PERTÜRBASYON EĞİTİMİ

PERTÜRBASYON NEDİR?

• İnternal veya eksternal mekanizmalar ile biyolojik sistem fonksiyonunun değişmesi• Normal hareketin bozulması• Dengeli postürün bozulması

PERTÜRBASYON EĞİTİMİ

• Nöromüsküler eğitimin bir parçası ( pliometrik eğitim, fonksiyonel eğitim, vb.)

• Denge eğitiminin ileri düzeyi

Amaç Koordineli kas aktivitesi ( Ko-aktivasyon dengesi)Eklem stabilitesini arttırmakYaralanmaların önlenmesi, Spora erken dönüş ( pertürbasyon eğitimi alanlarda %93,

standart eğitim alanlarda % 50 spora dönüş. ) Fitzgerald et al, 2000

NASIL?

• Pertürbasyonlar mekanoreseptörleri uyarır

• Kas iğciği pertürbasyon yönüne bağlı olarak gerilime karşı cevap verir

• Agonist kasın kasılması, antagonistin inhibe olmasını sağlar

MEKANİZMA

• Eğitimle birlikte mekanoreseptörlerin uyarılma eşiği düşer ve uyarıya karşı verdiği cevap hızlanır

• agonist kasların beklenmedik kuvvetlere karşı daha hassas olmasını ve daha hızlı reaksiyon göstermesi

• YORGUNLUK!• Yaralanma olasılığının azalması

• ÖÇB rüptürü olan kişilerde pertürbasyon eğitimi sonrasında siz kinematiğinde düzelme, ve Q: H Ko-kontraksiyon oranında düşüş

• Chmielewski et al, 2005

EĞİTİM?

• Yürüyüş, koşu, çift veya tek bacak durma, sportif aktivite sırasında• Hareketli yüzeyler ( rocker, wobble boards, BOSU,

stability trainer, trambolin,vb.)• Terapist tarafından veya kullanılan ekipman

tarafından( theraband, dumbell, flexibar, egzersiz topları)• Kapalı kinetik halka egzersizleri ( denge

egzersizleri)• Tek bacak durma 60 sn boyunca başarılı ise

pertürbasyon eğitimine başlanmalı!

PROTOKOL

• Hafif seviyeden ileri seviyeye doğru ilerletilmesi• Tek düzlemden çoklu düzleme ilerletilmeli

( öne, arkaya, sag, sol, diagonel, rotasyonel)• Gözler açık- kapalı• Spora özgü hareketlerle devam ettirilmeli• Sözel feed-back• ‘‘knee-over-toe’’ uyarısı( Valgus açısının kontrolü)

• 60-90 saniye pertürbasyon- dinlenme süresi 30-60 saniye

• Haftada 2-3 seans• Genelde 3-5 hafta eğitim

Pertürbasyon eğitimi ACL rüptürü olan ve sporuna dönen bireylerde,Quadriceps- Hamstring ko-kontraksiyon oranını

düşürüyorDiz kinematiğini normalize ediyor

Pertürbasyon eğitiminin dail edildiği standart ÖÇB tedavisinde, kas aktivitesindeki kompansatuar mekanizmaların azaldığı görüşmüş

Erken faz• Her yöne pertürbasyonlar• Rijit ko-kontraksiyon yok • Sözel ipuçlarını azaltOrta faz• Hafif spora özgü hareketler• Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarınıgeliştirmeGeç faz• Spora özgü duruşlarla pertürbasyon zorluğunu arttırma• Pertürbasyonun yönü, şiddetine ve hızına uyumlu kas cevaplarının devamlılığını sağlama

• Ön çapraz bağ rüptürü olan hastalar ( En az 6 ay geçmiş)• Pertürbasyon eğitimi almış grup sadece standart tedavi almış gruba göre daha iyi sonuç• Pasif diz laksitesinde farklılık yokPertürbasyon eğitimi,Toplam 10 seans• Haftada 2 veya 3 defa• Bütün bireyler 5 hafta içinde pertürbasyon eğitimini tamamlamış

Günlük yaşam skalasıGlobal Diz fonksiyon puanlaması

Sportif aktivite skalası

REFERANSLAR

• Ayak bileği burkulma hikayesi olan• 4 Haftalık elastik bantla pertürbasyon eğitimi

verilmiş• 3 set,15 tekrar, haftada 3 gün• Tek bacak durma dengesinde gelişim görülmüş

( sağlıklı kontrol grubuna göre)• Ayak bileği instabilitesi ve tekrar yaralanma oranı

üzerine olan etkileri hakkında bilgi yok

LİMİTASYONLAR

• Çalışmalar ÖÇB yaralanmalarına odaklanmış• Üst ekstremite ile ilgili çalışma yok, ayak bileği

yaralanmaları az sayıda• Denge eğitimi, nöromüsküler eğitim başlıkları

altında• Aynı program kullanılmış, değişik protokoller yok• Çalışmalar genelde geriatrik popülasyonda düşme

riski ile ilgili

REFERANSLAR

1. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L.The efficacy of perturbation training in nonoperative anterior cruciate ligament rehabilitation programs for physically active individuals. Phys Ther80: 128–140, 2000

2. Fitzgerald GK, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Proposed practice guidelines for nonoperative anterior cruciate ligament rehabilitation of physically active individuals.J Orthop Sports Phys Ther30: 194–203, 2000

3. Fitzgerald GK, Childs JD, Ridge TM, and Irrgang JJ. Agility and perturbation training for a physically active individual with knee osteoarthritis.Phys Ther82: 372–382, 2002

4. Han K, Ricard MD, and Fellingham GW. Effects of a 4-week exercise program on balance using elastic tubing as a perturbation force for individuals with a history of ankle sprains.J Orthop Sports Phys Ther39: 246–255, 2009

5. Hartigan E, Axe MJ, and Snyder-Mackler L. Perturbation training prior to ACL reconstruction improves gait asymmetries in non-copers. J Orthop Res27: 724–729, 2009

6. Hartigan EH, Hurd WJ, and Snyder-Mackler L. Pre-operative perturbation training strongly influences functional outcomes after anterior cruciate ligament reconstruction. Med Sci Sports Exerc39: S71, 2007

7. Hurd WJ, Chmielewski TL, and Snyder-Mackler L. Perturbation-enhance neuromuscular training alters muscle activity in female athletes. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc14: 60–69, 2006

8. Jeffrey B. Taylor. Lower extremity perturbation training.J Stren Cond Res 33: ,2011