JS Consultancy – Training Overheid als Regisseur

Dag 2 – Regie in de Participatiesamenleving

Mark Verhijde, maandag 22 februari 2016

9:30 – 10:00 uur Kennis maken, uitleg programma

10:00 – 11:00 uur De wereld van burgerparticipatie

11:00 – 13:00 uur Praktijk: Mindmap maken van casus burgerparticipatie

13:30 – 13:30 uur Lunchpauze

13:30 – 14:30 uur Regie: sterke burgerinitiatieven en hun strategieën

14:30 – 16:30 uur Praktijk: Stakeholders analyse maken van casus

16:30 – 17:00 uur Terugkoppelen en nabespreken, afsluiten

2

Waarom participatie?

Beleidsparticipatie

Inspraak, meepraten, interactief proces

Representativiteit: praat iedereen wel mee?

Draagvlak: namens wie praat u mee?

Inhoud: ervaringsdeskundig “het is uw straat”

Goed te sturen, belangenafwegingen

3

Meepraten op uitnodiging

Projectmatige aanpak

Goed te sturen, belangenafwegingen

Resultaten en verwachtingen

Kleine zaaltjes en grijze mannen

Samen stickeren

“Oh, wij zitten ook op Twitter…”

4

5

Iedere activiteit is uniek en vraagt om maatwerk

Dat kan nooit bij ons! Dat kan alleen bij … (in te vullen)

Daar gaan wij daar niet over, dat is van de samenleving

Goed idee! En wat vinden je buren ervan?

Als het om geld gaat, weten bewoners ons wel te vinden

Sociale kwesties regelen we met onze wijkpartners

Ik hoef niet in deze wijk te wonen, dus u bent aan zet

Bewonersplannen? Die hebben toch helemaal geen kennis van zaken?

Uiteindelijk moeten wij het weer opruimen…

6

Projectmatig werken (naast eigenlijke activiteit of project)

Recepten in Kookschrift Participatie Enschede 2006

Verkennen: Informatie ophalen

Vaststellen: Speelveld, spelers, speelstijl en spelregels

Probleemanalyse, randvoorwaarden, oplossingen en valkuilen, gedragen besluit

Uitvoeren en onderhouden

Evalueren op doelen

7

WOP “Was ik maar een Brinker”

Participatie bij gebiedsontwikkeling

Comakers centraal

Programmasturing

Openbare ruimte belangrijk

Voorzieningen Compagnie

Nieuw Noaberschap

8

Participatief Bezuinigingen Zwembaden Twenterand

3 openluchtbaden, 1 overdekt zwembad

Fors jaarlijks tekort op exploitaties

Andres C.S. met burgerparticipatie

Werkgroep, toegang tot alle informatie

Prijsvraag over toekomst zwembaden

Enquête en interviews

9

Veilinghuis Enschede Zuid

Kader: budget voor wijk

Eigen activiteiten

Onderhandelen, tegenprestatie

Wat doe je voor je buren?

Arena organiseren

10

Burgerparticipatie goed projectmatig te combineren

Duidelijke kaders nodig voor burgerparticipatie

Verwachtingsmanagement erg belangrijk

Valkuilen:

Planning en tijdsdruk

Meepraten en draagvlak

Gunnen of niet gunnen

Winst:

Inbreng van burgers geeft een ‘beter’ eindproduct

Betrokken burgers en relatiemanagement

11

12

13

WRR (2012): Vertrouwen in Burgers

BZK: Help (!) een burgerinitiatief

Beleidsparticipatie Maatschappelijke

participatie

Maatschappelijke

initiatieven

Meepraten Meedoen Zelf doen

Overheid > Burgers Instellingen > Burgers Burgers > Burgers

Verbreden naar ieder

beleidsterrein

Vernieuwen en kansen

bieden voor kwetsbaren

Verwelkomen en verbinden

Aanwezigheid van trekkers en verbinders

Respect: burgers willen serieus genomen worden

Beleidsmakers (ook politici): nieuw evenwicht tussen loslaten en steunen

14

Creëren van tegenspel: niet alleen ruimte maken, maar actief uitnodigen tot

Versterken van alledaagse invloed

Stimuleren maatschappelijk verkeer: B2B (burger-burger)

Participatiesamenleving – leven en werken in netwerken

Minder geld bij de traditionele partijen – dus bezuinigingen – kerntaken

Enorme invloed van sociale media – betekenis geven

Compleet eigenaarschap – lusten en lasten voor eigen rekening

Maatschappelijke initiatieven – koplopers en achterblijvers

Doe-democratie – ruimte nemen en krijgen

15

Buurtbeheerbedrijf Sluisdijk, Den Helder

Andries Pruiksma

Groen onderhoud, vegen en borstelen

Prestatiecontract gemeente

Tweede levens materiaal en mensen

Eenvoudig werken

Innovaties

16

Taaltuin Spangen

Fenneke Hordijk

Kunstenaar/Neerlandicus

Zelf alle toestellen ontworpen

Acht jaar aan het werk

Kinderen spelen te weinig / taalachterstand

Burgemeester opening

17

Stichting Cliënten Initiatieven, Doetinchem

Everdien Boesveld

Mensen met psychische kwetsbaarheid

Dagbesteding

(K)ook samen

Wil je ook groeien?

Stadskamer

18

Maatschappelijke initiatieven als vorm van actief burgerschap

Betreft groot aantal onderwerpen en thema’s

Eigenaarschap staat centraal

Mogelijkheden voor samenwerking en co-creatie

Ondernemerschap is noodzakelijk

Continuïteit - Het lukt niet altijd

Nieuwe opgave voor traditionele partijen (gemeente, woningcorporatie)

19

20

Doel opdracht: inventariseren en bevragen eigen casussen

Methode: Mindmap maken (luie variant)

Elja van der Born: Neder-Betuwe bibliotheek Rivierenland

Marloes Braam: Neder-Betuwe 2e lijn instellingen en/of vrijwilligerswerk

Mounia el Mouden: Apeldoorn Sportagenda

21

Centraal: wat is er aan de hand?

Om welke vorm van burgerbetrokkenheid gaat het?

Wat is te bereiken doel of resultaat?

Wat is er goed aan? Wat is juist lastig of vervelend?

Waar lijkt het op?

Wat vraagt het van jou? Van je team/afdeling/organisatie?

22

23

‘Sterke burgerinitiatieven’ en hun trekkers

Droom, focus op resultaten, operationele capaciteit

Netwerk: zakelijke partners, fans en ambassadeurs

Strategieën: Hoe gaat men om met overheden?

Meebewegen

Verbergen

Verzetten

Aanvallen

Rolvastheid en verwachtingen

24

Theo van Wijk

Architect en bewoner

1986 – onder het luik

2000 jaar geschiedenis

Zichtbaar maken

Drukste plek in Utrecht

Bus rijdt erover heen

Toeristische attractie

25

26

Rob Keizer

Kleinschalig wonen met zorg

Dorpsinitiatief

Wijkt af van wet- en regelgeving

Alternatief afsprakenstelsel

IGZ toezichthouder: spannend

27

Theodoor van Leeuwen

Voedseltuin (1e van 6 stuks)

Gewassen voor voedselbanken

Vrijwilligers met groene vingers

Regelzaken zijn voor gemeente

28

Jos Reinders

Atelierstichting

Kunstenaars van waarde voor de wijk

Multiply by Sharing

Community art

Soep met een verhaal

29

30

31

Verzetten Aanvallen

Verbergen Meebewegen

32

Verzetten Aanvallen

Verbergen Meebewegen

Actief

Passief

Binnen Buiten

33

Verzetten

Villanueva

Aanvallen

DOMunder

Verbergen

‘t Zorghuus

Meebewegen

Werkplaats K

Actief

Passief

Binnen

Buiten

Onderscheid sterke burgerinitiatieven en ‘klein grut’

Strategisch denken en werken, aanpak burgerinitiatief herkennen

Eigen rol, doel en inzet vaststellen

Zelf kiezen, anders doet de buitenwereld dat voor jou

Omgaan met vier gezichten van overheid

Rechtmatige overheid

Presterende overheid

Network Governance

Responsieve overheid

Rolvastheid is belangrijk, afwijken mag

34

Presterende overheid

Network Governance

Rechtmatige overheid

Responsieve

overheid

Van buiten

naar binnen

Van binnen

naar buiten

Resultaten

Randvoorwaarden

Doel opdracht: in beeld brengen van belangen (wensen en weerstanden) bij diverse betrokken partijen

Inclusief maatschappelijke initiatieven en bewonersgroepen

Gebruik informatie van Mindmap

Noem personen en organisaties

Waardeer de onderlinge relaties

“Hoe kan ik iemand blij maken”, “Van wie heb ik geen last”

36

Sterke burgerinitiatieven zijn in principe stakeholders

Herken hun strategie

Maak eigen rol en positie duidelijk

Onderhandel met partijen

Zorg voor een transparant proces

Let op vier perspectieven overheid

37

Mark Verhijde - Interim programmamanager en adviseur stedelijke ontwikkeling

E mark.verhijde@gmail.com

M +31 652653005

W www.markverhijde.nl

38