Upload
tom-drixler-md-phd
View
86
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Gerionne 2013
Citation preview
Compliance en interactie door co-medicatie
Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut
Rotterdam
De oudere: wat getallen
§ 60% patiënten met kanker > 65 jaar § 80% ≥ 1 co-morbiditeit
§ 78% van medicatie op recept voor pnt > 65 j
§ 90% gebruikt ook zonder recept verkrijgbare medicijnen § 39% ≥ 5 medicijnen per dag= polyfarmacie
§ ≥ 1 niet geschikte medicatie: Beers criteria § 8% dubbele medicatie
Balducci L Ann of Oncol 23, suppl 7, 2013
§ Vaak meerdere voorschrijvers § Gebruik van vrij te krijgen medicatie
§ Medicatie om bijwerkingen van andere medicatie te behandelen
§ 5HT3 remmer: obstipatie, hoofdpijn § Steroiden: hyperglycemie, maagklachten, slapeloosheid
§ Verminderd gezichtsvermogen § Vergeetachtigheid
§ Fysiologische veranderingen: nierfunctie â, minder doorbloeding lever
§ 22% van gemelde bijwerkingen toe te schrijven aan interacties
Incidentie geneesmiddelen interactie
2 3 4 5 6 8
Aantal medicijnen
0
20
40
60
80
100
Inci
dent
ie in
tera
ctie
(%)
Drug-drug interactions in oncology P Blower et all; Crit rev oncol hemat 55, 2005, 117
Therapeutische breedte en interactie
Handboek Kanker bij ouderen. Wymenga A, Coebergh J, Maas H nov 2011
Blo
otst
ellin
g / C
once
ntra
tie
Therapeutisch falen(geen effectiviteit)
Therapeutisch falen(toxiciteit)
Therapeutische Breedte(potentieel effectiviteit met
acceptable toxiciteit)
Meer toxiciteit
Minder effectiviteit
Blootstelling
Genetischefactoren
Blootstellingaan
medicament
RokenAlcohol
Eetgewoontes
ComedicatieLeeftijd
GeslachtEthniciteit
Comorbiditeit
Route van toediening
Infuusduur
LengteGewicht
Vetgehalte
Orgaanfunctie
farmacokinetiek
BloedPlasma
Lever: Metabolisme
Weefsel / Cellen
Effectiviteit / Toxiciteit(Farmacodynamiek)
Nieren
Intraveneuzetoediening
Oraletoediening
Absorptie
Faeces
Urine
Excretie
Excretie
Enterohepatische circulatie
Dis
tribu
tieD
istri
butie
Handboek Kanker bij ouderen.. nov 2011
interacties
§ Toename bijwerkingen § Relatie risico ernstige bijwerkingen chemotherapie met gebruik
aantal medicijnen
§ Invloed effectiviteit oncologisch behandeling § Interactie
§ Ander mechanisme bv insuline, metformine
Balducci L Ann of Oncol 23, suppl 7, 2013
Interacties conventionele chemotherapie
Anthracyclines Ca kanaal blokker â excretie anthracycline PgP 5FU, Capecitabine coumarine derivaten á effect coumarine
fenytoine á effect fenytoine MTX NSAID â tubulaire secretie
sulfonamides penicillines
Irinotecan Sint Jans kruid CYP3A inductie, â SN38
valproine zuur UGT1A1 inductie, â SN38
Crit reviews oncol/hemat 55, 2005, Blower Cancer Biology & Therapy 6:9, 1368-1374; September 2007];
Irinotecan en St Jans kruid
l - SJ kruid
m + SJkruid
Interacties (2) targeted therapy
TKI CYP3A4 inducers à â TKI
CYP3A4 remmers à á TKI Imatinib St Jans kruid à inductie CYP3A4 à â imatinib
Sorafenib PPI à â sorafenib Lapatinib maag pH á à â lapatinib Erlotinib maag pH á à â erlotinib gefitinib maag pH á à â gefitinib
Thomas-Schoemann Crit Rev Onc Hematol 2013
Interacties (3)
Tamoxifen paroxetine à CYP2D6 remming àâ actieve metaboliet
Flutamide coumarine derivaten à á vrije fractie coumarine
Hoe te voorkomen
§ Medicatiebeoordeling: pnt, arts en apotheker § ≥ 65 jaar en ≥ 5 geneesmiddelen
§ eGFR < 50 ml/min/1,73m²
§ Verminderde cognitie/geheugenstoornissen § Verhoogd valrisico
§ Signalen verminderde therapietrouw § Niet zelfstandig wonend
§ Niet geplande ziekenhuisopname
Richtlijn polyfarmacie ouderen 2012
medicatiebeoordeling
§ Indicatie voor elk medicament? § Heeft het medicijn het gewenste effect?
§ Aspecifieke klachten tgv de medicatie?
§ Juiste dosering? § Potentiële drug-drug interacties?
§ Invloed anti-kanker behandeling? § Therapietrouw?
§ Lange termijn doelen: mn preventieve medicatie voor bv hyperchol
Resultaat interventies
§ Afname van 3.88 medicamenten gemiddeld per persoon § Afname ernstige medicatie gerelateerd problemen 35%
§ Echter geen invloed QoL of ziekenhuisopnames; underpowered
Balducci L Ann of Oncol 23, suppl 7, 2013 Cochrane 2012
§ Laatste 20 jaar meer antikanker therapie oraal § Nu ongeveer 25% oraal
§ Capecitabine
§ Topotecan § Cyclofosfamide
§ Hormonale therapieën § TKI’s
Orale antikanker behandeling
voordelen nadelen Zelf toediening Minder vaak naar ziekenhuis Geen infuus gerelateerde bijwerkingen Meer zelfstandigheid Meer flexibilteit Lagere indirecte kosten Beter kwaliteit van leven
Controle moeilijker Gemiste doseringen Vergeten nieuw recept te vragen Bijwerkingen niet goed aangegeven Gecompliceerde schema’s Voor patiënt moeilijk om bijwerkingen te herkennen Drug-drug interacties Drug-voedsel interacties Verantwoordelijkheid bij patiënt voor inname à mogelijk effect op veiligheid en effectiviteit
2013 ASCO Educational book Cheung
therapietrouw
WHO: Mate waarin het gedrag van een persoon overeenkomt met de aanbevelingen afgesproken met een medewerker in de gezondheidszorg
Correct uitvoeren van afspraak
Continuiteit
Therapietrouw afhankelijk van
§ Patiënt gerelateerde factoren § Omgevingsfactoren
§ Therapie gerelateerde factoren
§ Zorg gerelateerde factoren
60% niet intentioneel
CML; imatinib
§ 14% deed alles goed § 71% nam minder dan voorgeschreven
§ 15% nam meer dan voorgeschreven
§ <85% dosis adherentie à slechtere outcome
Adjuvante orale therapie tamoxifen § Stoppen behandeling 7-10% per jaar
§ In 5e jaar tot 50% § 19% nam < 80% van dagelijkse giften à 10% toename hazard ratio
voor sterfte Blood. 2009 May 28;113(22):5401-11
therapietrouw
§ Patiënt gerelateerde factoren § Inzicht in en attitude tov ziekte en medicatie § Symptomen van ziekte § Verwachting behandeling § Cognitieve veranderingen, vergeetachtigheid, psychische stoornissen zoals depressie § Co-morbiditeit § Poly-farmacie § Leeftijd/geslacht § Coping skills
§ Omgevingsfactoren § Sociaal economische klasse § Steun familie § Toegankelijkheid kliniek/apotheek § Herkenbaar zijn van geneesmiddel: preferentiebeleid § Beschikbaarheid van medicatie
2013 ASCO Educational book, Accordino
therapietrouw
§ Therapie gerelateerde factoren § Duur behandeling, mn > 6 mnd § Kosten behandeling § Complexiteit doseringsschema § Voor- en nadelen behandeling, bijwerkingen § Polyfarmacie
§ Zorg gerelateerde factoren § Uitleg § Ondersteuning § Relatie met zorgverlener § kennis
2013 ASCO Educational book, Accordino
Verbeteren therapietrouw
§ Voorlichting: familie, huisarts § Instructie: pillendoos. medicatiedagboekje
§ Makkelijker schema
§ Regelmatig alle medicatie die gebruikt wordt navragen § Bijwerkingen uitvragen en behandelen
§ Beïnvloeding gedrag: dagelijks sms, herhaalrecepten
2013 ASCO Educational book, Accordino
samenvattend
§ Polyfarmacie belangrijke factor interacties en therapietrouw § Regelmatig medicatiebeoordeling voor beide belangrijk
§ Hou alles zo simpel mogelijk
§ Realiseer je dat een patiënt goede redenen kan hebben om medicatie niet te slikken
§ Goede voorlichting en follow up erg belangrijk
Blootstelling
promotie 2
0
20
40
60
80
100
0 1 2 3 4 5 6 7
time
concentration
Blootstelling, mn vrije fractie
Bijwerkingen effectiviteit
Deelname ouderen wetenschappelijk onderzoek klein: SWOG : > 65y 25% in studies vs 63% populatie Weinig vroeg klinische/ farmacologische studies