113
Β’ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΑΞΗ Α’ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT TMHMA ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ 20 ΑΤΟΜΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ ΤΣΟΡΤΕΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ14.04

ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Β’ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝΤΑΞΗ Α’

ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT

TMHMA ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ 20 ΑΤΟΜΩΝΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ ΤΣΟΡΤΕΚΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ14.04

Page 2: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Χημεία και κουζίνα ? Τι είναι αυτό ?

Η συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία (Project) έχει θέμα «Χημεία στη Κουζίνα» κατά την οποία οι μαθητές ανακαλύπτουν την σχέση που έχει η χημεία με την μαγειρική, καθώς και ότι χρησιμοποιώντας την χημεία επιτυγχάνουμε την παρασκευή φαγητών και τροφίμων που παρασκευάζουμε στην καθημερινότητα, παραδείγματος χάρη : η καραμέλα , το τυρί , τα σοκολατάκια !

Το τμήμα αυτού του Project απετελείτο από 20 μαθητές της Α’ Λυκείου και ενός υπεύθυνου καθηγητή. Εργαστήκαμε σε 5 διαφορετικές ομάδες των 4 ατόμων , η καθεμία με ένα διαφορετικό θέμα.

Page 3: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΟΙ 5 ΥΠΟΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ1. «Άμυλο, Ιδιότητες, Αλευρόκολλα, Διακοσμητική Ζύμη». Από τους

μαθητές: Τσάκωνα Τριαντάφυλλο, Σκούρτη Πολύκαρπο, Σέκερη Ιωάννη, Χελιώτη Παναγιώτη.

2. «Ζύμες και Ιδιότητες (Πίτες, Ψωμί, Τσουρέκι)». Από τους μαθητές: Πασπαλιάρη Ελισάβετ, Σιμόνα Πένεβα, Σιλτζόβαλη Χρύσα, Πεκιά Παναγιώτη.

3. «Μετουσίωση Πρωτεϊνών, Γάλα και Ιδιότητες, Τυρί, Παρασκευή Τυριού». Από τους μαθητές: Κίβαρη Γιώργο, Φελισίλντα Τζέννιφερ, Οσμένα Εντλίρα, Ξυπολυτίδη Αλεξάνδρα.

4. «Σοκολατακια, Καραμελοποιήση και Προϊόντα Καραμελοποίησης». Από τους μαθητές: Κάσσο Αντώνη, Κατσάδα Πέτρο, Κλοκανά Κώστα, Κέππα Δημήτρη.

5. «Βότανα, Αιθέρια Έλαια και Ιδιότητες, Απόσταξη Ριγανελαίου, Το Ριγανέλαιο ως Αντιμικροβιακός Παράγοντας». Από τους μαθητές: Μπρόφα Αθανάσιο, Αθανασόπουλο Άγγελο, Ντημήτροβα Βικτώρια, Ίσαρη Ελένη.

Page 4: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

1η ΥΠΟΟΜΑΔΑ

Άμυλο, Ιδιότητες, Αλευρόκολλα, Διακοσμητική Ζύμη

Τσάκωνας ΤριαντάφυλλοςΣκούρτης Πολύκαρπος

Σέκερη ΙωάννηςΧελιώτης Παναγιώτης

Page 5: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Άμυλο

• Αποτελεί αποταμιευτική ύλη των περισσοτέρων φυτών και πολύτιμο συστατικό των τροφίμων. Σε κάθε φυτικό είδος απαντά με διαφορετική μορφή αμυλοκόκκων ορατών με το μικροσκόπιο.

• Το σχήμα και το μέγεθος των αμυλοκόκκων αποτελούν βασικά στοιχεία για τον καθορισμό της προέλευσης του αμύλου.

Page 6: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Παρατήρηση αμυλοκόκκων σίτου στο μικροσκόπιο του

σχολείου.• Αντικειμενοφόροι πλάκες με δείγμα αλεύρου • Αριστερά: Παρατήρηση με Νερό (γυμνός οφθαλμός)• Δεξιά: Παρατήρηση με Ιώδιο (γυμνός οφθαλμός)

• Όπου το Ιώδιο ήλθε σε επαφή με τους αμυλοκόκκους, τους έβαψε Μπλέ (μικροσκόπιο)

• Αλέυρι + Νερό ~> Άσπρο• Αλέυρι + Ιώδιο ~> Μπλέ

Page 7: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Παρατήρηση αμυλοκόκκων φασολιού στο μικροσκόπιο του

σχολείου.

Page 8: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Άμυλο - Διαχωρισμός

• Το άμυλο μπορεί να διαχωριστεί σε δύο συστατικά : την αμυλόζη (κατά 20%) και την αμυλοπηκτίνη (κατά 80%). Και τα δύο συστατικά έχουν ως δομικό υλικό την α-γλυκόζη, διαφέρουν όμως μεταξύ τους ως προς τη σύνταξη και το μοριακό βάρος. Στην αμυλόζη τα μόρια της γλυκόζης συνδέονται γραμμικά, ενώ στην αμυλοπηκτίνη διακλαδίζονται.

Page 9: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Αμυλόζη• Η αμυλόζη απαρτίζεται από μακριές αλυσίδες, που η

κάθε μία περιέχει 1000 ή περισσότερες μονάδες D – γλυκόζης συνδεδεμένες από κοινού με α – δεσμούς όπως στην (+) – μαλτόζη. Yπάρχει περιορισμένη ή καθόλου διακλάδωση της αλυσίδας.

Page 10: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Αμυλοπικτίνη

• Εδώ έχουμε διακλάδωση της αλυσίδας με α-1,6 γλυκοζιτικούς δεσμούς και μεγαλύτερο Μοριακό Βάρος.

Page 11: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΜΥΛΟΖΗΣ-ΑΜΥΛΟΠΗΚΤΙΝΗΣ

• Στην αμυλόζη τα μόρια της γλυκόζης συνδέονται μεταξύ τους με α-1,4 γλυκοζιτικούς δεσμούς, ενώ στην αμυλοπηκτίνη με α-1,4 αλλά και με α-1,6 γλυκοζιτικούς δεσμούς.

• Το μοριακό βάρος της αμυλόζης κυμαίνεται μεταξύ 10.000 και 50.000, ενώ της αμυλοπηκτίνης μεταξύ 50.000 και 300.000.

Page 12: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΜΥΛΟΖΗΣ-ΑΜΥΛΟΠΗΚΤΙΝΗΣ

• Η αμυλόζη είναι υπεύθυνη για την κυανή χρώση που προκαλείται από την επίδραση του ιωδίου στο άμυλο. Το ένζυμο β-αμυλάση, που απαντά στα δημητριακά υδρολύει την αμυλόζη σχεδόν πλήρως σε μαλτόζη.

• Η αμυλοπηκτίνη δίνει καστανή χρώση με το ιώδιο και με την επίδραση της β-αμυλάσης μόνο το ½ αυτής μετατρέπεται σε μαλτόζη. Το άλλο ½ χαρακτηρίζεται ως δεξτρίνη.

Page 13: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Διακοσμητική ζύμη• Χρησιμοποιείται κυρίως στην

διακόσμηση ψωμιών. Το συναντάμε ακόμα και στο χριστουγεννιάτικο δέντρο ως στολίδι. Αυτο γίνεται επειδή έχει την ιδιότητα να αντέχει στο χρόνο (10 χρόνια περίπου)

• Η προβέντα είναι ένα είδος ψωμιού που παρασκευάζεται συνήθως σε γάμους και χαρές ανάλογα τα τοπικά έθιμα. «Κεντιέται» από τις γυναίκες με την διακοσμητική ζύμη και το παρουσιάζουν στο τραπέζι της χαράς (γάμο).

Page 14: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Διακοσμητική ΖύμηΥλικά

• 2 ποτήρια αλεύρι• 1 ποτήρι αλάτι• 1 ποτήρι νερό

Εκτέλεση

• Ανακατεύουμε τα υλικά καλά σε ένα μπωλ με ένα μίξερ και αν χρειαστεί λίγο νερό παραπάνω το ρίχνουμε με προσοχή. Δημιουργούμε έτσι ένα ζυμαράκι. Πλάθουμε λίγο και με το χέρι για να γίνει ομοιόμορφο και να μην κολλάει. Το τοποθετούμε σε μεμβράνη για να μην ξεραίνεται και αρχίζουμε τις κατασκευές μας. Με ένα πλάστη ανοίγουμε φύλλο πάνω σε λαδόκολλα κόβουμε κομμάτια και δημιουργούμε καλλιτεχνικά.

• Τα βάζουμε στον φούρνο στους 50º C με αέρα. Όχι μεγαλύτερη θερμοκρασία γιατί φουσκώνουν και σπάνε και καλύτερα κατευθείαν πάνω στο ταψί όχι σε λαδόκολλα γιατί όπως στεγνώνουν, ζαρώνει. Αφού στεγνώσουν μετά από 3 ώρες περίπου τα αφήνουμε σε ένα χαρτόκουτο για μερικές μέρες και μετά τα βάφουμε με ακρυλικά χρώματα.

Page 15: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Διάρκεια Ζωής Διακοσμητικής ζύμης

• Για να παρασκευαστεί η διακοσμητική ζύμη χρειάζεται νερό, αλεύρι και αρκετό αλάτι.

• Το αλάτι δίνει την ιδιότητα στην ζύμη να μπορεί να αντέχει στο χρόνο χωρίς να αλλοιώνεται (συντηρητικό).

Page 16: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Τα δημιουργήματά μας!!

Page 17: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Αλευρόκολλα

Η αλευρόκολλα είναι μια κόλλα, η οποία παρασκευάζεται από νερό και αλεύρι.Οταν αυτό το μίγμα το ζεστάνουμε στους 60 βαθμούς Κελσίου, δημιουργείται ένα παχύρρευστο μίγμα, το οποίο έχει τις ιδιότητες της κολλας. Αυτη την κόλλα την χρησιμοποιούν κυρίως για χαρτιά.

Page 18: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Παρασκευή Αλευρόκολλας Υλικά• 90 γραμμάρια αλεύρι• 200 ml νερό

Εκτέλεση Σε ένα μπρίκι βάζουμε το νερό (200 ml) και ρίχνουμε το αλεύρι μέσα. Το νερό πρεπει να είναι κρύο. Εάν είναι ήδη ζεστό, το αλεύρι θα σχηματίσει σφαιρίδια αδιάλυτα και η κόλλα μας δεν θα έχει λεία υφή. Τα σφαιρίδια θα φαίνονται κάτω από την επιφάνεια του κολλημένου χαρτιού και θα είναι αντιαισθητικά. Μόλις γίνει ένα ομοιόμορφο μείγμα το βγάζουμε από την φωτιά, το αφήνουμε να κρυώσει και μετά είναι έτοιμο για να κολλήσει (κολάει πολύ καλά τα χαρτιά). Διατηρείται στο ψυγείο για 2-3. Μετά φτιάχνουμε φρέσκια.

Page 19: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Περισσότερη Χημεία: Σχηματισμός πήγματος – Ζελοποίηση

αμύλου.Όταν ένα θερμό υδατικό διάλυμα πηκτίνης σακχάρου-οξέος ψυχθεί, σχηματίζεται πήγμα για το σχηματισμό του οποίου έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες:

• Τα πηκτινικά συστατικά που παράγουν σταθερά πήγματα είναι εκείνα που έχουν μεγάλο ΜΒ με μεγάλο βαθμό μεθυλίωσης (λίγες ελεύθερες ρίζες -COOH).

• Όσο αυξάνεται ο βαθμός μεθυλίωσης τόσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία που μπορεί να σχηματιστεί πήγμα.

Page 20: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Περισσότερη Χημεία: Σχηματισμός πήγματος – Ζελοποίηση

αμύλου.• Πηκτίνες με μικρό βαθμό μεθυλίωσης (πολλές ελεύθερες ρίζες -COOH) σχηματίζουν πήγματα με ένωση των μορίων τους (μέσωτων καρβοξυλομάδων) με δισθενή κατιόντα, κυρίως ασβεστίου.• Οι πηκτίνες με μικρό βαθμό μεθυλίωσης δεν απαιτούν σάκχαρα για το σχηματισμό του πήγματος και δίνουν σταθερά πήγματα σεευρεία περιοχή τιμών pH.

Page 21: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Χαρακτηριστικά του πήγματος: Το πήγμα που δίνει μία πηκτίνη χαρακτηρίζεται από:• α) το βαθμό ζελοποίησης, ο οποίος προσδιορίζει την ικανότητα μίας πηκτινικής ουσίας να δίνει πήγμα. Είναι δύσκολο να μετρηθεί και προσδιορίζεται με την ποσότητα του σακχάρου, που απαιτείται για να σχηματιστεί “ικανοποιητικό πήγμα”.

• β) το χρόνο σχηματισμού πήγματος (setting time), ο οποίος είναι ο χρόνος που περνά μέχρι να σχηματιστεί το πήγμα. Χαρακτηρίζει την ποιότητα του πηκτινικού συστατικού, καθώς γρήγορο πήξιμο δεν συνεπάγεται σταθερό πήγμα.

Περισσότερη Χημεία: Σχηματισμός πήγματος – Ζελοποίηση

αμύλου.

Page 22: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Χημεία στην κουζίναΈλσα Πασπαλιάρη

Σιμόνα ΠένεβαΧρύσα Σιλτζόβαλη

Παναγιώτης Πεκιάς

2η ΥΠΟΟΜΑΔΑ

Page 23: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΖΥΜΕΣ και Ιδιότητες ζύμες που δε φουσκώνουν (πίτες)

ζύμες που φουσκώνουνζύμες με φυλλώδη δομή (τσουρέκι)

Page 24: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Τώρα θα σας παρουσιάσουμε τις συνταγές, που εκτελέσαμε κατά τη

διάρκεια της εργασίας μας. Θα δείτε φωτογραφίες, συνταγές, το χημικό

μέρος και βίντεο.

Page 25: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΚΑΣΟΠΙΤΑη παραδοσιακή πίτα της Ηπείρου

Page 26: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• ΣυνταγήΥλικάΕμείς χρησιμοποιήσαμε (για μικρή κασόπιτα) 1 πλαστικό ποτήρι, 1 μικρό ταψάκι, 1 μπωλ, μίξερ, 1 αυγό, 170 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις, νερό, δύο δάχτυλα λάδι σε ποτήρι του κρασιού και τυρί φέτα (δε βάζουμε αλάτι επειδή είναι αλμυρό το τυρί).Εκτέλεση Στην αρχή βάλαμε ένα ποτήρι νερού σε ένα μπωλ, μετά βάλαμε και ένα αυγό και λίγο λάδι. Τα αναμείξαμε με το μιξεράκι και μετά βάλαμε όσο αλεύρι χρειαζόταν. Ξανά αναμείξαμε το μείγμα και μετά βάλαμε 250γραμ. άσπρο τυρί. Ξανά αναμείξαμε. Βάλαμε το μείγμα στο ταψάκι. Μετά με το ροή βάλαμε πολύ μικρή ποσότητα λαδιού σε σχήμα 8.

Μετά ψήσαμε την κασόπιτα, την δοκιμάσαμε και κεράσαμε την κυρία και τον διευθυντή. Όταν ψήσαμε την κασόπιτα είδαμε ότι όπου είχε λάδι, η πίτα είχε κάνει ένα «χάραγμα», έτσι ώστε κατά τη διάρκεια του ψησίματος έφυγε ο αέρας και δε φούσκωσε.

Page 27: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
Page 28: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙΚΟ ΨΩΜΙ

Page 29: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Υλικά:30γραμ. Μαγιά, 1κιλό αλεύρι, 300ml νερό, 50γραμ.

λάδι, 8γραμ. αλάτι, 17γραμ. ζάχαρη, πλαστικό ποτήρι, ταψί και μπωλ

Εκτέλεση:Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να βάλουμε τη μαγιά σε ζεστό (όχι καυτό) νερό. Μετά προσθέσαμε νερό στο μπολ και βάλαμε την λιωμένη μαγιά. Ανακατέψαμε με ένα κουτάλι. Το επόμενο μας βήμα ήταν να βάλουμε το αλεύρι και να αρχίσουμε το ζύμωμα. Όλα τα μέλη της ομάδας πήραν μέρος σ’αυτήν την πράξη.

Page 30: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Εκτέλεση:

Όταν η ζύμη έγινε ελαστική χωρίς να κολλάει, την κάναμε μια μπαλίτσα και την αφήσαμε σκεπασμένη να φουσκώσει για περίπου μία ώρα.

Page 31: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Μετά από μία ώρα, όταν η ζύμη είχε φουσκώσει, ξαναζυμώσαμε το ψωμί. Κόψαμε ένα μικρό κομμάτι από τη ζύμη και φτιάξαμε ένα λουλούδι, το οποίο βάλαμε στη μέση του ψωμιού. Όταν ξαναφούσκωσε το βάλαμε στο φούρνο. Όταν ψήθηκε φάγαμε όλοι και μας άρεσε πολύ.

Page 32: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

•Η κ.α μας εξήγησε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, που πρέπει να ξέρουμε όταν είμαστε στη κουζίνα. Ένα απ΄αυτά ήταν το ότι αν δεν θέλουμε η ζύμη μας να κολλήσει στο ταψάκι όταν ψήνεται πρέπει να βάλουμε λάδι σε όλο το ταψί και μετά να απλώσουμε πάνω τη ζύμη.

Άλλο ένα πράγμα που μας είπε ήταν το πώς να καταλάβουμε αν έχει ψηθεί καλά αυτό που φτιάχνουμε: απλώς παίρνουμε ένα μαχαίρι και κάνουμε μικρή τρυπούλα που φτάνει έως το ταψάκι και όταν βγάλουμε το μαχαίρι βλέπουμε εάν έχει μείνει ζύμη πάνω του. Εάν δεν έχει μείνει τίποτα, αυτό που φτιάχνουμε έχει ψηθεί, ενώ αν έχει ζύμη πάνω του σημαίνει πως δεν έχει ψηθεί ακόμα.

Page 33: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΤΣΟΥΡΕΚΙ

Page 34: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Τσουρέκι το «Ενάμισυ»Υλικά:500 γρ. αλεύρι σκληρό150 γρ. μέλι150 γρ. νερό1 ½ κ. σούπας ζάχαρη150 γρ. βούτυρο (100+50 για το τέλος)ξύσμα πορτοκαλιού 15 γρ. μαγιά10 γρ. μαχλέπι2 βανίλιες1,5 γρ. μαστίχα2 αυγάμία πρέζα αλάτι

ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΟΥ ΣΕΦ ΑΚΗ ΠΕΤΡΤΖΙΚΗ

Page 35: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η μαγιά σε νερό με δύο κουταλιές αλεύρι από πάνω

Εκτέλεση:Βάζουμε σε μπωλ νερό και μαγιά με 2 κουταλιές αλεύρι και σκεπάζουμε από πάνω (φωτ.1). Την αφήνουμε να φουσκώσει και να βγει πάνω από το αλεύρι (φωτ.2).

Page 36: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Εκτέλεση:Σε μία κατσαρολίτσα ή τηγανάκι ζεσταίνουμε το μέλι, 100 γρ. βούτυρο, το ξύσμα, το μαχλέπι, τις βανίλιες και τη μαστίχα, μέχρι που να λιώσει το βούτυρο και όχι να κάψει, απλά να ζεσταθεί.

Page 37: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στη συνέχεια το βγάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε τα αυγά και όλα μαζί τα χτυπάμε με μίξερ σε χαμηλή ταχύτητα. Αρχίζουμε να προσθέτουμε το υπόλοιπο αλεύρι μέχρι να μπορεί να ξεκολλάει το μείγμα από τα τοιχώματα.

Page 38: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στο τέλος προσθέτουμε τα 50 γρ. κρύο βούτυρο ενώ χτυπάμε με το μίξερ ή το σύρμα. Μόλις απορροφηθεί το βούτυρο βγάζουμε από το μίξερ, σκεπάζουμε με μία πετσέτα και αφήνουμε να φουσκώσει (αλλά όχι σε πολύ ζεστό μέρος) περίπου για 1-2 ώρες.

Page 39: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Τέλος πλάθουμε τα τσουρέκια, τα αφήνουμε να ξαναφουσκώσουν για 30΄ έως 1 ώρα και τα αλοίφουμε με λίγο ασπράδι και τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 20-30 λεπτά.

Page 40: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΧΗΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

Page 41: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Οι δεσμοί υδρογόνου δε δημιουργούνται αποκλειστικά μεταξύ των μορίων του νερού αλλά και μεταξύ ενός ηλεκτροθετικού ατόμου υδρογόνου και ενός άλλου ηλεκτροαρνητικού ατόμου ή και άλλου μορίου .

• Οι δεσμοί υδρογόνου αν και είναι ασθενέστεροι των ιοντικών και των ομοιοπολικών όταν αναπτύσσονται πολλοί μαζί προσδίδουν σταθερότητα στη δομή πολλών βιομορίων και εξασφαλίζουν τη λειτουργικότητά τους όπως π.χ στη περίπτωση των αλεύρων που έχουν μέσα τους άμυλο και πρωτεΐνες.

Page 42: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Οι ζύμες, οι δεσμοί υδρογόνου και το CO2

Page 43: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
Page 44: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η διαδοχική επαναδιευθέτηση των δεσμών υδρογόνου μεταξύ των μορίων γειτονικών πρωτεϊνών κατά τη

διάρκεια κατασκευής ζυμαριού

Page 45: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Ελπίζουμε να μείνατε ευχαριστημένοι από την

εργασία μας. Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας.

Page 46: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

3η ΥΠΟΟΜΑΔΑ• Μετουσίωση Πρωτεϊνών, Γάλα και

Ιδιότητες, Τυρί, Παρασκευή Τυριού.

Οσμένα Εντλίρα Ξυπολυτίδη Αλεξάνδρα

Κίβαρης ΓιώργοςΦελισίλντα Τζέννιφερ

Page 47: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝΜετουσίωση: η αποδιάταξη των πρωτεϊνικών αλυσίδων µε συνέπεια τη µείωση ή και την απώλεια της λειτουργικότητάς τους, λόγω της έκθεσης σε ακραίες θερµοκρασίες ή χηµικά µέσα (αλλαγή pH).

Αν οι πρωτεΐνες σε ένα ζωντανό κύτταρο είναι μετουσιωμένες, αυτό οδηγεί σε διακοπή της δραστηριότητας των κυττάρων και ενδεχομένως στο θάνατο των κυττάρων.

Page 48: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Μετουσίωση πρωτεΐνης με αλλαγή PH

Πείραμα στο σχολικό εργαστήριο

Προσθήκη HCL σε διάλυμα αλβουμίνης (ασπράδι αυγού)

προκαλεί πήξη.

Page 49: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Ανίχνευση πρωτεΐνης

Πείραμα στο σχολικό εργαστήριο

Προσθήκη NaOH στην αλβουμίνη δεν κάνει εμφανή τη μετουσίωση αρχικά. Με την προσθήκη CuSO4

δημιουργείται πήγμα …………

............. Και στη συνέχεια αν αναδεύσουμε με γυάλινη ράβδο θα δούμε το χαρακτηριστικό μωβ χρώμα που δηλώνει την ύπαρξη

πρωτεΐνης.

Page 50: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

ΤΡΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ, ΨΥΞΗ: Στο γάλα εφαρμογή θερμοκρασίας 72 ° C

συνδέεται με την παστερίωση και ανώτερη με την αποστείρωση.

ΟΞΙΝΣΗ ή ΠΡΟΣΘΗΚΗ

ΠΥΤΙΑΣ: Αν το γάλα οξινίζεται ή

προστίθενται ένζυμα (πυτιά)

προκαλείται πήξη . Τα στερεά

διαχωρίζονται και το προϊόν

πιέζεται σε τελική μορφή

(τυρί).

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΞΗ : Θυμηθείτε τη μαρέγκα …..

Page 51: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΠΕΙΡΑΜΑ 1ο

Διαδικασία παρασκευής τυριού :Υλικά :• 2 λίτρα γάλα• Χυμός από 3 λεμόνια• 1 κουταλιά του γλυκού αλάτι• Νερό

Περιγραφή διαδικασίας : Αρχικά βάζουμε λίγο νερό στην κατσαρόλα για να μην κολλήσει το γάλα. Ύστερα προσθέτουμε τα 2 λίτρα γάλα μαζί με την κουταλιά αλατιού αφήνοντάς το πάνω στην εστία της

κουζίνας μέχρι να αρχίσει να φουσκώνει. Προσθέτουμε το χυμό από τρία λεμόνια και ανακατεύουμε. Βλέπουμε να αποχωρίζεται η στερεά φάση από την υγρή. Συνεχίζουμε το ανακάτεμα ενώ έχει αρχίσει ο βρασμός.

Page 52: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΠΕΙΡΑΜΑ 1ο

……….συνέχεια

Φωτ.:΄Το εσωτερικό από το πάνινο σακούλι, που χρησιμοποιήσαμε για να σουρωθούν τα

υγρά. Μία εβδομάδα μετά, τα κολλημένα κομμάτια τυριού έχουν καλή οσμή

προφανώς από την περιεκτικότητα σε λεμόνι και μετά, από την ξήρανση του

υλικού.

Με ένα σουρωτήρι τοποθετούμε λίγο λίγο το πήγμα σε ένα πάνινο ύφασμα έτσι ώστε να απομακρυνθούν τα υγρά του.

Την άλλη μέρα δοκιμάσαμε και βρήκαμε το τυρί ανάλατο αφού το αλάτι ως υδατοδιαλυτό απομακρύνθηκε με τον ορό του

γάλακτος.

Για την παρασκευή τυριού εμείς δεν προσθέσαμε ένζυμα αλλά αλλάξαμε το ph

Page 53: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

‘ΟΛΗ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΕ ΒΙΝΤΕΟ

lila 006.mp4

Page 54: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΠΕΙΡΑΜΑ 2ο

Διαδικασία παρασκευής πικάντικου τυριού :Υλικά :• 1200 γραμ. γάλα• Χυμός από 2 λεμόνια• Αλάτι κατά βούληση• Πιπέρι κατά βούληση• Ρίγανη κατά βούληση• Νερό

Περιγραφή διαδικασίας :Επαναλαμβάνεται η διαδικασία όπως και προηγουμένως αλλά δεν ρίχνουμε το αλάτι στο γάλα διότι θα φύγει με τον ορό, που χύνουμε. Το βάζουμε στο τέλος μαζί με πιπέρι και ρίγανη, όταν βάλουμε το πήγμα στο ύφασμα για να στραγγίσουν τα νερά.

Page 55: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Περιγραφή διαδικασίας (συνέχεια):Αυτή τη φορά δεν βάλαμε σακούλι αλλά βαμβακερή πετσέτα κουζίνας για λόγους ευκολίας συλλογής και χειρισμού του τυριού. Ζυγίζουμε. Από 1200γραμ. γάλα αγελαδινό πήραμε 256γραμ.τυρί.

Page 56: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Περιγραφή διαδικασίας (συνέχεια):Την άλλη μέρα «ζυμώνουμε» το πήγμα με τα μπαχαρικά και το πλάθουμε σε μπαλάκια. Το διατηρούμε σε βάζο με λάδι ή σκέτο.

Page 57: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Εκτίμηση μικροβιακού φορτίου γάλακτος

Δισκία χρωστικής «κυανού του μεθυλενίου»

• Για να εκτιμήσουμε το μικροβιακό φορτίο μιας ποσότητας γάλακτος βάζουμε 10ml γάλακτος σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα και ρίχνυμε μέσα 1ml «κυανού του μεθυλενίου».

Ετοιμασία διαλύματος της χρωστικής

Page 58: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Αρχικά το γάλα γίνεται μπλε αλλά στη συνέχεια αποχρωματίζεται από τα προϊόντα μεταβολισμού των μικροβίων.

Διάλυμα κυανού του μεθυλενίου καιΚυανούν του μεθυλενίου σε γάλα

Page 59: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Όσο πιο πολλά μικρόβια περιέχονται στο γάλα, τόσο πιο γρήγορα γίνεται ο αποχρωματισμός.

• Ο χρόνος αποχρωματισμού μας δίνει τον μικροβιακό πληθυσμό.

• Σταδιακός αποχρωματισμός • Πλήρης αποχρωματισμός

Page 60: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΠΕΙΡΑΜΑ 3Ο Βάλαμε γάλα σε ένα ποτήρι και το αφήσαμε εκτός ψυγείου για

μερικές ημέρες μέχρι να «χαλάσει». Ύστερα πήραμε ένα παλιό βαμβακερό ύφασμα και γράψαμε με στυλό πάνω του. Βουτήξαμε το λεκιασμένο τμήμα στο χαλασμένο γάλα και το αφήσαμε για μερικές ώρες. Το βγάλαμε και τρίψαμε το λεκέ. Το πείραμά μας αυτό είχε αποτελέσματα καθώς με λίγο τρίψιμο ο λεκές άρχισε να εξαλείφεται.

Page 61: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
Page 62: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Ερευνητικη εργαςια : Χημεια ςτην Κουζινα

Ομάδα 4 : Σοκολάτα – Καραμελοποίηση Κατσάδας Πέτρος

Κάσσος Αντώνης Υπεύθυνη Καθηγήτρια :Κέππας Δημήτρης Φραντζέσκα Τσορτέκη

Κλοκανάς Κωνσταντίνος

Page 63: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

4η ΥΠΟΟΜΑΔΑ• Σοκολατακια, Καραμελοποιήση και

Προϊόντα Καραμελοποίησης.

Κάσσος ΑντώνηςΚατσάδας ΠέτροςΚλοκανάς ΚώσταςΚέππας Δημήτρης

Page 64: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στην ομάδα μας ανατέθηκε το κεφάλαιο :

«Σοκολάτα – Σοκολάτα Κουβερτούρας»

καθώς και το κεφάλαιο

«Καραμέλα - Καραμελοποιηση»

Page 65: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Σοκολατάκια – Σοκολάτα Κουβερτούρας

Page 66: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Αρχικά , πειραματιστήκαμε με την Σοκολάτα Κουβερτούρας και παρασκευάσαμε απλά , καθημερινά σοκολατάκια σκέτα αλλά και με γέμιση. Όμως λόγω των ειδικευμένων απαιτούμενων πληροφοριών και εργαλείων δεν κατορθώσαμε να παρασκευάσουμε σοκολατακια με ρευστή γέμιση.

Page 67: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Το λιώσιμο της σοκολατας

Αρχικό στάδιο για την οποιαδήποτε περαιτέρω χρήση της κουβερτούρας είναι το λιώσιμο της. Σημαντικό είναι να φροντίσουμε έτσι ώστε η κουβερτούρα να λιώσει εντελώς γι’αυτο όταν πρόκειται για πολύ χοντρή πλακά κουβερτούρας , πρέπει να την σπάσουμε σε όσο το δυνατόν μικρότερα κομμάτια. Αν η σοκολάτα δεν λιώσει καλά αυτό θα έχει επιπτώσεις στην λάμψη των τελικών προϊόντων. Το λιώσιμο της κουβερτούρας γίνεται μέσα σε μπεν μαρίν , είτε σε φούρνο μικροκυμάτων.

Page 68: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Το λιωσιμο της σοκολατας

Όσον αφορά τις θερμοκρασίες καλό είναι να αποφεύγονται εμπειρικοί τρόποι . Ένα θερμόμετρο είναι απαραίτητο . Πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι η υπερβολική θερμοκρασία , μπορεί να καταστρέψει τη ντελικάτη γεύση της σοκολάτας . Όποια πάντως κι αν είναι η μέθοδος που θα χρησιμοποιήσουμε για το λιώσιμο της κουβερτούρας , η θερμοκρασία δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 50 βαθμούς Κελσίου .

Page 69: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Το στρώσιμο της σοκολάτας

Το στρώσιμο είναι ίσως το σημαντικότερο στάδιο στην επεξεργασία της κουβερτούρας . Σκοπός του στρωσίματος είναι να δοθεί μια ομοιογένεια και μια σταθερή μορφή στους κρυστάλλους του βουτύρου του κακάο , με αποτέλεσμα, το τελικό προϊόν που θα ταχτεί να έχει ζωηράδα, στιλπνότητα, τέλεια γυαλάδα, σκληρή, σταθερή επιφάνεια , μεγάλη διάρκεια ζωής χωρίς άσπρισμα και πολύ καλή συμπεριφορά κατά το κόψιμο. Το στρώσιμο της σοκολάτας γίνεται είτε πρακτικά στο μάρμαρο, είτε με τις ειδικές μηχανές, τους στρωτήρες.

Page 70: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Το στρώσιμο της σοκολάτας

Πάντως , καλό θα είναι η στρωμένη σοκολάτα να χρησιμοποιείται γρήγορα γιατί όσο μένει , έχει την τάση να βαραίνει , αφού το βούτυρο του κακάο αρχίζει να στερεοποιείται.

Page 71: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Διαμόρφωση υπόθεσης της έρευνας

• Κατά το λιώσιμο κουβερτούρας η θερμοκρασία δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 50 βαθμούς Κελσίου, γιατί αν συμβεί κάτι τέτοιο θα καταστραφεί η ντελικάτη γεύση της σοκολάτας.Αν η κουβερτούρα φυλαχτεί σε θερμοκρασία κάτω από 13 βαθμούς Κελσίου θα αναπτύξει ασπρίσματα στην επιφάνεια της όταν μεταφέρεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Ενώ αν φυλαχτεί σε θερμοκρασία πάνω από 21 βαθμούς Κελσίου , η σοκολάτα θα ασπρίσει.

Page 72: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• Υπάρχουν δυο ειδή ασπρίσματος. • -Το άσπρισμα λίπους που δημιουργείται όταν

ζεσταίνουμε και ξανακρυώνουμε την σοκολάτα.

• -Το άσπρισμα ζάχαρης , που επικάθεται στην σοκολάτα, όταν αυτή φυλάσσεται σε λανθασμένες συνθήκες στο ψυγείο και δεν μπορούμε να την αφαιρέσουμε.

• Οι ιδανικές συνθήκες αποθήκευσης της σοκολάτας είναι 15-20 βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία , η σχετική υγρασία περίπου 50 %.

Page 73: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Καραμέλα – Καραμελοποίηση

Page 74: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Αρχικά , ρίξαμε τη ζάχαρη λίγη – λίγη στο τηγάνι μέχρι να υγροποιηθεί.

Προσοχή , διότι το σημείο τήξης της ζάχαρης είναι γύρω στους 180 C και μπορεί να καούμε !

Page 75: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στη συνέχεια απλώνουμε την καραμελοποιημένη ζάχαρη στον πάγκο πάνω σε λαδόκολλα.Αφήνουμε τη καραμέλα να κρυώσει μέχρι να παγώσει. Στη συνέχεια τη σπάμε σε μικρά κομμάτια δίνοντας την αίσθηση σπασμένου γυαλιού.

Page 76: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στολίσαμε με τα κομμάτια της καραμέλας μια παστούλα σοκολατίνα και ιδού το αποτέλεσμα.

Page 77: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Χαλβάς Φαρσάλων

• Πάλι με συνταγή του σεφ Άκη Πετρετζίκη

Page 78: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Για τον Χαλβά Φαρσάλων χρησιμοποιήσαμε • 1 κούπα σπορέλαιο•2 κούπες κορν φλάουρ•3 κουπες ζαχαρη•4 κουπες νεροΡίξαμε τα παραπάνω υλικά μαζί με την καραμέλα και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει τόσο πηχτό ώστε να μην πέφτει από το σύρμα.

Page 79: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Βάζουμε το έτοιμο μίγμα σε ταψί και πασπαλίζουμε με ζάχαρη. Το βάζουμε στο γκρίλ για περίπου 10 λεπτά να καραμελώσει η επιφάνεια.

Page 80: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Απο τη ζάχαρη στην καραμέλα

Η ζάχαρη αρέσει σε όλους μας... Αλλά πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην λαχταρά το σκούρο χρώμα που αποκτά όταν τη θερμαίνουμε για να πάρουμε την καραμέλα.

Φανταστείτε ένα crème brûlée με την κρούστα καραμέλας, μία κρέμα καραμελέ με το σιρόπι καραμέλας, το ψωμί με τη γευστική σκουρόχρωμη κόρα, τον καφέ με τα έντονα αρώματα, τη μπύρα με τις διάφορες αποχρώσεις της, τους καβουρντισμένους ξηρούς καρπούς και άλλα πολλά...

Page 81: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η Χημεία μάς πάει απο τη ζάχαρη στην καραμέλα

Πρόκειται για μία αντίδραση μη ενζυμικής αμαύρωσης των ζαχάρων με τη χρήση της θερμότητας, την καραμελοποίηση. Είναι γνωστό ότι η ζάχαρη μετατρέπεται σε καραμέλα σε θερμοκρασία άνω των 160ο C.

Page 82: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η καραμελοποίηση συμβαίνει κατά τη διάρκεια θέρμανσης τροφών που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες (σάκχαρα). Κατά την ανάπτυξη θερμοκρασιών, λοιπόν, πραγματοποιείται απώλεια νερού και στη συνέχεια μία σειρά πολύπλοκων χημικών αντιδράσεων (ισομερισμός – πολυμερισμός).

Η Χημεία μάς πάει απο τη ζαχαρη στην καραμέλα

Page 83: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Περιγράφοντας την καραμελοποίηση της σακχαρόζης (κοινή ζάχαρη), αυτή αποσυντίθεται με τη βοήθεια της θερμοκρασίας σε γλυκόζη και φρουκτόζη, στη συνέχεια συμπυκνώνεται λόγω της απώλειας νερού και, τέλος, πραγματοποιείται πολυμερισμός αποδίδοντας τα χρώματα της ζάχαρης.

Η καραμελοποίηση ποικίλει ανάλογα με τον τύπο σακχάρου που έχουμε. Έτσι, για τη φρουκτόζη, τη γαλακτόζη, τη γλυκόζη, τη μαλτόζη έχουμε 110ο, 160ο, 160ο και 180ο C αρχική θερμοκρασία καραμελοποίησης, αντίστοιχα.

Η Χημεία μάς πάει απο τη ζάχαρη στην καραμέλα

Page 84: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Τα παράγωγα της καραμελοποίησης είναι εκείνες οι ουσίες υψηλού μοριακού τύπου που αλλάζουν τη γεύση και το άρωμα των προϊόντων. Από τα πολυμερή αυτά, οι χρωστικές που παίρνουμε είναι το καραμελόχρωμα χρωστική γνωστή στη βιομηχανία τροφίμων.

Page 85: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
Page 86: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Πρότζεκτ Α’ ΛυκείουΒότανα και Αιθέρια έλαια. Από τον

μικρόκοσμο μέχρι την καθημερινότητα.

Μία εργασία των:Άγγελου Αθανασόπουλου

Ελένης ΊσαρηΑθανασίουΜπρόφα

Βικτώριας Ντημήτροβα

5η ΥΠΟΟΜΑΔΑ

Page 87: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Βότανα, Αιθέρια Έλαια και Ιδιότητες, Απόσταξη Ριγανελαίου,

Το Ριγανέλαιο ως Αντιμικροβιακός Παράγοντας

Page 88: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Μία Ιστορική αναδρομή

Η χρήση Βοτάνων είναι αρκετά παλιά.

Οι πρώτες αναφορές μάλιστα είναι ντυμένες με το υλικό του μύθου.

Στην Αρχαία Ελλάδα υπάρχει πλήθος μυθικών προσώπων που είναι γνώστες βοτάνων και θεραπευτές με πρώτο και κύριο τον Απόλλωνα.

Page 89: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Συνοπτική ανάλυση βοτάνων και αιθέριων ελαίων.

Βότανα: •Εκείνα τα φυτά των οποίων οι ρίζες, τα άνθη χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία χάρη στο άρωμά τους ή στην επεξεργασία τους.

• Ουσιαστικά, χρησιμοποιείται η δραστική, χημική ουσία του φυτού σε συνδυασμό με παράγοντες που χαμηλώνουν τον βαθμό επικινδυνότητάς της.

• Αυτή η χημική σύσταση επηρεάζεται άμεσα από την διαδικασία περισυλλογής (ποσότητα, χρόνος άνθησης, περίοδος περισυλλογής, τρόπος αφαίρεσης από το φυτό).

Page 90: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Συνοπτική ανάλυση βοτάνων και αιθέριων ελαίων.

Αιθέρια έλαια:

•Πτητικές ουσίες που απομακρύνονται μέσω επεξεργασίας από το βότανο-αρωματικό φυτό.

•Χαρακτηρίζονται από την διακριτική οσμή και κάποιο μέτρο αντίδρασης ως προς την υδρόλυση.

•Τα έλαια αυτά συγκεντρώνονται στους αποθηκευτικούς χώρους του φυτού (ελαιογόνοι αδένες).

•Χημικά είναι οργανικά μόρια που ονομάζονται τερπένια.

Page 91: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Απομόνωση αιθερίων ελαίων στο Πανεπιστήμιο (Γ.Π.Α.)

Στα πλαίσια της εργασίας έγινε πανεπιστημιακό πείραμα που θα αναλυθεί παρακάτω.

Έγινε υδρο-απόσταξη του βοτάνου της ρίγανης με συσκευή Clevenger.

Page 92: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Πείραμα απόσταξης ριγανελαίου στο Πανεπιστήμιο (Γ.Π.Α.).

Συνοπτική παρουσίαση της διαδικασίας:

•Στην αποστακτική συσκευή Clevenger τοποθετήθηκε βότανο ρίγανης με νερό.

•Η θέρμανση του νερού προκάλεσε τον συρμό των πολύτιμων ουσιών της ρίγανης σε αέρια μορφή.

•Η ψύξη και στη συνέχεια η συμπύκνωση του αερίου προκάλεσαν την παραγωγή του υδρολύματος (έλαιο μαζί με νερό) και τελικά το έλαιο.

(Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό)

Page 93: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

1. Συσκευή απόσταξης 2. υδρόλυμμα και έλαιο σε ογκομετρική προχοΐδα

Πείραμα απόσταξης ριγανελαίου στο Πανεπιστήμιο.

Page 94: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Πείραμα απόσταξης ριγανελαίου στο Πανεπιστήμιο.

1. σφαιρική φυάλη με 600γραμ. ρίγανη σε νερό 2. αέριος χρωματογράφος

Page 95: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Πείραμα απόσταξης ριγανελαίουστο Πανεπιστήμιο.

•Μετά , προστέθηκε μέρος του δείγματος που λάβαμε στον Αέριο Χρωματογράφο.

•Ο Αέριος Χρωματογράφος κινεί κυκλικά και αναφλέγει τα ρευστά, τα οποία του δίνονται .

•Ύστερα ανατρέχει σε βάσεις δεδομένων ανάλογα με τον αριθμό των καύσεων για μοριακή ανάλυση του δείγματος.

•(Για φωτογραφικό υλικό βλ. Πείραμα πανεπιστημίου πάνω στην ανάλυση των βοτάνων )

Page 96: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Κυκλοδεξτρίνες (CD)

Οι κυκλοδεξτρίνες είναι μακρομόρια των οποίων η μορφή (κυκλικά σάκχαρα) επιτρέπει τον εγκλεισμό μικρότερων ουσιών μέσα τους με στόχο την αύξηση της διαλυτότητάς τους, την προστασία τους και την αργή τους αποδέσμευση.

Page 97: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Κυκλοδεξτρίνες (CD)

•Οι κυκλοδεξτρίνες βρίσκουν εφαρμογές σε πολλές πλευρές της καθημερινότητας μας,από την βιομηχανία μέχρι και τα σπίτια μας. Εδώ φαίνεται ο εγκλεισμός σαλικυλικού οξεως σε CD με στόχο την αργή αποδέσμευση.

Page 98: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Κυκλοδεξτρίνες (CD)Συνηθέστερες Χρήσεις

1. Κοσμετολογία και προσωπική υγιεινή2. Τρόφιμα, αρωματικά και αρτύματα3. Φαρμακευτική

Page 99: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΠΕΙΡΑΜΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

• Σε τρυβλία μολυσμένα με βακτήρια και μύκητες έγινε προσθήκη ελαίου ρίγανης, ριγανελαίου κλεισμένου σε κυκλοδεξτρίνη, υδρολύματος και φυτικής μάζας ρίγανης από το δοχείο απόσταξης μετά την απόσταξη.

• Σκοπός: Διερεύνηση αντιμικροβιακής δράσης του ριγανελαίου, του υδρολύματος αυτού, του ριγανελαίου μέσα σε κυκλοδεξτρίνη και της ίδιας της ρίγανης μετά την απομάκρυνση του εθαιρίου ελαίου.

• Τα τρυβλία αριθμήθηκαν: 1ο: μάρτυρας, 2ο και 3ο : προσθήκη ριγανελαίου, 4ο : προσθήκη ριγανελαίου με κυκλοδεξτρίνη , 5ο : προσθήκη υδρολύμματος και στη συνέχεια ριγανελαίου, 6ο : προσθήκη φυτική μάζας ρίγανης από το δοχείο απόσταξης και στη συνέχεια ριγανελαίου.

(Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό)

Page 100: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

14 Μαρτίου 2012

Κατά σειρά τα τρυβλία με το μάρτυρα (1), και 2, 3, 4.

Page 101: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

20 Μαρτίου 2012

Κατά σειρά τα τρυβλία με το μάρτυρα (1), και 2, 3, 4.

Page 102: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

6 Απριλίου 2012

Κατά σειρά τα τρυβλία με το μάρτυρα (1), και 2, 3, 4.

Page 103: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

24 Απριλίου 2012

Κατά σειρά τα τρυβλία με το μάρτυρα (1), και 2, 3, 4.

Page 104: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η ανάπτυξη του μάρτυρα

Οι φωτογραφίες του μάρτυρα για σύγκριση

Κατά τις ημερομηνίες που προαναφέρθηκαν (δηλ.14/3, 20/3, 6/4 και 24/4/3012)

Page 105: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Είναι το υδρόλυμμα τόσο δραστικό όσο το ριγανέλαιο ; Όχι. Στο πρώτο τρυβλίο μπήκε υδρόλυμμα, το οποίο δεν ανέκοψε την ανάπτυξη των μικροβίων.

1η και 2η φωτογραφία 6/4 βάλαμε υδρόλυμμα, 3η φωτογραφία ημερομηνία 24/4: η ανάπτυξη έχει προχωρήσει

Page 106: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Είναι η υπολοιπόμενη φυτική μάζα τόσο δραστική όσο το ριγανέλαιο ; Όχι. Στο δεύτερο τρυβλίο προστέθηκε φυτική μάζα ρίγανης που έμεινε στη σφαιρική φυάλη μετά την απόσταξη ριγανελαίου. Ούτε αυτό ανέκοψε την ανάπτυξη των μυκήτων.

1η φωτογραφία 6/4 βάλαμε ρίγανη, 2η φωτογραφία ημερομηνία 24/4: η ανάπτυξη έχει προχωρήσει

Page 107: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Στη συνέχεια, την ίδια μέρα, 24/4/2012 βάλαμε στα τρυβλία με τις ανεπτυγμένες αποικίες ριγανέλαιο και σημειώσαμε τις θέσεις των σταγόνων στα καπάκια των τριβλίων με μαρκαδόρο.

Από την ημέρα εκείνη η ανάπτυξη των αποικιών σταμάτησε.

Page 108: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ• ΤΟ ΡΙΓΑΝΕΛΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΙΣΧΥΡΟΣ

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ

• ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ κ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΣΤΟ Γ.Π.Α. (2010) ΚΑΙ ΔΙΝΕΙ ΤΑ

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΚΡΕΑΤΟΣ ΜΕ ΕΛΑΙΟ ΘΥΜΑΡΙΟΥ ΜΟΝΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΣΕ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΑΣΙ ΣΕ ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ.

Page 109: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:• ΤΑ ΕΛΑΙΑ ΘΥΜΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΡΙΓΑΝΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΤΑ

ΙΔΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ (ΚΥΡΙΩΣ ΘΥΜΟΛΗ ΚΑΙ ΚΑΡΒΑΚΡΟΛΗ) ΑΛΛΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ. ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ.

• Σ’ ΑΥΤΗ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΜΥΡΩΔΙΑ ΤΟΥΣ.

Page 110: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Η ομάδα ευχαριστεί θερμά

Το Τμήμα Χημείας του Γεωπονικού

ΠανεπιστημίουΚαι ιδιαίτερα

Τον καθηγητή κ. Πέτρο Ταραντίλη

Page 111: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

• ΤΟ ΦΟΝΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΕ Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΣΣΟΣ• ΣΤΟ ΤΕΛΙΚΟ “ POWER POINT ” ΒΟΗΘΗΣΕ Ο

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΤΣΑΚΩΝΑΣ • ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ

ΚΑΣΣΟ• ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΥΝΕΠΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟ

ΜΠΡΟΦΑ• ΒΡΑΒΕΙΟ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΣΤΗ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑ

ΤΣΟΡΤΕΚΗ• ΜΕΓΑΣ ΖΥΜΩΤΗΣ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕΚΙΑΣ• ΜΕΓΑΣ ΛΟΥΦΑΔΟΡΟΣ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΧΕΛΙΩΤΗΣ

Page 112: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ

Ευχαριστούμε και ……..

……………..Καλή όρεξη

Page 113: ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ