KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU ĐIỀU TRỊ TỔN THƯƠNG SỤN KHỚP GỐI BẰNG

PHƯƠNG PHÁP GHÉP SỤN XƯƠNG TỰ THÂN QUA NỘI SOI

TS. BS. Bùi Hồng Thiên Khanh

Mục tiêu đề tài

Đánh giá kết quả lâm sàng của kỹ thuật ghép sụn xương tự thân quanội soi điều trị tổn thương sụn trong bệnh lý thoái hóa khớp gối.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNghiên cứu tiền cứu, mô tả, không đối chứng.•Tiêu chuẩn chọn bệnh : Thoái hóa khớp gối không đáp ứng điều trị nội khoa, tổn thương sụn độ III, IV diện tích 1-3 cm2 vùng chịu lực lồi cầu đùi

•Tiêu chuẩn loại trừ:Khe khớp ≤ 2mmBiến dạng gối vẹo ngoài hay vẹo trong (> 50 từ trục cơ học)Co rút gập nhiềuCứng gối, chấn thương khớp gối nặng trước đây.Những bệnh về khớp khác: thấp khớp, vôi hoá sụn khớp, bệnh viêm khớp …

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP PHẪU THUẬT •Kỹ thuật ghép sụn

NộI soi chẩn đoán xác định thoái hóa khớp, xác định vị trí tổn thươngPhân độ thoái hóa khớp.Cắt lọc sụn khớp, ghép sụn xương. Vùng lấy sụn xương: vùng rìa ngoài hoặc rìa trong của lồi cầu ngoài .

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Bộ dụng cụ ghép sụn xương tự thân(Arthrex) : 6mm,8mm,10mm

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Quá trình lấy mảnh ghép sụn xương

Quá trình ghép sụn xương

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU• Đánh giá tính an toàn của phẫu thuật• Ghi nhận các biến chứng có thể có : gãy mảnh sụn ghép, tổn thương vùng sụn

chịu lực, gãy dụng cụ…• Đánh giá sự di lệch của mảnh sụn ghép bằng X quang khớp gối sau mổ

• Theo dõi và tập phục hồi chức năng• Đi nạng không chống chân đau trong 6 tuần đầu• Tập thụ động hết tầm độ khớp gối, tập gồng cơ tứ đầu ngay ngày thứ hai sau

mổ

• Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật• Thang điểm OKS, LYSHOM, VAS sau 3, 6, 12, 18 tháng.

Kết quả

3/2014 -4/2015 : 30 trường hợp

30 BN : 3 tháng ; 22 BN : 6 tháng ; 11 BN : 12 tháng.

24 nữ : 6 nam.

Độ tuổi : 52,5 tuổi (37 - 68 tuổi).

Tất cả các trường hợp đều khuyết sụn ở lồi cầu trong vùng chịu lực.

Kết quả

• Số mảnh ghép được lấy trong mỗi trường hợp

Số mảnh ghép Số lượng %

1 15 50

2 14 46.7

3 1 3.3

> 96% : 1-2 mảnh

Kết quả

• Vị trí lấy mảnh ghép

Vị trí lấy Số lượng %

Bờ trong LCN 18 60

Bờ ngoài LCN 5 16.7

2 bờ LCN 7 23.3

Tương đối dễ lấy hơn so với vị trí bờ ngoài lồi cầu ngoài

Kết quả

• Kích thước mảnh ghép :

8mm : 93% (43/46) tổng số mảnh.

Size 10mm khá to so với vị trí lấy, size 6mm cần nhiều mảnh ghép size 8mm phù hợp hơn nên được sử dụng nhiều nhất.

Thang điểm Lyholm

Kết quả

58.57

74.1

80.9 85.5

Xấu: <65

Khá: 65-83

Tốt: 84-90

Rất tốt: >90

Kết quả

Thang điểm OKS

27.2

33.2

39.5 40.5 Nặng : 0 - 19

Trung bình : 20 - 29

Nhẹ : 30 - 39

Bình thường : 40 - 48

Kết quả

Thang điểm VAS

6.2

3.1

2.3 2.2

Kết quả

• Có sự cải thiện về mức độ đau và chức năng khớp gối ở các thời điểm 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng so với thời điểm trước mổ ở cả 3 thang điểm đánh giá Lysholm, OKS và VAS.

• Giữa thời điểm 6 tháng và 12 tháng, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê kết quả được duy trì đến thời điểm theo dõi hiện tại là 12 tháng.

Kết quả

Trước mổ 6 tháng 12 tháng

Lysholm 1 mảnh 60,9 82,8 87,8

2 mảnh 57,1 78,7 82,5

OKS 1 mảnh 27,7 40 41

2 mảnh 26,5 38,7 39,2

VAS 1 mảnh 5,7 2,3 1,2

2 mảnh 6,5 2,3 3

không ghi nhận có sự khác biệt có ý nghĩa về kết quả đạt được qua các tính toán so sánh thống kê ở cả 3 thang điểm.

Kết quả các thang điểm giữa 2 nhóm ghép 1 và 2 mảnh

Kết quả

Biến chứng trong mổ : •Không ghi nhận trường hợp nào có các biến chứng trong mổ như gãy mảnh ghép, gãy dụng cụ, bể lồi cầu...

•01 trường hợp tương hợp không hoàn toàn giữa hình dạng vị trí ghép và mảnh ghép, được thay thế bằng mảnh ghép khác tương hợp.

Biến chứng sau mổ :•30 trường hợp : chưa ghi nhận có các biến chứng sớm sau mổ như nhiễm trùng, chảy máu trong gối, di lệch mảnh ghép trên Xquang kiểm tra sau mổ…

Kết quả

Phục hồi của cả lớp sụn và xương dưới sụn

Nguyen Thi Kim D. , nữ, 41t

Trước mổ Sau mổ 6 tháng

Kết quả

Trước mổ Sau mổ 6 tháng

Trương Thị Út N, nữ , 52t

Bàn luận

Có nhiều phương pháp phục hồi mặt sụn khớp hư :• Khoan qua lớp xương sụn• Chà sát bề mặt xương• Microfracture

• Ghép sụn xương đồng loại chưa sẵn có , vấn đề miễn dịch và lây nhiễm

• Ghép tế bào sụn kỹ thuật cao & chưa được cho phép

Không tạo được lớp sụn hyaline như ban đầu kết quả lâu dài kém

Bàn luận

GHÉP SỤN XƯƠNG TỰ THÂN • Tỷ lệ tạo sụn hyaline cao• Kết quả đạt được mức độ vận động tốt hơn so với microfracture

[Krych 2012]• Kết quả lâm sàng có thể so sánh với phương pháp ghép tế bào sụn tự

thân [Horas 2003;Gudas 2012]

phương pháp hiệu quả và khả thi điều trị tổn thương sụn khớp gối

Bàn luận

Bệnh viện Đại Học Y Dược : BN tổn thương sụn khớp gối• Trước đây : nội soi cắt lọc + microfracture kết quả còn hạn chế với người

trẻ hoặc người lớn tuổi có tổn thương sụn vừa phải .• Hiện nay : sự phát triển của nội soi và có bộ dụng cụ thích hợp có thể thực

hiện ghép sụn xương qua nội soi

Vì vậy, ghép sụn xương tự thân qua nội soi là một vấn đề thiết thực và cấp thiết nhằm điều trị sớm và hiệu quả hơn đối với bệnh thoái hóa khớp gối ngày càng nhiều.

Bàn luận

• Sau thời gian theo dõi 12 tháng , kết quả đạt được cho thấy có sự cải thiện tốt về cả chức năng và mức độ đau của bệnh nhân.

• Kết quả cải thiện rõ sau trung bình 6 tháng và kéo dài đến thời điểm hiện tại của nghiên cứu.

Bàn luận

• Ghép sụn xương tự thân đối với tổn thương sụn khớp độ III-IV ở người lớn tuổi thoái hóa khớp với tổn thương < 2-3cm2 là 1 chỉ định mở rộng nhằm kéo dài thời gian sử dụng khớp gối trước khi chỉ định thay khớp gối nhân tạo.

nghiên cứu của chúng tôi cần số lượng lớn và thời gian theo dõi dài

hơn.

1. Đi khập khiễng : 5đ2. Sử dụng nạng : 5đ3. Cảm giác kẹt gối : 15đ4. Cảm giác lỏng gối : 25đ5. Đau : 25đ6. Sưng gối : 10đ7. Khả năng leo cầu thang : 10đ8. Khả năng nồi xổm : 5đ

*Điểm càng cao càng tốt

Thang điểm Lysholm (100đ)

Thang điểm OKS (Oxford Knee Score) (48đ)

- Đánh giá chức năng và mức độ đau khớp gối- Kết quả :

0-19 : Rất nặng20-29 : Trung bình30-39 : Nặng40-48 : Tốt