ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HUẾ

----���----

BÀI BÁO CÁO

TÌM HIỂU VỀ QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN KHÁNG SINH CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ SO SÁNH VỚI VIỆT NAM

Giáo viên hướng dẫn : Võ Thị Hà

Sinh viên thực hiện :

Nguyễn Thị Thúy Ái Nguyễn Thị Linh Chi Đinh Thành Công Phạm Mạnh Cường Ngô Thị Đào Đoàn Thị Diệu

Huế, 2016

QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN Ở VIỆT NAMĐối với điều trị ngoại trú:

1. Tất cả các kháng sinh đều được bán theo đơn (không nằm trong thông tư số 23/2014/TT-BYT, thông tư ban hành danh mục thuốc OTC)http://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Thong-tu-23-2014-TT-BYT-Danh-muc-thuoc-khong-ke-don-240471.aspx

2. Theo khoản 4, điều 13 THÔNG TƯ SỐ 05/2016/TT-BYT , THÔNG TƯ QUY ĐỊNH VỀ KÊ ĐƠN THUỐC TRONG ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ có hiệu lực từ ngày 01 tháng 5 năm 2016thì cơ sở pha chế, cấp, bán lẻ thuốc lưu đơn thuốc có kê thuốc kháng sinh trong thời gian 1 năm (Điều này mới được bổ sung so với Quyết định số 04/2008/QĐ-BYT ngày 01 tháng 02 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành).

http://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Thong-tu-05-2016-TT-BYT-ke-don-thuoc-trong-dieu-tri-ngoai-tru-305126.aspx

ĐỐI VỚI ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

1. Bộ Y Tế ra Quyết định số 708/QĐ-BYT, Quyết định về việc ban hành tài liệu chuyên môn “HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG KHÁNG SINH”.

Theo đó, các cơ sở khám chữa bệnh căn cứ vào hướng dẫn này để xây dựng và ban hành tài liệu Hướng dẫn sử dụng kháng sinh phù hợp để thực hiện tại đơn vị

http://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-708-QD-BYT-2015-tai-lieu-chuyen-mon-huong-dan-su-dung-khang-sinh-267486.aspx ---tài liệu được biên soạn rất công phu, cụ thể, và chi tiết cho từng loại bệnh nhiễm khuẩn “Ban biên soạn được thành lập theo Quyết định số 4259/QĐ-BYT ngày 31/10/2012 gồm các chuyên gia đầu ngành về y và dược. Tài liệu cung cấp những kiến thức và kỹ năng cơ bản, cập nhật đồng thời phù hợp với thực tế của Việt Nam về việc sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn để ứng dụng trong công tác khám, chữa bệnh, phòng bệnh, bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, góp phần hạn chế tình trạng kháng kháng sinh đang có nguy cơ gia tăng hiện nay.

Tài liệu gồm có 11 Chương và 55 bài, bao gồm đại cương về kháng sinh và vi khuẩn, sử dụng kháng sinh trong các bệnh nhiễm khuẩn thường gặp (nhiễm khuẩn hô hấp, tim mạch, tiêu hóa, thận - tiết niệu,…).”

2. Quyết định số 772/QĐ-BYT, Quyết định VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU ‘HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN QUẢN LÝ SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG BỆNH VIỆN”

http://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-772-QD-BYT-Huong-dan-quan-ly-su-dung-khang-sinh-benh-vien-2016-304975.aspx

Quyết định này có đưa ra 1 danh mục các kháng sinh cần phê duyệt trước khi sử dụng tại bệnh bệnh, và quy trình kê đơn kháng sinh cần phê duyệt. Các bệnh viện có nhiệm vụ tuân thủ theo các danh mục này, đồng thời xây dựng góp ý để cập nhật danh mục phù hợp với thực tiễn

TÓM LẠICác quy định về kê đơn kháng sinh ở VN1. Kháng sinh là các thuốc chỉ được bán khi có đơn của bác sĩ (khi điều trị ngoại trú)(Công văn số 1517/BYT-KCB)2. Khi bán các đơn thuốc mà trong đơn có thuốc kháng sinh thì phải lưu đơn 1 năm kể từ ngày bán(Thông tư số 05/2016/TT-BYT về QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN THUỐC TRONG ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ)3. Chỉ định kháng sinh theo tài liệu chuyên môn “HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG KHÁNG SINH”, đính kèm trong Quyết định 708/QĐ-BYT4. Bệnh viện khi chỉ định kháng sinh, cần lưu ý 1 số kháng sinh cần phải được hội chẩn, phê duyệt trước khi kê đơn và cấp phát(Quyết định số 772/QĐ-BYT Về Việc Ban Hành Tài Liệu “Hướng dẫn thực hiện quản lý sử dụng kháng sinh trong bệnh viện”)

QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN Ở SCOTLANDSCOLAND VIỆT NAM

NHS Scotland

• Antimicrobial Stewardship 2015

• Cả Scotland chia làm 14 khu vực, mỗi khu vực ban hành “Local Antimicrobial Prescribing Policy” “Quy định kê đơn kháng sinh ở địa phương” ưu: Phù hợp mô hình bệnh tật của mỗi địa phương cũng như tình hình đề kháng kháng sinh cụ thể.

Bộ Y Tế

• Quyết định số 772/QĐ-BYT “Hướng dẫn thực hiện quản lý sử dụng kháng sinh trong bệnh viện”

• Quyết định số 708/QĐ-BYT “HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG KHÁNG SINH” (cho tất cả các bệnh viện trên cả nước)

• Các cơ sở khám chữa bệnh căn cứ vào tài liệu này để xây dựng và ban hành tài liệu Hướng dẫn sử dụng kháng sinh phù hợp để thực hiện tại đơn vị

• Mỗi bệnh viện thành lập Antimicrobial Management Teams (AMT)

• Scottish Antimicrobial Prescribing Group (SAPG) do chính phủ lành lập (scottish government health department) liên kết chặt chẽ với NHS để việc kê đơn kháng sinh hiệu quả hơn.

• Mỗi bệnh viện thành lập 1 Nhóm quản lý sử dụng kháng sinh.

• không có.

• NHS mỗi khu vực ban hành “Alert antibiotic policy” riêng “Quy định kháng sinh cần thận trọng”

• Vd: NHS Teyside ban hành ‘ALERT’ ANTIMICROBIAL GUIDANCE for ADULT PATIENTS

• Quy định 1 số kháng sinh cần phải được hội chẩn, phê duyệt trước khi kê đơn và cấp phát (Phụ lục 4 772/QĐ-BYT)

NHS Teyside ban hành ‘ALERT’ ANTIMICROBIAL GUIDANCE for ADULT PATIENTS

Với mỗi kháng sinh trong danh sách có thể được chỉ định theo nhiều cách:

1. Theo kinh nghiệm. (cột màu xanh)

2. Theo Guidelines chuyên khoa ( Cột màu vàng)

3. Phải hội chẩn ý kiến của chuyên gia về bệnh truyền nhiễm (ID) hoặc nhà vi sinh. (Cột màu đỏ)

Như vậy việc có hội chẩn phê duyệt KS hay không phụ thuộc:

1. Loại kháng sinh

2. Bệnh cụ thể

Như vậy, quy định này chặt chẽ hơn việc BYT chỉ đưa ra danh mục 10 thuốc cần phê duyệt

QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN KHÁNG SINH Ở MALAYSIA

MALAYSIA VIỆT NAM

• Nghị định của Bộ Y Tế Malaysia năm 2014 về “Chương trình quản lý thuốc kháng sinh trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe”

• Và các cơ sở y tế cũng căn cứ vào nghị định này để sử dụng kháng sinh tại cơ sở của mình.

• Mỗi bệnh viện thành lập AMS

• Quyết định số 772/QĐ-BYT “Hướng dẫn thực hiện quản lý sử dụng kháng sinh trong bệnh viện”

• Các cơ sở khám chữa bệnh căn cứ vào tài liệu này để xây dựng và ban hành tài liệu Hướng dẫn sử dụng kháng sinh phù hợp để thực hiện tại đơn vị.

• Cũng thành lập AMS.

Phụ lục 3: Hạn chế thuốc:

Kháng sinh được chia thành 3 loại

1. kháng sinh đầu tiên cần xin phép trước khi kê đơn. Ủy quyền được ban hành bởi các chuyên gia tư vấn có liên quan của các bộ phận và theo chỉ dẫn được phê duyệt trước..

2. Loại thứ hai được kê đơn với các chỉ dẫn cụ thể, theo dõi bệnh nhân trong vòng 3 ngày sử dụng. Giải thích rõ việc sử dụng liên tục là cần thiết trước khi có thể được tiếp tục.

3. Cuối cùng là loại thuốc mà không phê duyệt

Chương trình chuyển đổi kháng sinh từ đường tĩnh mạch (IV) sang đường uống (PO)

Quy định1 số kháng sinh cần phải được hội chẩn, phê duyệt trước khi kê đơn và cấp phát (Phụ lục 4 772/QĐ-BYT)

Chương trình chuyển đổi kháng sinh từ đường tĩnh mạch (IV) sang đường uống (PO)

ĐỐI VỚI ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

Nghị định của Bộ Y Tế Malaysia năm 2014 về “Chương trình quản lý thuốc kháng sinh trong các cơ sở y chăm sóc sức khỏe”.

CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ THUỐC KHÁNG SINH:

1. Xây dựng đội AMS ở mỗi bệnh viện.

2. Giám sát và phản hồi về việc tiêu thụ kháng sinh cụ thể.

3. Thực hiện kiểm toán tiềm năng và phản hồi theo nhu cầu của địa phương.

4. Kiểm tra xoay vòng bởi đội AMS đặc biệt là trong Bệnh viện Nhà nước và Chuyên)

5. Thành lập các hạn chế thuốc và cho phép trước / hệ thống chính.

6. Thiết lập các công cụ kiểm soát các kháng sinh hạn chế.

7. Quy hoạch lại việc sử dụng kháng sinh

8. Lựa chọn kháng sinh phù hợp và tối ưu hóa liều kháng sinh.

9. Chương trình chuyển đổi kháng sinh từ đường tĩnh mạch (IV) sang đường uống (PO).

10. Giáo dục về chương trình AMS thông qua CME và

chiến dịch nâng cao nhận thức kháng sinh.

Thường xuyên đánh giá kê đơn kháng sinh với sự can thiệp và phản hồi trong kê đơn. Trong điều trị nhiễm trùng trên lâm sàng cần có quy định cụ thể để mang lại sự thống

nhất trong kê đơn.

Điều trị:Nhiễm trùng đường tiết niệuNhiễm trùng đường hô hấp dưới.Nhiễm trùng các mô mềmNhiễm khuẩn huyết

Điều trị dự phòng:Phòng ngừa viêm nội tâm mạc do vi khuẩnTrong nội soi.Quy trình phẫu thuậtBệnh đường tiêu hóa

Lựa chọn kháng sinh và tối ưu hóa liều điều trị:

Lựa chọn kháng sinh và tối ưu hóa liều sẽ có trong tờ điều trị dựa trên đặc điểm của bệnh nhân, tác nhân gây bệnh, cơ quan nhiễm trùng, dược động học và dược lực của các tác nhân kháng khuẩn.

Các chiến lược có thể được xem xét để tối ưu hóa liều bao gồm:

Tiêm truyền kéo dài hoặc liên tục các beta-lactam

Liều dùng mỗi ngày một lần của aminoglycosides

Liều kháng sinh thích hợp (ví dụ .; vancomycin, polymyxins, cefepime)

Liều theo cân nặng của kháng sinh nhất định

Liều điều chỉnh cho những bệnh nhân rối loạn chức năng thận.

Phụ lục 3: Hạn chế thuốc

Kháng sinh được chia thành 3 loại

1. kháng sinh đầu tiên cần xin phép trước khi kê đơn. Ủy quyền được ban hành bởi các chuyên gia tư vấn có liên quan của các bộ phận và theo chỉ dẫn được phê duyệt trước.

2. Loại thứ hai được kê đơn với các chỉ dẫn cụ thể, theo dõi bệnh nhân trong vòng 3 ngày sử dụng. Giải thích rõ việc sử dụng liên tục là cần thiết trước khi có thể được tiếp tục.

3. Cuối cùng là loại thuốc mà không cần sự chấp thuận.

Phụ lục 6:

Các kháng sinh có thể dùng cả đường tiêm tĩnh mạch và đường uống

QUY ĐỊNH KÊ ĐƠN KHÁNG SINH Ở ĐAN MẠCHQuy tắc chung cho các bác sĩ trong kê đơn kháng sinh Điều trị bằng kháng sinh được coi là tiết kiệm nên được bắt đầu ngay lập tức. Mục đích là để hạn chế việc điều trị không hiệu quả và không cần thiết. Hơn nữa, ngày nay các chuyên gia sử dụng kháng sinh dựa trên các thử nghiệm vi sinh. Các nguyên tắc cơ bản cho bác sĩ kê đơn kháng sinh được hướng dẫn như sau:- Điều trị kháng sinh phải được dự kiến để ngăn chặn sự việc nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, hay để giảm thời gian bệnh đáng kể. - Thử nghiệm lâm sàng và chẩn đoán phải được thực hiện. Như vậy, có thế xác định được vi khuẩn nào là nguyên nhân gây ra bệnh . - Các kháng sinh được lựa chọn có thể có phổ hẹp ở mức chấp nhận được, ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn bình thường ít nhất, phù hợp với hướng dẫn chung của việc sử dụng kháng sinh. - Nếu việc điều trị ban đầu không thành công, sự lựa chọn kháng sinh phải được đánh giá lại và thay đổi dựa trên thử nghiệm vi sinh. - Việc điều trị phải càng ngắn gọn càng tốt và phù hợp với các bằng chứng sẵn có trong lĩnh vực này. - Việc chẩn đoán mà kết quả trong các toa phải được nêu cụ thể trong hệ thống kê toa, có trên đơn thuốc và trong ghi chép y tế.

Quy tắc chung về kê đơn các loại kháng sinh ở bệnh viện.

Mỗi khoa hoặc bệnh viện phải có hướng dẫn sử dụng cho kê đơn và sử dụng kháng sinh.

Nếu có lí do để đi lệch hướng khỏi những hướng dẫn này, lí do này phải nhập trong các hồ sơ y tế có liên quan với kê đơn

Các khoa hoặc bệnh viên nên luôn lấy mẫu của kiểm tra vi sinh trước khi bắt đầu điều trị bằng kháng sinh. Thỉnh thoảng có thể có trường hợp ngoại lệ bao gồm túi mật và viêm quầng

Đối với các điều trị bằng thuốc kháng sinh, dấu hiệu, liều và thời gian dự kiến của điều trị phải được ghi vào hồ sơ bệnh án của người bệnh

Bác sĩ phải đánh giá lại các dấu hiệu, lựa chọn thuốc, liều và thời gian điều trị trong vòng 48 giờ và nên đánh giá điều này ít nhất 3 ngày sau đó

Những loại kháng sinh được cho là quan trọng nên được chủ yếu sử dụng khi người đó đã hoặc có thể mắc phải bệnh đe dọa đến tính mạng hoặc đã có có kết quả kiểm tra về vi sinh vât.

These guidelines shall enter into force on 15 November 2012.(Danish Health and Medicines Authority, 15 November 2012)

Nhận xét:

Việt Nam và Đan Mạch đều có những quy định của mỗi quốc gia về kê đơn có kháng sinh. Những quy định này hướng đến việc sử dụng kháng sinh đúng trường hợp, đúng liều, an toàn, hiệu quả và nhất là hạn chế tối đa kháng thuốc kháng sinh

Ở Đan Mạch trong quy định kê đơn kháng sinh, luôn chú trọng lựa chọn kháng sinh thích hợp qua các xét nghiệm vi sinh, hạn chế điều trị bao vây nhất có thể. Điều này ở Việt Nam vẫn còn hạn chế do điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho các xét nghiệm.