ГЭРИЙН ГАДНА, ДОТНО ОРЧИН БА

ХУВИЙН АРИУН

ЦЭВЭРУНДРАХ-ИРЭЭДҮЙ ӨЭМТ

ҮНДСЭН АГУУЛГА

1.Гэрийн доторх хог, шороогоо цэвэрлэж, цэвэр цэмцгэр орчиндамьдарцгаая

2.Угаагуураа өдөр тутам угааж, цэвэрлэж заншья

3.Гадны гутлаа гэртээ орж ирээд сольж, гэрийн шаахай өмсөж байя.

4.Гарын эрүүл ахуй

5.Бие засах газар, бохирын цооногийг гадна талаас нь битүүлж, ариутгал,халдваргүйтгэл хийлгэн ялаа батгана өсөж үржихээс сэргийлээрэй.

6.Хур хог үүсгэлгүйгээр хогоо тогтмол ачуулж, гудамж талбайд ил задгайхог хаяхгүй, бохир усаа асгахгүй байцгаая

7.Амны хөндийн эрүүл ахуйг сахиж, амны хөндийн өвчнөөс сэргийлэе

2

ДАДАЛ 7. ГЭРИЙН ДОТОРХИ БОЛОН АМЬДАРЧ БАЙГАА ОРЧНЫХОО

АРИУН ЦЭВРИЙГ САХИХ НЬ АЙЛ БҮРИЙН ХЭВШҮҮЛБЭЛ ЗОХИХ

ДАДАЛ МӨН

Хүний эрүүл мэндэд гадаад, дотоод олон хүчин зүйлнөлөөлдөг.

Үүнд: 51.1% амьдралын хэв маяг,

20.4% удамшил биологийн хүчин зүйл,

19.9% хүрээлэн буй орчны сөрөг хүчин

зүйл, 8.5% нь эмнэлгийн тусламж

үйлчилгээнээс шалтгаалдаг болох нь

тогтоогдсон байна.

3

СЭДЭВ 1. ГЭРИЙН ДОТОРХ ХОГ, ШОРООГОО ЦЭВЭРЛЭЖ, ЦЭВЭР ЦЭМЦГЭР

ОРЧИНД АМЬДАРЦГААЯ.

Агуулга

Эрүүл байх талаарх ерөнхий ойлголт, эрүүл мэндэд нөлөөлөгч хүчин зүйлүүд

Гэрийн дотоод орчны бохирдол ба эрүүл мэнд

Цэвэр орчинд амьдрахын ач холбогдол ба цэвэр орчинг бүрдүүлэх

4

ЭРҮҮЛ БАЙХЫН ТУЛД ХУВЬ ХҮН ЮУ ХИЙХ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ?

Зөв зохистой хооллох

Дасгал хөдөлгөөн хийх

Тамхи татахгүй байх

Архийг зохистой хэрэглэх

Эрсдэлтэй зан үйлээсээ салах

Хүнтэй зөв харилцах чадварэзэмших

Хүрээлэн буй орчноо эрүүл мэнддэээерэгээр нөлөөлөхөөр эзэмших

Ажлын байрны сөрөгнөлөөллөөсхамгаалах мэдлэг, чадвартай байх

5

ÕÀËÄÂÀÐÒ ªÂЧÈÍ ÒÀÐÕÀÕ 3-Í ÕÝËÕÝÝÑ

ÖÓÑ

ªâчòºí, õºíãºí

áàëàðõàé

õýëáýðýýð

ºâчëºãчèä

Нян тээгч

ÎÐЧÈÍ

دËÑ

ÕªËÑ

ØÝÝÑ

ÁÀÀÑ

ÕªÕÍÈÉ Ñ¯¯

ÃÀÇÐÛÍ ÕªÐÑ

ÓÑ

ÕÎÎË Õ¯ÍÑ

ÝЯ¯Ë ÁÈÅ

ÎÐЧÈÍ

ÁÎÕÈÐËÎÃÄÑÎÍÁÀÃÀÆ,

ÝÄ ÞÌÑ

ÝÕ ÓÓÐÕÀÉÕ¯ËÝÝÍ ÀÂÀÕ

ÎÐÃÀÍÈÇÌ

Дамжих зам

БЭЛЭГ ЭРХТЭНЭЭР

6

ЭРҮҮЛ МЭНДЭД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛС

Хувь хүний зан үйлээс шалтгаалах хүчин зүйлс

Буруу хооллолт

Хөдөлгөөний дутагдал

Хорт зуршил хэрэглэх, сэргийлэх

Бухимдал

Эрсдэлтэй зан үйл

Хүрээлэн буй орчинтойгоо буруу харьцах

Орчноос шалтгаалах хүчин зүйлс

Байгаль цагуурын гэнэтийн үзэгдэл

Орчны бохирдлоос үүдсэн хүчин зүйлс

Ажлын байрны сөрөг хүчин зүйлс

Нийгмээс шалтгаалсан хүчин зүйлс

Ажилгүйдэл

Цалин хөлс

Татвар хураамж7

ГЭРИЙН ДОТООД ОРЧНЫ БОХИРДОЛ БА ЭРҮҮЛ

МЭНД

Эрүүл орчинг хэрхэн бүрдүүлэх вэ?

8

ГЭРИЙН ГАДААХ ОРЧИН БА ЭРҮҮЛ МЭНД

Өвчин үүсгэгчдийн өсөж үржих таатай орчин нь бохир заваан орчин байдаг

Хог, хаягдал ил задгай хаяж бохир орчинд амьдарвал ялаа, шавьж, мэрэгчид үүрлэжорчныг бохирдуулах ба дулааны улиралдялзарч муудан орчны агаар болон хөрсийгбохирдуулдаг.

Иймд гэр орон, хашаа хороо болон орчныхоо цэвэрлэгээг тогтмол хийж, гарсанхог хаягдлаа тэр даруйд нь зөв зайлуулж байх

9

СЭДЭВ 2. УГААГУУРАА ӨДӨР ТУТАМ УГААЖ, ЦЭВЭРЛЭЖ ЗАНШЬЯ.

Агуулга

Хувь хүний эрүүл ахуйн дадал

Угаагуурт тавигдах ерөнхий шаардлага

Угаагуурыг цэвэрлэх, ариутгахад ариутгалын бодисыг хэрхэн хэрэглэх, гэрийн нөхцөлд ариутгалын уусмалыг бэлтгэх талаар

10

ХУВЬ ХҮНИЙ ЭРҮҮЛ АХУЙН ДАДАЛ

Хувийн ариун цэвэр нь бие хүний төлөвшилт, хөгжилт, эрүүл мэндэд нөлөөлөх хамгийн АНХДАГЧ үүрэг гүйцэтгэдэг

7 хоногт 1-2 удаа халуун усанд заавал орж, хумсаа авч, цэвэр цэмцгэр хувцаслаж явах нь хувь хүний соёлч боловсон байдлын түвшинг илтгэнэ

11

УГААГУУРТ ТАВИГДАХ ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА

Албан байгууллага, гэр, орон байрандөргөн хэрэглэхэд тохиромжтойхалдваргүйтгэлийн бодис хэрэглэх

12

УГААГУУРТ ТАВИГДАХ ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА

Цэвэрхэн, өнгө хийц сайтай байх бадараах шаардлагуудыг хангасанбайна.

Усны сав нь таглаатай байхУс хийх амсар нь том байх

Цэвэрлэхэд хялбар байх

Цорго нь бохир гараарбохирлогдохоос сэргийлж крантаарнээгдэж, хаагддаг байх

Цорго нь савныхаа ёроол хэсэгтээбайрлаж ус нь бүрэн шавхагддаг байх

Савангийн тавиур, бусад ахуйнхэрэглээний тавиуртай байх

.

13

УГААГУУРЫГ ХЭРХЭН ЦЭВЭРЛЭЖ, АРИУТГАХ ВЭ?

НЯНГИЙН ЭСРЭГ ШҮРШИГЧ БОДИСХҮНСНИЙ СОДА АШИГЛАН

ЦЭВЭРЛЭХ

14

СЭДЭВ 3. ГАДНЫ ГУТЛАА ГЭРТЭЭ ОРЖ ИРЭЭД СОЛЬЖ, ГЭРИЙН ШААХАЙ ӨМСӨЖ БАЙЯ

АГУУЛГА:

Хөрсний бохирдлоос дамжин халдварлах халдварт ба халдварт бус өвчин эмгэгийн талаарх ерөнхий ойлголт

Гадуур гутлаа тайлахын ач холбогдол

АЗИЙН ИХЭНХ УЛС ОРНУУД,

ЯПОН, ТАЙЛАНД ЗЭРЭГ ОРНУУДЫН

ХҮМҮҮС АЛИВАА ГАЗАРТ ОРОХДОО

ГУТЛАА ТАЙЛЖ ХЭВШСЭН БАЙДАГ БОЛ

ЧЕХ, ШВЕД, ОРОС ЗЭРЭГ ЗАРИМ

ЕВРОПЫН ОРНУУДЫН ХҮМҮҮС ГЭРТЭЭ

БУЮУ АЙЛД ОРОХДОО ГУТЛАА

ТАЙЛАХЫГ ЭРХЭМЛЭДЭГ.

15

ХӨРСНИЙ БОХИРДЛООС ДАМЖИН ХАЛДВАРЛАХ ХАЛДВАРТ

БА ХАЛДВАРТ БУС ӨВЧИН ЭМГЭГҮҮД

ХӨРСНИЙ БОХИРДЛЫГ ЭНГИЙНЭЭР

ТОДОРХОЙЛБОЛ

Хүний үйл ажиллагааны улмаасхөрсөнд янз бүрийн органикболон органик бус бодис шингэж,агууламж нь ургамал болон амьдорганизмд сөрөг нөлөө үзүүлэххэмжээнд хүрч, хуримтлагдахявцыг хэлдэг

БОХИРДЛЫН ХЭЛБЭРҮҮД

16

ÃÝÄÝÑÍÈÉ ÕÀËÄÂÀÐÒ ºÂ÷ÍÈÉ

ÄÀÌÆÈÕ ÇÀÌ

Áîõèð ãàð

ßëàà øàâüæ

Áîõèðëîãäñîí õîîë õ¿íñ

Áîõèðëîãäñîí õºðñ

Áîõèðëîãäñîí óñ

Õ¿íèé ºòãºíä àãóóëàãäàí ¿ðæèõ âèðóñ, íÿí, ýãýë áèåòí¿¿ä áîõèð ãàðààñ àìààð äàìæèí õàëäâàðëàæ ãýäýñíèé õàëäâàðò ºâ÷èíã ¿¿ñãýíý.

17

ГЭДЭСНИЙ ХАЛДВАРТ ӨВЧИН ЯАГААД АЮУЛТАЙ

ВЭ?

Олон хүнийг хамарч өвчлүүлдэг

Бага насны хүүхдүүд илүү хүнд хэлбэрээр удаан өвддөг, тураалд ордог.

Их хэмжээний шингэн алддаг.

Алсдаа бүдүүн гэдэсний хортой, хоргүй хавдар үүснэ.

Элгийг гэмтээнэ. (Гепатит А)

Бусад халдварт авчинд өртөмхий болно.

Зарим тохиолдолд үхэлд хүргэнэ. (Балнад,, цусан суулга, холер г.м)

18

СЭДЭВ 4: ГАРЫН ЭРҮҮЛ АХУЙ

Агуулга:

Цэвар гарын ач холбогдол

Гар угаах дараалал

Гар угаахад хэрэглэгддэг саван, ариутгагч бодисуудыг хэрэглэх заавар

19

СЭДЭВ 4: ГАРЫН ЭРҮҮЛ АХУЙНянгууд нь хурууны салаа, хумсны

завсарт хамгийн ихээр агуулагддаг ба:

Биеийн бүх хирний 95% нь гарт,

Гарын бүх хирний 95% нь хумсанд байдаг байна.

Угаалгүй 6 цаг болсон гарт 10х107 –ээр тоологдох нян байдаг ба

Угаасны дараа уг нянгийн тоо 7-10 дахин цөөрдөг байна. Мөн хүний биед

Өвчин үүсгэж байгаа нянгийн 90% орчим нь бохир гараар дамждаг байна.

Гарын ариун цэвэр, эрүүл ахуй нь:

Гараа угаах, цэвэрлэх

Халдваргүйжүүлэх

Арьсаа арчлах зэргээс бүрддэг.

Бидний гар цэвэрхэн харагдаж байгаа хэдий ч байнга бактерийн бохирдолтой байдаг

20

ТА ҮҮНИЙГМЭДЭХҮҮ?

Галын өрөөны крантанд жорлонгоос их хэмжээний нянгууд агуулагддаг.

Жорлонгийн суултуурыг 400-аас дээш удаа хэрэглэсэн тохиолдолдсуултуурын тавцангийн нэг инч талбайд 21000 нян агуулагддаг.

Гар дээр байгаа нянгууд нүдэнд үл үзэгддэг ба гарын см квадрат талбайбүрт 1500 нян байдаг.

Таны гарт байгаа нянгууд нь таныг өвчлүүлдэг ба гараа угааснаар ТАөөрийн эрүүл мэндийг хамгаалж чадна.

21

СЭДЭВ 5. БИЕ ЗАСАХ ГАЗАР, БОХИРЫН ЦООНОГИЙГ ГАДНА ТАЛААС НЬ

БИТҮҮЛЖ, АРИУТГАЛ, ХАЛДВАРГҮЙТГЭЛ ХИЙЛГЭН ЯЛАА БАТГАНА ӨСӨЖ

ҮРЖИХЭЭС СЭРГИЙЛЭЭРЭЙ.

Манай оронд түгээмэл ашиглагдаж байгаа энгийн бие засах газрын өнөөгийн байдал

Цэвэрлэхэд төвөгтэй(Ялангуяа хүйтний улиралд)

Үнэр ихтэй, агааржуулалт муу, ялаа ихтэй

Муу ус хийхэд амархан дүүрдэг

Тохь тух муутай, өвөл бие засахад даардаг

Шөнө бие засахад хүндэрэлтэй, гэрэлтүүлэг муу

22

ТА ҮҮНИЙГМЭДЭХҮҮ?

Гэдэсний халдварт өвчнийг тараагч гол хүчин зүйл нь ялаа юм.

Өдөрт нас бие гүйцсэн ялаа 20 орчим км нисдэг.

Нэг төрөхдөө 200 гаруй өндөг гаргана. Энэ нь 20-30 хоногийн дотор нас бие гүйцнэ.

Ялааны зөвхөн нэг хөлөнд л гэхэд 1 сая гаруй нян тээж явдаг.

Ялаа нь хоолоо харж, үнэрлэж олдог тул бие засах газар, бохир усны цооногийг сайтар битүүмжилж, хаалгыг хаалттай байлгавал зохино.

23

АРИУН ЦЭВРИЙН БАЙГУУЛАМЖИНД ТАВИГДАХ

ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГУУД Гэр, орон сууцнаас 15-20м зайтай, эвгүй үнэр тархахааргүй

салхины чиглэлд байрлуулах

Гэрэлтэй байх

Агааржуулах яндантай байх

Ялаа орохоос хамгаалсан тортой байх

Эргэн тойрныг нь цементэлсэн байх

Түгжээтэй байх

Бохир усны нүхэндтавигдахшаардлагууд:

Тохирсон гүнтэй байх

Тагтай байх

Ялаа орохоос хамгаалсан тортой байх24

АРИУН ЦЭВРИЙН НӨХЦӨЛ-САЙЖРУУЛАХ

ШААРДЛАГА

25

(ACF ОЛОН УЛСЫН БАЙГУУЛЛАГА)

26

СЭДЭВ 6. ХУР ХОГ ҮҮСГЭЛГҮЙГЭЭР ХОГОО ТОГТМОЛ АЧУУЛЖ, ГУДАМЖ

ТАЛБАЙД ИЛ ЗАДГАЙ ХОГ ХАЯХГҮЙ, БОХИР УСАА АСГАХГҮЙ БАЙЦГААЯ.

ТА ҮҮНИЙГ МЭДЭХҮҮ?

Ахуйн гаралтай хог хаягдлын хөрсөндэх задралын хугацаа:

Салфетка- 3 сар - Хуванцар сав, уут-50-100 жил

Бохь- 5 жил - Сонин- 3-12 сар

Лааз-80-100 жил - Тамхины иш-1-2 жил

Жимс, ногоо-6 сар–12 жил - Цаас-5 сар-50 жил

Гялгаруут-100-500жил - Моторын тос-10-30 жил

Хүүхдийн памперс-100 жилээс дээш - Шилэн лонх – 4000 жил

27

ХАТУУ ХОГ ХАЯГДЛЫГ ЦУГЛУУЛАХ САВ, ЦЭГИЙН БАЙРЛАЛ

Гэр, орон сууцны хороололд:

Салхины чиглэлийн дор

Гэр, байшин, хүнс боловсруулах, хадгалах газар, хүүхдийн тоглоомын талбайгаас 20-30 метр зайд

Талбайн хөрсийг тэгшлэн нягтруулсан болон цементэлсэн байх

Явган хүн болон тээврийн хэрэгсэл чөлөөтэй нэвтрэх замтай

Эргэн тойронд нь бут сөөг тарьж ургуулсан байх

Муу усны нүхний зүүн талд(хашаан дотор)

28

ЗОРИУЛАЛТЫН ХОГИЙН САВАНД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА

Өрх, гэрийн хогийн сав нь:

Гэрт 5-10, хашаанд 80-120 литрийн багтаамжтай

Цоорч гэмтэхгүй. шингэн нэвчихгүй

Угааж цэвэрлэхэд хялбар

Хуванцар, металл материалаар хийгдсэн

Ялаа, мэрэгч, нохой, муур бусад амьтдаас хамгаалсан тагтай байх

29

ХОГ ХАЯГДЛААС УЧРАХ ХОХИРОЛ

Хог хаягдал, бохир усаар бохирлогдсон хөрсөнд буй өвчин үүсгэгч нян, эгэл биетэнгүүд тодорхой хугацаанд амьдарч шууд болон шууд бус (агаар, ус, ургамал) замаар хүний биед орж, өвчин үүсгэдэг. Тухайлбал: Бохирлогдсон хөрснөөс агаар бохирлогдон, түүгээр амьсгалсан хүн амьсгалын замын халдварт өвчин- сүръеэ, бохир усыг унд ахуйд хэрэглэснээр гэдэсний халдварт өвчин, бохирлогдсон ургамлаас мал, амьтан өвчилж, улмаар хүнд зоонозын халдварт өвчин, боом, татран бусад өвчнийг үүсгэдэг байна.

30

ХӨРСНИЙ БОХИРДЛООС ХЭРХЭН СЭРГИЙЛЭХ ВЭ? Хог хаягдлыг багасгах, ил задгай бие засахгүй байх

Бохир усаа ил задгай асгахгүй байх

Хог хаягдлыг дахин боловсруулах, бордоо болгох

Хогийн цэгийг хашаа, хайс татаж, хог түүдэг хүмүүс, махчин амьтад, ажлын бус цагаар хог хаягчдаас хамгаалах

Хог цуглуулах, тээвэрлэх, газрын үнэ өртөгийг бууруулах

Хөрсний элэгдлээс сэргийлж зүлэгжүүлэх, мод суулгах

Шаардлага хангасан нийтийн бие засах газрын тоог нэмэгдүүлэх

Зөв, боловсон бие засах аргад хүмүүсийг сургах

Хогийг зориулалтын саванд хаяж сургах, хогийн савны тоог олшруулах

Хог хаягдлын зохистой менежментийг хэрэгжүүлж буй байгууллага, үйлдвэр, албан байгууллагуудыг дэмжиж, урамшуулах

31

ТА ҮҮНИЙГ МЭДЭХ ҮҮ?

Бохирлогдсон хөрсөнд халдварт өвчин үүсгэдэг нянгууд хэр удаан амьдардаг вэ?

Балнад, цусан суулгын нян- 1 жил хүртэл

Шимэгчид-1-2 жил

Хүж хорхойн өндөг- 6 сараас 1 жил

Боом, татрангийн үүсгэгчид- 25-30 жил хүртэл амьдрах чадвартай байна

32

ГЭДЭСНИЙ ХАЛДВАРТ ӨВЧИН ЯАГААД АЮУЛТАЙ

ВЭ?

Олон хүнийг хамарч өвчлүүлдэг

Бага насны хүүхдүүд илүү хүнд хэлбэрээр удаан өвддөг, тураалд ордог.

Их хэмжээний шингэн алддаг.

Алсдаа бүдүүн гэдэсний хортой, хоргүй хавдар үүснэ.

Элгийг гэмтээнэ. (Гепатит А)

Бусад халдварт авчинд өртөмхий болно.

Зарим тохиолдолд үхэлд хүргэнэ. (Балнад,, цусан суулга, холер г.м)

33

СЭДЭВ 7. АМНЫ ХӨНДИЙН ЭРҮҮЛ АХУЙГ САХИЖ АМНЫ ХӨНДИЙН

ӨВЧНӨӨС СЭРГИЙЛЬЕ

Сургалтын зорилтууд

Мэдлэг:

Амны хөндийн эрүүл ахуйг сахихын ач холбогдлыг ойлгоно.

Амны хөндийн эрүүл мэнд, өвчин эмгэгийн тухай ойлголттой болно.

Амны хөндий болон шүдээ цэвэрлэх, хянах замаар шүдний элбэг тохиолддог асуудлууд болох шүд цоорох, буйлны үрэвсэл болон ам эвгүй үнэртэй болох зэргээс сэргийлэх аргыг эзэмшинэ.

34

АМНЫ ХӨНДИЙН АСУУДАЛ НЬ:

35

ЕРӨНХИЙ ОЙЛГОЛТ

Амны хөндийн эрүүл ахуй гэдэг нь амны хөндий болон шүдээ хэрхэн цэвэрлэж, шүдний элбэг тохиолддог асуудлууд болох шүд цоорох, буйлны үрэвсэл болон ам эвгүй үнэртэй болох зэргээс урьдчилан сэргийлэх зөв дадал юм.

Амны хөндийн эрүүл ахуйг сайтар сахих нь шүдний асуудал тэдгээрээс шүд цоорох, шүдэнд чулуу үүсэх болон шүдэнд өнгөр тогтохоос сэргийлэх, ингэснээр шүд цоорох болон буйлны үрэвсэлээс сэргийлэх ач холбогдолтой.

36

ЕРӨНХИЙ ОЙЛГОЛТ

Шүдээ цэвэрлэх нь шүдэн завсар үүссэн чулуу хоол хүнсний үлдэгдэл зэргийг зайлуулснаар шүд цоорохоос сэргийлэх боломжтой. Шүд цоорох өвчин нь дэлхий нийтийн асуудал болж байгаа бөгөөд, цооролтын 80% нь сойз хүрэх боломжгүй дотор талын хэсэг буюу жажилдаг гадаргуу дээр үүсдэг байна

37

ЕРӨНХИЙ ОЙЛГОЛТ

Шүдний өнгөр нь нян бактер нь хоолны үлдэгдэл болон шүлстэй нэгдэж зөөлөн цайвардуу тогтоц үүсгэдэг.

Шүд чулуужих гэдэг нь шүдэнд хатуу чулуужсан тогтоц наалддаг бөгөөд зөвхөн мэргэжлийн шүдний эмчээр л авахуулах боломжтой

38

АМНЫ ХӨНДИЙН ЭРҮҮЛ АХУЙГ САХИЖ АМНЫ ХӨНДИЙН

ӨВЧНӨӨС СЭРГИЙЛЬЕ

Өдөрт 2 удаа шүдээ угаах

Хоол идсэнээс хойш 1-2 цагийн дараа угаадаг болно

Ам зайлагч ашиглан амны хөндийн бичил орчинг сайжруулдаг болно.

Шүдэн завсараа цэвэрлэж чулуу үүсэхээс сэргийлдэг болно.

Шүдний сойзоо 3 сар тутамд сольж хэвшинэ.

Чихэр болон чихэрлэг хоол хүнсийг зөв зохистой хэрэглэж хэвшинэ.

Жилд 2 удаа шүдний эмчид үзүүлэх

Ногоон цай уух

Тамхиа хая

39

ЗАРИМ ЭРҮҮЛ АХУЙН МУУ ДАДАЛТАЙ ХОЛБООТОЙ

ӨВЧНҮҮД

Буйлны үрэвсэл: ихэвчлэн шүднийөнгөрт агуулагдах олон тооны нянбактераас шалтгаалан үүсдэг. Мөннасанд хүрэгчдэд ихэвчлэн шүдунаснаас улбаалан үүсдэг ба амныүнэрийг эвгүй болгодог.

Чулуу үүсэх

Шүд цоорох

Шүдний паалан гэмтэх: хүчлийн

улмаас шүдний паалан гэмтдэг

бөгөөд халуун, хүйтэн болон

чихэрлэг зүйлд мэдрэг болдог.

40

АМНЫ ХӨНДИЙН ТҮГЭЭМЭЛ АСУУДЛУУД

41

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА

Caption