ORGANIZIRA

NI SEDIMENT

o SEDIMENT URINA-talog skupljen na dnu kivete nakon centrifugiranja svježeg jutarnjeg urina (1500 ok/min kroz 5 min)

o Dijelimo ga na: - nativni (neobojeni) -obojeni supravitalnim bojenjem

• Mokraća zdravih osoba sadrži minimalnu količinu elemenata organiziranog sedimenta

• Pod povećanjem 100x gleda se raspored elemenata i traže se cilindri

• Nakon toga preparat se gleda pod povećanjem 400x

Sastoji se od:

• Stanica: eritrociti,leukociti i epitelne stanice (pločaste,bubrežne i prijelazne)

• Mikroorganizama: bakterije,gljivice,paraziti

• Cilindara:hijalni,granulirani,voštani,eritrocitni, leukocitni,epitelni,lipidni,miješani,hemoglobinski i mioglobinski,koma

• Pseudocilindara (cilindroida)• Spermatozoida • Sluzi

ERITROCITI

U svježem, izotoničnom i blago kiselom urinu:bikonkavan oblik pločica bez jezgre koje dobro lome svjetlost

U hipertoničnom urinu eritrociti se smežuraju tj. gube vodu i izgledaju poput malih naboranih loptica

• U hipotoničnom ili alkalnom urinu E bubre i pucaju (ne vide se mikroskopom)reakcija na Hb +

Normalni (eumorfni) eritrociti:• subrenalnog porijekla• njihov izvor je u subrenalnom dijelu urinarnog trakta• menstruacija kod žena?

Bubrežni (renalni) dismorfni eritrociti:

• potječu iz parenhima bubrega (npr.glomerulonefritis)

• pokazuju morfološke karakteristike (nazubljenost,izdanci,deformacije)

Akantociti:• podskupina dismorfnih

eritrocita u vidu bodljica na površini

• upućuju na krvarenje glomerularnog porijekla

Greške pri identifikaciji eritrocita

GLJIVICE

KALCIJ KARBONATMJEHURIĆI ZRAKA

KALCIJ OKSALAT MONOHIDRAT

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:• Nalaz od više 4 eritrocita u vidnom

polju smatra se patološkim• Prisutnost E u mokraći:

hematurija,pokazatelj krvarenja zbog infekcije urotrakta ili bubrežne bolesti

• Prisutnost više od 30% dismorfnih E govori da su eritrociti bubrežnog porijekla

LEUKOCITI• Stanice veće od eritrocita s većom

jezgrom i sjajnim zrncima citoplazme

• U blago kiselom i izotoničnom urinu ne mijenjaju oblik ni veličinu

• U alkalnom i hipotoničnom urinu bubre,pucaju i u sedimentu ostaju gole jezgre koje je teško prepoznati

• U hipertoničnom urinu leukociti se smežuraju pa im je citoplazma oskudna,a jezgra ostaje nepromijenjena

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:• Nalaz do 4 L u vidnom polju smatra se normalnim• Povećani broj je znak upalnog procesa u

bubrezima, donjim mokraćnim putevima ili genitalnim organima

• LEUKOCITURIJA-pojava veće količine L u sedimentu urina

• PIURIJA – pojava kad se sediment urina sastoji isključivo od leukocita ( kod akutnih upalnih procesa, pijelonefritisa, cistitisa, prostatitisa, urethritisa i TBC-a)

EPITELNE STANICENajveće stanice u sedimentu urina

veličine 40-60μObilne citoplazme i velike,okrugle

periferno smještene jezgrePotječu iz urogenitalnog traktaViše ih ima u ženskom nego muškom

urinu

Vrste epitelnih stanica:

a) Pločasteb) Bubrežne c) Prijelazne

Pločasti epitel• Stanice koje dolaze iz vanjskih genitalija• Pločastog su oblika s izraženom jezgrom• DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE: -ako je u sedimentu prisutno dosta stanica

pločastog epitela bez prisutnosti L,to pokazuje da stanice potječu iz donjih dijelova uretre

-uglavnom znače onečišćenje zbog nepravilnog skupljanja urina ili nečistoće vanjskog spolovila

Bubrežni epitel• Male,okrugle stanice s fino granuliranom jezgrom• Nešto veće od leukocita s jasno vidljivom,lagano

podebljanom ovojnicom• DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE: -razne infekcije,upale i tumori na urogenitalnom

traktu - >2 stanice-oštećenje bubrežnog tubula -u mokraći zdravih osoba kao posljedica

regeneracije epitela

Prijelazni epitel• Dolazi iz gornjih mokraćnih puteva• Stanice mogu biti okrugle ili vretenaste• DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE: -infekcije donjih dijelova urogenitalnog trakta ili

nekog urološkog poremećaja dubljih slojeva,zloćudnih procesa,raznih infekcija ili mokraćnih kamenaca

MIKROORGANIZMI

Nalaze se samo u upalnim stanjima i infekcijama

Mogu se naći u mokraći koja je dulje stajala

Ubrajamo: 1.) BAKTERIJE I NJIHOVE SPORE 2.) GLJIVICE 3.) PARAZITI I NJIHOVA JAJAŠCA

Bakterije• Vide se kao točkice(koki) ili štapići(bacili)• Vrsta bakterije se ne može prepoznati, nego se

gleda broj i izgled bakterija. Ne daju sve bakterije pozitivnu reakciju na nitrite

• DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE: -javljaju se kod bakterijskih infekcija

Gljivice• Izgledaju kao lanac stanica koje pupaju jedna iz

druge, a prva je najveća• Lanac može biti jednostavan ili razgranat• U nalazu se navede količina nađenih gljivica

(nešto,malo,dosta)• DIJAGNOSTIČKI ZNAČAJ: -javljaju se u tijeku gljivičnih infekcija kao

posljedica šećerne bolesti,uzimanja raznih antibiotika i kontraceptiva ili oslabljenog imuniteta

Najčešća gljivica je Candida albicans koja može kolonizirati mjehur, uretru,vaginu..

Paraziti Trichomonas vaginalis

-javlja se kod parazitarnih infekcija -kruškolikog oblika,ima 4 biča kojima ‘’titra’’ -hrani se bakterijama i leukocitima -kod muškaraca u prostati,kod žene u vagini i

sluznici -izaziva degeneraciju i deskvamaciju epitela

vaginalne sluznice, što uzrokuje nakupljanje upalnih stanica u tom području

-nepravilno se kreće, mrtav se teško prepoznaje.

Trichomonas hominis -javlja se kod infekcija debelog crijeva-oba Trichomonasa prepoznaju se po brzom

flagelarnom gibanju-jajašca parazita dospijevaju u urin tijekom

autoinfekcija iz probavnog trakta

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-paraziti se mogu naći u urinu u tijeku

parazitarnih infekcija

CILINDRI Odljevi bubrežnih tubula oštro ograničenih

rubova Imaju zaobljene i oštro odrezane završetke Mogu biti uski ili široki ovisno o promjeru

tubula iz kojih potječu Niski pH,povećana konc. proteina i

solidoprinose stvaranju cilindara Stvaraju se kada dođe do zastoja mokraće, što

omogućuje precipitaciju uromukoida (mukoproteina)

Prema izgledu dijelimo ih na:

Hijalni cilindri Epitelni cilindri Eritrocitni cilindri Hemoglobinski cilindri Leukocitni cilindri Granulirani cilindri Voštani cilindri Masni cilindri

Hijalni cilindri• Prozirni,nježni valjčići oštrih

obrisa i odrezanih krajeva• Mogu se naći u urinu zdravih

osoba• Nastaju agregacijom

fibrilarnih proteina koje izlučuju tubularne epitelne stanice

• Struktura: rahla ili kompaktnaDIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-javljaju se uslijed napora ipovišene temperature

Epitelni cilindri• Cilindri na koje su

nalijepljene epitelne stanice koje se još daju prepoznati kao velike stanice bogate citoplazmom s velikom centralno ili ekscentrično položenom jezgrom

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-ukazuju bubrežnu patologiju

(oštećenja bubrežnih tubula)

Eritrocitni cilindri• Izgledaju kao nježni valjčići s

malim,prozirnim,bezbojnim,bikonkavnim pločicama

• Posljedica ugrađivanja E u osnovu proteinskog cilindra ili adhezije E na njegovu površinu

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-pojavljuju se prilikom prodora E

u primarni urin

Hemoglobinski cilindri

• Rezultat ugrađivanja Hb u matriks proteinskog cilindra

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:

-nastaju prilikom prodora Hb u primarni urin tj.nakon intravaskularne hemolize u uvjetima pogodnim za stvaranje cilindara

-liza E u /na eritrocitnom cilindru

Leukocitni cilindri• Nastaju adhezijom L na

površini polisaharidnih cilindara ili ugrađivanjem u njih

• Nježni valjčići oštrih krajeva u/po kojima su leukociti

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-čest nalaz kod kroničnih

upalnih infekcija (prisutni i leukociti)

-kod upale bubrega

Granulirani cilindri• Valjčići oštro ograničenih

rubova i krajeva s grubim granulama jednake ili nejednake veličine GRUBO granulirani cilindri

• Iste tvorbe s manjim granulama

FINO granulirani cilindriDIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:-obja cilindra su

patološka;ukazuju na bolest bubrega,fizički napor,zatajenje srca ili tešku proteinuriju

Voštani cilindri

• Grubi valjčići oštrih kontura koji jako lome svjetlost

• Rijetko se nalaze DIJAGNOSTIČKO

ZNAČENJE:- loš prognostički znak- nastaju u

uznapredovalom degenerativnom stadiju tubula

Masni cilindri

• Vide se gruba zrnca koja jako lome svjetlositne kapljice masti

• Rijetko se nalaze u sedimentu

DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE:

-kronične bubrežne bolesti-šećerna bolest

• Sve nađene cilindre treba navesti u nalaz

• Izražavaju se kao broj cilindara nađenih u preparatu ili ,ako ih je mnogo kao broj cilindara nađenih u vidnom polju

• Svi su cilindri osim pojedinačnih hijalnih cilindara u preparatu sedimenta patološki nalaz

CILINDROIDI• PSEUDOCILINDRI-nastaju izvan

bubrega• SLUZ (cilindroid)-

dugačka,uska,prozirna tvorba izduženih krajeva koja dobro lomi svjetlost

• Nakupine kristala urata,amorfnih fosfata ili urata koje imaju oblik sličan pravim cilindrima

NEMAJU DIJAGNOSTIČKO ZNAČENJE

SPERMATOZOIDI

• Ne upisuju se u nalaz

OBOJENI PREPARAT

• Preparat se boji zbog bolje vizualizacije elemenata u sedimentu

• Najčešće metode bojenja po Sternheimeru,Srternheimer-Malbinu i bojenje s toluidinom

• Jednom obojen sediment stabilan je nekoliko sati• Metode se razlikuju prema sastavu

reagensa,načinu njegove pripreme i trajnosti boje

Stanice u obojenom sedimentu dijele se na:

• Hematopoetičke: eritrociti (Erc),leukociti (Lkc),eozinofilni granulociti i makrofagi

• Epitelne: pločasti,prijelazni,bubrežnii epitel

• Lipidne

DISMORFNI ERITROCITIHEMATOPOETIČKE

PLOČASTE EPITELNE STANICE

PRIJELAZNI EPITEL

EPITELNE

SPERMATOZOIDI

LIPIDNE

CILINDRI

JAJAŠCE PARAZITA JAJAŠCE TRICHOMONASA

GLJIVICE