Dai cuong htcx

1

TÌM HIEÅU THÒ TRÖÔØNG

Xu höôùng thuoác töø hôïp chaát thieân

nhieân treân theá giôùi hieän nay?

Taïi sao coù xu höôùng ñoù?

Caùc thuoác ñi töø döôïc lieäu?

2


3


4

Thuoác ñi töø caùc boä phaän cuûa döôïc

lieäu.


5

Thuoác ñi töø caùc boä phaän cuûa döôïc

lieäu.


6

Thuoác ñi töø cao thuoác.


7



8



9



10

Thuoác ñi töø hôïp chaát, chaát tinh

khieát.


11


khieát.


12


khieát.


13

Caùc boä

phaän cuûa

döôïc lieäu

Cao thuoác

töø döôïc

lieäu

Hôïp chaát,

chaát tinh

khieát

CAÂY THUOÁC

THUOÁC

TOÅNG KEÁT

14

-Duøng caùi gì?

Duøng caùc chaát töø traø

hoaø tan trong nöôùc noùng.

-Ñaây coù phaûi laø moät

quaù trình hoøa tan?

-So saùnh ñöôøng hoaø tan

trong nöôùc, vaø traø ngaâm

trong nöôùc.

VÍ DUÏ TRAØ THUOÁC RUTON

15

-Ñöôøng hoaø tan trong nöôùc hoaø tan hoaøn toaøn

-Traø ngaâm trong nöôùc hoaø tan khoâng hoaøn

toaøn.

-Quaù trình laáy caùc chaát coù taùc duïng töø traø

nhôø nöôùc noùng ñöôïc goïi laø quaù trình hoaø tan

chieát xuaát.

VÍ DUÏ 2 QUAÙ TRÌNH HOAØ TAN

Nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân

quan

HOØA TAN CHIEÁT XUAÁT.

16

ÑAÏI CÖÔNG

VEÀ HOØA TAN CHIEÁT XUAÁT (HTCX)

1. ÑAÏI CÖÔNG.

2. NGUYEÂN LIEÄU VAØ DUNG MOÂI.

3. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN HIEÄN TÖÔÏNG TRONG HTCX.

4. CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN QUAÙ TRÌNH HTCX.

17

1. ÑAÏI CÖÔNG

1.1.ÑÒNH NGHÓA:

Nhoùm

hoaït

chaát

Cao toaøn

phaàn

Hoaït chaát

tinh khieát

DM DL BA

Õ

HTCX

Dòch

chieát

Hoaït chaátCaùc chaát

Hoã trôïTaïp chaát

18

1. ÑAÏI CÖÔNG

1.2. VÒ TRÍ, VAI TROØ.

-Quyeát ñònh chaát löôïng cuûa cheá phaåm.

-Giai ñoaïn ñaàu lieân quan ñeán quùa trình nghieân cöùu

taùch phaân laäp vaø xaùc ñònh caùc hôïp chaát tinh

khieát töø döôïc lieäu.

1.3. MUÏC TIEÂU.

-Laáy toái ña caùc hoaït chaát.

-Nhöõng chaát hoã trôï.

-Giöõ laïi toái ña caùc taïp chaát trong baõ.

-Xaùc ñònh ñöôïc caùc ñieàu kieän chieát xuaát.

1.4. PHAÂN LOAÏI.

19

1. ÑAÏI CÖÔNG

1.5 TAÀM QUAN TROÏNG.

-Ñöôïc söû duïng tröôùc coâng nguyeân daïng baøo cheá

ñôn giaûn°

-Ngaøy nay söû duïng töø caùc boä phaän döôïc lieäu, cao

thuoác, caùc nhoùm hoaït chaát, chaát tinh khieát.

-Choïn löïa tuøy döôïc lieäu ñeå cho keát quaû ñieàu trò

toát. Xem caâu: 1,2,3.

20


2.1. NGUYEÂN LIEÄU.

2.2 DUNG MOÂI.

2.2.1.Yeâu caàu chung.

2.2.2.Moät soá dung moâi thoâng duïng.

-Nöôùc.

-Ethanol.

-Dung dòch höõu cô.

-Daàu thöïc vaät.

21

Con ñöôøng ñi töØ CAÂY THUOÁC THUOÁC


-Döïa vaøo kinh nghieäm daân gian cuûa ngöôøi xöa.

2.1.KHAÛO SAÙT NGUYEÂN LIEÄU.

-Döôïc lieäu thaûo moäc khoâ hay töôi.

22


23


24


-Döôïc lieäu coù nguoàn goác töø ñoäng vaät.

-Xöû lyù döôïc lieäu: Dieät men tröôùc khi laøm khoâ

ñeå oån ñònh.

25


-Xöû lyù.

+Xoâng hôi coàn Ethylic hoaëc nhuùng nhanh trong coàn

soâi.

+Nhuùng döôïc lieäu trong nöôùc soâi.

+Duøng luoàng hôi nöôùc 1000C trong 3-5 phuùt roài

laøm laïnh.

-Tieâu chuaån döôïc lieäu.

+Ñaït tieâu chuaån quy ñònh veà ñoä aåm, taïp chaát . . .

+Ñaït quy ñònh veà haøm löôïng hoaït chaát.

2.2. DUNG MOÂI.

-Ñaït yeâu caàu chung°

26


Ñeå choïn dung moâi thích hôïp chuùng ta tìm hieåu veà

caùc DM.

2.2.1. NÖÔÙC.

-Thöôøng duøng nöôùc caát, nöôùc khöû khoaùng.

-Nöôùc trung tính, nöôùc axít, nöôùc kieàm.

-Öu nhöôïc ñieåm?

-Nöôùc hoøa tan ñöôïc gì?

-Nöôùc khoâng hoøa tan ñöôïc gì?

2.2.2. ETHANOL

-Öu nhöôïc ñieåm?

-Ethanol hoøa tan ñöôïc gì, khoâng hoaø tan ñöôïc gì?

27


-Coù theå thay ñoåi noàng ñoä Ethanol ñeå ñaït hieäu

suaát cao.

CAÙCH PHA COÀN.

-ÑOÄ COÀN.

+Ñoä coàn thaät laø ñoä coàn ñöôïc ño ôû 150C.

+Ñoä coàn bieåu kieán laø ñoä coàn ño ôû khaùc 150C.Vaäy ñoä coàn ghi treân caùc bao bì laø ñoä

coàn gì?-CAÙC TRÖÔØNG HÔÏP PHA COÀN.

+TH1: Pha loaõng coàn cao ñoä vôùi nöôùccoàn thaáp

ñoä hôn.

+TH2: Pha coàn cao ñoä vôùi thaáp ñoäcoàn trung bình.

28


-Caùc caùch xaùc ñònh ñoä coàn.

-Phöông phaùp saéc kyù khí.

-Phöông phaùp duøng loï pycnometer (ôû 200C)

-Phöông phaùp caân thuûy tónh (ôû 200C)

-Phöông phaùp duøng coàn keá 100C – 300C°

-Tieán haønh (Duøng coàn keá)

-Ñoïc ñoä coàn bieåu kieán, nhieät ñoä.

-Tra baûng Gaylussac khi ñoä coàn bieåu kieán lôùn hôn

560C.

B1: Xaùc ñònh ñoä coàn cuûa nguyeân

lieäu.

CAÙC BÖÔÙC TIEÁN HAØNH.

29


Chuù yù.

-Neáu nhieät ñoä leû thì laøm troøn.

-Neáu nhieät ñoä quùa cao thì laøm laïnh bôùt.

-Neáu ñoä coàn leû thì tra phaàn nguyeân roài coäng

phaàn leû.

-Ñoä coàn töø 25 – 600C tính theo X=C± 0,4t. B2: Tính toaùn löôïng coàn nguyeân

lieäu.

b

a

c

b -

c

a -

b

a: ñoä coàn cuûa coàn cao ñoä.

b: ñoä coàn cuûa coàn caàn pha.

c: ñoä coàn cuûa coàn thaáp ñoä.

b-c: löôïng coàn cao ñoä caàn laáy.

a-b: löôïng coàn thaáp ñoä caàn laáy.

30


B3: Pha coàn

-Laáy coàn cao ñoä ñaõ tính.

-Theâm nöôùc (hay coàn thaáp ñoä theo ñuùng theå tích

yeâu caàu)B4: Kieåm tra laïi ñoä coàn môùi

pha.-Ño coàn vaø tra baûng.

-So saùnh vôùi ñoä coàn yeâu caàu.

-Neáu sai bieät quùa giôùi haïn cho pheùp phaûi chænh

laiï.

Xem caâu: 4,5.

31


2.2.3. MOÄT SOÁ DUNG MOÂI HÖÕU CÔ.

-Keå teân moät soá dung moâi höõu cô duøng trong

chieát xuaát.

-Thöôøng duøng ñeå chieát hoaït chaát tinh khieát hay

loaïi taïp.

-Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät.

2.2.4. DAÀU THÖÏC VAÄT.

-Keå teân moät soá daàu duøng trong chieát xuaát.

-Ñaëc ñieåm cuûa daàu thöïc vaät.

-Hay duøng ñieàu cheá dòch chieát baèng phöông phaùp

haàm.

32

3.CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CAÙC HIEÄN TÖÔÏNG XAÛY RA

TRONG QUÙA TRÌNH HTCX

3.1.SÖÏ THAÁM DUNG MOÂI VAØO DÖÔÏC LIEÄU(SÖÏ THAÅM

THAÁU)

3.2.SÖÏ HOØA TAN CAÙC CHAÁT TRONG TEÁ BAØO DÖÔÏC LIEÄU.

3.3.SÖÏ KHUYEÁCH TAÙN

3.3.1.Söï khuyeách taùn noäi.

3.3.2.Söï khuyeách taùn ngoaïi.

33



-Laø moät quaù trình phöùc taïp.

-Xaûy ra hieän töôïng lyù hoùa (hoøa tan vaø khuyeách

taùn)

-Xaûy ra hieän töôïng thaåm tích, thaåm thaáu.

3.1.SÖÏ THAÁM DUNG MOÂI VAØO DÖÔÏC LIEÄU (söï thaåm

thaáu)

34



35



-Thôøi gian dung moâi thaám vaøo teá baøo phuï thuoäc

vaøo:

+Ñöôøng kính vaø chieàu daøi caùc mao quaûn.

+AÙp löïc khoâng khí trong oáng mao quaûn.

+Baûn chaát dung moâi.

+Toác ñoä khuyeách taùn cuûa khí vaøo chaát loûng.

-Duøng caùc bieän phaùp.

+Laøm chaân khoâng mao quaûn vaø teá baøo döôïc

lieäu (AS thaáp)

+Naâng aùp löïc chaát loûng (döôùi aùp suaát cao)

+Thay khoâng khí trong teá baøo, mao quaûn baèng khí

deã tan.

36



3.2. SÖÏ HOØA TAN CAÙC CHAÁT TRONG TEÁ BAØO DÖÔÏC LIEÄU.

37



-Toác ñoä hoøa tan caùc chaát trong teá baøo döôïc

lieäu theo Fick.

dG

dt

DF (Cs – Ct)

x=

-Khuaáy troän trong loøng teá baøo duøng chaán ñoäng

sieâu aâm.

-Ñoái vôùi chaát tan naèm treân beà maët duøng quùa

trình thuûy ñoäng

3.3.SÖÏ KHUYEÁCH TAÙN.

3.3.1.SÖÏ KHUYEÁCH TAÙN NOÄI (SÖÏ THAÅM TÍCH)

38



39



-Laø quùa trình vaän chuyeån chaát tan töø trong teá

baøo nguyeân veïn vaøo dung moâi qua maøng teá baøo.

-Maøng teá baøo döôïc lieäu nguyeân veïn laø maøng

thaåm tích.

-Maøng thaåm tích:

+Cho chaát tan ôû daïng phaân töû nhoû (hoaït chaát) ñi

qua.

+Chaát tan phaân töû lôùn (taïp) khoâng ñi qua.

Quaù trình hoøa tan chieát xuaát coù tính choïn loïc.

-Löôïng chaát khuyeách taùn ñöôïc bieåu thò baèng

phöông trình

W=V0AC

40



3.3.2.SÖÏ KHUYEÁCH TAÙN NGOAÏI (SÖÏ KHUYEÁCH TAÙN TÖÏ DO)

-Laø quùa trình vaän chuyeån chaát tan treân beà maët

tieåu phaân

döôïc lieäu(chuû yeáu teá baøo bò chia caét, daäp naùt)

vaøo dung moâi.

-Phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá.

+Heä soá khuyeách taùn cuûa chaát tan.

+Dieän tích beà maët khuyeách taùn.

+Beà daøy lôùp khuyeách taùn.

-So vôùi khuyeách taùn noäi heä soá khuyeách taùn ngoaïi

lôùn hôn°

-Quùa trình taïo nhieàu taïp cho dòch chieát.

Xem caâu: 7,8,9,10.

41

4. CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN QUÙA TRÌNH

HOØA TAN CHIEÁT XUAÁT

4.1.YEÁU TOÁ CAÁU TRUÙC, MÖÙC ÑOÄ PHAÂN CHIA DÖÔÏC LIEÄU.

4.1.1.CAÁU TRUÙC DÖÔÏC LIEÄU.

-Döôïc lieäu non, moûng manh nhö hoa choài, laù non.

-Döôïc lieäu giaø, caáu truùc raén chaéc nhö thaân, reã,

voû.

4.1.2.MÖÙC ÑOÄ PHAÂN CHIA DÖÔÏC LIEÄU.

-Ñoä mòn thích hôïp khoaûng 0.2 – 2mm.

-Traùnh daäp naùt teá baøo.

42



4.2. YEÁU TOÁ DUNG MOÂI.

4.2.1.BAÛN CHAÁT DUNG MOÂI.

Choïn dung moâi thích hôïp.

4.2.2.TYÛ LEÄ DUNG MOÂI VAØ DÖÔÏC LIEÄU.

Tìm tyû leä dung moâi, döôïc lieäu phuø hôïp ñeå ñaït:

-Ñaït hieäu suaát chieát cao.

-Chaát löôïng dòch chieát toát.

-Hieäu quûa kinh teá cao.

4.2.3.pH CUÛA DUNG MOÂI.

-pH dung moâi coù aûnh höôûng lôùn ñeán hieäu suaát

chieát.

43



-Ñoái vôùi töøng nhoùm hoaït chaát coù trong döôïc

lieäu, ñieàu chænh pH cho chieát hoaït chaát nhieàu

nhaát.

4.2.4.AÛNH HÖÔÛNG CHAÁT DIEÄN HOAÏT TRONG DUNG MOÂI.

Laøm taêng khaû naêng thaám cuûa dung moâi vaøo

döôïc lieäu vaø chaát tan.

4.3.YEÁU TOÁ KYÕ THUAÄT.

4.3.1.AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä.

-Nhieät ñoä cao.

+Giaûm ñoä nhôùt, taêng ñoä tan vaø toác ñoä khuyeách

taùn.

+Phaù huûy caùc toå chöùc teá baøo.

44



+Dòch chieát nhieàu taïp.

+Phaù huûy moät soá hoaït chaát.

+Laøm hao huït dung moäi neáu dung moâi coù ñoä soâi

thaáp.4.3.2.THÔØI GIAN.

-Choïn thôøi gian thích hôïp.

-Thôøi gian chieát xuaát quùa daøi:

+Hoaït chaát taêng leân khoâng ñaùng keå.

+Theâm nhieàu taïp chaát khoâng mong muoán.

+Moät soá chaát coù nguy cô thuûy phaân hay phaân

huûy.

45



4.3.3.SÖÏ KHUAÁY TROÄN.

-Laøm taêng hieäu suaát chieát vì:

+Laøm döôïc lieäu khoâng voùn cuïc neân dung moâi deã

tieáp xuùc.

+Laøm giaûm beà maët lôùp khuyeách taùn.

+Phaù vôõ caân baèng noàng ñoä chaát tan trong vaø

ngoaøi teá baøo.

-Caùc phöông phaùp khuaáy troän.

+Cô hoïc.

+Xung ñoäng taàn soá cao (sieâu aâm)Xem caâu 11-15.

46

Health & Medicine

Dai cuong htcx