanje per bootC. Boontjes geïmporteerd uit Spanje per vrachtwagenD. Boontjes afkomstig uit verwarmde serres in België

Welke persoon produceert het meeste CO2?

Persoon A: een veganist die zich verplaatst met een terreinwagen.

Persoon B: een fervente consument van rood vlees die met de fiets rijdt.

Hoeveel procent van de totale uitstoot van broeikasgassen wordt veroorzaakt door voeding?

A. 8% B. 15% C: 30%D: 40%

In de supermarkt Wat vertelt het etiket?Hoe herken ik duurzame voeding?

Het etiket

• Productnaam• Ingrediëntenlijst • Houdbaarheidsdatum• Gebruiksaanwijzing - bewaarvoorschriften• Voedingswaarde • Herkomst v/e product voor bepaalde voedingsmiddelen• Fabrikant/importeur • Netto inhoud• Geïoniseerde producten moet de vermelding "bestraald

of met (ioniserende) straling behandeld" dragen. • Voedings- en gezondheidsclaims• Labels, logo’s, pictogrammen

1. Ingrediëntenlijst

= samenstelling van een product.

Opsomming gebeurt in dalende volgorde van gewicht

Verplichte aanwezigheid van allergene ingrediënten

Voedingsadditieven!! (E-nummers)

GGO’s (Genetisch Gemanipuleerde Organismen)

2. Houdbaarheidsdatum

• “ten minste houdbaar tot..”– Datum van minimale houdbaarheid– Lang houdbare producten– Ruime veiligheidsmarge

• “ te gebruiken tot..”– Uiterste consumptiedatum– Minder lang houdbare producten– Koel bewaren

3. Voedingswaarde

= (nog) niet verplicht, maar wel recent EU-wetsvoorstel

Wel wanneer de verpakking een claim draagt met betrekking tot de voedingswaarde (rijk aan Ca, bron van vezels, … ), dieetproducten of bij vitaminen en mineralen (ADH)

Per 100g/100ml – GDA (ADH, Guidline Daily Amount)

de hoeveelheid calorieën (uitgedrukt in kcal of in kJ), vet, zout (zout is NaCl, g zout = g Na x 2,5), vitaminen,...

4. Herkomst/oorsprong

- is verplicht voor vlees, vers fruit en groenten.

- ook verplicht indien de merknaam of andere elementen op de etiketten (zoals een tekening) de consument een verkeerd beeld zouden kunnen geven van de werkelijke herkomst van het product

5. Labels & logo’s

Voorwaarden voor een degelijk label:

• Makkelijk herkenbaar en ondubbelzinnig• Meerwaarde tov wetgeving• Lastenboek• Onafhankelijke controle

Biolabels

AB: Biologische landbouw Frankrijk

Europees biolabel: verplicht op elk Europees bioproduct

+ codenr van controleorganisatie

Biogarantielabel (België). Dit label mag ook naast het Europese label vermeld worden

EKO. Nederlandse biologisch label

Specifieke verpakking per keten, vergezeld van label!

Bio-time van Colruyt (biologische landbouw)

Bio van Delhaize (biologische landbouw)

Strikte controle van oorsprong (traceerbaarheid)*

Carrefour Bio (Biologische landbouw)

Fairtradelabels

Max Havelaar Fairtradelabel

Product voldoet aan de internationale criteria voor eerlijke handel: min. prijs + Fairtradepremie + ecologische normen

Fairtrade Ecocert

Officiële ecolabels

• EU Ecolabel

Officieel milieukeurmerk van de Europese Unie

• Nordic Swan

Scandinavisch officieel ecolabel

Andere ecolabels

Check Labelinfo.be!

Waar? www.ecoplan.be

Ecoplan

Apps

● Keurmerkenwijzer● Rank a brand● Questionmark● Etikettenwijzer● ....● http://www.bewustverbruiken.be/artikel/duurzame-

apps-digitale-wapens

VoedselvoetafdrukHoeveel ruimte neemt jouw voedselpatroon in?

www.voedselvoetafdruk.be

SAMENVATTING

Boodschappen doen• Verstandig kopen

– Maak een boodschappenlijstje

– Hoed je voor aanbiedingen

– Koop niet met honger

– Koop tweedehands

– Koop ecologisch en duurzaam

• Verspilling vermijden

– Controleer de vervaldata

• Overtollige verpakking vermijden

– Koop drank in statieflessen

– Vermijd oververpakking

– Geef de voorkeur aan navullingen

– Weiger wegwerpzakken

Laat je inspireren en leg je eigen klemtonen, een duurzame

boodschappentas stel je zelf samen!

Www.bewustverbruiken.be