NORMAL ANYON AÇIKLI METABOLİK

ASİDOZLAR

DR.ALİ YEŞİLTEPE

HAYAT;

ASLINDA GÜNAHA VE PARANIN GÜCÜNE KARŞI DEĞİL,

H+ İYONUNA KARŞI BİR MÜCADELEDİR…..

H.L.MENCKEN

Hayatta iki şeyi anlamadım….

Birincisi kadınları …ikincisi de

Asit ve Bazları…!

İlk modern tanım, İsveç'li bilim adamı Svonte ARHENİUS (1884) tarafından

Sudaki çözeltilerine H+

iyonu veren maddeler "asit"

Sudaki çözeltilerine OH- iyonu veren maddeler "baz« şeklinde tanımlanmıştır.

Metabolik asidozlar

Respiratua

r asidozlar

ASİDOZLAR

Metabolik Asidoz

Metabolik asidoz serum bikarbonat seviyesindeki düşüklüktür.

Kompanzatuvar cevap solunum sayısındaki artma ile PCO2 de düşme şeklinde olmaktadır.

Asidozun kötüleşmesi alveolar ventilasyonda artışa neden olur

Metabolik Asidozda Klinik Bulgular

Uykuya eğilim,bilinç bozukluğu,koma

Kussmaul solunumu,akciğer ödemi

Kalp kasılmasında azalma Hipotansiyon,doku

hipoksisi Bulantı,kusma,karın ağrısı Osteomalazi,kırık Halsizlik,yorgunluk

ASİDOZUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ

Kardiyak kontraktilitede azalma

Periferik vasküler dirençte azalma

Progressif hipotansiyonKatekolaminlere yanıtta

azalmaVentriküler fibrilasyon

eşiğinde azalmaProgressif hiperkalemi pH: 0.10 / K+: 0.6 mEq/L

METABOLİK ASİDOZ

ARTMIŞ ANYON GAP NORMAL ANYON GAP

Metabolik asidozun değerlendirilmesinde ve tedavisinin yönlendirilmesinde anyon açığı terimi önemli yer tutar.

Plazmada anyonların toplamı ile katyonların toplamı birbirine eşittir

Ancak protein, sülfat, fosfat, laktat gibi ölçülemeyen anyonlar nedeniyle ölçülen katyonlar ölçülebilen anyonlardan daha fazladır. Buna ANYON AÇIĞI denir.

ANYON GAP

MAJÖR PLAZMA KATYONLARI

MAJÖR PLAZMA ANYONLARI

= [Na+] – ([Cl-] + [HCO3-])

= 140 – (104 + 24) = 12 meq/L (8-16 meq/L)

Anyon Açığı Artmış Metabolik Asidozlar

Ketonlar (DKA, açlık, etil alkol)UremiaSalisilat zehirlenmesi

Metil alkol zehirlenmesi

Antifreeze (etilen glikol) zehirlenmesi

Laktik asidoz

Normal Anyon Gap 10-12 mEq/L

Gastrointestinal Sistem

HCO3- kaybı

Diyare Fistüller (pankreatik,bilier,incebarsak) Renal Sistem RTA Karbonik anhidraz inhibitörleri

Hipoaldosteronizm

Normal anyon açığı olan metabolik asidozda temel patoloji böbrekler ya da GIS yoluyla HCO3 kaybıdır.

HCO3 kaybedilirken elektronötraliteyi sağlamak için Cl emildiği için anyon açığı değişmez

RTA TİP 2

Normalde UF’a geçen HCO3 ‘ün %90 ‘ı proksimal tubulustan geri emilir.

Proksimal RTA da ise; Çocuklarda idiopatik ya da sistinozise

sekonderErişkinlerde ise MM, kronik hipokalsemi ve

KA İNH. ile HCO3 emilimi bozulmuştur.

Tip 2 RTA kendi kendini sınırlayan bir bozukluktur.

Asidemiye sekonder kemik mineral kaybı çocuklarda raşitizme ve erişkinde osteomalazinin gelişmesine neden olur.

Tip 2 RTA daki bozukluk tedavide sorun oluşturur. Dışardan verilen HC03 ile plazma HC03 düzeyi renal reabsorbsiyon kapasitesini aşınca verilen HCO3 idrarla kaybedilir.

RTA TİP 1

Distal RTA da toplayıcı tubuluslardan lümene H sekresyonu bozulmuştur.

Bu nedenle idrar pH’ı 5,3 ‘ün altına düşürülemez.Genellikle etiyolojide sjögren sendromu gibi

otoimmün hastalıklar veya hiperkalsiüri rol alır.Herediter tip distal RTA ise çocuklarda sık görülür.Nefrolitiazis ve nefrokalsinozis sıktır

TEDAVİ

Sebep olan hastalığın cinsine, asidozun derinliğine ve gelişme hızına bağlı olarak değişir.

Öncelikle primer neden tedavi edilmeye çalışılmalıdır. Örneğin DKA da insülin ve sıvı tedavisi gibi

Alkali tedavisi

Kronik veya çok ağır olmayan akut olgular da oral alkali tedavisi uygulanır. Bu tedavi sırasında verilen Na’a bağlı olarak su ve Na tutulumu olabileceği akılda tutulmalıdır. Ayrıca, iyonize kalsiyumun azalmasına bağlı olarak tetani ortaya çıkabilir

Asidemi çok ağır ise ( pH< 7,10 ) parenteral alkali tedavisi uygulanmalıdır.

Genellikle arter pH’ını kardiyovasküler komplikasyon riskinin ortadan kalktığı güvenilir bir düzey olan 7,20’e çıkarmak yeterlidir.

Bikarbonat tedavisi ile pH‘ı normale getirmek hedeflenmemelidir.

HCO3 Açığı: HCO3 dağılım hacmi x (Hedef HCO3-HCO3)

Hafif bir metabolik asidozda HCO3 dağılım hacmi için E’de VA’ nın %60’ı, K’da VA’ nın %50’si

Ciddi bir metabolik asidozda ise VA’nın %70’i alınır. Hedef HCO3 düzeyi olarak genellikle çoğu kaynakta

10 mmol/L alınır

Genelde önerilen, HCO3 ihtiyacının yarısını İV bolus, diğer kalanını 4-6 saat infüzyon olarak tamamlamaktır

HCO3 açığı=0.7xVAx(12-HCO3) mEqİlk 4-8 saatte iv ver, sonra oral sodyum bikarbonat veya Na

sitrat ile devampH >7.2 veya asemptomatik →tedavi yokKBY’de HCO3 <22 ise 0.5- 1mEq/kg oralLaktik asidoz veye ketozda:

pH 7-7.1’in altındaysa ted (NaHCO3, NaCO3)Tip 1 RTA: K↓, kalsiüri, nefrolitiazis

1-2 mEq/kg NaHCO3 + K sitratTip 2 RTA:

10-15 mEq/kg NaHCO3 + fosfat, D vit

TEŞEKKÜRLER…