รายงานการประชมสมมนาเชงวชาการ The 5th Annual International Forum

– Regional Energy Alliance: Regulators' Insights และ The 1st AERN Capacity Building

ณ โรงแรมอนเตอรคอนตเนนตล กรงเทพมหานคร

ระหวางวนท 1-2 ตลาคม 2558

จดท าโดย ฝาย กส. ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

2

สารบญ การประชม The 5th Annual International Forum 1. บทน า 1.1 Report to the Minister of Energy by Chairman of ERC 1.2 Keynote Speech by Minister of Energy of the Kingdom of Thailand 2. สรปผลการประชม The 5th Annual International Forum 2.1 การเชอมโยงเครอขายระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน (Regional Integration in ASEAN)

2.1.1 การเชอมโยงโครงขายไฟฟาของอาเซยนผานมมมองขององคกรทางดานกจการไฟฟาของอาเซยน-HAPUA (HAPUA & Progress Power Trade& Energy Outlook in ASEAN พรอมขอเสนอแนะและแนวทางการด าเนนงานในอนาคต) 2.1.2 การใหการสนบสนนการเชอมโยงโครงขาย ไฟฟาของอาเซยนผานความรวมมอภายใตเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ASEAN Power Grid & AERN) 2.1.3 ความคบหนาโครงการน ารองของการเชอมโยงโครงขายไฟฟาขามพรมแดนจากสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไปยงสงคโปร (LTMS: PIP)

2.2 กระบวนทศนของการบรณาการระดบภมภาคและขอตกลงทางการคาในระดบภมภาค: กรณศกษาประเทศนวซแลนด (Regional Integration Paradigm and Regional Trade Agreement Model) 2.3 การแลกเปลยนประสบการณการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานระหวางประเทศ Cross-border Trade Experience Sharing & Regional Regulatory Development 2.3.1 กรณศกษาในกลมประเทศยโรป (EU case) 2.3.2 กรณศกษาในกลมเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean case)

3 5 6 8 9

15

18

3. การประชม The 1st AERN Capacity Building 3.1 สรปผลประชม The 1st AERN Capacity Building

อภธานศพทส าหรบองคความรการก ากบกจการพลงงาน

25

33

3

สรปผลประชมสมมนาเชงวชาการ

“The 5th Annual International Forum - Regional Energy Alliance: Regulators' Insights” วนท 1 ตลาคม 2558

1. บทน า

คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) มสวนรวมในการเตรยมความพรอมของประเทศไทย ในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) โดย กกพ. ไดใหความส าคญตอการเตรยมพรอม สรางความตระหนกรแกผมสวนไดเสยในกจการพลงงาน และผลกดนการด าเนนงานตามพนธกรณของสมาชกอาเซยน รวมทงไดมการจดตง ความรวมมอก ากบกจการพลงงานอาเซยน (ASEAN Energy Regulators’ Network - AERN) โดยมงสรางความรวมมอดานการก ากบกจการพลงงานเพอความมนคง ตลอดจนรวมกนก าหนดยทธศาสตรดานการบรหารจดการพลงงานเพอเตรยมความพรอมสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงดานพลงงานนบเปนดานหนงทจะมความรวมมอภายใตวสยทศนตาม Blueprint ของ AEC โดยจะเนนความรวมมอในดานการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานใหทวถงกน ทงการเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (ASEAN Power Grid: APG) และการเชอมโยงทอสงกาซธรรมชาตของอาเซยน (Trans-ASEAN Gas Pipeline: TAGP) ซงแนวคดดานความรวมมอดานพลงงานของอาเซยน ไดเรมมการจดประกายขนตงแตป พ.ศ. 2529 ตามความตกลงวาดวยความรวมมอดานพลงงานของอาเซยน และความตกลงเรองความมนคงดานพลง งานอาเซยน (ASEAN Petroleum Security Agreement: APSA) เพอสรางความรวมมอกนในการพฒนาและการใชพลงงานในภมภาค โดยมโครงสรางความรวมมอ อนไดแก การประชมระดบรฐมนตรพลงงานอาเซยนและการประชมระดบเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานพลงงาน ศนยพลงงานอาเซยน และคณะท างานดานพลงงานอนๆ ในปจจบน ซงด าเนนการภายใตแผนปฏบตการอาเซยนวาดวยความรวมมอดานพลงงานลาสดในชวงปพ.ศ. 2559 - 2568 (ASEAN Plan of Action on Energy Cooperation: APAEC 2016-2025) มโครงการหลกทส าคญ 7 สาขาดวยกน ไดแก 1) การเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (ASEAN Power Grid: APG) 2) การเชอมโยงทอสงกาซธรรมชาตของอาเซยน (Trans-ASEAN Gas Pipeline: TAGP) 3) เทคโนโลยถานหนและถานหนสะอาด (Coal and Clean Coal Technology) 4) พลงงานหมนเวยน (Renewable Energy: RE) 5) การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและอนรกษ (Energy Efficiency and Conservation: EE&C) 6) นโยบายและการวางแผนพลงงานภมภาค (Regional Energy Policy and Planning) และ 7) พลงงานนวเคลยร (Civilian Nuclear Energy) ส าหรบบทบาทในการสรางความรวมมอดานพลงงานกบหนวยงานทงในและตางประเทศ กกพ. ไดมนโยบายในการจดงานประชมสมมนาเชงวชาการเปนประจ าทกป ตงแตป พ.ศ. 2553 และไดผลกดนการจดตงหนวยงานความรวมมอ ASEAN Energy Regulators’ Network (AERN) ระหวางกลมประเทศสมาชก ASEAN เมอวนท 3 มนาคม พ.ศ. 2555 โดยการจดงานประชมสมมนาเชงวชาการ และการจดตงเครอขายความรวมมอ AERN ซงมวตถประสงคเพอสรางความรวมมอและความสมพนธทดระหวางหนวยงานก ากบกจการพลงงานภายใตกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และเปนการแลกเปลยนความร ประสบการณ ตลอดจนความคดเหนในการพฒนาการก ากบกจการพลงงานของประเทศใหมประสทธภาพทดเทยมระดบสากล ระหวางกลมผมสวนไดเสยดานพลงงานทกภาคสวน ซงเปนไปตามอ านาจหนาทของ กกพ. ตามมาตรา 11 แหง

4

พระราชบญญตการประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550 ซงทผานมา กกพ. ไดจดงานประชมสมมนาเชงวชาการฯ มาแลว จ านวน 4 ครง โดยแตละครงจะมการเลอกหวขอการประชมสมมนาเชงวชาการฯ ทมความนาสนใจและสามารถแลกเปลยนความคดเหนและเรยนร ดงน - ครงท 1: “งานก ากบกจการพลงงาน กบการแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก” เมอวนท 5 กมภาพนธ 2553 - ครงท 2: “Regulatory and the Energy Sustainability” เมอวนท 23 มนาคม 2554 - ครงท 3: “Energy Regulation & the Promotion of Energy Conservation” เมอวนท 2 มนาคม 2555 และ The 1st ASEAN Energy Regulators’ Network (AERN) เมอวนท 3 มนาคม 2555 - ครงท 4: “Interconnectivity and Cross-Border Trade” เมอวนท 14 มนาคม 2556

ในป พ.ศ. 2558 กกพ. จะจดการประชมสมมนาเชงวชาการดานพลงงานระหวางประเทศ ครงท 5 เพอเพมและกระชบความสมพนธระหวางเครอขายดานการก ากบกจการพลงงานและดานพลงงานอนๆ ทเกยวของทงในและตางประเทศ และเปนเวทเพอแลกเปลยนความคดเหน เรยนรขอมลขาวสาร ตลอดจนองคความรและขอเสนอแนะตางๆ ทเกยวกบดานพลงงานและการก ากบกจการพลงงานระหวางกนของผแทนจากหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของดานพลงงาน ผแทนจากประเทศสมาชกเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (AERN) และผมสวนไดเสยจากการประกอบกจการพลงงานทงในและตางประเทศ ทงน การแลกเปลยนขอมลความคดเหนและความรตางๆ ทจะไดจากการจดงานประชมสมมนาเชงวชาการในครงนจะน ามาซงประโยชนตอการพฒนาและปรบปรงแผนการด าเนนงานโดยเฉพาะดานการก ากบกจการพลงงานใหมประสทธภาพยงๆ ขนไป วตถประสงคของการจดงานประชมสมมนาเชงวชาการดานพลงงาน ครงท 5 มดงน - สรางองคความรในบรบทของการถายเทและเชอมโยงพลงงานระหวางประเทศในระดบภมภาค - เพอการแลกเปลยนเรยนรประสบการณเรองโครงขายพลงงานขามประเทศ และแนวทางการก ากบ

กจการขามพรมแดนทงในเรองเทคนคและการซอขายเชงพาณชย - เตรยมความพรอมและยกระดบการก าหนดหลกเกณฑการก ากบกจการทเกยวของ - เปดโอกาสทางธรกจรปแบบใหมเพอสนบสนนกจการงานดานการซอขายขามพรมแดน

นอกจากน กกพ. ยงไดจดการประชมตอเนอง “การอบรมสมมนา AERN Capacity Building Program on Energy Regulation” ในวนท 2 ตลาคม 2558 เปนการด าเนนงานภายใตแผน AERN Roadmap 2015 – 2025 โดยมเนอหาหลกในการอบรมบคลากรในแวดวงพลงงาน ประกอบดวย การบรณาการโครงขายพลงงาน (Integrating Energy Networks) จากกรณศกษาของประเทศนวซแลนด ออสเตรย และอตาล การพฒนาอตสาหกรรมพลงงาน และปฏรปตลาดพลงงาน (Experience of Power Sector Reforms) และบทบาทของหนวยงานก ากบดแล (Roles of Regulator)

5

1.1 Report to the Minister of Energy by Chairman of ERC นายพรเทพ ธญญพงศชย ประธานกรรมการก ากบกจการพลงงาน

กลาวรายงานตอ ฯพณฯ พลเอกอนนตพร กาญจนรตน รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน โดยไดตอนรบผเขารวมเขาสงาน

The 5th Annual International Forum — "Regional Energy Alliance: Regulators' Insights"

และกลาวแสดงความยนดทไดรบเกยรตจากรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน เปนประธานเปดการประชมในครงน

ประธานกรรมการก ากบกจการพลงงาน ชแจงวตถประสงคของการจดงานและไดกลาวถงปญหาความทาทายเรองพลงงานทตองใหสอดรบกบทศทางและความรวดเรวของการเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจ เปนความทาทายทไมไดจ ากดอยแคระดบชาต โดยไดยกตวอยางความรวมมอภายใตเปาหมายรวมกนขององคกรก ากบกจการพลงงานทวโลกไดรวมตวกนในการประชม World Forum on Energy Regulation ครงท 4 ในป 2552 หรอ WFER ในหวขอเกยวกบกฎระเบยบดานพลงงาน ซงถอเปนการประชมทส าคญทสดของโลก ณ กรงเอเธนส ประเทศกรซ โดยผลการประชม คอ การจดตงสมาพนธหนวยงานก ากบดแลดานพลงงานจาก ทวโลก (International Confederation of Energy Regulators มสมาชกกวา 77 ประเทศเพอรวมกนพฒนาภาพรวมของอตสาหกรรมพลงงานโดยเฉพาะในบรบทของแตละภมภาค โดยประธานกรรมการก ากบกจการพลงงานไดแจงวา ในภมภาคอาเซยนมเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงาน (ASEAN Energy Regulators’ Network: AERN) มาตงแตป พ.ศ. 2553 ซงประเทศไทย โดย กกพ. ไดเปนเจาภาพจดการประชม AERN ครงแรกในปดงกลาว และไดผลกดนการด าเนนงานตามพนธกรณของสมาชกอาเซยน เพอสนบสนนวสยทศนของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) นอกจากน กกพ. ไดจดงานประชมสมมนาเชงวชาการดานพลงงานระหวางประเทศเปนประจ าทกป เพอการเตรยมความพรอมและยกระดบการก าหนดหลกเกณฑการก ากบกจการพลงงานทเกยวของและเปดโอกาสทางธรกจรปแบบใหมเพอสนบสนนการซอขายพลงงานขามพรมแดน ตลอดจนเพอสรางความตระหนกถงความส าคญของความรวมมอระหวางผมสวนไดเสยในกจการพลงงาน และผลกดนการด าเนนงานตามพนธกรณของประเทศสมาชกอาเซยน โดยเปนการประชมในปน เปนครงท 5 ภายใตหวขอหลกคอ "Regional Energy Alliance: Regulators' Insights" ประโยชนทจะเกดขนรวมกนในภมภาค จากการเปดเปนประชาคมอาเซยน โดยเฉพาะในดานความรวมมอดานพลงงาน ซงในการประชมครงนจะเปนเวทส าคญส าหรบการหารอ แลกเปลยนความรและประสบการณในดานการบรหารจดการดานพลงงานจากประสบการณจากนานาชาต อาท บรบทของการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน กระบวนทศนของการบรณาการระดบภมภาคและขอตกลงทางการคา โดยมกรณศกษาจากประเทศนวซแลนด กรณศกษาจากกลมประเทศยโรปและเมดเตอรเรเนยน ทงในดานแนวคด หลกการ กฎระเบยบกตกา เพอใหเกดการเชอมโยงโครงขาย รวมทงการก ากบดแลตลาดพลงงานในภมภาค การรวมกนมองไปขางหนาและพจารณาแนวโนมความเปลยนแปลงทงหลาย ททกประเทศตองเผชญรวมกน โดยการประชมว นนเปนเวทวชาการทเปดโอกาสใหแลกเปลยนเรยนร และแบงปนแนวทางการปฏบตทดแกกน

6

1.2 Keynote Speech by Minister of Energy of the Kingdom of Thailand

ผกลาวเปดการสมมนาและบรรยายพเศษ Keynote Speech เรอง “The Power Integration: Regional Opportunities on Cross-

Border Power Trade” ของ พลเอกอนนตพร กาญจนรตน รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงาน

รฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานไดกลาวเปดประชมฯโดยสรปสาระส าคญไดดงน กระทรวงพลงงาน ในฐานะผก าหนดนโยบายดานพลงงานของประเทศ ไดเลงเหนความส าคญในการเชอมโยงโครงสรางพลงงาน และมความพยายามในการด าเนนการตางๆ ทจะใหพลงงานของชาตมความมนคง มประสทธภาพ อยางสอดคลอง เหมาะสมกบ

สภาพเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ โดยกระทรวงไดมงเนนการพฒนาพลงงานของประเทศ และการพฒนาพลงงานความรวมมอดานพลงงานกบอาเซยน โดยการสงเสรมและก าหนดบทบาทใหภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของ ไมวาจะเปนบรหารจดการในการเชอมตอโครงขายเรองนโยบาย เรองกฎระเบยบ หลกเกณฑ ซงเปนงานหลกของกระทรวงพลงงานและคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานก าลงด าเนนการอยในปจจบน ในภาพรวม ความพยายามในการผลกดนความรวมมอในภมภาคเพอความมนคงในการจดหาพลงงานในระดบอาเซยน เปนการด าเนนตามแผนรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) นโยบายและกฎการก ากบตองไปดวยกน ซงเปนไปตามผล ASEAN Ministers on Energy Meeting หรอ AMEM ลาสด ครงท 32

ณ สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และ APAEC 2016-2020 และเพอจะบรรลวตถประสงคของ AEC ประเทศสมาชกตองสราง “connectivity” การบรหารจดการ

ดาน Supply Side ระดบนานาชาต การเพมและกระชบความสมพนธระหวางเครอขายดานการก ากบกจการพลงงาน ใหมประสทธภาพ โปรงใส มราคาทเปนธรรม พลงงานมคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากล และมการใชพลงงานทยงยน และมนคงตอไปในอนาคต

นอกจากน ปจจบนการมพระราชบญญตการประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550 ซงมเจตนารมณในการสรางความมนคงในอตสาหกรรมพลงงาน ภายใตกฎหมายฉบบน กไดก าหนดใหมคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน หรอ กกพ. ซงเปนหนวยงานของรฐ โดยมตวอยางผลงานหนงทส าคญคอ การผลกดนการจดตงเครอขายความรวมมอก ากบกจการพลงงานอาเซยน (ASEAN Energy Regulators’ Network : AERN) โดยมงสรางความรวมมอดานพลงงานและความมนคง รวมทงความไดเปรยบในการแขงขนของภมภาคระหวางประเทศสมาชกตางๆ ตลอดจนรวมกนก าหนดยทธศาสตรดานการบรหารจดการพลงงานสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงดานพลงงานนบเปนดานหนงทจะมความรวมมอภายใต

7

วสยทศนตาม Blueprint ของ AEC โดยจะเนนความรวมมอในดานการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานใหทวถงกน ทงการเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (ASEAN Power Grid: APG) และการเชอมโยงทอสงกาซธรรมชาตของอาเซยน (Trans-ASEAN Gas Pipeline: TAGP) ซงบทบาทของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน ตลอดจนหนวยงานอนทเกยวของ จะมผลอยางยงตอความส าเรจในการพฒนาอตสาหกรรมพลงงานของประเทศและของภมภาคไปสระดบนานาชาต ปจจยสความส าเรจของนโยบายตาง ๆ ทกลาวมาแลวนน ตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวน กกพ. และกระทรวงพลงงานจะสนบสนนใหด าเนนงานดานการเชอมโยงโครงขายพลงงานมกลไกทเหมาะสม โดยรฐมนตรวาการกระทรวงพลงงานไดเนนย าถงความรวมมอดานภมภาครวมกนวา “ ASEAN is our home, our region, and with integration, we are stronger together.”

8

2. สรปผลการประชม The 5th Annual International Forum เนอหาของการประชมฯ จะครอบคลมประเดนส าคญภายใตกรอบการประชม 3 ชวงหลก (Session) ดงน

SESSION I: Regional Integration in ASEAN ชวงท 1: การเชอมโยงโครงขายระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน ประกอบดวย การเชอมโยงโครงขายไฟฟาของอาเซยนผานมมมองขององคกรทางดานกจการไฟฟาของอาเซยน หรอ “HAPUA” พรอมขอเสนอแนะและแนวทางการด าเนนงานในอนาคต, การใหการสนบสนนการเชอมโยงโครงขายไฟฟาของอาเซยนผานความรวมมอภายใตเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต หรอ ASEAN Energy Regulators’ Network (AERN) และแนวทางการด าเนนงาน รวมทงหวขอสดทายเรอง LTMS: PIP ทงน LTMS ยอมาจาก Laos, Thailand, Malaysia and Singapore หรอ ความคบหนาโครงการน ารองของการเชอมโยงโครงขายไฟฟาขามพรมแดนจากสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไปยงสงคโปร (Power Integration Project to for cross border power trade from Lao PDR to Singapore)

SESSION II: Regional Integration Paradigm and Regional Trade Agreement Model ชวงท 2: กระบวนทศนของการบรณาการระดบภมภาคและขอตกลงทางการคาในระดบภมภาค: กรณศกษาประเทศนวซแลนด ประกอบดวย การบรหารจดการและการผลตไฟฟาในระดบภมภาคอยางมประสทธภาพ (Efficiently integrate regionally dispersed electricity generation), การจดการและค านวณราคาสายสงไฟฟา (Pricing the provision of transmission assets) การวเคราะหตนทนผนแปร (The use of marginal locational prices)

SESSION III: Cross-border Trade Experience Sharing & Regional Regulatory Development ชวงท 3: การแลกเปลยนประสบการณการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานระหวางประเทศ ซงประกอบดวยกรณศกษาในกลมประเทศยโรปและเมดเตอรเรเนยน ในหวขอเรองกฎระเบยบและการสอดประสานของตลาดไฟฟาและกาซธรรมชาตในยโรป การก ากบการเชอมโยงโครงขายไฟฟาระหวางประเทศ และรายงานการลงทนโครงสรางพนฐานและบทบาทของหนวยงานก ากบดแลอสระเพอสงเสรมการลงทนโครงขายไฟฟาขามพรมแดนของประเทศในภมภาคเมดเตอรเรเนยน

9

2.1 การเชอมโยงเครอขายระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน (Regional Integration in ASEAN) การสมมนา Session 1 แบบอภปราย (Panel Session) โดยมผด าเนนรายการ (Moderator) คอ ดร.ภวนารถ ชณหปราณ ผช านาญการพเศษ ฝายวศวกรรมพลงงานและสงแวดลอม จาก ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) โดยด าเนนการสรปเหตผลหลกในการเชอมโยงโครงขายเพอประโยชนในการจดสรรและใชทรพยากรดานพลงงานรวมกนใหเกดความมนคงและประโยชนสงสด อยางไรกด การสรางระบบเชอมโยงพลงงานกลมประเทศอาเซยนนน ประกอบดวย นโยบาย กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบองคกร หนวยงานตางๆ โดยเวทน หวขอแรกจะรวบรวมเรองทความส าคญ เพอให ไดรบความร ท าความเขาใจในเรองดงกลาวใหถกตองและรอบดาน

ทงน สาระส าคญของการประชมแบงตามชวงการประชมสามารถสรปไดดงน

2.1.1 การเชอมโยงโครงขายไฟฟาของอาเซยนผานมมมองขององคกรทางดานกจการไฟฟาของอาเซยน(HAPUA) พรอมขอเสนอแนะและแนวทางการด าเนนงานในอนาคต (HAPUA & Progress Power Trade& Energy Outlook in ASEAN) ผบรรยาย: Mr. Bambang Hermawanto, Chairman of ASEAN Power Grid Consultative Committee Mr. Bambang ใหขอมลน าเสนอภาพรวมการผลตไฟฟา การใชไฟฟา ของแตละประเทศในเขตภมภาคอาเซยน (Overview of ASEAN Electricity Outlook) วามความโดดเดนและมศกยภาพสงเรองพลงงานหมนเวยน แตสดสวนการผลตไฟฟาในอาเซยนยงใชกาซธรรมชาตเปนหลก

รปท 1 ก าลงผลตตดตงของภมภาคอาเซยน

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr. Bambang

10

โดยลกษณะทางกายภายมศกยภาพแหลงพลงงานกระจายกนในภมภาค ประกอบไปดวย พลงงานฟอสซล (Fossil Energy) และ พลงงานหมนเวยน (Renewable Energy Sources) ไดแก 1) น ามน (Oil) และ กาซ (Gas) จะพบมากใน บรไน กมพชา อนโดนเซย มาเลเซย พมา ฟลปปนส ไทย เวยดนาม 2) ถานหน (Coal) พบมากใน อนโดนเซย มาเลเซย พมา ฟลปปนส ไทย เวยดนาม 3) พลงงานน า (Hydro) พบมากใน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย พมา ฟลปปนส เวยดนาม 4) พลงงานความรอนใตพภพ (Geothermal) พบมากใน อนโดนเซย ฟลปปนส 5) พลงงานจากแสงอาทตย (Solar) พบมากในทกประเทศทวภมภาค 6) พลงงานลม (Wind) มศกยภาพจ ากด 7) พลงงานชวมวล (Biomass) พบมากในทกประเทศทวภมภาคตางกนทประเภทและปรมาณ

ตอมา Mr. Bambang ไดอธบายความเปนมาของแนวคดของ ASEAN Power Grid หรอ APG เกดจากความคดทวาภมภาคอาเซยนมความหลากหลายของทรพยากรทแตกตางกน โดยทางตอนเหนอของอาเซยนมพลงน าอนมหาศาลจงมศกยภาพในการน าน ามาใชผลตไฟฟา ความส าคญของการจดตงโครงการ ASEAN Power Grid (APG) โดยเมอป 1999 (พ.ศ.2542) ทประชมรฐมนตรอาเซยนดานพลงงาน (AMEM) ครงท 17 ณ ประเทศไทย ไดบรรจโครงการ APG ไดเขาสแผนปฏบตการความรวมมอดานพลงงานอาเซยน (APAEC 1999-2044) และรฐมนตรพลงงานของอาเซยนไดลงนามบนทกความเขาใจโครงการการเชอมโยงโครงขายระบบไฟฟาของอาเซยน ณ ประเทศสงคโปร (MOU of APG-2007) ในป พ.ศ. 2550 เพอเพมความมนคง และความเชอถอไดของระบบไฟฟา ไดรวมไปถงการเพมประสทธภาพทงในเชงเศรษฐศาสตรและการปฏบตการของระบบไฟฟา ใหเปนไปตามวสยทศนอาเซยนป พ.ศ. 2563 (ASEAN Vision 2020) โดยวธการเพอใหบรรลจดประสงคของโครงการ APG นนมอยดวยกน 3 วธการ คอ 1. การเพมความ สามารถในการซอขายไฟฟาระหวางประเทศ 2. การเพมความหลากหลายของแหลงผลตพลงงาน 3. การลดเงนลงทนในการขยายโรงไฟฟา (Significant saving in CAPEX & OPEX) ซงผลประโยชนทจะไดรบเมอประเมนเปนจ านวนเงนนนไดถกแสดงในรป

รปท 2 คาใชจายกอนและหลงการเชอมตอระบบโครงขายภายใตของโครงการ APG

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr. Bambang

Mr. Bambang ไดชแจงสถานะของการเชอมตอโครงขาย (Update List of APG Projects) วามทงหมด 16 โครงการ โดยแบงเปน โครงการทด าเนนการสงกระแสไฟฟาแลวทงหมด 11 cross borders รวม 3.489 GW ก าลงกอสราง (COD 2018/19) จ านวน 10 cross borders รวม 7.192 GW และโครงการเพมเตมอยในขนตอนศกษาความเปนไปได (Beyond 2020) 17 cross borders รวม 25.424 GW

11

รปท 3 สถานะของโครงการเชอมโยงระบบไฟฟาอาเซยนตามโครงการ APG

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr. Bambang

สดทาย Mr.Bambang กลาววา ปจจย 4 ขนตอนส าคญสการเชอมตอระดบภมภาคคอการวางแผนส าหรบพฒนาระบบการคาพหภาค (Multilateral Trading) ประกอบดวย

การเรงพฒนาโครงการเชอมโยงโครงขายไฟฟาระหวางประเทศ เพอการซอขายแบบทว ภาค (Accelerate the development of the Bilateral Cross Border Power Interconnection projects) การยดมนในพนธกรณของแตละประเทศ ทจะตองปฏบตตามแผนโครงการ

การเตรยมจดตงองคกร/เครอขายทเกยวของ APG (Preparation of the Formation of the ASEAN Power Grid Institutions) การสรางสงคมกฎระเบยบใหเกดขนในอาเซยน ไดแก ATSO, ATGP, APG เพอก ากบการซอขายแบบพหภาค (Regulator to regulate and control the Multilateral Trading) ซง AERN สามารถเขามามบทบาทในขนตอนการประสานกฎระเบยบ

การประสานแผนไฟฟาชาตในอาเซยนและการประสานดานนโยบายตองมความสอดคลองกน (Synchronize National Power Development Plan and optimize the generation of electricity) โดยท าการศกษาการปฏบตการผลตทมความเหมาะสมทางเศรษฐศาสตรมากทสดและมการใชแหลงพลงงานในภมภาครวมกน

การสนบสนนและใชทรพยากรในระดบภมภาคใหเกดประโยชนสงสด (Encourage and optimize the utilization of ASEAN resources, such as, funding, expertise and products to develop the APG) โดยสงเสรมใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาโครงการเชอมโยงระบบไฟฟาระหวางประเทศและท าการศกษาแหลงพลงงานปฐมภมในอาเซยน ซงประเดนน จ าเปนตองใชเวลาและการปลกฝงเพอใหเกดคานยมทดรวมกน อนจะสงผลใหการรวมกลมเปนไปอยางยงยนและมนคง รวมทง การสรางกระบวนการเรยนร

12

2.1.2: การสนบสนนการเชอมโยงโครงขายไฟฟาของอาเซยนโดยการด าเนนงานของเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ASEAN Power Grid & AERN) ผบรรยาย: Dr. Dinh The Phuc, Deputy Director General Electricity Regulatory Authority of Vietnam (ERAV) and Chairman of AERN

Dr. Phuc ในฐานะประธาน AERN ไดน าเสนอทมาและความส าคญในการจดตงเครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (AERN) ซงมความเปนมาดงน

เมอวนท 3 มนาคม 2555 ทประชม ASEAN Energy Regulators’ Network (AERN) ไดใหการรบรอง เปนการประชม AERN ครงแรกอยางเปนทางการ ณ กรงเทพมหานคร

เมอวนท 12 กนยายน 2555 ทประชมรฐมนตรอาเซยนดานพลงงานครงท 30 (30th ASEAN Ministers on Energy Meeting) มมตรบทราบการจดตง AERN และแผนการด าเนนงาน

เมอวนท 15 มนาคม 2556 มการประชม ASEAN Energy Regulators’ Network ครงท 2 ณ กรงเทพมหานครฯ ทประชมไดด าเนนการเกยวกบราง TOR ของ AERN

เมอมถนายน 2556: ประเทศสมาชก AERN พจารณา TOR ของ AERN เมอวนท 25 กนยายน 2556 ทประชมรฐมนตรพลงงานอาเซยนครงท 31 (31st ASEAN Ministers

on Energy Meeting) ณ ประเทศอนโดนเซย มมตรบทราบขอบเขตการด าเนนงาน (TOR) ของ AERN และแผนการด าเนนงานฯ

เมอวนท 30 พฤษภาคม 2557 ประเทศไทยโดย ส านกงาน กกพ. จดการประชม ASEAN Energy Regulators’ Network ครงท 3 ณ กรงเทพมหานครฯ โดยการประชมแบบโทรทางไกล (Teleconference) ผลการประชม AERN ครงท 3 ทประชมไดรบทราบในเรองราง AERN Roadmap 2014-2017 และ แผนการด าเนนงานของ AERN

เมอวนท 27-28 พฤศจกายน 2557 ไดมจดการประชม ASEAN Energy Regulators’ Network ครง ท 4 ณ ประเทศเวยดนาม

การประชม AERN ครงท 5 จดขนโดย Videoconference ในวนท 7 เมษายน 2558

AERN มจดประสงคหลกของการจดตงกลม AERN นนสามารถแบงออกไดเปน 3 ขอดวยกนคอ 1. เพอแลกเปลยนขอมล ความรและประสบการณเกยวกบประเดนการก ากบกจการพลงงาน 2. เพอใหเปนชองทางในการเชอมตอกนระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานของแตละประเทศ 3. ใหมการรวมมอกนอยางใกลชดกบกลม Heads of ASEAN Power Utilities/Authorities (HAPUA) และ ASEAN Council on Petroleum (ASCOPE) และคณะท างานทเกยวของในการก าหนดกรอบการก ากบดแลและมาตรการทางเทคนคใหสอดคลองกน เพอเพมประสทธภาพการท างานของ APG และ Trans-ASEAN Gas Pipeline (TAGP)

ตอมา Dr.Phuc ไดน าเสนอความคบหนาและแผนการด าเนนการรวมของกลม AERN และ HAPUAคณะท างานของ AERN จ านวน 2 คณะ คอ เรองกฎหมายและการสอดประสานดานเทคนค และคณะท างาน เรองกฏหมาย การเกบภาษ และการคดอตราส าหรบการซอขายไฟฟาขามพรมแดน เพอเขาไปรวมสงเกตการณ และสนบสนนการด าเนนงานของคณะท างานของ HAPUA โดย AERN WG 1: Technical and Regulatory Harmonizationเขาไปรวมกบ HWG 2: Transmission APG และ AERN WG 2: Legal and Commercializationเขาไปรวมกบ HWG 4: Policy Study and Commercial Development

13

2.1.3 ความคบหนาโครงการน ารองของการเชอมโยงโครงขายไฟฟาขามพรมแดนจากสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไปยงสงคโปร (LTMS: PIP) ผบรรยาย: Dr. Poonpat Leesombatpboon, Chief of International Energy Cooperation Office, Ministry of Energy, Thailand

Dr. Poonpat น าเสนอรายละเอยดของโครงการ LTMS-PIP (Lao PDR, Thailand, Malaysia, Singapore Power Integration Project) วาเปนความคดรเรมการด าเนนงานรวมระหวางประเทศ มการจดตงคณะท างานเพอเขามาด าเนนการขบเคลอนโครงการ LTMS-PIP โดยแบงการดแลเปน 4 ดาน ไดแก

1. ดาน Technical Viability รบผดชอบโดย มาเลเซย 2. ดาน Legal and Regulatory รบผดชอบโดย สงคโปร 3. ดาน Commercial Arrangement รบผดชอบโดย ไทย 4. ดาน Tax and Tariff Structure รบผดชอบโดย ลาว ตอดวยสาระส าคญภายใตโครงการในการซอขายไฟฟาระหวางประเทศลาว (ผขาย) ไปยงประเทศ

สงคโปร (ผซอ) โดยผานสายสงไฟฟาของประเทศไทย และประเทศมาเลเซย โดยโครงการนถอเปนกาวแรกในการซอขายไฟฟาในอาเซยน (1st Multilateral power tradeโดยแผนภาพการซอขายไฟฟาไดดงน

รปท 4 การซอขายไฟฟาระหวางประเทศลาวและประเทศสงคโปร

นอกจากน ไดมการน าเสนอวธในการค านวณอตราคาใชบรการสายสง (wheeling charge) ของการ

ไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (EGAT) และการไฟฟามาเลเซย (TNB) และท าการเปรยบเทยบวธการค านวณทงสองแหลง ซงหลกการในการค านวณคอนขางคลายคลงกน โดยราคาไฟฟาทประเทศสงคโปรตองจา ยทงหมดสามารถสรปไดดงรป

รปท 5 แนวคดราคาไฟฟาเมอประเทศสงคโปรซอไฟฟาจากประเทศลาว ผานไทยและมาเลเซย

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr.Poonpat

14

ชวงการอภปรายและ Q&A:

1. Mr. Thomas Chrometzka จาก GiZ ไดถามประเดนประเทศไทยและอาเซยนมการก าหนดนโยบายพลงงาน ประเดน Excess Capacity ของพลงงานทดแทนไหม อยางไร ตอบ ทผานมามการใชนโยบาย zoning และมแนวทางการด าเนนงานดานสายสงโดยพจารณารวมกบแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ (Power Development Plan: PDP) และ แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (Alternative Energy Development Plan: AEDP)

2. นายหน นววงศ จากคณะกรรมการบรหารพลงงานเพออตสาหกรรม ไดมค าถามวา ปจจบน สงคโปรมการจดหาพลงงานพอเพยงกบการตองการใช (S&D) ในการจดท า LMTS-PIP ด าเนนการเพออะไร ตอบ อาเซยนมความจ าเปนตองรวมตวกน เนองจากสภาพแวดลอมตางๆ ภายนอก อาท พลงงานหมนเวยน/เชอเพลงจากแหลงถกกวา ประสทธภาพสงกวา ตางๆ เหลานลวนเปนปจจยทท าใหอาเซยนตองเรงปรบตว ตองรวมตวกน แมวา LTMS อาจเปนระบบซอขายไฟฟาแรกทมอตราคาไฟฟาสง แตเปนโครงการตนแบบของการใชแหลงพลงงานสะอาดจาก สปป.ลาว (พลงงานน า) รวมกนในภมภาค (prototype) ซงผลลพธของโครงการน จะเปนแนวทางไปสการเชอมโยงระหวางประเทศ โครงการอนๆในอาเซยนตอไป

3. เรองความพรอมของประเทศในการเชอมตอ (Readiness of country/ Cross border-issue) และเปาหมายของ สปป. ลาว กบการเปนแหลงพลงงานแหงอาเซยน (Battery of ASEAN)

4. สอบถามเรองการค านวณ Wheeling Charge และก าหนดการในการด าเนนงาน (Actual Operation)

15

2.2 กระบวนทศนของการบรณาการระดบภมภาคและขอตกลงทางการคาในระดบภมภาค

ผบรรยาย: Dr. Brent Layton, Chairperson of Electricity Authority of New Zealand

ในหวขอน Dr.Brent ไดน าเสนอกรณศกษาประเทศนวซแลนด เรอง Regional Integration Paradigm and Regional Trade Agreement Model โดยโครงสรางกจการไฟฟาในนวซแลนดมกลไกการซอขายแบบตลาดกลางซอขายไฟฟาตงแตป 1996 โดยประเทศนวซแลนดกรอบการก ากบดแลจะเนนดานเทคนคและเศรษฐศาสตร (Technical and economic reasons) Dr.Brent อธบายวาลกษณะทางกายภาพแลวภมประเทศแยกออกเดยว (geographically isolated) และแตกออกเปน 2 สวน ซ งความส าคญในการก ากบดแลคอการสมดลพลงงาน ของกระแสไฟฟา (Imbalances) ดานการผลตและการตองการใชพลงงาน โดยไดใหรายละเอยดวาในป พ.ศ.2557 ปรมาณการใชไฟฟาทางเกาะเหนอมจ านวนรวม 42,200 GWh คดเปนรอยละ 63.1 ของทงหมด แตการผลตไฟฟาในเกาะเหนอสามารถผลตไดแครอยละ 55.7 โดยมเชอเพลงการผลตไฟฟาเปรยบเทยบกบทางเกาะใตทใชไฟฟารอยละ 36.9 แตผลตไฟฟาไดรอยละ 44.3 นอกเหนอจากน สดสวนการผลตทางเกาะเหนอและเกาะใตใชเชอเพลงตางกน โดยเกาะเหนอจะผลตไฟฟาโดยใชเชอเพลงความรอนใตพภพ (Geothermal generators) เปนหลก สวนเกาะใตใชพลงงานน าเปนเชอเพลงหลก ทงน เชอเพลงในการผลตไฟฟาในประเทศนวซแลนดใชพลงงานหมนเวยนเปนหลกคอรอยละ 84 (เพมขนรอยละ 65 ในชวงป 2000 ) การก ากบดแลหลกจะเปนการเชอมตอระหวางเกาะใตและเหนอ (Significant regional flows on the Transmission grid) โดยมการเชอมตอระบบสง-จายไฟฟาดวยสายสงกระแสตรงความดนสง (HVDC link) และการเชอมโยงเครอขายกระแสสลบ (AC grid) สงทจ าเปนส าหรบการผสมผสานเครองก าเนดไฟฟาแบบกระจายตวและผใชไฟฟาเขาสตลาดการซอขายไฟฟา Dr.Brent ไดน าเสนอตวอยางวธการของประเทศนวซแลนดในแกปญหาทง 3 ขอดงกลาว ดงตอไปน

1) การก าหนดขนาดก าลงไฟฟาทตองเดนเครองตลอดเวลา - ผควบคมระบบไฟฟา (System Operator) ใชโปรแกรมการหาคาเหมาะสมทเรยกวา

Scheduling Pricing Dispatch (SPD) ในเลอกวาผขายไฟฟาทยนขายไฟฟารายใด และขนาดเทาใด ทมความเหมาะสมในการจายก าลงไฟฟา และจะเปนก าหนดราคา ณ ต าแหนงทจะจายไฟฟาออกจากระบบ หรอทเรยกวา “locational marginal price” (LMP)

2) การก าหนดวาเครองก าเนดไฟฟาใดจะไดรบเงน และผใชไฟฟารายใดตองเสยเงน - ผควบคมระบบไฟฟา (System Operator) จะใชโปรแกรมการหาคาเหมาะสมทเรยกวา

Scheduling Pricing Dispatch (SPD) ในการแกไขปญหา - Energy Only, no capacity payment: คาพลงไฟฟา (Capacity payment)1 ในโครงสราง

กจการไฟฟาแบบตลาดกลางซอขายไฟฟา (Wholesale electricity market) วาไมควรมการ 1 หลกการในการคดราคาคาไฟฟาแบงเปน 2 สวน ดงน สวนท 1 คาพลงไฟฟา (Capacity Payment) หรอคาความพรอมจายพลงไฟฟา (Availability Payment) มลกษณะเปนรายเดอนในการรกษาระดบความพรอมจายไฟฟาของโรงไฟฟา และสวนท 2 คอ คาพลงงานไฟฟา (Energy Payment) ซงถอเปนคาตอบแทนตามปรมาณพลงงานไฟฟาทสงมอบจรง คาพลงงานไฟฟานจะครอบคลมคาใชจายผนแปรในการผลตและบ ารงรกษา

16

จดเกบคาภาษในโครงสรางตลาดไฟฟา (a cap on wholesale prices) เพราะจะท าใหลดการจงใจในการลงทน ทงนการจดเกบคาใชจายดงกลาวควรมเฉพาะการจดเกบเพอใชการจดการกบสภาวะวกฤตดานพลงงานเทานน (capacity shortage) หรอเพอการสงเสรมการผลตในพลงงานหมนเวยน ทงน ประเทศนวซแลนด ไมมการจดเกบคาพลงงานไฟฟา (Capacity payment) รวมทงไมมลกษณะรฐใหเงนอดหนน (Subsidy)

3) การก าหนดวาใครทจะตองชดเชยคาใชจายในการลงทนสรางสายสงเพอเชอมตอเครองก าเนดไฟฟาแบบกระจายตวและผใชไฟฟาเขากบระบบไฟฟา - ในอดต แนวทางการก าหนดราคาทแตกตางกนตามพนท (nodal pricing) ในตลาดขายสง

ไฟฟา เปนประเดนถกเถยงกนมาก ฝายหนงเหนวา nodal pricing ซงมอยประมาณ 250 จด เปนอปสรรคตอการแขงขน เพราะเปนการจ ากดการหาลกคานอกพนททผผลตมโรงไฟฟาตงอย เพอหลกเลยงความเสยงจากความแตกตางของราคาระหวาง node ขณะทอกฝายแยงวา ความแตกตางของราคาตาม node สะทอนความแตกตางของตนทนทางเศรษฐศาสตรทแทจรง ระหวาง node ตางๆ อนเปนผลมาจากความสญเสย และขอจ ากดตางๆ และเปนการดกวาทจะใหผซอและผขายไฟฟาเหนความแตกตางเหลาน ดกวาจะซอนไวโดยการใชราคาเฉลย

- ระบบสงไฟฟาของประเทศนวซแลนดมลกษณะเปนเสนยาว ตามสภาพภมศาสตรของประเทศ ดงนน เปนเรองส าคญทผเกยวของในตลาดไฟฟา ตองรบทราบถงขอจ ากดและการสญเสยในระบบสง

- ในป 2013 มการน าการประกนความเสยงของความแตกตางดานราคาระหวาง node มาใช Financial transmission rights (FTRs) ท าใหการคดคานลดลง และหมดไป ทเกยวของกบราคาทแตกตางกนตามพนทตางๆเพอมาแทนรปแบบการเชอมตอแบบเดม (Full nodal pricing) โดยมประมาณ 250 จดทราคาตางกน โดยจะตางกนประมาณรอยละ 10-20

- การคดคาระบบสงเปนประเดนถกเถยงกนมายาวนาน ตงแตมการแยกเกบคาธรรมเนยมสายสงออกจากคาไฟฟา เมอตนศตวรรษ 1990 ณ ปจจบนประเทศนวซแลนดยงคงมประเดนเรองนอย โดยเฉพาะอยางยงการคดราคาคาใชสายสงซงขนอยกบนโยบายทางการเมอง เชน เรองราคาในพนทหางไกล

- ประเดนหนงทถกเกยงกนคอ ผเปนเจาของระบบสงควรจะมรายไดทงหมด (total revenue) เทาใด เพราะมผไมเหนดวยกบคาใชจายการด าเนนงานของการใหบรการระบบสงทมประสทธภาพ และคาเสยประโยชนของเงนลงทนทใชไป แมวาประเดนรายไดทงหมดจะสามารถตกลงกนได การจดสรรรายไดใหกบผเกยวของตางๆ กยงเปนประเดนถกเถยงกนตอไป เนองจาก o เปนการยากทจะก าหนดคาธรรมเนยมทเหมาะสมทางเศรษฐศาสตร o การจ ากดความของการใหบรการของระบบสงมกไมชดเจน ผเปนเจาของระบบสงมก

เนนการใชสนทรพยของระบบ มากกวาการใหบรการตางๆ ในขณะทผบรโภคไมไดใหความสนใจกบสนทรพยของระบบ แตตองการไฟฟาทมราคาถก

o ระบบสงเปนกจการทมลกษณะผกขาดโดยธรรมชาต และมกเปนของหนวยงานของรฐ หรอบรษททมการก ากบดแล ซงมผลในหลายดาน คอ

คาธรรมเนยมมกไดรบอทธพลจากการตดสนใจทางการเมองและมการ lobby กนไดงาย

17

ผทตองจายคาธรรมเนยมระบบสง เกดค าถามเกยวกบประสทธภาพตนทน (cost efficiency) ในการด าเนนงานของผใหบรการ เพราะเปนกจการผกขาดโดยธรรมชาต เกดความหวงกงวลวาพวกเขาตองจายเงนส าหรบการด าเนนงานทไมมประสทธภาพ (inefficient operations)

ผบรโภคเกรงวา การลงทนในระบบสงจะเกนความจ าเปนในปจจบน เนองจากหนวยงานทอยภายใต อทธพลทางการเมอง และผก ากบดแลการลงทนในระบบสง เปนความหวงกงวลในการจาย เชน ส าหรบการลงทนทไมมประสทธภาพ (inefficient investment)

- ประโยชนเกยวกบปองกนความเสยงในการเชอมตอพลงงาน (Hedge inter-nodal price) รวมทงราคาทกระทบตนทนจรง ณ จดนนๆมากกวา เนองจาก โครงขายพลงงานของประเทศนวซแลนดมลกษณะยาวแนวดง (long-stringy grid)

รปท 6 ตวอยางการก าหนดราคาในจดตางๆของประเทศนวซแลนด

ทมา Electricity Authority of New Zealand

18

2.3 การแลกเปลยนประสบการณการเชอมโยงระบบโครงขายพลงงานระหวางประเทศ Cross-border Trade Experience Sharing & Regional Regulatory Development 2.3.1 กรณศกษาจากกลมประเทศยโรป (EU case) ผบรรยาย: Mr. Dietmar Preinstorfer, Head of International Relations, E-Control Austria Mr. Dietmar กลาวถงทมาของการจดตงกลม European Union (EU) และในป ค.ศ. 1990 ประธานาธบดของคณะกรรมการกลม EU (EU Commission) ไดเสนอใหมตลาดซอขายไฟฟาและกาซของภมภาคยโรปขน ในรปแบบ Wholesale market ตลาดพลงงานเดยวก ากบดแลโดย Council of European Energy Regulator (CEER) และ European Regulators’ Group for Electricity & Gas (ERGEG) ภมภาคยโรปตองการใหมการแขงขนในตลาดพลงงานเนนประโยชนสงสดแกผบรโภคใหมทางเลอกในการใชบรการพลงงาน โดยแนวทางในการด าเนนการสามารถแบงออกไดเปน 3 ชวงคอ 1. ชวงการเปดตลาดซอขายไฟฟาและกาซ และการกอตงหนวยงานอสระซงมอ านาจในการก ากบการซอขาย (Creation of new bodies; ACER and ENTSOs) 1.1 ACER (Agency for the Cooperation of Energy Regulators) เปนหนวยงานภายใต EU ตงขนในป ค.ศ.2010 (พ.ศ. 2553) มหนาทประสานความรวมมอของ Regulators ในภมภาคยโรป มสวนรวมในการจดท ากฎระเบยบเกยวกบโครงขาย ใหค าแนะน าตอ EU และก ากบตลาดพลงงานยโรป ACER ออก “Energy Regulation: A bridge to 2025” ก าหนดไววา “Greater penetration of renewable-based generation is significantly increasing the requirement for market-based flexible response which will include the demand side and the supply side.” ดงนน ในปจจบน EU จงใหความสนใจและสงเสรม “flexible response” ทงในดาน Supply Side และ Demand Side Flexibility (DSF)

รปท 7 องคประกอบของ ACER

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

1.2 องคกรความรวมมอระหวางศนยควบคมระบบสงก าลงไฟฟาในสหภาพยโรป ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity) ประกอบดวย 41 TSOs ดานไฟฟาจาก 34 ประเทศในภมภาคยโรป มหนาท หลอมรวมเทคโนโลยและกฎระเบยบเพอบรณาการอตสาหกรรมของ TSO การบรหารจดการของเครอขายแบบบรณาการระบบโครงขายเนนเชอเพลงทเหมาะสม ณ เวลานนๆ

19

2. ชวงแหงการกอตงตลาดขายสงในระดบภมภาค การกอตงองคกรพเศษ การผนวกรวมกฎตางๆ ระหวางประเทศเขาดวยกน การสรางโครงสรางพนฐาน และการเพมความมนคงในการจดหาพลงงานไฟฟา (Development of harmonized (cross-border) market rules: Framework Guidelines & Network Codes) การก าหนดกรอบแนวทางการจดท าขอก าหนดการเชอมตอระบบโครงขาย (Framework Guidelines:FG) ในรปแบบไมบงคบ (Light-force) และขอก าหนดในการเชอมตอระบบโครงขายดานเทคนค (Network Codes) โดย TSOs ซง Mr.Dietmar ไดเลากระบวนการในการด าเนนการวาใชเวลาประมาณ 1 ป 9 เดอน หลงจาก EC ก าหนด Priorities แลว EC จะขอให ACER เสนอ FG โดยระยะ 6 เดอนแรกองคกรก ากบของชาตจะราง Framework Guideline เสนอ ACER หลงจากนน EC จะขอให ENTSO เสนอ Network Code ตอ ACER โดยใหเวลาจดท า 12 เดอน และ ระยะ 3 เดอนสดทาย ACER จะพจารณา Network Code หากเหนชอบกจะสงให EC พรอมขอเสนอแนะใหการอนมตเพอออกเปน Commission Regulation บงคบใชตามกฎหมาย (legally binding) กบประเทศสมาชก โดยมองคกรก ากบระดบชาตรวมพจารณา ดงรป

รปท 8 กระบวนการจดท า Network code ในภมภาคยโรป

รปท 9 ภาพรวมของ Framework Guideline (FG)

ทมารปท 8-9 เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

20

ขนตอนการก าหนด Network Code และผรบผดชอบในขนตอนตางๆ 1. Development ACER –ENTSOs-Commission 2. Implementation ผมสวนไดเสยในตลาด และประเทศสมาชก 3. Monitoring ACER องคกรก ากบกจการพลงงาน และ ENTSOs 4. Enforcement องคกรก ากบกจการพลงงาน และประเทศสมาชก

Mr.Dietmar ไดอธบายกรอบแนวทางการจดท าขอก าหนดการเชอมตอระบบโครงขาย (Framework Guideline:FG) และขอก าหนดในการเชอมตอระบบโครงขายดานเทคนค (Network Codes: NC) ทเกยวของในดานนนๆ โดยยกตวอยางดงน

2.1 FG เรอง Capacity Allocation and Congestion Management (CACM) มวตถประสงคเพอวางกรอบแนวทางกฎหมายและขอก าหนดตางๆ ส าหรบ TSOs และ Power Exchange ในการด าเนนงานของตลาดไฟฟาทบรณาการทงลกษณะ long-term, day-ahead และ intraday โดย NC ทเกยวของไดแก การจดสรร forward capacity ส าหรบกรอบระยะยาว (Long terms)

2.2 FG เรอง Electricity Balancing มวตถประสงคเพอวางกรอบบรณาการตลาดสมดลพลงงานไฟฟาของแตละประเทศ แนวทางหลกในการออกแบบการเชอมตอพลงงานเชงพนท เพอสงเสรมการเชอมตอระหวางประเทศทเนนการแขงขน ไมกดกนผขอเชอมตอระบบโครงขายพลงงาน FG เกยวของกบดานการจดหาพลงงานสนบสนนการวางแผนพลงงานทสมดลระหวางการตองการใช (Energy Demand) การจดหา (Energy Supply) การวเคราะหความสมดลพลงงานในระบบ (overall efficiency of balancing the electricity system) โดย FG นจะน าไปสการขอก าหนดในการเชอมตอระบบดานเทคนค (NC) ในเรองพลงไฟฟาสมดล (Electricity Balancing)

2.3 FG เรอง Grid Connection มวตถประสงคเพอก าหนดแนวทางการก ากบดแลระบบโครงขายพลงงาน และแนวทางการเชอมตอกรดเพอพฒนาความสอดคลองของขอบงคบ (Regime) ทจะสนบสนนระบบไฟฟาใหมความมนคงและมประสทธภาพมากขน (Secure system operation) โดย FG นจะน าไปสการจดท าขอก าหนดในการเชอมตอระบบดานเทคนค (NC) ในเรองการเชอมตอของหนวยผลต (Requirements for Grid Connection Applicable to all Generators); การเชอมตอตามความตองการใช (Demand Connection); การเชอมตอของระบบสง-จายไฟฟาดวยสายสงกระแสตรงแรงดนสง (HVDC) และของหนวยผลตไฟฟาแบบ Power park modules ทเชอมตอแบบกระแสตรง (DC) เขาสองคประกอบผลต

2.4 FG เรอง System Operation มวตถประสงคเพอก าหนดแนวทางขอบงคบการปฏบตการของศนยควบคมระบบไฟฟา ใหสอดคลองกน (Harmonised system operation regiome) ขอก าหนดการพฒนาศนยควบคมฯ และการวางแผนทจะรองรบการน าพลงงานหมนเวยนมาใชเปนเชอเพลงหลกในอนาคต โดย FG นจะเกยวของกบขอก าหนด (NC) เรองความปลอดภยในการด าเนนงาน (Operational Security); แผนการด าเนนงาน (Operational Planning and Scheduling) การจดการควบคมความถโหลดและปรมาณส ารอง (Load-frequency Control and Reserves) กรณเหตฉกเฉนและกระบบ (Emergency and Restoration)

21

รปท 10 ประวตการจดตงตลาดพลงงานของยโรป

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr. Dietmar

3. ชวงกอตงตลาดซอขายไฟฟาปลกในระดบภมภาค การผนวกรวมกฎการแลกเปลยนขอมล การอนญาตใหผใชไฟฟาสามารถขายไฟฟาเขาระบบได (new framework for a coordinated infrastructure development) ประเทศทมการพฒนาระบบเศรษฐกจอยางตอเนองดงเชนประเทศในสหภาพยโรปแลวจะเหนไดวาเกอบทวทงสหภาพยโรปมระบบเชอมโยงไฟฟาแรงสงทคอนขางมากและละเอยดซบซอนมองคประกอบ 41 TSOs จาก 34 ประเทศ

ทงน Mr. Dietmar ไดยกตวอยางกฎระเบยบ EU Energy Infrastructure Regulation 347/2013 มผลบงคบตงแต 1 มถนายน 2013 (พ.ศ.2556) ในการพฒนาโครงสรางพนฐานพลงงานระหวางประเทศ (12 energy infrastructure priority corridors) และเรงการน าไปสการใหอนญาตทเดยวของยโรป (EU one-stop-shop permit granting) และการใหความชวยเหลอในดานทน ททกประเทศสมาชกในสหภาพยโรปไดรวมกนจดล าดบโครงการโดยเนนประโยชนสงสดของภมภาคกอน (Projects of Common Interest: PCIs) รวมทงหมด 248 โครงการทตองเรงด าเนนงานกอน (Infrastructure Priorities)

รปท 11 ตลาดพลงงานของยโรปเนนจดล าดบโครงการแบบ Project of Common Interest: PCIs

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

22

นอกจากน Mr. Dietmar ไดแจงใหทราบวาวนท 7 ตลาคมน EU จะม Energy Database เดยวกนทงภมภาคซงเปนอกกาวส าคญในตลาดพลงงานยโรป รวมทงเนนย าเรอง Retail market integration การเรมตนของการแขงขนในตลาดพลงงานจะเรมจากการเปดระบบโครงขายใหบคคลทสาม (Third party access: TPA) ทจะน าไปสการมองคกรก ากบทเปนอสระเพอมาดแลการแขงขน (National regulatory authorities: NRAs) ทเนนประโยชนสงสดตอผบรโภค ทงน จะตองเกยวของกบโปรแกรมการพฒนาระบบทเพมการใชพลงงานหมนเวยน (RES integration2) เพอน าไปสวสยทศนการบรณาการตลาดพลงงานระดบภมภาคทงระดบขายสงและปลกของยโรปอยางแทจรง

รปท 12 เอกสารประกอบการบรรยายของ MR.Dietmar ในจดตงตลาดพลงงาน

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

2.3.2 กรณศกษาจากกลมเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean case) ผบรรยาย: Dr. Nicolò Di Gaetano, Senior Board Advisor of the Italian Energy & Water Regulator (AEEGSI) Dr.Nicolo น าเสนอภมประเทศบรเวณทะเลเมดเตอรเรเนยนทซงมผคนหลากหลายวฒนธรรม (ยโรปตะวนตก คาบสมทรบอลขาน ตะวนออกกลาง และแอฟรกาเหนอ) ดวยสาเหตของความแตกตางทางดานวฒนธรรมนท าใหความตองการใชไฟฟาในแตละวฒนธรรมกแตกตางกนดวย ดงนนองคกร Mediterranean Energy Regulators (MEDREG) จงไดถกกอตงขนเพอผนวกโครงสรางกฎเกณฑตางๆ ภายใตหลกการเดยวกน

องคกร Mediterranean Energy Regulators (MEDREG) จดตงขนในป 2007 ตามกฎหมายของประเทศอตาล เพอรวมตวกนของ Energy Regulators ในภมภาค Mediterranean 24 ประเทศ เพอการก ากบดแลดานไฟฟาและกาซธรรมชาต ปจจบนมสดสวนการใชพลงงาน (Energy Demand) จากน ามนสงทสด รองลงมาเปนกาซธรรมชาต นวเคลยร ถานหน พลงงานหมนเวยน และพลงน า ตามล าดบ โดยในป 2030 การใชน ามน กาซธรรมชาตและพลงงานหมนเวยนมสดสวนเพมสงขนกวาประเภทอนๆ โดยพลงงานหมนเวยนจะสงขนอยในระดบเดยวกบนวเคลยร และถานหน การผลตไฟฟาในป 2013 มสดสวนของกาซธรรมชาตมากทสด

2 Renewable Energy System (RES) Integration คอการพฒนาระบบพลงงานใหเปนไปตามเปาหมายการน าพลงงานหมนเวยนเขามาใหในการผลตไฟฟาของสหภาพยโรป (EU's renewable energy)

23

รองลงมาเปนพลงน า ส าหรบนวเคลยร ถานหน และพลงงานหมนเวยนอยในระดบใกลเคยงกน โดยคาดวาในป 2030 ยงคงมสดสวนของกาซธรรมชาตมากทสด รองลงมาจะเปนพลงงานหมนเวยน

- ในภมภาค Mediterranean แบงพนทเปน North และ South Mediterranean ซงมความตองการใชพลงงานและนโยบายทตางกน MEDREG จะท าหนาทในการสรางกฎระเบยบใหสอดคลอง (Stable and harmonised regulatory framework) เพอเตรยมการบรณาการตลาดพลงงาน (market and systems integrations) ตามเปาหมายทวางไวในป 2030 โดยแบงหนาทการดแล MEDREG เปนคณะท างาน ดงน กลมการพฒนาองคกร (Institutional Group) มประเทศตรก (EMRA, Turkey)เปนประธาน; คณะไฟฟา มประเทศฝรงเศส (CRE, France) เปนประธาน; กลมกาซมประเทศโปรตเกส (ERSE, Portugal)เปนประธาน; คณะพลงงานหมนเวยนดแลโดยประเทศอลจเรย (CREG, Algeria) และคณะดแลผใชพลงงานมประเทศอตาล (AEEGSI, Italy)เปนประธาน โดยประเทศอยปต (ERA, Egypt) ท าหนาทเปนประธาน (President) ของ MEDREG - ความตองการใชพลงงาน: North Mediterranean คงท ในขณะท South Mediterranean เพมสงมากนโยบาย: North Mediterranean มนโยบายพลงงานสะอาด (Go green) ในขณะท South Mediterranean มนโยบายหลากหลาย เชน เปลยนการใชน ามนเปนกาซธรรมชาต สงเสรมพลงงานหมนเวยน เรมการใชพลงงานนวเคลยร น าเขาพลงงานถานหนเพอ Security of supply นโยบายสงเสรมอนรกษพลงงานและ waste –to-Energy เปนตน - Security of Regulation และความชดเจนของกฎระเบยบ (Legislative/regulatory clarity) มความส าคญตอการสงเสรมลงทนพลงงาน

MEDREG สรปรายงานการลงทนดานพลงงานในกลมประเทศเมดเตอรเรเนยน (MEDREG Investment Report) เนอหาแสดง 8 ขออปสรรคในการลงทนเพอเชอมโยงพลงงานระหวางประเทศ ดงน 1. ปญหาอปสรรคดานการก ากบดแลหรอขอกฎหมาย เชน การบรหารจดการ การใหอนญาต (Regulatory and/or legal obstacles e.g. administration, permitting, licensing, etc.) นกลงทนขาดความเชอมนในการลงทน เนองจากหลกเกณฑและกระบวนการใหอนญาตขาดความชดเจนและไมไดรบขอมล 2. การขาดความตระหนกถงประโยชนในการเชอมตอ (Lack of interest in interconnection) 3. ป ญหาทางเทคนคเรองการเชอมตอ (Technical barriers) 4. ความเปนไปไดทางการเงนของโครงการ (Financial feasibility of the project) ตวอยางภายในบางประเทศมการอดหนนราคาสง (Significant subsidization) รวมทงการขาดการวเคราะหผลตอบแทนในการลงทน (Cost-benefit analysis: CBA) และขาดระเบยบวธการจดสรรคาใชจายในการลงทนในการเชอมโยงโครงขายระหวางประเทศ (Cross-border cost allocation: CBCA) 5. สถานะตลาดมความหลากหลายในประเทศสมาชก (Insufficient market demand due to the underdevelopment of markets) ทงตลาดทมความแขงขนสงและตลาดทมผจ าหนายรายเดยวในประเทศ รวมทงความตองการใชไฟฟาไมมากพอทจะจงใจใหมการลงทนเนองจากวกฤตเศรษฐกจ 6. ขาดการปฏรปอตสาหกรรมพลงงานระดบประเทศ (Lack of national reforms) 7.ขาดเสถยรภาพทางการเมองและกรอบนโยบายทยงไมชดเจน (Political instability and/or lack of clear institutional frameworks, including geopolitical barriers) รวมทง ปญหาขดแยงระหวางประเทศ 8.การขาดการประสานงานและความรวมมอกน (Lack of coordination/cooperation) ระหวาง TSOs ดวยกน หรอระหวาง TSOs และ Regualtors

24

ในรายงานมการวเคราะหถงอปสรรคตางๆ และ MEDREG ไดเสนอวธการในการจดการกบอปสรรคตางๆเหลานน ดวยบทบาทความเปนผน าในกจกรรมตางๆ เหลาน คณะกรรมาธการยโรป (European Commission) จงไดแตงตง MEDREG ใหเปนองคกรหลกทมความเปนอสระ ในการกอตง EuroMed Energy Platforms โดยมจดประสงคเพอผนวกตลาดการซอขายไฟฟาและกาซของประเทศตางๆ ในทวปยโรปเขาดวยกน พรอมทง การพฒนาพลงงานหมนเวยนและการเพมประสทธภาพการใชพลงงาน โดยมแผนทจะจดตง Mediterranean Energy Community ใหแลวเสรจภายในป 2020

รปท 13 การจดตงตลาดพลงงานของยโรป-เมดเตอรเรเนยน

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr. Nicolo

Dr. Nicoloไดใหตวอยางการก ากบการซอขายไฟฟาระหวางประเทศ Euro-Med (EURO-MED energy platforms) วาปจจบนอยระหวางจดท า legal framework เพอก ากบการซอขายไฟฟาระหวางประเทศ Euro-Med เรมตนการด าเนนงานโดยสรางความตกลงรวมกน (MOU) ระหวางองคกรระดบสงของยโรป หรอ Directorate-General for Energy (DG ENER) และองคกรก ากบกลมประเทศเมดเตอรเรเนยน (MEDREG) และ สมาคมศนยควบคมระบบไฟฟาในกลมประเทศเมดเตอรเรเนยน (MEDTSO3) ในกรอบการจดตงตลาดไฟฟาของภมภาค (Regional Electricity Market: REM) การเพมระดบการซอ-ขายไฟฟา และการพฒนาระบบไฟฟาระหวางภมภาค เพอใหการจดหาพลงงานเพยงพอกบความตองการของภมภาคและในการด าเนนงานเรองรกษาเสถยรภาพราคา ซงเดอนตลาคม 2015 จะมการเรมระบบปฏบตการแพลตฟอรมเวทหารอในกรอบพลงงานภมภาค(Launch of REM platform) และภายในธนวาคมป 2015 (พ.ศ.2558) จะมการน าเสนอแผนการด าเนนงาน(Work-program) ส าหรบการบรณาการตลาดภมภาค Euro-Med 3 สมาคมศนยควบคมระบบไฟฟาในกลมประเทศเมดเตอรเรเนยน (MEDTSO) เปนสมาคม (Association) ของ 18 TSOs ในประเทศกลมเมดเตอรเรเนยน จดตงเมอป พ.ศ.2555 มทท าการตงอย ณ กรงโรม

25

3. การประชม The 1st AERN Capacity Building สาระส าคญของการประชม The 1st AERN Capacity Building ประกอบดวย

1. การน าเสนอภาพรวมของการก ากบอตสาหกรรมพลงงานในประเทศนวซแลนด (REGULATION IN PRACTICE: Key Legal and Energy Regulatory Roles- New Zealand) ประเทศ Energy Market Structure Organisation/ Regulator ประเทศนวซแลนด wholesale electricity market Electricity Authority

ความเปนมากวา 20 ปของการก ากบดแลตลาดไฟฟาในประเทศนวซแลนด (Market governance and regulation) ประกอบดวย 3 ระยะ ไดแก

1.1 ระยะแรก สญญาพหภาค (Multi-lateral contract) ชวงระหวางป 1996-2003 (พ.ศ.2539-2546) เปนชวงทยงไมมองคกรก ากบเปนอสระ การด าเนนงานจะมขอผกพนทางกฎหมายส าหรบบคคลทจะซอ-ขาย เชน การท าสญญาโดยตรงกนเอง แทนการซอขายไฟฟาแบบรวมศนยอปสงคอปทานของตลาดพลงงานในชวงนนเปนแบบ Deliberation ซงการแขงขนในตลาดพลงงานเกดขน โดยการแขงขนประสทธภาพและราคาเพอใหผบรโภคตดสนใจเลอกใชบรการ ผมสวนไดเสยในตลาด (Market participate) และผบรโภคจะรวมกนก าหนดขอบงคบตางๆ (Market Rules) ผานการประชมของ Working Group ทไดรบการแตงตงจาก Market Participants นนเอง และ WG จะเสนอขอบงคบเหลานนไปยง Rule Committee ใหความเหนชอบกอนบงคบใช การพจารณาของ Rule Committee จะม Guiding Principles ซงจะเนนประสทธภาพ (efficiency) ถาขอบงคบไมผานเกณฑจะถกสงกลบไปยง WG พรอมเหตผล ทงน Market Rule จะใชเปนหลกการท าสญญาพหภาค (Multi-lateral contract) ในการซอ-ขายไฟฟากนในตลาด

1.2 ระยะทสอง คณะกรรมการ (the Commission) ชวงระหวางป 2003-2010 (พ.ศ.2546-2553) มการจดตงองคกรก ากบกจการพลงงาน คอ Electricity Commission โดยคณะกรรมการก ากบจะเสนอกฎขอบงคบของตลาดพลงงานตอกระทรวงพลงงาน ซงการบงคบใชหรอไมจะขนอยกบรฐมนตร ชวงนคณะกรรมการไมมอ านาจอสระอยางแทจรง คณะกรรมการก ากบมวาระ 3ป ไดรบการแตงตงและถอดถอนโดยรฐมนตร จนในทสดไดมคณะกรรมการตรวจสอบการด าเนนงานภาพรวม และมมตใหยบคณะกรรมการดงกลาวไป

1.3 ระยะทสาม องคกรก ากบ/ออกกฎ ระเบยบ ขอก าหนด (the Authority) ตงแตป 2010 (พ.ศ.2553) มการจดตงองคกรอสระคอ Electricity Authority (EA) มวาระ 5 ป และแตงตงโดยผส าเรจราชการแทนพระองค Queen Elizabeth II (Governor General) โดยไดรบอ านาจจากเลขาธการสภาผแทนราษฎร (Parliament) ในการออก Market rules ซงในชวงทสามนจะเปลยนเรยกวา Code ซงมผลบงคบตามกฎหมายกบ Market participants มขอก าหนดวา EA จะตองมทปรกษาอยางนอย 2 คณะ ซงปจจบนม 3 คณะ ดงน คณะทปรกษาดานความมนคงและเชอถอไดของตลาดไฟฟา คณะทปรกษาดานตลาดขายปลกไฟฟา และคณะทปรกษาดานตลาดขายสงไฟฟา ทงน ภาครฐ โดยรมว.พลงงานสามารถออกกฎระเบยบ (Regulation) ในบางเรองได แตทวาไมสามารถออก ขอบงคบในตลาดพลงงาน (Market code) และในทางปฏบต รมว.พลงงานกไมไดออกระเบยบใหมแตอยางใด EA จะออกขอบงคบ ขอก าหนดในตลาด โดยเนนการแขงขน (Competition) ความเชอถอไดของอปทาน (reliable supply) และการด าเนนงานทมประสทธภาพ (efficient operation) ของอตสาหกรรมไฟฟา เพอประโยชนของผบรโภคในระยะยาว

26

สรปบทเรยนจากประสบการณของประเทศนวซแลนด 1. ตลาดไฟฟาเปนเรองทมความซบซอน และตองมความเชยวชาญ ทงดานเทคนค กฎหมาย และ

เศรษฐศาสตร เพอใหการด าเนนงานของตลาดประสบความส าเรจ รฐมนตรพลงงานและทปรกษาดานนโยบายตางๆ ยงไมมความเชยวชาญพอทจะท าหนาทตดสนใจในขอเสนอตางๆ ทเสนอโดยตลาด

2. Market participants มความรความเชยวชาญอยางมากในการด าเนนงานของระบบไฟฟา ซงจะเปนประโยชนอยางมากในการก าหนด market rules แตกมทางเปนไปไดทการเสนอขอบงคบตางๆ อาจเออประโยชนตอผประกอบการ มากกวาประโยชนของผบรโภค

3. วธการทชวยลดปญหาดงกลาวคอ การจดท า Guiding Principles หรอวตถประสงคของการก าหนดขอบงคบตางๆ ทเปนทยอมรบกนไวกอน และการก าหนดใหระบเหตผลของการเสนอขอบงคบตางๆ เพอความโปรงใส รวมทงมการแตงตงตวแทนจากกลมตางๆ เขารวม ไมใชมเฉพาะตวแทนหนวยงาน หรอภาคสวนตางๆ ของตลาดเทานน

4. บางทการก าหนดแนวทาง (guidelines) อาจจะดกวาขอบงคบ (rules) เพราะ guidelines จะเปดโอกาสใหมความยดหยนในทางปฏบตไดมากกวา เพราะ market participants อาจอยในสถานการณทตางกน

5. Market rules ควรมการปรบปรงตามสถานการณทเปลยนไป หรอมองคความรเพมขน หรอเมอมผลทไมพงประสงคเกดขนจากการปฏบตตามขอก าหนดของตลาด (ขอก าหนดอาจถกน าไปใชตอประโยชนในทางทไมไดคาดคดมากอน)

27

2. การน าเสนอภาพรวมของการก ากบอตสาหกรรมพลงงานในประเทศไทย (REGULATION IN PRACTICE: Key Legal and Energy Regulatory Roles -Thailand) ประเทศ Energy Market Structure Organisation/ Regulator ประเทศไทย Enhanced Single Buyer ERC

กกพ. มหนาทในการก ากบกจการไฟฟาและกาซธรรมชาตตาม พรบ. การประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550 ซงมบทบญญตในการก ากบเรองมาตรฐานวศวกรรมพลงงานและสงแวดลอม โดยมการด าเนนงานดงน 2.1 การก ากบมาตรฐาน (Technical, Safety, Environmental and Service Quality Regulation) ยกตวอยางการเปรยบเทยบการก ากบในแตละประเทศ ซงประเทศไทยใชรปแบบคลายกบเมองนวยอรก เนองจากมขนาด/ลกษณะ/รปราง ใกลเคยงกน

รปท 14 การเปรยบเทยบมาตรฐานการก ากบของตางประเทศกบของประเทศไทย

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr.Prasit

28

2.2 กฎ ระเบยบ ขอบงคบดานพลงงาน และแผนในอนาคต (Energy regulatory role & Future plan) ประกอบไปดวย กฎ ระเบยบ (Regulatory manuals and high level regulations) และคมอ แนวทางในการด าเนนงาน (Guidelines, standards and procedures) ดงรป

รปท 15 กรอบการออกกฎ ระเบยบของ กกพ. ภาพใต พรบ.

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr.Prasit

ซง กกพ. ไดวางแผนไวชวงป 2015-2016 จะมการพยากรณ(Forecast- scenario planning) / และการสรางการมสวนรวมมากขนในการวเคราะหผลกระทบในการออก กฎ ระเบยบ (Regulatory Impact Assessment: RIA)

2.3 กรณการพฒนาระบบปฏบตงานไฟฟา (Case study: Improving the power system operation) ประเทศไทยไดน าเสนอรายละเอยดการก ากบ ตวเลขทางสถตและการพยากรณเพอใชเปนขอสรปและประกอบการตดสนใจในการก ากบกจการพลงงาน ในเรอง SO performance index ของการใชคากลางของความผดพลาดในการเฉลยประสทธภาพการท างานของระบบในแตละวน (Mean Average Percentage Error: MAPE) โดยหากคาเฉลยนอยกวาหรอเทากบรอยละ 3 ของจ านวนวนในสปดาหถอวาผาน ในอนาคตตงเปาไวทคา Error รอยละ 0 โดยมการเสนอคาพยากรณพลงงานดานความมนคงและเชอถอของระบบ (Security & Reliability standard โดยการควบคมความถ (Frequency control) ทงน ระดบ HZ (ความถ) เปรยบเทยบกบระดบ MW ในความตองการใชพลงงานมากสด (interconnection Peak demand) ประเทศไทยถอวามความสมดล/ เสถยร ทงน ส านกงาน กกพ. ไดวเคราะหแลวเหนวาในความเสถยรนนสามารถลดการใชถานหนในการส ารองการผลตไฟฟาไดรอยละ 5 เพอลดตนทนการผลตลง

29

รปท 16 การตรวจสอบประสทธภาพการด าเนนงานของศนยควบคมระบบไฟฟา (HZ/MW)

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr.Prasit

ดร.ประสทธ ไดชแจงการด าเนนงานทผานมาเรองขอมลเปนสงทส าคญมาก โดยประเทศไทยมการใชระบบ real-time ชอ Regulator operation Center (ROC) ในการก ากบและพยากรณเพอความมนคงในระบบไฟฟา โดยมรปแบบ GID สามารถตรวจสอบโรงผลตในแตละแหงได ทงน การสงการศนยควบคม ดร.ประสทธใหขอสงเกตวาองคกรก ากบเกดขนมาเพยง 7 ป ในขณะทอตสาหกรรมและบรษทผลตไฟฟามมากวา 100 ป ท าใหการก ากบอตสาหกรรมพลงงานในประเทศไทยยงใชรปแบบการแจง -กลาวใหด าเนนการ (Light-handed regulation)

รปท 17 การตรวจสอบประสทธภาพการด าเนนงานโดยระบบ ROC

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Dr.Prasit

30

3. การน าเสนอภาพรวมของการก ากบอตสาหกรรมพลงงานในประเทศออสเตรย เรองการคมครองผใชพลงงาน (E-Control’s best practice in consumer information and protection)

ประเทศ Energy Market Structure Organisation/ Regulator ประเทศออสเตรย Competitive market e-Control

ประเทศออสเตรย (Austria) การพฒนาขดความสามารถเนนการมสวนรวมทมประสทธภาพ เพอเพมความเชอมนของผบรโภคไปพรอมๆกบความมงมนกระบวนการมสวนรวมของพนกงาน ซงการ มสวนรวมในกระบวนการก ากบดแล (Participating in regulatory processes) คอการเผยแพรและการรบฟงความคดเหนประชาชน (Public consultation), การประชมรบฟงความคดเหนในเชงวชาการของกฎระเบยบ(Technical regulations) จะเปนไดวาประเทศออสเตรยจะผลกดนดานความร นอกเหนอจากน การสอสารสามารถพฒนาขดความสามารถได ชวยลดความซบซอนของบรบทการพฒนาทกษะ ในการใชไอทหรอ Application ชวยใหการเขาถงลกคาและความเขาใจเปนการเปดโอกาสใหบคคล ไดมสวนชวยเหลอระหวางกนในการเสนอขอมลอยางเปดเผยไมมการปดบง e-Control มหนาทในการสรางจดเดยวส าหรบมตการคมครองผใชพลงงาน ซงเนนการใหขอมล การวเคราะห และการตรวบสอบตลาด โดยประเทศออสเตรยไดยกตวอยางการใหบรการทเกยวของดงน

3.1 เครองมอการค านวณ/เปรยบเทยบราคาคาไฟฟาเพอการเลอกใชของผบรโภค (Price Comparison tool: tariff calculator) ทสามารถตรวจสอบการเลอกใชเชอเพลงได เชน การเลอกใชพลงงานสเขยว (green electricity product) ขอมลในสดสวนเชอเพลงพลงงานทตองการ (Index/ Infomation about energy mix) การค านวณความเปนไปไดในการประหยด (Calculate potential saving)

รปท 18 www.e-control.at

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

31

3.2 สายดวนผใชพลงงาน (Hotline) ตงขนในป 2001 ตงแตยงไมมค าสงทางกฎหมาย โดยเมอป 2010 สหภาพยโรปไดออกกฎเรองการจดใหมหนวยงานบรการขอมลดานตางๆแกผบรโภคแบบจดเดยวเบดเสรจ สรางจดตดตอ “single point of contact” เปนค าสงใหทกประเทศสมาชกด าเนนการ ซงยอดจ านวนการโทรเขาปรกษา/แจงในแตละปมประมาณกวา 6,000 ครง

3.3 การลงพนท (e-Control on Tour) มการลงพนทพบปะผใชพลงงานประมาณ 300 สถานทตอป

3.4 การจดการเรองขอขดแยง (Dispute Settlement) มการแจง 2,490 เรอง ทงน การแจงทเปนทางการเพยง 108 ครง การแกปญหาขอขดแยงสวนมากด าเนนการโดยไมตองน าเรองสชนศาล (Out of court)

3.5 การเปลยนผใหบรการ (Supplier Switching) ในประเทศออสเตรย ผบรโภคสามารถเลอกผใหบรการไฟฟาไดตงแตป 2001 และเลอกใชผใหบรการกาซไดตงแตป 2002 โดยสามารถเปลยนผใหบรการพลงงานเมอใดกได ภายในระยะ 3 สปดาหตอการเปลยน 1 ครง ซงป 2013 มการเปลยนบรษทผใหบรการพลงงานรอยละ 1.9 และ 2.5 ในตลาดไฟฟาและกาซธรรมชาตตามล าดบ

รปท 19 อตราการเปลยนผใหบรการพลงงาน

ทมา เอกสารประกอบการบรรยาย Mr.Dietmar

32

4. การน าเสนอการพฒนาขดความสามารถ การเสรมสรางความรในการก ากบอตสาหกรรมพลงงาน (Better Regulation: How Capacity Building Can Strengthen Regulators And Increase Their Effectiveness)

MEDREG เสรมสรางบทบาทการเปนองคกรก ากบทด โดยมวธประเมน (indicators/ check list) และชแจงวาตองมการก ากบทเหมาะสมตอสภาพแวดลอม ณ ประเทศ/ภมภาคนนๆ การเลอกใช กฎ ทงน องคกรก ากบมหนาท (Quest) ในการสรางตวบงชระดบคณภาพ (indicators of quality) ทงน จากการน าเสนอของ Dr. Nicolo สามารถเลอกใชวธการก ากบตามความเหมาะสม โดยตองไมก ากบดแลมากไป (Over-regulation) ดงตาราง

ex ante ซงเปนวธทมการจดเตรยมแนวทางปฏบตของการก ากบไวลวงหนา (providing advance regulatory guidelines)

ex post ซงเปนวธทปลอยใหผใหบรการท าการเจรจาตอรองขอตกลงระหวางกนเอง หากการเจรจาลมเหลวจงคอยอาศยการแทรกแซงจากผก ากบดแลเพอแกไขขอพพาททเกดขนหรออาจใชวธทางกฎหมายเกยวกบการแขงขนมาจดการกได

De jure การด าเนนการตามกฎหมาย โดยบทบญญตกฎหมาย (legal statement) การบงคบใชขอก าหนดพนธะ แนวปฏบตของทกคนจะตามกฎหมาย

De facto การด าเนนการตามขอเทจจรง ผประกอบการแตละรายจะไดรบการก ากบตางกน ใชหลกฐานประกอบในการตรวจสอบทตางกน (multidisciplinary evaluation)

A “POWER” to be exerted การเนนการเขาถงของไฟฟา

A “Service” to be delivered การเนนการใหบรการของไฟฟา

การพฒนาขดความสามารถ (Capacity Building) ของบคลากรดานพลงงาน ตองพฒนาทงภายนอกและภายใน โดยภายในเปนเรองเกยวกบการผสมผสานของพนกงานการบรหารทมงาน (mixed of staff) การขยายตวของพนกงาน (balance expansion of staff-taxpayers money) และประสทธภาพการท างานและความเปนมออาชพ (professionalism) ในขณะทภายนอกเปนเรองเกยวกบบรการใหค าปรกษาเพอการฝกอบรม นอกเหนอจากน องคกรก ากบจะตองออกกฎการก ากบดแลดวยความโปรงใส ความรบผดชอบ ความนาเชอถอ ฯลฯ (Regulatory Rules: Transparency, Accountability, Credibility, etc.) ดวย

33

อภธานศพทส าหรบองคความรการก ากบกจการพลงงาน

Access charge – คาใชโครงขาย: คาธรรมเนยมทจายใหกบเจาของโครงขายทอนญาตใหเขาใชหรอเชอมตอกบโครงขายนนได

Access pricing – การคดคาใชโครงขาย: จ านวนเงนทเรยกเกบส าหรบการเขาถงบรการและสนคา

Accountability - ตรวจสอบได – ระบบซงมกระบวนการทมขอบเขตความรบผดชอบทชดเจน และการจดการเอกสารทโปรงใส

Accounting separation – การแยกแยะทางบญช: การแยกบญชของธรกจตางๆ เพอใหสามารถแยกแยะตนทนและรายได ของบรษทในเครอเดยวกนได เชน การท าบญชแยกระหวางกจการการผลตกบกจการซอมบ ารงสายสงระบบไฟฟา บรษทตางๆ ตองแสดงงบการเงนตามกฎหมายทควบคมการด าเนนการของธรกจ หนวยก ากบดแลจงก าหนดเงอนไขวาบรษทจะตองแสดงขอมลทางบญชใดบางและอยางไร

Allocative efficiency – ประสทธภาพในการจดสรร: กรณการผลตทคมตนทนทสด

ASEAN Energy Regulators’ Network (AERN) - เครอขายความรวมมอระหวางองคกรก ากบกจการพลงงานซงจดตงขนตงแตป พ.ศ. 2553 เพอผลกดนการด าเนนงานตามพนธกรณของสมาชกอาเซยน เพอสนบสนนวสยทศนของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) (ดหนา 6)

ASEAN Power Grid (APG) -การเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (ดหนา 11)

ASEAN Plan of Action on Energy Cooperation (APAEC 2016-2025)- แผนปฏบตการอาเซยนวาดวยความรวมมอดานพลงงานฉบบลาสดระหวางป 2559 – 2568 มแผนงานหลกทส าคญถง 7 สาขา (ดหนา 3)

Avoided cost – ตนทนทหลกเลยงได: การผลตนอยลงหนงหนวยเปนผลให ตนทนรวม ลดลง ตนทนหลกเลยงคอตนทนเพมเตมทไมไดเกดขน เนองจากการระงบผลผลตไมใหเพมอกหนงหนวย

Benchmarking – การพฒนาองคกรโดยเปรยบเทยบกบองคกรอน: วธการเชงปรมาณเพอเทยบเคยงประสทธภาพของบรษทหรอหนวยงานตางๆ (เชน บรษทจดจ าหนายตางๆ ในสวนภมภาค) บทสรปตวชวด ประสทธภาพ การประเมนผลการด าเนนงานจะมประสทธภาพการด าเนนงานของบรษททมภาวะการผลตเทยบ เทากน อกวธ คอการเทยบสมรรถนะโดยอาศยกระบวนการซงเกยวของกบการวเคราะหและเปรยบเทยบโดยการส ารวจความพงพอใจลกคา (เกยวของกบค าวา yardstick regulation; competition; comparative; efficiency measurement) (ดหนา 25)

Bilateral contract –สญญาทวภาค: ขอผกพนทางกฎหมายส าหรบบคคลทจะซอและฝายทจะขายเชน การท าสญญาโดยตรงระหวางผผลตไฟฟาและผใชหรอตวแทนทอยนอกตลาดกลางการซอขายไฟฟาแบบรวมศนย

Bilateral monopoly –การผกขาดแบบทวภาค: ตลาดทมผขายเพยงหนงราย (ผกขาด)และผซอหนงราย

34

Bulk power supply – แหลงจายไฟปรมาณมาก: แหลงขายสงไฟฟาในปรมาณมาก

Capacity – ศกยภาพ: ความสามารถในการผลต เชน Generation capacity

Capacity charge – คาพลงไฟฟา: (หรอ บางครง เรยกวา “คาความตองการไฟฟา” หรอ “คาการใชระบบไฟฟา”) ตามปรมาณการใชไฟฟาสงสดในชวงเวลาทก าหนด คาพลงไฟฟาคดตามความตองการสงสด และเปนปจจยหนงในวธก าหนดราคาสองสวนส าหรบคาคนทน (อกปจจยหนงคอ คาพลงงานไฟฟา)

Command-and-control regulation – กฎระเบยบค าสงและควบคม: กฎระเบยบทรฐบาลก าหนดเกยวกบการใชเทคโนโลยการผลตใดๆ โดยเฉพาะ เพอใหพอเพยงกบอปสงค ซงรวมถงการควบคมมลพษด วย ในทางกลบกนแนวทางอนๆ เนนการสรางแรงจงใจใหมประสทธภาพ

Competition – การแขงขน: การแขงขนมกจะเกดขน 2 รปแบบ ไดแก การแขงขนระหวางนอยราย หรอ Oligopoly (ซงแตละรายสามารถใชอ านาจทางตลาดได ผใชพลงงานมขอจ ากดในการเลอกซอ) และ การแขงขนระหวางหลายราย (การแขงขนสมบรณ หรอ Perfect Competition)

Competition policy – นโยบายการแขงขน: ปรากฏในรปกฎหมายตอตานการผกขาด

Cost-benefit analysis – การวเคราะหตนทน: ประเมนตนทนและประโยชนตอสงคมหรอนโยบายสาธารณะ

Cost-of-service regulation – การวางขอก าหนดตนทนการบรการ: รปแบบของการควบคมทก าหนดราคาตามตนทนการใหบรการลกคาทแตกตางกน เกยวของกบ rate of return regulation

Cross-subsidy – การอดหนน ไขว: ราคาต ากวาตนทนสวนเพมในตลาดและครอบคลมความสญเสยจากกระแสเงนสดทเปนบวกในตลาดอน

Demand side management – การจดการดานอปสงค: มาตรการอนรกษเพอจ ากดหรอเปลยนตารางเวลาการใชไฟฟาเพอลดขนาดและจ านวนโรงงานผลตไฟฟาลง และยงใชเพอออกแบบกลยทธการเพมขนของความจ

Deregulation – แนวทางการลดการก ากบและการควบคม: ลดการควบคมในตลาดเฉพาะเพอปรบปรงประสทธภาพทางเศรษฐกจของตลาด เนนตลาดดานอปทาน

Dispatch, Dispatching - สงจาย, การสงจาย: การควบคมระบบไฟฟาแบบผสมผสานกน เพอวางตารางการด าเนนการรวมกบสาธารณปโภคไฟฟาอนทเชอมตอกน เกยวของกบการด าเนนงานและการบ ารงรกษาสายไฟฟาแรงสง สถานยอยและอปกรณ รวมถงการบรหารความปลอดภย

Distributed Generation – การผลตไฟฟาแบบกระจายตว: การผลตพลงงานจ านวนนอยๆเพอตอบสนองโหลดสงสดของทองถน (ระดบสถานยอย) แทนทจะตองอพเกรดหรอสรางสายจ าหนายไฟในทองทเพมเตม

Distribution utility (Disco) – บรษทจ าหนายไฟฟา: บรษทกจการไฟฟาทสรางและบ ารงสายจ าหนายเพอสงไฟฟากบลกคาปลายทาง และบรการสงไฟส าหรบลกคา และเรยกเกบเงนลกคา

35

Efficiency – ประสทธภาพ: เปาหมายเชงเศรษฐศาสตร คอ การสรางความพงพอใจใหไดมากทสดจากปรมาณทรพยากรหนงทก าหนด

Energy charge – คาพลงงานไฟฟา

ex ante regulation – การก ากบดแลแบบก าหนดหลกเกณฑลวงหนา: ไดแก ใชวธก ากบดแลดานอตราคาบรการทสะทอนตนทน Cost-based pricing ขอก าหนดเงอนไขในการจดใหมการบรการอยางทวถง (เรอง กองทนพฒนาไฟฟา)

ex post regulation – การก ากบดแลแบบแกไขเยยวยา: การก าหนดพฤตกรรมการตองหามส าหรบผรบใบอนญาต (Performance Standard/Quality of Services) เชน ดชนการจายไฟฟาคนหลงจากระบบจ าหนายขดของ ไมนอยกวา 90% ภายใน 4 ชวโมง รวมทง การก าหนดบทและมาตรการคมครองผใชพลงงาน

Fuel charge – คาเชอเพลง: อตราคาใชจายตอกโลวตต-ชวโมง หรอ ลกบาศกฟต

Grid code –การเชอมตอเครอขาย: แนวทางการเชอมตอ เอกสารทมกฎระเบยบทางเทคนคส าหรบการดแลรกษาเสถยรภาพของเครอขายระบบพลงงาน ความปลอดภย และความเชอถอได และเปนขอบงคบส าหรบผเขารวมตลาดทกราย เอกสารดงกลาวจดท าโดยระบบสง (TSO) และอนมตโดยหนวยงานก ากบ

Hearings – การรบฟงความคดเหน : คณะกรรมการก ากบดแลจะก าหนดอยางเปนทางการ ซงกระบวนการรบฟงขอเทจจรงและหลกฐานจากผมสวนไดเสย ทเกยวของ

Hedging – การปองกนความเสยง: การซอขายสญญาลวงหนา เพอปองกนการสญเสยเรองทเกยวของกบการผนผวนของราคา โดยจะก าหนดราคาในอนาคตและปรมาณคาไฟฟา (ดหนา 16)

Incentive Regulation – ระเบยบสรางแรงจงใจ: ระเบยบทสนบสนนพฤตกรรมองคกรบางอยาง ทงนองคกรก ากบจะสรางแรงจงใจใหผประกอบการพฒนาบรการและตลาดของตน เชน การใชเชอเพลงแสงอาทตยในการผลตไฟฟาจะไดคา adder เปนตน โครงสรางราคาทน าไปสการพฒนาประสทธภาพทางเศรษฐกจ (Economic Efficiency) และ เพอประโยชนสงสดของสวนรวม (Maximize Welfare)

Integrated resource planning (IRP) - การวางแผนทรพยากรแบบบรณาการ: การวางแผนส าหรบความตองการพลงงานไฟฟาทตอบโจทยเปาหมายทางสงคมและทางสงแวดลอม โดยพจารณาทงการจดการดานอปสงค (เพอลดความตองการไฟฟา) และการจดการดานอปทาน (เพอกระจายระบบผลตไฟฟาไปยงเชอเพลงประเภทตางๆและทตงตางๆ)

Interconnected network – เครอขายเชอมโยง: การเชอมโยงระหวางระบบทสามารถเพมความนาเชอถอหรอท าใหการโตตอบระหวางโครงขายเปนไปได ทสามารถใชในการถายทอดพลงงานไฟฟาในทศทางระหวางโครงขาย ระหวางโรงไฟฟา หรอสวน หรอภมภาค

Liberalization – การเปดเสร: การเปดตลาดใหเปนไปตามกลไกของอปสงคและอปทาน การลดการแทรกแซงของรฐบาล รวมถงใหมเสรภาพในการเขาสตลาดมากขน

36

License - ใบอนญาต: การอนญาตใหรวมในกจกรรมบางอยางซงอนญาตโดยผมอ านาจ โดยทวไปหนาทในการใหบรการและขอก าหนดทางเทคนคจะระบไวในเอกสารทเกยวของ

Light-handed regulation – การก ากบดแลทไมเขมงวด: การทองคกรก ากบปลอยใหบรษทไดใชดลพนจในการด าเนนการใหไดตามเปาหมาย การก ากบแบบไมลวงล า ซงตรงกนขามกบการสงและการควบคม

Load – โหลด: พลงงานทระบบสาธารณปโภคตองการ ณ เวลาหนง ทมความตองการใชพลงงานมากทสด

Loss (energy, water, and commercial losses) - การสญเสย (การสญเสยทางพลงงาน): พลงงาน (กโลวตตตอชวโมง) และก าลง (กโลวตต) ทสญหาย หรอทไมไดรบการชดใชในการด าเนนงานของระบบไฟฟา

Mandates – ขอบงคบ: ขอก าหนดทางขอมล หรอเปาหมายการด าเนนงานทก าหนดโดยกฎหมายหรอกฎ

Marginal cost – ตนทนหนวยสดทาย

Market Reform - การปฏรปตลาด: การแทรกแซงของรฐบาลทไดรบการออกแบบอยางชดเจนเพอเพมประสทธภาพของตลาด สะทอนใหเหนถงบทเรยนจากการพฒนาในอดต โดยทวไปการปฏรปดงกลาวเกยวของกบการเปดเสร การลดอปสรรคการเขาสตลาด ในกรณของการไฟฟาการปฏรปตลาดจะอาจเกยวของกบการปรบโครงสรางการผลตไฟฟาเปนตลาดทมการแขงขน

Network access charge – คาธรรมเนยมการเขาถงโครงขาย

Nodal prices – ราคาของโหนด: ส าหรบเรองไฟฟาราคาส าหรบบรการการสงผาน แตละพนท (ดหนา 16)

Peak load or peak demand - โหลดสงสด หรอความตองการสงสด: ความตองการทแสดงวา เปนการใชไฟฟามากทสด ในชวงเวลาทก าหนด ในประเทศไทย Peak load จะเกดขนในชวงฤดรอน

Performance-based regulation (PBR) – กฎขอบงคบทขนอยกบผลการด าเนนงาน: กลไกการตงอตราผลตอบแทนทเชอมโยงกบผลลพธ วธนไดแก Price Cap, Revenue Cap โดยรายไดก าหนดโดยผลการด าเนนงานทแทจรง ทเกยวของกบการก าหนดมาตรฐานคณภาพบรการ และความมประสทธภาพดานตนทน (Cost effectiveness) เปนหนงในวธก าหนดอตราคาไฟฟา ซงตรงขามกบ Cost of Service (COS)

Power pool –ตลาดกลางซอขายไฟฟา จะมการซอขายกนระหวางผประกอบการไดเลย ผรวมตลาดจะท าการพยากรณความสามารถในการผลตและความตองการใชไฟฟาของตนเอง และสามารถท าสญญาซอขายไฟฟาทมระยะเวลาตางๆ กนได โดยตองมการจดเตรยมกฎตลาดกลางซอขายไฟฟา (Market Rules) ทงน ประเทศไทยมความพยายามจะเปลยนจาก ESB เปน Power Pool เมอป 2543 โดยคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 25 กรกฎาคม 2543 และ 3 ตลาคม 2543 เหนชอบขอเสนอการปรบโครงสรางกจการไฟฟา และการจดตงตลาดกลางซอขายไฟฟา และเหนชอบแผนการด าเนนงานในการปรบโครงสรางกจการไฟฟา ภายหลงไดลมเลกไป ปจจบน กฟผ. ยงเปนหนวยงานรบซอ/ผซอไฟฟา

Price cap formula – สตรของเพดานอตราราคาคาบรการ: อยางหนงของสตร คอ RPI-X+K+ Q ซงแตละตวแปรจะสะทอนการปรบเปลยนของการขยายตวของราคาขายปลก การผลต การขยายตว ของโครงขาย และการปรบปรงคณภาพการใหบรการในอตสาหกรรมพลงงาน

37

Regulatory guidelines – แนวทางการการก ากบดแล

Renewable energy resource – แหลงพลงงานทดแทน: การใชเชอเพลงทไมใชฟอสซลเพอการผลตไฟฟา (เชน พลงงานแสงอาทตย ลมและชวมวล)

Reserve margin – ก าลงผลตไฟฟาส ารอง

Retail competition–การแขงขนแบบคาปลก: ระบบทอนญาตใหลกคาซอพลงงานหรอบรการจากผใหบรการขายปลกมากกวาหนง

Retail price index X (RPIX) - ดชนราคาขายปลก X (RPIX): เปนวธการวดของเงนเฟอราคาขายปลก ในสหราชอาณาจกรนนเปนดชนราคาทมผลกระทบของการเปลยนแปลงอตราดอกเบย

Revenue cap – เพดานรายได: จะคลายกบเพดานอตราราคาคาบรการ โดยสตรค านวณสามารถรวมการปรบอตราเงนเฟอและปจจยประสทธภาพ (หรอ X) ในกรณของพลงงานไฟฟาจะไมไดรบความจงใจการลงทน

Ring fencing – การตกรอบ: กฎระเบยบขอบงคบทก าหนดใหมการแยกบญชในบรการทแตกตางกน

Spot market – ตลาดซอขายทนท

Stakeholders – ผมสวนไดเสย

Subsidy – เงนอดหนน: รปแบบของการกระจายรายได โดยสามารถใหทน ใหความชวยเหลอองคกร (ในฐานะทการด าเนนงานนนเกยวของกบ USO เขาถงการใชไฟฟา หรอ พนทหางไกล)

Tariff – คาธรรมเนยม: อตราคาบรการหรอเงอนไขทไดรบการอนมตจากหนวยงานก ากบดแล

Transmitting utility (Transco) – บรการบรการสายสงไฟฟา: กจการสาธารณปโภคไฟฟาหรอองคกรทอ านวยความสะดวกในการสงผานพลงงานไฟฟาส าหรบการขายสงไฟฟา

Uniform tariffs – คาธรรมเนยมราคาเดยวกน: การคดคาธรรมเนยมราคาเดยวกนทงประเทศ (รปแบบของไทย ซงตางจากประเทศนวซแลนด)

Universal service – บรการทวถง นโยบายนอาจใชเงนอดหนนเพอบรรลใหประชาชนสามารถเขาถงไฟฟาได

WACC – ตนทนเฉลยของเงนลงทน

Wheeling – การสงผานพลงงาน: การสงผานไฟฟาของบรษททไมไดเปนเจาของพลงงานไฟฟา

Wholesale energy competition – การแขงขนในการขายสงพลงงาน

Wholesale power market – ตลาดขายสงไฟฟา: การซอพลงงานไฟฟาจากผผลตไฟฟา เพอขายตอใหคนอน นอกจากนยงมบรการเสรมทจ าเปนเพอรกษาความนาเชอถอและคณภาพไฟฟาดวย

Yardstick regulation – ขอบงคบในการทดสอบใหเปนมาตรฐาน

38

ฝายกลยทธและสอสารองคกร (กส.) ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (ส านกงาน กกพ.) | 319 อาคารจตรสจามจร ชน 19 ถนนพญาไท แขวงปทมวน เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทร : 0 2207 3599 , โทรสาร : 0 2207 3502 , 0 2207 3508 , Call Center : 1204