CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠGAN NHIỄM MỠ

BS.TRÂN CÔNG NGAIBS.TRÂN CÔNG NGAI

Chuyên đề:Chuyên đề:

ĐĂT VÂN ĐỀĐĂT VÂN ĐỀ

- Gan nhiễm mỡGan nhiễm mỡ la bênh ly tương đôi phô la bênh ly tương đôi phô biên ơ Viêt Nam va trên thê giơibiên ơ Viêt Nam va trên thê giơi..

- Cân phat hiên sơm Cân phat hiên sơm để tư vấnđể tư vấn điêu tri điêu tri tranh những biên chứngtranh những biên chứng cho bênh nhân. cho bênh nhân.

ĐĂT VÂN ĐỀ (tt)ĐĂT VÂN ĐỀ (tt)

- MMuc tiêuuc tiêu:: 1. 1. Chẩn đoan gan nhiễm mỡ.Chẩn đoan gan nhiễm mỡ. 2. Đ2. Điêu tri gan nhiễm mỡ.iêu tri gan nhiễm mỡ.

TỔNG QUANTỔNG QUAN- Gan nhiễm mỡ la:Gan nhiễm mỡ la:

*Hiên tượng thoai hóa mỡ gan*Hiên tượng thoai hóa mỡ gan

*Lượng mỡ tích tu trong gan >5% trọng lượng *Lượng mỡ tích tu trong gan >5% trọng lượng gangan

TỔNG QUANTỔNG QUANGan nhiễm mỡ la sự tích tu chất béo chủ yêu Gan nhiễm mỡ la sự tích tu chất béo chủ yêu la trigliceride ơ tê bao gan.la trigliceride ơ tê bao gan.

Gan có thể to hơn bình thường tùy mức độ Gan có thể to hơn bình thường tùy mức độ tích tu mỡ.tích tu mỡ.

Bênh nhân thường không có triêu chứng nên Bênh nhân thường không có triêu chứng nên phat hiên gan nhiễm mỡ thường la ngẫu phat hiên gan nhiễm mỡ thường la ngẫu nhiên (khi đi kham sức khỏe tông quat hoặc nhiên (khi đi kham sức khỏe tông quat hoặc kham cac bênh khac được lam siêu âm bung)kham cac bênh khac được lam siêu âm bung)

TỔNG QUANTỔNG QUANPhân loại gan nhiễm mỡ:Phân loại gan nhiễm mỡ:

*Gan nhiễm mỡ do rượu*Gan nhiễm mỡ do rượu

*Gan nhiễm mỡ không do rượu*Gan nhiễm mỡ không do rượu

NỘI DUNGNỘI DUNG- Chẩn đoan gan nhiễm mỡChẩn đoan gan nhiễm mỡ Thử mau có thể tăng men sGOT, sGPT, xét Thử mau có thể tăng men sGOT, sGPT, xét

nghiêm cholesterol va trigliceride mau thường nghiêm cholesterol va trigliceride mau thường tăngtăng

Chẩn đoan hình ảnh gan nhiễm mỡ như: siêu âm Chẩn đoan hình ảnh gan nhiễm mỡ như: siêu âm bung, CT scan bung, chup cộng hương từ (1)bung, CT scan bung, chup cộng hương từ (1)

Sinh thiêt gan la tiêu chuẩn vang chẩn đoan gan Sinh thiêt gan la tiêu chuẩn vang chẩn đoan gan nhiễm mỡ (thực tê bênh nhân không dễ chấpnhiễm mỡ (thực tê bênh nhân không dễ chấp

nhận)(2)nhận)(2)(1)Radiographics 2006,26,1639-1642(1)Radiographics 2006,26,1639-1642(2)Anna Wieskowska, Diagnostic of Nonalcoholic Fatty Liver Disease: Invasive (2)Anna Wieskowska, Diagnostic of Nonalcoholic Fatty Liver Disease: Invasive

versus Noninvasive,2008, 387-388versus Noninvasive,2008, 387-388

- Gan nhiễm mỡ la một thực thể kha phức tạp, la - Gan nhiễm mỡ la một thực thể kha phức tạp, la hê quả của nhiêu bênh ly.hê quả của nhiêu bênh ly.

- Cân quan tâm tìm nguyên nhân để điêu tri bênh - Cân quan tâm tìm nguyên nhân để điêu tri bênh căn căn

CHẨN ĐOÁN GAN NHIỄM MỠCHẨN ĐOÁN GAN NHIỄM MỠ

Qua siêu âm, CT scan, cộng hương từ đêu có Qua siêu âm, CT scan, cộng hương từ đêu có thể chẩn đoan được gan nhiễm mỡ.thể chẩn đoan được gan nhiễm mỡ.

Trươc đây cac nha chuyên môn cho rằng Trươc đây cac nha chuyên môn cho rằng muôn chẩn đoan chính xac nhất phải sinh muôn chẩn đoan chính xac nhất phải sinh thiêt gan.thiêt gan.

Hiên nay sinh thiêt gan để chẩn đoan gan Hiên nay sinh thiêt gan để chẩn đoan gan nhiễm mỡ ít ap dung. nhiễm mỡ ít ap dung.

Cac phương tiên chẩn đoan hình ảnh ngay một Cac phương tiên chẩn đoan hình ảnh ngay một tôt hơn như siêu âm, CT scan, chup cộng tôt hơn như siêu âm, CT scan, chup cộng hương từ.hương từ.

Cac XN mau cholesterol, trigliceride mau, Cac XN mau cholesterol, trigliceride mau, men gan để kiểm tra sức khỏe trơ nên dễ dang, men gan để kiểm tra sức khỏe trơ nên dễ dang, đủ để phat hiên gan nhiễm mỡ hay không.đủ để phat hiên gan nhiễm mỡ hay không.

Medinet.hochiminhcity.gov.vnMedinet.hochiminhcity.gov.vn

HÌNH ẢNH GAN NHIỄM MỠ HÌNH ẢNH GAN NHIỄM MỠ TRÊN SIÊU ÂMTRÊN SIÊU ÂM

Gan có độ hồi âm day hơn bình thường, giảm âm Gan có độ hồi âm day hơn bình thường, giảm âm vùng xa (gan nhiễm mỡ lan tỏa)vùng xa (gan nhiễm mỡ lan tỏa)

Gan nhiễm mỡ khu trú: Nên echo day, có những Gan nhiễm mỡ khu trú: Nên echo day, có những vùng echo kém.vùng echo kém.

Gan nhiễm mỡ trên siêu âm được đọc va hiểu la “gan Gan nhiễm mỡ trên siêu âm được đọc va hiểu la “gan có độ hồi âm day hơn bình thường, nghĩ đên gan có độ hồi âm day hơn bình thường, nghĩ đên gan nhiễm mỡ”nhiễm mỡ”

Siêu âm chẩn đoan gan nhiễm mỡ có độ Siêu âm chẩn đoan gan nhiễm mỡ có độ nhạy#89,10%(1)nhạy#89,10%(1)(1) Hình ảnh siêu âm chẩn đoan trong bênh ly gan lan tỏa,2008,BS Nguyễn Thiên (1) Hình ảnh siêu âm chẩn đoan trong bênh ly gan lan tỏa,2008,BS Nguyễn Thiên Hùng,Phan Thanh Hải TTYK MEDIC TP.HCMHùng,Phan Thanh Hải TTYK MEDIC TP.HCM

PHÂN ĐỘ GAN NHIỄM MỠ PHÂN ĐỘ GAN NHIỄM MỠ TRÊN SIÊU ÂMTRÊN SIÊU ÂM

Theo Hasen-Ansert chia 3 độ theo độ hồi âm va hút âm:Theo Hasen-Ansert chia 3 độ theo độ hồi âm va hút âm:*Độ 1: Gan tăng âm nhẹ, còn xac đinh được cơ hoanh va *Độ 1: Gan tăng âm nhẹ, còn xac đinh được cơ hoanh va đường bờ cac tĩnh mạch trong gan.đường bờ cac tĩnh mạch trong gan.*Độ 2: Gia tăng lan tỏa độ hồi âm va hút âm, khả năng *Độ 2: Gia tăng lan tỏa độ hồi âm va hút âm, khả năng nhìn thấy bờ cac tĩnh mạch trong gan va cơ hoanh bi giảm nhìn thấy bờ cac tĩnh mạch trong gan va cơ hoanh bi giảm nhiêu.nhiêu.*Độ 3: Gia tăng rõ rêt mức độ hồi âm va hút âm, không *Độ 3: Gia tăng rõ rêt mức độ hồi âm va hút âm, không còn nhận diên được đường bờ cac TM trong gan, cơ còn nhận diên được đường bờ cac TM trong gan, cơ hoanh va một phân nhu mô gan ơ phân thùy sau gan phải hoanh va một phân nhu mô gan ơ phân thùy sau gan phải trên mặt cắt dươi sườn.trên mặt cắt dươi sườn.

G ggg G ggg

GGGGGG

A.Gan bình A.Gan bình thườngthường

B.Gan nhiễm B.Gan nhiễm mỡmỡ

A.Gan nhiễm mỡ độ 1 B.Gan nhiễm mỡ độ 2A.Gan nhiễm mỡ độ 1 B.Gan nhiễm mỡ độ 2C.Gan nhiễm mỡ độ 3.(1)C.Gan nhiễm mỡ độ 3.(1)(1)Siêu âm bung tông quat, Nguyễn Phươc Bảo Quân,2011(1)Siêu âm bung tông quat, Nguyễn Phươc Bảo Quân,2011

A.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 8A.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 8B.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 7B.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 7

CT SCAN GAN NHIỄM MỠCT SCAN GAN NHIỄM MỠ

CT scan la phương tiên chẩn đoan hình ảnh tôt CT scan la phương tiên chẩn đoan hình ảnh tôt nhất trong trường hợp gan nhiễm mỡ dạng hạt nhất trong trường hợp gan nhiễm mỡ dạng hạt nhỏ.nhỏ.

Kỹ thuật nay hữu ích trong viêc theo dõi điêu Kỹ thuật nay hữu ích trong viêc theo dõi điêu tri.(1)tri.(1)

(1)Lê Thanh Ly va cs, Gan nhiễm mỡ: Giải phẩu bênh, Cơ chê bênh sinh va (1)Lê Thanh Ly va cs, Gan nhiễm mỡ: Giải phẩu bênh, Cơ chê bênh sinh va chẩn đoan, Tạp chí y học,3, 1999 – Thanh phô Hồ Chí Minhchẩn đoan, Tạp chí y học,3, 1999 – Thanh phô Hồ Chí Minh

Gan nhiễm mỡ (tỷ trọng của chủ mô gan thấp hơn Gan nhiễm mỡ (tỷ trọng của chủ mô gan thấp hơn lach)lach)

MRI GAN NHIỄM MỠMRI GAN NHIỄM MỠ

Gan nhiễm mỡ (tăng tín hiêu)Gan nhiễm mỡ (tăng tín hiêu)

CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNHCHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH

Sinh thiêt gan để chẩn đoan mô họcSinh thiêt gan để chẩn đoan mô học

ĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠ

Hiên chưa có phương phap điêu tri đặc hiêu cho Hiên chưa có phương phap điêu tri đặc hiêu cho gan nhiễm mỡ.gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ đơn thuân không cân điêu tri Gan nhiễm mỡ đơn thuân không cân điêu tri (nêu không lam tăng men gan va không biểu hiên (nêu không lam tăng men gan va không biểu hiên lâm sang)lâm sang)

Điêu tri bênh căn gây gan nhiễm mỡĐiêu tri bênh căn gây gan nhiễm mỡ

ĐIỀU TRỊ (NGUYÊN NHÂN ĐIỀU TRỊ (NGUYÊN NHÂN GÂY GAN NHIỄM MỠ)GÂY GAN NHIỄM MỠ)

+ Béo phì (hay thừa cân): + Béo phì (hay thừa cân):

*Giảm lượng mỡ dư thừa bằng chê độ ăn kiêng*Giảm lượng mỡ dư thừa bằng chê độ ăn kiêng

*Tập thể duc*Tập thể duc

+ Nghiên rượu:+ Nghiên rượu:

Cai rượuCai rượu

ĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂNĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN

+ Đai thao đường:+ Đai thao đường:

Nên kiểm soat tôt bằng:Nên kiểm soat tôt bằng:

*Hoạt động thể lực*Hoạt động thể lực

*Hạn chê thức ăn từ bột, đường*Hạn chê thức ăn từ bột, đường

*Dùng thuôc điêu tri đai đường*Dùng thuôc điêu tri đai đường

*Theo dõi chặt chẽ đường huyêt*Theo dõi chặt chẽ đường huyêt

+ Giảm mỡ trong mau bằng chê độ ăn hợp ly+ Giảm mỡ trong mau bằng chê độ ăn hợp ly

*Cân đôi, giau củ quả*Cân đôi, giau củ quả

*Giảm lượng mỡ bảo hòa trong khẩu phân ăn*Giảm lượng mỡ bảo hòa trong khẩu phân ăn

*Thay bằng mỡ không bảo hòa (mỡ ca hay *Thay bằng mỡ không bảo hòa (mỡ ca hay dâu thực vật)dâu thực vật)

ĐIỀU TRỊĐIỀU TRỊ

+ Gan nhiễm mỡ không do rượu :+ Gan nhiễm mỡ không do rượu :

*Không nên uông nhiêu rượu*Không nên uông nhiêu rượu

*Giảm cân nêu thừa cân*Giảm cân nêu thừa cân

*Thuôc: *Thuôc:

- Vitamin E 800UI/ngay- Vitamin E 800UI/ngay

- Omega 3- Omega 3

- Metformin (không khuyên cao ơ bênh viêm Metformin (không khuyên cao ơ bênh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu)gan nhiễm mỡ không do rượu)

- Statin (trường hợp rôi loạn mỡ mau)Statin (trường hợp rôi loạn mỡ mau)- Pioglitazone (có thể dùng trong viêm gan Pioglitazone (có thể dùng trong viêm gan

nhiễm mỡ)(1)nhiễm mỡ)(1)

(1)Laurie Barcley,NAFLD Diagnosis and Management Guidelines issue,2012(1)Laurie Barcley,NAFLD Diagnosis and Management Guidelines issue,2012

BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH GAN NHIỄM MỠGAN NHIỄM MỠ

- Không tạo thói quen uông rượuKhông tạo thói quen uông rượu- Giảm cân nêu thừa cânGiảm cân nêu thừa cân- Dùng thức ăn thiên nhiên giảm qua tải cho ganDùng thức ăn thiên nhiên giảm qua tải cho gan- Tranh chất phu gia, chất béo nguồn gôc động Tranh chất phu gia, chất béo nguồn gôc động

vật (mỡ động vật, trứng….)vật (mỡ động vật, trứng….)- Giảm sử dung carbohydrates va đườngGiảm sử dung carbohydrates va đường

- Tạo nêp sông tập thể duc đêu đặn.- Tạo nêp sông tập thể duc đêu đặn.

KẾT LUẬNKẾT LUẬN

- Gan nhiễm mỡ kha thường gặp trên thực tê Gan nhiễm mỡ kha thường gặp trên thực tê lâm sanglâm sang

- Có thể dùng phương tiên chẩn đoan hình ảnh Có thể dùng phương tiên chẩn đoan hình ảnh để chẩn đoan (siêu âm thuận lợi va kinh tê)để chẩn đoan (siêu âm thuận lợi va kinh tê)

- Dùng chê độ ăn uông, luyên tập thể duc để Dùng chê độ ăn uông, luyên tập thể duc để hỗ trợhỗ trợ

- Tìm nguyên nhân để điêu tri bênh căn.Tìm nguyên nhân để điêu tri bênh căn.

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠNXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN