ค าน า

สาธารณภย และภยพบตทเกดขนในปจจบนมแนวโนมทวความรนแรงขนเปนล าดบ ซงสาธารณภยทเกดขนกอใหเกดความสญเสย ทงชวต ทรพยสนของประชาชนและของทางราชการ อยางมหาศาล ดงนน การเตรยมความพรอมของหนวยงานทเกยวของทงภาครฐ เอกชน ตลอดจนภาคประชาชน ในการรบมอและตอบโตตอสถานการณ เพอเขาด าเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ชวยเหลอผ ประสบภยใหลดความสญเสยใหนอยทสดภายใตแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงมความส าคญยง หากแตในทางปฏบตพบวาการด าเนนงานตามแผนดงกลาว ยงคงขาดการบรณาการ ประสานความรวมมอ และเชอมโยงขอมลในดานตาง ๆ รวมกน ท าใหการปฏบตงานของหนวยงานยงคงขาดประสทธภาพ เอกภาพ และความราบรน ทงน เครองมอหนงทชวยใหการด าเนนการตามแผนของแตละหนวยงานดงกลาวเปนไปอยางมประสทธภาพ ประสทธผล มความปลอดภย และคมคา คอ “การฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย” เนองจากการฝกซอมแผนฯ จะชวยในการเตรยมความพรอมของหนวยงานทรวมบรณาการแผน และแนวทางปฏบตใหประสานสอดคลองกนอยางมระบบ ขณะเดยวกนยงท าใหทราบถงจดบกพรอง และชองวางในการปฏบตงานอนน าไปสการปรบปรงแผนใหมความสมบรณยงขนตอไป ดงนนแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553 - 2557 จงไดใหความส าคญกบ การฝกซอมแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยโดยก าหนดไวเปนหวขอหนงในสวนท 1 หลกการปองกนและบรรเทาสาธารณภยภายใตบทท 5 ยทธศาสตรการเตรยมความพรอม อยางไรกตาม หนวยงานหรอบคลากรซงรบผดชอบการจดการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย ยงคงขาดองคความร ความเขาใจหลกการในการจดการฝกซอมอยางลกซง และเปนมาตรฐานเดยวกน สงผลใหการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยทผานมา ยงไมสามารถเปนเครองมอในการสรางความพรอม และศกยภาพของหนวยงานและบคลากรทเกยวของเทาทควร ดงนน คมอการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยทจดท าขนฉบบน จงไดรวบรวมองคความร หลกการในการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยซ งมหลกวชาการรองรบ โดยมวตถประสงคเพอใหผทรบผดชอบในการจดการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย มความร ความเขาใจในหลกการ และสามารถน าไปใชในการจดการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยในสวนทรบผดชอบอยางมประสทธภาพตอไป

(นายวบลย สงวนพงศ) อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

สารบญ ค าน า สารบญ ก สารบญภาพ ข สารบญตาราง ข บทท 1 บทน า (Introduction) บทท 2 กระบวนการฝกซอม (The Exercise Process) บทท 3 ขนตอนการออกแบบการฝกซอม (Exercise Design Steps) บทท 4 การฝกซอมแผนบนโตะ (The Table Top Exercise) บทท 5 การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) บทท 6 การฝกซอมเตมรปแบบ (Full - Scale Exercise) บทท 7 การประเมนผลการฝกซอม (Exercise Evaluation) บทท 8 การเพมประสทธภาพการฝกซอม (Exercise Enhancements) บทท 9 บทสรป (Summary) ภาคผนวก ก ภาคผนวก ข ภาคผนวก ค บรรณานกรม คณะทปรกษาและคณะผจดท า

สารบญภาพ ภาพท 1-1: ประเภทการฝกซอมฯ ภาพท 2-1: กระบวนการจดการฝกซอมตามล าดบของกจกรรม/งานทตองด าเนนการ ภาพท 2-2: กระบวนการฝกซอมตามภารกจ ภาพท 5-1: ตวอยางผงการจดหองส าหรบการฝกซอมแผนเฉพาะหนาทขนาดเลก ภาพท 4-1: การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise) ภาพท 4-2: การฝกซอมการแกปญหาเปนทมโดยมวทยากรกระบวนการเปนผด าเนนการฝกซอม ภาพท 4-3: การแกไขปญหาเปนทมรวมกนจากการฝกซอมแผนบนโตะ ภาพท 5-1: การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) Emergency Respons EOC ภาพท 5-3: ผควบคมการฝกซอม (Controller) ภาพท 5-4: การเสนอสถานการณแทรกซอนกาซรวและแจงเหตไปยง EOC เพอตดสนใจตอบโตกบเหตการณ ภาพท 5-5: ภาพสถานทศนยปฏบตการ/ศนยบญชาการเหตการณ ส าหรบการฝกซอม ภาพท 5-6: ตวอยางผงการจดหองส าหรบการฝกซอมแผนเฉพาะหนาทขนาดเลก ภาพท 6-1: การจดการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise) ภาพท 6-2: การจ าลองเหตการณการฝกซอม ภาพท 6-3: การจ าลองเหตการณการฝกซอม ภาพท 6-4: การตอบโตเหตฉกเฉนจากสถานการณสมมต ภาพท 6-5: สถานทส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบภาคสนามตามสถานการณการฝกซอม (scenario) ภาพท 6-6: การจดตงศนยปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operations Center: EOC) ภาพท 6-7: การสรางความสมจรงใหเหมอนกบเหตฉกเฉนของการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise) ภาพท 6-8: การจ าลองเหตการณโดยใชอปกรณประกอบฉาก ภาพท 6-9: การตอบโตเหตการณตาม โจทยสถานการณตาง ๆ ภาพท 6-10: การการเลอกสถานทฝกซอมแผน (Site selection) ตามโจทยสถานการณตาง ๆ ภาพท 6-11: การจ าลองสถานการณการฝกซอมฯ ภาพท 6-12: การจ าลองอาการบาดเจบ ภาพท 6-13: การใชหนจ าลองในการฝกซอมกภยในอาคารสงกรณทมความเสยงเรองความปลอดภย ภาพท 7-1: คณะท างานประเมนผลในการฝกซอมขนาดเลก ภาพท 7-2: คณะท างานประเมนผลในการฝกซอมขนาดใหญ ภาพท 8-1: การจ าลองสถานการณสมมตใหมความสมจรง ภาพท 8-2: การใชอปกรณการสอสาร (Communication Equipments) ในการฝกซอม ภาพท 8-3: การใชแผนทและแผนผงประกอบการฝกซอม ภาพท 8-4: การใชตวแสดงและอปกรณประกอบฉาก (People and Props)

สารบญตาราง ตารางท 1-1: ตารางเปรยบเทยบเหตผลในเลอกรปแบบการจดการฝกซอม ตารางท 1-2: ตารางเปรยบเทยบคณลกษณะเฉพาะของกจกรรมของการฝกซอมแตละรปแบบ ตารางท 2-1: กระบวนการจดการฝกซอมตามตามภารกจและหวงเวลาด าเนนการ

ตารางท 2-2: เนอหาของเอกสารทเกยวของในการฝกซอม ตารางท 5-1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการฝกซอมแผนบนโตะ และการฝกซอมเฉพาะหนาท ตารางท 6-1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการฝกซอมเฉพาะหนาทและการฝกซอมเตมรปแบบ ตารางท 7-1: กจกรรมในการประเมนผลตามระยะของกระบวนการฝกซอม ตารางท 7-2: ตารางแสดงตวอยางการก าหนดประเดนในการประเมนดวยวธการสงเกตการณ

บทท 1 บทน า (Introduction)

สาธารณภย และภยพบตทเกดขนในปจจบนมแนวโนมทวความซบซอน และรนแรงขน เปนล าดบไมวาจะเปนภยทเกดจากธรรมชาต หรอภยทเกดจากมนษย ซงสาธารณภยทเกดขนในแตละครงนนกอใหเกดความสญเสยอยางมหาศาลทงชวต ทรพยสนของประชาชนและของทางราชการ การตอบโตสถานการณและการปฏบตการชวยเหลอทด ยอมลดความสญเสยใหนอยลงหรอไมสญเสยเลย ซงจ าเปนตอง มการเตรยมพรอมตงแตกอนเกดเหตโดยการจด “การฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย” เพราะการฝกซอมแผนฯ นนเปนกจกรรมการฝกฝนหรอฝกปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมโดยการสมมตสถานการณขน เพอทดสอบความสามารถในการปฏบตการของเจาหนาท ทเกยวของ ตลอดจนทดสอบนโยบาย แผน หรอแนวทางการปฏบตของหนวยงานหากเกดเหตการณขนจรง ดวยเหตน การฝกซอมแผนฯ จงชวยในการเตรยมความพรอมของหนวยงานทมหนาทรบผดชอบตามแผน รวมทงเปนการทดสอบแนวทางปฏบตใหประสานสอดคลองกนอยางมระบบ และมประสทธภาพ ขณะเดยวกนยงท าใหทราบถงจดบกพรอง และชองวางในการปฏบตงานอนน าไปสการปรบปรงแผนใหมความสมบรณยงขนตอไป ทงน แผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553 - 2557 จงไดใหความส าคญกบการจดการฝกซอมฯ ใหเปนหนงในมาตรการส าคญภายใตยทธศาสตรการเตรยมความพรอม ดงนน เพอใหผ ทเกยวของมความเขาใจการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยในฐานะทเปนเครองมอในการสรางความพรอม และศกยภาพของหนวยงานและบคลากรทเกยวของในสวนนจงขอน าเสนอภาพรวมวตถประสงค ประโยชนของการจดการฝกซอม และรปแบบของการฝกซอมฯ โดยสงเขปเปนล าดบดงน 1.1 วตถประสงคของการฝกซอม (1) เพอทดสอบ และประเมนความพรอมของแผนการปฏบต นโยบาย และกระบวนการด าเนนงานในการตอบโตตอสถานการณเมอเกดเหตฉกเฉน (2) เพอสรางโอกาสการเรยนรผานประสบการณจากการฝกซอม อนจะน ามาซงพฒนาองคความร ทกษะการปฏบตงานใหมศกยภาพ และประสทธภาพของบคลากร (3) เพอใหทราบถงขอบกพรองของแผนการปฏบต, นโยบาย, กระบวนการด าเนนงาน และชองวาง ในการประสานงานของหนวยงานทมอย รวมทงศกยภาพในการปฏบตตามแผนในดานการจดการ และทรพยากรทงวสด เครองมอเครองใช อปกรณ ฯลฯ)

(4) เพอเสรมสรางประสทธภาพในการสอสารและประสานงานระหวางหนวยงานทงภายในและภายนอก โดยสงเสรมใหบคลากรของหนวยงานมโอกาสไดท างาน ประสานการปฏบตในการด าเนนงานรวมกนสงผลใหการปฏบตงานตามแผนเปนไปอยางราบรน (5) เพอฝกฝนใหเจาหนาททราบถงบทบาทหนาทความรบผดชอบของตนอยางชดเจน รวมทงไดทบทวนองคความร ทกษะการท างาน และพฒนาปรบปรงประสทธภาพในการปฏบตการตอเหตฉกเฉน ของแตละบคคลภายใตสถานการณสมมตในการฝกซอมตาง ๆ

(6) เพอเปนการปฏบตตามกฎหมาย ขอก าหนดหรอขอบงคบ อาท ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การปองกนและระงบอคคภยในสถานประกอบการ เพอความปลอดภยในการท างานส าหรบลกจาง ขอ 36 ก าหนดใหนายจางจดใหมการฝกซอมดบเพลงและฝกซอมหนไฟ อยางนอยปละ 1 ครง เปนตน 1.2 ประโยชนของการฝกซอม

(1) การฝกซอมฯ ท าใหทราบจดบกพรอง และขอดอยของแผนทมอย และสามารถก าหนดนโยบาย แนวทาง มาตรการ เพอแกไขหรออดชองวางของแผน ซงจะท าใหแผนไดรบการปรบปรงและเปนเครองมอ ในการตอบโตและรบมอกบสถานการณทเกดขนจรงไดอยางมประสทธภาพ

(2) การฝกซอมเปนการปฏบตการรวมกนของหลายฝาย ไมว าจะหนวยงานเดยวกนหรอตางหนวยงาน ดงนน การฝกซอมจงเปนเครองมอส าคญในการทดสอบความราบรนในการปฏบตงานรวมกน ดวยเหตน หากการปฏบตการรวมกนในขณะการฝกซอมมความขดแยง หรอมอปสรรค ทงในเชงนโยบายหรอแนวทางการปฏบตกจะท าใหผ ทเกยวของรบทราบปญหา และน าไปสการแกไขขอขดของเพอลดปญหาเหลานนใหหมดไป

(3) การฝกซอมฯ เปนการด าเนนการหรอปฏบตรวมกนจากหลากหลายฝายหรอภารกจซงมการมอบหมายหนาทในแตละดาน ดงนน การฝกซอมฯ จงเปนการยนยนบทบาทหนาททไดรบมอบหมาย ซงจะท าใหผ ทเกยวของมความเขาใจในภารกจของแตละฝายทชดเจน สงผลใหการปฏบตงานมความสอดคลองสอดประสานกนอยางเปนระบบ มประสทธภาพ ไมซ าซอนและสบสน

(4) การฝกซอมกอใหเกดการประเมนความพรอมในเรองทรพยากรทงดานบคลากร วสดอปกรณ งบประมาณ ฯลฯ ดงนน การฝกซอมฯ จะท าใหผ ทเกยวของทราบความตองการทงในเชงปรมาณ คณภาพ รวมทงสมรรถนะและศกยภาพของทรพยากร (Specification Requirement)

(5) การฝกซอมฯ ท าใหทราบความตองการในมตการพฒนาทรพยากรบคคลดวย กลาวคอความตองการการฝกอบรม (Training Need) เนองจากการฝกซอมฯ จะท าใหทราบจดออน ขอบกพรองในการปฏบตของบคลากร หากปญหาทเกดขนเกดจากการขาดศกยภาพของบคลากรในเรองใด กจะท าใหทราบวาหนวยงานจ าเปนตองฝกอบรมเพอพฒนาบคลากรในสวนงานหรอภารกจใด

(6) การฝกซอมฯ เปนการทดสอบความพรอมของแผน แนวทางการปฏบตการในการตอบโตตอสถานการณนน ๆ ดงนน หากมประเดนทเปนจดออน หรอจดบกพรองของแผน ผลจากการฝกซอมฯ จะสะทอนปญหาและเปนประเดนน าไปสการปรบปรง พฒนาใหแผนหรอแนวทางการปฏบตดงกลาวมความสมบรณ สามารถน าไปใชไดจรงตอไป

(7) การฝกซอมฯ ชวยเสรมสรางใหเกดการท างานเปนทม (Teamwork) ระหวางผ ทมสวนเกยวของซงจะสงผลใหการปฏบตงานรวมกนเปนไปอยางราบรน มประสทธภาพ ลดความขดแยง หรออาจกลาวไดวาการฝกซอมฯ มความส าคญตอการจดการสาธารณภยใน 2 มตส าคญคอ 1) มตตวบคคล การฝกซอมฯ กอใหเกดการเรยนรและฝกอบรมของแตละบคคล (Individual training) กลาวคอ การฝกซอมฯ ท าใหบคลากรฝกฝนบทบาทหนาท และเรยนรประสบการณในบทบาทหนาททไดรบมอบหมายนน

และ 2) มตตวระบบ การฝกซอมฯ กอใหเกดการพฒนาเชงระบบ (System Improvement) คอการฝกซอมฯ ท าใหเกดการพฒนากระบวนการประสานงาน กลไก และหนวยงานในการจดการเหตฉกเฉนดวยเชนกน อยางไรกตาม ในการวางแผนการฝกซอมฯ นนใหความส าคญกบบทบาทหนาท

มากกวาประเภทของเหตฉกเฉนหรอภยพบต กลาวคอไมวาจะเปนเหตฉกเฉนทเกดจากภยพบตประเภทใด การเตรยมความพรอมในภารกจของแตละบทบาทหนาทความรบผดชอบนนไมแตกตางกน กลาวคอประกอบดวย 13 ภารกจหลก1 ดงน (1) การแจงเหตฉกเฉน (Alert Notification) (2) การแจงเตอนประชาชน (Public Warning) (3) การตดตอสอสาร (Communication) (4) การประสานงานและการควบคม (Coordination and Control) (5) การน าเสนอขอมลเหตฉกเฉนตอสาธารณชน (Emergency Public Information) (6) การประเมนความเสยหาย (Damage Assessment) (7) การปฏบตการทางการแพทย (Health and Medical) (8) การใหความชวยเหลอแกประชาชน (Individual/Family Assistance) (9) ความปลอดภยของสาธารณชน (Public safety) (10) งานดานโยธาและวศวกรรม (Public Work and Engineering) (11) การขนสงและคมนาคม (Transportation) (12) การบรหารทรพยากร (Resource Management) และ (13) การด าเนนการของรฐบาลอยางตอเนอง (Continuity of Government) ทงน บทบาทหนาทภารกจดงกลาวอาจประกอบดวยหนาทยอยๆ อาท การบรหารจดการสงของรบบรจาคเปนภารกจหนงในการใหความชวยเหลอแกประชาชน ดงนน การวางแผนการจดการฝกซอมฯ จงตองก าหนดภารกจบทบาทหนาทซงตองการจะทดสอบดงกลาวขางตนใหชดเจนตามชนดและประเภทของเหตฉกเฉนนนเอง (ภาคผนวก 1-1) 1.3 ประเภทของการฝกซอม

การฝกซอมฯ มรปแบบหลากหลายประเภทขนอยกบวตถประสงค ขนาด ขอบเขต ความซบซอนและวธการ โดย Federal Emergency Management Agency (FEMA) ไดแบงประเภทและรปแบบการฝกซอมฯไวหลก ๆ 2 ประเภท กลาวคอ (1) การฝกซอมเชงอภปราย (Discussion-Based

Exercise) ซงเปนการฝกซอมทเนนการหารอ อภปรายถงแผน มาตรการ หรอวธการปฏบต การฝกซอมประเภทนเนนประเดนยทธศาสตร และนโยบายของหนวยงานเปนส าคญ และเปนการฝกซอมฯ ทมความซบซอนนอยทสด รวมทงเปนการฝกซอมทไมมการเคลอนยายทรพยากรใดๆ โดยแบงออกเปน 4 รปแบบประกอบดวย การสมมนา (Orientation Seminar), การประชมเชงปฏบตการ (Workshop), การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise: TTX) และ การเลนเกมส (Game) (2) การฝกซอมเชงปฏบตการ

(Operational-Based Exercise) ซงเปนการฝกซอมทมการเคลอนยาย ระดมทรพยากร และบคลากร จงเปนการฝกซอมฯ ทมความซบซอนมากกวาการฝกซอมเชงอภปราย โดยมการน าแผน นโยบาย และมาตรการไปสการปฏบตจรงเพอใหทราบถงบทบาทหนาทและความรบผดชอบอยางชดเจน ขณะเดยวกนสามารถทจะพฒนาประสทธภาพของบคลากร และทมงาน การฝกซอมเชงปฏบตการ สามารถแบงออกเปน 3 รปแบบประกอบดวย การฝกปฏบต (Drill), การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) และการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise)

1 Federal Emergency Management Agency: FEMA, IS 139 Exercise Design หนา 8

ภาพท 1-1: ประเภทการฝกซอมฯ

อยางไรกตาม ตามแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2553 - 2557 ได ก าหนดรปแบบการจดการฝกซอมฯ ใหกองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในทกระดบด าเนนการฝกซอมอยางนอยปละ 1 ครง ไว 3 รปแบบไดแก การฝกซอมแผนบนโตะ (TTX), การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) และการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise)2 ดงนน คมอการฝกซอมฉบบน จงขออธบายสาระส าคญของรปแบบการฝกซอมฯ ดงกลาวไว ดงน 1.3.1 การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise: TTX) เปนการฝกซอมแผนมงเนนการระบจดแขง จดออน รวมทงการท าความเขาใจแผน นโยบาย ขอตกลงความรวมมอ และขนตอนการปฏบตทใชอยของหนวยงานทเกยวของ โดยใชการอภปรายกลมแบบไมเปนทางการบนพนฐานของสถานการณสมมตทก าหนดขนโดยมวทยากรกระบวนการ (Facilitators) เปนผน าการอภปรายใหเปนไปตามแนวทางและวตถประสงคของการฝกซอม ทงน ผเขารวมในการฝกซอมมกเปนเจาหนาทระดบสง เจาหนาทท รบผดชอบ หรอบคลากรหลกในเรองนนๆ ขอดของการฝกซอมแผนบนโตะคอไมมการ

2 แผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ.2553 – 2557 หนา 61

ประเภทการฝกซอม

การสมมนา (Seminar)

การประชมเชงปฏบตการ (Workshop)

การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise)

การเลนเกมส (Game)

การฝกปฏบต (Drill)

การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise: TTX)

การฝกซอมเตมรปแบบ (Full Scale Exercise)

การฝกซอมเชงอภปราย (Discussion Based Exercise)

การฝกซอมเชงปฏบตการ (Operation Based Exercise)

เคลอนยายทรพยากรจงเปนรปแบบการฝกซอมทประหยดและมประสทธภาพ และสามารถทดสอบแผน นโยบาย และขนตอนการปฏบตงานไดเปนอยางด นอกจากน ผ เขารวมการฝกซอมยงสามารถฝกซอมในการแกไขปญหาตามสถานการณสมมตทก าหนดในสภาวะทไมกดดน

กลาวโดยสรป การฝกซอมแผนบนโตะมคณลกษณะส าคญประกอบดวย 1) เปนการรวมกลมอภปรายเพอแกไขปญหา 2) เจาหนาทระดบสงมความคนเคยกบประเดนส าคญทเกยวของกบหนาทความรบผดชอบของตน 3) สามารถก าหนดเงอนไขของสถานการณทเฉพาะเจาะจงได 4) ผ เขารวมการฝกซอมมการแลกเปลยนขอมลระหวางกน 5) มการประเมนความรวมมอระหวางหนวยงาน 6) ใชในการเตรยมการฝกซอมทมความซบซอนมากยงขน 1.3.2 การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FE) ในอดตบอยครงท FE ถกเรยกวา “การฝกซอมในทบงคบการ” (Command Post Exercise: CPX) เปนกจกรรมการฝกซอมของหนวยงานหรอระหวางหนวยงานเพอทดสอบ ประเมนขดความสามารถของบคคล และบทบาทหนาท (Function) ทใชในการตอบโตตอสถานการณทสมมตขน โดยเนนการฝกซอมแผน นโยบาย ขนตอนการปฏบตงาน และเจาหนาทในการสงการและควบคมทมอย ทงน ในการฝกซอมเฉพาะหนาทนนการเคลอนยายบคลากรและทรพยากรจะถกสมมตขน วตถประสงคหลกของการฝกซอมเฉพาะหนาทกเพอทจะน าแผน ขนตอนการปฏบตไปปฏบตภายใตเงอนไขเฉพาะในแตละบทบาทหนาท โดยทจะสมมตการปฏบตการในขอบเขตของบทบาทหนาทนน ๆ ดวยการน าเสนอปญหาทซบซอนและสมจรง กลาวไดวาการฝกซอมเฉพาะหนาทมลกษณะส าคญ 1) เปนการประเมนบทบาทหนาท 2) ประเมนการบรหารจดการศนยปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC) หนวยบญชาการ และเจาหนาท 3) สนบสนนแผนและขนตอนการปฏบตงานทก าหนดขน 4) ประเมนความเหมาะสมและความเพยงพอของทรพยากร 5) ตรวจสอบความสมพนธ ของขอบเขตอ านาจ 6) เนนการแกไขปญหาทรวดเรว และ 7) บรรยากาศการฝกซอมมความกดดนสง 1.3.3 การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise: FSE) เปนการฝกซอมทมความซบซอนและใชทรพยากรมากทสดในบรรดาการฝกซอมรปแบบอน ๆ รวมทงเกยวของกบบคลากรจากหลากหลายหนวยงานและหลายระดบ โดยมการเคลอนยายทรพยากรและบคลากรเพอตอบโตตอสถานการณจรง การฝกซอมเตมรปแบบสามารถทดสอบการตอบโตและบรรเทาเหตฉกเฉนในหลายแงมม โดยมงเนนการปฏบตตามแผน นโยบาย และขนตอนกระบวนการทพฒนาหรอก าหนดขนจาก TTX หรอ FE เหตการณตางๆ น าเสนอโดยใชบทสถานการณสมมตในการฝกซอม (Script Exercise Scenario) นอกจากน ในการจด FSE นนจะก าหนดเวลาจรง (Real Time) และอยภายใตสภาวะแวดลอมทกดดนเสมอนเหตการณจรง ดงนน เจาหนาทและทรพยากรจงตองมการเคลอนยายไปยงพนทเกดเหตการณซงจดไวส าหรบปฏบตการ ดวยเหตน FSE จงเปนการฝกซอมทใชในการประเมนแผน ขนตอนการปฏบตรวมทงการประสานการปฏบตในการตอบโตเหตการณภายใตเงอนไขภาวะวกฤต

จากทกลาวถงการฝกซอมทงสามรปแบบขางตนโดยสงเขป จะเหนไดวาการฝกซอมแตละรปแบบมคณลกษณะเฉพาะส าคญทแตกตางกนอยหลายประการ ดงนน ผ จดการฝกซอมจงจ าเปนตองศกษาและเลอกรปแบบการฝกซอมทเหมาะสมมาใชในการฝกซอมตอองคกรเพอใหเกดประสทธภาพสงสด ทงนความแตกตางทส าคญสรปตามตารางเปรยบเทยบดานลาง ดงน

เหตผลในการเลอกรปแบบการจดการฝกซอม การฝกซอมแผนบนโตะ

(Table Top Exercise: TTX) การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FE)

การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise: FSE)

- ฝกฝนการแกปญหาแบบกลม - สรางความคนเคยในการ ปฏบตตามแผนจดการเหต ฉกเฉนใหผบรหาร - ประเมนความครอบคลมของ แผนส าหรบกรณเฉพาะ - ประเมนความครอบคลมของ แผนส าหรบประเดน/พนททม ความเสยงภย - ประเมนการจดตงคณะท างาน ฉกเฉน - ทดสอบการตความหมายของ ประเดน/ปญหาของกลม - ประเมนการประสานงานระหวาง หนวยงานทงภายในองคกร และ ระหวางองคกร - สงเกตการณการแลกเปลยน ขอมล - ฝกฝนเจาหนาทในดานการ เจรจาตอรอง

- ประเมนการปฏบตตามหนาท - สงเกตการณใชสงอ านวยความ สะดวก - เนนย า แผนและขนตอนการ ปฏบตทก าหนดไว - ประเมนการเตรยมความพรอม ดานการแพทย - ทดสอบทรพยากรทไมคอยได น ามาใช - ประเมนความเหมาะสม และ ความพอเพยงของทรพยากร - ประเมน และเสรมสรางความ สมพนธในบทบาทหนาทตาม กฎหมายของหนวยงานหรอ ระหวางหนวยงาน

- ประเมนและพฒนาการวเคราะห ขอมล - ประเมนและพฒนาการ ประสานงานระหวางหนวยงาน - สงเสรมการก าหนดนโยบาย - ประเมนกระบวนการดานการ เจรจาตอรอง - ทดสอบทรพยากรและการจดสรร บคลากร - สรางความสนใจผานสอตางๆ โดยตรง - ประเมน และเสรมสรางความ สมพนธในบทบาทหนาทตาม กฎหมายของหนวยงานหรอ ระหวางหนวยงาน - ประเมนจดสรรบคลากรสถานท ตดตงวสด เครองมอ อปกรณ - ประเมนสมรรถนะของเครองมอ/ อปกรณ

ตารางท 1 - 1 : ตารางเปรยบเทยบเหตผลในเลอกรปแบบการจดการฝกซอม

คณลกษณะเฉพาะของกจกรรม ประเดน การฝกซอมแผนบนโตะ

(Table Top Exercise: TTX) การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FE)

การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise: FSE)

รปแบบ - มการน าเสนอล าดบ เหตการณระหวางการฝกซอม - ใชโจทย และขอความ สถานการณจ าลองในการ ฝกซอม - มลกษณะเปนการอภปรายกลม - ไมมการก าหนดเวลาและไม สรางบรรยากาศ/ภาวะกดดน ในการฝกซอม

- เปนการฝกซอมทมการ ปฏสมพนธในการตอบโต ตอประเดนปญหา/ค าถาม ตามสถานการณสมมต ระหวางผ เขารวมฝกซอม - มความสมจรงของ เหตการณ แตมไดใช อปกรณจรง - มการก าหนดเวลาจรง และ สรางบรรยากาศการ ฝกซอมทมภาวะกดดน

- มการประกาศแจงเตอน สถานการณจรง - เจาหนาทตองรวมตวกน ณ จดทไดรบมอบหมาย - มการล าดบเหตการณ ตามสถานการณจรง - มการปฏบตการในพนท เพอเปนขอมลไปยงศนย ปฏบตการฉกเฉน (EOC)

ผน าการฝกซอม

- วทยากรกระบวนการ - ผควบคมการฝกซอม (คนเดยว)

- ผควบคมการฝกซอม (หลายคน)

ผเขารวมการฝกซอม

- หนวยงาน/บคลากรท เกยวของตามแผน หรอม บทบาทหนาทในการตอบโต ตอสถานการณตามประเภท ของภยทใชในการฝกซอม

- เจาหนาทประสานงาน, เจาหนาทระดบนโยบาย และระดบปฏบตการ - ผจ าลองสถานการณ - ผประเมนผลการฝกซอม

- เจาหนาททกระดบทงเชง นโยบาย , การประสานงาน และระดบการปฏบตการ - ผประเมนผลการฝกซอม

สถานท /สงอ านวยความสะดวกในการฝกซอม

- หองประชมขนาดใหญ - EOC หรอศนยปฏบตการ อน ๆ (หรอแบงหองฝกซอม หลายหอง)

- มการจดตง EOC หรอ ศนยปฏบตการอน ๆ จรง

ระยะเวลาในการฝกซอม

1 - 4 ชม. หรอมากกวา 3 - 8 ชม. หรอมากกวา 2 ชม. - 1 วน ขนไป

การเตรยมการฝกซอม

1 เดอน ควรจดการสมมนาและการฝกซอมปฏบต (Drill) กอนด าเนนการฝกซอม TTX

6 - 18 เดอน - ควรจดการฝกซอมแบบ งาย ๆ กอนด าเนนการ ฝกซอม FE - มการจดสรรทรพยากรท ส าคญ

ใชเวลาและทรพยากรมากประมาณ 1 - 1 ป ครง ในการพฒนาการฝกซอมโดยรวมถงการฝกปฏบต(Drill), TTX และ FE ดวย

ตารางท 1 - 2 : ตารางเปรยบเทยบคณลกษณะเฉพาะของกจกรรมของการฝกซอมแตละรปแบบ

บทท 2 กระบวนการฝกซอม (The Exercise Process)

การจดการฝกซอมในทกรปแบบนน จะพบวามขนตอนกระบวนการทซบซอนและม

กจกรรมทตองด าเนนการมากมาย ซงกจกรรมเหลานสงผลตอความส าเรจในการจดการฝกซอมทงใน

ปจจบน รวมถงความส าเรจและการออกแบบการฝกซอมในอนาคต ดงนนการท าความเขาใจแตละ

กจกรรมจะท าใหเหนถงกระบวนการจดการฝกซอมในภาพรวม ดงนน ในสวนนจงจะกลาวถงภาพรวม

ของกจกรรมการจดการฝกซอมและความเชอมโยงของกจกรรมดงกลาว รวมทงอธบายถงประเดนส าคญ

ในการวางรากฐานของการฝกซอม และในตอนทายของบทจะอธบายลงลกในรายละเอยดของกระบวนการ

ออกแบบการฝกซอม

2.1 ภาพรวมของกระบวนการจดการฝกซอม

ในการเตรยมการส าหรบเรมจดการฝกซอม และการออกแบบการฝกซอม จ าเปนทจะตอง

เขาใจอยางชดเจนถงกระบวนการจดการฝกซอมทงหมด ทงน การมองกระบวนการจดการฝกซอมดงกลาว

สามารถพจารณาไดหลายแนวทาง ดงน 1) ตามล าดบของกจกรรม/ภารกจทตองด าเนนการ 2) ตามภารกจ

และหวงเวลาด าเนนการ และ 3) ตามภารกจ/กจกรรมทตองด าเนนการใหแลวเสรจ

2.1.1 กระบวนการจดการฝกซอมตามล าดบของกจกรรม/ งานทตองด าเนนการ

ภาพท 2 - 1 : กระบวนการจดการฝกซอมตามล าดบของกจกรรม/งานทตองด าเนนการ

ขณ

ะฝกซ

อม

ทบทวนแผน ประเมนความตองการ

ฝกซอม

ประเมนขดความสามารถ

ก าหนดขอบเขตการฝกซอม

จดท าเปาประสงค

จดท าก าหนดการ

หลงฝ

กซอม

เตรยมวตถประสงค

จดท าเหตการณหลกและรอง

ก าหนดการปฏบตทคาดหวง

จดท าขอมล

พฒนารปแบบการฝกขนสดทาย

ตงคณะท างานออกแบบ การฝกซอม

ตงคณะท างานประเมนผล

จดท าค าสง

จดท าล าดบเหตการณ

จดการฝกซอม

จดประชมหลง การฝกซอม

จดท ารายงานการฝกซอม

ตดตามกจกรรมจากผลการฝกซอม

กอนฝ

กซอม

พฒนารปแบบการประเมนผล

2.1.2 กระบวนการจดการฝกซอมตามภารกจและหวงเวลาด าเนนการ

กระบวนการจดการฝกซอมนใหความส าคญกบ (1) หวงระยะเวลาการฝกซอม (กอนฝกซอม, ขณะฝกซอม และหลงการฝกซอม) และ (2) ประเภทของภารกจทเกยวของกบการออกแบบ และประเมนผลการฝกซอม

ภารกจ ขนตอนการด าเนนการ

กอนการฝกซอม ระหวางการฝกซอม ภายหลงการฝกซอม การออกแบบ - ทบทวนแผน

- ประเมนขดความสามารถของ หนวยงาน - ประมาณการคาใชจายและ ภาระผกพนตาง ๆ - วางก าหนดการ - ขอรบการสนบสนน/ประเดนขอสงการ - จดตงคณะท างานออกแบบการฝกซอม - ออกแบบการฝกซอม (8 ขนตอน)

- จดเตรยมสงอ านวยความ สะดวก - รวบรวมอปกรณประกอบฉาก และสงจ าเปนพเศษอนๆ - บรรยายสรปแกผ เขารวม การฝกซอม - จดการฝกซอม

การประเมนผล - เลอกหวหนาชด/คณะท างาน ประเมนผล - พฒนาระเบยบวธการประเมนผล - คดเลอกและตงคณะท างาน ประเมนผล - ฝกอบรมผประเมนผล

- สงเกตการณตามวตถประสงค ทไดรบมอบหมาย - การด าเนนการทางเอกสาร

- ประเมนความส าเรจตาม วตถประสงค - เขารวมการประชมหลงการ ฝกซอม - จดเตรยมรายงานการ ประเมนผล - เขารวมในกจกรรมทไดจากการ ตดตามผลการฝกซอม

ตารางท 2 - 1 : กระบวนการจดการฝกซอมตามตามภารกจและหวงเวลาด าเนนการ

2.1.3 กระบวนการจดการฝกซอมตามภารกจ/ กจกรรมหลกทตองด าเนนการใหแลวเสรจ กระบวนการจดการฝกซอมตามภารกจ/กจกรรมหลกทตองด าเนนการใหแลวเสรจ เปนวธการทงายทสด โดยขนตอนกระบวนการจดการฝกซอมประกอบดวย 5 ภารกจหลก ไดแก 1) การวางแผนการฝกซอม 2) การพฒนารปแบบการฝกซอม 3) การจดการฝกซอม 4) การประเมนผลการฝกซอม และ 5) การตดตามและพฒนาจากผลการฝกซอม โดยในแตละภารกจดงกลาวจะมรายละเอยดงาน กจกรรมยอย ทงนกระบวนการดงกลาวจะเปนวงจร กลาวคอผลลพธทไดจากการฝกซอมกจะเปนขอมลปจจยน าเขาส าหรบการฝกซอมในครงตอไป

2.2 กระบวนการจดการฝกซอม จะเหนไดวา กระบวนการจดการฝกซอมดงทกลาวมาขางตนนนสามารถน าไปประยกตใช

ไดกบหนวยงานทกขนาดไมวาจะเปนหนวยงานขนาดใหญทมทรพยากรและขอบเขตอ านาจหนาทกวางขวาง หรอแมแตหนวยงานขนาดเลกหนวยงานเดยว นอกจากน ยงสามารถน าไปใชกบทกประเภท การฝกซอม แตอยางไรกตาม ขนตอนดงกลาวจะตองออกแบบ และประยกตใหเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงค และขดความสามารถขององคกรทจะจดการฝกซอมฯ ดวย ซงมรายละเอยดดงน

2.2.1 การวางแผนการฝกซอม (Establishing the Base)

การฝกซอมฯ จะถกออกแบบเพอกระตนใหบคลากรไดคดและปฏบตตามสถานการณ เมอเกดขนจรง ซงมแนวทาง/ขนตอนในเตรยมการ ประกอบดวย (1) ทบทวนแผนทมอยในปจจบน (Reviewing the Current Plan) หมายถงแผนทใช ในการตอบโตเหตฉกเฉน (Emergency Plan) การทบทวนแผนดงกลาวจะท าใหสามารถระบปญหา เพอก าหนดเปาประสงคและวตถประสงคของการฝกซอมได

(2) การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม เปนการวเคราะหความตองการของหนวยงานเพอเปนขอมลในการออกแบบการฝกซอม (ภาคผนวก 1-1)

1.การวางแผน การฝกซอม

2. การพฒนารปแบบ

การฝกซอม

5. การตดตามผล

จากการฝกซอม

4. การประเมนผล

การฝกซอม

3. การจดการฝกซอม

ภาพท 2-2: กระบวนการฝกซอม ตามภารกจ

ประเดนทควรพจารณาในการทบทวนแผนทมอยในปจจบน

แผนทมในปจจบนเปนแผนการตอบโตดานใด

ทรพยากร บคลากร และขนตอนการปฏบตงานใดจะถกใชในการแกปญหา

เหตฉกเฉนในดานตางๆ มความแตกตางกนหรอไม

บทบาทในการปฏบตในเหตฉกเฉนตางๆ มความแตกตางกนหรอไม

การฝกอบรมใดทมความจ าเปน

(3) ประเมนขดความสามารถของอ านาจหนาทในการจดการฝกซอมของหนวยงาน ในการออกแบบการฝกซอมซงมการจ าลองเหตการณ เหตฉกเฉน จะท าใหทราบวาการตอบโตใด จะตองไดรบการประเมน และหนวยงานตองมขดความสามารถในการตอบโตอยางไร ดงนนการทจะจดการฝกซอมหนวยงานจงจ าเปนตองทราบถงขดความสามารถทรพยากรของหนวยงานไมวาจะเปนทกษะ งบประมาณ บคลากร เงอนไขเรองเวลา สงอ านวยความสะดวกสนบสนนตาง ๆ ซงเปนปจจยส าคญอยางยง ในการออกแบบการฝกซอม (ภาคผนวก 2 - 1) (4) ก าหนดขอบเขตการฝกซอม หมายถงการก าหนดขอบเขตหรอประเดนในการฝกซอมโดยอาจก าหนดขอบเขตการฝกซอมในมตเชงพนท ภารกจหนาท (Function) ระดบหรอขนาดความรนแรงของเหตการณทเปนสถานการณสมมต (Scale) ขอบเขตอ านาจหนาทของหนวยงานทจะเขารวมการ ฝกซอม หรอระดบของผ เขารวมการฝกซอม ซงการก าหนดขอบเขตการฝกซอมทชดเจนจะเปนประโยชนในการออกแบบการฝกซอม รวมถงการประเมนผลการฝกซอมดวย

(5) ก าหนดรปแบบการฝกซอม โดยพจารณาจากความตองการการฝกอบรมและ ทรพยากรทอยเปนส าคญ

(6) ประมาณการคาใชจาย ทรพยากร และภาระผกพนตางๆ ประเดนเรองคาใชจายควรถกหยบยกมาพจารณาตงแตเรมตนวางแผนการฝกซอม เนองจากคาใชจายตาง ๆ เกดขนในทกขนตอน ดงนน จงตองมการวางแผนคาใชจายในการฝกซอมเพอใหมงบประมาณเพยงพอส าหรบการฝกซอม (ภาคผนวก 2 - 1)

(7) ก าหนดเปาประสงคในการฝกซอม (ผลทคาดหวงจากการฝกซอม) (8) ขอรบการสนบสนน/อนมตจดการฝกซอมและแจงก าหนดการจดการฝกซอม

ขออนมตหรอการสนบสนนจากผ บรหารระดบสงเปนสวนส าคญอยางยงทตองด าเนนการเมอจะให

ประเดนค าถามเพอประเมนขดความสามารถและทรพยากรของหนวยงาน

หนวยงานไดด าเนนการจดการฝกซอมครงสดทายเมอใด

หนวยงานและบคลากรของหนวยงานมประสบการณในการฝกซอมดานใด

มระยะเวลาในการเตรยมการฝกซอมเทาใด

เจาหนาทมเวลาในการเขารวมการจดการฝกซอมเทาใด

ทกษะใดเจาหนาทจ าเปนตองม

สงอ านวยความสะดวกทางกายภาพใดทตองใชในการปฏบตการฉกเฉน และมส าหรบในการฝกซอมหรอไม

สงอ านวยความสะดวกดานการสอสารและระบบใดทตองใชในการปฏบตการฉกเฉนจรง และมส าหรบการฝกซอมหรอไม

ทศนคตใดทเจาหนาทบรหารระดบสงหรอเจาหนาทผ รบผดชอบเหตฉกเฉนจ าเปนตองมส าหรบการฝกซอม

หนวยงานจะเรมตนจดการฝกซอม ถงแมผบรหารเหลานนจะไมไดเขามารวมในการฝกซอม แตดวยอ านาจหนาทของเขาเหลานนจะชวยสนบสนนและความรวมมอใหการจดการฝกซอมเปนไปอยางราบรนโดยเฉพาะอยางยงการฝกซอมทเกยวของกบหลายหนวยงาน (ภาคผนวก 2-2) นอกจากน ยงหมายความรวมถงการแตงตงคณะท างานออกแบบการฝกซอม และก าหนดแผนการด าเนนการและตารางการฝกซอมดวย กลาวคอ คณะท างานออกแบบการฝกซอม การวางแผนการฝกซอมมภารกจทตองด าเนนการหลากหลายและจ านวนมาก ตงแตการออกแบบการฝกซอมจนกระท งถงงานธรการ ดงนน จงตองมคณะท างานและหวหนาคณะท างานรบผดชอบการจดการฝกซอมใหบรรลวตถประสงค ประกอบดวย

หวหนาคณะท างานออกแบบการฝกซอม มหนาทความรบผดชอบการฝกซอมทงกระบวนการพฒนาการฝกซอม งานธรการและสนบสนน ทงน ในการฝกซอมทเกยวของกบหลายหนวยงาน หวหนาคณะท างานออกแบบการฝกซอมอาจแตงตงผชวย หรอผประสานงานเพอชวยในการประสานงาน

เจาหนาท ดานการจดการเหตฉกเฉน โดยปกตแลวเจาหนาทซงรบผดชอบการจดการเหตฉกเฉนควรเปนผ เขารวมการฝกซอม จงไมควรเปนสวนหนงของหวหนาคณะท างานออกแบบการฝกซอม และอาจมอบหมายผ อนใหรบผดชอบในสวนของการออกแบบและจดการฝกซอมแทน อยางไรกตาม หากไมสามารถมอบหมายผ ใดไดอาจรองขอเจาหนาทจากหนวยงานอนสนบสนนการออกแบบ และจดการฝกซอม

คณะท างานออกแบบการฝกซอม มหนาทชวยหวหนาคณะท างานออกแบบการฝกซอมในการพฒนารายละเอยดและขนตอนการฝกซอม ประกอบดวย - ก าหนดวตถประสงคของการฝกซอม - จดท าสถานการณสมมต - พฒนาล าดบเหตการณและความเชอมโยงของสถานการณสมมต - พฒนาและแจกจายเอกสาร วสดอปกรณทจ าเปนกอนการฝกซอม - จดการฝกอบรมกอนการฝกซอม อยางไรกตาม คณะท างานออกแบบการฝกซอม สามารถรบผดชอบในสวนของผจ าลองเหตการณ (Simulator) หรอเปนผควบคมการฝกซอมในการฝกซอมเฉพาะหนาท (FE) ได ส าหรบบคคลทควรเปนคณะท างานออกแบบการฝกซอมนน ควรเปนผแทนจากแตละหนวยงานทเขารวมการฝกซอม และหากเปนการฝกซอมภายในหนวยงานเดยวกน คณะท างานออกแบบการฝกซอมควรมาจากหนวยงาน

คณสมบตของหวหนาคณะท างานออกแบบการฝกซอม 1. สามารถอทศเวลาใหกบการจดการฝกซอมไดอยางเตมท 2. มความคนเคยในแผนปฏบตการฉกเฉนของหนวยงาน และเขาใจแนวทางปฏบตในการตอบโตของ หนวยงานทเขารวมฝกซอม 3. ตองมใชเจาหนาททรบผดชอบดานการปฏบตการของหนวยงาน

หลกภายในสงกด นอกจากน คณะท างานฯ ควรเปนผ ทมประสบการณและภมหลงทหลากหลายประเภทซงเปนประโยชนอยางยงในการประสานงาน และกระตนใหเกดความคดสรางสรรค ทงน ปจจยส าคญ ในการแตงตงคณะท างานฯ ประกอบดวย 1) หนวยงานตนสงกด 2) ทกษะ ความร และประสบการณ 3) บรรยากาศทางการเมอง 4) ขอบเขตของการฝกซอม ฯลฯ (ภาคผนวก 2-3)

2.2.2 การก าหนดรปแบบการฝกซอม (Exercise Development)

การก าหนดรปแบบการฝกซอมทงการฝกซอมบนโตะ(TTX), การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FE) และการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise: FSE) มขนตอนการด าเนนการ 8 ประการ ดงน (1) ประเมนความตองการความจ าเปนในการฝกซอม (2) ก าหนดขอบเขตการฝกซอม (3) ก าหนดเปาประสงค (4) ก าหนดวตถประสงคการฝกซอม (5) จดท าค าพรรณนาสถานการณสมมต (Narrative) (6) จดท ารายละเอยดเหตการณหลกและเหตการณรอง (7) จดท ารายการแนวการปฏบต ทคาดหวง (8) แจงและประชาสมพนธการฝกซอม

จะเหนไดวาบางขนตอนของการก าหนดรปแบบการฝกซอมจะมความคลายคลงกบการวาง แผนการฝกซอม โดยเฉพาะอยางยงในขนตอนของการประเมนความตองการความจ าเปนส าหรบการฝกซอม ก าหนดขอบเขตการฝกซอม และการก าหนดเปาประสงคในการฝกซอมซงเปนขนตอนส าคญของการพฒนาการฝกซอมในภาพรวม แตอยางไรกตาม กระบวนการจดการฝกซอมทง 2 ขนตอนดงกลาวมขอแตกตางกลาวคอในกรณทจดการฝกซอมฯทมความซบซอนมาก อาจจ าเปนตองมการประเมนความตองการ/ความจ าเปน, ก าหนดขอบเขต รวมทงก าหนดเปาประสงคเพมเตม ทงน รายละเอยดทซบซอนในขนตอนดงกลาวจะน าเสนอเปนล าดบตอไป

2.2.3 การจดการฝกซอม (Exercise Conduct)

การจดการฝกซอมใหประสบความส าเรจนนมองคประกอบตางๆทส าคญ ดงน (1) ความชดเจน ผ เขารวมการฝกซอมตองมความเขาใจในวตถประสงค, กฎพนฐาน

ส าหรบการฝกซอม (Ground Rules) และความคาดหวงในบทบาทหนาทของแตละคนใหชดเจน

(2) สรางความตอเนองในการปฏบต โดยอาศยการสงตอขอความเพอใหผ เขารวมการฝกซอมสามารถด าเนนการฝกไปไดอยางตอเนอง รวมทงสามารถควบคมก ากบดแลการฝกซอมอยางใกลชดเปนไปตามวตถประสงคของสถานการณ

(3) ความสมจรง ผ เขารวมการฝกซอมถกกระตนใหปฏบตการตามเหตฉกเฉนซงเปน สถานการณซงถกสมมตขนอยางสมจรง เชน การสอสารใชการไมได วสดอปกรณใชการไมไดหรอมขอจ ากด หรอแมกระทงความสญเสย

(4) การก าหนดหวงเวลาการฝกซอม การก าหนดระยะเวลาในการฝก จะชวยใหล าดบเหตการณตามสถานการณสมมตมความสมจรงและเหมาะสม

(5) ทบทวนขนตอนการยตสถานการณ ตองชแจงท าความเขาใจใหผ เขารวมการฝกซอมทราบกระบวนการยตสถานการณฉกเฉนกอนเรมการฝกซอม

(6) ใชประโยชนจากประเดนปญหาทก าหนดขนในสถานการณสมมต สถานการณสมมตทก าหนดขนอาจท าใหหยดการฝกซอม แตในขณะเดยวกนกสามารถท าใหหนวยงานทราบถงขอบกพรองของระบบการจดการเหตฉกเฉนทอาจจะเกดขนหากเกนสถานการณจรงได

2.2.4 การประเมนผลและวจารณการฝกซอม (Exercise Evaluation and Critiques) สวนส าคญสวนหนงในการฝกซอมฯ ทกรปแบบคอการประเมนผลการฝกซอมฯ วาการฝกซอมบรรลวตถประสงคมากเพยงใด ซงวตถประสงคเหลานนมกเชอมโยงถงประเดนการปรบปรงแผน และ/หรอระบบการบรหารจดการฉกเฉนทมอย การฝกอบรมเจาหนาท รวมถงการแกไขปญหาขอจ ากดในเรองอตราก าลงพลของหนวยงาน ทงน ขอบเขตและรายละเอยดของการประเมนผลการฝกซอมนนควรถกก าหนดโดยผ ทมสวนเกยวของของหนวยงานนน ๆ การประเมนผลและการสงเกตการณของผควบค ม การฝกซอมอาจเพยงพอส าหรบการฝกซอมบางประเภท ขณะทการฝกซอมบางประเภทอาจจ าเปนตองอาศย ผสงเกตการณตามวตถประสงคเฉพาะดานเพมเตม ความคดเหนวพากษวจารณ และรายงานการฝกซอมจะวเคราะหและอธบายวาบรรลวตถประสงคของการฝกซอมหรอไม ขณะเดยวกนขอแนะน าตาง ๆ จะเปนขอมลทเปนประโยชนตอการปรบปรงและพฒนาตอไป อยางไรกตาม ผ ประเมนผลควรเปนบคคลทมความคนเคย และมความรในเรองทรบผดชอบในการประเมนเปนส าคญ

2.2.5 การตดตามผลจากการฝกซอม (Exercise Follow up)

การตดตามผลจากการฝกซอมเปนขนตอนทถกละเลยมากทสดในกระบวนการจดการฝกซอม ซงหากการฝกซอมฯ ใดมไดมการตดตามผลจากการฝกซอมโดยน าขอเสนอแนะและขอคดเหนไปสการพฒนาและปรบปรง อาจเรยกไดวาการฝกซอมนนขาดความสมบรณ ทงน กลยทธในการตดตามผลการฝกซอม ประกอบดวย (1) การมอบหมายหนาทความรบผดชอบ หมายความถงการมอบหมายภารกจและความรบผดชอบใหแกผ เกยวของเพอการด าเนนการปรบปรงตามขอเสนอแนะทไดรบจากการประเมนผลการฝกซอม รวมทงก าหนดหวงเวลาในการด าเนนการ (2) การก ากบดแลและตดตามการด าเนนการ จดท าแผนการตดตามความกาวหนาในการด าเนนการปรบปรงหรอพฒนาตามขอเสนอแนะทไดรบจากการฝกซอม (3) จดการฝกซอมใหครบวงจร ก าหนดสงทไดพฒนาและปรบปรงไวเปนประเดนในการทดสอบส าหรบการฝกซอมครงตอไป ทงน การตดตามผลจากการฝกซอมไมจ าเปนตองถกทดสอบโดย การฝกซอมในทกวตถประสงค 2.3 เอกสารทเกยวของในการฝกซอม ในกระบวนการออกแบบการฝกซอมก าหนดใหมการจดท าเอกสารส าคญ 4 ประการ ประกอบดวยแผนการฝกซอม (Exercise Plan) แผนการควบคมการฝกซอม (Control Plan) แผนการประเมนผลการฝกซอม (Evaluation Plan) และ คมอผ เขารวมการฝกซอม (Player Handbook) ซงเอกสารเหลานเปนขอมลพนฐานทจ าเปนในการพฒนาการฝกซอม, จดการฝกซอม และการประเมนผลการฝกซอม ของเจาหนาททเกยวของมรายละเอยด ดงน

2.3.1 แผนการฝกซอม (Exercise Plan) เปนเอกสารทมเนอหาทครอบคลมถงความตองการ/ความจ าเปน และเปาประสงคของการฝกซอม ซงมกใชส าหรบใหขอมลเกยวกบการฝกซอมในภาพรวม แกผ ทเกยวของและเปนแนวทางส าหรบผจดการฝกซอมและผ เขารวมการฝกซอม

2.3.2 แผนการควบคมการฝกซอม (Control Plan) เปนเอกสารส าหรบผควบคมการฝกซอมและผ จ าลองสถานการณการฝกซอมเทานน โดยมเนอหาทจ าเปนส าหรบการควบคมและการจ าลองสถานการณการฝกซอม และอธบายถงแนวความคดของการฝกซอมทเกยวของกบการควบคมและการจ าลองสถานการณการฝกซอม โดยมสาระส าคญ ดงน (1) ขอมลพนฐานในการควบคมและการจ าลองสถานการณการฝกซอม

(2) อธบายขนตอน, ความรบผดชอบ, หนาทความรบผดชอบ และการสนบสนนในการ ควบคมและการจ าลองสถานการณการฝกซอม

(3) ระบประเดนเรองการสอสาร, การสนบสนน, งานธรการ และโครงสรางการบรหารจดการ เพอสนบสนนการควบคมและการจ าลองสถานการณการฝกซอมระหวางการฝกซอม 2.3.3 แผนการประเมนผลการฝกซอม (Evaluation Plan) เปนเอกสารส าหรบผประเมนผลการฝกซอม ผควบคมการฝกซอม และผจ าลองสถานการณการฝกซอม โดยทมเนอหาเกยวกบการแนวทางการประเมนผลการฝกซอม, หนาทความรบผดชอบ และการสนบสนนตางๆ ซงมรายละเอยดดงน

(1) อธบายแนวความคดการฝกซอมทเกยวของกบขนตอนการประเมนผลการฝกซอม (2) ก าหนดพนฐานการประเมนผลการฝกซอม (3) ระบประเดนเรองการสอสาร, การสนบสนน, โครงสรางการบรหารจดการ เพอสนบสนน

การประเมนผลการฝกซอมทงกอนฝกซอม ขณะฝกซอม และหลงการฝกซอม 2.3.4 คมอผเขารวมการฝกซอม (Player Handbook) เปนเอกสารส าหรบผ เขารวมการฝกซอม ซงมเนอหาและขอมลทจ าเปนส าหรบผ เขารวมการฝกซอมเพอใหสามารถฝกซอมไดอยางมประสทธภาพ ทงนสาระส าคญดงกลาวอาจน ามาใชบรรยายสรปใหผ เขารวมการฝกซอมการฝกซอมกอนเรมตนฝกซอม

อยางไรกตาม เอกสารทเกยวของกบการฝกซอมดงกลาวขางตน อาจมรายละเอยดเฉพาะใน แตละเอกสารทแตกตางกน สรปดงตารางขางลางน

เนอหาของเอกสารในการฝกซอม แผนการฝกซอม แผนการควบคมการฝกซอม แผนการประเมนผลการ

ฝกซอม คมอผเขารวมการฝกซอม

- รปแบบและเปาประสงคของ การฝกซอม - ค าบรรยายสถานการณ สมมต - ขอบเขตการฝกซอม - เอกสารอางอง - สมมตฐาน, สงจ าลอง

- แนวความคดการฝกซอม - กจกรรมกอนการฝกซอมของ ผ เขารวมฝกซอม - อปกรณจ าลองสถานการณ - แนวความคดส าหรบการ จดการ, การควบคม และการ จ าลองสถานการณ

- แนวความคดการฝกซอม - กจกรรมกอนการฝกซอมของ ผ เขารวมฝกซอม - อปกรณจ าลองสถานการณ - แนวความคดส าหรบการ จดการการประเมนผล - การจดคณะท างานประเมนผล

- ขอบเขตการฝกซอม (แนวคดในการฝกซอม, การ จ าลองสถานการณ ) - ค าบรรยายสถานการณสมมต - ขนตอนและหนาทความ รบผดชอบของผ เขารวมการ ฝกซอม

เนอหาของเอกสารในการฝกซอม แผนการฝกซอม แผนการควบคมการฝกซอม แผนการประเมนผลการ

ฝกซอม คมอผเขารวมการฝกซอม

สถานการณ - วตถประสงค - แนวความคดในการปฏบต - โครงสรางการจดการการ ฝกซอมและหนาทความ รบผดชอบ - การจดการดานความ ปลอดภย - งานธรการและสนบสนน การฝกซอม

- การจดคณะท างานควบคม การฝกซอม - การฝกอบรมคณะท างาน ควบคมการฝกซอม - หนาทความรบผดชอบของ คณะท างานควบคมการ ฝกซอม - กระบวนการด าเนนงานของ คณะท างานควบคมการ ฝกซอม - การตดตอสอสาร การ สนบสนน, งานธรการ และ การสนบสนนอน ๆ

- การฝกอบรมคณะท างาน ประเมนผล - หนาทความรบผดชอบของ คณะท างานประเมนผล - กระบวนการด าเนนงานของ คณะท างานประเมนผล - การสนบสนนแกคณะท างาน ประเมนผล

- การจดการดานความปลอดภย - การตดตอสอสาร - การรายงาน - งานธรการ - การฝกอบรมกอนการฝกซอม - ก าหนดการในการบรรยายสรป ผ เขารวมการฝกซอม - การเตรยมการดานการทบทวน แผน, นโยบาย, และกระบวนการ ด าเนนงานของชมชน - กระบวนการปฏบตของศนย ปฏบตการฉกเฉน (EOC) หรอ ศนยอนทเกยวของ

ตารางท 2 - 2 : เนอหาของเอกสารทเกยวของในการฝกซอม

บทท 3 ขนตอนการออกแบบการฝกซอม (Exercise Design Steps)

การออกแบบการฝกซอมนนเหมอนกบการเขยนบทเพอใหนกแสดงสามารถเลนไดตามบทบาททถกตองรวมทงตดสนใจไดอยางเหมาะสมตามเงอนเวลาทก าหนด อยางไรกตาม การฝกซอมไมวาจะเปนการฝกซอมบนโตะ (Tabletop Exercise) การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) หรอแมแตการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise) นนลวนแลวแตมขนตอนกระบวนการฝกซอม 8 ขนตอนดวยกนดงทกลาวมาแลวคอ การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม การก าหนดขอบเขต

การฝกซอม การก าหนดเปาประสงคในการฝกซอม การก าหนดวตถประสงค การจดท าค าบรรยายสถานการณ การเขยนเหตการณหลกและเหตการณยอย การจดท ารายการการปฏบตทคาดหวง รวมถงการเตรยมโจทยสถานการณ ดงนน ในบทนจงเปนการอธบายรายระเอยดของแตละขนตอน ดงน 3.1 ขนตอนท 1: การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม (Assess needs) การออกแบบการฝกซอมทดนนจะตองมการวางแผนการออกแบบการฝกซอมอยางเปนระบบ และมตรรกะ วตถประสงคของการฝกซอมนนจะตองมความชดเจนวาการฝกซอมดงกลาวนน จดท าขนเพอตอบสนองปญหาอะไร รวมถงบทบาทหนาทของหนวยงานทเกยวของทตองการทจะ ฝกซอม อยางไรกด บอยครงทหนวยงานจดการฝกซอมขนภายหลงจากการเกดสถานการณใหญ ๆ โดยทไมไดมการพจารณา และวางแผนอยางรอบคอบท าใหการฝกซอมทจดขนลมเหลว รวมทงไมกอใหเกดประโยชนและการพฒนาปรบปรงการปฏบตงาน ดงนนการจดการฝกซอมจงควรทจะเรมตนทการ ประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม เพอเปนขอมลในการระบถงปญหา วตถประสงค และภารกจในดานตาง ๆ ทตองการฝกซอม 3.1.1 การประเมนแผนของหนวยงาน (Assess Plan)

การประเมนความตองการ/จ าเปนในการฝกซอมของหนวยงานนน จะตองใหความส าคญกบการทบทวนแผนฉกเฉนททางหนวยงานนนมอยแลววาเปนแผนส าหรบอะไร และมปญหาอะไรทจะตองการการแกไข/ปรบปรง ซงมประเดนทควรพจารณา คอ (1) ลกษณะของภย - ภยอะไรบางทกอใหเกดความเสยงทหนวยงานจะตองเขาไปจดการ รวมถงล าดบความส าคญของภยตาง ๆ ทเกดขน

(2) พนทเสยงภย (3) หนาท/ภารกจทตองการฝกซอม (4) หนวยงานทควรจะรวมฝกซอม (ระดบหนวยงาน ระดบองคกร ระดบกรม บคคล)

(5) เปาประสงคและศกยภาพของการฝกซอม

ดงนน พนฐานทดในการออกแบบการฝกซอมนนคอการประเมนความตองการของหนวยงานในการฝกซอมดงกลาว โดยหนวยงานจะตองมการประเมนและปรบขอมลการประเมนอยางสม าเสมอใหมความเปนปจจบน 3.1.2 การถอดบทเรยน (Lessons Learned)

เมอไดมการพจารณาแผนทมอยรวมถงความตองการทชดเจนของหนวยงานในการฝกซอมแลวนน ขอมลทส าคญทจะตองพจารณาอยางยงในการประเมนความจ าเปนในการฝกซอมคอบทเรยนทไดจากการฝกซอมครงทผานมา ซงเปนประโยชนในการออกแบบจดการฝกซอมครงตอไป โดยมประเดนทส าคญ ดงน (1) หนวยงานทเขารวมการฝกซอม หนวยงานใดเขารวมและไมไดเขารวมการฝกซอม (2) การฝกซอมทผานมาบรรลวตถประสงคหรอไม อยางไร (3) บทเรยนทไดรบจาการฝกซอมครงทผานมา (4) ปญหา/อปสรรค ทพบในการฝกซอม และแนวทางการแกไขปญหาดงกลาว (5) การปรบปรงการด าเนนงานของหนวยงานอนสบเนองจากผลการฝกซอมครงทผานมาและหากมการปรบปรง/เปลยนแปลง ไดมการทดสอบการเปลยนแปลงดงกลาวไดหรอไมอยางไร 3.1.3 ผลลพธของการประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม (Needs Assessment Results) จากการพจารณาขอมลเพอประเมนความตองการ/จ าเปนในการฝกซอม ไมวาจะเปนขอมลทไดจากการทบทวนแผนทมอยของหนวยงาน และผลจากการถอดบทเรยนในการฝกซอมครงทผานมา จะท าใหหนวยงานทราบผลลพธของการประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมในประเดนตาง ๆ ประกอบดวย (1) ภยทมความส าคญเปนล าดบแรก และล าดบรองทหนวยงานตองเผชญ (2) ปญหาทตองการแกไข (3) ปญหาทเกดขนบอยครง (4) ทกษะทตองการฝกฝนเพมเตม (5) ภารกจทยงมขอบกพรอง หรอยงมจดออนซงตองไดรบการพฒนา (6) การปรบปรงกระบวนการด าเนนการภายหลงจากไดรบบทเรยนจากการฝกซอมครงทผานซงจะตองมการทดสอบในการฝกซอมครงน (7) มเจาหนาท วสดอปกรณใหม ทยงไมไดรบการทดสอบในการฝกซอมครงทผานมา (8) ขอบกพรอง/จดออนของแผนฉกเฉน หรอมาตรฐานการปฏบตงาน (SOP) (9) การซกซอมบทบาทหนาทตางๆใหชดเจน และ (10) ความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมทมลกษณะเฉพาะดาน ซงขอมลเหลานจะเปนฐานส าหรบการฝกซอมในครงตอไป

3.2 ขนตอนท 2: การก าหนดขอบเขตของการฝกซอม (Define the Scope) ภายหลงไดทราบความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมทชดเจนดงกลาวแลว ขนตอนตอมาคอการก าหนดขอบเขตของการฝกซอม ซงเราสามารถจะพจารณาไดจากประเดนความจ าเปนใน การฝกซอมทไดระบไวแลวในขนตอนท 1 มาประกอบการวเคราะหรวมกบสภาวการณหรอสถานการณ ทเกดขนหรอหนวยงานก าลงเผชญอย อยางไรกตาม ในการฝกซอมครงหนงๆ นนเปนไปไมไดทจะสามารถทดสอบการปฏบตงานในทกภย ภารกจ และทกหนวยงาน หรอแมแตท าการฝกซอมในทกรปแบบ นอกจากน ยงไมสามารถทจะ

น าทรพยากรทมทงหมดเขารวมในการฝกซอมได ดวยเหตน หนวยงานจงจ าเปนทจะตองจดล าดบความส าคญของประเดนปญหา และความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมนนๆ เพอก าหนดทางเลอกและขอบเขตของการฝกซอมทชดเจน ส าหรบแนวทางการก าหนดขอบเขตของการฝกซอม (Scope Determined) นนจะตองพจารณาปจจยทเกยวของมากมาย ไมวาจะเปนคาใชจาย, ศกยภาพของบคลากรและทรพยากร, ความรายแรงของปญหา, ขดความสามารถของการฝกซอมในการแกไขปญหา, ทกษะและประสบการณของผ ออกแบบการฝกซอม และระยะเวลาในการฝกซอม อยางไรกตาม องคประกอบทส าคญในการก าหนดขอบเขตการฝกซอมแบงออกไดเปนดงน 3.2.1 ประเภทของสถานการณฉกเฉน (Type of emergency) โดยสวนใหญการฝกซอมนนจะเปนการเตรยมรบมอกบภยประเภทใดประเภทหนง และหากมภยชนดอนๆ รวมดวย มกจะเปนภยแทรกซอน ทมความส าคญเปนล าดบรอง โดยผนวกเขาไวในการจดท าสถานการณสมมต ทงน การพจารณาก าหนดสถานการณภยประเภทใดขนอยกบเหตผลดงตอไปน (1) สถานการณฉกเฉนทสงผลใหเกดการปฏบตตามภารกจซงสอดคลองกบประเภทของภยล าดบรอง

(2) หนวยงานมความเสยงตอสถานการณภยใดมากทสด (3) มสถานการณภยหรอความเสยงใดบางทยงไมมการฝกซอม

(4) ปญหาทเกดขนในปจจบนซงทหนวยงานจะตองรบมอ 3.2.2 สถานท (Location) ในการฝกซอมนนจะตองมการระบสถานททชดเจนวาจะจดการฝกซอมดงกลาวทใด หากเปนการฝกซอมบนโตะหรอ การซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) ควรท จะจดในสถานททภยนนๆสามารถทจะเกดขนในพนทดงกลาวไดจรง แตส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบ นนเนองจากมปจจยอนทไมสามารถจะจดในสถานทจรงได อาท ขอจ ากดดานการจดการจราจร หรอประเดนดานความปลอดภย ดงนน การฝกซอมเตมรปแบบจงอาจจะจดในสถานททใกลเคยงความ เปนจรงทสดแทนทจะจดในสถานทจรงกได 3.2.3 ภารกจ/การปฏบตงาน (Functions) ควรจะจดท ารายการภารกจ/การปฏบตงานท ผ เขารวมการฝกซอมจะตองปฏบต และจะตองมการระบกระบวนการในการปฏบตงานเฉพาะใหชดเจน

ตวอยางการทดสอบระบบการเตอนภยในชมชน ประกอบดวยภารกจทผ เขารวมการฝกซอมตองปฏบต ดงน

การแจงเตอนหนวยงานทเกยวของ

เปดเครองสงสญญาณฉกเฉน

แจงเตอนใหเจาหนาทต ารวจและเจาหนาทดบเพลงทเขาไปปฏบตหนาทโดยใชเครองขยายเสยงในพนท

แจงผานทางระบบแจงเตอนฉกเฉนใหมการขนตววงระหวางการด าเนนรายการโทรทศน

3.2.4 ผเขารวมการฝกซอม (Participants) เมอระบไดถงความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมและภารกจหลกแลว ผจดการฝกซอมจะสามารถใชขอมลดงกลาวในการก าหนดหนวยงานและบคคลทเหมาะสมจะเขารวมการฝกซอมดงกลาว ทงนการคดเลอกผ เขารวมการฝกซอมควรทจะค านงถง (1) หนวยงานใดบางทจ าเปนตองเขารวมและมภารกจทเกยวของในการฝกซอม (2) ผแทนจากหนวยงานคนใดบางทควรจะเขารวมการฝกซอม ตวอยางเชน การฝกซอมในศนยปฏบตการฉกเฉน (EOC)/ศนยปฏบตการอนผ เขารวมการฝกซอม ควรจะประกอบดวย เจาหนาทระดบผก าหนดนโยบาย ผประสานงาน และผปฏบตงาน ขณะทการฝกซอมในศนยบญชาการเหตการณ (Incident Command Post) ณ จดเกดเหต ผ เขารวมการฝกซอมควรจะเปนเจาหนาททมความรในเรองการปฏบตงานในสถานการณนน ๆ และมอ านาจในการตดสนใจสงการปฏบตงานในพนทเกดเหต 3.2.5 ประเภทของการฝกซอม (Exercise Type) การก าหนดประเภทของการฝกซอมนนจะสงผลกระทบตอการก าหนดขอบเขตของการฝกซอม ซงมประเดนในการพจารณาดงตอไปน (1) หนวยงานตองการการฝกซอมแบบไหน มากทสด (2) เจาหนาทมประสบการณในการฝกซอมใน รปแบบตาง ๆ เพยงใด (3) การฝกซอมครงนตองการใหเกดความตงเครยดเพยงใด (4) ตามระเบยบทเกยวของมการระบไวหรอไมวาจ าเปนตองใชการฝกซอมรปแบบใด

อยางไรกตาม ภายหลงจากทก าหนดขอบเขตการฝกซอมแลว ขนตอนตอไปคอการน าขอมล ดงกลาวมาประมวลก าหนดใหเปนเปาประสงคของการฝกซอม (Statement of Purpose)

3.3 ขนตอนท 3: การก าหนดเปาประสงคของการฝกซอม (Write a Statement of Purpose) ในการฝกซอมแตละครงควรทจะก าหนดเปาประสงคของการฝกซอมใหชดเจนเพอควบคมการฝกซอมในภาพรวม โดยเปาประสงคทดนนจะตอง 1) เปนกรอบแนวทางภาพรวมในการก าหนดวตถประสงคการฝกซอม 2) ใหเหตผลแกฝายบรหารและผ เขารวมการฝกซอมถงความจ าเปนในการจดการฝกซอม และ 3) ใชประโยชนในการสอสารแผนตาง ๆ ตอสอมวลชนและผน าชมชน ทงน ในการพฒนา ถอยแถลงเปาประสงคของการฝกซอมอาจท าไดโดยการเขยนขอความทมเนอหาครอบคลมขอบเขตการฝกซอมดงกลาว นอกจากน ยงสามารถระบถ งระยะเวลาและวนท ท าการฝกซอมในถอยแถลง คราวเดยวกนไดดวย

ตวอยางท 1: เปาประสงคหลกของการฝกซอมการจดการสถานการณฉกเฉนในครงนเพอปรบปรงการปฏบตการใน

กรณฉกเฉนทเกยวของกบประเดนดงตอไปน

- การเฝาระวงอทกภย

- การเตอนภยเพอการอพยพ

- การอพยพเดกนกเรยน

- การจดการศนยอพยพ

ในการฝกซอมครงนมหนวยงานทเกยวของ ประกอบดวย

- หนวยงานดานการจดการเหตฉกเฉน - หนวยดบเพลง

- หนวยงานดานโยธาธการ - หนวยงานดานสาธารณสข - กาชาด

- โรงเรยนรฐบาลในพนท การฝกซอมครงนเปนการฝกซอมเฉพาะหนาท โดยใชสถานการณสมมตกรณน าทวมฉบพลน/น าปา

ไหลหลากการฝกซอมจะจดขนทบานน าฮ อ.ปาย จ.แมฮองสอน ในวนท 2 เม.ย.54

ตวอยางท 2: เปาหมายของการฝกซอมการจดการสถานการณฉกเฉนในครงน คอ เพอการประสานการด าเนนกจกรรมในระดบจงหวด เทศบาล และองคการบรหารสวนต าบล รวมถงหนวยงานอาสาสมครและภาคเอกชนในการเผชญสถานการณขนาดใหญ รวมทงเพอฝกอบรมเจาหนาทผปฏบตงานทเกยวของ และทดสอบระบบเตอนระบบการจดการการอพยพและศนยอพยพ ตลอดจนเพอเสรมสรางการบรณาการการประสานงานระหวางหวหนาหนวยงาน ทเกยวของ ดงน 1. นายอ าเภอ 2. นายกเทศมนตร 3. ผบญชาการเหตการณ 4. หวหนาหนวยดบเพลง 5. ต ารวจ 6. เจาหนาทประชาสมพนธ 7. ผประสานงานทมจดการสารเคม 8. ผ เชยวชาญดานสารเคม 9. กรมควบคมมลพษ 10. โรงพยาบาล ทงน การฝกซอมครงนจะจดขนในวนท 15 กนยายน 2554 โดยใชสถานการณสมมตการเกดอบตเหตรถบรรทกสารเคมและวตถอนตรายทถนนสขมวท ขาเขา หลกกโลเมตรท 22

อยางไรกด หากมการก าหนดเปาประสงคของการฝกซอม เพอเปนกรอบแนวทางในการฝกซอม หนวยงานทรบผดชอบอาจจะตองใหขอมลเพมเตม เชน ชอผ ประสานงานและเบอรตดตอ หวงระยะเวลาทมการฝกซอม และสถานทจดการฝกซอมทชดเจน เปนตน

3.4 ขนตอนท 4: การก าหนดวตถประสงคในการฝกซอม (Define Objectives) ในการพฒนาการฝกซอมในระยะแรก หนวยงานทรบผดชอบจะตองระบวตถประสงค ของการฝกซอม ผลลพธทคาดหวง ใหชดเจน กอนทจะด าเนนการจดการฝกซอมตอไป

วตถประสงคมความส าคญในกระบวนการออกแบบการฝกซอมทง 4 ระยะ กลาวคอ

3.4.1 ขนตอนการออกแบบการฝกซอม (Exercise Design) วตถประสงคในการฝกซอมนน เปนแกนกลางในกระบวนการออกแบบการฝกซอม เนองจาก (1) วตถประสงคเปนตวก าหนดความส าเรจของการฝกซอม การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม ขอบเขตของการฝกซอม และเปาหมายประสงคของการฝกซอมน าไปสการก าหนด

วตถประสงค (2) วตถประสงคเปนตวก าหนดค าบรรยายสถานการณ ทงเหตการณหลกและรายละเอยดของเหตการณตางๆทใชในการฝกซอม รวมถงลกษณะกจกรรมหรอการปฏบตภาร กจทคาดหวงไวและโจทยสถานการณ ดงนนจงกลาวไดวาวตถประสงคเปนขอความทแสดงถงความคาดหวงของหนวยงาน ในการปฏบตภารกจในการฝกซอม

3.4.2 ขนตอนการจดการฝกซอม (Exercise Conduct) ในระหวางการฝกซอมนนองคประกอบตาง ๆ ทเกยวของกบการฝกซอมจะด าเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคเพอก ากบใหการฝกซอมดงกลาวเปนไปตามแผนงานทวางไว 3.4.3 ขนตอนการประเมนผลการฝกซอม (Evaluation): การเขยนวตถประสงคนนเปนจดเรมตนของกระบวนการประเมนผลการฝกซอม ขณะท าการฝกซอมผ สงเกตการณจะใชวตถประสงคเปนตวประเมนการฝกซอม และเมอการฝกซอมเสรจสนลงรายงานการประเมนผลการฝกซอมจะเปนตามวตถประสงคในการฝกซอมเปนส าคญ เรยกไดวากระบวนการระบหลกเกณฑในการประเมนผลการฝกซอมนนเกดขนตงแตเรมเขยนวตถประสงคของการฝกซอม

“วตถประสงคของการฝกซอม” เปนการอธบายประสทธภาพในการปฏบตงานทคาดหวงของ

ผ เขารวมการฝกซอมในการแสดงขดความสามารถออกมา โดยวตถประสงคของการฝกซอมตอง

สอดคลองกบเปาประสงคของการฝกซอม (Statement of Purpose) แตจะมงเนนประสทธภาพการ

ปฏบตงานและมรายละเอยดเฉพาะมากกวา

3.4.4 ขนตอนการตดตามผลการฝกซอม (Follow Up): หลงจากการฝกซอมและประเมนผลแลว การตดตามผลของการฝกซอมจะท าใหทราบวาการด าเนนการในสวนใดทไมสามารถด าเนนการไดตามวตถประสงคทก าหนดไว

ในการก าหนดวตถประสงคนนไดจากขอมลการประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมของหนวยงานในการฝกซอม และจากการวเคราะหปญหาทเกดจากการฝกซอมครงทผานมา เชน ในการฝกซอมครงทผานมาพบจดออนในเรองการเฝาระวงและแจงเตอนภย โดยเฉพาะอยางยงในสวนของการวเคราะหขอมลของศนยปฏบตการฉกเฉน ดงนนวตถประสงคหนงในการฝกซอมครงนจงควรทจะรวม การทดสอบระบบเตอนภยและการวเคราะหขอมลของศนยปฏบตการฉกเฉน เปนตน ส าหรบการก าหนดวตถประสงคในการฝกซอมทดนนไมควรทจะก าหนดวตถประสงคมากเกนไป จ านวนทเหมาะสมของวตถประสงคในการฝกซอมทวๆไปนนไมควรทจะเกน 10 ขอ อยางไรกตาม ในการฝกซอมขนาดเลกอาจก าหนดวตถประสงคเพยง 2 - 3 ขอ ขณะทการฝกซอมแผนขนาดใหญอาจจะมวตถประสงคทมากถง 100 ขอ ทงน หนวยงานทเขารวมการฝกซอมนนควรทจะก าหนดมวตถประสงคของหนวยงานของตนโดยเฉพาะ แตวตถประสงคดงกลาวจะตองมความสอดคลองกบวตถประสงคหลกของการฝกซอม ในภาพรวม ซงผออกแบบการฝกซอมก าหนดขน ทงน วตถประสงคทดนนจะตองมความชดเจน กระชบ และมงเนนในการทดสอบ การปฏบตงานของผ เขารวมการฝกซอม โดยควรทจะระบถงประเดนดงตอไปน

การปฏบตงาน/ภารกจ

เงอนไขในการปฏบตงาน

มาตรฐานหรอระดบของประสทธภาพการปฏบตงาน โดยสรปอาจกลาวไดวาวตถประสงคนนควรทจะระบวาใครท าอะไร ภายใตเงอนไขใด

และตามมาตรฐานใด

ตวอยาง: การก าหนดวตถประสงค ภายใน 15 นาท หลงจากทมการเตอนการอพยพ เจาหนาทศนยปฏบตการฉกเฉน จะตองด าเนนการแจงใหผใหญบานทราบ

มาตรฐานการปฏบตงาน

เงอนไขการปฏบตงาน

ผปฏบตงาน

การปฏบตงานเฉพาะ

หลกการเขยนวตถประสงคอยาง SMART หลกการเขยนวตถประสงคทนยมใชกนในสากลนนคอหลก SMART กลาวคอ วตถประสงคนนจะตองเขาใจงาย (Simple) สามารถวด/ประเมนได (Measurable) สามารถปฏบตไดจรง (Achievable) เปนไปตามเงอนไขความเปนจรง (Realistic) และมงเนนทการปฏบตงาน/ภารกจ (Task Oriented)

ประเดนรายละเอยดประกอบวตถประสงค การเขยนวตถประสงคในการฝกซอม อาจจดท ารายการประเดนรายละเอยดประกอบวตถประสงคเพมเตมเพอขยายความใหมความชดเจนมากขน ซง จะชวยใหผ ประเมนผลการฝกซอมสามารถทจะระบไดวาวตถประสงคทไดก าหนดมานนสามารถสรางมาตรฐานทเปนประโยชนในการฝกซอมหรอไม เพราะวตถประสงคไมชดเจนนอกจากจะท าใหผปฏบตงานเกดความสบสนแลวและผประเมนผลการฝกซอมกไมสามารถทจะประเมนไดเชนกน ตวอยางวตถประสงค: เพอสาธตถงอปกรณทเหมาะสมในการสนบสนนการปฏบตการฉกเฉน

อปกรณ ม ไมม

1. มกระดานแสดงสถานะเหตการณอยใน พนทปฏบตการ

2. มการใชกระดานแสดงสถานะเหตการณ

3. มการปรบขอมลในกระดานแสดงสถานะเหตการณใหเปนปจจบนโดย ________

4. มแผนทใหใช

5. แผนททใชนนเปนแผนททเปนปจจบน

หลกการ SMART ส าหรบการก าหนดวตถประสงค Simple เขาใจงาย วตถประสงคทดนนจะตองเขยนดวยภาษางาย ๆ สน กระชบ ไมซบซอน

และเขาใจงาย Measurable สามารถวด/ประเมนได วตถประสงคนนควรทจะก าหนดระดบของการปฏบตงาน ระดบของการ

ปฏบตงานในทนไมใชการตงมาตรฐานการปฏบตงาน แตหมายถงระดบการปฏบตงานททกคนเหนรวมกนวาสามารถทจะประสบความส าเรจได

Achievable สามารถปฏบตไดจรง วตถประสงคนนจะตองสามารถปฏบตไดจรง โดยใชทรพยากรภายในขององคกรทสามารถน ามาฝกซอมแผนในครงนเทานน

Realistic เปนไปตามความเปนจรง วตถประสงคควรทจะสะทอนถงความคาดหวงในการปฏบตงานตามเงอนไขในปจจบนทสามารถบรรลได ในบางครงวตถประสงคบางอยางสามารถปฏบตไดแตอาจจะไมไดสะทอนถงสภาพความเปนจรง

Task Oriented มงเนนการปฏบตงาน วตถประสงคทดควรทจะเนนการปฏบตงานหรอกระบวนการการท างาน

ในการฝกซอมนนแตละวตถประสงคควรทจะเนนการปฏบตงานในแตละ

ภารกจภายใตสถานการณฉกเฉนนน ๆ

จากตวอยางขางตนจะเหนไดวา การใชประเดนรายละเอยดประกอบเพอขยายความวตถประสงคส าหรบการตรวจสอบ ท าใหผ เขารวมการฝกซอม และผประเมนผลมความเขาใจมากยงขน ซงท าใหสามารถเขาใจในวตถประสงคดงกลาวมากขน นอกจากน การเลอกใชค าศพทในการเขยนวตถประสงค เพอใหวตถประสงคทก าหนดขนนนมความชดเจนและเปนไปตามหลก SMART นน มหลกในการเขยน ดงน

(1) ใชศพททเปนรปธรรม โดยพยายามใชศพททอธบายถงการปฏบตงานและการแสดงออกถงประสทธภาพการปฏบตงานของหนวยงานทเขารวมการฝกซอม

(2) หลกเลยงการใชศพททก ากวมและมความหมายหลายแงมม เชน ร (Know) เขาใจ

(Understand) ชนชม (Appreciate) แสดงถงความสามารถ (Show ability to) ใหรบรถง (Be aware of) (3) ใชศพททแสดงถงการปฏบตงาน เชน สาธต ตรวจสอบ รายงาน แจงใหทราบ บนทก ทดสอบ ปฏบต ฯลฯ อยางไรกตาม วตถประสงคในการฝกซอมสวนใหญนนจะเนนอธบายถงการด าเนนงานทคาดหวงทงจากหนวยงานและบคลากรทเขารวมการฝกซอม แตบางครงในการสมมนาทางวชาการ หรอการฝกซอมแผนบนโตะ(Tabletop Exercise: TTX) วตถประสงคทตงขนนนอาจจะมงเนนทการอธบายความร สรางความเขาใจในแนวทางการปฏบตงาน หรอเพอการเปลยนแปลงทศนคตกสามารถทจะท าได

3.5 ขนตอนท 5: การจดท าค าบรรยายสถานการณ (Compose a narrative) การฝกซอมนนเปนการใชสถานการณฉกเฉนทสมมตขนเพอทดสอบการปฏบตหนาทของผ เขารวมการฝกซอม ซงสวนหนงของสถานการณสมมตนนจะเปนค าบรรยายสถานการณทอธบายเหตการณทเกดขนตงแตการฝกซอมเรมตน อยางไรกตาม หนาทส าคญของการบรรยายสถานการณกเพอสราง หรอกระตนอารมณรวมจงใจผ เขารวมการฝกซอมในการฝกซอม เพอทจะดงความสนใจใหผ เขาร วมฝกซอมปฏบต/ตอบโตตามสถานการณนนๆ ขณะเดยวกนค าบรรยายสถานการณจะเปนการก าหนดเหตการณ/เงอนไขในการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมในล าดบตอไป โดยการใหขอมลแกผ เขารวมการฝกซอมในการตดสนใจนนเอง ทงน คณลกษณะของค าบรรยายสถานการณทดนนควรจะมลกษณะดงน

มความยาวประมาณ 1-5 ยอหนา

เปนขอมลเฉพาะและแสดงรายละเอยดของสถานการณทเปนปจจบน

เขยนเปนประโยคสนๆ เพอกระตนใหเกดความตงเครยดและแสดงถงภาวะฉกเฉน

อาจจะเขยนสถานการณตามล าดบเวลา (เหตการณตามล าดบชวงเวลาการแจงเตอน)

อาจจะเขยนเนนขอมลสภาพแวดลอมของเหตการณภาวะฉกเฉน

ลกษณะของค าบรรยายสถานการณนนจะแตกตางกนไปตามสถานการณสมมตทตองการฝกซอม หากเปนสถานการณสมมตสาธารณภยฉกเฉนทมการเตอนภยลวงหนาเปนระยะ ๆ เชน พายไตฝ น

การเขยนค าบรรยายสถานการณนนจะใหรายละเอยดสถานการณเปนไปตามล าดบเวลาตงแตชวงการเตรยมพรอม การเตอนภย และหากก าหนดสถานการณสมมตฉกเฉนทเปนเหตการณซงไมไดคาดการณไว เชน เหตการณสารเคมรวไหล การระเบดทเกดจากการกอการราย ค าบรรยายสถานการณนนมกจะสนและกระชบโดยจะเนนการอธบายและใหขอมลสภาพแวดลอมเพอสรางบรรยากาศใหสถานการณตงเครยด อนเกดจากเหตฉกเฉนนนขนไปอก เชน สถานการณลอบวางระเบดนนเกดขนใกลเคยงโรงเรยน มโกดงเกบสารเคมอยใกลเคยงพนทเกดเหต หรอทเกดเหตนนเกดอยในบรเวณทมการจราจรคบคงหรอเกดในชวงเวลาเรงดวน เปนตน

เทคนคการรางค าบรรยายสถานการณ จดประเดนการตอบโตกบสถานการณ ดวยการตอบแนวค าถามตอไปน : สถานการณนนคออะไร เกดอะไรขน ? สถานการณรนแรงขนาดไหน ภยเคลอนตวมาเรวแคไหน อนตรายอยางไร ? คณทราบถงสถานการณดงกลาวไดอยางไร ? มการรบมอสถานการณอยางไรบางแลว ? มการรายงานความเสยหายอะไรบาง ? ล าดบการเกดเหตการณนนเปนอยางไร ? เหตการณเกดขนเมอไหร ? มการแจงเตอนภยลวงหนาหรอไม ? เหตการณเกดขนทไหน ? สภาวะอากาศทอาจสงผลกระทบตอเหตการณมอะไรบาง ? มปจจยอะไรบางทจะสงผลกระทบตอกระบวนการในการชวยเหลอฉกเฉน ? สถานการณจะมแนวโนมไปในแนวทางใด ?

เมอสามารถรวบรวมขอมลตามค าถามขางตนไดครบถวนแลว จงน ามาประมวลเขยนเปนค าบรรยายสถานการณตอไป

ตวอยางค าบรรยายสถานการณ: พายไตฝน

กรมอตนยมวทยาไดออกขาวการกอตวของพายนอกเขตชายฝงของประเทศฟลปปนส ซงมแนวโนม ทจะทวความรนแรงและยกระดบขนเปนพายไตฝ นได ในเวลาตอมา จงไดออกประกาศเตอนภยในการเฝาระวงพายไตฝ น X ในพนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย อยางไรกตาม ในคนทผานมาไดเกดการเปลยนแปลงสภาพอากาศฉบพลบท าใหในวนนพายไตฝ น X เคลอนตวดวยความเรวคงทและมแนวโนมขนฝงตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศเวยดนามความเรวลม 160 m.p.h. พายไตฝ น X นนมอนตรายมาก นอกเหนอจากความรนแรงของลมพายแลวยงมผลกระทบ กอใหเกดพายพดฝงหรอ storm surge บรเวณชายฝงของประเทศเวยดนามดวย ซงเปนบรเวณทเปนทตงของชมชนมประชากรอาศยอยราว ๆ 5,000 คน ถง 25,000 คน

ในสวนของประเทศไทย ภายหลงจากทมการแจงเตอนพายไตฝ น X กอนทพายจะเขาในพนท 48 ชวโมง เจาหนาท ทส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดในภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอไดแจงใหทองถน อ าเภอ เตรยมความพรอม โดยใหไดจดชดเฝาระวงและสงการใหเจาหนาทของศนยฯ เตรยมความพรอมในการจดตงศนยปฏบตการฉกเฉน เมอเวลา 07:30 (4 ชวโมงหลงจากไดรบการแจงเตอนภย) ขณะทกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยไดมการจดประชม ศนยปฏบตการฉกเฉนเตรยมความพรอมระหวางหนวยงานทเกยวของเพอใหการชวยเหลอประชาชน และสนบสนนการปฏบตการของพนทไดทนทวงท

ตวอยางค าบรรยายสถานการณ: เหตการณเครองบนตก เมอวนท 10 กนยายน 2553 เครองบนโบอง 747 เทยวบนท XXX ซงเปนเทยวบนภายในประเทศ พรอมดวยเจาหนาทประจ าอากาศยาน และผโดยสารรวม 300 คน ออกเดนทางจากสนามบนดอนเมองมงหนาสทาอากาศยานนานาชาตจงหวดภเกต ขณะรอนลงจอดไดประสบปญหาเกยวกบเครองยนตสงผลใหเครองบนลนไถลไปชนกระแทกกบเนนเขาซงอยดานขางของทางวง 27 ไปทางทศเหนอ และเกดระเบด มเพลงลกไหมบรเวณสวนหวของเครองบน สภาพอากาศ: ทองฟาโปรง อากาศแหง และมลมรอนพดมาจากทศเหนอ ศนยควบคมการบนไดแจงใหหนวยกภย/ดบเพลงของสนามบนเขาดบเพลง และชวยเหลอผ โดยสารโดยเรงดวน

3.6 ขนตอนท 6 : การเขยนเหตการณหลกและรายละเอยดของเหตการณ (Write major and detailed events) การเขยนสถานการณสมมตส าหรบการฝกซอม (Scenario) นนคลายคลงการเขยนบทละคร การเขยนบทละคร คอนกเขยนบทละครจะตองจดล าดบเหตการณไปสการแสดงบทบาท (Acts) และฉากในแตละตอน (Scenes) สถานการณสมมตทใชในการฝกซอมกเชนกน ผ เขยนนนจะตองจดล าดบสถานการณและเหตการณตางๆใหเปนเหตการณหลก (Major Events) ทสงผลกระทบตอภาพรวมของสถานการณทงหมด และเหตการณยอย (Detailed Events) ทมงใหขอมลแกหนวยงานหรอกลมบคลากรเฉพาะทตองการทดสอบในการฝกซอม ทงเหตการณหลกและเหตการณยอยเปนเหตการณทเกดขนหลงจากเกดสถานการณฉกเฉนอธบายไวในค าบรรยายสถานการณแลว จงอาจจะเรยกไดวาเหตการณหลกและยอยเปนประเดนปญหาทจะใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบตเพอใหบรรลตามวตถประสงคของการฝกซอมทก าหนดไวนนเอง เปาหมายหลกในการเขยนเหตการณ กเพอวางโครงสรางทเชอมโยงสถานการณสมมตกบการปฏบตงานของบคลากรหรอหนวยงานทเขารวมการฝกซอมทผ จดการฝกซอมตองการใหปฏบต นอกจากนน การทก าหนดเหตการณทจะเกดขนจะท าใหการฝกซอมนนเปนไปในทศทาง เดยวกน และปองกนการคาดเดาสถานการณของผ เขารวมการฝกซอมทแตกตางกน ดงนนผ ออกแบบการฝกซอมนนจะ ตองใหความส าคญและเขยนเหตการณทจะเกดขนในสถานการณสมมตอยางระมดระวง เพอใหโจทยในการฝกซอมนนนาเชอถอและบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

3.6.1 การเขยนเหตการณหลก (Major Events)

เหตการณหลก (Major Events) คอ ปญหาหลกทเกดขนจากผลของสถานการณฉกเฉน ทไดก าหนดไว ทงน เหตการณหลกควรตงอยบนพนฐานขอมลจากกรณศกษาทเกดขนมากอน หรอขอมลจากแผนปฏบตงานตางๆทไดมการก าหนดไวซงจะท าใหการปฏบตมความสมจรง ส าหรบวธการเขยนเหตการณหลกสามารถท าไดโดย 2 ขนตอน (1) ระบเหตการณหลกทจะเกดขนทงหมดตามล าดบในเหตการณสถานการณฉกเฉน ทก าหนดไว โดยอาจพจารณาเหตการณตามค าบรรยายสถานการณ (2) เลอกและใหความส าคญเฉพาะเหตการณทจะกอใหเกดสถานการณเพอทดสอบ การปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

ตวอยางเหตการณหลกในสถานการณเครองบนตกดงทกลาวมาแลว

อยางไรกตาม เหตการณหลกทไดเขยนไวขางตนจะเหนไดวาแตละเหตการณนนมหลาย หนวยงานทตองเขารวมการปฏบตงาน ดงนนการทผออกแบบการฝกซอมจะเลอกบรรจเหตการณใดเขาไปในสถานการณสมมตนนขนอยกบเปาประสงคของการฝกซอมทไดก าหนดไวเปนส าคญ 3.6.2 การเขยนเหตการณยอย (Detailed Events) เหตการณยอยคอ สถานการณปญหาเฉพาะทเปนขอมลเสรมในเหตการณหลก ทมงเนนไปทการทดสอบการปฏบตงานของหนวยงานใดหนวยงานหนงหรอภารกจใดภารกจหนง โดยเปนการใหขอมลเฉพาะและมงเนนไปทหนวยงาน/ภารกจนนๆทตองการทดสอบตามวตถประสงคทไดก าหนดไว อยางไรกด ในการฝกซอมขนาดเลกอาจจะไมจ าเปนทจะตองก าหนดเหตการณยอยกได แตในการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) เปนการงายกวาในการใชขอความ (Messages) หรอการสงโจทยสถานการณแสดงเหตการณยอยแทนการก าหนดเหตการณยอยเขาไปในสถานการณสมมตโดยตรง

ทงน การเขยนเหตการณยอยนนสามารถทจะท าไดหลายวธ ดงน (1) วางแผนและก าหนดเหตการณยอยพรอมกบการก าหนดการปฏบตการทตองการ/ความหวง

1. ตวเครองบนหกออกจากกนและพงเขาชนเนนเขา 2. เชอเพลงจากเครองบนท าใหเกดไฟไหมและการระเบด 3. คาดวาอาจจะมผรอดชวตจ านวน 60 คนทตดอยในสวนกลาง และสวนทายของเครองบน 4. ครอบครวของผประสบภย เรมโทรศพทเขามายงสนามบนเมอไดทราบขาว โดยบางสวนเรมทจะเขามาในทเกดเหต 5. ยอดผ เสยชวตนนประมาณ 60 – 70 คน และมผบาดเจบสาหสจากแผลไฟไหมราวๆ 80 คน

เหตการณท 1 เปนการทดสอบการประเมนความเสยหายและการควบคม/สงการณในสถานการณฉกเฉน

เหคการณท 2 เปนการทดสอบการเขาปฏบตงานของหนวยดบเพลง ต ารวจ และหนวยแพทยเคลอนท

เหตการณท 3 เปนการทดสอบการคนหาและกภย และการปฏบตงานของหนวยแพทย

(2) ระบการปฏบตงานทคาดหวงใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบตเพอตอบโตเหตการณกอน แลวจงจดท ารายการประเดนปญหาทจงใจใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบต

(3) จดท ารายการปญหาเฉพาะทอาจจะเกดขนและมความเชอมโยงกบเหตการณหลกแตละเหตการณ หลงจากก าหนดผลลพธจากการปฏบตงานทคาดหวงใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบต ตวอยาง: เหตการณยอยจากเหตการณหลกท 5 ในสถานการณเครองบนตก: ยอดผ เสยชวตนนประมาณ 60 - 70 คน และมผบาดเจบสาหสจากแผลไฟไหมราว ๆ 80 คน

3.7 ขนตอนท 7 : การจดท ารายการการปฏบตทคาดหวง (List expected actions) การปฏบตทคาดหวงหมายถงการปฏบตหรอการตดสนใจทผ ออกแบบการฝกซอมตองการใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบตแสดงออกถงขดความสามารถในการปฏบตงานของหนวยงานหรอบคคลนนๆ ทงน การจดท ารายการของการปฏบตทคาดหวงใหผ เขารวมการฝกซอมปฏบตในการฝกซอมนนเปนสงจ าเปนอยางยง เนองจากเปนขอมลส าคญในการเขยนขอความ/โจทยสถานการณ และการก าหนดประเดนในการประเมนผลการฝกซอม กลาวคอ

ขอความ/โจทยสถานการณ (Messages) ประเดนส าคญในการฝกซอมกเพอใหผ เขารวมการฝกซอมไดคด และตดสนใจตอบสนองตอสถานการณในทางทถกตองเหมาะสม ดงนนบทสถานการณจงตองไดรบการพฒนาอยางรอบคอบวาโจทยสถานการณนนจะสามารถสะทอนผลการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอม ดงนน รายการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงจะเปนประโยชนอยางยงในการเขยนโจทยสถานการณ

การประเมนผลการฝกซอม ในการประเมนผลการฝกซอมมงใหความส าคญกบการตอบโตของผ เขารวมการฝกซอมวาสามารถปฏบตไดอยางเหมาะสมหรอไม ดวยเหตนรายการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงจะสามารถท าใหผประเมนผลการฝกซอมทราบประเดนในการประเมนผลอยางชดเจน อาจกลาวไดวารายการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงเปนแกนส าคญในการประเมนผลการฝกซอม

ทงน การปฏบตของผเขารวมการฝกซอม (Types of Actions) ในการฝกซอมนนพบวามอยดวยกน 4 ประเภท กลาวคอ

(1) การตรวจสอบ (Verification): การรวบรวมและตรวจสอบขอมล (2) การพจารณา (Consideration): การพจารณาขอมล การถกปญหาระหวางผ เขารวม

การฝกซอมเกยวกบแผน

ตวอยางเหตการณยอย

1. หองเกบศพของโรงพยาบาลไมสามารถทจะรบศพจ านวนมากจากเหตการณเครองบนตกได 2. โรงพยาบาลในพนทไมมบคลากรและอปกรณเพยงพอในการรกษาผ ปวยแผลไฟไหมรายแรงจ านวนมากได 3. หนวยกาชาดจงหวดไดจดตงศนยประสานขอมลผประสบภยเพอชวยเหลอผประสบภยและครอบครว

(3) การปรบเวลาการปฏบตการ (Deferral): การเลอนหรอปรบการปฏบตงานอยางใดอยางหนง หรอจดล าดบความส าคญของภารกจทตองปฏบต

(4) การตดสนใจ (Decision): ในการออกปฏบตการหรอสงทรพยากรเขาปฏบตงาน หรอ ระงบการสงทรพยากร

อยางไรกตาม การทจะทราบวาผ เขารวมการฝกซอมปฏบตการตอบโตกบเหตการณหรอไมนน จ าเปนทจะตองอางองจากแผนฉกเฉนทใชอยเปนส าคญ นอกจากน รายการการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงมความเชอมโยงอยางมากกบวตถประสงคของการฝกซอม โดยวตถประสงคนนบงชถงการปฏบตงานทคาดหวงใหเกดเมอเกดสถานการณฉกเฉนทก าหนด จงกลาวไดวารายการการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงนนกคอรายละเอยดของวตถประสงคทผ เขารวมการฝกซอมจะตองปฏบตนนเอง

ตวอยาง : วตถประสงคและการปฏบตของผเขารวมการฝกซอมทคาดหวง

ภารกจ

Function

การประสานงานและการสอสารระหวางสนามบนและระบบการจดการเหตฉกเฉนของเมอง

วตถประสงค

Objective

เมอไดรบการยนยนวามเหตเครองบนตกแลว จะมการจดหนวยปฏบตการฉกเฉนภายใน 3 นาทตามมาตรฐานการปฏบตงานทไดก าหนดไว

สถานการณ

Event

การลงจอดฉกเฉนของเครองบนทมปญหา

การปฏบต

ทคาดหวง

Expected

Actions

หอควบคมการบน: แจงใหต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยแพทยมาทสนามบน แจงเตอนโรงพยาบาลวาอาจมอบตเหตขนาดใหญทมผ เสยชวตจ านวนมาก ศนยประสานงานฉกเฉน: แจงใหหวหนาต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยแพทย ทราบถงเหตการณ โรงพยาบาล: แจงโรงพยาบาลใกลเคยง หนวยดบเพลงและกภย: เรมใชระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System) (ภาคผนวก ก) แจงใหศนยประสานงานฉกเฉนทราบจดทตงของศนยบญชาการเหตการณและจด

ระดมทรพยากร

โดยสวนมาก เหตการณยอยมกจะจงใจใหเกดการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงจากหลากหลายหนวยงาน ดงนนเมอจดท ารายการปฏบตทคาดหวงนนจงควรทจะค านงถง

ขอบเขต และเปาประสงคของการฝกซอม โดยเนนเฉพาะการปฏบตทคาดหวงของหนวยงานทเขารวมการฝกซอมเทานน

หนวยงานท เขารวมการฝกซอม โดยจะตองจดท ารายการปฏบตทคาดหวงครอบคลมถงภารกจของทกหนวยงานทเขารวมการฝกซอม อยางไรกด เหตการณยอยแตละเหตการณนนไมจ าเปนทจะตองมการปฏบตการตอบโตของผ เขารวมการฝกซอมทกหนวยงาน (ภาคผนวก 3 - 1)

3.8 ขนตอนท 8 : การเตรยมขอความ/โจทยสถานการณ (Prepare messages) ขอความ/โจทยสถานการณเปนการสอสารขอมลรายละเอยดเหตการณยอยใหกบผ เขารวมการฝกซอม โดยเหตการณหนงๆ อาจน าเสนอขอความโจทยสถานการณ 1 ขอความ หรอโจทยสถานการณหลายขอความอาจถกแจงไปยงผ เขารวมการฝกซอมหลายหนวยกได แตทงน โจทยขอความ 1 ขอความจะสะทอนเปาประสงคเพยงเปาประสงคเดยวเทานน กลาวคอ กระตนใหผ เขารวมการฝกซอมตอบโตกบสถานการณโดยการตดสนใจและปฏบตตามวตถประสงคของการฝกซอมเทานน อยางไรกตามในการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise) ผ ควบคมการฝกซอมจะเปนผ สงขอความ/โจทยสถานการณทไดเตรยมไวแลว เพอใหผ เขารวมการฝกซอมตดสนใจ และลงมอปฏบตเหมอนอยในภาวะฉกเฉนจรง ๆ

ส าหรบวธการสงขอความ/โจทยสถานการณนนมหลายวธ ไมวาจะเปน การใชโทรศพทสายหลก โทรศพทเคลอนท วทยสอสาร การน าขอความไปสงดวยตนเอง การเขยนบนทกเปนลายลกษณอกษร หรอทางเครองโทรสาร ทงน ในการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) หรอ การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise) นนควรใชวธการสงขอความ/โจทยสถานการณทเหมอนกบสถานการณฉกเฉนเกดขนจรง อยางไรกตาม ขอความ/โจทยสถานการณทจะสงใหผ เขารวมการฝกซอมนนควรเปนขอความทนาเชอถอและมาจากแหลงขอมลทนาเชอถอดวย นอกจากน ขอความ/โจทยสถานการณนนมความเชอมโยงกบรายการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงดวยเชนกน เนองจากขอความ/โจทยสถานการณแตละขอความนนสงผลโดยตรงตอการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอม โดยแตละขอความนนถกออกแบบมาเพอกระต นใหเกดการปฏบต ทคาดหวงตามทไดก าหนดไวในวตถประสงค (ภาคผนวก 3 - 1)

3.8.1 ปจจยซงเปนองคประกอบในการเขยนขอความ/โจทยสถานการณ

ขอความ/โจทยสถานการณไมวางาย หรอซบซอนนนมองคประกอบซงเปนปจจยในการก าหนดโจทยอยดวยกน 4 ประการคอ ทมาของขอความ วธการสงขอความ เนอหา และผ รบ ซงแตละขอความ/โจทยนนอาจจ าเปนตองมองคประกอบครบถวนทกองคประกอบ แตควรทจะสอใหผ รบนนทราบวา ใครเปน ผสง ขอความอะไร ถงใคร และดวยวธใด

ตวอยาง: ขอความ/โจทยสถานการณ วตถประสงคและการปฏบตงานทคาดหวง

ภารกจFunction

การประสานงานและการสอสารระหวางสนามบนและระบบการจดการเหตฉกเฉนของเมอง

วตถประสงคObjective

เมอไดรบการยนยนวามเหตเครองบนตกแลว จะมการจดหนวยปฏบตการฉกเฉนภายใน 3 นาทตามมาตรฐานการปฏบตงานทไดก าหนดไว

สถานการณEvent

การลงจอดฉกเฉนของเครองบนทมปญหา

การปฏบตงานทคาดหวงExpected Actions

หอควบคมการบน: แจงใหต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยแพทยมาทสนามบน แจงเตอนโรงพยาบาลวาอาจมอบตเหตขนาดใหญทมผ เสยชวตจ านวนมาก ศนยประสานงานฉกเฉน: แจงใหหวหนาต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยแพทย ทราบถงเหตการณ โรงพยาบาล: แจงโรงพยาบาลใกลเคยง หนวยดบเพลงและกภย: เรมใชระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System) แจงใหศนยประสานงานฉกเฉนทราบจดทตงของศนยบญชาการเหตการณและจดระดม

ทรพยากร ตวอยางขอความ/โจทยPossible Messages

นกบนใชวทยสอสารตดตอกบหอควบคมการบน หอควบคมการบนโทรแจงต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยกภย นกบนขอใหหอควบคมการบนแจงเสนทางลงจอดทก าหนดไว โรงพยาบาลโทรเขามาเพอขอขอมล ศนยประสานงานฉกเฉนโทรแจงสอมวลชน การตดตอกบนกบนโดยใชวทยสอสารท าไดยากขน นกบนแจงวาเครองบนสนและมเสยงดง

ตวอยางขอความ/โจทย

จาก : ต ารวจ

ถง : เจาหนาทต ารวจทอยใน EOC

มการตดถางประตหนาของรถบรรทกเพอชวยเหลอคนขบออกมา ตามฉลาก UN number บงชวารถบรรทกคนนขนสาร hydrochloric acid และขณะนสารดงกลาวไดรวไหลลงสทางระบายน า ขณะนเจาหนาทก าลงพยายามเปดประตหลงของรถบรรทกอย

3.8.2 รปแบบของขอความ/โจทยสถานการณ ผออกแบบการฝกซอมนนมกจะใชแบบฟอรมในการ

สงขอความ/โจทยสถานการณ โดยก าหนดเปนมาตรฐานซงมรายละเอยดแบงออกเปน 4 สวน ประกอบดวย

ผสง ผ รบ วธการสงขอมล และสาระส าคญ หรออาจจะมการระบหมายเลขขอความ เวลาทรบขอความ

และการปฏบต

องคประกอบขอความ/โจทยสถานการณ แหลงขอมล (WHO):

ใครเปนผสงขอความ (จะตองมาจากแหลงขอมลทเชอถอไดเทานน)

วธการสงขอความ (SENDS):

ขอความดงกลาวถกสงมาดวยวธใด (จะตองเปนวธทนาเชอถอเทานน)

เนอหาของขอความ (WHAT): ขอมลทตองการสอสาร (มขอมลทสงผลตอการตดสนใจของผ รบหรอไม)

ผ รบ (TO WHOM): ใครเหมาะสมทจะไดรบขอความ (ใครจะเปนคนไดรบขอมล และใครจะเปนผทตองใชขอมลในการตดสนใจ)

องคประกอบของขอความ/โจทยเหลานสงผลกระทบตอการด าเนนการและการปฏบตของผ เขารวม การฝกซอมทงสน

การฝกซอมฉกเฉน

<ขอความ> ถง:

วธการสง

จาก:

ขอความท:

เวลา:

ขอความ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………… การด าเนนงาน :

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ทงน หลกในการเขยนขอความ/โจทยสถานการณมดงน (1) ควรเขยนขอความโดยเรมตนทการพจารณารายการปฏบตทคาดหวงซงไดจดท าไว (2) ควรทจะค านงถงผสงขอความและการใหขอมลจงใจใหเกดการปฏบตงานทตองการของบคคลผนน (3) ขอความนนจะตองมความสมเหตสมผล (4) ค านงถงองคประกอบของขอความดงทกลาวมาแลว (5) ควรทจะมการฝกซอมการสงขอความ ทดสอบอานขอความใหกบผ ทคนเคยกบหนวยงานทจะเขารวมการฝกซอม และทบทวนวาขอความดงกลาวนนสามารถทจะกระตนใหเกดการปฏบตตาม ทตองการหรอไม ถาไดแสดงวาขอความนนเปนขอความทเหมาะสมในการฝกซอม

3.8.3 ขอความ/โจทยสถานการณทเปนธรรมชาต (Spontaneous Messages)

ขอความ/โจทยสถานการณทใชในการฝกซอมเฉพาะหนาทสวนใหญนนมกจะเปนขอความ/โจทยสถานการณทก าหนดมาลวงหนา ซงชวยใหผควบคมการฝกซอม หรอผจ าลองเหตการณสามารถทจะควบคมการฝกซอมใหเปนไปตามแนวทางทวางแผนได อยางไรกตาม ในกจกรรมการฝกซอมจรงผ เขารวมการฝกซอมอาจไมปฏบตตอบโตกบโจทยสถานการณตามทคาดหวง ท าใหผควบคมการฝกซอม หรอจ าลองเหตการณจะตองสงโจทยสถานการณเพอแกไขปญหาเฉพาะหนาและโตตอบกบเหตการณดงกลาวเปนไปตามธรรมชาต ซงหากวาผควบคมการฝกซอม หรอผจ าลองสถานการณมความคนเคยกบสถานการณสมมตเปนอยางด การสงโจทยขอความดงกลาวกจะยงสามารถตอบวตถประสงคของการฝกซอมได 3.8.4 การจดท าแผนล าดบเหตการณการฝกซอม (Master Scenario of Events)

ในการฝกซอมเฉพาะหนาทนน แผนล าดบเหตการณการฝกซอมมกถกน ามาใชในการตดตามการฝกซอมใหเปนไปตามแนวทางและกรอบระยะเวลาทก าหนด เนองจากแผนล าดบเหตการณการฝกซอมจะแสดงใหเหนถงภาพรวมของการฝกซอมทงหมด ไมวาจะเปนเหตการณ ระยะเวลาการเกดเหตการณ รวมถงการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวง ซงจ าเปนส าหรบผควบคมการฝกซอม และผจ าลองสถานการณ อยางไรกดแผนดงกลาวจะไมเปดเผยใหผ เขารวมการฝกซอมไดรบทราบ

ตวอยางแผนล าดบเหตการณการฝกซอม เวลา ขอความ/เหตการณ การปฏบตงานทคาดหวง

07:35 นกบนวทยถงหอควบคมการบน : แจงการขดของของเครองยนตและการลดระดบอยางรวดเรว

1. หอควบคมการบนแจงศนยประสานงานฉกเฉน 2. ศนยประสานงานฉกเฉนแจงต ารวจ หนวยดบเพลง

และหนวยแพทยใหเดนทางไปทสนามบน 07:40 - 07:50 นกบนรายงานวาเครองบนสนอยางแรง/ม

เสยงดง : รองขอใหบอกเสนทางลงจอดฉกเฉน

1. หอควบคมการบนแจงเสนทางลงจอด : แจงศนยประสานงานฉกเฉนวาเครองจะลงมาในทศทางใด รวมถงความเปนไปไดวาจะมผ เสยชวตเปนจ านวนมาก

2. ศนยประสานงานฉกเฉนสงขอมลเสนทางลงเครองใหกบต ารวจ หนวยดบเพลง และหนวยแพทย

3. ศนยประสานงานฉกเฉนแจงไปยงโรงพยาบาล 4. หนวยกภย/ดบเพลงเรมใชระบบบญชาการเหตการณ :

แจงศนยประสานงานฉกเฉนถงทตงของจดบญชาการเหตการณและจดระดมทรพยากร

5. ศนยประสานงานฉกเฉนสงขอมลทตงของจดบญชาการเหตการณและจดระดมทรพยากรใหกบต ารวจ หนวยดบเพลง และหนวยแพทย

ตวอยางแผนล าดบเหตการณการฝกซอม เวลา ขอความ/เหตการณ การปฏบตงานทคาดหวง

07:55 โรงพยาบาลตดตอศนยประสานงานฉกเฉนเพอขอขอมลเพมเตม

1. ศนยประสานงานฉกเฉนรวบรวมขอมลคาดการณผ เสยชวตและสงขอมลใหกบโรงพยาบาล

08:00 หนวยแพทยตดตอศนยประสานงานฉกเฉนขอขอมลเพมเตม

(ฯลฯ)

บทท 4 การฝกซอมแผนบนโตะ (The Table Top Exercise: TTX)

ในบทนจะอธบายถงการฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise: TTX) ซงเปนรปแบบหนงของการฝกซอมเชงอภปราย (Discussion Based Exercise) ทเนนการหารอ อภปรายถงแผน มาตรการ หรอวธการปฏบตดงทกลาวมาแลวในบทท 2 โดยในสวนนไดน าเสนอถงการฝกซอมแผนบนโตะอยางไรใหมประสทธภาพ บทบาทของวทยากรกระบวนการ (Facilitator) ในการฝกซอมแผนบนโตะ และแนวทางการเปนวทยากรกระบวนการในการฝกซอมแผนบนโตะใหประสบความส าเรจ รวมถงขนตอนในการออกแบบการ ฝกซอมแผนบนโตะ โดยล าดบดงน

4.1 คณลกษณะของการฝกซอมแผนบนโตะ (Characteristics of the Tabletop Exercise) การฝกซอมแผนบนโตะ เปนการฝกซอมดวยการจ าลองสถานการณฉกเฉนในสภาพ แวดลอมทไมเปนทางการและไมกดดน (Stress-free) โดยปกตแลว การฝกซอมรปแบบนผ เขารวมการฝกซอมสวนใหญจะเปนเจาหนาทระดบผตดสนใจเชงนโยบาย โดยจะนงรวมกนเพอถกแถลง อภปรายถงปญหา และขนตอนการปฏบตงานในบรบทของสถานการณฉกเฉน ประเดนทใหความส าคญในการฝกซอมจะใหความสนใจในเรองการฝกอบรม และการท าความเขาใจในบทบาทหนาทความรบผดชอบ รวมทงขนตอนการปฏบตงาน

ภาพท 4 - 1 การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise)

การฝกซอมแผนบนโตะมเปาหมายส าคญทจะใหเกดการอภปรายและถกแถลงอยางกวางขวางโดยมวทยากรกระบวนการ (Facilitator) หนงหรอสองคนเปนผ น าการอภปรายฝกซอม โดยมเปาประสงคหลกเพอใหกลมไดมการแกไขปญหารวมกนซงการฝกซอมแบบนไมตองมการจ าลองสถานการณหรอจดเตรยมวสดอปกรณหรอเครองมอสอสารใด ๆ ขณะทผประเมนการฝกซอมอาจจะเลอกใชวธสงเกตกระบวนการในการฝกซอมและการด าเนนการฝกซอมใหเปนไปตามวตถประสงค ทงน ความคดเหน ผลสะทอนกลบของผ เขารวมการฝกซอม ตลอดจนผลการประเมนเพอน าไปสการปรบปรงนโยบาย แผน และขนตอนการปฏบตงานจะเปนตวชวดถงความส าเรจของการฝกซอมรปแบบน

อยางไรกตาม การฝกซอมแผนบนโตะเปนเครองมอทใชในการฝกซอมซงมทงขอด และขอเสยสรปไดดงน

ขอดและขอเสยของการฝกซอมแผนบนโตะ ขอด ตองการขอตกลงรวมกนในเรองของเวลา คาใชจาย ทรพยากรเทานน

เปนวธการหนงทมประสทธภาพใชในการทบทวนแผน กระบวนการ และนโยบาย เปนวธการทดในการสรางความคนเคยเกยวกบหนาทความรบผดชอบและขนตอนการ

ปฏบตงานในสถานการณฉกเฉนใหแกใหผปฏบตงาน ขอเสย ขาดความสมจรงท าใหไมสามารถทดสอบศกยภาพของระบบบรหารจดการเหตฉกเฉนจรงได

เปนการฝกซอมในเรองของแผน ขนตอนการปฏบตงาน และศกยภาพของเจาหนาท เพยงผวเผน

ไมไดมการฝกซอมภาคปฏบตทจะแสดงใหเหนวาเกนขดความสามารถของระบบทมอยหรอไม

จากทกลาวมาขางตนอาจเรยกไดวาการฝกซอมแผนบนโตะเปนเพยงการประชมหารอรวมกนเพอแกไขปญหาหรอการระดมสมองเทานน ขณะทการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) เปนการฝกซอมทมการแกไขปญหาในชวงเวลานนในบรรยากาศการฝกซอมทมภาวะกดดน 4.2 การน าเสนอปญหาและการสอสารขอความในการฝกซอมแผนบนโตะ (Problem Statement and Messages) เนองจากการฝกซอมแผนบนโตะไมมการก าหนดโครงสรางทตายตว ดงนน การน าเสนอปญหาและประเดนเพอใหผ เขารวมฝกซอมไดถกแถลงหรออภปรายจงสามารถท าไดหลายวธดงตอไปน

(1) วทยากรกระบวนการพดน าเสนอปญหาทวไป และใหผ เขารวมการฝกซอมอภปราย แตละกลม

(2) บอกปญหาแกผ เขารบการฝกซอมทละรายกอน แลวจงใหกลมรวมกนจดการกบปญหา (3) เขยนสถานการณซงเปนปญหาโดยละเอยด และค าถามทเกยวของใหผ เขารบการฝกซอม แตละคนตอบค าถามในมมมองบทบาทและภารกจของหนวยงานตนเอง หลงจากนนจงใหอภปรายปญหารวมกน

(4) วทยากรน าเสนอขอความและปญหาทก าหนดขนใหผ เขารบการฝกซอมทละคน จากนนใหกลมผ เขารบการฝกซอมจะรวมอภปรายขอความและปญหาทไดรบตามแผนปฏบตการฉกเฉนหรอแผน ปฏบตการอน ๆ ทมอย เพอใหทราบขอมลความตองการหรอความจ าเปนรองขอขอมลเพมเตมอะไรอกบาง (5) ผ เขารบการฝกซอมแกไขปญหาทตนเองไดรบจากวทยากรกระบวนการตามภารกจหนาท ของหนวยงานตนเองกอน เพอท าความเขาใจบทบาทของตวเอง หลงจากนน จงใหกลมแกไขปญหารวมกนโดย การแลกเปลยนขอมลและรวมตดสนในการประสานงานซงกนและกนตอไป อยางไรกตาม วทยากรกระบวนการอาจจะใชหลาย ๆ วธการพรอมกน โดยอาจเรมจากการ ฝกซอมดวยปญหาทวไปกบบคคลหลกกอนแลวสงตอปญหาไปใหทละคน สดทายจงใหทกคนแกไขปญหารวมกน ทงน ในการจดการประเดนปญหาในการฝกซอมควรใหเวลากบการแกไขปญหาทละปญหา 4.3 สถานท และสงอ านวยความสะดวกในการฝกซอมแผนบนโตะ

สถานททเหมาะสมในการจดการฝกซอมแผนบนโตะทสดคอศนยปฏบตการฉกเฉน (EOC) หรอศนยปฏบตการอนๆ เนองจากเปนสถานทซงมสภาพแวดลอมสมจรง (realistic) มากทสด ขณะเดยวกนศนยดงกลาวมวสดอปกรณทจ าเปนตองใชในการจดการเหตฉกเฉน เชน แผน แผนท บอรดขอมล (Displays) เปนตน อยางไรกตาม หองประชมซงสามารถจดใหผ เขารวมการฝกซอมสามารถปฏสมพนธและสอสารรวมกนไดกเปนสถานททเหมาะสมส าหรบการฝกซอมแผนบนโตะ นอกจากน จ านวนโตะและการจดโตะส าหรบการฝกซอมขนอยกบจ านวนผ เขารวมการฝกซอมและสถานการณสมมต โดยวทยากรกระบวนการอาจจะแบงผ เขารวมการฝกซอมออกเปนกลมยอยหลาย ๆ โตะ หรออาจจดผงโตะนงเปนรปตวย (U-Shape) ขณะเดยวกน การจดสถานทฝกซอมตองจดใหมเครองมอวสดอปกรณทจ าเปนรวมถงแผนฉกเฉน แผนทประเภท/ชนดตาง ๆ และอน ๆ เชนเดยวกบทมในศนยปฏบตการฉกเฉนดวย 4.4 การอ านวยการฝกซอมแผนบนโตะ (Facilitating a Tabletop Exercise) การฝกซอมแผนบนโตะ เปนการฝกซอมการแกปญหาเปนทมภายใตบรรยากาศทผอนคลายโดยมวทยากรกระบวนการเปนผน าด าเนนการฝกซอม ขณะทการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) และการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full - Scale Exercise) เปนการฝกซอมทมปฏสมพนธระหวางกนในทม ทงน วทยากรกระบวนการในการฝกซอมแผนบนโตะจะมหนาทส าคญ กลาวคอ 1) แนะน าค าบรรยายสถานการณ การฝกซอม 2) การอ านวยการแกไขปญหา 3) ควบคมก ากบความตอเนองในการฝกซอม 4) น าสงขอความประเดนในการฝกซอม 5) กระตนใหเกดการถกแถลง และอภปรายกลมเพอหาค าตอบและวธการแกปญหา โดยไมใหค าตอบแกกลมกอนการอภปราย

ดงนน วทยากรกระบวนการจงตองเปนผ ทมทกษะในการสอสารและสามารถอธบายแผน และหนาทความรบผดชอบของหนวยงาน/องคกรทเกยวของเปนอยางด และเพอใหวทยากรกระบวนการเปน ผ มบทบาทเปนผน ากลมอภปรายไดอยางมประสทธภาพ จงควรด าเนนการอ านวยการฝกซอมเปนล าดบ ดงน 4.4.1 ขนเตรยมการเพอเรมตนการฝกซอม (Setting the Stage) ค ากลาวเปดและกจกรรมในชวงเรมตนการฝกซอมเปนสงส าคญอยางยง เนองจากเมอผ เขา รวมการฝกซอมรบทราบวาจะมอะไรเกดขนในระหวางการฝกซอมและจะท าใหผ เขารวมฝกซอมรสก ผอนคลายทจะเขารวมการฝกซอม ซงมแนวทางดงน

แนวทางในการเรมตนการฝกซอม (Guidelines for Setting the Stage) การกลาวตอนรบ (Welcome) : เรมดวยการกลาวตอนรบผ เขารวมการฝกซอมและท าใหผ เขารวมฝกซอมรสก

ผอนคลาย บรรยายสรป (Briefing): บรรยายสรปใหผ เขารบการฝกซอมทราบวาจะเกดอะไรขนตอไป โดยอธบายอยางชดเจน

ในหวขอตอไปน

เปาประสงคและวตถประสงคการฝกซอม

ขอก าหนดพนฐานในการฝกซอม (Ground Rules)

กระบวนการฝกซอม การบรรยายสถานการณ (Narrative): เรมเปดสถานการณการฝกซอมโดยการอานค าบรรยายสถานการณ

(หรอใหคนใดคนหนงอาน) และน าเสนอปญหาแรกแกผ เขารบการฝกซอม การละลายพฤตกรรม (Ice Breaker): พยายามสรางบรรยากาศใหผ เขารบการฝกซอมรสกเปนกนเองมากขนโดย

การเรมตนการฝกซอมดวยค าถามทว ๆ ไปท เจาหนาทระดบสงหนงหรอสองคนหรอทงกลมไปพรอม ๆ กน หลงจากนนจงคอยๆ น าเสนอประเดนปญหาหรอขอความตอไปแตละคนหรอหนวยงานอน ๆ ตอไปอยางตอเนอง

ภาพท 4 - 2 การฝกซอมการแกปญหาเปนทมโดยมวทยากรกระบวนการเปนผด าเนนการฝกซอม

4.4.2 สรางการมสวนรวมของผเขารบการฝกซอม (Involving everyone) ประเดนส าคญในการจดการฝกซอมแผนบนโตะ คอการทผ เขารวมการฝกซอมทกคน มสวนรวมในการฝกซอม โดยไมมผ ใดหรอหนวยงานครอบง าการอภปราย/ถกแถลงแตเพยงผ เดยว เคลดลบในการสรางการมสวนรวมของผ เขารวมการฝกซอมสรปไดดงตอไปน 4.4.3 การแกไขปญหาในเชงลก (In - Depth Problem Solving) โดยปกตแลวเปาประสงคหลกในการฝกซอมแผนบนโตะคอ การแกไขปญหาทเกดข น หรอการทกลมผ เขารวมฝกซอมรวมกนวางแผนอกนยหนงคอ เปนการมงมนในการแสวงหาวธแกปญหาอยางแทจรง อยางไรกตาม การทวทยากรกระบวนการด าเนนการฝกซอมอยางรวดเรว รวมทงมงแตจะใหผ เขารวมการฝกซอมฝกซอมตามวตถประสงคใหไดทงหมดนนมไดเปนแนวทางการด าเนนกระบวนการฝกซอมทด

ดงนน การใหเวลาฝกซอมกบประเดนปญหาส าคญๆ รวมทงใหผ เขารวมการฝกซอมมเวลาให ความสนใจและมสวนรวมกบในปญหานนอยางตอเนองแลวจงลงมตทเปนเอกฉนทของกลมในการแกไขปญหาดงกลาวรวมกน จงเรยกไดวาการฝกซอมแผนบนโตะนนประสบผลส าเรจ อยางไรกตาม หากก าหนดประเดนปญหา หรอค าถามปลายเปด (Open - ended questions) ใหแกผ เขารบการฝกซอม ควรใหเกดกระบวนการอภปรายหรอถกแถลงรวมกนจนกระทงไดขอยตทมความสมเหตสมผล (logical conclusion)

แนวทางการสรางการมสวนรวมในการฝกซอม ก าหนดประเดน/ปญหา/ค าถามทใหผ เขารวมการฝกซอมทกคน/หนวยงานสามารถจดการและแกไขได ใหค าถาม/ประเดนเพมเตมเพอกระตนผทมสวนรวมนอย หลกเลยงทจะขามประเดนปญหาใด ๆ ไปสขอสรปทเปนแนวทางการแกไขในขณะทผ เขารบการฝกซอมก าลง

พยายามคนหาค าตอบทถกตองอย เพราะจะท าใหการอภปรายหยดชะงกได ในทางตรงกนขาม ควรจะกระตนใหผ เขารวมการฝกซอมผอนในกลมรวมกนคนหาค าตอบใหได ซงจะท าใหผ เขารบการฝกซอมเขามามสวนรวมดวยความตงใจและเตมใจ

สรางแบบอยางและกระตนพฤตกรรมของผ เขารบการฝกซอมตามทวทยากรตองการโดย

สบตาผ เขารบการฝกซอม

ยนดยอมรบทกความคดเหน

ภาพท 4 - 3 การแกไขปญหาเปนทมรวมกนจากการฝกซอมแผนบนโตะ

4.4.4 การควบคมและรกษาใหกระบวนการฝกซอมมความตอเนอง (Controlling and Sustaining Action)

วทยากรกระบวนการจะตองรกษาระดบความสนใจของผ เ ขารวมการฝกซอมเพ อใหกระบวนการฝกซอมเปนไปอยางตอเนองซงมวธการดงตอไปน 4.5 การออกแบบการฝกซอมแผนบนโตะ TTX (Designing a Tabletop Exercise) จากกระบวนการออกแบบการฝกซอม 8 ขนตอนทกลาวมาแลวในบทท 3 ไมวาจะเปน 1) การประเมนความจ าเปนในการฝกซอม (Assess needs) 2) การก าหนดขอบเขตการฝกซอม 3) การเขยนเปาประสงคของการฝกซอม 4) ก าหนดวตถประสงค 5) การเขยนค าบรรยายล าดบเหตการณ 6) การเขยนเหตการณหลกและรายละเอยดเหตการณ 7) การปฏบตการทคาดหวง และ 8) การจดเตรยมประเดนปญหา/ขอความในกระบวนการฝกซอม สามารถน ามาใชในการวางแผนออกแบบการฝกซอมแผนบนโตะ

แนวทางการควบคมและรกษาใหกระบวนการฝกซอมมความตอเนอง

ก าหนดสถานการณสมมตเปนชวงระยะเวลาทหลากหลาย: มการพฒนาล าดบเหตการณในแตละขน (ตวอยางเชน : เรมแรกสถานการณอาจจะเกยวของกบการเตอนภย ตอจากนนอาจจะเกยวกบการจดการในการคนหาและกภย) และเมอวทยากรกระบวนการเหนวาการอภปรายเรมนอยลง จงน าเสนอประเดนในสวนตอไป

จงหวะความรวดเรวในการฝกซอมใหมความหลากหลาย: โดยเพมหรอการยกเลกประเดนปญหา/ค าถาม เพอเปนจงหวะเวลาในการฝกซอม ทงบางครงวทยากรกระบวนการอาจน าเสนอประเดนปญหาใหผ เขารบการฝกซอมสองประเดนพรอม ๆ กนจะท าใหทงกลมเรงความเรวในการหาวธแกไขและใหความสนใจมากขนดวย

รกษาสมดลของกระบวนการฝกซอม: การรกษาสมดลในการกระบวนการฝกซอมไมใหมการใชเวลาในการถกแถลงประเดนใดประเดนหนงมากเกนไป หรอเรงกระบวนการฝกซอมเรวเกนไป ดงนน วทยากรกระบวนจงตองเขมงวดกบการควบคมการฝกซอมอยางจรงจง

ระมดระวงความขดแยงทอาจเกดขนในระหวางการฝกซอม: โดยตองตระหนกวา TTX เปนเพยงการฝกซอมมใชเปนการทดสอบ รวมทงผ เขารวมการฝกซอมอาจเปนเปนผทยดตนเองเปนส าคญ (ego) หรอ มประสบการณในการฝกซอมกไมมากนก ดงนน หากวทยากรกระบวนการสงเกตเหนความไมพอใจหรอความขดแยงในหมผ เขารวมการฝกซอมขนเมอใดใหหยดการฝกซอมกอน อาศยประสบการณของตนเองในฐานะผน าการอภปรายกลบไปชวยแกไขปญหาความขดแยงเสยกอนเพอใหบรรยากาศในการฝกซอม ดขน

ไมเปดเผย/เกบไวเงยบ ๆ (มองเชงบวก) : หลกเลยงการแบงปนประสบการณทเลวราย ซงถอเปนลกษณะทส าคญอยางยงในการฝกซอมแผน

อยางไรกด การฝกซอมแผนบนโตะมกระบวนการทคอนขางงายเนองจากจ าลองสถานการณ

เพยงบางสวน และใชบท (Script) คอนขางนอย ผ มบทบาทส าคญในการฝกซอมจงมเพยงวทยากร

กระบวนการ ผ เขารวมการฝกซอมซงเปนเจาหนาทซงรบผดชอบในการตอบโตเหตฉกเฉน และผ บนทกขอมล

สองถงสามคน โดยผ บนทกขอมลจะจดวาระ/ประเดน รวมถงบนทกผลการตดสนใจในประเดนดงกลาว

นอกจากน การฝกซอมแผนบนโตะไมจ าเปนตองใชแบบประเมนผลการฝกซอมทเปนทางการ

4.5.1 การประยกตใชกระบวนการออกแบบการฝกซอม (Applying the Design Steps)

กระบวนการออกแบบการฝกซอม 4 ขนตอนแรกซงไดอธบายไวแลวในบทท 3 สามารถ

น ามาใชในกระบวนการออกแบบการฝกซอมแผนบนโตะเชนเดยวกน โดยบทนจะกลาวถงรายละเอยดของ

กระบวนการขนตอนตอไปดงน

(1) ค าบรรยายสถานการณ (Narrative): ค าบรรยายสถานการณในการฝกซอมแผนบนโตะ

มกคอนขางสนและน าเสนอใหผ เขารวมการฝกซอมในรปของเอกสาร ถงแมวาจะสามารถน าเสนอผานวดทศน

หรอวทยสอสาร อยางไรกตามเปาประสงคของการฝกซอมแผนบนโตะมงเนนทรวมอภปราย/ถกแถลงเพอตอบโต

กบสถานการณนน ๆ ค าบรรยายสถานการณจงจะถกน าเสนอใหผ เขารวมการฝกซอมไดถกแถลงทละสวน

(2) เหตการณ (Events) : เหตการณทระบในค าบรรยายสถานการณควรมความเชอมโยง

กบวตถประสงคของการฝกซอม โดยสวนใหญในการฝกซอมแผนบนโตะจะระบเหตการณหลกและรายละเอยด

ไมมากนก และเหตการณดงกลาวนนควรทจะสะทอนประเดนปญหาในการฝกซอม

(3) การปฏบตการทคาดหวง (Expected Action): การจดท ารายการการปฏบตการท

คาดหวงจากการฝกซอมจะเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาประเดนปญหาหรอขอความทถกสงตอ

เนองจากจะท าใหผ จดการฝกซอมทราบวาตองการใหผ เขารวมการฝกซอมท าอะไร อยางไรกด การปฏบตท

คาดหวงจากการฝกซอมในการฝกซอมแผนบนโตะกคอการถกแถลงในประเดนปญหาเพอใหไดขอสรปซงเปน

มตหรอแนวคดใหมๆ เพอการเปลยนแปลง

(4) การจดเตรยมประเดนปญหา/ขอความในกระบวนการฝกซอม (Message): การฝกซอม

แผนบนโตะจะประสบความส าเรจไดดวยการสงตอขอความหรอประเดนปญหาของสถานการณทมจ านวน

ไมมากนก แตควรเขยนขนดวยความรอบคอบและเชอมโยงกบวตถประสงคของการฝกซอม รวมทงสรางโอกาส

แกผ เขารวมการฝกซอมไดมเขามามสวนรวมในประเดนปญหานนๆ เปนส าคญ ทงน ขอความดงกลาวอาจ

เชอมโยงปญหาทรนแรง หรอปญหาเลก ๆ ซงขนอยกบเปาประสงคของการฝกซอม โดยปกตขอความ/ประเดน

ปญหาทงหลายมกเ กยวของโดยตรงกบบคคลหรอหนวยงานใดหนวยงานหน ง ถ งแมวาในการ

อภปรายนนจะประกอบไปดวยหลายหนวยงานเขารวมถกแถลงดวยกตาม

อยางไรกตาม การเตรยมประเดนปญหา/ขอความในกระบวนการฝกซอมควรเตรยมไว ในจ านวนมากกวาทจ าเปน ประมาณ 10 - 15 ขอความ (ภาคผนวก 4 - 1)

ตวอยางขอความ ปญหาทวไป :

ทานตองการอะไรบางเพอสนบสนนภารกจในการเคลอนยายผบาดเจบ ขอความเฉพาะ :

ไดรบการตดตอจากโรงพยาบาลทราบวามพาหนะไมเพยงพอในการเคลอนยายผบาดเจบจ านวนมาก

บทท 5 การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FEX)

ในบทนมง เนนการอธบายคณลกษณะของการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) ซงมความแตกตางจากการฝกซอมแผนบนโตะ ทงในมตของผ เขารวมการฝกซอม แนวทางและ วธการออกแบบการฝกซอม ดงน

5.1 นยามการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) การจดการฝกซอมเฉพาะหนาท เปนการฝกซอมทมการจ าลองสถานการณฉกเฉน ใหสมจรงมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยมการเคลอนยายวสดอปกรณ หรอบคลากรไปยงจดเกดเหตเพยงในระยะสน ๆ เปาหมายของการฝกซอมเฉพาะหนาทกเพอทดสอบ หรอประเมนขดความสามารถในหนาท (Functions) ของสวนงานใดสวนงานหนง หรอหลายสวนงานในการจดการเหตฉกเฉน อยางไรกตาม ประเดนส าคญคอหนาทในการฝกซอมเฉพาะหนาทนนแตกตางจากหนาทในเหตฉกเฉน ทกรปแบบของการฝกซอมไมวาจะเปนการฝกซอมแผนบนโตะ การฝกซอมเฉพาะหนาท หรอแมแต การฝกซอมเตมรปแบบ นนลวนแลวแตทดสอบ และประเมนหนาทซงมอยในแผนปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operation Plan: EOP) ทงสน ดงนน หนาทในทนจงหมายถงการปฏบตการใด ๆ เพอตอบโตและฟนฟตามแผนนนเองกลาวคอภารกจหนาท 13 ประการซงกลาวไดในบทท 1 แลว

การแจงเหตฉกเฉน (Alert Notification)

การแจงเตอนประชาชน (Public Warning)

การตดตอสอสาร (Communication)

การประสานงานและการควบคม (Coordination and Control)

การน าเสนอขอมลเหตฉกเฉนตอสาธารณชน (Emergency Public Information)

การประเมนความเสยหาย (Damage Assessment)

การปฏบตการทางการแพทย (Health and Medical)

การใหความชวยเหลอแกประชาชน (Individual/Family Assistance)

ความปลอดภยของสาธารณชน (Public safety)

งานดานโยธาและวศวกรรม (Public Work and Engineering)

การขนสงและคมนาคม (Transportation)

การบรหารทรพยากร (Resource Management)

การด าเนนการของรฐบาลอยางตอเนอง (Continuity of Government)

กลาวโดยสรป การฝกซอมเฉพาะหนาทคอการฝกซอมซงมการตอบโตตอสถานการณ ทสมมตขนอยางเตมทเพอทดสอบขดความสามารถของหนวยงานในการตอบโตกบสถานการณ รวมทงมงเนนการทดสอบหนาทภายใตแผนปฏบตการฉกเฉนของหนวยงานหลายประการ โดยมการประสาน การตอบโตสถานการณสมมตในภาวะกดดน และสมจรง ทงน การฝกซอมเฉพาะหนาทใหความส าคญกบการประสานงาน, การบรณาการ และการปฏสมพนธของนโยบาย ขนตอนกระบวนการ บทบาทหนาทความรบผดชอบของหนวยงานทงกอน ขณะเกด และหลงเกดสถานการณทสมมตขน 5.2 คณลกษณะส าคญของการฝกซอมเฉพาะหนาท การฝกซอมเฉพาะหนาทมคณลกษณะทส าคญ ดงน 5.2.1 เปนการฝกซอมแผนทมงเนนใหเกดการตอบโตตอสถานการณสมมต เพอทดสอบระบบการบรหารจดการภาวะฉกเฉนทงระบบ รวมทงยงสามารถใชเพอทดสอบการปฏบตหนาทและการตอบโตเหตฉกเฉนไดเชนเดยวกบการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale exercise) หากแตใชงบประมาณนอย และมความปลอดภยตอผปฏบต 5.2.2 การฝกซอมเฉพาะหนาทมกจดการฝกซอม ณ ศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการอน ๆ 5.2.3 ผ มสวนเกยวของในการฝกซอมเฉพาะหนาท ประกอบดวย ผควบคมการฝกซอม (controller) ผ รบการฝกซอม (players) ผจ าลองสถานการณ (simulator) และผประเมนผลการฝกซอม (evaluator) 5.2.4 จดขนเพอผลกดนการพฒนานโยบาย การประสานงาน และการปฏบตงานของเจาหนาท (ผ รบการฝกซอม) 5.2.5 ผ เขารวมการฝกซอมจะไดฝกปฏบตการตอบโตเหตฉกเฉนโดยการตอบโตประเดนปญหา/ขอความ ทไดวางแผนตามล าดบซงผจ าลองสถานการณสงใหผ เขารวมการฝกซอม 5.2.6 โจทยสถานการณซงเปนขอความ/ประเดนปญหาทใชในการฝกซอมเฉพาะหนาท จะสะทอนใหเหนชดของเหตการณ และปญหาทเกดขนเปนล าดบ

ภาพท 5 - 1 การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise)

5.2.7 การตดสนใจและการปฏบตเพอตอบโตของผ เขารวมการฝกซอมเกดในหวงเวลา ฝกจรง รวมทงสงผลตอเนองไปยงผ เขารวมการฝกซอมผ อน ซงจะท าใหการฝกซอมนน มความสมจรง มากทสด 5.2.8 การฝกซอมเฉพาะหนาทจะตองสรางบรรยากาศการฝกซอมใหมความกดดน และตงเครยดซงเปนผลจากปฏบตการและแกไขปญหาของผ เขารวมการฝกซอมในเวลาจรง

5.2.9 การฝกซอมเฉพาะหนาทเปนการฝกซอมทมความซบซอน และใชระยะเวลานาน ดงนน จงตองมการออกแบบ วางแผน และก าหนดรายละเอยดการฝกซอมอยางรอบคอบ จากทกลาวมาขางตนการฝกซอมเฉพาะหนาท สามารถน ามาใชทดสอบการปฏบตหนาทไดเชนเดยวกบการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale exercise) หากแตใชงบประมาณในการจด ตลอดจนความเสยงในประเดนดานความปลอดภยนอยกวา อยางไรกด มไดหมายความวาการฝกซอมเฉพาะหนาทจะสามารถแทนการฝกซอมแผนรปแบบอน ๆ ทงน ขนอยกบวตถประสงคของการจดการฝกซอมแผนของหนวยงาน เปนส าคญ ดงนน การตดสนใจเลอกการฝกซอมเฉพาะหนาท ผจดการฝกซอมแผนจงควรพจารณาเงอนไขของวตถประสงค และคณลกษณะเฉพาะทส าคญของการฝกซอมเฉพาะหนาทใหชดเจนรวมกนเสยกอน ซงการฝกซอมเฉพาะหนาทนนเหมาะสมส าหรบการประเมนในประเดนดงตอไปน

การควบคมและสงการการบรหารจดการในภาวะฉกเฉน

ความเหมาะสมของแผนงาน นโยบาย ขนตอนการปฏบต และบทบาทหนาทของ บคคลากร หรอสวนงานทเกยวของ

ประสทธภาพการปฏบตงานของบคลากร และระบบ

กระบวนการตดสนใจ

การสอสาร และการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของ

การบรหารทรพยากร และก าลงคน

ความเหมาะสมของทรพยากรตอการปฏบตงานในภาพรวมใหมประสทธภาพ 5.3 ความแตกตางระหวางการฝกซอมแผนบนโตะ และการฝกซอมเฉพาะหนาท

การฝกซอมแผนทกรปแบบมการก าหนดเปาหมายเพอทดสอบหรอประเมนแผนการปฏบตงานทหนวยงานหรอองคกรก าหนดไวรวมกน อนจะน าไปสการปรบปรงและพฒนาแผนการ ปฏบตใหดยงขน อยางไรกด วตถประสงค การออกแบบ และการวางแผนกระบวนการฝกซอมแผนของ แตละรปแบบมความแตกตางกน ซงหากจะเปรยบเทยบความแตกตางระหวางหลกการ และวธการ ของการฝกซอมแผนบนโตะ และการฝกซอมเฉพาะหนาท สามารถสรปไดดงตารางตอไปน

ประเดน การฝกซอมแผนบนโตะ (Table-Top Exercise)

การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise)

ระดบความสมจรง ขาดความสมจรง สรางใหมความสมจรงใหไดมากทสดโดยไมตองมการเคลอนก าลงคน หรอทรพยากร

รปแบบและโครงสรางการจดการฝกซอมแผน

เนนการอภปรายกลม บนพนฐานของ ค าบรรยายสถานการณ/ประเดนปญหา/ขอความทไดรบ

เนนการตอบโตสถานการณปญหาตามท ผ จ าลองสถานการณก าหนด โดยผ เขารวมการฝกซอมตองวางแผนตอบโตสถานการณในหวงเวลาจรง (real time)

บรรยากาศในการฝก ผอนคลาย กดดน ตงเครยด ผมสวนเกยวของ วทยากรกระบวนการ (Facilitator)

ผ เขารวมการฝกซอม (ระดบผ มอ านาจตดสนใจ) หรอผจดบนทก (Recorders)

ผควบคมการฝกซอม (Controller) ผ เขารวมการฝกซอม (players) (ระดบผประสานแผนงาน และ เ จ าห นาท ร ะดบป ฏบต ) ผจ าลองสถานการณ (Simulators) ผประเมนผลการฝกซอม (evaluators)

ผน าการฝก วทยากรกระบวนการ ผควบคมการฝกซอม (controller) สถานทจดการฝก ศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการ

อนใด หรอหองประชม ศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการอนใด

การเคลอนยายทรพยากร

ไมมการเคลอนยายทรพยากร ไมมการเคลอนยายทรพยากร

การทดสอบการประสานงาน

มการทดสอบการประสานงาน (เนนเฉพาะการหารอ/อภปรายเทานน)

มการทดสอบการประสานงาน

การทดสอบความเหมาะสมเพยงพอของทรพยากร

ไมมการทดสอบในประเดนน มการทดสอบ

การทดสอบกระบวนการตดสนใจ

มการทดสอบ มการทดสอบ

ความซบซอน และคาใชจาย

ไมซบซอน เปนเพยงการประชมกลมยอย และมคาใชจายนอย

มรปแบบการฝกซอมทซบซอน สถานการณขนาดใหญ และมคาใชจายในการออกแบบและด าเนนการในระดบปานกลาง (มากกวาการฝกซอมแผนบนโตะ แตนอยกวาการฝกซอมเตมรปแบบ)

การประเมนผล ไมม ระบบการประ เมนผล ( เ ปนการประเมนกนเองของผ เขารวมฝกซอม)

มการก าหนดระบบการประเมนผล

ตารางท 5 -1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการฝกซอมแผนบนโตะ และการฝกซอมเฉพาะหนาท

5.4 ผมสวนเกยวของในการฝกซอมเฉพาะหนาท ดงทกลาวมาแลวขางตนวาผ ทมเขามามสวนรวมในการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) นนประกอบดวย ผ เขารวมการฝกซอม (players) ผจ าลองสถานการณ (simulators) ผควบคมการฝกซอม (controller) และผประเมนผลการฝกซอมแผน (evaluators) อยางไรกตาม ในการฝกซอมเฉพาะหนาทภายในองคการหรอหนวยงาน หรอในเขตพนทใดพนทหนง อาจมอบหมายเจาหนาท 1-2 คน รบผดชอบหนาทเปนทงผควบคมการฝกซอม ผจ าลองสถานการณ และผประเมนการผลการฝกซอมแผน ขณะทหากการฝกซอมนนทเกยวของกบหลายองคกรหรอหนวยงาน และอยภายใตเขตพนทรบผดชอบกวางขวาง หรอครอบคลมหลายเขตพนทหรอหลายหนวยงาน อาจจ าเปนตองมผ ควบคมการฝก ซอม ผ จ าลองสถานการณ และผ ประเมนผลการฝกซอมแผนจ านวนมากขน ส าหรบสาระส าคญในสวนน จะชใหเหนถงบทบาทหนาทของผ มสวนรวมในการฝกซอมเฉพาะหนาท ดงน 5.4.1 ผเขารวมการฝกซอม (Players)

บคคลทจะเปนผ เขารวมการฝกซอมในการฝกซอมเฉพาะหนาท จะตองเปนผ ทมอ านาจใน การตดสนใจ หรอเปนผประสานการปฏบตระหวางหนวยงาน ซงโดยปกตมกไดรบมอบหมายหนาทใหปฏบตงานในศนยปฏบตการฉกเฉนซงเปนสถานททใชเปนศนยกลางในการตดสนใจเชงโยบาย ประสานงาน ควบคมสงการ และวางแผนงานภาพรวมในภาวะฉกเฉน ทงน หากเปนหนวยงานภาครฐอาจเรยกวา “ศนยปฏบตการฉกเฉน” (Emergency Operation Center: EOC) หากเปนหนวยงานมลนธ อาสาสมคร องคกรเอกชนอาจใชสถานทใดสถานทหนงเพอเปนศนยรวมการตดสนใจเพอการบรหารสถานการณฉกเฉน ทงน ในสวนของผ เขารวมการฝกซอมอาจแบงออกเปน

(1) ผมอ านาจในการตดสนใจ (Decision Makers) โดยปกตผ มอ านาจการตดสนใจในหนวยงานภาครฐมกเปนหวหนาสวนราชการหรอหวหนาหนวยซงรบผดชอบโดยตรงกบการตอบโตเหตการณ อาท ผอ านวยการตาม พ.ร.บ.ปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.2550, ผบรหารหนวยงาน, หวหนาหนวยซงรบผดชอบเหตฉกเฉน เชน สถานดบเพลง สถานต ารวจ, หนวยการแพทยฉกเฉน (EMS), เจาหนาทประชาสมพนธ ฯลฯ ขณะทในหนวยงานภาคเอกชนผบรหารระดบสงขององคกรจะเปนผ มอ านาจในการตดสนใจ

ภาพท 5 - 2 การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) Emergency Respons EOC

(2) เจาหนาทซ งรบผดชอบการประสานงานและการปฏบตการ (Coordination and Operations) หมายถง เจาหนาทสวนตางๆ ทมหนาทในการประสานงาน และปฏบตการ ซงท างานรวมกบ ผก าหนดนโยบายขององคกร (policy makers) ทงน ในการฝกซอมฯ ขนาดใหญอาจมการแบงภารกจในการปฏบตงานดงกลาวตามแนวทางทผบรหารก าหนด ขณะทในการฝกซอมฯ ขนาดเลก อาจไมจ าเปนตอง มเจาหนาทซงรบผดชอบการประสานงานและการปฏบตการ เนองจากผ มอ านาจสงการสามารถรบบทบาท ในการประสานงานและการปฏบตไดดวยตนเอง ดงนน ในการพจารณาจดบคคล/หนวยงานเขารวมการฝกซอมจงควรใชแผนฉกเฉนเปนกรอบแนวทางในการพจารณาเลอกบคคล/หนวยงานทเหมาะสมเขารวมการฝกซอมส าหรบบทบาทหนาท (Duties) ของผ เ ขารวมการฝกซอมมเพยงการตอบสนอง/ตอบโตตอโจทยสถานการณสมมตทได รบจากผจ าลองเหตการณเทานน ดงนน การตดสนใจและการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมจงเปนไป ตามเวลาจรง และมการตอบโตตามล าดบของเวลาเสมอนเหตเกดขนจรงทกประการ 5.4.2 ผจ าลองสถานการณ (Simulators)

เพอใหการฝกซอมฯ มความสมจรงผจ าลองสถานการณมหนาทสรางสภาพแวดลอมการปฏบตงานทเกดขนจรงภายในศนยปฏบตการฉกเฉนเมอเกดเหตการณ โดยจะสงขอความซงอธบายเหตการณ หรอปญหาใหแกผ เขารวมการฝกซอม เพอด าเนนการตามขนตอนการปฏบตตามแผนเผชญเหตฉกเฉนทก าหนดไว ทงน ขอความโจทยสถานการณ หรอประเดนปญหาอาจก าหนดไวลวงหนาบางสวน ขณะทบางสวนอาจเกดขนจากผลของการตดสนใจปฏบตหรอตอบโตตอเหตการณของผ เขารวมการฝกซอม อยางไรกตาม การสงตอโจทยสถานการณ และประเดนปญหาใหแกผ เขารวมการฝกซอมอาจใชวธการสอสารรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนวทยสอสาร โทรศพท หรอแมแตใชแบบฟอรมบนทกขอความแทนการสอสารผานวทยสอสาร และโทรศพทกได ดงนน ผจ าลองสถานการณจงมหนาทความรบผดชอบทกการปฏบตการของหนวยงาน หรอสงตางๆ ทเกดขนภายนอกศนยปฏบตการฉกเฉน โดยจะเปนผด าเนนการ (1) สงโจทยสถานการณสมมตจากประชาชน หนวยงาน หรอองคกรตามหวงเวลาของ การเกดสถานการณสมมตทก าหนดใหแกผ เขารวมการฝกซอม (2) เพมโจทย/ขอความสมมตใหแกหนวยงาน หรอองคกรตางๆ ทเกยวของ (3) สรางสถานการณสมมตเพมเตมเพอโตตอบกบ “ผ เขารวมการฝกซอม” ในกรณจ าเปน ยกตวอยางเชน 1) เมอเจาหนาทศนยอ านวยการเฉพาะกจมขอสงการทนอกเหนอไปจากสงทคาดหวงจะใหด าเนนการตามแผนการสรางสถานการณสมมต 2) เมอผ เขารวมการฝกซอมสอบถามขอมลเพมเตม 3) เมอการตดสนใจของผ เขารวมการฝกซอมไมสามารถน าไปสสถานการณสมมต ทก าหนดไว 4) แจงใหผควบคมการฝกซอมทราบเมอการฝกซอมไมเปนไปตามสถานการณสมมต ทก าหนดไว หรอเกดประเดนปญหาทตองไดรบการพจารณาเปนพเศษ

ทงน ในการพจารณาเลอกสรรบคคลทจะมาท าหนาทเปนผ จ าลองสถานการณนน ควรพจารณาเลอกบคคลทมความรเกยวกบสถานการณสมมตทก าหนดขนเปนอยางด และสามารถสรางสรรคเหตการณสมมตระหวางการฝกซอมได นอกจากน ยงเปนผ ทควรมความเขาใจและคนเคยกบหนวยงาน หรอองคกรทตนเองตองจ าลองสถานการณ และล าดบเหตการณรวมทงการสงโจทยสถานการณใหแกผ เขารวมการฝกซอม ดงนน จงควรคดเลอกผ จ าลองสถานการณสมมตจากหนวยงานหรอองคกร ทเกยวของในการฝกซอม และหรอจากคณะท างานออกแบบการจดการฝกซอมแผน ส าหรบจ านวนของ ผจ าลองเหตการณทเหมาะสมนนไมมกฎเกณฑตายตวในการก าหนดจ านวนผจ าลองสถานการณในการจดการฝกซอมแผนแตละครง ทงน ขนอยกบปจจย 4 ประการคอ จ านวนของผ เขารวมการฝกซอม ระยะเวลาในการฝกซอม ความรและทกษะของผจ าลองสถานการณ และชองทางการสอสารทมอย อยางไรกด อาจพจารณาคดเลอกใหมผ แทนอยางนอย 1 คน จากแตละหนวยงานซงท าหนาทแทนในศนยการปฏบตการ และบคคลอนๆ แสดงสมมตเปนประชาชน หรอภาคธรกจเอกชนทเขามาเกยวของใหรบหนาทเปนผ จ าลองสถานการณ ส าหรบการจดผจ าลองสถานการณควรจดตามภารกจตามสถานการณสมมตเพอใหงายตอการฝกซอมและลดจ านวนผ จ าลองสถานการณเพยงความจ าเปน ซงแนวทางหนงคอการแบงผจ าลองสถานการณออกเปน 3 กลมหลกประกอบดวย (1) ผแทนหนวยงานภาครฐทไมไดเขารวมการฝกซอม จ ำนวน 1 - 2 คน รบผดชอบการสรางสถานการณสมมตในฐานะหนวยงานทเกยวของจากภาครฐ หรอหนวยงานสนบสนนทรพยากรและ ชวยเหลออน ๆ (2) ผแทนหนวยงานทเขารวมการฝกซอม จ ำนวน 1 คน ตอหนวยงำน รบผดชอบการสรางสถานการณสมมตในฐานะหนวยปฏบตฝายตางๆทเขารวมการฝกซอม เชน ต ารวจ หนวยดบเพลง หนวยแพทยฉกเฉน หรอองคการสนบสนนอน ๆ เปนตน (3) ผแทนภาคเอกชน จ ำนวน 1 - 2 คน รบผดชอบการสรางสถานการณสมมตในฐานะประชาชนทวไปหนวยงานภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรมและพาณชย และสอ เปนตน 5.4.3 ผควบคมการฝกซอม (Controller)

ภาพท 5 - 3 ผควบคมการฝกซอม (Controller)

ผควบคมการฝกซอม คอ ผ ทมหนาทก ากบดแลการจ าลองสถานการณ และภาพรวมของการจดการฝกซอมแผนใหด าเนนการเปนไปตามแผน และวตถประสงคทไดก าหนดไว โดยผควบคมการฝกซอมตองสามารถมองภาพรวมของการฝกซอมแผนได และสามารถคดแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางรวดเรว เพราะบอยครงทผ เขารวมการฝกซอมมกกระท าในสงทเหนอการคาดการณซงผควบคมการฝกซอมจะตองควบคมตอบโตตอสงทเกดขนดงกลาว ส าหรบบทบาทหนาทของผควบคมการฝกซอม ประกอบดวย (1) จดการฝกอบรมซกซอมความเขาใจรวมกบผจ าลองสถานการณ และผประเมนการฝกซอมกอนการฝกซอมจรง (2) ชแจงหลกการเหตผล วตถประสงค และก าหนดการของการฝกซอมแผนรวมทง ค าบรรยายสถานการณการฝกซอมโดยสงเขปใหผ เขารวมการฝกซอมทราบ กอนทจะเรมการฝกซอมแผน ตามสถานการณสมมต (3) ควบคมการล าดบเหตการณตามสถานการณสมมต และก ากบการสงโจทยใหผ เขารวมการฝกซอมโดยใชรายการล าดบเหตการณเปนกรอบแนวทางในการควบคมและก ากบเหตการณ (4) ตดสนใจแกไขปญหาเฉพาะหนาในกรณทเกดเหตการณไมคาดคด หรอตองการทรพยากรเพมเตม (5) ปรบเปลยนจงหวะในการด าเนนการฝกซอมตามความจ าเปน โดยอาจเพมโจทยสถานการณเมอเหนวาการฝกซอมมททาวาจะใชเวลายาวนาน หรอผ เขารวมการฝกซอมไมสามารถควบคมอารมณได เปนตน (6) รกษาไวซงความเรยบรอย และความเปนมออาชพตลอดการฝกซอม

ส าหรบการพจารณาเลอกสรรบคคลมาเปนผ ควบคมการฝกซอม ควรคดเลอกมาจากคณะท างานออกแบบการจดการฝกซอม เนองจากมความเขาใจ และคนเคยรปแบบ และสถานการณสมมตในการฝกซอมเปนอยางด ซงจะท าใหสามารถควบคมใหการฝกซอมไปไดตามวตถประสงค และไดขอสรปตามทก าหนดไว ดงนน เมอก าหนดผ รบผดชอบเปนผ ควบคมการฝกซอมแลว สงทผ ควบคม การฝกซอมตองเตรยมและมไวตลอดการฝกซอมแผน ประกอบดวย รายการดงตอไปนคอ 1) วตถประสงคการฝกซอม 2) แผนล าดบเหตการณของสถานการณสมมต (Master Scenario of Event List) 3) โจทยสถานการณสมมต 4) รายละเอยดผ รบการฝกซอม และ 5) รายการทรพยากรทมอยในเขตพนท หรอหนวยงาน อยางไรกตาม สงส าคญและเปนประโยชนอยางมากในการจดการฝกซอมคอการจดใหมการบรรยายสรปกอนการฝกซอมใหเจาหนาททกคนทราบ โดยผควบคมการฝกซอมจะถอโอกาสนในการซกซอมความเขาใจใหแกผ จ าลองสถานการณใหมความค นเคยกบสถานการณสมมต วตถประสงค ทรพยากร และโจทยสถานการณตาง ๆ ทตองสงใหผ เขารวมการฝกซอม ขณะเดยวกน หวหนาชดประเมนผล (Evaluation Team Leader) กควรทจะซกซอมความเขาใจใหผประเมนผล รวมทงวตถประสงคในการฝกซอม บทบาทหนาทของผประเมนผล และตารางการฝกซอมดวย

5.4.4 ผประเมนการฝกซอมแผน (Evaluator) ผ ประเมนการฝกซอมมหนาทสงเกตพฤตกรรมการตดสนใจและการปฏบตการของ

ผ เขารวมการฝกซอมเพอรายงานการด าเนนการ/ปฏบตทด และไมดภายหลงจากการฝกซอม ดงนน ผประเมนการฝกซอม จงตองมความรและเขาใจเปนอยางดในวตถประสงค สถานการณสมมต และขอบเขตอ านาจหนาทของหนวยงานในการฝกซอมฯ

ส าหรบบทบาทส าคญของผประเมนการฝกซอมในการจดการฝกซอมแผนเปนดงน (1) สงเกตความเปนไปของการด าเนนการฝกซอมแผน และจดบนทกขอสงเกตลงในแบบฟอรมการประเมน รวมทงระมดระวงมใหการประเมนไปรบกวนกระบวนการฝกซอม (2) ประเมนการบรรลวตถประสงคของการฝกซอม รวมถงระบประเดนปญหาทเปนอปสรรคตอการบรรลวตถประสงคในการฝกซอม (3) ประเมนผลการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอม พรอมทงบนทกขอสงเกตทงทเปน ขอดและขอเสยของการปฏบตของผ เขารบการฝกซอม (4) แจงใหผควบคมการฝกซอมเมอทราบปญหาระหวางการฝกซอมแผน (5) จดท าสรปผลการประเมนเพอน าไปประกอบรายงานการประเมนและขอเสนอแนะ ฉบบสมบรณ อยางไรกตาม รายละเอยดเกยวกบบทบาทของ “ผประเมนการฝกซอม” จะไดกลาวตอไป ในบททวาดวย เรองการประเมนผลการฝกซอมของคมอฉบบน 5.5 แนวทางการจดการฝกซอมเฉพาะหนาท แนวทางการจดการฝกซอมเฉพาะหนาทซงจะกลาวตอไปนเปนเพยงแนวทางทจะชวยใหผ จดการฝกซอมแผนเขาใจขนตอนกระบวนการในการจดการฝกซอมเฉพาะหนาท ซงมแนวทางหลกๆ อย 7 ประการ ดงน 5.5.1 เรมตนการจดการฝกซอมเฉพาะหนาท (The Beginning) การจดการฝกซอมแผนเฉพาะหนาทจ าเปนอยางยงทตองตองค านงถงวตถประสงคของการจดการฝกซอมเปนส าคญ หากวตถประสงคของการฝกซอมแผน คอ เพอการทดสอบภารกจในการแจงเตอนภย การฝกซอมควรจดการฝกซอมแผนแบบ “ไมแจงใหทราบลวงหนา (No-notice exercise)” จงจะเปนประโยชน ในกรณเชนน ผ เขารวมการฝกซอมแผนจะไดรบรขอมลเพยงหวงเวลาโดยประมาณของ การฝกซอมอาจเปนเวลาใดเวลาหนงของวน หรอสปดาห ซงเมอถงเวลาทซอมจรง ผ เขารวมการฝกซอมจะตองปฏบตโดยไมทนเตรยมตว ซงจะท าให “ผ ประเมนผลการฝกซอม” สามารถสงเกตไดชดเจนวา การแจงเตอน และรวมทงเจาหนาททไปยงศนยสงการมประสทธภาพหรอไม เพยงใด และหากวตถประสงคของการฝกซอมมไดทดสอบการแจงเตอนภย ผจดการฝกซอมกสามารถแจงระยะเวลาทจะฝกซอมไวลวงหนาได 5.5.2 การบรรยายสรป (Briefing) ผ เขารวมการฝกซอมแผนอาจมาถงสถานทฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) โดยทราบขอมลเพยงเลกนอย ดงนน เพอใหการจดการฝกซอมประสบผลส าเรจยงขน ผจดการฝกซอมแผนจงควรบรรยายสรปใหแกผ เ ขา รวมการฝกซอมกอนการฝกซอม ทง น เ น อหาการบรรยายสรป ควรประกอบดวยประเดนดงตอไปน

(1) วตถประสงคของการฝกซอม (2) ก าหนดการและวธการฝกซอม (3) ระยะเวลาของการซอมแผน (4) กฎกตกามารยาท (Ground Rules) และขนตอนกระบวนการฝกซอม

ทงน การบรรยายสรปควรมความกระชบ และหลกเลยงการกระท าทอาจสงผลใหบรรยากาศการฝกซอมในภาวะฉกเฉนเสยไป (ยกตวอยางควรแจงขอมลเกยวกบงานธรการในรปแบบของเอกสาร แทนการพดประกาศทางไมโครโฟน เปนตน) 5.5.3 ค าบรรยายสถานการณสมมต (Narrative) เมอการฝกซอมเรมตนอยางเปนทางการแลว ล าดบตอไปจงควรน าเสนอค าบรรยายสถานการณสมมตในการฝกซอม โดยอาจน าเสนอดวยวธการอานผานโทรทศน คอมพวเตอร สไลด หรอผานการแสดงละคร 5.5.4 การสงและโตตอบโจทยสถานการณ (Message Delivery and Response) การปฏบตตอบโตสถานการณจะเกดขนผานการปฏสมพนธตอบโตระหวางผ จ าลองสถานการณสมมตและผ เขารวมการฝกซอมกลาวคอ (1) ผ จ าลองสถานการณสมมตจะแจงโจทยการฝกซอมใหแกผ เขารวมการฝกซอม และผ เขารวมการฝกซอมจะด าเนนการตอบโตโจทยสถานการณทไดรบตามขนตอนการปฏบตทเกดขนจรง ในการจดการเหตภาวะฉกเฉน (2) ผ เขารวมการฝกซอมจะรองขอผจ าลองสถานการณสมมต เพอตอบกลบไปยงผ เขารวม การฝกซอม

การโตตอบไปมาระหวางผจ าลองสถานการณสมมตและ ผ เขารวมการฝกซอม จะด าเนนไปอยางตอเนองตามสถานการณสมมตทก าหนดไว คอแจงโจทยสถานการณไปในแตละขนตอนของเหตการณทเกดขน

ตวอยาง: การสงและโตตอบโจทยสถานการณ โจทยสถานการณถกสงมาจากศนยบญชาการเหตการณ (ผจ าลองเหตการณ) ไปยงหวหนาส านกงาน ปภ.

จงหวด (ผ เขารวมการฝกซอม - ปภ.จงหวด) โดยแจงวาเกดเหตรถบรรทกสารเคมพลกคว าขวางถนนท าใหไมสามารถสญจรไปมาได ผบญชาการเหตการณ (ผ เขารวมการฝกซอม) โทรศพทไปยง ปภ.จงหวด ใหเรงประสานหนวยงานทเกยวของเพอควบคมสถานการณ และเคลยรพนทการจราจร

ในการฝกซอม ปภ.จงหวด อาจไมไดปฏบตการตอบโตโจทยสถานการณตามทวางแผนไว ดงนน ผจ าลองสถานการณสมมตจงตองพรอมทจะสามารถปรบเปลยนแนวทางการตอบโตตอสถานการณทไดรบ และตองท าใหสถานการณทส าคญสามารถด าเนนไดตามทก าหนดไวอยางตอเนอง ยกตวอยางเชน ผ เขารวมกา รฝกซอมไมตระหนกถงความส าคญของโจทยสถานการณในบางประเดน จงอาจท าใหการโตตอบตอสถานการณนนลาชา หรอละเลยทจะด าเนนการใดๆ ในกรณน ผจ าลองสถานการณจะตองหาวธการทจะท าใหผ เขารวมการฝกซอมหนกลบใหความสนใจและด าเนนการตอบโตโจทยสถานการณนน และหากสถานการณสมมตไมสามารถขบเคลอนไปไดตามทก าหนด เปนหนาทของผควบคมการฝกซอม จะตองเขามาเปนผผลกดนใหสถานการณนนด าเนนตอไปกอน จนกวา จะไดขอยตถงแนวทางแกปญหาดงกลาว

ทงน ในการแจงโจทยสถานการณสามารถด าเนนการไดหลายชองทาง เชน การสงกระดาษขอความ โทรศพท วทย หรอการพดแจงโดยตรง อยางไรกตาม การใชโทรศพทในการแจงโจทยสถานการณจะชวยสรางบรรยากาศของเหตฉกเฉนใหมความสมจรงมากยงขน แตอยางไรกตาม การแจงโจทยสถานการณผานการพดแจงโดยตรง หรอแจงผานกระดาษขอความกอาจใชไดผลดเชนกน ทงน ในการฝกซอมจะประสบผลส าเรจไดนนขนอยกบผ เขารวมการฝกซอมสามารถปฏบตภารกจหนาทไดเสมอน กบ ทปฏบตในสถานการณจรง ดงนน การกระตนใหผ เขารวมการฝกซอมคดเสมอวาโจทยสถานการณทไดรบเปนเหตการณทเกดขนจรงจงเปนสงทมความส าคญยง 5.5.5 การสงเสรมบรรยากาศใหผเขารวมการฝกซอมฝกอยางเปนไปตามธรรมชาต (Encouraging Spontaneity) ในการฝกซอมควรใหผ เขารวมการฝกซอมสามารถตดสนใจเลอกวธการปฏบตงานตามแผนปฏบตการในภาวะฉกเฉนไดอยางเตมท ทงตดสนใจ และการสอสาร โดยไมถกจ ากดตามสถานการณการฝกซอม รวมทงใหผ เขารวมการฝกซอมไดใชศกยภาพในการจดการเหตฉกเฉนอยางเปนไปตามธรรมชาต ขณะทผควบคมการฝกซอม ผจ าลองสถานการณสมมตจะตองผานการฝกฝน และมการเตรยมตวเปนอยางดเพอพรอมรบมอเหตการณทไมไดคาดคด ซงบางครง ผ ควบคมการฝกซอม ผ จ าลองสถานการณสมมต อาจจ าเปนตองปลอยใหสถานการณด าเนนไปกอนระดบหนงเพอใหผ เขารวมการฝกซอมไดฝกซอมตามสถานการณสมมตอยางเตมท 5.5.6 การควบคมการฝกซอม (Controlling the Action)

ในระหวางทผ จ าลองสถานการณสมมต สงโจทยสถานการณ และโตตอบไปมากบผ เขารวมการฝกซอมอยนน ผควบคมการฝกซอมมหนาทก ากบดแลปฏกรยาการโตตอบโจทยสถานการณสมมต และความคบหนาของการฝกซอม ดงน

(1) การจดการและการแกไขปญหาเฉพาะหนา: ผควบคมการฝกซอมควรพรอมรบมอกบ ปญหาเฉพาะหนาทอาจเกดขน และท าการปรบเปลยนสถานการณสมมตใหสอดคลองในกรณทจ าเปน ยกตวอยางเชน กรณทหวหนาสถานดบเพลงคาดการณโจทยสถานการณไวลวงหนาจงตดสนใจสงรถดบเพลงไปยงทเกดเหตกอน ผควบคมการฝกซอมจ าเปนตองแจงผจ าลองสถานการณสมมตใหหยดสงโจทยสถานการณการรองขอรถดบเพลง เปนตน

(2) การปรบจงหวะเวลาในระหวางการฝกซอม: ผควบคมการฝกซอมสามารถควบคมจงหวะการขบเคลอนสถานการณสมมตในการฝกซอมไดดวยการปรบเปลยนความชาเรวของการสงโจทยสถานการณ เชน เมอเหนวาการฝกซอมแผนมททาจะวนวาย อาจปรบการสงโจทยสถานการณใหชากวา เดม หรอเรงการสงโจทยสถานการณใหเรวขน เมอการฝกซอมมแนวโนมจะยดเยอ ทงน ควรระลกเสมอวา หากมหนวยงานใดหนวยงานหนงทเขารวมการฝกไมใหความรวมมอ หรอมสวนรวมในการฝกนอย จะสงผลกระทบตอการฝกซอมแผนของหนวยงานอนๆ ดวย ดงนน จงตองควบคมจงหวะการสง และโตตอบโจทยสถานการณใหเหมาะสม ส าหรบวธการปรบจงหวะเวลาการสงโจทยสถานการณใหเหมาะสมมดงน

1) การปรบจงหวะใหชาลง สามารถท าไดโดยวธการ

ปรบเปลยนล าดบเหตการณ เพอใหมเวลาส าหรบการโตตอบระหวางกนมากขน โดยแจงใหผจ าลองสถานการณสมมตชะลอการสงโจทยสถานการณถดไป

ตดโจทยสถานการณทไมส าคญ หรอไมมผลกระทบตอการตดสนใจด าเนนการ ของสถานการณสมมต หรอไมน าไปสการบรรลวตถประสงคของการฝกซอมออกจากก าหนดการฝกซอม

2) การเรงจงหวะและลดชองวางในการฝกซอม สามารถท าไดโดย

สงโจทยสถานการณใหเรวยงขน

สงเกตสงทท าใหเกดชองวางในระหวางการฝกซอมแผน และเพม หรอปรบเปลยน โจทยสถานการณใหมความสอดคลองกบสถานการณใหมความเหมาะสมมากยงขน เชน ในระหวางการฝกซอมแผน อาจสงเกตเหนหนวยงานทเขารวมฝกซอมบางหนวยวามการด าเนนการตามโจทยสถานการณนอย ใหเพมโจทยสถานการณเพออดชองวางนน อยางไรกด ควรค านงวาในบางหวงเวลาของสถานการณสมมตบางหนวยงานอาจมบทบาทไมมากนก

จดเตรยมโจทยสถานการณสมมตส ารองไวกรณจ าเปน

เพมสถานการณขางเคยง ส าหรบหนวยงานทมภารกจประจ าวนในดานเหตฉกเฉน เชน อบตเหตทางถนน เปนหนาทปฏบตประจ าวนของสถานต ารวจ อาจเพมสถานการณการแจงเหตมผ ปวยหวใจวายขอความชวยเหลอ เพอทาทายการท างานของหนวยแพทย เปนตน

เพมสถานการณแทรกซอน ทเปนเหตฉกเฉนอนสบเนองมาจากสถานการณสมมตหลกทก าหนดไว เชน เพมเหตการณระบบสาธารณปโภคเสยหาย ทอน าประปาแตก กาซรว การขอสมภาษณจากสอมวลชน ในขณะเดยวกนกเพมเหตฉกเฉนอนๆ ทท าใหผ เขารวมการฝกซอมไมสามารถ ผละไปจากการปฏบตในสถานการณสมมตหลกได

ภาพท 5 - 4 การเสนอสถานการณแทรกซอนกาซรวและแจงเหตไปยง EOC เพอตดสนใจตอบโตกบเหตการณ

เพมสถานการณพเศษทตองการใหมการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานเพอใหหนวยงานรวมฝกซอมทยงไมมบทบาทในชวงเวลานนไดมกจกรรมระยะสนท า ซงเปนกจกรรมรวมกน โดยจะเนนไปทการเตรยมความพรอมรบมอเหตฉกเฉน เชน ก าหนดใหโรงพยาบาลท าการทดสอบระบบส ารองไฟในภาวะฉกเฉน

เพมสถานการณการสงโจทยผดหนวยงาน เพอประเมนวาหนวยงานผ เขารวม

ฝกซอมมความเขาใจในบทบาทของหนวยงานตนเองชดเจนหรอไม และเพอทดสอบวาหนวยงานนนจะ

สามารถสงตอโจทยสถานการณไปยงหนวยงานทรบผดชอบไดถกตองและเหมาะสมหรอไม

3) การลดภาระการสงโจทยสถานการณไปยงบางหนวยงานมากเกนไป สามารถท าไดโดย

ตรวจสอบโจทยสถานการณทกโจทยวาไดสงกบหนวยงานทเกยวของไดอยาง

ถกตองแลวจงน าโจทยสถานการณทใชแลวนนสงตอใหกบหนวยงานใหม (Reassigning) โดยพจารณาด

วามโจทยสถานการณใดบางทใชแลวสามารถน ามาใชกบหนวยงานอนทเขารวมการฝกซอมไดดวย

การจดกลมโจทยสถานการณ ดวยการแบงโจทยสถานการณทมจ านวน

มากออกเปน 2 กลม กลาวคอ (1) โจทยสถานการณทจ าเปนตอการด าเนนการฝกซอม และ (2) โจทย

สถานการณทมระบไวจะดส าหรบการฝกซอม ซงผ จดการฝกซอมสามารถคดโจทยสถานการณบางโจทย

ออกจากกลมท 2 ได

4) การรกษาความตอเนองในการสงโจทยสถานการณ ท าไดโดยตรวจสอบ

และลงเวลาการสงโจทยสถานการณตามแบบฟอรม (ภาคผนวก 5 - 1)

5.5.7 การทดเวลาทใชในการตอบโตสถานการณสมมต (Skipping Time)

การจดการฝกซอมเฉพาะหนาท สามารถพรรณนาเหตการณ หรอสถานการณซงหาก

เกดขนจรงจะใชเวลานาน (1 หรอ 2 สปดาห หรอมากกวา) มาเปนสถานการณสมมตส าหรบการฝกซอมได

ดงนน เพอใหสามารถจดการฝกซอมแผนทครอบคลมทกขนตอนของการจดการภยพบต (การเตรยมความ

พรอม การจดการในภาวะฉกเฉน การฟนฟ และการบรรเทา) ไดภายในเวลา 2 วน ผจดการฝกซอมจงอาจ

หยดการฝกซอมเปนระยะ เพอทดเวลาการเกดขนของสถานการณสมมตใหเรวขนเปนชวโมง หรอเปนวนกได

อยางไรกตาม การทดเวลาควรกระท าใหนอยครงทสดเทาทจ าเปน เพอใหการฝกซอมมความครอบคลม

การปฏบตตามทก าหนดไว ดงนน เพอใหการด าเนนการฝกซอมแผนเปนไปไดอยางราบรน จงอาจ

ก าหนดใหชวงเวลาพกระหวางการฝกซอมใหเปนชวงของการทดเวลาการเกดสถานการณสมมตได

ทงน ผ ควบคมการฝกซอมจะเปนผ รบผดชอบในการก ากบดแลการทดเวลาของ

สถานการณสมมต และแจงใหผ เขารวมการฝกซอมทราบกอนทจะด าเนนการฝกซอมตอ ในขณะทผจ าลอง

สถานการณสมมตจะเปนผ รบผดชอบในการน าเสนอสถานการณสมมตทเปนปจจบน ซงสะทอนผลการฝก

ของผ เขารวมการฝกซอมจากเหตการณตามสถานการณทผานมา โดยตองด าเนนการในชวงเปลยน/สงตอ

สถานการณและถอเสมอนวาการปฏบตของผ เขารวมฝกซอมไดด าเนนการเสรจสนแลว (ภาคผนวก 5-2)

5.6 การจดสถานทและสงอ านวยความสะดวกในฝกซอม

การจดฝกซอมเฉพาะหนาทมขอควรพจารณาส าหรบการเลอกสถานทจด และสงอ านวยความ

สะดวกในการฝกซอมทจ าเปน ดงน

5.6.1 สถานท (Location)

สถานทซงใชในการจดการฝกซอมเฉพาะหนาททดทสด คอ สถานททใชในการสงการ

หรอปฏบตงานจรงเมอเกดเหตฉกเฉน เพอใหไดฝกซอมการปฏบตในบรรยากาศ และสภาพแวดลอม

เสมอนจรง ซงโดยปกตมกจะใชศนยบญชาการเหตการณ หรอศนยปฏบตการ เปนสถานทจดการฝกซอม

อยางไรกตาม ขอจ ากดประการหนงในการใชศนยบญชาการเหตการณ หรอศนยปฏบตการเปนสถานท

จดการฝกซอมคอ จ านวนโทรศพท เกาอ หรอหองน าไมเพยงพอ ในกรณเชนนถอไดวาเปนการฝกซอมใน

ภาวะฉกเฉนดวยไปในตว เพราะถาหากไมสามารถจดการขอจ ากดเหลานได กจะท าใหการปฏบตการ

จดการเหตฉกเฉนในสถานการณจรงเกดปญหาและขอจ ากดดงกลาวนนไดเชนกน

5.6.2 การจดหองส าหรบการฝกซอม (Room Arrangement)

การจดหองส าหรบการฝกซอมเฉพาะหนาทสามารถจดไดหลายรปแบบ ขนอยกบขนาดของ

การฝกซอมเปนส าคญ ทงน มหลกการพนฐานทจ าเปนในการพจารณาในการจดหองในการฝกซอม ดงน

(1) พนทส าหรบผ เขารวมการฝกซอมควรกวางขวางเพยงพอส าหรบการจดโตะเพอใชในการปฏบตงาน

(2) มพนทส าหรบผจ าลองสถานการณ

(3) มหองส าหรบผประเมนผลการฝกซอม เพอสงเกตการณการฝกซอม

(4) มพนทส าหรบผควบคมการฝกซอม เพอใชในการก ากบการฝกซอมในภาพรวม

นอกจากน รปแบบหรอผงในการจดส าหรบการฝกซอม อาจจดไดหลายรปแบบขนอยกบ

ขนาดของการฝกซอม กลาวคอ

ภาพท 5 - 5 ภาพสถานทศนยปฏบตการ/ศนยบญชาการเหตการณ ส าหรบการฝกซอม

(1) การฝกซอมขนาดเลก สามารถใชเพยง 1 หองส าหรบการจดการฝกซอมแผนเฉพาะหนาทได

ภาพท 5 - 6 ตวอยางผงการจดหองส าหรบการฝกซอมแผนเฉพาะหนาทขนาดเลก

(2) การฝกซอมทมความซบซอน (Complex exercise) ควรมหองในการฝกซอม

อยางนอย 2 หองส าหรบจดการฝกซอมเฉพาะหนาททมความซบซอน โดยหองหนงส าหรบผ จ าลอง

สถานการณ และอกหองหนงส าหรบผ เขารวมการฝกซอม ดงแผนภาพตอไปน

Evaluators

Simulators Simulators

Controller

ผประเมนการผลการฝกซอม

ผควบคมการฝกซอม

ผจ าลอง

สถานการณ

สมมต

ผจ าลอง

สถานการณ

สมมต

ภาพท 5 - 7 : ตวอยางผงการจดหองส าหรบจดการฝกซอมแผนเฉพาะหนาททมความซบซอน

หองควบคมสถานการณสมมต มความจ าเปนอยางมากเมอมการฝกซอมเฉพาะหนาท ทมหนวยงานเขารวมการฝกซอมมากกวา 1 หรอ 2 หนวย ทงน หองควบคมสถานการณสมมตควรมความสะดวกสบายเพอใหผ จ าลองสถานการณสามารถสง รบ และตดตามโจทยสถานการณ รวมสอสารกบผ เขารวมการฝกซอม นอกจากน หองควบคมสถานการณสมมตควรมโทรศพท หรอวทยตดตงในกรณทตองใชในการฝกซอมแผน และในกรณทใชเจาหนาทเปนผสงโจทยสถานการณ หองควบคมสถานการณสมมตควรอยใกลเคยงกบหองของผ เขารวมการฝกซอม อยางไรกด การจดหองส าหรบการฝกซอมสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสมขนอยกบรปแบบเฉพาะของแตละการฝกซอม และสงอ านวยความสะดวกทมอยในพนท แตไมวารปแบบการจดหองส าหรบการฝกซอมแผนจะมลกษณะเชนไร ควรใหความส าคญกบพนทการท างาน และอปกรณเครองมอส าหรบการปฏบตงานของผ มสวนรวมในการฝกซอมเปนส าคญ

Public Works & Engineering Simulator

Police Simulator

Fire Simulator

Medical & Welfare

Simulator

Radiol . Defense Simulator

Shelter Simulator

External Agencies Simulator

Message Controller

Simulation Switchboard

Operator

Simulation

Room Messengers

Military Liaison* Director

PIO Chief

หน.ชดวเคราะห ภยพบต

.

แผนทหนวยปฏบตการ Shelter Status Board

เจาหนาทบนทกของหนวยปฏบตการ

*Optional Positions

ฝายปองกนเหตฯ

รงส

ฝายประเมน

ความเสยหาย ทรพยากร

ศนยปฏบตการฉกเฉน

จะมหรอไมกได แผนทระดบภมภาค แผนทระดบจงหวด แผนทระดบเขตพนท

ฝาย สวสดการ

ฝายปฏบตการของต ารวจ

แผนทแสดงสถานการณสมมต

เจาหนาทสงและรบโจทยสถานการณสมมต

ฝายการ ชางและ โยธาธการ

ฝายการแพทยและ

สาธารณสข

ฝาย ทพกพงชวคราว

ฝาย ปฏบตการของหนวยดบเพลง

บอรดแสดงสถานะของศนย

อพยพ

ผประสานงาน

กองทพ *

จนท.

ประชาสมพนธ*

ผอ านวยการ

ศนยฯ

ผบรหารองคกร

ผจ าลองสถานการณสมมต

ของงานโยธาและวศวกรรม

ผจ าลองสถานการณสมมต

ส าหรบงานต ารวจ

ผจ าลองสถานการณสมมต

ส าหรบงานดบเพลง

ผจ าลองสถานการณสมมตส าหรบงานดานการแพทย

และสวสดการ

ผจ าลองสถานการณสมมตส าหรบงานปองกนเหต

ฉกเฉนดานรงส

ผจ าลองสถานการณสมมต

ส าหรบงานดานศนยอพยพ

ทพกพงชวคราว

ผจ าลองสถานการณสมมตส าหรบงานของหนวยงาน

ภายนอก

ผควบคมการฝกซอม ในการสงและรบโจทย

สถานการณ เจาหนาทดแลการสอสาร

สถานการณสมมต

หองควบคม

สถานการณสมมต

5.6.3 อปกรณสอสาร (Communication Equipment)

อปกรณสอสารมความจ าเปนอยางยงเมอตองการใหการจดการฝกซอมมความสมบรณ

อยางไรกด ควรมการใชการสอสารทงในรปของอปกรณสอสารอเลกทรอนกส และการเขยนขอความใน

แบบฟอรม ทงน ในการฝกซอมอาจประสบปญหาทเกยวของกบการใชอปกรณสอสารโดยเฉพาะอยางยง

เมอตองปฏบตงานภายใตขอจ ากดดานเวลา ดงน

การตดตงชมสายโทรศพทส าหรบผจ าลองสถานการณ

การมสายโทรศพทเรยกเขาเพอสงโจทยขอความหรออน ๆ ใหผ เขารวมการฝกซอมมาก

เกนไป

อปกรณสอสารไมสามารถใชการได

ดวยเหตน ผจดการฝกซอมแผนบางคนจงไมใหความส าคญกบการใชอปกรณการสอสาร

ในการฝกซอมมากนก แตถาจ าเปนตองใชอปกรณสอสารแบบอเลกทรอนกส ควรเลอกใชดวยความ

รอบคอบ และวางแผนการใชอยางระมดระวง

ส าหรบการตดตงเครองมอสอสาร ในกรณทโทรศพทจะเปนชองทางหลกทจะใชในการ

สอสารระหวางการฝกซอม อาจใชโทรศพททมอยแลว หรออาจจ าเปนตองเพมคสายโทรศพทเพมเตมเพอ

เชอมโยงการตดตอสอสารใหประสทธภาพ อยางไรกตาม อาจใชเจาหนาทควบคมการสอสาร (Operator)

หากใชระบบควบคมสายโทรศพทกลางกได

ขอแนะน าเพอเชอมโยงการสอสารใหประสบความส าเรจในการฝกซอม

เตรยมสมดรายนามหมายเลขโทรศพททจะใชในการฝกซอม

วธการและขนตอนการตดตอสอสารระหวางการฝกซอม

ถามไดใชโทรศพทเปนชองทางการสอสารหลก สามารถใชการสอสารรปแบบอนๆ ได เชน

การเขยนขอความในกระดาษ

สมมตแสดงการโทรศพท (ผสงโจทยแจงโจทยสถานการณสมมตใหกบผ รบโจทยโดยตรง) ใชสญลกษณมอ (ผ รวมการฝกซอมทตองการโทรศพทถงผจ าลองสถานการณสมมตสามารถยกมอ

ขนเพอขอใหผจ าลองสถานการณสมมตเขามาหา) สมมตการใชสปกเกอรโฟน (speaker phone) หรอวทยสอสาร (ผ จ าลองสถานการณพดกบ

ผ เขารวมการฝกซอมดวยเสยงดงๆ) ในกรณการสอสารดวยวธการเขยนขอความ ควรก าหนดแบบฟอรมกลางทเปนมาตรฐาน

5.6.4 สอ/รปแบบส าหรบน าเสนอขอมล และวสดอปกรณในฝกซอม (Displays and Materials) สอ/รปแบบส าหรบน าเสนอขอมล และวสดอปกรณในฝกซอม เชน แผนท แผนผง แบบฟอรมการเขยนขอความ รายการตางๆ มความส าคญตอการฝกซอมเฉพาะหนาท (โดยเฉพาะอยางยงในหองทมแผนผงตางๆ ส าหรบฝกซอมทมความซบซอน จะเหนไดวามแผนท และการน าเสนอรปแบบตางๆ ส าหรบใหผ เขารวมการฝกซอมใชประกอบในการฝกซอมเปนจ านวนมาก) เพราะสอ/รปแบบน าเสนอ และวสดอปกรณเหลานจะใหรายละเอยดขอมลของสถานการณสมมต และใชเพอตดตามการฝกซอมแผนตามโจทยสถานการณไดอยางชดเจน ซงควรใชสงทหนวยงานหรอองคกรมอย หรอใชอยเปนประจ าในการปฏบตงาน จะดทสด ขณะเดยวกนในการฝกซอมคงไมมเวลาพอทจะจดหาแผนทหรอแบบฟอรมใหม นอกจากนยงเปนการทดสอบสอ/รปแบบน าเสนอ และวสดอปกรณทใชอยในปจจบนดวย 5.7 การออกแบบการฝกซอมเฉพาะหนาท การออกแบบการฝกซอมเฉพาะหนาทประกอบดวย 8 ขนตอน ดงทไดกลาวมาแลวขางตนในบทท 2 เชนกนซงกระบวนการออกแบบการฝกซอมแผนอยางละเอยด (full design process) สามารถใชเปนแนวทางในการออกแบบการฝกซอมเฉพาะหนาทได ในขณะทกระบวนการออกแบบการฝกซอมแผนอยางงาย (Simplified Design Process) สามารถน ามาใชในการออกแบบการฝกซอมแผนบนโตะ (Tabletop Exercise) และการฝกซอมเฉพาะหนาท (The Functional Exercise) อยางไรกด ไมวาจะเปนการออกแบบการฝกซอมแผนขนาดใด หรอรปแบบใดกตาม จ าเปนตองด าเนนการดวยความรอบคอบทกขนตอน (ภาคผนวก 5-3) 5.8 เอกสารประกอบการฝกซอม (Exercise materials) การจดการฝกซอมเฉพาะหนาทจะประสบผลส าเรจไดนนขนอยกบการก าหนดรายละเอยดของชดขอมลแสดงสถานการณสมมต ซงตองประกอบดวย 5.8.1 ค าบรรยายสถานการณภยพบตทมความนาเชอถอ 5.8.2 เหตการณหลก และเหตการณยอย ทตอเนองจากค าบรรยายสถานการณภยพบต และสอดคลองกบวตถประสงคของการฝกซอม

ภาพท 5 - 8 การใชสอ/รปแบบส าหรบน าเสนอขอมล และวสดอปกรณในฝกซอม

5.8.3 การล าดบเหตการณและสถานการณทมความสมจรงเปนล าดบตงแตเรมตนจนจบการฝกซอม 5.8.4 การปฏบตทคาดหวง (Expected Action) สอดคลองกบวตถประสงคการฝกซอม ทก าหนดไว 5.8.5 โจทยสถานการณสมมตเฉพาะจ านวนมาก (ประมาณ 100 ส าหรบ ) นนมความเขาใจเพยงพอส าหรบผ เขารวมการฝกซอมจะสามารถโตตอบ ตอโจทยไดตามทก าหนดไวได 5.8.6 แผนแสดงรายการล าดบสถานการณสมมตควรก าหนดรายละเอยดเหตการณและโจทยสถานการณ (Master Scenario of Event List) ระบชวงเวลาการสง และผลทคาดไวอยางครบถวน ทงน หลกจากชดขอมลแสดงสถานการณสมมตมความสมบรณแลว จงใชชดขอมลดงกลาวเปนกรอบในการจดท าเอกสารประกอบการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอม ประกอบดวย แผนการฝกซอม (Exercise Plan) แผนการควบคมการฝกซอม (Control Plan) แผนการประเมนผล (Evaluation Plan) และคมอส าหรบผ เขารวมการฝกซอม (Player Handbook) ตอไป

บทท 6 การฝกซอมเตมรปแบบ (Full - Scale Exercise)

ในบทนมเนอหาสาระส าคญมงเนนใหผ ทจะจดการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยทกระดบสามารถวางแผน ออกแบบ และด าเนนการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise) ไดอยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคทส าคญ 3 ประการ ไดแก ประการแรก เพอใหผจดการฝกซอมแผนฯ เขาใจเกยวกบวตถประสงคและคณลกษณะทส าคญของการฝกซอมเตมรปแบบ ประการทสอง เพอใหผ จดการฝกซอมแผนฯ สามารถอธบายความแตกตางระหวางการฝกซอมเตมรปแบบ และการฝกซอมเฉพาะหนาท และประการสดทาย เพอใหผจดการฝกซอมแผนฯ เขาใจเงอนไขทจ าเปนในการวางแผนการจดการฝกซอมแผน โดยเฉพาะอยางยงการพจารณาเลอกพนทในการฝกซอม 6.1 นยามการฝกซอมเตมรปแบบ (Full Scale Exercise) การจดการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise) คอ การฝกซอมภายใตการจ าลองสถานการณฉกเฉนใหเสมอนจรงมากทสด และเปนการฝกซอมทใชระยะเวลานาน รวมทงใชสถานท วสดอปกรณ และบคลากรทตองปฏบตงานจรงเมอเกดเหตฉกเฉน ทงนกเพอทดสอบศกยภาพการปฏบตงาน ของระบบการจดการเหตฉกเฉน อาจกลาวไดวา การฝกซอมเตมรปแบบ เปนการรวมกจกรรมของฝกซอมเฉพาะหนาทมาฝกในภาคสนาม ซงจะตางจากการฝกปฏบต (Drill) โดยทวไปตรงทการฝกปฏบต (Drill) เนนการฝกการปฏบตของหนวยใดหนวยหนง และฝกซอมภายในองคกรเพยงองคกรเดยวเทานน แตการฝกซอมเตมรปแบบเปนมากกวาการฝกปฏบตภาคสนาม เพราะเปนการฝกซอมสวนงานทกสวนทเกยวของ รวมทงตองมการประสานการปฏบตรวมระหวางหนวยงานตางๆ และมการตงศนยบญชาการเหตการณเพอเปนกลไกการประสานระบบการจดการเหตฉกเฉนขนดวย

ดงนน สงส าคญของการจดการฝกซอมเตมรปแบบใหไดผล กคอผ เขารวมการฝกซอมจ าเปนตองเขาใจโครงสรางการท างาน และความตองการขององคกรเกยวกบการฝกซอมของตนใหชดเจนเสยกอน ซงประกอบดวย 1) ส านก กอง หรอสวนงานใดในองคกรทรบผดชอบในการก าหนดแนวทางหรอเงอนไขในการฝกซอมแผน 2) หนวยงานตองการอะไรในการจดการฝกซอมเตมรปแบบ (เชน ขอบเขต ความถ จ านวนหนวยงานทตองการใหเขารวม การประสานงาน การสอสาร การจดท าเอกสาร การประเมน ฯลฯ เปนตน)

ภาพท 6 - 1 การจดการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise)

6.2 คณลกษณะส าคญและวตถประสงคของการฝกซอมเตมรปแบบ 6.2.1 คณลกษณะทส าคญ ของการฝกซอมเตมรปแบบมดงน

(1) เปนการฝกซอมแผนทมงเนนใหเกดการปฏสมพนธระหวางผ เ ขา รวมการฝกซอม เพอทดสอบระบบจดการในภาวะฉกเฉนในสภาพแวดลอมทเสมอนจรงและตงเครยด

(2) เปนการทดสอบ และประเมนภารกจหนาทดานตางๆ ตามแผนการจดการเหตฉกเฉน หรอแผนปฏบตการ

(3) เปนการฝกซอมซงจดขนในศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการอนใดในพนทเกดเหต (4) เปนการฝกซอมทมความสมจรง เนองจากมการปฏบตการและตดสนใจในพนทปฏบตงานจรง

มการใชผแสดงบทบาทสมมตเปนผประสบภย นอกจากน ยงมการจดสรรทรพยากร บคลากร วสดอปกรณตางๆ ในการปฏบตการคนหาและกภย และการปฏบตการดานอน ๆ รวมทงมการใชอปกรณสอสารระหวางผปฏบตงานจรงในการฝกซอม

(5) ผ รวมด าเนนการฝกซอมแผน ประกอบดวยผควบคมการฝกซอม ผ เขารวมการฝกซอม ผจ าลองสถานการณสมมต (ซงแตกตางจากการฝกซอมเฉพาะหนาท) และผประเมนผลการฝกซอมแผน

(6) ผ เขารวมการฝกซอมเปนเจาหนาทปฏบตงานทกระดบ รวมถงเจาหนาทเผชญเหตดวย (7) การน าเสนอโจทยสถานการณเปนการแสดงเหตการณสมมต การใชผ แสดงเปน

ผประสบภย ใชอปกรณประกอบฉาก และบทละครส าหรบสถานการณ (8) การตดสนใจและการปฏบตงานของผ เขารวมการฝกซอมทกขนตอนเกดขนในชวงเวลาจรง

และมการปฏบตการตอบโตซงสงผลตอเนองระหวางผ เขารวมการฝกซอมฝายตาง ๆ จรง (9) เปนการฝกซอมทใชเวลา ความพยายาม และทรพยากร ๆ

จ านวนมาก โดยใชเวลาตงแต 1 1 รเตรยมการฝ แบบ (10) ผจดการฝกซอมรปแบบนตองมประสบการณ โดยเฉพาะประสบการณในการเตรยมการ

ฝกซอมทกรปแบบไมวาจะเปนการฝกปฏบต (drills) แผน (Table top exercise) (Functional exercises)

(11) อาศยความมงมนและความรวมมออยางจรงจงจากหนวยเผชญเหตฉกเฉนทกหนวย รวมทงตองไดรบการสนบสนนจากผบรหารทองถน และหรอเจาหนาททไดรบมอบหมาย 6.2.2 วตถประสงคของการฝกซอมเตมรปแบบ การฝกซอมเตมรปมวตถประสงคส าคญ ดงน

(1) เพอขยายขอบเขต การจดการฝกซอมใหมขนาดใหญ และผ เกยวของสามารถเหนภาพรวมของการปฏบตงานไดชดเจนมากยงขน

(2) หากมการวางแผนการจดการฝกซอมทด การฝกซอมเตมรปแบบจะสามารถสรางความสนใจแกสาธารณชน และสรางความเชอมนใหกบระบบและองคกรยงขน

(3) เพอทดสอบการประสานงานทงในระดบนโยบายและระดบปฏบตของหนวยงาน ตลอดจนการประสานนโยบายและการปฏบตระหวางหนวยงาน

(4) เพอทดสอบระบบการจดการเหตฉกเฉนภายในขอบเขตความรบผดชอบวามศกยภาพและสมรรถนะเพยงพอทจะปฏบตภารกจของสวนตางๆ ไดพรอมกนภายใตสถานการณฉกเฉนหรอไม

(5) เพอระบใหทราบถงศกยภาพและขอจ ากดของทรพยากรและบคลากรทม

6.2.3 ความแตกตางระหวางการฝกซอมเตมรปแบบ และการฝกซอมเฉพาะหนาท จากทกลาวมาแลววาการฝกซอมทกรปแบบมเปาหมายในการการทดสอบหรอประเมนแผนการปฏบตงานทหนวยงานหรอองคกรก าหนดไวรวมกน เพอน าไปสการปรบปรงและพฒนาแผนการปฏบตใหดยงขน อยางไรกด วตถประสงค การออกแบบ และการวางแผนกระบวนการฝกซอมของแตละรปแบบมความแตกตางกน ดงนน หากจะเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการฝกซอมเตมรปแบบและการฝกซอมเฉพาะหนาทมประเดนการเปรยบเทยบ ดงตารางตอไปน

ประเดนการเปรยบเทยบ

การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise)

การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise)

ระดบความสมจรง สรางใหมความสมจรงใหไดมากทสดโดย ไมตองมการเคลอนก าลงคน หรอทรพยากร

สรางใหมความสมจรงใหไดมากทสดโดย มการเคลอนก าลงคน หรอทรพยากร

รปแบบและโครงสราง การจดการฝกซอม

มการตอบโตสถานการณปญหาตามท ผจ าลองเหตการณก าหนด โดยผ เขารวมการฝกซอม จะตองตอบโตในหวงเวลาจรง

มการตอบโตสถานการณปญหาตามท ผจ าลองสถานการณสมมต แสดงบทบาทในพนทเกดเหต โดยผ เขารวมการฝกซอมจะตองด าเนนการตอบโตกบเหตนน

บรรยากาศในการฝก กดดน ตงเครยด มความกดดน และตงเครยดสง ผมสวนเกยวของ - ผควบคมการฝกซอม

- ผ เขารวมการฝกซอม (ระดบผประสานแผนงาน และเจาหนาทระดบปฏบต) - ผจ าลองสถานการณ - ผประเมนผลการฝกซอม

- ผควบคมการฝกซอม - ผ เขารวมการฝกซอม (เจาหนาททกระดบ) - ผจ าลองสถานการณ - ผประเมนผลการฝกซอม

ผน าการฝก ผควบคมการฝกซอมคนเดยว ผควบคมการฝกซอมหลายคน สถานทจดการฝก ศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการ

อนใดทก าหนด ศนยปฏบตการฉกเฉน และในพนทภาคสนาม

การเคลอนยายทรพยากร

ไมมการเคลอนยายทรพยากร มการเคลอนยายเพอใชทรพยากร

การทดสอบการประสานงาน

มการทดสอบการประสานงาน มการทดสอบการประสานงาน

การทดสอบความเหมาะสมของทรพยากร

มการทดสอบ มการทดสอบ

การทดสอบกระบวนการตดสนใจ

มการทดสอบ มการทดสอบ

ความซบซอน และคาใชจาย

มรปแบบการฝกซอมทซบซอน สถานการณขนาดใหญ และมคาใชจายในการออกแบบแล ะด า เ น น ก า ร ใ น ร ะ ดบ ป า นกล า ง (มากกวาการฝกซอมแผนบนโตะ แตนอยกวาการฝกซอมเตมรปแบบ)

ม รปแบบการฝกท ซบ ซอน สถานการณ ขนาดใหญมาก และมคาใชจายในการจดการฝกซอมสง

ระบบการประเมนผล มการก าหนดระบบการประเมนผลอยางเปนทางการ

มการก าหนดระบบการประเมนผลอยางเปนทางการ

ตารางท 6 - 1: ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการฝกซอมเฉพาะหนาทและการฝกซอมเตมรปแบบ

6.3 ผมสวนเกยวของในการฝกซอมเตมรปแบบ ผ ทมสวนรวมในการฝกซอมเตมรปแบบ ประกอบดวย ผ เขารวมการฝกซอม ผจ าลองสถานการณสมมต

ผควบคมการฝกซอม ผประเมนผลการฝกซอม และเจาหนาทความปลอดภย ซงมรายละเอยดดงน 6.3.1 ผควบคมการฝกซอม (Controller)

ผควบคมการฝกซอมคอผ ทมหนาทรบผดชอบก ากบดแลการฝกซอม ซงอาจจะมเพยง 1 คน หรอมากกวานนกได ทงน หากในการฝกซอมแผนทมพนทฝกซอมหลายแหง หรอมหลายหนวยงานเขารวมจ าเปนตองมผควบคมการฝกซอมมากกวา 1 คน โดยแตละคนจะประสานงานกนภายใตการควบคมและ สงการโดยหวหนาผควบคมการฝกซอม (Chief Controller) นอกจากน ผ ควบคมการฝกซอม หรอ หวหนา ผควบคมการฝกซอม มหนาทในการควบคมการฝกซอมใหเรมด าเนนการตามแผนทก าหนดไว ดงนนผควบคมการฝกซอมจงจ าเปนตองก าหนดศนยควบคมการฝกซอม (Exercise control point) ขนเพอใชเปนศนยกลาง ในการก ากบการฝกซอมทงหมด 6.3.2 ผเขารวมการฝกซอม (Players)

ผ เขารวมการฝกซอมในการฝกซอมเตมรปแบบ จะประกอบดวยเจาหนาททเกยวของกบการจดการเหตฉกเฉนทกระดบ ดงน (1) ผก าหนดนโยบาย (Policy makers) คอ ผ ทมหนาทรบผดชอบในการก าหนดกรอบนโยบาย ซงอาจรวมถงผบรหารหนวยงานและเจาหนาท, เจาหนาทประชาสมพนธ หวหนางานทรบผดชอบเหตฉกเฉน หวหนาสวนงานหลกทเกยวของ และเจาหนาททไดรบมอบหมาย (2) เจาหนาทผประสานงาน (Coordination personnel) หมายถงผแทนหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของในการประสานการน านโยบายของผบรหารไปปฏบตและจดท าแผนปฏบตการ (3) เจาหนาทปฏบตงาน (Operations personnel) คอ ผ ทรบผดชอบในการปฏบตตามขอ สงการ บางครงเจาหนาทปฏบตงานและเจาหนาทผประสานงานคอบคคลคนเดยวกน (4) เจาหนาทเผชญเหต (Field personnel) ไดแก เจาหนาทดบเพลง ต ารวจ หนวยแพทยฉกเฉน ก ชพกภย อาสาสมคร ผแทนหนวยงานภาคธรกจเอกชนทรวมในการเผชญเหต และอน ๆ ทเกยวของ

6.3.3 ผจ าลองสถานการณ (Simulators)

ผจ าลองสถานการณสมมต ในการฝกซอมเตมรปแบบ จะแตกตางจากการฝกซอมเฉพาะหนาท กลาวคอ ในการฝกซอมเตมรปแบบผจ าลองสถานการณคอบคคลทท าหนาทจ าลองเหตการณการฝกซอม ใหสอดคลองกบสถานการณสมมตทก าหนดเพอใหการฝกซอมมความสมจรงมากทสด อาท อาสาสมครทมารวมแสดงบทบาทเปนผประสบภยซงผ แสดงเหลานจะมการแตงหนา และแสดงทาทการบาดเจบ หมดสต หรอเสยชวต หรอเหตการณเพลงไหมอาจใหมผจ าลองเหตการณท าหนาทสรางควนเทยม อนง การจ าลองเหตการณจะเปนเชนใดขนอยกบสถานการณสมมตทก าหนดไว

6.3.4 ผประเมนผลการฝกซอม (Evaluator)

ผประเมนผลการฝกซอมมหนาทสงเกตการปฏบตหนาทของแตละฝายขณะฝกซอมและจด

บนทกเหตการณหรอขอสงเกตทส าคญ ทงนอาจใชการบนทกเทปวดทศนการฝกซอมไวตลอดการฝกซอมเพอ

เกบรายละเอยดการปฏบตซงมความส าคญมาก เนองจากการปฏบตหนาทของผ เขารวมการฝกซอมตาม

สถานการณสมมตบางครงไมไดเปนไปตามแผนปฏบตทก าหนดไว แตเปนการตอบสนองตอเหตการณทเกดขน

ตอเนองในขณะนน

6.3.5 เจาหนาทความปลอดภย (Safety Officer)

ในการฝกซอมเตมรปแบบ จ าเปนตองค านงถงเรองของความปลอดภยเปนส าคญ ดงนน จงควร

ก าหนดใหมเจาหนาทความปลอดภยท าหนาทในการวเคราะห และดแลในประเดนทเกยวของกบความ

ปลอดภยตลอดระยะเวลาของการฝกซอม

6.4 แนวทางการจดการฝกซอมเตมรปแบบ

แนวทางการจดการฝกซอมเตมรปแบบทจะกลาวตอไปนเปนเพยงแนวทางทจะชวยให

ผจดการฝกซอมเขาใจขนตอนการจดการฝกซอมเตมรปแบบ ซงมแนวทางหลก ๆ อย 3 ประการ ดงน

6.4.1 เรมตนการจดการฝกซอมแผน (The Beginning)

การเรมตนเตรยมการจดการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise) ไมไดแตกตาง

จากการจดการฝกซอมเฉพาะหนาท (The Functional Exercise) มากนกในประเดนของรปแบบการจด ไมวา

จะเปนแบบ “แจงใหทราบลวงหนา” หรอ “ไมแจงใหทราบลวงหนา (No-notice exercise)” ขนอยกบ

วตถประสงคของการฝกซอม โดยผ ออกแบบการฝกซอมจะเปนผ ก าหนดวธการและเวลาการเรมตน

การฝกซอม ซงการเรมตนการฝกซอมอาจใชว ธงายๆ เชน มการโทรศพทแจงจากหนวยเผชญเหต

จากวทยกระจายเสยง หรอประชาชนโทรศพทแจงเหต อยางไรกตาม ผ เขารวมการฝกซอมแตละคนควรจะเรม

ตอบโตสถานการณในการฝกซอมตามการปฏบตงานจรงใหมากทสด กลาวคอเรมจากการรบแจงเหต

ทางชองทางการแจงเหตทใชในการปฏบตงานจรง

ภาพท 6 - 2 การจ าลองเหตการณการฝกซอม

หลงจากรบแจงเหต เจาหนาททรบผดชอบการเผชญเหตฉกเฉนจะเรมเดนทางไปยงพนทเกดเหต

ทก าหนดไว ซงเปนสถานทซงเจาหนาทเหลานนจะไดเหนสถานการณภยพบต เกดขน (Visual narrative)

ตามทผจดการฝกซอมไดจ าลองไวเพอใหเจาหนาทเผชญเหตฝกซอมการปฏบตการ ขณะทผบรหารทมอ านาจ

การตดสนใจสงการซงโดยปกตจะไมไดอยในศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยบญชาการในเวลาเกดเหต กจะ

เปดศนยปฏบตการฉกเฉนเพอท าหนาทควบคมการปฏบตงาน ทงน อาจตงศนยบญชาการเหตการณ

ในบรเวณทเกดเหต เมอเหนวามความจ าเปนส าหรบสถานการณดงกลาว

6.4.2 การตอบโตเหต (Action)

ในการฝกซอมเตมรปแบบ การปฏบตตอบโตเหตฉกเฉนจะเกดขนในศนยปฏบตการฉกเฉน

และศนยบญชาการเหตการณในทเกดเหต การปฏบตการทเกดขนในพนทเกดเหตและศนยบญชาการ

เหตการณจะเปนขอมลโจทยสถานการณน าเขาไปยงผปฏบตในศนยปฏบตการฉกเฉน ถงแมวาการปฏบตงาน

ของหนวยแพทยฉกเฉน โรงพยาบาล ก ชพ ดบเพลง และหนวยเผชญเหตอนๆ ในเขตพนทจะไมจ าเปนทจะตอง

ฟงขอสงการจากศนยปฏบตการฉกเฉนกตาม แตหนวยเหลานจ าเปนตองประสานงานกบเจาหนาททประจ า

อยในศนยบญชาการเหตการณเพอใหสามารถเขาปฏบตงานไดอยางเปนระบบ

ภาพท 6 - 3 การจ าลองเหตการณการฝกซอม

ภาพท 6 - 4 การตอบโตเหตฉกเฉนจากสถานการณสมมต

6.4.3 การด าเนนสถานการณฝกซอมอยางตอเนอง (Sustaining Action) วธการในการด าเนนสถานการณการฝกซอมใหมความตอเนองสามารถท าไดหลายวธ ประกอบดวย

(1) ผควบคมการฝกซอมสงโจทยสถานการณสมมตทก าหนดไวใหผ เขารวมการฝกซอม (2) โจทยสถานการณทเปนผลจากการปฏบตงานของเจาหนาทเผชญเหตในทเกดเหต

ตองการการตดสนใจและสงการจากศนยปฏบตการฉกเฉน (3) การตอบโตสถานการณสมมตเปนไปตามธรรมชาต

6.5 การจดสถานทส าหรบการฝกซอม สถานททใชส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบประกอบดวย 2 สวนส าคญ คอสถานทส าหรบ การฝกซอมภาคสนาม และศนยปฏบตการฉกเฉน ทงน การเตรยมการในสถานทแตละแหงมขอควรพจารณา ทส าคญ ดงน 6.5.1 สถานทส าหรบการฝกซอมภาคสนาม (Field sites) สถานทส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบภาคสนามขนอยกบสถานการณการฝก ซอม (scenario) และวตถประสงคการฝกซอมเปนส าคญ เชน หากสถานการณการฝกซอมเกยวกบอบตเหตเครองบนตก การฝกซอมจะตองจดขนทสนามบน หรอถาหากสถานการณเกยวกบการกอการราย สถานทฝกซอมกตองเปนทสาธารณะ เชน ศนยการประชม หรอหางสรรพสนคา หรอหากสถานการณการฝกซอมเกยวกบภยธรรมชาต เหตพาย หรออทกภย สถานทฝก ซอมอาจจดข นหลายพน ท อยางไรกตาม บางสถานการณฝกซอมอาจก าหนดใหมการใชสถานทฝกหลายแหง เชน สถานทส าหรบการเกดเหตแทรกซอน (Secondary event) โรงพยาบาล ทพกพงชวคราว ศนยรองรบการอพยพ และสถานทสนบสนนการปฏบตงานอน ๆ ดงนน การฝกซอมเตมรปแบบจงเปนการฝกซอมทมความซบซอนเนองจากการฝกซอมอาจเกดขนหลายพนท และแตละพนทจะตองมการประสานงานระหวางกนตลอดการฝกซอม

โจทยสถานการณจากศนยบญชาการเหตการณ

ศนยบญชาการเหตการณในทเกดเหตอาจเปนสวนหนงในการสงโจทยสถานการณใหศนยปฏบตการฉกเฉนไดฝกปฏบตตอบโต ซงผจดการฝกซอมสามารถก าหนดไวในสถานการณสมมต และสงโจทยสถานการณทางวทยสอสาร หรอใหผควบคมการฝกซอมสงโจทยสถานการณตามล าดบเหตการณตอใหศนยปฏบตการฉกเฉนกได

ภาพท 6 - 5 สถานทส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบภาคสนามตามสถานการณการฝกซอม (scenario)

6.5.2 ศนยปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operations Center: EOC)

การจดตงศนยปฏบตการฉกเฉน หรอศนยปฏบตการอนๆ ถอเปนหวใจส าคญของการฝกซอมเตมรปแบบ (เชนเดยวกบการฝกซอมเฉพาะหนาท) ทงน เนองจากวตถประสงคของการตงศนยปฏบตการฉกเฉน คอศนยรวมการสงการ การใหแนวนโยบายการปฏบต และการอ านวยความสะดวกดานการประสานงานส าหรบผ บรหารและเจาหนาทเพอใหการตอบโตตอเหตฉกเฉนมประสทธภาพ นอกจากน ศนยปฏบตการฉกเฉนเปรยบเสมอนกระบอกเสยงของภาครฐในภาวะฉกเฉน เนองจากขณะเกดเหตฉกเฉน หนวยงานภาครฐจะมความกดดนจากความคาดหวงของประชาชนเพมมากขน ในขณะทความสามารถในการตอบสนองตอความเดอดรอนตาง ๆ ของประชาชนใหทวถงมจ ากด ดงนน การรวบรวมขอมล การตดสนใจ และการควบคมสงการการปฏบตงานจงจ าเปนตองมการประสานงานระหวางหนวยง านทเกยวของอยางใกลชด ซงการประสานงานจะเกดประสทธผลสงสดไดกเมอหนวยงานภาครฐมศนยกลางใหเจาหนาท และหนวยงานสนบสนนตางๆ สามารถสอสารและแลกเปลยนระหวางกนไดโดยตรง ดวยเหตน การมศนยกลางการประสานการปฏบตดงกลาวจะชวยใหการปฏบตงานดานตางๆ ทเมอแยกสวนกนท าแลวไมสามารถด าเนนการใหส าเรจเปนไปไดโดยงาย กลาวคอ

(1) ขอมลทเกยวของไดรบการรวบรวม ตรวจสอบ และเกบบนทกไวเพยงแหงเดยว (2) เจาหนาทสามารถจดสรรทรพยากรไดทนเวลาและมประสทธภาพ (3) การควบคมและสงการสามารถท าไดอยางมประสทธภาพ และมเอกภาพ (4) เจาหนาทสามารถประสานการปฏบตรวมกนได (5) เมอเจาหนาทผ รบผดชอบหลกมการประสานความรวมมอกน จงเปนการงายทจะรวมกน

ก าหนดล าดบความส าคญของกลยทธในการปฏบตงาน

อยางไรกตาม ขนาดและองคประกอบของศนยปฏบตการฉกเฉนในการฝกซอมแตละครง อาจแตกตางกน ขนอยกบขอบเขตพนทรบผดชอบของทเกดเหต หรอระบบการจดการเหตในภาวะฉกเฉน ดงนน การจดตงศนยปฏบตการฉกเฉนจงอาจจะตองใชพนททงชนของอาคาร หรออาจใชเพยงหองเลก ๆ เพยงหองเดยว

ภาพท 6 - 6 การจดตงศนยปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operations Center: EOC)

6.6 การออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบ การออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบตองอาศยความเชยวชาญของหนวยงานทเกยวของหลายหนวยงาน โดยควรเรมตนจากการพฒนาการฝกซอมขนาดเลกกอนและจงคอยพฒนาไปสการฝกซอม ทมความซบซอนมากยงขน ทงน ประเดนการออกแบบการฝกซอมทยงยากมากทสดคอปญหาดานการสนบสนน (logistics) อยางไรกตาม กระบวนการออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบจะประกอบดวย 8 รปแบบ แตอาจแตกตางจากการจดการฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise) และการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) กลาวคอ การฝกซอมบนโตะ และการฝกซอมเฉพาะหนาทใชสถานการณสมมตทเขยนในโจทยสถานการณเพอสรางความสมจรง ในขณะทการฝกซอมเตมรปแบบใชผแสดง และอปกรณตางๆ ในการสรางความสมจรงใหเหมอนกบเหตฉกเฉนมากทสด หรออาจกลาวไดวา การฝกซอมแผนเตมรปแบบเปนการน าโจทยสถานการณสมมตทเขยนเปนลายลกษณอกษรมาสรางเปนเหตการณสมมตทมชวตเพอความสมจรง โดยใชสถานท บคลากร และอปกรณจรงนนเอง กระบวนการออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบทง 8 ขนตอน มดงน 6.6.1 สขนตอนแรก (The First Four Steps) การออกแบบการฝกซอมทกรปแบบจะตองประกอบดวยขนตอนท 1- 4 ประกอบดวย 1) การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม (Assess needs) 2) การก าหนดขอบเขตการฝกซอม (Define scope) 3) การก าหนดเปาประสงคการฝกซอม (Write a statement of purpose) และ 4) การก าหนดวตถประสงค (Define objectives) โดยในการฝกซอมเตมรปแบบตองอาศยการวเคราะหและพจารณาในรายละเอยดใน 4 ขนตอนดงกลาวอยางลกซงเพราะจะสงผลตอความส าเรจของการฝกซอมโดยตรง 6.6.2 ขนตอนท 5 : ค าบรรยายสถานการณภยพบต (The Narrative) จะเหนไดวาเนองจากการฝกซอมเตมรปแบบเนนการปฏบตในภาคสนามตามเหตการณ ทก าหนดไว ดงนน ค าบรรยายสถานการณภยพบตจงสนกวาการฝกซอมในรปแบบอน

ภาพท 6 - 7 การสรางความสมจรงใหเหมอนกบเหตฉกเฉนของการฝกซอมเตมรปแบบ (The Full-Scale Exercise)

6.6.3 ขนตอนท 6 : เหตการณ (Major and Detailed) การก าหนดสถานการณหลก และรายละเอยดของเหตการณยงมความจ าเปนอยส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบ หากแตแตกตางจากการฝกซอมรปแบบอนทสถานการณและเหตการณส าหรบฝกซอมเตมรปแบบจะน าเสนอผานการปฏบตในสถานการณจรงมากกวาการอธบายแบบบอกเลา เชน ในสถานการณหลกทเกยวกบภยจากแผนดนไหว อาจตองใชขอความสมมตการเกดเหตแผนดนไหวในบางชวงของการฝกซอม อยางไรกตาม เหตการณแผนดนไหวสามารถจ าลองเหตการณเกดแผนดนไหวไดดวยการสรางสถานการณใหมทอนซงตกลงมา มอฐตกอยรอบอาคาร มหนจ าลองผประสบภยถกคานอาคารหลนทบ อาจมผแสดงเปนผประสบภยทบาดเจบ หรอตกใจ และมอปกรณประกอบฉากอน ๆ เพอเพมความสมจรงใหกบเหตการณ เปนตนกได ทงน แมเหตการณสมมตจะเปนการน าเสนอผานการแสดง แตกไมไดหมายความวาจะแสดงเหตการณใดกได ล าดบการแสดงเหตการณสมมตจะตองมการวางแผนมาเปนอยางดเพอใหแนใจวาผ รบการฝกจะตอบโตตอเหตการณไดตามทก าหนดไว และการฝกซอมบรรลวตถประสงค 6.6.4 ขนตอนท 7 : น การปฏบตทคาดหวง (Expected Actions)

การฝกซอมไมวาจะเปนรปแบบใดกตาม ผจดการฝกซอมแผนจ าเปนตองก าหนดการปฏบต ทตองการไวเพอใชเปนฐานในการประเมนผลการฝกซอม 6.6.5 ขนตอนท 8 : โจทยสถานการณสมมต (Messages) โจทยสถานการณสมมตส าหรบการฝกซอมเตมรปแบบม 2 ลกษณะ คอ แบบทเปนการแสดงเหตการณจ าลอง (Visual) และแบบทเขยนเปนขอความ (Prescripted) ทก าหนดขน แตสวนใหญแลวการฝกเตมรปแบบซงเปนการฝกภาคสนามมกจะด าเนนตามโจทยทเปนการแสดงเหตการณจ าลองทตองการใหผ รบการฝกซอมไดตอบโตเหตการณนนๆ อยางไรกด โจทยสถานการณแบบทเขยนเปนขอความกอาจมความจ าเปนในกรณทตองการชวยใหการตอบโตเหตการณด าเนนไดอยางตอเนอง ทงน การก าหนดโจทยสถานการณในทกเหตการณควรพยายามนกถงวธการตอบโตทควรจะเปนใหไดมากทสด ซงกควรทจะมความยดหยนบางในกรณทผ เขารวมการฝกซอมอาจจะเลอกตดสนใจหรอปฏบตการในแบบทไมไดคาดการณไว ซงบางครงอาจจะเปนวธการทดกวาทก าหนดไวกเปนได

ภาพท 6 - 8 การจ าลองเหตการณโดยใชอปกรณประกอบฉาก

ดงนน ถาผจดการฝกซอมแผนมการวางแผนทด การฝกซอมแผนกจะด าเนนไปไดตามทศทางทก าหนดไว แมจะมเหตการณทไมเปนไปตามแผนบางกตาม 6.7 ประเดนทควรพจารณา การฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise) เปนการฝกซอมแผนทมความทาทายอยางมากโดยเฉพาะเรองของการประสานงานและการสนบสนน (logistics)1 การฝกซอมดานตางๆ อาท การขนสง การเชา หรอซอวสดอปกรณ ซงบอยครงทผ จดการฝกซอมจะละเลยรายละเอยดทจ าเปนตอการฝกซอม ดงนน วธการหนงทจะชวยใหผออกแบบการฝกซอมสามารถมองเหนและจนตนาการภาพรวมของการฝกซอมไดชดเจน คอ การส ารวจสถานทฝกซอม (Walk the site) ทงในทางกายภาพ และทางมโนภาพ เพอใหสามารถวเคราะหปญหาทอาจจะเกดขน และสามารถวางแผนไดสอดคลองกบความเปนจรงมากยงขน ดงนน ผออกแบบการฝกซอมแผนจงควรพจารณาประเดนส าคญดงตอไปน 6.7.1 การเลอกสถานทฝกซอมแผน (Site selection)

การเลอกสถานทส าหรบใชในการฝกซอมแผนควรเปนประเดนแรกทผจดการฝกซอมจะตองตดสนใจ เนองจากการฝกซอมเตมรปแบบจ าเปนตองมการเคลอนยายก าลงคนและทรพยากร ดงนนขนาดของพนท (space) และความสมจรง (realism) ของพนทจงเปนสงส าคญทสด

1 โลจสตกส (Logistics) ในฝายทหารเรยกวา การสงก าลงบ ารง ในขณะทในภาคพลเรอนหมายความถงการสนบสนนในดาน ตาง ๆ

ควรใหความส าคญกบรายละเอยด ผจดการฝกซอมแผนควรใสใจในรายละเอยดของสถานการณสมมตและการด าเนนตามล าดบสถานการณเพอใหไดผลลพธตามทก าหนดไว เชน ถาผแสดงบทบาทเปนผประสบภยไมมความรเกยวกบการแพทย ผจดการฝกซอมแผนควรซกซอมทาทอาการใหกบผแสดงเปนผประสบภยลวงหนากอน หรอใชวธการตดปายแสดงอาการ และแตงบาดแผลหรออาการบาดเจบใหกบผ แสดง ทงน เพอปองกนไมใหผ เขารวมการฝกซอมกลาวโทษไดวาผจดการฝกซอมไมมความชดเจน ในสถานการณและผลลพธทตองการ

ภาพท 6 - 9 การตอบโตเหตการณตาม โจทยสถานการณตาง ๆ

ส าหรบหลกเกณฑในการเลอกพนทฝกซอมเตมรปแบบมประเดนพจารณาดงตอไปน (1) ความเหมาะสมของขนาดของพนท (Adequacy of Space) ใหพจารณาดงน พนทมขนาดกวางขวางพอทจะรองรบจ านวนของผ ประสบภย เจาหนาทเผชญเหต

และผสงเกตการณหรอไม มพนทส าหรบจอดยานพาหนะของเจาหนาทเผชญเหต และผสงเกตการณหรอไม

(2) ความสมจรง (Realism) ใหพจารณาดงน พนทมความสมจรง และไมกดขวาง/ปดกนการจราจรหรอมความเสยงตอความปลอดภย

หรอไม ยกตวอยางเชน ในเหตการณรถบรรทกพลกคว าบนทางหลวง ผ จดการฝกซอมไมสามารถหยดการจราจรบนทางหลวงไดเปนเวลานาน ดงนน จงจ าเปนตองหาสถานทใกลเคยงทสามารถสรางสถานการณเหตรถพลกคว าไดเหมอนกน หรอในเหตการณเครองบนตก ควรใชสนามบนส ารองแทนการใชสนามบนหลก หรอสนามบนนานาชาต

ประเภทของภยทเลอกมโอกาสทจะเกดขนจรงหรอไม (เหตการณทมความเสยง ทจะเกดสงจะท าใหมผสนใจเขารวมฝกซอม และใหความรวมมอมาก)

6.7.2 การบรหารจดการสถานการณการฝกซอม (Scene management) การบรหารจดการสถานการณการฝกซอมเกยวของกบประเดนตาง ๆ ไดแก งานสนบสนน (Logistics) ในพนทฝกซอม การสรางสถานการณเหตฉกเฉนทนาเชอถอ จ านวนผ ประสบภย การจดการอปกรณและสอประกอบฉาก และจ านวนผควบคมการฝกซอม ซงแตละประเดนมขอควรพจารณาทส าคญ ดงตอไปน (1) งานสนบสนน (Logistics)

จะใหผ เขารวมการฝกซอมด าเนนการฝกซอมทใด ถาจ าเปนตองใชศนยปฏบตการฉกเฉนเคลอนท อาท รถบญชาการเหตการณ จะจอดทใด

(2) ความนาเชอถอ (Believability) จะจ าลองสถานการณอยางไร (เชน ถาตองการจ าลองสถานการณเพลงไหม จะสราง

ควนดวยวธใด หรอจะจ าลองเหตการณสารเคมรวไหล ความเสยหาย จากน าทวม ฯลฯ อยางไร) ใครจะรบบทเปนผประสบภย (เพอใหสมจรงมากยงขน ควรเลอกผประสบภยจากกลม

อายแตกตางกน มรปราง และลกษณะทางสรระตางกน) วธการก ากบการแสดงของผประสบภยใหมความสมจรงท าอยางไร

ภาพท 6 - 10 การการเลอกสถานทฝกซอมแผน (Site selection) ตามโจทยสถานการณตาง ๆ

(3) จ านวนผประสบภย (Number of Victims) ในสถานการณสมมตภยทก าหนดจ าเปนตองใชผประสบภยจ านวนกคน ขดความสามารถของโรงพยาบาลและทรพยากรตางๆ ทมสามารถรองรบ และรบมอใน

การชวยเหลอผประสบภยไดมากนอยเพยงใด เหตการณภยพบตในอดตบงบอกใหเหนถงประเภทของภย และจ านวนผประสบภยอยางไร

(4) อปกรณและสอประกอบฉาก (Props and Materials) อปกรณหรอสอประกอบฉากใดบางทจ าเปนตอการจ าลองอาการบาดเจบ ความเสยหาย

และผลกระทบอนๆ ทเกดจากภยพบต (เชน การแตงหนาผประสบภย หนจ าลอง อปกรณการกอสราง เปนตน)

(5) ผควบคมการฝกซอม (Controllers) จ าเปนตองมผควบคมการฝกซอมในการควบคมก ากบดแลพนทการฝกซอมจ านวนกคน

(ในการฝกซอมทก าหนดพนทการฝกซอมหลายแหง จ าเปนตองมผควบคมการฝกซอมประจ าอยทกแหง) 6.7.3 บคลากรและทรพยากร (Personnel and Resources)

สถานการณสมมต จะชวยก าหนดจ านวนของผ ทเกยวของ (ผ เขารวมการฝกซอม และอาสาสมคร) รวมถงจ านวนและประเภทของอปกรณทตองใช และประมาณการคาใชจาย ดงนน ในการวางแผนส าหรบบคลากรและทรพยากรดงกลาวจงมประเดนทควรพจารณา ดงตอไปน

ภาพท 6 - 11 การจ าลองสถานการณการฝกซอมฯ

ภาพท 6 - 12 การจ าลองอาการบาดเจบ

(1) มจ านวนผ ทเกยวของกคน (บางครงอาจจ าเปนตองลดระยะเวลาในการฝกซอมลงเหลอเพยงครงวน หรอนอยกวานน เพอใหมผ เขารวมการฝกซอมมากยงขน) (2) มจ านวนอาสาสมครกคน ส าหรบใชในการจดฉาก/พนทการฝกซอม และรบบทบาท เปนผประสบภย หรอเปนประชาชนทวไป (3) ตองจายคาลวงเวลาใหเจาหนาทจ านวนกคน (4) ตองใชอปกรณประเภทใดบาง (5) อปกรณแตละประเภทตองใชจ านวนเทาใด (6) ตองใชน ามนเชอเพลงส าหรบยานพาหนะ และอปกรณจ านวนเทาใด (7) จ าเปนตองใชวสดอปกรณประเภทใดบาง และจะจดหามาไดอยางไร (8) คาใชจายส าหรบคาลวงเวลา คาน ามนเชอเพลง คาวสดอปกรณ ฯลฯ

6.7.4 ศกยภาพในการเผชญเหต (Response Capability)

ในการวางแผนดานบคลากรและทรพยากรในการฝกซอม ควรค านงวาการฝกซอมตองไมลดทอนก าลงทรพยากรของหนวยงานในการจดการเหตฉกเฉนทอาจเกดขนจรงในชวงทมการฝกซอม ซงมประเดนทควรพจารณา ดงตอไปน (1) นอกจากหนวยงานทเกยวของจะสงบคลากรและทรพยากรเขารวมการฝกซอม หนวยงานควรพจารณาวาบคลากรและทรพยากรทประจ าอยทหนวยงานขณะทจดใหมการฝกซอมมศกยภาพและจ านวนเพยงพอตอการรบมอเหตฉกเฉนทอาจจะเกดขนจรงได อยางไรกตามอาจมความจ าเปนตองก าหนด กระบวนการเรยกตวกลบ (a call-off procedure) ใหหนวยงานมความพรอมในการแกไขปญหาทเกดขนจรงดวย (2) ควรพจารณาถงการเรยกใชเจาหนาทก าลงส ารอง หรอการสนบสนนจากเขตพนท หรอหนวยงานอน (3) ควรพจารณาถงการเรยกใชอาสาสมครในการสนบสนนการเผชญเหตในสถานการณภยขนาดเลกดวย

6.7.5 ความปลอดภย (Safety)

ความปลอดภยในการปฏบตการตลอดกระบวนการฝกซอมแผนเปนสงส าคญทสดส าหรบการจดการฝกซอมเตมรปแบบ ดงนนกระบวนการวางแผน ตลอดจนถงการจดการฝกซอม จงตองพจารณาประเดนความปลอดภยควบคไปดวย เพอระบและหาแนวทางในการปองกนไมใหเกดความเสยง โดยผจดการฝกซอมจะตองมอบหมายบคลากรใหรบผดชอบเปนเจาหนาทความปลอดภย (Safety Officer) เปนการเฉพาะเพอวเคราะหและตรวจสอบความปลอดภยของการฝกซอม

ขอควรพจารณาส าหรบการใชอปกรณในการฝกซอม

การสรางสถานการณสมมตควรค านงถงการใชอปกรณทเหมาะสม แมในการฝกซอมจ าเปนตองระบจ านวนทรพยากร ทจ าเปนตอการเผชญเหต แตผจดการฝกซอมแผนไมควรสรางสถานการณใหผ เขารวมการฝกซอมตองใชอปกรณ ทหนวยงานหรอในเขตพนทไมม ควรใหผ เขารวมการฝกซอมไดใชอปกรณทมอยใหเกดประโยชน

ส าหรบมาตรการความปลอดภยส าหรบการจดการฝกซอมเตมรปแบบ มดงตอไปน (1) ก าหนดใหเรองความปลอดภยเปนกจกรรมหนงในการพฒนาการฝกซอม (2) มอบหมายใหคณะผ จดการฝกซอมทกคนรบผดชอบในการส ารวจและตรวจสอบความปลอดภยของการฝกซอมในสวนทรบผดชอบ (3) วเคราะหและระบความเสยงตอความปลอดภยทอาจเกดขนและจดการความเสยงดงกลาว (4) ควรจดใหมการบรรยายสรปเกยวกบประเดนดานความปลอดภยกอนการฝกซอมแผน (5) ควรระบประเดนเ กยวกบความปลอดภยไวในคมอการฝกซอมส าหรบผ จ าลองสถานการณและผประเมนผลการฝกซอม (6) ส ารวจและตรวจสอบสถานทฝกซอมแผนทกแหงกอนทจะมการฝกซอมแผนเพอใหแนใจวาไดมการด าเนนตามมาตรการความปลอดภยอยางเหมาะสมแลว (7) มอบอ านาจหนาทใหเจาหนาทความปลอดภยในการสงยตกจกรรม หรอแมกระทงการฝกซอมหากเหนวามความเสยงตอความปลอดภยของผ รวมการฝกซอม (8) ควรก าหนดใหมกระบวนการเรยกตวกลบ (call-off procedure) ส าหรบกรณเกดเหตฉกเฉนขนจรง

6.7.6 ความรบผดชอบทางกฎหมาย (Legal Liability)

ควรใหเจาหนาทดานกฎหมายในเขตพนทตรวจสอบประเดนขอก าหนดทางกฎหมาย ทเกยวของ เชน กรณเกดการบาดเจบระหวางการฝกซอม เปนตน 6.7.7 กระบวนการเรยกตวกลบในกรณฉกเฉน (Emergency Call-Off)

ระหวางการฝกซอมแผนอาจเกดเหตฉกเฉนขนจรงในพนท โดยเฉพาะในการฝกซอมแผนทใชระยะเวลานาน ดงนน แตละหนวยงานทเขารวมการฝกซอมควรจดสรรบคลากรประจ าส านกงานใหเพยงพอตอการรบมอเหตฉกเฉนทอาจเกดขนได อยางไรกตาม ในบางกรณอาจจ าเปนตองยตการฝกซอมเพอใหเจาหนาทกลบไปประจ าการรบมอเหตฉกเฉนทเกดขนจรงในขณะนน ดวยเหตน ในการฝกซอมทกครงจะตองมการก าหนด “กระบวนการเรยกตวกลบ” ไวเพอเตรยมพรอมส าหรบเรยกตวบคลากรและอปกรณกลบไปปฏบตภารกจประจ าในการจดการเหตฉกเฉน ทงน ในการเรยกใชกระบวนการเรยกตวกลบดงกลาว ควรมการก าหนด

ภาพท 6 - 13 การใชหนจ าลองในการฝกซอมกภยในอาคารสงกรณทมความเสยงเรองความปลอดภย

รหสค า หรอวลทผควบคมการฝกซอม หรอเจาหนาทความปลอดภยสามารถใชสอสารระหวางกนเพอบงบอกวา 1) การฝกซอมแผนไดยตลงแลว 2) บคลากรตองกลบไปรายงานตวเพอปฏบตหนาทประจ าในการจดการเหตฉกเฉน หรอ 3) ระบบการสอสารทางวทยกลบสการใชงานในชวงปกต นอกจากน การใชกระบวนการดงกลาวควรมการทดสอบดวยเชนกน 6.7.8 สอมวลชน (Media)

การฝกซอมแผนเตมรปแบบไมวาจะจดระดบใดกตามมกจะเปนประเดนทสอมวลชนใหความสนใจ ไมวาผจดการฝกซอมจะตองการหรอไมกตาม ดงนน หากการฝกซอมไดรบการออกแบบมาเปนอยางด สอมวลชนกจะรายงานขาวในภาพลกษณทด ดวยเหตนในการวางแผนการฝกซอมจงควรพจารณาใหสอมวลชนเขามามสวนรวมดวย ซงนอกจากจะเปนการสนบสนนการจดกจกรรมแลว ยงชวยใหการฝกซอม มความสมจรงมากยงขน นอกจากน การฝกซอมควรอนญาตใหมผสงเกตการณ และเจาหนาทดานสอสารประชาสมพนธเขามารวมสงเกตการณในการฝกซอมดวย ดงนน ผ จดการฝกซอมจงควรวางแผนลวงหนา วา จะจดใหกลมคนเหลานใหอยบรเวณใดของพนทการฝกซอม เพอใหสามารถสงเกตการณการฝกซอมแผน ไดอยางชดเจนและไมรบกวนการฝกซอมของผ เขารวมการฝกซอม (ภาคผนวก 6-1)

บทท 7 การประเมนผลการฝกซอม (Exercise Evaluation)

สาระส าคญในบทนมงเนนใหผ ทจะจดการฝกซอมทกระดบทราบถงวธการประเมนผลการ

ฝกซอมซงเปนขนตอนทมความส าคญอยางยง หากการฝกซอมขาดการประเมนผลถอไดวาการฝกซอมนนขาดซงความสมบรณเนองจากการประเมนผลการฝกซอมน าไปสการปรบปรง และพฒนาศกยภาพของบคลากร และหนวยงานในการตอบโตกบเหตฉกเฉนใหมประสทธภาพตอไป อยางไรกตาม การประเมนผลการฝกซอมมรายละเอยดทซบซอน ดงนนในบทนจงขออธบายเพยงภาพรวมของการประเมนผลการฝกซอมในประเดนส าคญกลาวคอความเชอมโยงกบการวางแผนพฒนาการฝกซอม โครงสรางและอ านาจหนาทของคณะท างานประเมนผล วธการประเมนผลและภารกจภายหลงการประเมนผล เปนล าดบดงน 7.1. นยามและความส าคญของการประเมนผลการฝกซอม (Evaluation) การประเมนผลการฝกซอม คอ กระบวนการสงเกตและบนทกกจกรรมการฝกซอมทเกดขนเปรยบเทยบกบผลการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมกบวตถประสงคทก าหนดไว และระบใหทราบถงจดออน และจดแขงในการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอม ดงนน เพอใหระบบบรหารสถานการณฉกเฉนมประสทธภาพ ทงบคลากร แผน ขนตอนกระบวนการ ตลอดจนวสดอปกรณซงตองน ามาฝกซอมเพอทดสอบเปนประจ า อยางไรกตาม การฝกซอมทกรปแบบจ าเปนตองมการประเมนผลเพอใหสามารถระบจดออน จดแขงของระบบการจดการเหตฉกเฉนได ทงน การประเมนผลการฝกซอมทดกจะใหหนวยงานสามารถระบประเดนตาง ๆ ดงตอไปน 1. การฝกซอมบรรลวตถประสงคหรอไม 2. ความจ าเปนในการปรบปรงแผนปฏบตการฉกเฉน (Emergency Operation Plan) ขนตอนและแนวทางการปฏบตงาน 3. ความจ าเปนในการปรบปรงระบบการจดการเหตฉกเฉน 4. ความเพยงพอของบคลากร และความตองการการฝกอบรม (Training Need) 5. ความตองการวสดอปกรณในการปฏบตงานเพมเตม

6. ความตองการ/จ าเปนในการฝกซอม ดงนน ถาตองการใหการฝกซอมแผนสามารถสะทอนจดเดน และปญหาอปสรรคในประเดน

ดงกลาว การประเมนผลการฝกซอมจะตองเปนระบบ มความเปนหลกวชาการทถกตอง ครอบคลม และครบถวน 7.2 การบรณาการการประเมนผลในการพฒนาการฝกซอม การพฒนาการฝกซอมเปนกระบวนการตอเนองตงแตกอนเรมตนการฝกซอมไปจนกระทงการฝกซอมสนสด กลาวคอสบเนองจนถงมการปรบปรงเปลยนแปลงเกดข น รวมทงขอเสนอแนะถกน ามาประกอบการพจารณาส าหรบการฝกซอมครงตอไป ดงนน การประเมนผลการฝกซอมจงไมใชเพยงกจกรรม ทจบลงภายหลงจากทการฝกซอมเสรจสน แตการประเมนผลเรมตนขนพรอมกนกบการออกแบบการฝกซอม เมอก าหนดวตถประสงคของการฝกซอม ดวยเหตน จงกลาวไดวาการประเมนผลการฝกซอมนนเกดขนใน ทกระยะของกระบวนการฝกซอม

ตารางดงตอไปนจะไดแสดงใหเหนกจกรรมในการประเมนผลซงเกดขนในทกระยะของกระบวนการฝกซอม 3 ระยะ ไดแก ระยะกอนการฝกซอมแผน (Pre-exercise Phase) ระยะการฝกซอมแผน (Exercise Phase) และระยะหลงการฝกซอมแผน (Post-exercise Phase) ซงแตละระยะจะระบกจกรรม และบทบาทหนาทของผประเมนผลการฝกซอม ดงน

ประเภทของภารกจ ระยะกอนการฝกซอมแผน

(Pre-exercise Phase) ระยะการฝกซอมแผน (Exercise Phase)

ระยะหลง การฝกซอมแผน

(Post-exercise Phase) การออกแบบการฝกซอม (Design)

ทบทวนแผน

ประเมนขดความสามารถ

ประมาณการคาใชจายและความเหมาะสม

ขอรบการสนบสนนและก าหนดทศทางการฝกซอม

ตงคณะท างานออกแบบการฝกซอม

จดท ารางก าหนดการฝกซอม

ออกแบบการฝกซอม (8 กา ก าห ด )

จดเตรยมวสดอปกรณ สถานท

จดเตรยมอปกรณประกอบฉาก และสงสนบสนนการฝกซอมอน ๆ

การบรรยายสรปใหแก ผ เขารวมการฝกซอม

จดการฝกซอม

การประเมน ผลการฝกซอม (Evaluation)

เลอกหวหนาคณะท างานประเมนผลการฝกซอม

ก าหนดระเบยบวธในการประเมนผล

เลอก และจดตงคณะท างานประเมนผลการฝกซอม

อบรมผประเมนผลการฝกซอม

สงเกตการด าเนนการตามวตถประสงคทก าหนดไว

จดบนทกการปฏบตหนาทของผ เขารวมการฝกซอม และผ เกยวของ

ประเมนผลสมฤทธตามวตถประสงค

รวมประชมสรปผลหลงการฝกซอม

เตรยมท ารายงานการประเมนผลการฝกซอม

รวมตดตามผลการด าเนนงานตามขอเสนอแนะ

ตารางท 7 - 1 : กจกรรมในการประเมนผลตามระยะของกระบวนการฝกซอม

7.3 คณะท างานประเมนผลการฝกซอมแผน (The Evaluation Team) ในระยะแรกของการออกแบบการฝกซอม จะตองมการตงคณะท างานออกแบบการฝกซอมโดยมหวหนาคณะท างานรบผดชอบ ทงน สมาชกของคณะท างานฯ หนงในนนจะตองรบหนาทเปนหวหนาคณะประเมนผลการฝกซอม และคดเลอกเจาหนาทเขารวมเปนคณะประเมนผลการฝกซอมดวย อยางไรกตาม โครงสราง องคประกอบและขอพจารณาในการตงคณะท างานประเมนผลการฝกซอม มดงน 7.3.1 โครงสรางของคณะท างานฯ (Team Structure)

ขนาดและองคประกอบของคณะท างานประเมนผลการฝกซอมสามารถปรบเปลยนตามประเภทของการฝกซอม ความซบซอน และจ านวนบคลากรทมอยเปนส าคญ ตวอยางเชน ในกรณทการฝกซอมขนาดเลกซงมวตถประสงคในการฝกซอม และจ านวนหนวยงานทรวมฝกซอมไมมาก หรอใชสถานทฝกซอมเพยงไมกแหง อาจก าหนดใหมเพยงหวหนาชดประเมนผลการฝกซอม และผประเมนผล เพยง 3 - 6 ด นผล า า การฝกซอม ห ก ห ห า ด ด

ขณะทการฝกซอมขนาดใหญ อาจจ าเปนตองมการตงหวหนาสวนประเมนผลเพอก ากบดแลการประเมนผลของหวหนาชดประเมนผลการฝกซอมยอยแตละชดทกระจายอยตามพนทการฝกซอม ซงหวหนาชดนจะคอยก ากบดแลผประเมนผลการฝกซอมของตนอกชนหนง โดยผประเมนผลแตละคนจะไดรบมอบหมายใหสงเกตการณในแตละจดของพนทการฝกซอม และมการก าหนดชองทางการประสานงานและสอสารระหวางกน ทงน อาจจ าเปนตองจดท าแผนผงแสดงโครงสรางการก ากบดแลของคณะท างานประเมนผลใหชดเจนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมระบบ

ภาพท 7 - 1 : คณะท างานประเมนผลในการฝกซอมขนาดเลก

หวหนาชดประเมนผล

ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล

7.3.2 บทบาทของคณะท างานประเมนผลการฝกซอม (Role of the Team Leader)

หวหนาคณะท างานประเมนผล/หวหนาชดประเมนผลการฝกซอมมหนาทรบผดชอบเกยวกบการก าหนดระเบยบวธในการประเมนผลในภาพรวม ตลอดจนคดเลอกและอบรมผประเมนผลการฝกซอม รวมทงจดท ารายงานการประเมนผลการฝกซอม ทงน โดยหลกการแลว ผ รบหนาทเปนหวหนาชดประเมนผลการฝกซอม จะตองมเปนผ ทมประสบการณในการประเมนผล การบรหารจดการฝกซอม การออกแบบการฝกซอม หรอรวมในการฝกซอมแผน ตลอดจนมประสบการณดานการฝกอบรม นอกจากน บคคลดงกลาวจะตองเปนสมาชกในคณะท างานออกแบบการฝกซอมดวย อยางไรกด ในกรณทมความจ าเปนตองเชญบคคลภายนอกซงไมไดอยในคณะท างานออกแบบการฝกซอมแผนมารบหนาทเปนหวหนาผประเมนผลการฝกซอมกสามารถกระท าได เนองจากสมาชกในคณะท างานออกแบบการฝกซอมแผนมกจะมภาระหนาทมากในการพฒนาและจดการฝกซอม ส าหรบการคดเลอกหวหนาชดประเมนผลการฝกซอม ควรด าเนนการตงแตในระยะแรกของกระบวนการออกแบบการฝกซอมเทาทจะเปนไปไดเนองจาก

การประเมนผลจะเปนสวนหนงของกระบวนการวางแผนและจดการฝกซอม

ชวยไมใหเกดการซ าซอนในการมอบหมายหนาทของเจาหนาทในการประเมนผลกบการ ควบคมการฝกซอม และการสรางสถานการณสมมตในการฝกซอม

ท าใหผจดการฝกซอมมนใจวาจะมผ ทสามารถทมเทเวลา และศกยภาพทงหมดในการ ประเมนผลภาพรวมของการฝกซอมแผนได

หวหนาชดประเมนผล

ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล

หวหนาชดประเมนผล

ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล

หวหนาสวนประเมนผล

พนท ก.

พนท ข.

ภาพท 7 - 2 : คณะท างานประเมนผลในการฝกซอมขนาดใหญ

หวหนาชดประเมนผล

ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล

ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล ผประเมนผล

7.3.3 การคดเลอกผประเมนผลการฝกซอม (Selection of Team Members)

หวหนาคณะผประเมนผลการฝกซอมจะรบผดชอบพจารณาคดเลอกเจาหนาทเขารวมเปน ผประเมนผลการฝกซอม พรอมทงจดการอบรมใหแกผประเมนผลการฝกซอม โดยหลกแลว ผ ทจะสามารถท าหนาทผประเมนผลการฝกซอมไดดจะตองมทกษะ และคณสมบตทส าคญหลายประการ กลาวคอ

ทกษะ คณสมบต

มความเชยวชาญดานเทคนคการประเมนผล

มทกษะการสอสาร ทงโดยการพดและเขยน

มความสามารถในการจดการ

สามารถวเคราะหเชอมโยงระหวางเหตการณและวตถประสงคของการฝกซอมได

สามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางรวดเรว และเหมาะสม

มความเฉยบแหลมดานทกษะการบรหารคน

มความมงมนตอเปาหมาย

สรางแรงจงใจใหกบตนเอง และทมงาน

อทศตน เสยสละ

ซอสตย และไมหวนไหวตอการน าเสนอขอเทจจรง (รายงานขอเทจจรงอยางตรงไปตรงมา และรกษาขอมลทตองเปนความลบ)

มความคนเคยกบแผนเปนอยางด

อยางไรกตาม บอยครงทการคดเลอกคณะท างานประเมนผลการฝกซอมตองใชการสรรหาจากเจาหนาททมอย ทงน หวหนาคณะผประเมนผลการฝกซอมอาจหาผประเมนผลจากหนวยงานอนมารวมคณะท างานกได อาท (1) หนวยงานในเขตพนทขางเคยง (2) เจาหนาทหนวยเผชญเหตทไมไดรวมในการฝกซอม (3) ผประเมนผลมออาชพ (4) เจาหนาทจากสวนกลาง (5) สถาบนการศกษา (6) หนวยงานภาครฐอนๆ ทเกยวของ 7.3.4 การฝกอบรมผประเมนผลการฝกซอม (Training of Team Members)

การอบรมผประเมนผลการฝกซอมแผนมกจะด าเนนการในชวงการปฐมนเทศ ซงระยะเวลาในการอบรมขนอยกบประสบการณและทกษะของสมาชกผ ประเมนผลการฝกซอม อยางไรกตาม ไมวา ผประเมนผลการฝกซอมจะเปนผ มประสบการณหรอไมลวนจ าเปนจะตองรบทราบขอมลในประเดนดงตอไปน (1) สถานการณสมมตของการฝกซอม (2) กฎ กตกา การฝกซอมแผน (3) วตถประสงค (4) ขอก าหนดและขนตอนการประเมน (5) แบบฟอรมการประเมน

ส าหรบผ ประเมนทไมมประสบการณอาจจ าเปนตองมการซกซอมความเขาใจกอน และส าหรบกรณทเชญเจาหนาทจากหนวยงานภายนอก หรอจากเขตพนทอนมารวมคณะผประเมนผลการฝกซอมจ าเปนอยางยงทตองใหขอมลเกยวกบหนวยงานและสภาพของเขตพนททจะท าการฝกซอมดวย 7.4 ระเบยบวธการประเมนการฝกซอม (Evaluation Methodology) ระเบยบวธการประเมนผลเปนเพยงกระบวนการและกลยทธทใชในการประเมนผลการฝกซอมแผน ซงประกอบดวย การจดโครงสรางคณะท างานประเมนผล การก าหนดวตถประสงคเพอใชในการประเมนผล/เกณฑการประเมนผล และชดการประเมน (Evaluation Packet) 7.4.1 ก าหนดโครงสรางคณะท างานประเมนผล (Defining the Team Structure)

การจดโครงสรางคณะท างานประเมนผลการฝกซอมเปนสวนทมความส าคญตอกระบวนการประเมนผลเปนอยางยง ดงนน ในการจดโครงสรางคณะท างานประเมนการผลฝกซอม จงควรพจารณาประเดนดงตอไปน

(1) จ านวนผประเมนผล และความร ประสบการณดานการประเมนผลของแตละคน (2) การจดโครงสรางคณะท างานประเมนผลในกรณทมพนทการฝกซอมหลายแหง (เชน การจด

ชดประเมนผล เปนตน) (3) สายการบงคบบญชา (เชน ผประเมนผล หวหนาชดประเมนผล หวหนาสวนประเมนผล เปนตน) (4) การสอสารและประสานงานระหวางสมาชกของคณะท างานประเมนผล

7.4.2 เกณฑการประเมนผล (Evaluation Criteria)

ขนตอนแรกในการพฒนาระเบยบวธการประเมนผลคอการก าหนดเกณฑการประเมนผล เพอใชในการวเคราะหการฝกซอมวาประสบผลส าเรจหรอไม โดยทเกณฑในการประเมนผลตองมความสอดคลองกบวตถประสงค และการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงในการฝกซอมทไดก าหนดไว ทงนในระยะเรมตนของการออกแบการฝกซอมนน วตถประสงคการฝกซอมถกก าหนดขน หลงจากนนจงเรม

ขอควรพจารณาส าหรบผประเมนผลการฝกซอม

เปนททราบกนโดยทวไปวา การปรากฏตวของผประเมนผลในกจกรรมใดๆ กตามมกจะสงผลกระทบตอพฤตกรรมของผทถกประเมน ซงอาจท าใหไดขอมลทไมสอดคลองกบความเปนจรงได ดงนน คณะผประเมนผลการฝกซอมจงควรพจารณาก าหนดแผนในการเขารวมสงเกตการณโดยทไมสรางความสนใจ หรอกดดนใหกบผ รบการฝกซอม ยกตวอยางเชน

ประจ าอย ณ ต าแหนงทก าหนดไวเมอเรมการฝกซอม เพอทจะไดไมเปนทสงเกตหรอดงดดความสนใจได

ไมควรท าการจดบนทกขอสงเกตการฝกซอมในทนท ควรเวนระยะไวประมาณ 2-3 นาท จนกวาผ เขารวมการฝกซอมไมใหความสนใจผประเมนผลและหนไปใหความสนใจกบการฝกซอมและโจทยสถานการณสมมต

พฒนาสถานการณสมมตการฝกซอม และแตกวตถประสงคออกเปนประเดนสอดคลองกบการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวง ซงเปนสวนส าคญส าหรบการประเมนผลตอไป อยางไรกตาม วตถประสงคทจะน ามาใชในการประเมนนนตองม เขาใจงาย, วดคาความส าเรจได, สามารถปฏบตได, มความสมจรง และเปนภารกจของหนวยงานกลาวคอเปนไปตามหลก SMART ตามทไดกลาวไวแลวในบทท 3 7.4.3 ชดประเมนผลการฝกซอม (Evaluation Packet)

ชดการประเมนผลการซอม หรอแผนการประเมนการฝกซอมแผน ประกอบดวย แผนงานซงรวบรวมขอมล วตถประสงค และประเดนทตองท าการประเมนผล แบบฟอรมในการประเมน และขอก าหนด/วธในการสงเกตการณ ทงน ชดประเมนผลการฝกซอมจะแตกตางกนไปขนอยกบแตละรปแบบในการฝกซอม นอกจากน การเกบรวบรวมขอมลในการประเมนผลอาจท าไดหลายวธ อาท ใชแบบฟอรมการประเมน การบนทกเทป หรอการบนทกวดทศน ซงแตละวธกมขอด ขอเสยแตกตางกนไป ดงนน ผ ประเมนผลจงควรพจารณาประเดนเหลานทกครงกอนทจะก าหนดวธการประเมนการฝกซอมในแตละครง ดงนน กลยทธส าคญในการประเมนผลการฝกซอมทดจงควรด าเนนการ ด

(1) การวางแผนกระบวนการประเมนดวยการสงเกตการณฝกซอม ประกอบดวย 4

ทบทวนวตถประสงคของการฝกซอม รายละเอยดของเหตการณสมมต และการปฏบตของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวง

ระบใหไดวาผ เขารวมการฝกซอมสวนใดทรบผดชอบกบการปฏบตทคาดหวงนนๆ ซงจะท าใหผประเมนผลทราบวาจะตองสงเกตการณการปฏบตบคคลเหลาน

ระบจด และก าหนดพนทรบผดชอบใหผประเมนผลเพอสงเกตการณผ เขารวมการฝกซอมทชดเจน

บรรยายสรปและซกซอมความเขาใจรวมกบผประเมนผลเกยวกบการปฏบตและการตดสนใจของผ เขารวมการฝกซอมทคาดหวงเพอใหผประเมนผลประเมน

(2) ใหขอมลกรอบแนวทางในการประเมนแกผประเมนผล สอดคลองกบวตถประสงคในการฝกซอม เพอใหผประเมนการฝกซอมเกบขอมลการประเมนไดอยางถกตอง

วตถประสงค: เพอใหมวสดอปกรณสนบสนนเพยงพอในการปฏบตการในภาวะฉกเฉนขณะฝกซอม

กรอบแนวทางการประเมน ม ไมม

1. มบอรดแสดงสถานการณน าในลมน าเจาพระยา __________ __________

2.มแผนทเสยงอทกภย ดนโคลนถลม __________ __________

3. มผงการบรหารจดการน าของกรมชลประทาน __________ __________

(3) จดใหมแบบฟอรมการประเมนผล ซงประกอบดวยขอค าถาม รายการตรวจสอบ และการใหคะแนนในกจกรรมทถกสงเกตการณและบนทกโดยผประเมนผล ซงแบบฟอรมการประเมนผลนนไมจ าเปนทจะตองมความซบซอน แตควรสะทอนวตถประสงคของการฝกซอมทชดเจน (ภาคผนวก 7-1)

ตวอยางแบบฟอรมประเดนในการสงเกตการณ

วตถประสงค ผลการปฏบต หรอการตดสนใจทตองสงเกต

ผเขารวมการฝกซอม

ทตองสงเกต สถานท เวลา

แจงผอ านวยการโรงเรยน

การเรมกระบวนการ “แจงเหตใหคณะผบรหารโรงเรยนทราบ”

ผบรหารโรงเรยน ศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน และโรงเรยน

10.15 น.

คนขบรถโรงเรยนแจงเหตฉกเฉน

ด าเนนการตามกระบวนการ “แจงเหตใหผบรหารโรงเรยนทราบ” ทางโทรศพท

หวหนาฝายยานพาหนะ

ศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน และโรงเรยน

11.05 .

แจงประกาศ ปดโรงเรยนทาง ทว และวทย

เตรยมขอมล และเผยแพร - ผบรหารโรงเรยน - ผจดการเหตฉกเฉน - สอมวลชน

ศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน และสอมวลชน

11.10 น.

เปดโรงอาหาร และโรงยมเพอเปนศนยอพยพ

แจงสอมวลชน จากนนเปดใช และจดหาบรการ สถานทในการจดศนยอพยพ

ผบรหารโรงเรยน และทพกพงชวคราวและบรการตางๆ ทเกยวของ

ศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน และโรงเรยน

12.20 .

ตารางท 7 - 2 : ตารางแสดงตวอยางการก าหนดประเดนในการประเมนดวยวธการสงเกตการณ 7.4.4 เหตการณส าคญทตองก ากบตดตามการประเมนผล (Key Event Monitoring)

สถานการณสมมตในการฝกซอมสวนใหญประกอบไปดวยเหตการณตางๆเปนจ านวนมาก และไดรบการออกแบบมาเพอทดสอบและสรางความตงเครยดใหแกผ เ ขารวมการฝกซอมในแตละองคประกอบตามภารกจทเกยวของในแผน ซงเรยกวา “เหตการณส าคญ” ซงเหตการณเหลานนผประเมนผลการฝกซอมจะตองใหความสนใจเปนพเศษ ดงนน เมอเหตการณส าคญถกสงไปยงผ เขารวมการฝกซอมใน

ลกษณะของโจทยสถานการณโดยผ จ าลองสถานการณ ผ ประเมนผลจะตองประเมนผลการตอบโตกบเหตการณดงกลาวของผ รวมการฝกซอมนน โดยตองบนทกเหตการณลงในแบบฟอรม ซงฟอรมนจะมขอมลการตอบโตของสวนตางๆทงภายในและภายนอกศนยปฏบตการฉกเฉนดวย 7.4.5 การบนทกปญหาและอปสรรคในการฝกซอมแผน (Problem Log)

แบบบนทกปญหา (Problem Log) จะชวยใหผ เขารวมการฝกซอม ผควบคมการฝกซอม และ ผจ าลองสถานการณสมมตไดมการจดบนทกการปฏบตทคาดวาจะกอใหเกดปญหา ทงน จะมการวเคราะหปญหาทบนทกไวภายหลงจากทการฝกซอมแผนสนสดลงวาปญหาใดมความส าคญและตองการการปรบปรงแกไข เชน การปรบปรงแผน การฝกอบรม ฯลฯ 7.4.6 แบบฟอรมการประเมนผลการฝกซอม (Evaluation Forms)

ผประเมนผลการฝกซอมสามารถใชแบบฟอรมการประเมนเพอชวยในการประเมนผลได โดยแบบฟอรมการประเมนผลการฝกซอมทจ าเปนประกอบดวย 6 บบฟอรม ประกอบดวย (ภาคผนวก 7-2) (1) แบบการประเมนผลการฝกซอมของผประเมนผล (Evaluator Checklist)

(2) แบบสรปการประเมนผลตามสถานการณ (Narrative Summary Form) (3) แบบฟอรมการตอบโตเหตการณหลก (Key Event Response Form) (4) แบบฟอรมบนทกปญหา (Problem Log)

(5) แบบบนทกสรปผลการฝกซอม(Exercise Debriefing Log) (6) แบบประเมนการจดการฝกซอมแผน (Exercise Critique Form)

7.5 การประชมภายหลงการฝกซอม (Post-exercise Meetings)

การประชมภายหลงการฝกซอมม 2 แบบ ไดแก การประชมสรปผลการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอม (Player Debriefing) และการประชมคณะท างานประเมนการฝกซอมแผน (Meeting of the Evaluation Team)

7.5.1 การประชมสรปผลการฝกซอมส าหรบผเขารวมการฝกซอม (Player Debriefing)

การประชมสรปผลการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอมจะด าเนนการทนทเมอเสรจสนการฝกซอม (Hot Wash) เพอเปดโอกาสใหผ เขารวมการฝกซอมไดแสดงความคดเหนในประเดนตางๆทเกดขนตลอดการฝกซอม รวมถงประเดนทควรมการปรบปรงเปลยนแปลง และแกไข ทงน การประชมสรปผลการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอมมแนวทางในการด าเนนการ ดงน

(1) ผควบคมการฝกซอมหนาทรบผดชอบในด าเนนการจดประชมฯโดย เรมตนดวยการทบทวนวตถประสงคของการฝกซอม และแสดงความคดเหนในภาพรวมของความส าเรจ และจดบกพรองในการฝกซอม (2) ผ ควบคมการฝกซอมจะถามความเหนเกยวกบการปฏบตการตอบโตสถานการณฉกเฉน ในการฝกซอมจากผ เขารวมการฝกซอมแตละคน ๆ ละไมเกน 2 นาท

(3) ขณะทผ เขารวมการฝกซอมวจารณการปฏบตงานของตน ใหผควบคมการฝกซอมควบคมใหการวพากษวจารณเปนไปอยางสรางสรรคกลาวคอสะทอนทงจดด และจดบกพรองทตองไดรบการแกไข รวมทงกระตนใหผ เขารวมการฝกซอมทกคนไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง โดยขอวจารณและขอเสนอแนะจะตองมการจดบนทกไวทกขอความเหนเพอรวบรวมสรปในรายงานการประเมนผลการฝกซอม (The After Action Report) ทงน อาจใชแบบฟอรมบนทกสรปผลการฝกซอม (Exercise Debriefing Log) ชวยในการบนทกกได (ภาคผนวก 7-2)

(4) การประชมนจดขนส าหรบผ เขารวมการฝกซอมเทานน ดงนน ผประเมนผลการฝกซอมตองการ แสดงความคดเหน ควรใหความเหนเฉพาะความคดเหนในทางบวกซงเปนจดดของการฝกซอมเทานน

(5) ควรมการจดท าแบบสอบถามแจกใหผ เขารวมฝกซอมกรอกภายหลงจากเสรจสนการฝกซอม ทงน เพราะอาจมผ เขารบการฝกซอมบางคนทไมตองการเขารวมการประชมฯ ดงนนการใชแบบสอบถามจะชวยใหสามารถสะทอนความคดเหนไดจากทกฝาย อยางไรกตาม รปแบบของแบบสอบถามควรเปนแบบเลอกตอบตามประเดนวตถประสงคของการฝกซอมแผน และอาจมค าถามปลายเปดใหผ เขารวมการฝกซอมไดแสดงความเหนเกยวกบภาพรวมการปฏบตในภาพรวม

อยางไรกตาม วตถประสงคของการประชมสรปผลการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอมก เพอตรวจสอบผลการปฏบตหนาทของผ เขารวมการฝกซอม ดงนน ผ เขารวมการฝกซอมจงมกจะวจารณการจดฝกซอม เชน ระยะเวลานานไป สนไป หรอมโจทยสถานการณนอยหรอมากเกนไป ดงนน ผ ควบคมการฝกซอมจงควรก ากบใหการแสดงความเหนเจาะจงเฉพาะประเดนเกยวกบผลการปฏบตหนาทของแตละคนใหไดมากทสด โดยควรแจงใหทประชมทราบวาแตละคนจะมโอกาสแสดงความเหนเกยวกบการจดการฝกซอมแผนในโอกาสตอไป และเมอสนสดการประชม ผ ควบคมการฝกซอมจงคอยแจกแบบประเมนการจดการฝกซอมแผน (Exercise Critique Form) ใหแกผ เขารวมการฝกซอมเพอใหความเหนเกยวกบการจดการฝกซอมเปนล าดบไป

7.5.2 การประชมคณะท างานประเมนผลการฝกซอม (Evaluation Team Meetings)

การประชมคณะท างานประเมนผลการฝกซอมจดขนเพอรวมกนวเคราะหการฝกซอม และเตรยม การจดท ารายงานการประเมนผลการฝกซอม (The After Action Report) โดยมแนวทางในการด าเนนการ ดงน (1) จดการประชมคณะท างานประเมนผล ภายหลงจากการฝกซอมแผนทนท เพอให ผประเมนผลแตละคนไดแลกเปลยนบนทกผลการประเมน

(2) การประชมคณะท างานประเมนผลทเปนทางการ อาจจดขนหลงจากการฝกซอมแผนผาน ไปไดอยางนอยหนงสปดาห เพอวเคราะหผลการฝกซอม ขอคนพบ และจดท าขอเสนอแนะในการปรบปรงพฒนา นอกจากน คณะท างานประเมนผลยงวเคราะหผลส าเรจของการฝกซอมดวยการเปรยบเทยบกบวตถประสงคการฝกซอมทไดก าหนดไว

(3) อาจจดใหมการประชมคณะท างานประเมนผล เพมเตมเทาทจ าเปน เพอวเคราะหขอมล และเตรยมท ารายงานการประเมนผลการฝกซอม (After Action Report) ทงน คณะท างานออกแบบการฝกซอมอาจเขารวมการประชมเพอใหขอคดเหน หรอขอเสนอแนะเพมเตม ส าหรบรายงานการประเมนผลการฝกซอมนนควรจดท าใหแลวเสรจภายใน 1 - 3 ดาห เนองจากผ ทเกยวของยงคงจดจ ารายละเอยดในการฝกซอมไดอยางชดเจน 7.6 การจดท ารายงานการประเมนผลการฝกซอม (After Action Report) ขอคนพบซงไดจากผลการประชมประเมนผลของคณะท างานประเมนผลจะถกน ามารวบรวม และเรยบเรยง และจดท าเปนรายงานการประเมนผลการฝกซอม (After Action Report) ซงจะระบวาการฝกซอมแผนครงนมประสทธภาพ ประสทธผลหรอไมเพยงใด รวมทงใชเปนแนวทางในการวางแผนการฝกซอมครงตอไปในอนาคต ตลอดจนแนวทางในการปรบปรงแผนการจดการในภาวะฉกเฉน และแกไขการปฏบตของเจาหนาทตามแผนใหถกตองเหมาะสมยงขน โดยหวหนาคณะท างานประเมนผลจะรบผดชอบในการจดท ารายงานการประเมนผลการฝกซอมโดยรวมกบคณะท างาน ทงน รปแบบการจดท ารายงาน มดงน 7.6.1 รปแบบการเขยนรายงานประเมนผล (Forms)

การเขยนรายงานการประเมนผลฯ สามารถเขยนไดหลายรปแบบเชน ในการฝกซอมแผนขนาดเลก รายงานการประเมนผลอาจเปนการสรปผลการฝกซอมส าหรบผ เขารวมการฝกซอม พรอมดวยขอเสนอแนะจ านวนหนงกได แตส าหรบการฝกซอมขนาดใหญ โดยเฉพาะอยางยงในการฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise) หรอการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise) รายงานการประเมนฯ ควรมรายละเอยด กระชบ และเฉพาะเจาะจง 7.6.2 การก าหนดรปแบบการเขยนรายงาน (Format)

รปแบบการเขยนรายงานประเมนผลนนไมมการก าหนดรปแบบทชดเจนตายตว แตอยางไรกด รายงานการประเมนผลจะตองประกอบดวยหวขอซงเปนสาระส าคญดงตอไปน (1) บทน า (Introduction) กลาวถงเปาหมายหรอวตถประสงคหลกของการเขยนรายงาน เหตผลความเปนมา ภาพรวมหวขอทจะน าเสนอในรายงาน ระเบยบวธการประเมนผลทใช และปญหา และขอเสนอแนะโดยสรป

(2) หลกการและเหตผล/ความส าคญของปญหา (Statement of the Problem)

(3) สรปภาพรวมการจดการฝกซอมแผน (Exercise Summary) หมายความรวมถงเปาหมายและวตถประสงคของการฝกซอมแผน กจกรรมทด าเนนการในชวงกอนการฝกซอม ผ เขารวมการฝกซอมและหนวยงานทเขารวมการฝกซอม ค าอธบายสถานการณสมมตทใชในการฝกซอม

(4) ผลส าเรจ และขอบกพรอง (Accomplishments and Shortfalls) กลาวถงผลสรปทไดจากการประเมน และสรปผลทไดจากการประชมสรปผลภายหลงการฝกซอม

(5) ขอเสนอแนะ(Recommendations) กลาวถงความจ าเปน/ความตองการในการฝกอบรมเพมเตม ประเดนทจ าเปนตองปรบปรงในแผนฉกเฉน และขอเสนอแนะตอการปรบปรงการปฏบตงานดานอน ๆ 7.7 การน าผลสรปจากการฝกซอมไปปฏบต เปาหมายส าคญของการจดการฝกซอมและการประเมนผลอยทหนวยงานทเกยวของน าขอเสนอแนะทไดจากการประเมนผลไปใชในการปรบปรง และพฒนาการปฏบตงาน ดงนน เปาหมายของการฝกซอมจงไมจ ากดอยเพยงแคการฝกซอมเทานน หากแตอยการน าผลการฝกซอมไปปฏบต ดวยเหตน เปาหมายของประเมนผลจงเพอปรบปรงแผนการจดการเหตฉกเฉน และการปฏบตของหนวยงานใหเปนไปตามแผนอยางมประสทธภาพ ซงจะเกดขนกตอเมอวตถประสงคของการฝกซอมมความเชอมโยงกบภารกจหนาทในสถานการณฉกเฉน และสามารถสะทอนการทดสอบศกยภาพของบคลากรหรอเจาหนาททปฏบตงานวามทกษะ หรอความรเหมาะสมกบการปฏบตงานหรอไม และจ าเปนตองไดรบการพฒนาศกยภาพดานใดเพมเตมบาง ซงกคอการฝกซอมและการประเมนผล คอ การทดสอบแผน และการพฒนาศกยภาพของบคลากร นนเอง

บทท 8 การเพมประสทธภาพการฝกซอม (Exercise Enhancements)

ความคดสรางสรรคในการสรางความแตกตางของการฝกซอมแตละรปแบบ จะสงผลใหผ เขารวมการฝกซอมใหความสนใจและเขารวมการฝกซอมรวมกนมากขน ในบทนอธบายถงวธการตางๆ ซงท าใหการฝกซอมมประสทธภาพมากขนไมวาจะเปนวสดอปกรณ , การจดแสดงนทรรศการรปแบบน าเสนอ (Displays), ผแสดงบทบาทสมมต, อปกรณประกอบฉาก (Props) หรอแมแตกลยทธการสรางสรรคในรปแบบอน ๆ เปนล าดบ ดงน

8.1 ความส าคญของสงสนบสนนเพอเพมประสทธภาพการฝกซอม ประเดนส าคญของการฝกซอม คอ การจ าลองสถานการณสมมตใหมความสมจรงมากทสดเทาทรปแบบการฝกซอมนนๆ จะสามารถท าได เพราะยงสถานการณสมมตมความสมจรงมากเทาใดกจะยงท าใหผ เขารวมฝกซอมมแรงจงใจทจะตอบโตกบเหตการณสมมตนน ๆ ดวยเชนกน อยางไรกตาม สงสนบสนนเพอเพมประสทธภาพการฝกซอมเพอใหสถานการณสมมตทก าหนดขนนนมความสมจรงแตกตางกนขนอยกบรปแบบของการฝกซอมเปนส าคญ ในการฝกปฏบต (Drill) การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise: FEX) หรอการฝกซอมเตมรปแบบ (Full - Scale Exercise: FSX) จะใชวสดอปกรณ สถานทจรงเพอจ าลองสถานการณสมมต อาท ผแสดงบทบาทผประสบภย ขณะทการฝกซอมบนโตะ (Table Top Exercise: TTX) จ าเปนจะตองใชเพยงวสดอปกรณทสามารถหา/ เคลอนยายมาใชในศนยปฏบตการฉกเฉน (EOC) ไดเทานน ท งน แนวคดว ธการสรางสรรคเพ อเพมประสทธภาพการฝกซอมซงประหยดงบประมาณ มตวอยางเชน

การบนทกเทปรายงานขาว เพอบรรยายสถานการณภย หรอการสมภาษณผประสบภย เพอใชเปนสวนหนงของการน าเสนอสถานการณสมมตหรอสงโจทยสถานการณ

การบนทกเสยงรายงานขาว และการสงกระจายเสยงวทย

ภาพท 8 - 1 การจ าลองสถานการณสมมตใหมความสมจรง

การแตงหนาเลยนแบบ และอปกรณประกอบฉากใหผ ไดรบบาดเจบ

การใชคอมพวเตอรแสดงผงและขอมลการไหลของน าในล าน า

การสมมตเหตการณระบบการสอสารไมสามารถใชการได ดวยการตดการเชอมตอสายระบบโทรศพทในศนยปฏบตการฉกเฉน

เหตการณกระแสไฟถกตดขาด และจ าเปนตองใชเครองก าเนดไฟฟาส ารอง อาจสมมตดวยการปดไฟและเครองใชไฟฟา เครองคอมพวเตอร (ทงน การสมมตสถานการณดงกลาวแมจะรบกวนการท างานในขณะนน แตจะสงผลใหการฝกซอมมความสมจรงซงเปนการทดสอบการปฏบตไดไดคราวเดยวกน)

8.2 อปกรณการสอสาร (Communication Equipment) อปกรณสอสารอเลกทรอนกสถกน ามาใชเพอการสอสารค าบรรยายสถานการณ ตลอดจน สงตอโจทยสถานการณสมมตจากผจ าลองสถานการณในการฝกซอมหลากหลายประเภท ในการฝกซอมทตองอาศยการสมมตสถานการณอยางมาก เชน การฝกซอมเฉพาะหนาทซง มความซบซอน การสงขอความในสถานการณฉกเฉนอาจสามารถด าเนนการไดโดยวธการโทรศพท, สงขอความผานวทยสอสาร หรอแมแตขอมลผานโทรทศน อยางไรกตาม สบเนองจากขอจ ากดของงบประมาณของการฝกซอม ผ จดการฝกซอมจงควร วางแผนการใชอปกรณการสอสารทมอยในพนทการฝกซอมใหเหมาะสมในภาวะการณฉกเฉน อาท โทรศพท เครองโทรสาร วทยสอสาร โทรเลขสายดวน วทยมอถอ โทรศพทเคลอนท หรอวทยชมชน 8.3 การน าเสนอภาพ (Visuals) เราอาจกลาวไดวาไมมการฝกซอมใดทจะมความสมบรณ หากขาดการน าเสนอภาพประกอบ ในการฝกซอมไมวาจะเปน แผนท แผนผง บอรดสถานการณ กราฟ ภาพนง วดโอเทป เนองจากภาพประกอบดงกลาวมสวนส าคญอยางยงในการสรางความสมจรงของสถานการณสมมตในการฝกซอม 8.3.1 แผนท (Maps) แผนทถกน ามาใชในสนบสนนการฝกซอม เพอใหขอมลสาระส าคญซงเปนรายละเอยดของสถานการณสมมต ทงน ในสถานการณจรงแผนท (Maps) มความจ าเปนอยางยงในการให

ภาพท 8 - 2 การใชอปกรณการสอสาร (Communication Equipments) ในการฝกซอม

ขอมลทกประเภทภยและทกรปแบบของการฝกซอม ไมวาจะเปนการฝกซอมบนโตะ แผนทมประโยชนอยางยงในการใหขอมล แกผ เขารวมฝกซอมใหเหนภาพเหตการณทชดเจนมากยงขน ส าหรบรปแบบของแผนท (Formats) อาจผลตขนมาเพอใชเฉพาะบคคล หรอตดบนผนงส าหรบผ เขารวมฝกซอมทกคน ทงน อาจใชวธเคลอบแผนทดวยแผนพลาสตกอกชนหนง เพอใหสามารถท าสญลกษณบนแผนทและน ากลบมาใชไดอก ส าหรบจ านวนและประเภทของแผนททจะน ามาใชนนขนอยกบประเภทของภย และรปแบบของทใชในการฝกซอมเปนส าคญ เชน แผนทถนน แผนทสภาพอากาศ แผนทโครงสรางพนฐานของชมชน เปนตน แตอยางไรกตาม แผนททดและเปนประโยชนส าหรบการฝกซอมนนควรไดมาจากหนวยงานตาง ๆ ทรบผดชอบเกยวของโดยตรง เชน แผนทสภาพอากาศควรไดจากกรมอตนยมวทยา 8.3.2 แผนผง (Charts) การรวบรวมและแลกเปลยนขอมล เปนภารกจส าคญของศนยปฏบตการฉกเฉนซงจะท าใหทราบถงแนวทางการประสานงาน การปฏบตตอบโตททนเวลา ดงนน การน าเสนอดวยภาพ (Visual Display) จงสามารถท าใหผ ทเกยวของเขาใจการปฏบต ตลอดจนบคลากรและทรพยากรทม ไดอยางรวดเรว ทงน แผนผงการน าเสนอนนมความแตกตางกนขนอยกบประเภทภย/ขอบเขตของการฝกซอม ขณะทแผนผงการน าเสนอบางประเภทใชส าหรบเจาหนาทจดการฝกซอมเทานน อาท แผนผงสภาพปญหา/เหตการณ แผนผงการประเมนความเสยหาย แผนผงโครงสรางพนฐานและบอรดสถานการณ แผนผงการจดองคกรการปฏบต (เชนโครงสรางองคกรการบญชาเหตการณ: ภาคผนวก ข) แผนผงแผนล าดบเหตการณการฝกซอม (Master Scenario Events List) แผนผงก าหนดจดจ าลองสถานการณ 8.3.3 คอมพวเตอร (Computers) ระบบคอมพวเตอรจะถกน ามาใชในการตดตามทรพยากรสนบสนนการฝกซอม 8.3.4 เทปบนทกภาพ (Videotapes) และภาพนง (Slides) เทปบนทกภาพสามารถใชน าเสนอสถานการณฉกเฉนทมความสมจรงโดยเฉพาะอยางยงในชวงของการเกรนน าเขาสถานการณสมมต หรอแมแตน าเสนอขอมลสถานการณปจจบน ดงนน การรายงานขาว การสมภาษณนกการเมอง/ประชาชน สามารถบนทกเทปเกบไวน าเสนอในการฝกซอมเพอสรางความสมจรงได ส าหรบภาพนงจะถกน ามาใชในวตถประสงคเดยวกบกบการบนทกเทปดวยเชนกน

ภาพท 8 - 3 การใชแผนทและแผนผงประกอบการฝกซอม

8.3.5 วสดอปกรณเบดเตลดสนบสนนการฝกซอม บอยครงทผ ออกแบบการฝกซอมใหความส าคญกบวสดอปกรณสนบสนนการฝกซอมทมลกษณะโดดเดนนาสนใจ โดยมองขามวสดอปกรณปกต/ธรรมดา ทสามารถหาไดในส านกงาน และใชงบประมาณนอย อาท เครองฉายภาพนง, เครองถายเอกสาร, วทยมอถอ, โทรศพทเคลอนท, เครองเขยนแบบพมพ, กระดาษ, สมดรายนาม, โทรศพท, สมดรายนามโทรศพท,เจาหนาทในศนยปฏบตการฉกเฉน (EOC) และปายชอ ฯลฯ 8.4 ตวแสดงและอปกรณประกอบฉาก (People and Props) ในการฝกซอมเตมรปแบบ การรบรสรางความสมจรงเกดขนผานการใชวสดอปกรณในการจดการฝกซอมจรง ดงนน ในการจดแสดงวสดอปกรณดงกลาวผออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบจงจ าเปนตองน าบคลากรจรง หรออปกรณประกอบฉากมาชวยสรางความสมจรงใหเกดขน อาท การฝกซอมในสถานการณ เหตเพลงไหมอาจใช ควนเทยม (Fake Smoke) จากเครองท าควน (Smoke Machine) ตวแสดงเปนผประสบภยหรอผบาดเจบ เศษไมถกเพลงไหมในบรเวณพนทเกดเหต หรอตนเพลงทใหนกผจญเพลงท าการดบเพลง เปนตน นอกจากน ในการฝกซอมบนโตะอาจจดท าโมเดล (Model) เพอใชในการฝกซอมได ทงน การใชตวแสดงและอปกรณประกอบฉากสนบสนนการจดการฝกซอมนนใชงบประมาณคอนขางสง ขณะเดยวกนยงมขอจ ากดในประเดนเรองความปลอดภยดวย อยางไรกตาม ประเดนปญหาของผออกแบบการฝกซอมในการไดมาซง ตวแสดงและอปกรณประกอบฉากเพอสนบสนนการฝกซอมใหความสมจรงและประหยดงบประมาณนนมความส าคญยง ดงนนการใชอาสาสมครหรอการบรณาการงบประมาณและขอรบการสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของ จงอาจเปนทางเลอกหนงในการแกไขปญหาดงกลาวดวย 8.5 ตนทนคาใชจายและหนสนในการจดการฝกซอม ในการไดมาซงทรพยากรสนบสนนการจดการฝกซอมดงกลาวทกลาวมาแลว จะเหนไดวาปจจยส าคญทตองค านงถงคอการประมาณการคาใชจายและคาดการณภาระหนสนทอาจเกดขน เชน คาลวงเวลาคาชดเชยจากความเสยหาย การบรหารการสงคนทรพยากร รวมถงประเดนดานความปลอดภย ดงนนในการวางแผนจดการฝกซอมจงควรมอบหมายเจาหนาทรบผดชอบในการบรหาร ดานการสนบสนน (Logistics) ทรพยากรดงกลาวอยางชดเจน ไมวาจะเปนการน าไปใช การจดวางอปกรณประกอบฉากและผ รบผดชอบ การขนสงและการสงคน ระเบยบการยมและสงคน รวมทงการเชาทรพยากรตลอดจนเงอนไขตาง ๆ ทเกยวของ เปนตน

ภาพท 8 - 4 การใชตวแสดงและอปกรณประกอบฉาก (People and Props)

บทท 9 บทสรป (Summary)

การฝกซอมจดขนโดยมวตถประสงคส าคญเพอประเมนขดความสามารถของหนวยงานในการบรหารจดการเพอตอบโตกบเหตการณดวยแผนฉกเฉนทมอย รวมทงชวยใหเกดการปรบปรงพฒนาบคลากร และระบบรหารจดการเหตฉกเฉนดวยการทดสอบ ประเมนแผนนโยบาย และขนตอนกระบวนการปฏบตงานเพอทราบจดออน และชองวางของทรพยากรทงเชงปรมาณและคณภาพ ขณะเดยวกนยงกอใหเกดการพฒนาประสทธภาพการปฏบตงานของบคลากร การประสานงาน และการสอสารของหนวยงาน นอกจากน ท าใหบคลากรมความชดเจนในบทบาทหนาทและภารกจของตนเองซงจะท าใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพ ทงน การฝกซอมสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทหลก 4 รปแบบ ประกอบดวย (1) การ

ฝกซอมเชงอภปราย (Discussion-Based Exercise) ประกอบดวยการสมมนา (Seminar), การประชมเชงปฏบตการ (Workshop), การฝกซอมแผนบนโตะ (Table Top Exercise: TTX) และการเลนเกมส (Game) และ (2) การฝกซอมเชงปฏบตการ (Operational-Based Exercise) ประกอบดวย การฝกปฏบต (Drill), การฝกซอมเฉพาะหนาท (Functional Exercise : FEX) และการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-scale Exercise : FSX) ส าหรบคมอฉบบนไดอธบายรายละเอยดไวเฉพาะ 3 รปแบบไดแก การฝกซอมแผนบนโตะ การฝกซอมเฉพาะหนาท และการฝกซอมเตมรปแบบ ซงสอดคลองเปนไปตามแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ.2553 - 2557 ส าหรบขนตอนในการฝกซอมจะมกระบวนการในการด าเนนงาน 3 ระยะกลาวคอกอน การฝกซอม ขณะฝกซอม และภายหลงการฝกซอม ซงมภารกจหลกทตองด าเนนการ 5 ประการ คอการวางแผนการฝกซอม การพฒนารปแบบการฝกซอม การจดการฝกซอม การประเมนผลการฝกซอม และการตดตามผลภายหลงการฝกซอม นอกจากน เอกสารทเกยวของในการออกแบบการฝกซอม ประกอบดวย 1) แผนการฝกซอม 2) แผนควบคมการฝกซอม 3) แผนการประเมนผลการฝกซอม และ 4) คมอผ เขารวมการฝกซอม อยางไรกตาม การวางแผนการออกแบบการฝกซอมในแตละรปแบบไมวาจะเปนการฝกซอมแผนบนโตะ การฝกซอมเฉพาะหนาท และการฝกซอมเตมรปแบบ ลวนมขนตอนในการออกแบบการฝกซอม 8 ขนตอนเชนเดยวกน ประกอบดวย 1) การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอม 2) การก าหนดขอบเขตของการฝกซอม 3) การก าหนดเปาประสงคของการฝกซอม 4) การก าหนดวตถประสงคในการฝกซอม 5) การจดท าค าบรรยายสถานการณ 6) การเขยนเหตการณหลกและรายละเอยดของเหตการณ 7) การจดท ารายการการปฏบตทคาดหวง และ 8) การเตรยมขอความ/โจทยสถานการณ

อยางไรกตาม ถงแมทกรปแบบการจดการฝกซอมจะมขนตอนเหมอนกน หากแตมประเดนในรายละเอยดทแตกตางกนไมวาจะเปนรปแบบการจดการฝกซอม ผน าการฝกซอม ผ เขารวมการฝกซอม สถานท/สงอ านวยความสะดวกในการฝกซอม ระยะเวลาในการฝกซอม และการเตรยมการฝกซอม ดงนนผ จดการฝกซอมจงตองมความรความเขาใจในหลกการฝกซอมอยางลกซงเ พอใหสามารถน าไปประยกตใชจดการฝกซอมใหเปนไปตามวตถประสงค และขณะเดยวกนการฝกซอมทจดขนนนจะสามารถเปนเครองมอในการทดสอบแผนของหนวยงาน อนน าไปสการพฒนาและปรบปรงกระบวนการ แนวทาง ในการปฏบตงาน และศกยภาพของทรพยากรทงหนวยงาน และวสดอปกรณทมอยในหนวยงานตอไป อนง คมอการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยฉบบน คณะผ จดท ามงหมาย ทจะใหสาระส าคญของหลกการฝกซอมแผนบนโตะ การฝกซอมแผนเฉพาะหนาท และการฝกซอมเตมรปแบบทเปนมาตรฐานของ Federal Emergency Management Agency แตอยางไรกตาม ขดจ ากดของผปฏบตหรอในเรองคน เวลา และงบประมาณ และการแทรกซอนดวยสถานการณสาธารณภยทอาจเกดขน อยางปจจบนทนดวน จงไมคาดหวงวาผ เกยวของในการฝกซอมจะสามารถปฏบตตามหลกการส าคญ ทกลาวไวในหนงสอนไดทงหมด หากแตคาดหวงใหผ เกยวของไดเรยนรถงหลกการส าคญ และสามารถน าไปประยกตใชไดอยางเหมาะสมตอไป

ภาคผนวก ก

ภาคผนวก 1-1 การประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมฯ

แบบประเมนความตองการ/ความจ าเปนในการฝกซอมฯ เปนแบบทใชในการวเคราะห ความตองการของหนวยงานทตองการออกแบบการฝกซอม ทงน การประเมนความตองการการฝกซอม จ าเปนทจะตองพจารณารวมกบเอกสารการวางแผน ขอมลหนวยงาน รวมถงบนทกขอมลการฝกอบรม

1. ประเภทของภย เครองบนตก ภยจากการขาดแคลนพลงงาน เขอนพงทลาย การกอการราย ภยแลง พายหมน โรคระบาด อบตเหตทางรถไฟ แผนดนไหว คลนยกษสนาม อคคภย ภเขาไฟระเบด อทกภย ไฟปา การรวไหลของสารเคมและวตถอนตราย ลมพายฤดหนาว/ภยหนาว การจบตวประกน/การยงตอส ภยจากการใชความรนแรงในองคกร วาตภย อน ๆ______________________ ดน/โคลนถลม อน ๆ______________________ เหตการณทมผ เสยชวตจ านวนมาก อน ๆ______________________ ภยจากรงสรวไหล อน ๆ______________________ หมายเหต : ประเภทของภยอาจประยกตใหสอดคลองกบภย 18 ประเภทตามแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ.2553 - 2557

2. ภย/เหตการณเปนผลกระทบสบเนองจากภยตามขอ 1 ระบบการตดตอสอสารไมสามารถใชการได พลงงานไฟฟาหรออน ๆ มไมเพยงพอ การคมนาคมถกตดขาด การประสบภาวการณตดขด/หยดชะงกในการด าเนนงานขององคกร มผอพยพ/ผไรทพกอาศยจ านวนมาก ขาดแคลนการบรการดานการแพทย/ดานนตเวช อน ๆ ________________________________ อน ๆ ________________________________ อน ๆ ________________________________ อน ๆ ________________________________

ภาคผนวก 1-1 3. ล าดบความส าคญของภย ระบล าดบความส าคญของภย (โดยพจารณาจากปจจยความถของการเกดภย, โอกาสของการเกดภย, ขนาดของภย และความรนแรง, สถานทเกดสงผลตอสถานทส าคญหรอโครงสรางพนฐานหรอไม, ขอบเขตพนททไดรบผลกระทบ, ความรวดเรวของการเกดภยและการเตรยมพรอมของการแจงเตอนภย, ความรนแรง ทมผลกระทบเกดขนกบมนษย, สงอ านวยความสะดวกของชมชน, เหตการณแทรกซอนทอาจเกดขน) 3.1 ภยทมล าดบความส าคญเปนล าดบท 1_________________________________________________ 3.2 ภยทมล าดบความส าคญเปนล าดบท 2_________________________________________________ 3.3 ภยทมล าดบความส าคญเปนล าดบท 3_________________________________________________ 4. พนท (พนทหรอสงสาธารณปโภคใดเปนพนททมความลอแหลมตอภยทมล าดบความส าคญเปนล าดบสงสด) __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 5. แผนและมาตรการ (แผนและมาตรการทงแผนฉกเฉน แผนส ารอง แผนเผชญเหต หรอระเบยบวธปฏบต (SOP)ใดทหนวยงานจะน ามาใชในการตอบโตตอเหตฉกเฉน) _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 6. ภารกจหลก (ภารกจในการบรหารจดการภยพบตใดทจ าเปนตองด าเนนการฝกซอมมากทสด หรอยงไมเคยจดการฝกซอมมากอน) การแจงเหตฉกเฉน ความปลอดภยของสาธารณชน การแจงเตอนประชาชน งานดานโยธาและวศวกรรม การตดตอสอสาร การขนสงและคมนาคม การประสานงานและการควบคม การบรหารทรพยากร การน าเสนอขอมลเหตฉกเฉนตอสาธารณชน การด าเนนการของรฐบาลอยางตอเนอง การประเมนความเสยหาย อน ๆ ______________________ การปฏบตการทางการแพทย อน ๆ ______________________ การใหความชวยเหลอแกประชาชน อน ๆ ______________________

ภาคผนวก 1-1 7. ผเขารวมการฝกซอม (หนวยงาน หนวยปฏบต หรอบคลากรใดควรทจะเขารวมในการฝกซอมฯ) - มการปรบปรงแผนหรอกระบวนการ - มการเปลยนแปลงนโยบาย หรอบคลากร - ผ ทไดรบการมอบหมายใหมหนาทรบผดชอบในแผนหรอมาตรการในการจดการเหตฉกเฉน - ผ ทหนวยงานตองประสานงานในกรณเกดเหตฉกเฉน - ผ ทถกระบไวในขอก าหนดตามกฎหมาย _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

8. ขอบเขต ประเดนทตองการการฝกซอมฯ เรองใหม ไดมการ

ปรบปรงแลว

มการจดการ

ฝกซอมแลว

น าไปใชในเหตฉกเฉน

แลว

ไมมขอมล

แผนฉกเฉน (Emergency Plan) ภาคผนวกของแผน ระเบยบวธปฏบต (SOP) บญชรายการทรพยากร แผนท ความตองการส าหรบการรายงาน กระบวนการแจงเหตฉกเฉน ขอตกลงความชวยเหลอ/ความรวมมอ ผบรหารในระดบนโยบาย การประสานงานระหวางบคลากร เจาหนาทปฏบตการ หนวยงานอาสาสมคร ศนยปฏบตการเหตฉกเฉน(EOC)/ ศนยบญชาการ

สงอ านวยความสะดวกดานการสอสาร ระบบการแจงเตอน

ภาคผนวก 1-1 เรองใหม ไดมการ

ปรบปรงแลว

มการจดการ

ฝกซอมแลว

น าไปใชในเหตฉกเฉน

แลว

ไมมขอมล

การเตรยมพรอมตอเหตฉกเฉนดานสาธารณปโภค

การเตรยมพรอมตอเหตฉกเฉนตอเขตอตสาหกรรม

เทคนคการประเมนความเสยหาย อนๆ....................................................

9. การฝกซอมท ผานมา หากหนวยงานเคยจดการฝกซอมเหตฉกเฉนมากอน จะท าใหทราบวาความตองการส าหรบการฝกซอมครงตอไป ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ภาคผนวก 2-1

แบบประเมนตนเองของหนวยงาน แบบสอบถามตอไปนจะแสดงถงความพรอมของหนวยงานในการจดการฝกซอม

การประเมนตนเอง : ทรพยากรและคาใชจาย 1. แผนฉกเฉนของหนวยงาน ทานมความคนเคยกบแผนฉกเฉน, นโยบาย และขนตอนการปฏบตงานหรออ านาจหนาทของหนวยงานเพยงใด ดเยยม พอใช บางสวน ตองทบทวนเพมเตม 2. ระยะเวลา ก. หนวยงานของทานมระยะเวลาเทาใดในการวางแผนและออกแบบในกจกรรมทเกยวของกบการฝกซอมดงน

การฝกซอมแผนบนโตะ _________________

การฝกซอมเฉพาะหนาท _________________

การฝกซอมเตมรปแบบ _________________ ข. หนวยงานของทานมระยะเวลาในการเตรยมการจดการฝกซอมเทาใด

ชวโมงการท างานของบคลากรตอวน _________________

ระยะเวลาทมเหลออยจรง _________________ 3. ประสบการณ ก. หนวยงานของทานไดด าเนนการจดการฝกซอมครงสดทายเมอใด _________________ ข. สงใดเปนสงทหนวยงานไดเรยนรจากการจดการฝกซอมในครงทผานมา

การฝกซอมแผนบนโตะ วทยากรกระบวนการ ผ เขารวมฝกซอม

การฝกซอมเฉพาะหนาท ผควบคมการฝก ผจ าลองสถานการณ ผ เขารวมการฝก ผประเมนผล

การฝกซอมเตมรปแบบ ผควบคมการฝก ผ รบการฝก ผประเมนผล ผประสบภย

มสวนรวมในการสรปผลหลงการฝกซอม มสวนรวมในการเขยนรายงานประเมนผลการฝกซอม ค. หนวยงานของทานมประสบการณทเกยวของกบการฝกซอมดานอนใดหรอไม ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

ภาคผนวก 2-1

การประเมนตนเอง : ทรพยากรและคาใชจาย 4. สงอ านวยความสะดวก สงอ านวยความสะดวกทางกายภาพใดททานใชในการปฏบตการฉกเฉน ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ สงเหลานนจะไดรบการรองขอส าหรบการฝกซอมครงนหรอไม ใช ไมใช สงเหลานนมพรอมส าหรบการฝกซอมครงนหรอไม ใช ไมใช 5. การตดตอสอสาร ระบบการตดตอสอสารชนด/ประเภทใดททานใชในสถานการณฉกเฉนจรง ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ สงเหลานนจะไดรบการรองขอส าหรบการฝกซอมนหรอไม ใช ไมใช สงเหลานนจะมพรอมส าหรบการฝกซอมนหรอไม ใช ไมใช

6. ปญหา/อปสรรค มอปสรรคดานทรพยากรใดทตองด าเนนการจดการเพอใหการฝกซอมส าเรจลลวงหรอไม ใช ไมใช ถามเปนอปสรรคดานใดและจะจดการอยางไร ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

7. คาใชจาย ก. ประเภทคาใชจายในการฝกซอม (ไมตองระบจ านวน)

การฝกซอมแผนบนโตะ_______________________________________________ ________________________________________________________________________

การฝกซอมเฉพาะหนาท______________________________________________ ________________________________________________________________________

ภาคผนวก 2-1

การประเมนตนเอง : ทรพยากรและคาใชจาย

การฝกซอมเตมรปแบบ___________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ข. มแนวทางอน ๆ ทสามารถลดคาใชจายหรอไม และยงคงสามารถตอบสนองความตองการของการจดการฝกซอมได (เชน การบรณาการการฝกซอมกบหนวยงานอน หรอการใชงบประมาณและทรพยากรรวมกน) ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

ภาคผนวก 2 -2

กลยทธเพอไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงในการจดการฝกซอม

มแนวทาง ดงน 1. เสนอโครงการฝกซอมแผนในภาพรวมเพอใหผบรหารหรอหนวยงานทเกยวของรบทราบ 2. น าเสนอความคด/กรอบในการฝกซอมโดยเฉพาะอยางยงในประเดนความตองการการฝกซอม

ขดความสามารถของหนวยงาน (ประสบการณ, บคลากร และคาใชจาย), ประเภทของการฝกซอม, ขอบเขตการฝกซอม และเปาประสงคของการฝกซอม

3. แจงค าสง/ด าร/นโยบายของผบรหารใหหนวยงานและผ ทเกยวของทราบการฝกซอม ซงควรมสาระส าคญ ประกอบดวย

3.1 เปาประสงค 3.2 รายชอหนวยงานทเขารวมฝกซอม 3.3 การมอบหมายหนาทความรบผดชอบในการฝกซอม 3.4 ก าหนดการฝกซอม (หากยงไมสามารถระบวน เวลาทชดเจนไดใหระบเปนหวงเวลา ทงน

หนวยงานทจดการฝกซอมควรพจารณาปฏทนงานของชมชนในพนทเพอใหการก าหนดวนฝกซอมไมซ าซอนกนดวย เชน งานกฬา)

3.5 ขอมลผประสานงาน

ภาคผนวก 2 - 3

กลยทธในการจดตงคณะท างานออกแบบการฝกซอม

1. ตงเปาหมายส าหรบการออกแบบการฝกซอมทชดเจน 2. เหนชอบรวมกนในแผนการฝกซอมซงหนาทความรบผดชอบพเศษและหวงระยะเวลาเพอ บรรลเปาหมายก าหนดไว 3. เหนชอบตารางก าหนดการกจกรรม 4. จดการประชมเพอตดตามความกาวหนาในการด าเนนงาน 5. ท างานรวมกนเพอแลกเปลยนเรยนร ทกษะ และทรพยากรเพอใหการปฏบตการลลวง 6. ใชการประสานงานเพอใหเกดการเรยนรระหวางหนวยงานซงจะสามารถท าใหการจดการเหตฉกเฉนเปนไปอยางมประสทธภาพ 7. เปดโอกาสใหมการสอสารรวมกนเพอใหเกดการเรยนรสงใหม, ขอผดพลาด, ผลส าเรจ, ปญหา/อปสรรค ความตองการ ซงจะท าใหการแกไขปญหาในการจดการเหตฉกเฉนเปนไปอยางสรางสรรค 8. จดท าก าหนดการ, หนาทความรบผดชอบ, และผลการด าเนนงานทชดเจน เพอใหทกคนเขาใจในทศทางเดยวกน

ภาคผนวก 2 - 3

รายการภารกจของคณะท างานออกแบบการฝกซอม

ตวอยางรายการภารกจในการออกแบบการฝกซอม

ภารกจ สถานการณสมมต ประเมนความตองการ ค าบรรยายสถานการณ ก าหนดขอบเขต เหตการณหลกและรอง เปาประสงค การปฏบตทคาดหวง วตถประสงค ขอความ บคลากร การสนบสนน คณะท างานออกแบบการฝกซอม ความปลอดภย ผควบคมการฝกและวทยากรกระบวนการ

ก าหนดการ

ผ เขารวมฝกซอม สถานท ผจ าลองสถานการณ อปกรณ ผประเมนผล การสอสาร การบรหารจดการ โทรศพท ความปลอดภย วทยสอสาร ผสงเกตการณ คอมพวเตอร ขอมล อปกรณเสรม ค าสง แผนท สอ แผนผง ประกาศ อนๆ หนงสอเชญ การประเมน

การสนบสนนจากชมชน กระบวนการ การสนบสนนดานการบรหาร สถานท ระยะเวลาทตองการ แบบประเมน การสรปผลหลงการฝกซอม การฝกอบรม/การบรรยายสรป การจดการเอกสารภายหลงการฝกซอมฯ ฝกอบรมผจ าลองเหตการณ, ขอเสนอแนะ

ผประเมนผล, และผควบคม การประชมประเมนผลการฝกฯ การบรรยายสรปผ เ ขารวมฝกซอม กอนการฝกซอม

การรายงานผลการประเมน

การตดตามผลการประเมน ส าหรบพฒนาการฝกครงตอไป

ภาคผนวก 2 - 3

ตารางเวลาการด าเนนกจกรรมของคณะท างานออกแบบการฝกซอม

ตวอยางตารางเวลาการด าเนนกจกรรมของคณะท างานออกแบบการฝกซอม ระยะเวลาสนสดของกจกรรม กจกรรมของหวหนาคณะท างานฯ กจกรรมของคณะท างานฯ

3 เดอนกอนหนา - จดการประชมวางแผนขนตน 2.5 เดอนกอนหนา - บรรยายสรปแกเจาหนาทรฐ

- จดเตรยมสงอ านวยความสะดวก - ก าหนดโครงสรางสถานการณจ าลอง - ประชมคณะท างานฯ

- เขารวมการประชมคณะท างานฯ

2 เดอนกอนหนา - ทบทวนรางและจดท าสถานการณสมมตฉบบสมบรณ

- พฒนา/ทบทวน กระบวนการจดการฝกซอม - จดการเรองการจ าลองสถานการณ - จดเตรยมเชญผ เขารวมการฝก - ทบทวนสถานการณสมมตการฝก

1.5 เดอนกอนหนา - รบการสนบสนนอปกรณการฝกซอม - จดเตรยมขอมลตามรางสถานการณ

- จดเตรยมขอมลส าหรบผ เขารวมการฝกซอม - จดเตรยมขอมลการปฏบตการ

1 เดอนกอนหนา - ทบทวนขอมลกบคณะท างาน - ทบทวนขอมลกบหวหนาคณะท างาน - ทบทวนแบบประเมนผล - จดพมพแบบประเมนผล - จดเตรยมรางขอมล

3 อาทตยกอนหนา - จดเตรยมการบรรยายสรปแกผ เขารวมการฝกซอม

2 อาทตยกอนหนา - รวบรวมขอมลไปไวใสในก าหนดการ - จดการฝกอบรม

1 อาทตยกอนหนา - จดเตรยมสงอ านวยความสะดวกในการฝกซอม

2 – 4 วนกอนหนา - จดการฝกอบรม - ซกซอมเจาหนาทระดบหวหนา

- สนบสนนการซกซอมกอนการฝก

วนการฝกซอม - จดการบรรยายสรปแกผ เขารวมการฝกซอม - ปฏบตการตรวจสอบกอนการฝกซอม - ควบคมการฝกซอม

- สนบสนนการตรวจสอบกอนการฝกซอม

1 อาทตยหลงการฝกซอม - ชวยเตรยมรางรายงานผลการฝกซอม - ทบทวนรายงานผลการฝกซอมและจดท าขอเสนอแนะ

ภาคผนวก 2 - 3

2 อาทตยหลงการฝก - แกไขและสงรายงานผลการฝกซอม 3 อาทตยหลงการฝก - จดสงขอเสนอแนะทไดจากการฝกซอม

Gantt Chart

นอกจาก ตารางเวลาการด าเนนกจกรรมของคณะท างานออกแบบการฝกซอมจะแสดงใน รปแบบตารางดงกลาวแลว แผนภม Gantt Chart ยงเปนเครองมอทส าคญหนงทใชในการวางแผนก าหนดขนตอนกระบวนการของการปฏบตของกจกรรม โดยสามารถก าหนดหวงเวลา เดอน, อาทตย หรอวนกได รายละเอยดตามตวอยางดงน

ตวอยาง Gantt Chart

ภารกจ ม.ค. ก.พ. 1 7 14 21 28 4 11 18 25

ปรบวตถประสงค พฒนารางสถานการณ - ค าบรรยาสถานการณ - เหตการณหลก - เหตการณรอง - ขอมล การเตรยมวสดอปกรณในการฝกซอม - แผนท - เอกสาร

ภาคผนวก 3 -1

ตารางการวางแผนการปฏบตของผเขารวมการฝกซอมทคาดหวง เหตการณยอย การปฏบตทคาดหวง หนวยงานรบผดขอบ วตถประสงคขอท

ภาคผนวก 4 -1

แนวทางการออกแบบการฝกซอมแผนบนโตะ

การออกแบบ (Design) ประเมนความจ าเปน ขอบเขต เปาประสงค และวตถประสงค ค าบรรยายสถานการณ แบบสน ๆ น าเสนอทงหมดในครงเดยว หรอน าเสนอเปนล าดบ สถานการณ มจ านวนจ ากด น าเสนอในลกษณะทเปนประเดนปญหา ปฏบตการทคาดหวงในการฝกซอม

การระบการตอบโตทเหมาะสม ชองวางทเกดขนของกระบวนการ ซงน าไปสขอสรป และขอคดเหนเพอการเปลยนแปลง

ขอความ มจ านวนจ ากด (เชน 10 - 15 ขอความ) มสวนเกยวของกบผ เขารวมฝกซอมทกคน สอดคลองวตถประสงค การอ านวยการฝกซอม (Facilitation) ตอนรบผ เขารวมการฝกซอม บรรยายสรป เปาหมายและวตถประสงค กฎพนฐานและกระบวนการในการฝกซอม การน าเสนอล าดบเหตการณ (เอกสาร, บอกเลา, TV, วทย) ตงค าถามเพอละลายพฤตกรรมเจาหนาทระดบสง มขอความ/ประเดนปญหาทเกยวของกบทกหนวยงาน กลยทธเพอกระตนบคคลทมสวนรวมนอย ใหความสะดวกในกระบวนการ - ไมใชควบคมหรอครอบง าผ เขาฝกซอม มพฤตกรรมในเชงบวก (การสบตา, การเสรมแรงทางบวก) ตงเปาในการแกปญหาเชงลก กลยทธในการสรางความตอเนองในกระบวนการฝกซอม ก าหนดสถานการณสมมตเปนชวงระยะเวลาทหลากหลาย: จงหวะความรวดเรวในการฝกซอมใหมความหลากหลาย รกษาสมดลของกระบวนการฝกซอม ระมดระวงความขดแยงทอาจเกดขนในระหวางการฝกซอม

ภาคผนวก 4 -1

ตวอยางแผนการฝกซอมแผนบนโตะ

ตวอยางท 1:วธการพฒนาสถานการณ (Scenario Development) หนวยงาน : กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

วตถประสงค : 1. เพอสรางความตระหนกและใหความส าคญและระเบยบวธการปฏบตงาน (SOP) 2. เพอก าหนดและจดล าดบความส าคญของการตอบโตสถานการณ 3. เพอก าหนดแผน นโยบาย และกระบวนการส าหรบกรมและกองอน ๆ ทเกยวของ 4. เพอก าหนดแหลงทรพยากรทใชประโยชนไดส าหรบทม 5. เพอก าหนดการปฏบตการในสภาวะวกฤต

ผ เขารวมการฝกซอม : ระดบส านก ส านกนโยบายปองกนสาธารณภย ส านกสงเสรมการปองกนสาธารณภย ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย ส านกมาตรการปองกน

ระดบกอง กองการเจาหนาท กองคลง ส านกงานเลขานการกรม

การพฒนาสถานการณ 1 (ค าบรรยายสถานการณ สวนท 1) วนองคารท 15 มกราคม เวลา 9.00 น. (เชา) ทานรบรถงการสนไหวของแผนดนไหวขณะทนงท างานในอาคาร ทานจงไดหลบใตโตะเพราะมแกวและปนปลาสเตอรหลนภายในส านกงาน และหลงจากการสนสะเทอนหยดลง ทานไดออกจากอาคารโดยทางออกทใกลทสด ทกคนอยในสภาวะชอกแตไมมผ ไดรบบาดเจบ และทานยงไดเหนรอยราวทผนงอาคารกรมจงตงค าถามวาหากตองกลบเขาไปในตวอาคารจะมความปลอดภยหรอไม หลงจากนน ผชวยของทานไดตามมาถงทานและไดบอกทานวายงไมสามารถโทรศพทตดตอใครไดเลย พรอมทง ตงค าถามวา เราตองด าเนนการอะไรบาง เราจะไดรบการชวยเหลอ ไดอยางไร เราจะตดตอศนยสงการเหตการณฉกเฉนไดอยางไร และทานคดวาแผนดนไหวรนแรงขนาดไหน ค าถามตอไปนเปนค าถามส าหรบการฝกซอมทตองการค าตอบจากผ ฝกซอม ค าถาม : ก. หากทานเปนหนวยน า : กจกรรมใดทตองปฏบต (โดยใหล าดบความส าคญ) และอะไรคอหนาทความรบผดชอบ ? และในแตละกจกรรมมขอจ ากดเรองเวลาอะไรบาง ? ข. หากทานเปนทมบญชาการ : อะไรคอสงทตองปฏบต/ใหล าดบความส าคญ รวมถงอะไรคอหนาทความรบผดชอบ ? ค. กรมจะท าอยางไรเพอเปนการสนบสนนส านก/กองในการตอบโตสถานการณในระยะยาว ? และจะสงมอบภารกจไปอยางไร ?

ภาคผนวก 4 -1

การพฒนาสถานการณ 2 (การบรรยายสถานการณ สวนท 2) เนองจากความเสยหายทางโครงสรางของอาคาร จงไดตดสนใจยายไปท.....ขอมลปรากฏวาแผนดนไหวไมไดมความรนแรงมาก ดงนน กรมจะตองใหบรการและสนองตอบความตองการของประชาชนใหได ค าถาม : ก. หากมความเสยหายของอาคารเกดขนมหลกการในการเลอกสถานททจะยายอยางไร ข. จะตดตอ EOC ไดอยางไรทไหน ? จะสามารถไดวทยมาจากทใด? และตองใชงานไดดวย ค. ระหวางกระบวนการยายทตง : ทานคดวาทมงานตองการใหสนบสนนอะไรบาง เชน การบรหารจดการ บคลากร เครองมออ านวยความสะดวก เปนตน

ภาคผนวก 4 -1

ตวอยางแผนการฝกซอมแผนบนโตะ

ตวอยางท 2 : วธการสรางขอความ (Message Approach)

วตถประสงค : เพอใหผ เขาฝกซอมสามารถ 1. ประสานการอพยพประชาชนใหมประสทธภาพ 2. จดตงและดแลพนทรองรบการอพยพใหประชาชน 3. ประสานการปฏบตตลอด 24 ชวโมง 4. ส ารวจพนททไดรบผลกระทบใหแนใจวาอยในระดบปลอดภยทจะอนญาตให

เขาไปได ผฝกซอม o นายกเทศมนตร/ผวาราชการจงหวด o ผบญชาการเหตการณ ณ จดเกดเหต o ผแทนดานกฏหมาย o ผแทนดบเพลง o ผแทนสาธารณสข/ดานสงแวดลอม o โยธาธการจงหวด o เจาหนาทขอมลสาธารณะ o ผประสานงานดานสถานทหลบภย สถานการณสมมต: ความกดอากาศต าประกอบกบความชนในอากาศท าใหเกดฝนตกพร า ๆ ตลอดทงคนจนกระทงในชวงเชามดไดเกดพายขน กรมอตนยมวทยาไดออกประกาศเฝาระวงน าทวมฉบพลน และหลงจากทฝนตกได 10 ชวโมง กรมอตนยมวทยาไดออกประกาศเตอนอทกภยในพนทราบลมตลอดแนว ล าน า และมถนนบางสายตองปดการจราจร รวมทงมการอพยพประชาชนออกจากบรเวณพนทเสยง 16 ชวโมงผานไปมสเตอรเตอนภยทไดรบมอบหมายหนาทใหเฝาสงเกตเครองวดปรมาณน าฝนไดรายงานวา ปรมาณน าฝนสง และสภาวะดนอมน าจนอมตวและคาดวาจะไมสามารถรบน าปรมาณอกไดซงมความเสยงของการเกดดนโคลนถลม ขณะทเจาหนาททไดรบมอบหมายใหเฝาสงเกตระดบน า ในแมน า เครองมอวดระดบน า และ/หรอเครองมอวดระดบน าในแมน าระบบอเลกทรอนกสแจงวาปรมาณน าทสงขนไดถงขดอนตราย การพยากรณอากาศภายใน 24 ชวโมงวาฝนยงคงตกอยางตอเ นอง ดงนน กรมอตนยมวทยาจงไดออกประกาศเตอนอทกภยบรเวณลมน า ขณะเดยวกนกรมทางหลวงชนบทไดรายงานวามการปดถนนเพมเตมเนองจากปรมาณน าสง สงผลใหถนนสายรองถกตดขาด และมประชาชนไดอพยพออกจากพนทเพมขน 15.00 น. ไดมการเรยกประชมศนยอ านวยการเฉพาะกจ (EOC) โดยดวน ขอความ :

ขอความหมายเลข 1 . เวลา 16:15 น. ถง: โยธาธการ จาก: โรงผลตน าประปา

ปรมาณน ายงเพมขนอยางตอเนอง ปรมาณน าในแมน าเรมเขาขนน าทวม เศษขยะกองทสะพาน และระดบน าสงถงดานบนโรงงาน

ขอความหมายเลข 2 . เวลา 17:00 น. ถง: ผก ากบการสถานต ารวจภธร จาก: ต ารวจจราจร คนขบยนอยบนหลงคารถทถกน าทวมสงประมาณ 3 ฟต บรเวณแนวรมแมน าทางใตของสะพาน ซงระดบน าสงขนอยางรวดเรวและน าเชยวมาก

ภาคผนวก 4 -1

ขอความหมายเลข 3 . เวลา 17:30 น. ถง: ปลดอ าเภอ จาก: ผใหญบาน บานหลงหนงใน อบต. ก. มเดกอายต ากวาสขวบ 6 คนอยบนหองนอนชนบน ระดบน าสง 2 ฟต พเลยงไมอนญาตใหอพยพเดกๆ จนกวาแมเดกจะมา

ขอความหมายเลข 4 . เวลา 16:45 น. ถง: หวหนาส านกงาน ปภ.จว. จาก: EMS ผประสบภยมอาการหวใจวายในแมน า ก.รถพยาบาลยงไมสามารถชวยเหลอไดเพราะระดบน าสงมาก

ขอความหมายเลข 6 . เวลา 19:30 น. ถง: นายอ าเภอ จาก: ปลดอ าเภอ กระแสไฟฟาบรเวณอาคารทวาการอ าเภอ และสถานต ารวจขดของ

ขอความหมายเลข 10 . เวลา 01:00 น. ถง: หน.ส านกงาน ปภ.จว. จาก: หนวยกาชาด อาหารและเครองอปโภคบรโภคบรเวณจด รองรบการอพยพนอยลง คาดวาจะมเพยงพอไดไมเกน 2 วน

ขอความหมายเลข 5 . เวลา 19:30 น. ถง: เจาหนาท (ขาวดวน) จาก: ประชาชน สายไฟฟาในเขตเทศบาลขาด มผ เสยชวตหนงรายจากไฟฟาดด และอยางนอย 3 คนตดอย ในรถยนต ขณะทน าสงขนอยางรวดเรว

ขอความหมายเลข 7 . เวลา 20:45 น. ถง: หวหนาส านกงาน ปภ. จว. จาก: เจาหนาทมลนธ เจาหนาทมลนธไดปฏบตการชวยเหลอ ผประสบภยเปนเวลาหลายชวโมง และตองการอาหารและน า

ภาคผนวก 5-1

แผนการก าหนดการสงโจทยสถานการณ บนทกเวลาเมอไดก าหนดชวงเวลาในการสงโจทยสถานการณใหแตละหนวยงานทเขารวมการฝกซอมแผน

หนวยงาน และองคกรทเขารวม

หนวยดบเพลง

หนวยแพทยฉกเฉน

หนวยโยธา

ศนยอ านวยการฯ

ผบรหาร หนวย

สนบสนน โรงเรยน

เรมการฝกซอมแผน 10:00 10:03 10:06 10:09 10:12 10:15 อน ๆ

หมายเหต : แบบฟอรมจดท าแผนการก าหนดการสงโจทยสถานการณ

ภาคผนวก 5-2

ตวอยางตารางก าหนดการทดเวลาของปฏบตการส าหรบการฝกซอมเฉพาะหนาทจ านวน 2 วน เวลาจรงในการ

ฝกซอม ชวงเวลาสมมต เวลา/กจกรรมสมมต

วนท 1 0900 1200

แจงเตรยมการระดมทรพยากร (Mobilization)

3 ชม.

ชวง 3 ชวโมงแรก (เวลาจรง) ของการแจงเตรยมระดมทรพยากร

ทดเวลา

แจงการรนระยะเวลา

1300 1600

การเคลอนยาย (Movement)

3 ชม.

ชวง 3 ชวโมงแรก (เวลาจรง) หลงจากไดรบค าสงใหเคลอนยาย

ระยะหางของชวงเวลาจรง 15 ชวโมง วนท 2 0800

1100

การเคลอนยาย (Movement)

3 ชม.

รายงานความคบหนาของสถานการณ 3 ชวโมง (เวลาจรง) ของการเคลอนยาย

ทดเวลา ชวงสงตอสถานการณ

1200 1530

การสนบสนนการเคลอนยาย (Sustaining)

2 ชม.

ทดเวลา 1.5 ชม.

2 ชวโมง (เวลาจรง) ของการเคลอนยายในระยะแรก ชวงสงตอสถานการณ 1½ ชวโมง (เวลาจรง) ของการเคลอนยายระยะหลง

ภาคผนวก 5 - 3 รายการจ าเปนส าหรบการออกแบบการซอมเฉพาะหนาท

สถานท สงอ านวยความสะดวก และอปกรณ (Facilities and Equipment) พนทเพยงพอส าหรบการปฏบตงานของผจ าลองสถานการณสมมต และผ เขารวมการฝกซอม หองควบคมสถานการณสมมต (ถาม) ตองอยใกลหองส าหรบผ เขารวมการฝกซอม พนทส าหรบใชเปนศนยกลางรบและสงโจทยสถานการณสมมต ศนยควบคมการฝก และส าหรบผสงเกตการณ (กรณจ าเปน) โตะท างานทไมมสงของวางอย อปกรณสอสาร (โทรศพท เครองควบคมชมสายโทรศพท) ทจอดรถ ระบบการระบายอากาศ และแสงสวางพยงพอ หองน า

สอ/รปแบบประกอบการน าเสนอในการฝกซอม (Displays and Materials) สอส าหรบน าเสนอทเหนไดงาย และชดเจน แผนท (ระดบภมภาค จงหวด ทองถน พนท เขตเมอง หนวยปฏบต) บนทกขอมลสถานการณหลก บอรดตดประกาศ บอรดแสดงสถานะเหตการณ บอรดบนทกสถานการณสมมต ขาตงบอรดตดกระดาษชารต และกระดาษชารต แบบฟอรมส าหรบโจทยสถานการณสมมต ดนสอ กระดาษ ปายชอ

เรมตนการฝก (Beginning): “แบบไมแจงลวงหนา” หรอ แบบทแจงก าหนดการไว (ขนอยกบวตถประสงคการฝกซอม)

การบรรยายสรปโดยสงเขป (Short Briefing): วตถประสงค กระบวนการ ระยะเวลา กฎ กตกามารยาท และขนตอนการฝกซอมรวมกน

การน าเสนอค าบรรยายสถานการณภยพบต (Narrative): โดยการพดบอกเลา เอกสาร วดทศน คอมพวเตอร สไลด หรอ แสดงละคร การทดเวลาในการฝกซอมในกรณทจ าเปน (Time-skips if needed)

โจทยสถานการณสมมต (Messages): เตรยมไวเปนจ านวนมาก (ขนอยกบขอบเขตของสถานการณการฝกซอม) ก าหนดไวแนนอนแลว มโจทยสถานการณสมมตส ารอง กรณจ าเปนตองปรบจงหวะความตอเนองของสถานการณสมมต

การสงโจทยสถานการณสมมต (Message Delivery): โดยการเขยนสง การโทรศพท อน ๆ (การบอก ใชวทย หรอสญลกษณมอ) ผจ าลองเหตการณเตรยมโจทยสถานการณเพมเตมเพอใหกระบวนการฝกซอมด าเนนไปไดอยางธรรมชาต แบบฟอรมส าหรบสงโจทยสถานการณสมมตทเปนมาตรฐานเดยวกน

ภาคผนวก 5 - 3 รายการจ าเปนส าหรบการออกแบบการซอมเฉพาะหนาท

วธการส าหรบปรบจงหวะการด าเนนของสถานการณสมมต (Strategies for Adjusting Pace): การปรบก าหนดการสงโจทยสถานการณสมมต (Rescheduling) การเพม หรอ ลดโจทยสถานการณสมมต (Adding/Deleting messages) การสงโจทยสถานการณใหแกหนวยงานทไมไดรบผดชอบโดยตรง (Misdirecting messages) การน าโจทยสถานการณทใชกบหนวยงานหนงแลว ไปใหอกหนวยหนงด าเนนการ (Reassigning messages)

ภาคผนวก 6-1

รายการจ าเปนส าหรบการออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบ

ผรวมการฝกซอมแผน (Participants): ผควบคมการฝกซอมทเพยงพอส าหรบการบรหารจดการพนทการฝกซอม ผจ าลองสถานการณสมมต (ผแสดงเปนผประสบภย) มความแตกตางในชวงอาย สภาพรางกาย และ

ลกษณะทางสรระ ผ เขารวมการฝกซอม (สวนงานทเกยวของทกสวน ทกระดบ ตงแตระดบนโยบาย ประสานงาน ปฏบต

และปฏบตภาคสนาม) ผประเมนผลการฝกซอมแผน เจาหนาทความปลอดภย

การคดเลอกสถานทส าหรบฝกซอมแผน (Site Selection) : มบรเวณกวางขวางเพยงพอกบจ านวนผประสบภย ผปฏบต และผสงเกตการณ มพนทส าหรบจอดยานพานะและวางอปกรณ มความสมจรง แตตองไมรบกวนการจราจรโดยปกต หรอสรางความเสยงตอความปลอดภย สถานทและสถานการณสมมตทก าหนดตองมความนาเชอถอ

การบรหารจดการการสถานการณการฝกซอมแผน (Scene Management) : งานสนบสนน (Logistics) (ใคร อะไร ทไหน อยางไร เมอไร) การจ าลองสถานการณฉกเฉนทนาเชอถอ การแสดงบทบาทของผประสบภยทสมจรง การซกซอมผสรางสถานการณสมมตใหแสดงบทบาทใหสมจรง จ านวนผประสบภยตองสอดคลองกบประเภทของภย และประวตการเกดภยในอดต ประเภทการบาดเจบตองสอดคลองกบประเภทของภย และประวตการเกดภยในอดต ปรมาณของผประสบภยทสอดคลองกบศกยภาพการรบมอในภาวะฉกเฉนของทองถน อปกรณและวสดประกอบฉากส าหรบจ าลองอาการบาดเจบ ความเสยหาย และผลกระทบอน ๆ

บคลากร และทรพยากร (Personnel and Resources) : จ านวนผ เขารวมการฝกซอม จ านวนอาสาสมครทใชในการจดฉาก รบบทเปนผประสบภย ฯลฯ ประเภทและจ านวนของอปกรณ อปกรณการสอสาร น ามนเชอเพลงส าหรบยานพาหนะและอปกรณ วสดอปกรณ คาใชจาย (คาจาง คาลวงเวลา คาน ามนเชอเพลง คาวสดอปกรณ)

ภาคผนวก 6-1

รายการจ าเปนส าหรบการออกแบบการฝกซอมเตมรปแบบ

ศกยภาพในการเผชญเหต (Response Capabilit) : บคลากรและทรพยากรทประจ าอยทส านกงานมศกยภาพและจ านวนเพยงพอตอการปฏบตหนาท

ประจ า และพรอมรบมอเหตฉกเฉนทอาจจะเกดขนจรง

ความปลอดภย (Safety) : ค านงถงความปลอดภยตลอดการฝกซอม คณะผออกแบบการฝกซอมแตละคนตองรบผดชอบตอความปลอดภยในงานความรบผดชอบของ

ตนเอง ระบความเสยงภยและด าเนนการแกไขปองกน มการกลาวถงประเดนความปลอดภยในชวงการบรรยายสรปกอนการฝกซอม และระบไวในเอกสาร

คมอส าหรบผจ าลองสถานการณสมมต และผประเมนผลการฝกซอม มการส ารวจและตรวจสอบสถานทฝกซอมเพอความปลอดภย มอบหมายใหบคลากรท าหนาทเจาหนาทความปลอดภย ตลอดจนมอบอ านาจในการยตกจกรรม

หากเกดความเสยงดานความปลอดภย

ความรบผดชอบทางกฎหมาย (Legal Liability) : ใหเจาหนาทดานกฎหมายท าการตรวจสอบประเดนความรบผดชอบทางกฎหมาย

กระบวนการเรยกตวกลบในกรณฉกเฉน (Emergency Call-Off) : มการก าหนดกระบวนการเรยกตวกลบ รวมทงรหสค าหรอวลเพอใชสอสารกรณตองใชกระบวนการ

ดงกลาว มการทดสอบกระบวนการเรยกตวกลบ

สอมวลชน (Media) : ก าหนดบทบาทของสอมวลชนไวในการวางแผนการฝกซอม เพอใชเปนสอในการสรางภาพลกษณทด

ของหนวยงานและการฝกซอมแผน ค านงถงบทบาทของสอ และผสงเกตการณในการวางแผนดานการสนบสนน (Logistics)

ภาคผนวก 7-1

แบบฟอรม : ประเดนในการสงเกตการณ

วตถประสงค ผลการปฏบต หรอการตดสนใจทตองสงเกต

ผเขารวมการฝกซอม

ทตองสงเกต สถานท เวลา

ภาคผนวก 7-2

แบบฟอรม : แบบการประเมนผลการฝกซอม ผประเมนผล............................................................ วนท........................................

สถานท ...............................................................

วตถประสงคล าดบท ................... หนาท/ภารกจทจะท าการประเมน........................................

วตถประสงค :

เกณฑการประเมนผล ประเดนการประเมน เลอกตอบตามความคดเหน: Y = N = N/A = ไมมขอมล NO = ไมไดสงเกต Y N N/A NO 1. 2. 3. 4. ขอคดเหนเพมเตม:

ภาคผนวก 7-2

แบบฟอรม : สรปการประเมนผล

วตถประสงคท :................................................ เกณฑการประเมนท :.............................................

ผประเมน :........................................................ สถานท :.................................................................

ประเดน : สภาพปญหา อปสรรค แผน หรอขนตอนทไดจากการสงเกต

การอภปรายผลการประเมน : การอภปรายเกยวกบประเดน และผลกระทบทเกยวของกบขดความสามารถในการปฏบตการ

ขอเสนอแนะ : ขอเสนอแนะเพอการปรบปรงและแกไขประเดนปญหา อปสรรค และพฒนาประสทธภาพในการปฏบตงาน

ภาคผนวก 7-2

หนวยงานรบผดชอบ : กรม กอง หรอหนวยงานทรบผดชอบในการปรบปรง พฒนาการปฏบตตามขอเสนอแนะ

กรม กอง หรอหนวยงาน :

เจาหนาททรบผดชอบ :

ต าแหนง........................................... วนทไดรบมอบหมาย :...../...../...... วนทยตภารกจ : ...../...../......

ภาคผนวก 7-2

แบบฟอรม : การตอบโตเหตการณหลก

เหตการณท............................................................ วนท/ …...............................................

รบผดชอบโดย........................................................ วนท/ …...............................................

วน/ อบโตเหตการณ

หนวยท รบผดชอบ วธการตอบโต

ภาคผนวก 7-2

แบบฟอรม: แบบบนทกปญหา อปสรรค

วนท.......................................................

ภารกจทไดรบมอบหมายในการฝกซอม..........................................................................................

หมายเลขโทรศพท….........................

เวลา โจทย

สถานการณล าดบท

ปญหา การวเคราะห

ภาคผนวก 7-2

แบบฟอรม : แบบสรปผลการฝกซอม

การฝกซอม.................................................................................................................................................

ผจดบนทก....................................................................... วนท…...........................................................

สรปปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะ หนวยงาน/

ภาคผนวก 7 -2

แบบฟอรม : แบบประเมนการฝกซอม ขอคดเหน และขอเสนอแนะของทานจะชวยใหมการเตรยมการจดการฝกซอมแผนทดยงขนในอนาคต 1. ทานเหนวาการฝกซอมแผนในภาพรวมอยในระดบใด 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ไมด ดมาก

2. เมอเปรยบเทยบกบการฝกซอมแผนทผานมา ทานเหนวาการฝกซอมแผนครงนเปนอยางไร 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ไมด ดมาก

3. การฝกซอมแผนครงนสามารถจ าลองบรรยากาศ และสถานการณฉกเฉนไดอยางสมจรงหรอไม

ได............................... ไมได................................

ถาไมได โปรดระบสาเหต : …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….………………………………………………………….

4. โจทยสถานการณสมมตทก าหนดในการฝกซอมแผนครงนมความเหมาะสมตอการทดสอบความพรอมในการ รบมอเหตฉกเฉนตามแผนทก าหนดไวหรอไม เหมาะสม.................................. ไมเหมาะสม................................

ถาไมใช โปรดระบสาเหต : …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….………………………………………………………….

ภาคผนวก 7 -2

5. โจทยสถานการณใดทควรตดออก หรอทบทวนใหม …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. 6. โจทยสถานการณปญหาททานเหนควรใหบรรจอยในการฝกซอมแผนครงตอไป …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. 7. คดเหนอน ๆ …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….…………………………………………………………. …………………………………………………………….………………………………………………………….

ภาคผนวก ข

เอกสารประกอบการบรรยาย ICS

โดยคณะวทยากร ICS

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย 1. บทน า

การเกดขนของสาธารณภย แตละครงแตละเหตการณถอเปนภาวะวกฤตหรอสถานการณฉกเฉนทตองอาศยระบบคดในการจดการทเปนระบบคดเดยวกน และมเครองมอในการจดการภาวะวกฤตทเปนระบบเดยวกน จงจะท าใหการจดการแกไขปญหาเปนไปดวยประสทธภาพ ลดการสญเสย ในชวตและทรพยสน ของประชาชนรวมทงสวนรวม

เครองมอของการบรหารหนงทเชอวานาจะเปนเครองมออนเหมาะสมตอการจดการ ในภาวะวกฤต หรอภาวะฉกเฉน คอ “ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS)” ระบบบญชาการเหตการณ คออะไร มความส าคญอยางไร ปรากฏในขอเขยนทน าเสนอตอไปน

ระบบการบญชาการเหตการณ คอ ระบบทใชเพอการสงการ ควบคม และประสาน ความรวมมอของแตละหนวยงานในการบรหารสถานการณฉ กเฉนสาธารณภย ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดมทรพยากรไปยงทเกดเหต เพอบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรลเปาหมาย และมประสทธภาพ

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดตระหนกถงความส าคญและประโยชนของการน าระบบบญชาการเหตการณมาใชในการบรหารจดการในสถานการณวกฤต จงไดจดท าสรปสาระส าคญหลกการของระบบบญชาการเหตการณเบองตน โดยองหลกการและองคความรทางวชาการจาก Federal Emergency Management Agency (FEMA) ประเทศสหรฐอเมรกา ทงน เพอใหผ เขารบการอบรมในพนท ไดใชประโยชนและน าไปประยกตใชในทางปฏบต

อนง เนองจากหลกการของระบบบญชาการเหตการณดงกลาวเปนหลกการทตงอยบนพนฐาน และโครงสรางการบรหารจดการภยพบตของประเทศสหรฐอเมรกา ท าใหสาระส าคญบางสวน จงยง ไมสมบรณและสอดคลองกบบรบทของสงคมไทย ซงศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดตระหนกถงขอจ ากดดงกลาว จงรเรมด าเนนโครงการพฒนามาตรฐานระบบบญชาการเหตการณ เพอพฒนาแนวทาง และระบบการบญชาการเหตการณ ตลอดจนการสรางคมอในการถายทอดความรเกยวกบระบบบญชาการเหตการณ รวมทงคมอการบญชาการเหตการณทสอดคลองกบสงคมไทย ซงขณะนอยในระหวางการด าเนนการ

ระบบการบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอบรหารสถานการณฉกเฉน

2

2. ความเปนมาของระบบการบญชาการเหตการณ แนวคดระบบการบญชาการเหตการณถกพฒนาขนเมอประมาณ 40 ปทผานมา หลงจากท

ประเทศสหรฐอเมรกาตองประสบกบความเสยหายอยางรายแรงอนเกดจากไฟปาทางตอนใตของรฐแคลฟอรเนย ในป พ.ศ.2513 (ค.ศ. 1970)

อยางไรกตาม แมหนวยงานทปฏบตการฉกเฉนดานอคคภยของมลรฐจะพยายามตอบโต กบไฟปาในครงนนอยางสดความสามารถ แตกยงประสบปญหาในการประสานการปฏบตทมประสทธภาพ อนเนองจากการทมหลายหนวยงานมาปฏบตงานรวมกนโดยเฉพาะอยางยงการสอสารและการประสานงาน เชน การใชถอยค าและศพททไมเปนมาตรฐานเดยวกน การสอสารทไมเปนมาตรฐานและขาดเอกภาพ ตลอดจนมหลายระบบ การขาดแผนการปฏบตทมประสทธภาพ เปนตน จากปญหาดงกลาวจงเปนทมาของการพฒนารปแบบของระบบการบญชาการเหตการณในเวลาตอมา

3. นยามและแนวคดพนฐานของระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System : ICS) ระบบบญชาการเหตการณ หมายถงแนวคดทเปนมาตรฐานหนงเดยวทสามารถใชรบมอกบเหตการณหรอภาวะฉกเฉนในทเกดเหตไดทกชนด และยงสามารถบรณาการโครงสรางองคกรในการจดการ กบเหตการณทงทมความซบซอน โดยมองขามเสนแบงขอบเขตอ านาจหนาทของแตละหนวยงาน ดงนน ICS จงมจดเดนส าคญกลาวคอ 1. เปนกรอบแนวคดมาตรฐานในการปฏบตเพอจดการเหตการณทกประเภททงทเปนเหตการณ ทเกดขนกระทนหน ฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต 2. เปนระบบทสนบสนนการใหขอมลทแมนย า มการวางแผน และค านวณคาใชจายทคมคาและมประสทธภาพ 3. เปนระบบทสามารถปรบเปลยนการจดองคกรแบบบรณาการใหเหมาะสม สอดคลองกบความซบซอนของเหตการณทเกดขน กลาวคอเปนองคกรชวคราว ไมมโครงสรางหรอการบรหารแบบถาวร (Modular Organization) ดงนน โครงสรางองคของระบบ ICS จงมลกษณะทยดหยน ไมตายตวสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสมของแตละเหตการณ 4. เปนโครงสรางองคกรในการจดการกบสาธารณภย ทสามารถน าเอาทกษะความสามารถดานเทคนคเฉพาะทางมาผสมผสานอยภายใตองคกร ICS ไดอยางลงตว 5. ICS ถกใชเปนพนฐานในการกภยซงเปนภารกจประจ า รวมทงสามารถใชกบภาวะฉกเฉน ทส าคญอน ๆ ไดดวย 6. ในชวงเวลาเหตฉกเฉน ภายใตระบบ ICS เจาหนาทจะปรบบทบาทหนาทต าแหนง “ทปฏบตประจ า” และไปปฏบตหนาทภายใตโครงสรางองคกร ICS ตามทไดรบมอบหมาย 7. เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ หรอแมแตก าลงคนจากหนวยตาง ๆ ไมวาจะเปนหนวยต ารวจ ทหาร หนวยการแพทย ผ เชยวชาญทางเทคนค NGOs ฯลฯ

3

3.1 เปาประสงคของการใชระบบบญชาการเหตการณ การใชระบบบญชาการเหตการณมเปาประสงคทเปนหวใจส าคญ 3 ประการ ประกอบดวย (1) ความปลอดภยทงผปฏบตงานและผ อน (2) บรรลวตถประสงคเชงกลยทธ หรอยทธวธ (3) มการใชทรพยากรอยางคมคา และมประสทธภาพ 3.2 ประโยชนของระบบ ICS (1) ระบบ ICS ตอบสนองความตองการในการจดการเหตการณฉกเฉนไดทกรปแบบ

(2) เจาหนาทจากหลากหลายองคกร/หนวยงานสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบและรวดเรว ภายใตโครงสรางการจดการเหตการณแบบเดยวกน (Common Management Structure) (3) เปนระบบซงใหการสนบสนนแกเจาหนาทในการปฏบตงาน (4) กอใหเกดการท างานทมประสทธภาพ และประหยด (Cost Effective) อนเนองจากไมมการท างานทซ าซอน อยางไรกตามในปจจบนมประเทศทน าระบบบญชาการเหตการณ (ICS) มาใชในการจดการกบเหตการณตาง ๆ ไดแก สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย นวซแลนด เมกซโก (ชวงปรบเปลยนส าหรบกรณ ไฟปา) อนเดย (ชวงปรบเปลยน) ศรลงกา (ชวงปรบเปลยน) 4. คณลกษณะพนฐานของระบบบญชาการเหตการณ (Basic Features of ICS) ระบบบญชาการเหตการณ (ICS) มคณลกษณะพนฐานส าคญ ดงน 4.1 การวางมาตรฐาน (Standardization) หมายถง การก าหนดมาตรฐานการใชค าศพทหรอภาษาทวไปเพอใชในการสอสารระหวางเจาหนาทซงเปนสากล เขาใจงาย และเปนทเขาใจรวมกน (Common terminology) ในระหวางการปฏบตงาน อาท ชอต าแหนง ชอวสด เครองมอ อปกรณ หรอการใชภาษาทวไปแทนภาษาเฉพาะวงการ/อาชพ/หนวยงาน เชน ภาษาวทย ค ายอตางๆ เปนตน ทงน การวางมาตรฐานดงกลาวจะชวยใหผปฏบตงานสามารถสอสารและเขาใจตรงกน ลดความผดพลาด ตลอดจนประหยดเวลาในการ ปฏบตงานอกดวย 4.2 การบญชาการ (Command) หมายถงการอ านวยการ สงการ ตลอดจนควบคมภายใตอ านาจหนาทชดเจนตามกฎหมาย หรอทไดรบมอบหมาย ซงในพนทเกดเหตผบญชาการเหตการณ (Incident Commander) จะเปนผ ทมอ านาจในการบญชาการ อยางไรกตาม ผ ทจะเปนผบญชาการเหตการณนนควรเปนผ ทผานการฝกอบรม มประสบการณ ตลอดจนมความเชยวชาญในการบญชาการเหตการณนน ๆ ซงในประเดนน อาจมความเปนไปไดวาผบญชาการเหตการณจงไมจ าเปนตองเปนผ ทมต าแหนงหนาทสงสด ในบรรดาเจาหนาททอย ณ ทเกดเหตนนกได ทงน ในการบญชาการเหตการณภายใตระบบ ICS ประกอบดวยหลกการส าคญกลาวคอ

4

(1) สายบงคบบญชา (Chain of Command) และเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) สายบงคบบญชา หมายถง ความสมพนธตามล าดบชนระหวางผ บงคบบญชากบผใตบงคบบญชา ลดหลนกนลงมาเรอยๆ ขณะทเอกภาพในการบงคบบญชา หมายถงการควบคมบงคบบญชาโดยอ านาจสทธมาอยทบคคลใดบคคลหนง หลกเอกภาพในการบงคบบญชากคอ การมผบงคบบญชาเพยงผ เดยว ดงนนเจาหนาทผปฏบตงานจงมหนาทตองรบมอบงาน/ภารกจ และรายงานตอผบงคบบญชาเพยงคนเดยว ภายใตระบบ ICS การยดหลกสายบงคบบญชา และเอกภาพในการบงคบบญชาจะชวยสรางความชดเจน ลดความสบสน ซงเกดจากความขดแยงกนในการสงการ เนองจากผบงคบบญชาทเปนหวหนาในแตละระดบจะตองสามารถควบคมก ากบดแลการปฏบตงานของบคลากรภายใตบงคบบญชาของตนเอง

(2) การแตงตงและการถายโอนอ านาจการบญชาการ (Establishment and Transfer of

Command) การถายโอนอ านาจการบญชาการ หมายถง การโอนอ านาจการบญชาการจากผบญชาการเหตการณผหนงสอกผหนง ซงในการโอนอ านาจการบญชาการในแตละครงนนตองมสรปสถานการณ (Briefing) กอนโอนอ านาจฯ ทกครง ทงนโดยอาจกระท าเปนลายลกษณอกษร ดวยวาจา หรอทงสองประการ อนง การโอนอ านาจการบญชาการเหตการณจะเกดขนในกรณท :

มบคคลทไดรบการยอมรบวาเปนผ มความเหมาะสมมากกวาเขามาปฏบตงาน ซงไมจ าเปนวาผ ทจะรบโอนอ านาจการบญชาการเหตการณผนนจะตองมเปนผด ารงต าแหนงสงกวาเสมอไป

สถานการณมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ซงสงผลใหตองปรบเปลยนการบญชาการใหเหมาะสมสอดคลองตามกฎหมาย

เ มอสถานการณยดเยอ และมความจ าเปนตองมการผลดเปลยนเจาหนาทผปฏบตงานเพอความตอเนอง‏ในการปฏบตงาน

เมอสนสดภารกจ จะมการสงมอบความรบผดชอบคนเจาของพนท

อ ำนำจสงกำร

5

หนวย

ดบเพลง

หวหนาสวนปฏบตการ

หนวยแพทยฉกเฉน

ต ารวจ

บคลากร

Unified Command

Single Command Structure

Unity of Command

(3) การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถงการจดการเหตการณทหลายหนวยงาน และมหนาทรบผดชอบทแตกตางกนสามารถประสานแผน การท างานในทเกดเหตรวมกนภายใตวตถประสงค และกลยทธการท างานเดยวกนไดอยางมประสทธภาพได การบญชาการรวมจะท าใหผ บญชาการเหตการณสามารถตดสนใจภายใตโครงสรางการบญชาการเดยวได (Single Command Structure) ถงแมวาผ ใตบงคบบญชาจะมาจากหลากหลายหนวยกตาม ซงนนหมายความวาผใตบงคบบญชาเหลานนจะตองรกษาไวซงเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) โดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบตอหวหนาเพยงผ เดยวเชนกน

ดงนน การปฏบตงานเปนทมในลกษณะการบญชาการรวมนนจะสามารถลดการท างาน ทซ าซอนและขาดประสทธภาพอนเกดจากการท างานแบบตางคนตางท าของแตละหนวยซงมาจากทงหลากหลายหนวย หลากหลายหนาท รวบถงขอบเขตพนทรบผดชอบทงในเชงพนท และอ านาจการบรหารการปกครองทปราศจากระบบตลอดจนโครงสรางการท างานเดยวกน (Common System or Organizational Framework) จดเดนของการบญชาการรวมทส าคญคอ การบญชาการรวมจะสงเสรมใหเกดการสนบสนนการบรณาการทรพยากรการปฏบตงานผานกระบวนการวางแผนเชงยทธวธ และวตถประสงคเชงกลยทธในภาพรวมการจดการกบเหตการณ

4.3 การวางแผน/โครงสรางการจดองคกร (Planning / Organizational Structure) คณลกษณะพนฐานส าคญของ ICS ในสวนของการวางแผนและโครงสรางการจดองคกร ประกอบดวยสาระส าคญ 4 ประการกลาวคอ

6

(1) การบรหารโดยยดวตถประสงค (Management by objectives: MBO) ระบบ ICS เปนระบบในการบรหาร สงการเพอจดการกบสถานการณบนพนฐานของการก าหนดวตถประสงคการท างาน โดยการสอสารวตถประสงคทไดก าหนดไวทวถง ชดเจนทงองคกร และผปฏบตใหรบทราบวตถประสงคผานกระบวนการวางแผนรวมกน ทงน ขนตอนส าคญในการก าหนดวตถประสงค ประกอบดวย 6 ขนตอนหลก ดงน ขนตอนท 1: ท าความเขาใจนโยบายและแนวทางของหนวยงาน (Understand agency policy and direction) ขนตอนท 2: ประเมนสถานการณ (Assess Incident Situation) ขนตอนท 3: ก าหนดวตถประสงคในการจดการกบเหตการณ (Establish Incident Objectives) ขนตอนท 4: เลอกยทธวธทเหมาะสมเพอใหสามารถบรรลซงวตถประสงคทก าหนด (Select appropriate strategy or strategies to achieve objectives) ขนตอนท 5: ด าเนนการตามยทธวธ (Perform tactical direction) ขนตอนท 6: ก ากบ ตดตามการด าเนนการตามยทธวธ อยางไรกตาม ถงแมวตถประสงคในการจดการกบเหตการณจะถกก าหนดตามขนตอนดงกลาวแลวกตาม แตการก าหนดวตถประสงคในภาพรวมของเหตการณตองอยบนพนฐานส าคญทควรค านงถงตามล าดบ

(2) การจดท าแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP)

ในทกๆเหตการณในระบบ ICS จะตองมการจดท าแผนเผชญเหตเพอตอบโตตอสถานการณทกครงโดยอาจจ าเปนลายลกษณอกษร หรอดวยวาจา เวนแตกรณทเปนเหตการณเกยวกบสารเคมและวตถอนตรายทจ าเปนตองจดท าแผนเผชญเหตทเปนลายลกษณอกษรทชดเจน เน องจากมกระบวนการด าเนนการ/ปฏบตการทางเทคนคเฉพาะดาน แตอยางไรกตาม โดยปกตแผนเผชญเหตนน ตองระบรายละเอยดส าคญประกอบดวย

วตถประสงคของเหตการณ (Incident Objectives) รายละเอยดภารกจ และกจกรรมทตองด าเนนการ รวมถงผ รบผดชอบ หวงระยะเวลาในการปฏบตงาน (Operational Period)

จะเหนไดวารายละเอยดดงกลาวในแผนเผชญเหต เปนการตอบค าถามส าคญ “What, Who, How, and what if” นนเอง

1. ความปลอดภยของชวต (Life Safety)

2. การควบคมสถานการณไมใหลกลาม/ขยายตว (Incident Stabilization)

3. รกษาทรพยสน และสงแวดลอม (Property Preservation)

7

(3) โครงสรางองคกรแบบ Modular organization เปนลกษณะพนฐานส าคญของระบบ ICS โครงสรางองคกรแบบ Modular เปนโครงสรางขององคกรทขยายตวจากบน - ลาง (Top - Down) และสามารถปรบเปลยนขยายหรอลดขนาดตามความเหมาะสมของประเภทและความซบซอนของแตละเหตการณ ดงนน โครงสรางองคกรแบบนจงมจดเดนทความยดหยน และความคลองตวซงจะท าใหสามารถประสานการปฏบตในการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ เนองจาก

วตถประสงคของแตละเหตการณจะเปนปจจยก าหนดขนาดของโครงสรางองคกร ICS การก าหนดหนาท/ต าแหนง ตามโครงสรางองคกร ICS จะถกก าหนดขนตามเหตผล

และความจ าเปนในแตละเหตการณเทานน โครงสรางแตละสวนทก าหนดขนจะมผ รบผดชอบ ภายใตองคกร ICS ไมมความสมพนธเชงโครงสรางการบรหารงาน/ขอบเขตอ านาจ

หนาทของแตละหนวยงาน เจาหนาทผปฏบตภายใตองคกร ICS จะปรบเปลยนหนาทความรบผดชอบประจ า

ของตนสงกดเปนการชวคราว และมาขนตรงการบงคบบญชาในระบบ ICS และภายหลงเสรจสนภารกจกจะกลบ ไปปฏบตหนาทตามตนสงกดเดม (4) ชวงการควบคมทเหมาะสม (Manageable span of control)

ชวงการควบคมเปนคณลกษณะพนฐานทส าคญอกประการหนงของระบบ ICS ชวงการควบคม หมายถง สงซงแสดงใหทราบวาผ บงคบบญชาคนหนง มขอบเขตความรบผดชอบเพยง ใด มผใตบงคบบญชากคน มหนวยงานอยในความควบคมรบผดชอบกหนวยงาน มทรพยากรทตองบรหารจดการกหนวย ทงนเนองจากหวหนาจะตองสามารถทจะก ากบดแล ควบคมการปฏบตงาน บรหารจดการทรพยากร ตลอดจนสอสารกบผปฏบตงานภายใตการบงคบบญชาไดอยางครอบคลม การบรหารสงการในการท างาน จงจะมประสทธภาพ ดงนน ชวงของการควบคมจงเปนหวใจส าคญในการจดการตอสถานการณทมประสทธภาพ ชวงการควบคมขนอยกบปจจยส าคญ 3 ประการ

ประเภทและชนดของเหตการณ ธรรมชาตของงาน/ภารกจ ปจจยความเสยงอนตราย และความปลอดภย ระยะในการบรหารจดการทรพยากรและผปฏบตงาน

อยางไรกด ชวงการควบคมทเหมาะสมควรอยระหวาง 3 - 7 แตชวงของการควบคม ทเหมาะสมทสดคอ 5 ดงนนภายใตโครงสรางองคกร ICS ซงเปนองคกรแบบ Modular ดงกลาวนน ถงแม จะขยายขนาดของโครงสรางใหญขนหรอลดขนาดเลกลงกตาม แตกควรรกษาระดบของชวงการควบคมใหเหมาะสมดวยเชนกน

8

4.4 การจดพนทปฏบตการและการบรหารทรพยากร (Facilities and Resources) 4.4.1 การบรหารจดการทรพยากรอยางครบวงจร (Comprehensive Resource

Management) จากทกลาวมาขางตนวาทรพยากรทใชในการปฏบตงานจะตองบรหารจดการ

อยางมประสทธภาพ ดงนนความถกตอง และสถานะปจจบนของการใชทรพยากรทงทรพยากรก าลงคน และวสด อปกรณในการปฏบตการ และสนบสนนจงเปนองคประกอบส าคญยงในการจดการเหตการณ ทงน กระบวนการบรหารทรพยากรดงกลาวประกอบดวยขนตอนหลก 5 ขนตอน กลาวคอ

(1) การจดแบงประเภท/ชนดของทรพยากร (Categorizing Resources) (2) การสงซอทรพยากร (Ordering Resources) (3) การสงใช และสงทรพยากรออกปฏบตงาน (Dispatching Resources) (4) การตดตามการใชทรพยากร (Tracking Resources) (5) การน าทรพยากรกลบมาใช การบ ารง รกษาและการชดเชยทรพยากร

(Recovering Resources) อนง ทรพยากรในนยามของระบบ ICS แบงออกเปน 2 ประเภทตามวตถประสงคของการ

ใชงาน ไดแก 1) ทรพยากรปฏบตการ (Tactical Resource) หมายถงบคลากรและวสดอปกรณหลกทใชในการปฏบตการ 2) ทรพยากรสนบสนน (Support Resource) หมายถงทรพยากรอนใดทใชในการสนบสนนการปฏบตการ อาท อาหาร อปกรณสอสาร ฯลฯ) ส าหรบทรพยากรปฏบตการในระบบ ICS สามารถจดกลมตามสถานะการปฏบตงานเปน 3 กลม กลาวคอ (1) ปฏบตงานอย (Assigned) หมายถงทรพยากรนนอยระหวางปฏบตการตามภารกจทไดรบมอบหมาย (2) พรอมปฏบตงาน (Available) หมายถงทรพยากรทมสภาพพรอมปฏบตการไดทนททไดรบมอบหมาย (3) ไมพรอมปฏบตงาน (Out of Service) หมายถงทรพยากรทไมอยในสภาพพรอมปฏบตการ (ช ารด, อยระหวางการซอมบ ารง, หยดพกการปฏบตงานชวคราว เปนตน)

ทงน เพอใหเกดการแบงกลมของทรพยากรปฏบตการทชดเจน ณ พนทเกดเหต อาจใชสญลกษณเปนปายบอกขอมลสถานะการใชงานของทรพยากรตามสทเปนมาตรฐานเขาใจรวมกน เชน สเขยว (ปฏบตงานอย) สเหลอง (พรอมปฏบตงาน) และสแดง (ไมพรอมปฏบตงาน) เปนตน

4.4.2 การจดพนทปฏบตการในท เกดเหต และส งอ านวยความสะดวกในการปฏบตการ (Incident locations and facilities)

ผบญชาการเหตการณจะก าหนดพนทปฏบตการ และสถานทอ านวยความสะดวกสนบสนนในบรเวณใกลเคยงพนทเกดเหตตามความเหมาะสมโดยจะก าหนดตามความจ าเปน และความซบซอนของแตละเหตการณเทานน กลาวคอ

9

S

(1) ศนยบญชาการเหตการณ (Incident Command Post: ICP)เปนสถานททใชในการบญชาการเหตการณของผบญชาการเหตการณในพนทเกดเหต จะเหนไดวาเมอเกดเหตการณใด ๆ เปนหนาทความรบผดชอบส าคญทผ บญชาการเหตการณจะตอง “สถาปนาระบบการบญชาการ/สงการ” เพอประสานการปฏบตการ โดยจะตองก าหนดสายการบงคบบญชาและระบบการสอสารในทเกดเหตทชดเจน วธการส าคญประการหนง

ในการสถาปนาระบบสงการ คอการจดใหม “ศนยบญชาการเหตการณ” เพอใหเปนสถานททผบญชาการเหตการณใชในการก ากบดแลการปฏบตงานในภาพรวมไดทกระดบ ทงนในแตละเหตการณจะมศนย

บญชาการเหตการณเพยงจดเดยวเทานน ถงแมวาเหตการณดงกลาวอาจจะเกยวของกบการปฏบตงาน ของหนวยงานตาง ๆ หลายหนวยรวมกนหรอทเรยกวา “การบญชาการรวม” กตาม

อยางไรกตาม ศนยบญชาการเหตการณ อาจอยในรปของสถานททตดตงชวคราว เชน เตนท หรอรถบญชาการเหตการณเคลอนท หรอบรเวณอนใดทสามารถควบคมดแล สงการในภาพรวมของเหตการณกได กลาวคอควรอยภายในบรเวณทใกลเคยงกบจดเกดเหตมากทสดเทาทจะเปนไปได แตควรจะอยภายนอกเขตอนตราย/บรเวณทมความเสยงไดรบผลกระทบจากเหตการณ ทงนสญลกษณแสดงศนยบญชาการเหตการณในพนทเกดเหตอาจก าหนดเปนธงสน าเงนและขาว หรอเครองหมายทชดเจนอยางอนทเหนไดชดเจน เชน ไฟฉกเฉนสเขยว (Green rotating or flashing light) ซงเปนมาตรฐานและเขาใจรวมกน

(2) จดระดมทรพยากร (Staging Area)

เปนสถานททตงขนชวคราวในบรเวณ หรอใกลเคยงพนทเกดเหต เปนพนทส าหรบการระดมทรพยากรทงก าลงคน หรอวสด อปกรณทมความพรอมเพอรอรบการมอบหมาย

ภารกจในการออกปฏบตการ อยางไรกตามผบญชาการเหตการณอาจก าหนดจด

ระดมทรพยากรไดมากกวาหนงแหงตามความเหมาะสมแลวแตกรณ ในกรณทสถานการณขยายตว/ลกลาม จ าเปนตองใชทรพยากรในการปฏบตการเพมมากขนดวย อาจมการก าหนดจดพนทระดมพลหลายแหงเพอใหสะดวกแกการเขาปฏบตการ และหลกเลยงปญหาทอาจเกดขนจากการรวมทรพยากรหลายชนด เขาดวยกนมากเกนไป

ส าหรบขอพจารณาสถานทซงทตงของจดระดมทรพยากรนนควรจะตงอยใกลกบบรเวณ ทเกดเหตเพอใหสามารถใหสามารถสงก าลงพล และวสดอปกรณเขาปฏบตการไดอยางรวดเรว และทนเวลา แตอยางไรกตาม ควรมระยะหางพอสมควรเพอความปลอดภย และพนจากผลกระทบจากเหตการณทอาจเกดขนอยางฉบพลน นอกจากน ในการบรหารจดการบรเวณพนทจดระดมทรพยากรผบญชาการเหตการณจะตองแตงตงเจาหนาทรบผดชอบควบคมพนทดงกลาวโดยมหนาทความรบผดชอบ

รายงานตวตอหวหนาสวนปฏบตการหรอผบญชาการเหตการณ ตรวจสอบขนตอนการรายงานตว (Check in) ของบคลากร และอปกรณทน ามาใชใน

การปฏบตการ ตอบรบการรองขอรบการสนบสนนทรพยากรตาง ๆ โดยมอบหมายทรพยากรทมอย

10

ตดตามดแลสถานะของทรพยากรทมอย รายงานถงสถานการณของทรพยากรในพนทจดระดมทรพยากรใหหวหนาสวน

ปฏบตการหรอผบญชาการเหตการณไดทราบ

นอกจากนในสวนของการก าหนดพนททเปนจดระดมทรพยากรนน มปจจยทเปนขอพจารณาส าคญในการเลอกและก าหนดสถานทตงของจดระดมทรพยากร ดงน

ระยะหางระหวางจดระดมทรพยากรกบภารกจในการปฏบตการท ได รบมอบหมาย (Proximity to Operational Assignments) โดยหลกการจดระดมทรพยากรควรจะตงอยหางจากสถานทเกดเหตไมควรเกน 5 นาท ซงอาจเปนไปไดยากในทางปฏบตขนอยกบแตละเหตการณ แตทงนควรอยใกลกบการปฏบตงานทไดรบมอบหมายมากทสดเทาทจะเปนไปได

เสนทางในการเขาถง (Access Routes) การก าหนดพนททเปนจดระดมทรพยากร ควรค านงถงเสนทางทสามารถเขาถงพนทเกดเหตไดโดยงาย

พนท วาง (Space) จดระดมทรพยากรจะตองมบรเวณกวางขวางเพยงพอทจะสามารถ จดวางทรพยากรทมอยไดโดยสะดวก ขณะเดยวกนควรจะมพนทกวางเหลอพอทจะท าการขยายบรเวณออกไปได ถาหากสถานการณมขนาดใหญ และตองการใชทรพยากรมากขน

ความปลอดภย (Security) การก าหนดพนททเปนจดระดมทรพยากรตองค านงถงความปลอดภยตอเจาหนาทผปฏบตงาน และทรพยากรตาง ๆ

จดระดมทรพยากรควรทจะสามารถเคลอนยายไปยงจดใหมไดถามความจ าเปน แตตองมการก าหนดไวอยางชดเจนเสมอ

จดระดมทรพยากรแตละแหงจะถกก าหนดขนและตงชอใหเปนไปตามสถานทเกดเหตเชนเดยวกบศนยบญชาการเหตการณ (ICP)

(3) ฐานทตง (Base)

หมายถงสถานทตงของสวนซงท าหนาทประสานงานและบรหารงานสวนตาง ๆ ทปฏบตหนาทในสถานทเกดเหต รวมทงเปนทสถานทปฏบตงานของสวนสนบสนน (Logistics) ดวย ผ บญชาการเหตการณอาจจะจดตงฐานขนเพอใหบรการพนฐานและสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ส าหรบสถานการณนน ๆ ในกรณทสถานการณทเกดขนครอบคลมพนทบรเวณกวาง หรอถาผบญชาการเหตการณคาดการณวาเหตการณจะด าเนนตอเนองจ าเปนตองใชทรพยากรจ านวนมาก ดงนนเพอหมนเวยนสบเปลยนการปฏบตงานตามภารกจทไดรบมอบหมาย อาจก าหนดใหมฐานสนบสนนการปฏบตการไดเชนกน นอกจากน วตถประสงคการตงฐานทส าคญอกประการคอใชเปนสถานทส าหรบจดวางทรพยากรทหยดบรการชวคราว (Out of service)

โดยปกตในสถานการณหนง ๆ ควรจะมฐานเพยงแหงเดยวเชนเดยวกบ ICP รวมทงมการตงชอใหกบฐานตามสถานทเกดเหตกได นอกจากนเมอผบญชาการเหตการณก าหนดใหมฐาน ผบญชาการเหตการณจะแตงตงผจดการฐานขนดวย เพอปฏบตหนาทอ านวยความสะดวกของสวนสนบสนน

11

ทงน ผจดการฐานตองรายงาน และขนตรงตอการบงคบบญชาของผบญชาการเหตการณ หรอ รองผบญชาการเหตการณแลวแตกรณ ส าหรบสญลกษณมาตรฐานของฐานแสดงไดดงภาพ

การจดพนทปฏบตการอนๆ ในบางสถานการณอาจจ าเปนตองมการจดพนทปฏบตการอน ๆ เพอสนบสนนการ

ปฏบตงาน ไดแก แคมป (Camps) ลานจอด (Helibase) และจดขน - ลงเฮลคอปเตอร (Helispot) จดรวบรวมผบาดเจบ ฯลฯ แคมป (Camps)

คอ พนทภายในพนทเกดเหตซงแยกตางหากจากฐาน เปนสถานทส าหรบเกบทรพยากร ทใชสนบสนนการปฏบตการทไมสามารถใชงานได และยงเปนสถานทตงชวคราวภายในพนทเหตการณทใชในการเตรยมเสบยงอาหาร น า เปนทใชนอน/พกผอน และทสขอนามยของผ ปฏบตงาน ทงน ผ บญชาการเหตการณ อาจก าหนดใหมแคมปหลายแหงแลวแตความจ าเปนและความเหมาะสมของแตละเหตการณ สญลกษณมาตรฐานสากลของการก าหนดคายแสดงไดดงภาพ

ลานจอด และจดขน-ลงเฮลคอปเตอร (Helibases and Helispots)

ลานจอดเฮลคอปเตอร ใชในกรณเหตการณทตองอาศยการปฏบตการทางอากาศสนบสนนการปฏบตงาน ลานจอดเฮลคอปเตอร (Helibase) โดยทวไปมกจะใชในสถานการณทตอเนองเปนเวลายาวนาน ใชส าหรบเปนทจอดเฮลคอปเตอรเพอหยดพกชวคราว เตมเชอเพลง หรอซอมบ ารง สวนจดขน - ลงเฮลคอปเตอร (Helispots) เปนพนทส าหรบจอดขน - ลงชวคราวเพอรบสงเจาหนาท/อปกรณ ซงอาจก าหนดใหมมากกวาหนงจดได แสดงดวยสญลกษณมาตรฐาน ดงน

B

C

H

12

จดระดมผทไดรบบาดเจบ (Casualty Collection Points : CCP)

แมจดระดมผ ทไดรบบาดเจบจะไมใชการจดสถานททเปนพนทปฏบตการในทเกดเหตอยางเปนทางการ แตกเปนสงจ าเปนในกรณทมผบาดเจบเปนจ านวนมาก CCP จะถกจดตงขนเพอใชในการรกษาพยาบาลในเบองตนใหแกผ ไดรบบาดเจบ และเปนจดทจะน าผบาดเจบสงตอไปยงโรงพยาบาล ทงน พนทในจดระดมผไดรบบาดเจบ จะคดแยกผบาดเจบออกเปน 4 กรณ ไดแก

I (Immediate Treatment) หมายถงผบาดเจบทตองการการรกษาในทนท D (Delayed Treatment) หมายถงผบาดเจบในกรณไมเรงดวนมาก Deceased หมายถงส าหรบผ เสยชวตซงควรแยกไวตางหากจากจดปฐมพยาบาล Minor หมายถงบรเวณผบาดเจบทตองการการปฐมพยาบาลเพยงเลกนอย

4.5 การจดการดานการสอสารและการบรหารขอมล (Communications/Information Management) ประกอบดวย 2 สวน

5.5.1 การบรณาการดานการสอสาร (Integrated communications) เปนคณลกษณะพนฐานทส าคญของระบบ ICS การสอสารในแตละเหตการณทเกดขนจะด าเนนการโดยการสถาปนาและใชแผนการสอสารเดยวกน ดวยการใชระบบ เครองมออปกรณ ขนตอน ทสามารถใชในการปฏบตการรวมกนไดอยางเปนระบบ (Interoperability) อยางไรกตาม การพฒนาระบบการสอสารเปนสงส าคญทตองมการวางแผนไวลวงหนา ทงน องคประกอบส าคญของการบรณาการการสอสารแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย

(1) โหมด (Modes) หมายถงวธการ รปแบบทเปนระบบฮารดแวซงใชในการถายทอด/เผยแพรขอมล (2) แผนการสอสาร (Planning) หมายถงการใชทรพยากรสอสารในภาพรวม (3) เครอขาย (Network) หมายถงขนตอนกระบวนการในการถายทอดขอมลทงภายในและภายนอกองคกร

H-3

ฐานจอดเฮลคอปเตอร (Helibase)

(Helibase)

จดขน - ลงเฮลคอปเตอร (Helispots)

(Helibase)

การจดพนทปฏบตการ

13

5.5.2 การจดการขอมลและการขาว (Information and intelligence management) เปนคณลกษณะส าคญของการจดการเหตการณ ในระบบ ICS โดยจะตองจดใหมกระบวนการรวบรวมขอมล การแลกเปลยนขอมล และการบรหารจดการตอเหตการณทเกดขนบนพนฐานของขอมลและการขาวทรวดเรว ถกตอง แมนย า

4.6 การด าเนนงานอยางมออาชพ (Professionalism) เปนคณลกษณะพนฐานอกประการหนงของระบบ ICS ประกอบดวย

4.6.1 ความรบผดชอบ (Accountability) เปนหลกการส าคญและจ าเปนอยางยงในการปฏบตการภายใตระบบ ICS ในประเดนนมงเนนทความรบผดชอบทแตละบคคลจะตองปฏบตไปตามนโยบาย แนวทางของหนวยงาน หรอแมแตขนตอน กฎ ระเบยบของภาครฐหรอทองถน ดงน

(1) การรายงานตว (Check in) เจาหนาททกคนจะตองเขารายงานตวเพอรบมอบภารกจตามขนตอนกระบวนการทผบญชาการเหตการณก าหนด

(2) แผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) เจาหนาทผปฏบตจะตองด าเนนการตามแนวทางทก าหนดไวในแผนเผชญเหต

(3) เอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) เจาหนาทผปฏบตจะขนการบงคบบญชาตรง และรบมอบภาจกจจากหวหนาเพยงคนเดยวเทานน

(4) ชวงการควบคม (Span of Control) หวหนาจะตองสามารถควบคม ก ากบดแลการปฏบตของผใตบงคบบญชา ตลอดจนสอสาร และบรหารจดการทรพยากรทอยในความรบผดชอบได

(5) การตดตามการใชทรพยากร (Tracking Resource) หวหนาจะตองบนทกและรายงานสถานะการใชทรพยากรทอยในความรบผดชอบใหเปนปจจบน

4.6.2 การสงออกไปปฏบตงาน และการเคลอนก าลง (Dispatch/Deployment) ในทก ๆ เหตการณจ าเปนทจะตองมการประเมนสถานการณ และการตอบโตตอเหตการณตองมการวางแผน และปฏบตตามแผน เพอใหการบรหารจดการทรพยากรทงก าลงคน และวสดอปกรณในการปฏบตการมประสทธภาพและปลอดภย ดงนน การจดสงทรพยากรออกไปปฏบตงานจะกระท าไดกตอเมอไดรบการรองขอการสนบสนน หรอไดรบมอบหมายภารกจจากผ มอ านาจโดยชอบเทานน

5. โครงสรางการจดองคกรของระบบการบญชาการเหตการณ การจดองคกรเพอตอบโตเหตฉกเฉนในระบบบญชาการเหตการณ เปนการจดองคกรตาม

ภารกจหนาทความรบผดชอบ (Functional Responsibility) ซงแบงออกเปน 2 สวนหลก ไดแก 1) สวนบญชาการ (Command) และ 2) สวนอ านวยการ (General Staff) โดยแตละสวนประกอบดวยโครงสรางการรบผดชอบตามหนาท ดงน

14

5.1 สวนบญชาการ (Command) เปนสวนทรบผดชอบก าหนดวตถประสงค/เปาหมาย

จดล าดบความส าคญ และรบผดชอบกบการตอบโตเหตฉกเฉนโดยรวม (Overall Responsibility) ประกอบดวย 5.1.1 ผบญชาการเหตการณ (Incident Commander: IC) เปนผ รบผดชอบการจดการ

กบเหตการณ ซงมบทบบาทส าคญทงในเรองการก าหนดวตถประสงคในการบรหารจดการตอเหตการณ ใหแนวทางการจดท าแผนเผชญเหต ประเมนความตองการของเจาหนาท รวมทง สรางความมนใจในความปลอดภยของเหตการณ และใหขอมลผ ทมสวนเกยวของ ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทงหมดของเหตการณในภาพรวม แตทงน ผบญชาการเหตการณจะรบผดชอบกจกรรมและหนาทในทกดานจนกวาจะมการมอบหมาย หรอแตงตงเจาหนาทมารบผดชอบดงจะกลาวตอไป

5.1.2 เจาหนาทผประสานงานหลก (Command Staff) เปนผสนบสนนการบญชาการของผบญชาการเหตการณในการบรหารสถานการณฉกเฉน ซงผ บญชาการเหตการณจะเปนผแตงตงขนตามความจ าเปน เหมาะสมในแตละเหตการณ ไดแก

(1) เจาหนาทประชาสมพนธ (Public Information Officer : PIO) มหนาทความรบผดชอบเปนศนยกลางในการกระจายขอมลขาวสารแกสอมวลชนและหนวยงานอนๆ โดยจะรวบรวมขอมลเกยวกบเหตการณทเกดขนทงสาเหตการเกดภย ความเสยหายทเกดขน การชวยเหลอทด าเนนการไปแลว และแผนการทจะด าเนนการตอไป เพอรายงานผบญชาการเหตการณ และเผยแพรประชาสมพนธสประชาชนไดรบทราบสถานการณทมความเปนปจจบน โดยในเหตการณหนง ๆ ผบญชาการเหตการณจะแตงตงเจาหนาทประชาสมพนธเพยง 1 คน อยางไรกตาม หากเหตการณนนมความคาบเกยวหลายพนทอาจมผชวยไดตามความจ าเปน

(2) เจาหนาทประสานงาน (Liaison Officer : LO) มหนาทความรบผดชอบเปนศนยกลางการตดตอสอสาร กบเจาหนาทจากหนวยงานสนบสนนและชวยเหลอการปฏบตงาน ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานอน ๆ ทเกยวของกบเหตการณทงหมด ทงน ในแตละเหตการณผบญชาการเหตการณจะแตงตงเจาหนาทประสานงานเพยง 1 คน แตอาจมผชวยไดตามความจ าเปนเหมาะสมแลวแตกรณ

(3) เจาหนาทดานความปลอดภย (Safety Officer : SO) มหนาทรบผดชอบตดตาม ดแล ประเมนความเสยงและด าเนนมาตรการดานความปลอดภยแกเจาหนาททปฏบตงาน รวมทงให

ผบญชาการเหตการณ

สวนปฏบตการ สวนแผนงาน สวนสนบสนน สวนการบรหาร

เจาหนาทประสานงาน

เจาหนาทประชาสมพนธ

เจาหนาทดานความปลอดภย

สวนบญชาการ

สวนอ านวยการ

15

ค าแนะน าดานความปลอดภยแกผ บญชาการเหตการณ ทงน ในหนงเหตการณผ บญชาการเหตการณ จะสามารถแตงตงเจาหนาทดานความปลอดภยเพยง 1 คน และอาจมผชวยไดตามความเหมาะสมตามความ จ าเปนแลวแตเหตการณ

5.2 สวนอ านวยการ (General Staff) ประกอบดวยโครงสรางหลก 4 สวนส าคญ ดงน 5.2.1 สวนปฏบตการ (Operations) มหนาทปฏบตการตามยทธวธ จดสรรและก ากบ

ดแลทรพยากรในการตอบโตเหตฉกเฉน (Direct Tactical Actions) 5.2.2 สวนแผนงาน (Planning) มหนาทหลกในการจดท าแผนเผชญเหต (Incident

Action Plan: IAP) เพอเปนแนวทางในการพฒนายทธวธการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงค ตลอดจนรวบรวม ประเมนผลขอมล และรกษาสถานะของทรพยากร (Prepare action Plan – maintain recourse and situation status)

5.2.3 สวนสนบสนน (Logistics) รบผดชอบจดหา สนบสนนทรพยากรและการบรการ ทจ าเปนในการสนบสนนการตอบโตเหตการณ (Provide support)

5.2.4 สวนการบรหาร (Finance/Administration) มหนาทตรวจสอบการใชจาย ทเกยวของกบการตอบโตเหตฉกเฉน จดท าบญช จดซอจดหาวสดอปกรณ บนทกเวลาการปฏบตงานและประเมนคาใชจาย (Cost Accounting and Procurements)

ทงน 5 สวนภารกจหนาทความรบผดชอบดงกลาวเปนโครงสรางหนาทพนฐานภายใตระบบบญชาการเหตการณทเกดขนโดยทวไป หรอเมอมการเผชญเหตสาธารณภย แตอยางไรกตาม การก าหนดโครงสรางดงกลาวขนจะเตมรปแบบหรอไมขนอยกบความเหมาะสม และจ าเปนในแตละเหตการณเปนส าคญ ในประเดนนจงสะทอนคณลกษณะพนฐานของระบบ ICS ในสวนของโครงสรางองคกรแบบ Modular ไดอยางชดเจน

การบญชาการ (Command Structure) โครงสรางการบญชาการเพอบรหารจดการสถานการณฉกเฉนตามระบบ ICS มอยดวยกน

2 รปแบบ กลาวคอ 1) การบญชาการเดยว (Single Command) เปนโครงสรางการบญชาการพนฐาน

ทผบญชาการเหตการณจะรบผดชอบบรหารจดการเหตการณทงหมดโดยล าพง 2) การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถงการจดการเหตการณทหลาย

หนวยงาน มหนาทรบผดชอบทแตกตางกน หรอแมแตมาจากหลายขอบเขตพนทรบผดชอบ สามารถประสานแผนการท างานในทเกดเหตรวมกนภายใตวตถประสงค และกลยทธการท างานเดยวกนไดอยางมประสทธภาพได การบญชาการรวมจะท าใหผบญชาการเหตการณสามารถตดสนใจภายใตโครงสรางการบญชาการเดยวได (Single Command Structure) ถงแมวาผใตบงคบบญชาจะมาจากหลากหลายหนวยกตาม ซงนนหมายความวาผ ใตบงคบบญชาเหลานนจะตองรกษาไวซงเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) โดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบตอหวหนาเพยงผ เดยวเชนกน

16

ส าหรบเหตการณขนาดเลกการบญชาการเดยวอาจถกน ามาใช กลาวคอหวหนาหนวยทมาถงทเกดเหตหนวยแรก หรอเปนผ เผชญเหตจะท าหนาทเปนผบญชาการเหตการณ (Incident Commander : IC) จนกวาจะไดรบการแทนทดวยการถายโอนอ านาจการบญชาการ กรณการบญชาการเดยวน IC จะเปนผท าหนาทก ากบการด าเนนงานตามภารกจหนาทรบผดชอบหลกของ ICS รวมทงภารกจอนๆ ดวย อยางไรกตาม โครงสรางองคกรของ ICS สามารถทจะขยายเพมหรอลดขนาดไดตามความเหมาะสมของแตละเหตการณ ทเกดขน แตทงนในทกเหตการณไมวาจะมขนาดใหญหรอเลก และสลบซบซอนเพยงใด จะตองมผบญชาการเหตการณเปนผ รบผดชอบในการปฏบตการในพนทเกดเหต จนกวาอ านาจในการสงการถกมอบหมายหรอโอนไปยงผ ทมความเหมาะสม

สวนปฏบตการ (Operations Section) มหนาทความรบผดชอบในการอ านวยการและประสานการปฏบตทางยทธวธ โดยจะด าเนนการ

ตามทไดระบไวในแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP) ทสวนแผนงานจดท าขน รวมทงมหนาทดแลความปลอดภยของเจาหนาท คนหาและก ภย และรายงานสถานการณใหผ บญชาการเหตการณทราบ สวนปฏบตการอยภายใตการก ากบดแลของหวหนาสวนปฏบตการ (Operation Section Chief: OSC)

โครงสรางของสวนปฏบตการจะพฒนาโดยขยายตวจากระดบลางขนบน (Bottom-Up) จากระดบพนท (Division)/กลมภารกจ (Group) จนถงระดบแผนก (Branch) ทงนการขยายโครงสรางของสวนขนอยกบความเหมาะสมและความจ าเปนของแตละเหตการณ โดยปกตสวนปฏบตการมกเปนหนวยแรก ทไปถงทเกดเหต

ระดบบญชาการ

ผบญชาการเหตการณ

สวน

หวหนาสวนปฏบตการ

Branch (แผนก)

Division (พนท....)

Group (กลมภารกจ)

Single Resources (ชดปฏบตการเดยว)

Unit (หนวยปฏบตการ)

AA BB

เมอสถานการณลกลาม/ยดเย อ อาจตองขยายระดบการบญชาการ ในโครงสรางองคกร ICS ตามความเหมาะสมและจ าเปน

17

สวน

ปฏบตการ

Division A

Division B

AA BB

นอกจากนสวนปฏบตการยงรบผดชอบพนทจดระดมทรพยากร (Staging Area) ซงเปนสถานทเตรยมพรอมทรพยากรทงก าลงคน หรอวสด อปกรณทมความพรอมเพอรอรบการมอบหมายภารกจในการออกปฏบตการทางยทธวธ ส าหรบในบางเหตการณทมความจ าเปนตองใชอากาศยาน สวนปฏบตการอาจมหนวยปฏบตการทางอากาศ (Air Operation Branch) สนบสนนการปฏบตงานดวย ส าหรบการจดโครงสรางองคกรการปฏบตของสวนปฏบตการอาจท าไดหลายรปแบบ ดงน 2.1 พนท (Division) เปนการจดโครงสรางองคกรโดยแบงตาม พนท/สภาพทางภมศาสตร ทงน การแบงตามสภาพภมศาสตร ในการปฏบตงานกเพอจ ากดขอบเขตของเหตการณใหอย

ภายใตศกยภาพการท างานของเจาหนาทผปฏบต เชน ไฟปา การแบงโครงสรางหนวยปฏบตอาจแบงเปน

หนวยดบเพลงควบคมสถานการณไฟปาทศเหนอ ทศใต เปนตน แตอยางไรกตาม ในประเดนของชวงการควบคมของแตละพนท กยงคงยดหลกชวงของการควบคมทเหมาะสม เชนกน 2.2 กลมภารกจ (Group) เปนการจดโครงสรางองคกรสวนปฏบตการตามภารกจหนาทความรบผดชอบ หรอไดรบมอบหมาย (Functional) โดยไมจ ากดพนท กลมภารกจทส าคญ อาท กลมภารกจดานการแพทยฉกเฉน กลมภารกจคนหาและกภย กลมภารกจรกษาความปลอดภย เปนตน

2.3 พนทและกลมภารกจ (Division and Group)

เปนโครงสรางการจดองคกรสวนปฏบตการทบรณาการทงการแบงตามพนททางภมศาสตรและกลมภารกจเขาดวยกน การจดโครงสรางวธนมกใชในกรณทเหตการณมความซบซอนและตองการสวนปฏบตการทสามารถสนองตอบตอภารกจความรบผดชอบเฉพาะดาน ขณะเดยวกนพนทเกดเหตยงครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง

สวนปฏบตการ

กลมภารกจ ดานการแพทยฉกเฉน

กลมภารกจ คนหาและกภย

กลมภารกจ รกษาความปลอดภย

18

2.4 แผนก (Branch) เปนโครงสรางองคกรสวนปฏบตการทอาจตงขนโดยแบงตามพนทหรอภารกจ แผนกซงแบง

ตามพนทอาจเกดจากการขยาย/เพมชวงการควบคม หากเปนกรณแผนกตามภารกจอาจเกดจากการจดการภารกจทมความหลากหลาย

2.5 หนวยปฏบตการ (Unit) โครงสรางของหนวยปฏบตการอาจจดรปแบบตาง ๆ เพอให

สอดคลองกบภารกจและวตถประสงคในการเขาปฏบตการในพนทเกดเหต ดงน 2.5.1 ชดปฏบตการผสม (Task Force)

เปนหนวยปฏบตการทมาจากหลากหลายหนวยงานสงกดแตอยภายใตการควบคมดแลโดยตรงของหวหนาหนวยปฏบตการ มหนาทความรบผดชอบและขดความสามารถในการปฏบตงานไดหลากหลายภารกจ อาท ดบเพลง กภย คนหาและชวยชวต 2.5.2 ชดปฏบตการทม (Strike Force) เปนกลมเจาหนาททมาจากหลายหนวยงานเพอปฏบตหนาททไดรบมอบหมาย หรอภารกจเดยวกน มการสอสารประเภทเดยวกน เชน หนวยดบเพลงทมาจากหลายสถานดบเพลง

สวนปฏบตการ

กลมภารกจสขภาพ & ความปลอดภย

กลมงานทวไป

Division A (ฝงตะวนออก)

ผ เชยวชาญดานน า ผ เชยวชาญดานไฟฟา

สวนปฏบตการ

Branch บรหารฉกเฉน

กลมสขภาพ & การแพทย

Branch กฎหมาย Branch สาธารณปโภค

กลมแพทย เฉพาะทาง

กลมควบคม ขอบเขต

กลมสอบสวน กลมขนยายวสด กลมซอมบ ารง

19

ชดปฏบตการทม ชดปฏบตการเดยว

2.5.3 ชดปฏบตการเดยว (Single Resourse) เปนกลมเจาหนาทซงมาจากหนวยงานเดยวและปฏบตภารกจหนาทเพยงภารกจเดยว อาท หนวยสนขต ารวจ (K-9) หนวยอรนทราช

สวนแผนงาน (Planning Section) ในเหตการณทมขนาดของความรนแรงนอย ผบญชาการเหตการณมกจะเปนผ รบผดชอบ

วางแผนดวยตนเอง แตเมอเหตการณขยายความรนแรง ลกลามมากขน ผบญชาการเหตการณ อาจจ าเปนตองก าหนดสวนแผนงานขนมาเปนการเฉพาะ ใหมหนาทในการรวบรวม และประเมนสถานการณ จดท ารายงานสถานการณ และวเคราะหสถานะของทรพยากรทมอยขณะนน แลวจดท าแผนเผชญเหตส าหรบแตละเหตการณ (Incident Action Plan : IAP) ทเกดขน

สวนแผนงานสามารถจดแบงโครงสรางออกเปนหนวยยอย 4 หนวย ประกอบดวย 1) หนวยทรพยากร (Resource Unit) รบผดชอบในการรายงานตว (Check - in) และรกษา

สถานะของทรพยากรทงก าลงคน และเครองมออปกรณ พสดครภณฑทไดรบมอบหมายภารกจใหสงไปปฏบตงาน

2) หนวยสถานการณ (Situation Unit) มหนาทรวบรวม และประเมนผลขอมลสถานการณ จดเตรยมรายงานสถานการณ และรายงานสรป

3) หนวยเอกสาร (Documentation Unit) รบผดชอบแผนเผชญเหต (Incident Action Plan : IAP) ตลอดจนเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบเหตการณทงหมด

4) หนวยถอนก าลง (Demobilization Unit) ในกรณทเกดเหตการณขนาดใหญ และซบซอน หนวยนจะรบผดชอบวางแผนถอนก าลง

ทรพยากรทเสรจสนภารกจใหเปนไปอยางมระเบยบเรยบรอย และปลอดภย

ดบเพลง

ต ารวจ EMS

ชดปฏบตการผสม

20

นอกจากน สวนแผนงานยงรบผดชอบดานผ เชยวชาญเทคนค (Technical Specialist) โดย

วางแผนเตรยมและประสานงานผ เชยวชาญเฉพาะดาน อนจะเปนประโยชนตอการจดการและการรบมอ เมอเกดเหตขนอกดวย สวนสนบสนน (Logistics Section)

มหนาทจดหาสงอ านวยความสะดวก การบรการ และวสดอปกรณตาง ๆ รวมถงบคลากร ทสามารถใชเครองมออปกรณ ยานพาหนะเหลานนเมอไดรบการรองขอรบการสนบสนนจากสวนปฏบตการหรอตามแผนเผชญเหตทไดก าหนดไว รวมทงรวมพฒนาแผนเผชญเหตในสวนของการสนบสนนใหสวนปฏบตการ ทงนหนาทหลกของสวนสนบสนน ประกอบดวย

การสอสาร การบรการทางการแพทยแกเจาหนาท การจดหาอาหาร น าดม และสขอนามยส าหรบเจาหนาทปฏบตงาน วสด/อปกรณ การจดเตรยมสถานทสนบสนนการปฏบตงาน การสนบสนนภาคพนดน

อยางไรกตาม ส าหรบกรณเหตการณฉกเฉนขนาดใหญ อาจจ าเปนตองแบงโครงสรางสวนสนบสนนออกเปน 2 สาขาหลก กลาวคอ

1) สาขาบรการ (Service Branch) ประกอบดวย 1.1) หนวยสอสาร (Communication Unit) รบผดชอบจดท าแผนการสอสาร (ICS

Form 205) วธการสอสาร แจกจายอปกรณทใชสนบสนนระบบสอสาร รวมทงจดตงและก ากบดแลศนยการสอสาร (Incident Communication Center) และสถาปนาระบบสอสาร

1.2) หนวยบรการทางการแพทย (Medical Unit) มหนาทจดท าแผนการบรการทางการแพทย (ICS Form 206) และใหบรการทางการแพทยเบองตน (First Aid and light medical treatment) แกเจาหนาทปฏบตการฉกเฉนทปฏบตงานใน ณ พนทเกดเหต

1.3) หนวยเสบยง (Food Unit) รบผดชอบการจดหาอาหารและน าดมส าหรบเจาหนาททปฏบตงานในพนทเกดเหต

หนวยทรพยากร หนวยถอนก าลง

หนวยสถานการณ หนวยเอกสาร

สวนแผนงาน

21

2) สาขาสนบสนน (Support Branch) 2.1) หนวยพสด (Supply Unit) มหนาทก าหนดประเภท/ชนด และจ านวนของวสด/

อปกรณ ทตองการใชในการปฏบต รวมถงรบผดชอบจดซอ จดหา จดเกบ และแจกจายวสด/อปกรณ และจดระบบคงคลง

2.2) หนวยจดเตรยมพนทสนบสนนการปฏบตการ (Facilities Unit) รบผดชอบจดตงและเตรยมสถานททใชในการสนบสนนการปฏบตงาน รวมทงแตงตงผจดการเพอดแลฐาน (Incident Base) และแคมป (Camps) ตลอดจนรกษาความปลอดภยในสถานท และบรเวณทเกดเหตโดยรวม รวมทงใหบรการดานอน ๆ อาท สขอนามย ระบบไฟฟา และการรกษาความสะอาดของพนทดงกลาวอกดวย

2.3) หนวยสนบสนนภาคพนดน (Ground Support Unit) รบผดชอบจดท าแผนการขนสง (Transportation Plan) อ านวยความสะดวกดานการขนสง การจดหาเชอเพลงส าหรบพาหนะทใชในการปฏบตงาน รวมทงจดระบบขนสงเคลอนยายบคลากร เสบยง รวมทงวสด/อปกรณสนบสนนการปฏบตการ

สวนการบรหาร (Finance/Administration Section) เมอเกดเหตสาธารณภยหรอเหตฉกเฉน สวนนจะมหนาทความรบผดชอบในการตรวจสอบ

วเคราะหคาใชจาย ตอรองเรองสญญาตาง ๆ คดค านวณหาตนทนในการจดการเหตการณทงหมด รวมทงค านวนมลคาความเสยหาย คาชดเชย การชดใชความเสยหายตามระเบยบ ทงนสวนการบรหารจะปฏบตงานใกลชดกบสวนสนบสนนโดยเฉพาะอยางยงในเรองของการจดหาวสดอปกรณทจ าเปนในการปฏบตการ ส าหรบโครงสรางของสวนบรหารในกรณเหตการณขนาดใหญ อาจมการแบงโครงสรางออกเปนหนวยยอยรบผดชอบเฉพาะดาน ดงน

1) หนวยบนทกเวลา (Time Unit) บนทกเวลาการปฏบตงานของเจาหนาทเพอไวค านวณคาใชจายทเกดขน อาท คาเบยเลยง

2) หนวยจดซอจดจาง (Procurement Unit) มหนาทจดซอ/จดหา/ด าเนนการเชาเครองมอ/อปกรณ จดท าขอตกลงทางการเงน รวมทงรบผดชอบในการบนทกเวลาการใชเครองมอ/อปกรณดงกลาว

สาขาบรการ สาขาสนบสนน

- หนวยสอสาร - หนวยบรการ ทางการแพทย - หนวยเสบยง

- หนวยพสด - หนวยจดเตรยมทสนบสนน ปฏบตการ - หนวยสนบสนนภาคพนดน

สวนสนบสนน

22

3) หนวยชดเชย/เรยกรองคาสนไหมทดแทน (Compensation/Claims Unit) รบผดชอบค านวณคาชดเชย และเรยกรองคาสนไหมทดแทนใหแกเจาหนาทผปฏบตงาน และหนวยงานทเกยวของ ดงน

3.1 การชดเชย - รบผดชอบในการตรวจความถกตองของเอกสารเกยวกบคาชดเชยของพนกงาน และเกบบนทกการไดรบบาดเจบและหรอเจบปวยทเกยวกบเหตฉกเฉน

3.2 การเรยกรองคาสนไหมทดแทน - สบสวนการเรยกรองคาสนไหมทดแทนกรณทรพยสนเสยหายทเกยวของกบเหตฉกเฉน

4) หนวยคาใชจาย (Cost Unit) รบผดชอบในการรวบรวมขอมลคาใชจายทงหมด ประมาณการคาใชจาย และเสนอแนะแนวทางลด/ประหยดคาใชจาย

6. บทสงทาย

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาระบบการบญชาการเหตการณเปนเครองมอทางการบรหารทสะทอนระบบคดในการบรหารจดการเหตการณทมประสทธภาพ ค านงถงความปลอดภย ความคมคา และบรรลวตถประสงค โดยถงแมระบบการบญชาการเหตการณจะกอเกดจากการจดการไฟปา และถกพฒนาอยางตอเนองอยางเปนระบบโดย Federal Emergency Management Agency : FEMA ประเทศสหรฐอเมรกา หากแตจดเดนของ ICS นนคอสามารถประยกตใชกบการเหตการณไดทกประเภท และทกขนาด ไมวาจะเปนเหตการณฉกเฉนสาธารณภย เหตการณทการวางแผนเตรยมการไวลวงหนา อาท การประชม การจดคอนเสรต ฯลฯ ดงนน ในปจจบนจงมประเทศทเหนคณคาและประโยชนของ ICS และไดน าระบบ ICS ไปประยกตใชนอกจากประเทศสหรฐอเมรกา เชน แคนาดา ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย สงคโปร เปนตน ส าหรบประเทศญป นถงแมจะมไดเรยกวา ICS แตโดยเนอหาแลวมความใกลเคยงกน

Incident Commander

Public Information Officer: PIO

Safety Officer: SO

Liaison Officer: LO

Operations Section Chief

Planning Section Chief

Logistics Section Chief

Finance/Admin Section Chief

General Staff

Command Staff

Commander

23

โดยประเทศไทยขณะนแมเปนกาวแรกของผลกดนการพฒนามาตรฐานระบบบญชาการเหตการณ ดงกลาว แตปจจบนประเทศไทยไดเขารวมเปนหนงในประเทศน ารองของโครงการ ASEAN - US Cooperation Project on ICS ซงมงหวงจะน าระบบ ICS มาปรบใชในบรบทสงคมไทย โดย ICS จะท าใหเกดการเตรยมบคลากรใหความร และทกษะในการบรหารจดการสาธารณภยทมระบบคดเปนมาตรฐานเดยวกน ซงจะท าใหการบรหารจดการสาธารณภยของประเทศไทยโดยเฉพาะอยางยงในขณะเกดภยหรอในภาวะฉกเฉนมประสทธภาพได

***********************************************************

ภาคผนวก ค

ตวอยางสถานการณสมมต (บางสวน) ของการฝกซอมเตมรปแบบ (Full-Scale Exercise) ในการฝกซอมการบรหารวกฤตการณดานสาธารณภย ป 2551 (C-MEX 08) “ภยพบตจากสารเคมและวตถอนตรายทมผลกระทบรนแรง”

วนท 21-25 กรกฎาคม 2551 ณ นคมอตสาหกรรมมาบตาพด อ.เมองระยอง จ.ระยอง

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

ชวงกอนเกดสถานการณ 1. 18.00 น.

(26 ส.ค.51)

เกดหยอมความกดอากาศต าก าลงแรง บรเวณทะเล จนใต หางจากปลายแหลมญวนทางทศตะวนออก ประมาณ 300 กม. และมแนวโนม จะทวก าลงแรงขนเปนพายดเปรสชน และก าลงเคลอนตวไปทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ คาดวาจะเคลอนตว เขาสอาวไทยผานพนทภาคตะวนออกของประเทศไทย

กรมอตนยมวทยา ออกประกาศเตอนภย เรอง พายดเปรสชน ในทะเล จนใต แจงใหจงหวดชายฝงทะเลอาวไทย เฝาระวงและตดตามสถานการณอยางใกลชด โดยเฉพาะในพนทจงหวดตราด จนทบร ระยอง และชลบร

ทะเลอาวไทยมคลนสง 3 - 4 เมตร

ปภ. แจงเตอนจงหวดภาคตะวนออกชายฝงทะเลอาวไทย และศนย ปภ.เขต เพอเตรยมความพรอม ตามแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยเขตทองท (จงหวด/อ าเภอ/ทองถน)

ศบภ.กห. แจงเตอน นขต.ศบภ.เหลาทพ และตดตามสถานการณ อยางตอเนอง

1.สสจ.ระยองรบแจงเหต ประสาน งานกบหนวยงานอนภายใตแผนปภ. จงหวดและเตรยมความพรอม (1) อพยพผ ปวย/ยายเครองมออปกรณ หากเกดน าทวมหรอโรงพยาบาลไดรบความเสยหายจากพาย (2) รบผ ปวยบาดเจบฉกเฉน จากอาคารพง ดนถลม รถชน ฯลฯ (3) เตรยมบคลากร เวชภณฑ เลอด ฯลฯ เพอรบสถานการณ mass casualty

กระทรวง ICTไดรบแจงขอมลเกยวกบพายดเปรสชนในทะเลจนใต และศนย ศวสส.และหนวยงานในสงกดตดตามสถานการณอยางใกลชด

ศปภ.คค. เฝาสงเกต และตดตามสถานการณ อยางใกลชด และรายงานผบรหารระดบสงของ คค.ทราบอยางตอเนอง

ปภ.ระยอง แจงอ าเภอ เทศบาล อบต.ในเขตพนทเสยงภยเตรยมพรอม ตามแผน ปภ. เขตทองท

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

ชวงเขาสสถานการณ 2. 05.00 น.

(27 ส.ค.51)

พายไตฝ น “X” เคลอนตวเขาสชายฝงทะเล บรเวณอ าเภอเมอง จงหวดระยอง มความเรว ใกลศนยกลาง ประมาณ 140 กม./ชม. ท าใหเรอบรรทกสนคา เรอประมงบรเวณอาวไทยอบปาง เปนจ านวนมาก อาคารบานเรอน ทงของประชาชน และของทางราชการ รวมทงสงปลกสราง และสงสาธารณประโยชน ไดรบความเสยหายหลายพนหลงคาเรอน ระบบไฟฟา ประปา และโทรศพท ใชการไมได โดยเฉพาะอยางยงภายในนคมอตสาหกรรม มาบตาพด ซงไดรบความเสยหายอยางหนก

- บานเรอนประชาชน สถานทราชการ สงสาธารณประโยชนไดรบความเสยหาย เรอสนคา เรอประมง อบปางหลายล า เสาไฟฟาหกโคน เปนจ านวนมาก ท าใหไมมกระแสไฟฟาใชภายในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด และในหลายพนทของจงหวดระยอง - เรอสนคาตางประเทศ ชอ “MV.BLUEWAVE” ซงก าลงออกไปหาททอดสมอเกดปญหาเครองยนตขดของ ไมสามารถควบคมเรอได จงถกลมพายพดเรอเขาตดตน ณ ต าบลท แลต. 12 องศา 36.8 ลปดา น. ลอง. 101 องศา 05.3 ลปดา ตอ. นายเรอรายงานเหตการณ และขอความชวยเหลอไปยงสถาน น ารอง (รย.) ทางวทยคลน VHS Marine band

เกดปญหาในกระบวน การผลตของโรงงานตาง ๆ ในเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด

- จนท.ศวช. ทดสอบระบบICT - อนฯ. ปภ.วเคราะห/ประเมนสถานการณ - อนฯ. ศบภ.วเคราะห/ ประเมนสถานการณ - อนฯ. ทก.วเคราะห/ประเมนสถานการณ - อนฯ. ศภช.วเคราะห/ประเมนสถานการณ

ศบภ.กห. - เตรยมพรอม ใหการสนบสนนฝายพลเรอน เมอไดรบการรองขอ

(1) นพ.สสจ.ระยอง ประสานงานกบ สสจ.ชลบร (ประเมนวาไมอยในเสนทางพาย) เพอตงศนยฉกเฉนทางการแพทยแทนศนยฯ ทจงหวดระยอง (2) ใหทม SRRT จงหวดและเขต ใหค าแนะน าแก Incident Commander (ผวจ.ระยอง) ดานการปองกนตวจากสารเคมของเจาหนาทกภยทปฏบตงาน ในพนทและระบกลมประชากร ทอาจไดรบอนตรายจากสารเคมอนตราย (3) ปฏบตตามแผนพทกษระยอง

กระทรวงICTไดรบทราบขอมลเกยวกบพายไตฝ น X เคลอนตวเขาสชายฝงบรเวณ จงหวดระยอง จงท าการประสานงานกบหนวยงาน ในสงกดทอยในพนทประสบภย ใหจดเตรยมระบบสอสารส ารองและระบบไฟฟาส ารองใหพรอม ทจะสนบสนนหนวยงานทเกยวของเมอผ มอ านาจสงการ ในพนทรองขอพรอมทงตดตอประสานงานรายงานสถานการณ ตอหนวยงาน

- ศปภ.คค.ประสานกบหนวยงานในสงกด คค. ในพนทเสยง ขอทราบสถานการณ ทเกดขน ความเสยหาย ความรนแรงของภย พรอมทงเปน ผประสานผบรหารระดบสงทราบ การขอรบความสนบสนน และการใหความชวยเหลอจากหนวยงาน คค. ในพนทประสบภย - ขน. เตรยมจดก าลงเจาหนาท

บมจ.ปตท. เคมคอล ประกาศภาวะฉกเฉนระดบ 2 ของบรษทฯ โดย 1. แจงผบรหารและผ เกยวของของบรษทฯ 2. แจง ทม. มาบตาพด 3. แจงส านกงาน การนคมฯ (สนพ.) 4. PTT Communication Center

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

ขนรนแรงในการรบผ ปวย จากสารเคม 2.สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต เฝาตดตามสถานการณ ประสาน ศนยวศวกรรมการแพทยเขตพนท จดตง SSB คลนความถกระทรวงสาธารณสข

ตนสงกดและกระทรวงICT เพอทราบ

เครองมอ และอปกรณ พรอมใหความชวยเหลอ กรณเรออบปางและชวยเหลอประชาชนท ประสบภยในทะเล - ขน. แตงตงเจาหนาท ผประสานงาน ในภารกจ ทงในสวนกลาง และ ในพนทประสบภย

09.30 น.

-เหตการณลกลามตอเนอง ท าใหถงบรรจกาซไวไฟ T-4801 (Ethane Tank) ขนาดเสนผาศนยกลาง 19 เมตร สง 25 เมตร บรรจผลตภณฑ 3,000 ตน ทอยหางกนประมาณ 30 เมตร เกดการระเบดขนอยางรนแรงตอเนองกน

เนองจากถงบรรจกาซไวไฟ T-4801 ทไดระเบดขน จงท าใหอาคารฯ บรเวณใกลเคยงดงกลาว ถกแรงระเบดท าลายเสยหายอยางหนก

- จนท.ศวช. Stand by ระบบICT - อนฯ. ปภ.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. ศบภ.วเคราะห/ประเมน

-ปภ. เฝาระวงตดตามสถานการณอยางใกลชด -ศนย ปภ. เขต 3 จดสงรถกภยสารเคม เครองจกรกลหนก รถยนตกภยเอนกประสงค

ศบภ.กห. - เตรยมพรอม ใหการสนบสนนสนบสนน ฝายพลเรอนเมอไดรบ การรองขอ - ให ศบภ.หลาทพ เฝาระวง

สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตประสานพนทหนวย EMS แจงโรงพยาบาลใกลเคยง พรอมรวมปฏบตการใหความชวยเหลอเมอรองขอ

กระทรวงICT โดยศนย ศวสส. พรอมเจาหนาทสอสารด าเนนการน าระบบสอสารเคลอนทลงสพนทประสบภย เพอสนบสนน และประสานงานดานสอสาร

ศปภ.คค. จดสงเจาหนาทพรอมเครองมอสอสารเพอสงเกตและรายงานสถานการณ ณ พนทประสบ

ผวจ.ระยองในฐานะผอ านวยการจงหวดระยอง ประกาศภาวะฉกเฉน ระดบ 3 พรอมสงการ ดงน 1. จดตงศนยปฏบตการฉกเฉน ทศาลากลาง จ.ระยอง และมหนวยงานตางๆ

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

พนกงานดบเพลง เจาหนาทรกษา ความปลอดภย ทประจ าการและปฏบตหนาทอยภายในอาคาร เสยชวตทนท 12 นาย และบาดเจบสาหส 29 นาย นอกจากนน รถยนตดบเพลงโฟมเคมขนาดใหญ รวมทงอปกรณดบเพลงและโฟมเคม ทส ารองไวส าหรบใชระงบเหตเพลงไหมจากกาซไวไฟและสารเคม เสยหายทงหมด

สถานการณ - อนฯ. ทก.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. ศภช.วเคราะห/ประเมนสถานการณ - อนฯ. สธ.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. วท.วเคราะห/ประเมนสถานการณ

รถยนตบรรทกน า รถไฟฟาสองสวาง สนบสนน จงหวดระยอง

ตดตามสถานการณอยางใกลชด

ณ ศนยปฏบตการฉกเฉนทศาลากลาง จงหวดระยอง และประสานงานหนวยงานภายในสงกดทมระบบ สอสารในสวนกลางใหน าลงสพนทประสบภยตามจดท นดหมาย

ภย รายงานสถานการณ กลบมายง ศปภ.คค. ซงเปนศนยประสาน งานหลกของ คค.เพอรายงานผบรหาร คค. ทราบและพจารณาสงการ -ศปภ.คค.จดตง ศนยวทยเฉพาะกจ ณ พนทประสบภยส าหรบภารกจการประสานความชวยเหลอ เพอการจดการและบรรเทาภย

เขาท าหนาท ประกอบดวย 1.1 ฝายระงบภย 1.2 ฝายรกษาพยาบาล 1.3 ฝายรกษาความสงบเรยบรอย 1.4 ฝายอพยพประชากร 1.5 ฝายสงเคราะหและฟนฟ 1.6 ฝายประชาสมพนธ 1.7 ฝายประสานงานและสอสาร 1.8 หนวยงานสนบสนนอน ๆ 2. ขอรถดบเพลงจาก ทน.ระยอง, ทม.บานฉาง, ทม.บานคาย, ทต.มาบขา เขาใหการสนบสนน บมจ.ปตท.เคมคอล 3.ให ทม.มาบตาพด อพยพพนกงานบรษทฯ Pttchem,

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

TPE,VNT และประชาชนชมชนมาบชลด,บานพลงอสลาม เมองใหมมาบตาพด

3.

09.45 น.

พายไตฝ น “X” เคลอนตวผานอ าเภอเมอง จงหวดระยอง เขาสจงหวดปราจนบร และออนก าลงเปนพายดเปรสชน และก าลงจะสลายตวในระยะตอไป

-ความรนแรงของพายไตฝ น “X” ไดสรางความเสยหายแกอาคาร บานเรอน สถานทราชการ ระบบสาธารณปโภค เสนทางคมนาคม ระบบสอสาร ในพนทอ าเภอเมองฯ จงหวดระยอง อยางรายแรง โดยเฉพาะอยางยงในพนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด รวมทง ท าใหเรอประมง เรอสนคาอบปาง เปนจ านวนมาก

ประชาชนในพนท อ าเภอเมองฯ จงหวดระยอง เสยชวต จ านวน 460 คน บาดเจบ 1,212 คน บานเรอน โรงเรยน สถานทราชการเสยหาย จ านวน 4,517 หลง เรอประมง เรอสนคาอบปาง 619 ล า สญหาย 22 ล า กระแสไฟฟาดบเปนบรเวณกวาง

-จนท.ศวช. Stand by ระบบICT -อนฯ. ปภ.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. ศบภ.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. ทก.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. ศภช.วเคราะห/ประเมนสถานการณ -อนฯ. สธ.วเคราะห/ประเมน

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ ปภ. น ารถสอสารดาวเทยมเขาไปในพนทนคมอตสาหกรรม มาบตาพด

ศบภ.กห. - เตรยมพรอม ใหการสนบสนนสนบสนน ฝายพลเรอนเมอไดรบ การรองขอ - ให ศบภ.เหลาทพ ตดตามสถานการณอยางใกลชด

1. Incident Commander ทางการแพทย (นพ.สสจ.ระยอง/ชลบร) แบงงานทมสาธารณสขเปน 2 ทม (1) ทมรบผ ปวยบาดเจบฉกเฉนจากพาย (2) ทม SRRT แยกเปน 2 ทม (2.1) ใหค า แนะน าดานการลางตว ปฐมพยาบาล รกษาผ ปวยไดรบสารเคมแกทม รบผ ปวยทโรงพยาบาลสนามและโรงพยาบาลในจงหวด

กระทรวงICT และหนวยงานในตดตามสถานการณอยางใกลชด และประชาสมพนธขาวสารทางเวปไซตและสอตางๆ

ศปภ.คค.ประสานหนวยงานทางในสงกด คค. ใหส ารวจเสนทางในความรบผดชอบทไดรบความเสยหาย พรอมทงประสาน รายงานใหผบรหาร คค. ทราบ ขอค าสงการผาน ศปภ.คค. ใหหนวยงาน คค. เรงรดเปดเสนทางใหสามารถใชสญจรไดโดยเรว เพอความชวยเหลอตาง ๆ จะสามารถใช

แจงอ าเภอ เทศบาล นคมฯมาบตาพด อบต. ในเขตพนทเสยงภยเชอมโยงเครอขายการตดตอสอสารกบศนยปฏบตการฉกเฉน จ.ระยอง

ล า ดบ

เวลา เหตการณ C-MEX 08 การปฏบตการแกไขสถานการณวกฤตของหนวยงานตาง ๆ

เหตการณหลก เหตการณยอย ผลกระทบ NCMC (สมช.)

มท. ศบภ.ทท./เหลาทพ

สธ. ICT กต. คค. จ.ระยอง

ระบบสอสารหลกขดของทงระบบ เสนทางคมนาคม ถกตดขาด 114 สาย

สถานการณ -อนฯ. วท.วเคราะห/ประเมนสถานการณ

ใกลเคยง (2.2) ระบพนทเสยงภยสารเคมเปนขอมลระดบหมบาน เพอประโยชนในการอพยพพนกงานและประชาชน

เปนชองทางในการเดนทางเขาไปในพนทประสบภยใหความชวยเหลอ และบรรเทาสาธารณภยใหแกประชาชนได

ตวอยางสถานการณสมมต (บางสวน) ของการฝกซอมแบบบนโตะ (Table Top Exercise) ในการฝกซอมตอบโตเหตฉกเฉน จากภยการกอวนาศกรรมดานสารเคมและวตถอนตราย (รงส) ทมผลกระทบรนแรง

Thailand First National NBC Exercise 2009 ณ จงหวดสมทรปราการ สถานการณขนตน ขบวนการกอความไมสงบในประเทศไทย ไดวางแผนการกอวนาศกรรมครงใหญ โดยมจดมงหมายเพอสรางความปนปวนใหแกประชาชน และการปฏบตหนาทของรฐบาล ณ สนามบนสวรรณภม จงหวดสมทรปราการ จงไดวางแผนจดซอวสดกมมนตรงส ทใชเพอประโยชนทางการแพทยและอตสาหกรรมในประเทศแหงหนงในแถบยโรปตะวนออก วสดฯ ดงกลาว อยในสภาพทเกา เกดการช ารด ขาดการดแลรกษา เนองจากมตนทนในการดแลรกษาสง ประกอบกบถกทงรางขาดการดแลเอาใจใส การสงซอครงนกระท าโดยผานชองทางของขบวนการกอการรายระหวางประเทศทมความสมพนธอนดกบขบวนการกอความไมสงบ ในประเทศไทย เมอไดเจรจาตกลงสงซอสนคาดงกลาวแลว ขบวนการฯ จงไดวางแผนขนยายวสดกมมนตรงส โดยล าเลยงวสดกมมนตรงสมายงประเทศแหงหนงในเอเชยใตซงใชส าหรบเปนจดพกสนคา ตอจากนนไดใชเสนทางการขนยายทางทะเลในรปแบบเรอขนสงสนคา ปะปนมากบเศษโลหะ (เหลก ทองแดง อลมเนยม ฯลฯ) ในลกษณะของตคอนเทนเนอรเขาสประเทศไทย ผานทางชองแคบมลาย เขาสนานน าอาวไทย เพอมงหนาไปยงทาเรอแหลมฉบง จงหวดชลบร เมอการเคลอนยายมาถงบรเวณทาเรอแหลมฉบง และไดผานกระบวนการทางศลกากรเรยบรอยแลว ขบวนการกอความไมสงบไมทราบจ านวน ไดเคลอนยายอปกรณ ดงกลาว โดยการวาจางบรษทแหงหนงในการขนสงสนคา จดมงหมายอยทสนามบนสวรรณภม จงหวดสมทรปราการ ซงไดแจงแกบรษทวาจะน าสนคาทอยในต คอนเทนเนอร สงตอไปยงจงหวดแหงหนงในพนทภาคเหนอ

ล าดบ เหตการณ NBC 09 (Rev 2 ม.ย. 52)

หนวยงานทเกยวของ เหตการณหลก สถานการณยอย

1 หนวยงานความมนคง เรยกประชม หนวยงานทเกยวของแจงสถานการณการกอความไมสงบทอาจเกดขนโดยเฉพาะพนทกรงเทพมหานคร และพนทปรมณฑล ใหเฝาระวง เตรยมการการกระท าของขบวนการกอการราย

กระทรวงมหาดไทย (กรมปองกนและบรรเทา สาธารณภย), กระทรวงสาธารณสข (สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต), กองทพเรอ (ศรชล) ส านกงานต ารวจแหงชาต, ส านกงานปรมาณเพอสนต, กรมควบคมมลพษ กรมเจาทา, การทาเรอแหงประเทศไทย, การรถไฟแหงประเทศไทย, การทาอากาศยานแหงประเทศไทย ฯลฯ

2 เกดการระเบดอยางรนแรง บรเวณทางยกระดบสนามบนสวรรณภม เสยหายอยางรนแรง ผลจากการระเบดท าใหมผ เสยชวตในทเกดเหตและผบาดเจบจ านวนมาก ขณะเกดเหตพบวามไฟไหม และพบกลมควนมการฟ งกระจายและลอยไปตามทศทางลม กมมนตรงสมผลครอบคลมทวบรเวณสนามบนสวรรณภม และบรเวณโดยรอบ แรงระเบดเปนเหตใหผคนทอยบรเวณดงกลาวบาดเจบ

- ทศทางลมพดผานไปบรเวณชมชนทตงอยใกลเคยงกบสนามบนสวรรณภม (ลมพดจากทศตะวนออกไปทศตะวนตก) ขณะเกดการระเบดประชาชนตนตกใจและหนออกจากพนท - ผ เสยชวต 23 คน และบาเจบ 50 คน

ทาอากาศยานสวรรณภม สถานต ารวจภธรราชาเทวะ

ล าดบ เหตการณ NBC 09 (Rev 2 ม.ย. 52) หนวยงานทเกยวของ เหตการณหลก สถานการณยอย

3 สถานการณการกอวนาศกรรมทเกดขน สรางความเสยหาย อยางรนแรง เปนบรเวณกวาง จ าเปนตองระดมสรรพก าลงจากทกภาคสวนทเกยวของ เพอสนบสนนการปฏบตการตอบโตเหตฉกเฉนในพนทวกฤต

- ทาอากาศยานสวรรณภม ปฏบตตามแผนฉกเฉนของตน และพรอมรบการประสานงานจากส านกงานปรมาณเพอสนต วาการระเบดอาจสงผลใหวตถกมมนตรงสทถกโจรกรรมไป แผรงสออกมาในระดบสง จงขอใหกนพนทปนเปอนรงสในบรเวณทเกดเหต - นายอ าเภอ ในฐานะ ผอ.อ าเภอ รวมกบนายกเทศมนตร และนายก อบต. ในฐานะ ผอ.ทองถน ตาม พ.ร.บ.ปภ. 2550 ในพนท อปท.ทกแหงในจงหวดสมทรปราการ ทไดรบผลกระทบ ใชอ านาจตาม พ.ร.บ.ปภ. 2550 สงอพยพประชาชน และผทอยบรเวณสนามบนสวรรณภม และพนทโดยรอบ ไปสพนททปลอดภยโดยเรงดวน พรอมทงรายงานสถานการณ ตอ ผวจ.สมทรปราการ - ผวาราชการจงหวดสมทรปราการในฐานะ ผอ.จงหวดสมทรปราการ ตามพ.ร.บ.ปภ. 2550 รบทราบสถานการณ พรอมทงสงใหจดตงศนยบญชาการเหตการณ (ICP)

ทาอากาศยานสวรรณภม

อ าเภอ

จงหวดสมทรปราการ

4 การรบแจงเหตกรณการเกดเหตฉกเฉนดานสารเคม และวตถอนตราย (รงส) โดยมหนวยงานประสาน คอ กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

การปฏบตการรบแจงเหตของหนวยงานสนบสนนทเกยวของ

กรมควบคมมลพษ, สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต, กรมการแพทย (รพ.นพรตนราชธาน), สนง.ปรมาณเพอสนต, การรถไฟแหงประเทศไทย กรมประชาสมพนธ, กรมสวสดการและคมครองแรงงาน, มหาวทยาลยมหดล กระทรวงคมนาคม, (ศนยปลอดภยคมนาคม), สนง.ต ารวจแหงชาต

ล าดบ เหตการณ NBC 09 (Rev 14 พ.ค. 52) หนวยงานทเกยวของ เหตการณหลก สถานการณยอย

12 รมว.มท.แจงขอรบการสนบสนนทรพยากรจากหนวยงานทเกยวของ เพอระงบเหตฉกเฉนดานสารเคม และวตถอนตราย (รงส) โดยมหนวยงานหลก คอ กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย พรอมการอพยพประชาชนออกจากพนทเกดเหต การดแลใหการปฐมพยาบาลและบรรเทาทกข โดยมหนวยงานหลก คอ องคกรปกครองสวนทองถนในพนททไดรบผลกระทบ

การปฏบตการระงบเหตฉกเฉน การอพยพประชาชนออกจากพนทเกดเหต และการดแลปฐมพยาบาลและบรรเทาทกข ของหนวยงานสนบสนนทเกยวของ

ระงบเหต กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย,กรมควบคมมลพษ, กรมการแพทย (รพ.นพรตนราชธาน), สนง.ปรมาณเพอสนต, ม.มหดล, ผประกอบการเอกชน, จงหวดสมทรปราการ การอพยพ องคกรปกครองสวนทองถน, กรมควบคมมลพษ, ทาอากาศยานสวรรณภม

14 หนวยปฏบตการเรมควบคมสถานการณวกฤตไวไดในวงจ ากด

ส านกงานต ารวจแหงชาต จงหวดสมทรปราการ

ล าดบ เหตการณ NBC 09 (Rev 14 พ.ค. 52)

หนวยงานทเกยวของ เหตการณหลก สถานการณยอย

15 ศนยบญชาการสถานการณวกฤต สามารถควบคมสถานการณการกอวนาศกรรมจากสารเคม วตถอนตราย (รงส) ไวได และคาดวาจะไมมสถานการณซ าซอนขนมาอก ผบญชาการสถานการณวกฤต ประกาศปดศนยบญชาการณสถานการณวกฤต และสงมอบภารกจทงหมดคนใหผวาราชการจงหวดสมทรปราการ เพอด าเนนการตามอ านาจหนาทตอไป

16 ยตการฝกซอม NBC 09

ตวอยางสถานการณสมมต ของการฝกซอมแบบบนโตะ (Table Top Exercise) ในการฝกซอมการบรหารวกฤตการณดานสาธารณภย ป 2554 (C-MEX 11)

สถานการณสมมต

รายละเอยด ค าถามหลก (ความคาดหวง)

สถานการณ ท ๑

ขนปกต

- จากเหตทเกดขนตามแนวชายแดนหลายเหตการณ ท าใหความสมพนธระหวางประเทศไทยกบประเทศ “X” เพมความตงเครยด โดยเฉพาะพนทแนวชายแดนดานจงหวดสรนทร เปนเหตใหมการเคลอนก าลงทหารเขาสพนทชายแดนของทง ๒ ประเทศ

- ตอมาประเทศ “X” ไดท าการซอมรบ โดยใชกระสนจรงตามบรเวณพนทชายแดนของประเทศของตนตรงขาม อ าเภอพนมดงรก จ.สรนทร เปนเหตใหมกระสนปนเลกและกระสนปนใหญตกเขามาในเขตประเทศไทย

- ประเทศไทยไดแจงใหประเทศ “X” ยตการซอมรบในทนท เพอไมใหมกระสนปนเขามาในเขตประเทศไทย อนอาจเกดอนตรายตอประชาชนไทยพรอมทง ท าการประทวงไปยงอาเซยน และสถานเอกอครราชทตไทยประจ าประเทศ “X” รวมทงชองทางทางการทตอนๆ อยางเปนทางการในทนท

- ประเทศ “X” กลาวหาประเทศไทย ตอสอตางประเทศวาประเทศไทย ใชก าลงทหารลกล าเขาไปในเขต ประเทศ “X” ทางดาน อ าเภอพนมดงรก จ.สรนทร และเปนฝายเรมใชความรนแรงกอน

- จากเหตการณดงกลาวสงผลใหราษฎรทอาศยอยตามแนวชายแดนจงหวดสรนทร เกดความหวาดกลวจากเสยงปนใหญ ทตกเขามาในฝงประเทศไทย แตยงไมมราษฎรไทยผ ใดไดรบอนตราย การคาขายตามแนวชายแดนทดานชองจอม อ.กาบเชง หยดชะงก ยงไมมการสงอพยพราษฎรออกจากพนท

- ผ สอขาวจากส านกขาวทงภายในและนอกประเทศ เดนทางเขาพนทเกดเหต เรมรายงานขาวอยางสบสน และพยายามจะสมภาษณเจาหนาทภาคสนามทงทหารและพลเรอน

- กระทรวงมหาดไทยแจงใหทกจงหวดทมชายแดนตดกบ ประเทศ “X” จดตงศนยอ านวยการเฉพาะกจฯ รวมทง ตดตามและรายงานสถานการณอยางใกลชด

๑. ทกหนวยงาน แจงแผนฯ ขนตอนหรอแนวทางปฏบตของหนวย รวมทงภารกจ อ านาจ หนาท

๒. หนวยงานมขอมลพนฐาน และการจดเตรยมความพรอมของหนวยตอเหตการณดงกลาวอยางไร

๓. หนวยงานมทรพยากรทจ าเปนส าหรบการปฏบตงานของหนวยใน ๒๔ ชม.แรก อะไรบาง

๔. หนวยงานมการจดตงศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน (EOC) หรอไม และมชองทาง การตดตอประสานงานกบหนวยงานอนอยางไร มการแตงตงผประสานงานหลก/รองหรอไม

๕. หนวยงานมระเบยบ กฎหมาย ขอก าหนด ทเกยวของกบสถานการณทเกดขนหรอไม อะไรบาง (ระบชอระเบยบ กฎหมาย อ านาจหนาท)

สถานการณสมมต

รายละเอยด ค าถามหลก (ความคาดหวง)

สถานการณท ๒

ขนปกต

- ทหารของประเทศ “X” ไดท าการลาดตระเวนลวงล าเขามาในเขตประเทศไทย และปะทะกบชดลาดตระเวนของทหารไทยดวยอาวธประจ ากาย ในพนทต าบลตาเมยง อ.พนมดงรก จ.สรนทร จากนนสถานการณลกลามมาเปนการใชเครองยงลกระเบด และปนใหญเขาหาเปาหมายทางทหารของกนและกน - มความพยายามตดตอเพอยตปญหาทเกดขนระหวางกนในระดบพนทโดยใชกลไกคณะกรรมการฯ ในระดบตางๆ ทมอยแตยงไมมการก าหนดเวลาการประชม - การปะทะมแนวโนมรนแรงขน หนวยงานดานความมนคงในระดบจงหวด แจงเตอนภย ผลกระทบทอาจเกดจากการใชอาวธระหวางทงสองฝาย ไปยงสถานทราชการ และราษฎรตลอดแนวชายแดน เจาหนาทประกาศใหชาวบานเขาหลมหลบภย และเรมใชแผนปองกนและบรรเทา สาธารณภยดานความมนคงของ จ.สรนทร - มกระสนปนใหญตกลงมาในพนทชมชนจ านวนมากสงผลใหมรายงาน ผ เสยชวต จ านวน 3 ราย และบาดเจบ จ านวน 16 ราย ซงทงหมดเปนราษฎร และมรายงานโรงเรยน รวมทงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลในพนท ต าบลตาเมยง อ.พนมดงรก เกดความเสยหายจากกระสนปนใหญ ความเสยหายอยระหวางการส ารวจ - หนวยขาวกรองของประเทศไทยแจงวา มความเปนไปไดท อาจจะมการใชอาวธเคม ยงมายงเปาหมายทางพลเรอน จงขอใหหนวยงานทเกยวของเตรยมความพรอมทรพยากรเพอใชในการปฏบตไวลวงหนา - มการสงสายลบเขามาหาขาวภายในเขตประเทศไทยเพอเตรยมการส าหรบการกอวนาศกรรมในเขตราชการ อตสาหกรรม และชมชน โดยเฉพาะอยางยงเสนทางการสงก าลงบ ารงและการสอสาร เชน สะพาน เสาไฟฟาแรงสง เสาสงสญญาณโทรศพท ฯลฯ - ผวาราชการจงหวดสรนทร สงทกหนวยงานในพนทเตรยมการอพยพราษฎรไทย ทกหมบานในรศม ๒๐ กม.จากพนทชายแดนและจดตงพนทรองรบการอพยพ ส าหรบราษฎร ประมาณ ๒๕,๐๐๐ คน ใหพรอมภายใน ๖ ชม. พรอมทงขอความรวมมอจงหวดบรรมยเพอเตรยมพนทรองรบการอพยพ

๑. หนวยงานมแผนเผชญเหตหรอไม มขนตอนการปฏบตอยางไร สามารถด าเนนการไดภายในระยะเวลาเทาใด

๒. หนวยงานมการจดเตรยมทรพยากรทสามารถเผชญเหตจากอาวธเคมหรอไม หากตองการการสนบสนนจ าเปนตองใชทรพยากรอะไรบาง และจะขอจากหนวยงานใด

๓. หนวยงานมระบบการรายงานสถานการณ (แลกเปลยนขอมล)ระหวางภมภาคกบสวนกลางอยางไร มการแตงตงผ รบผดชอบในการรายงานสถานการณตงแตภาวะปกตหรอไม ใชชองทางใดในการรายงานสถานการณ (หลก/รอง)

๔. หนวยงานสวนกลางหนวยใด ทควรรบผดชอบเปนเจาภาพในการจดตงศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉนในภาพรวม

๕. หนวยงานภมภาคตองการใหสวนกลางสนบสนนอะไรบาง

๖. หนวยงานสวนกลางตองการใหภมภาคสนบสนนขอมลอะไรบาง และมการก าหนดแบบฟอรมการรายงานไวหรอไม ๗. หนวยงานของทานมหนาท บทบาท ภารกจ ทเกยวของกบการเตรยมพนทรองรบการอพยพอยางไร ๘. เนองจากอาจมผลกระทบทางกฎหมายระหวางประเทศ จงควรใชชอเรยก ”ผอพยพ” “ศนยอพยพ” กบ คนไทยหรอไม หรอควรใชค าศพทอนใด

สถานการณสมมต

รายละเอยด ค าถามหลก (ความคาดหวง)

สถานการณท ๓ ขนปกต

(เหตการณเรม

ขยายตว)

- การปะทะกนตามแนวชายแดนของกองก าลงทหารทงสองฝายยงคงมอยางตอเนองตลอดแนวชายแดนดานจงหวด สรนทร เรมมรายงานการยงปนใหญและจรวด ในเขตพนท อ.ตาพระยา อ.โคกสง จ.สระแกว, อ.สอยดาว จ.จนทบร, อ.บอไร จ.ตราด และ อ.บานกรวด อ.โนนดนแดง จ.บรรมย - ผวาราชการจงหวดสรนทรสงอพยพราษฎรทกหมบานในรศม ๒๐ กม.จากพนทชายแดนมายงจดรองรบการอพยพฯใหแลวเสรจภายใน ๔ ชม. มรายงานวาราษฎรจ านวนหนงไมยนยอมอพยพออกจากพนทเนองจากเปนหวงทรพยสน

- หมวดเรอลาดตระเวนชายแดน สวนท ๑ (มชด./๑) ไดรบรายงานวามความเคลอนไหวของกองก าลงทางเรอประเทศ “X” เขาประชดบรเวณชายแดนทางทะเลใกล อ. คลองใหญ จ. ตราด

- กองบญชาการปองกนชายแดนจนทบรและตราด (กปช.จต.) สงการให นขต. ทกหนวยเตรยมความพรอมทงทางบกและทางทะเล และ ทรภ.๑ สงการใหเรอในสงกดเตรยมพรอมปฏบตการทางทะเล - ผวาราชการจงหวดบรรมย สระแกว ศรสะเกษ จนทบร และตราด สงการใหมการอพยพประชาชนออกจากพนทในรศม ๑๐ – ๒๐ กม.จากแนวชายแดนทนท - มผ โทรศพทขวางระเบด บรเวณจดเชอมตอสถานรถไฟฟา BTS และรถไฟฟาใตดน ทสถานสลม - สอมวลชนมการรายงานขาวการบาดเจบและเสยชวตของราษฎรไทยอยางตอเนอง โดยพยายามเขาไปหาขอมลและถายภาพพนททไดรบผลกระทบจากการสรบ

- ประเทศ “X” จดแถลงขาวตอสอตางประเทศ รวมทงใชสอสงคมออนไลนน าเสนอขาวการรกรานของประเทศไทยอยางตอเนอง และมผสนใจจากประเทศตางๆ เขามารวมแสดงความคดเหนตอเหตการณเปนจ านวนมาก (วนละไมต ากวา ๕๐,๐๐๐ ความเหน) ซงส านกขาวในตางประเทศไดน าความเหนเหลานไปใชเปนในการอางองแหลงขาวดวย

- ตลอดวนมรายงานการระดมสรรพก าลง และเคลอนก าลงของประเทศ “X” เขาไปยงพนทการปะทะอยางตอเนอง - มทภ.๑ และ ๒ ประกาศใชกฎอยการศกในพนท ๑๐ กม.ตลอดแนวชายแดนดานประเทศ “X” - กลมแรงงาน ประเทศ “X” จ านวนประมาณ ๑,๕๐๐ คน รวมตวกนปดถนนราชด าเนน บรเวณสะพานมฆวานรงสรรค หนาส านกงาน UN เพอเรยกรองให UNHCR เขามาดแลความปลอดภย รบรองสถานะใหเปนผ ลภย และขออพยพไปยงประเทศท ๓ เนองจากมความกงวลในเรองความปลอดภยในชวต หากยงคงอยในประเทศไทย

๑. หนวยงานตองมการปรบแผนฯ เพอใหสอดคลองกบสถานการณอยางไร

๒. หนวยงานภมภาคจะรองขอสนบสนนทรพยากรจากสวนกลางอะไรบาง ทางชองทางใด ในนามจงหวดหรอแตละหนวยงานรองขอเอง

๓. หนวยงานสวนกลางจดเตรยมทรพยากรเพอสนบสนนภมภาคอะไรบาง และสามารถสนบสนนไดภายในเวลาเทาใด ดวยวธใด

๔. หนวยงานสวนกลางม ชดปฏบตการทเตรยมเขาสนบสนนในพนทหรอไม หากมเรยกวา ? ปฏบตภารกจดานใด มขดความสามารถในการปฏบตการไดโดยไมตองรองขอการสนบสนน จากพนทเปนเวลาเทาใด

๕. ควรมการประสานขอมลระหวางศนยปฏบตการรองรบเหตฉกเฉน (EOC) ของแตละหนวยงานทจดตงขนอยางไร

๖. เมอมการประกาศกฎอยการศกหนวยงานตองปฏบตอยางไร

๗. หนวยงานดานความมนคง เชน กอ.รมน. กองทพภาค ท ๑, ๒ ทรภ. ๑ และ กปช.จต. จะมการประสานการปฏบตกบหนวยพลเรอน ในสวนกลาง และภมภาคอยางไร ใชชองทางการสอสารใด

๘. หนวยงานมแนวทางในการใหขาวกบสอมวลชนอยางไร รวมถงการควบคมการน าเสนอขาวของสอมวลชนทอาจมผลกระทบตอความมนคง อยางไรบาง

สถานการณสมมต

รายละเอยด ค าถามหลก (ความคาดหวง)

สถานการณท ๔

ขนตอบโต

- มการเคลอนก าลงของฝายประเทศ “X” เขาโจมตฐานปฏบตการของทหารไทยตลอดแนวชายแดน โดยใชการโจมตดวยรถถง และจรวด รวมทงเคลอนก าลงเขายดพนทเนนเขาทไดเปรยบตลอดแนวชายแดน และมรายงานขาวกรองวาประเทศ “X” ระดมก าลงทหารจ านวนไมต ากวา ๓ กองพล เตรยมบกเขายดพนทของประเทศไทยดานรอยตอ จ.จนทบรและ จ.สระแกว จงจ าเปนตองระดมสรรพก าลงทางทหารเขาไปยงพนทเพอเตรยมการตอบโต - ขาวดงกลาวแพรสะพดท าใหราษฎรในจดรองรบการอพยพเรมมความเครยดและหวาดกลวอยางมาก - กระทรวงมหาดไทยสงการใหทกจงหวดเพมมาตรการความปลอดภยระดบสงสดในทกพนทโดยเฉพาะจดรองรบการอพยพและพนทลอแหลมของจงหวด - จากสถานการณ เดยวกนท าใหมปรมาณราษฎรไทยหนภยจากการส รบเขาไปยงจดรองรบการอพยพทจดตงขนเปนจ านวนมาก จงตองมการจดเตรยมทรพยากรส ารองเพอรองรบผอพยพทจะเขามาเพมเตมโดยเฉพาะดานทพก อาหาร, น า และยารกษาโรค จากการคาดการณเบองตนมราษฎรไทยไดรบผลกระทบตลอดแนวชายแดนทงสนประมาณ ๑๘๐,๐๐๐ คน และจ าเปนตองใชอากาศยานในการขนยายทรพยากรทจ าเปนไปยงจงหวดตามแนวชายแดน - มรายงานขาวกรอง วาประเทศ “X” มการเพมเตมก าลงทางเรอเขามาใกลพนทอ าเภอเกาะกด จงหวดตราด และอาจเขายดพนทในระยะเวลาไมเกน ๒๔ ชวโมง - มการประกาศใชแผนปองกนประเทศ ขนท ๒ - ประธานอาเซยน เชญนายกรฐมนตรของทงสองประเทศไปประชมยงประเทศเปนกลาง - สถานทตตางประเทศ ตองการทราบสถานการณอยางใกลชด และแจงใหประชาชนของประเทศตนระงบการเดนทางมายงประเทศไทย พรอมทงขอน าเครองบนเขามารบประชาชนของตนกลบประเทศ - หนวยงาน INGOs UN และ IFRC ขออนมตใหเจาหนาทของตนเขาประเทศไทยเพอปฏบตงานบรรเทาทกขผ ทไดรบผลกระทบ

๑. โครงสรางการจดการเหตการณ ขนตอน และแนวทางปฏบตของหนวยงานในสถานการณท ๔ เปนอยางไร

๒. หนวยทหารระดบกองทพ กองพล มความคาดหวงทตองการใหหนวยงานพลเรอนปฏบตไวอยางไร

๓. หนวยงานมการส ารองทรพยากรทเกยวของไวหรอไม อยางไร (จ านวน/ประเภท) และสามารถเคลอนยายไปยงพนททมความตองการไดภายในเวลาเทาใด

๔. หนวยงานมแนวทางปฏบตดาน การขาว (การรวบรวม/ตรวจสอบ และแลกเปลยนขอมล/การรายงานสถานการณ) การประชาสมพนธหรอไม อยางไร

สถานการณสมมต

รายละเอยด ค าถามหลก (ความคาดหวง)

สถานการณท ๕

ขนปองกนประเทศ

- สถานการณการสรบมความรนแรงและขยายตวอยางตอเนอง - ราษฎรสวนใหญเกดความตนตระหนก และบางสวนเรมเดนทางออกนอกประเทศทงทางบกและทางอากาศ (ทางภาคใต) - ประเทศ “X” ใหขาวกบสอมวลชนตางประเทศวาประเทศไทยมการใชอาวธตองหามตามสนธสญญาระหวางประเทศและยงปนใหญไปยงเปาหมายของพลเรอน ท าใหมประชาชนทเปนเดกและสตรเสยชวตเปนจ านวนมาก - ประเทศ “X” แจงตอสอมวลชนนานาชาต วาไดตดสนใจประกาศสงครามอยางเปนทางการกบประเทศไทย - คณะรฐมนตรความมนคงของไทย จดประชมดวนเพอพจารณาการประกาศสงครามกบประเทศ “X” และตอมามมตใหประกาศสงครามกบประเทศ “X”

๑. หนวยงานมแนวทางปฏบตตอสถานการณท ๕ อยางไร ๒. ขนตอนกระบวนการในการประกาศสงครามตองด าเนนการอยางไร และหนวยงานใดเปนผ รบผดชอบ

ตวอยางสถานการณสมมต ของการฝกซอมแบบบนโตะ (Table Top Exercise) เพอการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดลพบร ป 2554

กรณการระบาดใหญของโรคไขหวดใหญ สถานการณสมมตท 1 เดอนพฤษภาคม 2554 เรมมรายงานผ ปวยอาการคลายไขหวดใหญ (ILI) จากโรงพยาบาลในจงหวด

ลพบรเกนรอยละ 10 ของผ ปวยนอก ตอเนองกน 4 สปดาห และมผ ปวยโรคไขหวดใหญเปนกลมกอน ในโรงเรยนหลายแหง

ตนเดอนมถนายน 2554 ส านกงานสาธารณสขจงหวดลพบร ไดรบรายงานการระบาด จากทมสอบสวนเคลอนทเรว (SRRT) อ าเภอชยบาดาล วาพบผ ปวยอาการคลายไขหวดใหญในโรงเรยนมธยมแหงหนงจ านวน 15 ราย มอาการปวยในชวงเวลาเดยวกน โดยทม SRRT ไดสมปายเสมหะทคอผ ปวยสงตรวจหาเชอไวรสไขหวดใหญ จ านวน 5 ราย สองวนตอมาผลตรวจทางหองปฏบตการพบเชอไวรสไขหวดใหญชนด A (2009H1N1) จ านวน 2 ราย (ระดบ4)

จากการตรวจวเคราะหขอมลโรคไขหวดใหญตงแตตนป 2554 ถงปจจบน พบวามอตราปวยสงขนเกนคามธยฐาน 5 ป ตงแตสปดาหทสามของเดอนพฤษภาคม ใน 4 อ าเภอ คอ โคกส าโรง ชยบาดาล ทาหลวง ล าสนธ ซงสอดคลองกบรายงานผ ปวย ILI เพมสงขนในชวงเวลาเดยวกนดวย

ตนเดอนมถนายน ประเทศไทยพบการระบาดของโรคไขหวดนกในสตวปก บรเวณจงหวดทมเขตตดตอกบจงหวดลพบร คอ จงหวดชยภม เพชรบรณ นครสวรรค และตอนเหนอของนครราชสมา ตงแตวนท 15 มถนายน 2554 เปนตนมา จงหวดลพบรพบนกธรรมชาตตายผดปกตเปนจ านวนมากในหลายอ าเภอและมสตวปกของชาวบานลมตายผดปกตดวย โดยเฉพาะอ าเภอโคกส าโรง ชยบาดาล และทาหลวง จงหวดจงไดประสานเจาหนาทปศสตวออกไป ลงพนทตรวจสอบสตวปกทลมตายในหมบาน สงตวอยางสตวปกตรวจเพอหาเชอ ท าลายซากสตว ฉกพนยาฆาเชอ และก าหนดเขตปลอดเชอโรค ผานไปสองสปดาห ก าลงเจาหนาทท าลายสตวปกไมเพยงพอ ตองขอก าลงทหารจากศนยฝกยทธวธกองทพบก ต าบลชยนารายณ อ าเภอชยบาดาล มาชวยก าจดซากสตวปก เกษตรกรเรมเรยกรองคาชดเชยในการท าลายสตว

สรปสถานการณสมมตท 1 มการระบาดของไวรสไขหวดใหญทตดตอจากคนสคน เปนกลมเลกกลมเดยว ประเมนวา

สถานการณระดบ 4 สสม ยงไมมหลกฐานเชอมโยงแนชดวามการตดเชอมาจากสตวสคน

สถานการณสมมตท 2 20 มถนายน 2554 มผ ปวยเปนเดกหญง อาย 12 ป มาโรงพยาบาลทาหลวงดวยอาการไขหลวง ไอ หอบ

หายใจล าบาก เปนมา 5 วน เอกซเรยปอดเขาไดกบโรคปอดอกเสบ แพทยวนจฉยเบองตนสงสยโรคไขหวดนก (R/O H5N1) สงเสมหะไปตรวจมศนยวทยาศาสตรนครสวรรค กอนมอาการปวยชอบเลนคลกคลกบไกทบานและทบานมไกตายไมทราบสาเหต 30 ตว ผลการตรวจทางหองปฏบตการพบวาเดกหญงคนนยนยนเปนไขหวดใหญทมการกลายพนธมาจากเชอไวรสไขหวดนก เรยกวาเชอไวรสสาย

พนธใหม HxNy 2011 และในวนเดยวกน มทหารจากศนยฝกยทธวธกองทพบก มอาการปวยเพมอก 10 ราย ในจ านวนน 2 รายไมไดไปชวยท าลายสตวปก จงมความเปนไปไดอาจจะมการตดตอจากคน สคน จนอาการทรดหนกเสยชวต 1 ราย

สอมวลชนเผยแพรขาวการระบาด ประชาชนตนตระหนก เขามาขอรบการตรวจรางกาย และขอหนากากอนามยเปนจ านวนมาก ประชาชนบางสวนไมกลาบรโภคไกและไข หลายหนวยงานไดชวยกนประชาสมพนธท าความเขาใจกบชาวบานผานทางรถประชาสมพนธเคลอนท หอกระจายขาว เสยงตามสาย การประชมกรรมการหมบาน และไดรายงานสถานการณเขามายงจงหวด เพอประสานงานขอก าลงทหาร ต ารวจ เจาหนาทปศสตว เจาหนาทสาธารณสข อสม.เพอแยกกกกนเขตปลอดเชอ จ านวนผ ปวยทมารบบรการในโรงพยาบาลทกแหงในจงหวดลพบรแนนมาก เนองจากผ ปวยไขหวดตางมาขอรบ การรกษา จ านวนเตยง เวชภณฑอปกรณทางการแพทย ในโรงพยาบาลไมเพยงพอ บางพนทตองเปดโรงพยาบาลสนามส าหรบดแลผ ปวย บางพนทตองใชก าลงคน ยานพาหนะ น าผ ปวยเขารบการรกษา ในโรงพยาบาลประจ าอ าเภอ ประสบกบปญหาการแยกผ ปวย บคลากรทางการแพทยระส าระสาย ไมเพยงพอ และเรมปวยเปนไขหวดใหญสายพนธใหม HxNy 2011 ยาตานไวรสเรมขาดแคลน

วนท 25 มถนายน 2554 กระทรวงสาธารณสข ออกประกาศยนยนพบวาเปนเชอไวรสไขหวดใหญสายพนธใหมทมการกลายพนธมาจากเชอไวรสไขหวดนก H5N1 สามารถตดตอจากคนสคนได ชอ HxNy 2011 ประชาชนททราบขาวจ านวนมากเกดความกลว วตกกงวล งดการมาทองเทยวจงหวดลพบร โรงเรยนทงในจงหวดลพบร และจงหวดอนๆ หลายแหงสงปด ท าใหนกเรยนมการเดนทางกลบภมล าเนา ท าใหมการแพรระบาดของโรคไขหวดใหญและมผ ปวยเสยชวตมากขน ผ สอขาวทงไทยและตางประเทศ ขอสมภาษณผ วาราชการจงหวดลพบร นายแพทยสาธารณสขจงหวดลพบร และผ อ านวยการโรงพยาบาล เรองสาเหตการตดเชอไขหวดใหญสายพนธใหมและการควบคมโรค ทกหนวยงานตองมความพรอมในการตอบโตภาวะฉกเฉน ใหความชวยเหลอบรรเทาสาธารณภยอยางเตมประสทธภาพ เชน ดานสาธารณสข การสอสารประชาสมพนธ การคมนาคม ขนสง เดนทางและ การขามแดน การรกษาความมนคงและบรรเทาทกข หาความรวมมอพหภาคและความรวมมอระหวางประเทศในการระดมทน ทรพยากร รวมทงการรกษาความตอเนองของบรการสาธารณะและธรกจใหด าเนนตอไปได

ตนเดอนกรกฎาคมพบการระบาดไปอยางรวดเรวของไขหวดใหญสายพนธใหม HxNy 2011 และมผ เสยชวตในหลายจงหวด ส าหรบจงหวดลพบร มผ ปวยรวม 1,250 ราย เสยชวต 7 ราย และกลางเดอนกรกฎาคม พบผ ปวยยนยนในประเทศกมพชา ลาว พมา และเรมมรายงานผ ปวยผ เสยชวต แพรกระจายออกไปทกทวปทวโลกจ านวนมาก จนไมสามารถรายงานองคการอนามยโลกไดทน

สรปสถานการณสมมตท 2 มหลกฐานเชอมโยงแนชดวามการตดเชอมาจากสตวมาสคน และเปนเชอไขหวดใหญสายพนธ

ใหมชอ HxNy 2011 ทกลายพนธมาจากเชอไวรสไขหวดนก (H5N1) มการยนยนวาสามารถตดตอจากคนสคนไดรวดเรว และมความรนแรงท าใหเสยชวตจ านวนมาก

การระบาดขยายวงกวางเปนระดบ 5 และเพมเปนระดบ 6 ภายในเวลา 2 เดอน และมการระบาดตอเนองยาวนานตอไปอก รวมระยะการระบาดทงหมด 6 เดอน กอใหเกดผลกระทบ ทกภาคสวน ทงดานการอยของชวต ดานสงคม และเศรษฐกจ

สถานการณสมมตท 3 เดอนพฤศจกายน การแพรระบาดของโรคไขหวดใหญสายพนธใหม HxNy 2011 เรมชะลอตวลง

พบผ ปวยในประเทศและตางประเทศนอยลง ผ ปวยเสยชวตไมเพมขน ประชาชนเขาใจการปฏบตตว ดแลตวเองและสมาชกในครอบครวได เชอมนในมาตรการปองกนควบคมโรความประสทธภาพ วถชวตของประชาชนกลบคนสสภาวะปกต เศรษฐกจเรมฟนตว

สรปสถานการณสมมตท 3 สถานการณระยะหลงการระบาด โดยเรมเขาสระยะการระบาดชะลอตวไปจนถงการระบาด

สงบลงทกภาคสวนตองรวมกนฟนฟสภาพ เยยวยา ใหกลบคนภาวะปกตโดยเรว

บรรณานกรม

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย. Exercise คมอการฝกซอมแผนปองกนและบรรเทา สาธารณภย. 2552

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย. เอกสารประกอบการบรรยาย หวขอ ระบบการบญชาการเหตการณในฐานะเครองมอบรหารสถานการณฉกเฉน. 2554

กระทรวงสาธารณสข. เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ: คมอการจดการซอม

แผนส าหรบโรคตดตออบตใหมและถายทอดองคความร 21 - 25 มนาคม 2554 โรงแรมรอยล ทวน พาเลซ จ.ชลบร. 2554

กระทรวงสาธารณสข. คมอการจดการซอมแผนชนดบนโตะ (Tabletop Exercise) เพอเตรยมความพรอมส าหรบการระบาดใหญของโรคไขหวดใหญ ระดบจงหวดส าหรบผจดการ

ฝกซอม และวทยากร พ.ศ. 2553. 2553 ส านกงานสภาความมนคงแหงชาต . การฝกซอมการบรหารวกฤตการณดานสาธารณภย

(Crisis Management Exercise: C-MEX 08). 2551 ส านกงานสภาความมนคงแหงชาต . เอกสารประกอบการประชมเตรยมการจดการ

ฝกซอมการบรหารวกฤตการณระดบชาต (ดานความมนคง) (Crisis Management Exercise : C-MEX 11). 2554 Emergency Management Institute, Federal Emergency Management Agency. Exercise Design: IS 139. March, 2003 Emergency Management Institute, Federal Emergency Management Agency. เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตร IS 120. A An Introduction to Exercise. 2011 U.S. Department of Homeland Security. Communications - Specific Tabletop

Exercise Methodology. 2006 เวบไซต

www.fema.gov www.diaster.go.th

www.nirapai.com

คณะทปรกษาและผจดท า 1. คณะทปรกษากตตมศกด นายวบลย สงวนพงศ อธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย นายฉตรปอง ฉตรภต รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย นายศรสมบต พรประสทธ รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย นายประทป กรตเรขา รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย 2. คณะทปรกษา นายภาน แยมศร ผอ านวยการศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายชยณรงค วาสนะสมสทธ หวหนากลมพฒนาระบบบรหาร ร.ต.พงศธร ศรสาคร หวหนาส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดนครปฐม 3. คณะผจดท า นายอดมศกด ขาวหนนา ผอ านวยการสวนอ านวยการ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นางสาวชชฎาภร บญพระณช ผอ านวยการสวนภยธรรมชาต ส านกนโยบายปองกนและบรรเทาสาธารณภย นางสาวองศมาลน องศสงห รกษาการนกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายธนบด ครองยต รกษาการนกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการพเศษ ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดยโสธร นางสาวจนทรสมา แสงสรยา นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นางสาวกนกภรณ ชเชด นกวเทศสมพนธช านาญการ

ส านกวจยและความรวมมอระหวางประเทศ นางสาวพรรณภา ณ นาน นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ

ส านกวจยและความรวมมอระหวางประเทศ นายดสต พงศาพพฒน นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายชลเทพ สมานมตร นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายเฉลมรตน จนทรสวานนท นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นางสาวปวณา โอบอวน พนกงานนโยบายและแผนงาน ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายณฐพงศ จกยอง พนกงานนโยบายและแผนงาน ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นางสาวยวนตา เกงตรง พนกงานประจ าส านกงาน (ดานบญช) ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย นายจรณธนน พฒธรอภนนท พนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ศนยอ านวยการบรรเทาสาธารณภย