Tüp ve overlerin benign hastalıkları

TÜP VE OVERLERİN BENİGN HASTALIKLARI

Doç. Dr. Aydın Köşüş

Adneksiyal Bölge*Tuba uterina’lar*Overler*Lig. Latum’lar*Lig. Latum içerisindeki

parovariumdaki embriyolojik artıklardan (Wolf ve Müller kanalları)

Ovarial kaynaklı(En sık) Basit kistler Hemorajik kistler Endometrioma Teratomla Hiperstimule overler Hyperreactinio luteinalis Luteoma Benign ovarian neoplastik tümörler Malign, borberline over

tümörleri Ovarial torsiyonUterus kaynaklı Saplı veya intraligamanter miyomlar Rudimente uterusTubal Piyosalpinks, HidrosalpinksHeterotopik gebelikParaovarian kistler

Apandisit(Plastron)Feçesle dolu rektum veya kolonDolu mesaneKolon kanseri / divertikülüPelvik böbrekRetroperitoneal tümörPelvik kist hidatikBatın duvarında apse / hematom

Genital kaynaklı Ekstragenital kaynaklı

Benign tubal kitleler• Paratubal kistler - Morgagni hidatidi• Leiyomyom• Lipom• Adenomatoid tümörler: Tubanın en

sık görülen benign tümörüdür.

OVERİN BENİGN HASTALIKLARI• Tüm over tm lerinin %90 ı benign• Menopoz öncesi %13 malign,

menopoz sonrası %45• Genellikle reprodüktif dönemde • Çoğu fonksiyonel kistler yada benign

kistik neoplastik oluşumlardır.

Yaş Gruplarında Görülme Sıklığına Göre Adneksial Kitle Nedenleri

İnfant0-10 yaş

Prepubertal11-15 yaş

Adolesan16-20 yaş

Üreme çağı Perimenopoz

Postmenopoz

1 Fonksiyonel kist

Germ hücreli

tümör (en sık

dermoid)

Fonksiyonel kist

Fonksiyonel kist

Epitelyal over

tümörü (BOT en

sık)

Epitelyal Over Tümörü

2 Germ hücreli tümör

Fonksiyonel kist

Germ hücreli tümör (en

sık dermoid)

Dermoid Dermoid Fonksiyonel kist

3 - - Epitelyal Over tümörü

Epitelyal over tümörü

Fonksiyonel kist

Metastaz

4 - - - İnflamatuar kitleler (TOA)

- -

(Hillard PJA. in: Novak’s Gynecology. 2001. p. 354)

Ultrasonografi Bulguları

Malignite riski Düşük Yüksek

Tümör boyutu 10 cm 10 cm

Septa Yok veya ince Kalın

Lokül sayısı Uniloküler Multiloküler

Ekodansite Hipo-ekojenikHomojen

Artmış ekojeniteMixed/solid komponent

Papiller çıkıntılar Yok Var

%100 duyarlı herhangi bir test yokŞüpheli adneksiyel kitlelerde primer

yaklaşım

‘’ Cerrahi ’’ (L/S veya L/T)

Over Kaynaklı Kitleler: Benign veya Over Kaynaklı Kitleler: Benign veya Malign ?Malign ?

Premenopozal Adneksial KitleAdneksial Kitle

Boyut ≤ 10 cmUnilateral

KistikMobil

Asit yok

Boyut > 10 cmBilateral

SolidFikse

Asit var

Kitle Sebat Ederveya Büyürse

CerrahiDeğerlendirme

6 - 8 haftalık Takip

Takip

Laparoskopiveya Laparotomi

Küçülür veyaKaybolursa

Postmenopozal Adneksial KitleAdneksial Kitle

Basit UniloküleKistik

Asit yokMarker N

KompleksSolid

Asit varMarker Yüksek

< 5 cm

TakipLaparotomi

F/S sonucuna göre Yaklaşım

≥ 5 cm

LaparoskopiF/S sonucuna göre

Yaklaşım

BENİGN OVER HASTALIKLARI

• NON NEOPLATİK–Fonksiyonel kistler (en sık)• Folikül kisti• Korpus luteum kisti• Teka lutein kisti• Endometriosis

– Polikistik over hastalığı– İnfeksiyonlar (tubo ovaryan abse,

hidrosalpinks)– Paraovarian kistler

BENİGN OVER HASTALIKLARI

• NEOPLASTİK– Epitelyal

• Seröz kist adenom• Müsinöz kist adenom• Endometrioid kist adenom

– Germ hücreli• Matür teratom(kistik ve solid)

– Seks kord stromal• Tekoma• Fibroma

NON NEOPLASTİK KİSTLERFONKSİYONEL OVER KİSTLERİ

• FOLİKÜL VE KORPUS LUTEUM KİSTİ– Reprodüktif dönemde oluşur.– Fonksiyonel over kistleri arasında en sık

görülenidir.– Genellikle 1-3 ay içinde spontan

kaybolur– Folikül maturasyonu sırasında gelişirler • Ovulasyondan önce folikül kisti• Ovulasyondan sonra korpus luteum kisti

FOLİKÜL VE KORPUS LUTEUM KİSTLERİ

• SEMPTOMLAR – Genellikle asemptomatik– Bulundukları tarafta ağrı ve düzensiz adet

kanamaları( fol kistinde östrojene, corpus luteum kistinde progesterona bağlı)

– Hemen her zaman unilateral ve < 8cm– Semptomlar kist rezolusyonu ile kaybolur– Komp:Akut batın;Torsiyon (nadir) ve rüptür

(özellikle corpus luteum kistleri siklusun 20-26. Günlerinde )

FOLİKÜL VE KORPUS LUTEUM KİSTİ

• PATOLOJİ– Korpus luteum kistleri• Kapsül belirgin( granuloza hc ve

bağdokusu), kalın cidarlı, koyu kıvamlı sıvı ile doludur.

– Folkül kistleri:• İnce kapsüllü (dışta teka içte granulosa hc),

septasyon yok, berrak bir sıvı ile doludur

FOLİKÜL VE KORPUS LUTEUM KİSTİ

• TEDAVİ– Fonksiyonel kistler reprodüktif dönemde

genellikle birkaç ay içerisinde spontan rezolusyon

– OKS (ovulasyonu inhibe ederek)– Asemptomatik küçük kistlerde 2-3 ay

izlem– Kaybolmazsa L/S veya L/T– Komplikasyonlarda cerrahi

TEKA LUTEİN KİSTLERİ• Yüksek serum HCG nedeniyle çok sayıda folikül

aşırı derecede büyüyebilir. (20 cm)• Genellikle bilateral• Etyoloji– Gestasyonel trofoblastik hastalıklar– Ovulasyon indüksiyonu-hiperstimulasyon– Nadiren çoğul gebelikler, ağır preklampsi, Rh

uyuşmazlığı• Tedavi: primer sorun tedavi edildiğinde kistler

birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur.

Korpus luteum

Hemorajik kist

ENDOMETRİOSİS• ENDOMETRİOSİS :– Endometriyal dokunun uterus dışında

yerleşmesi– Endometriyal doku, ovaryan siklüs ile birlikte

aktivite gösterir ve içleri eskimiş kan ile dolu, gittikçe büyüyen, çok sayıda, belirgin septasyon içerebilen kistler oluşur.

– En sık implantasyon yerlerinden biri overlerdir.– Doğurganlık çağındaki kadınların %10-25’inde

endometriyozis bulunmaktadır.

Endometrioma

ENDOMETRİOSİS• Tedavi: amaç– Ağrıyı azaltmak– Gebelik şansını arttırmak– Pelvik kitleyi düzeltmek– Nüksü geciktirmek

• Hafif semptomsuz; gözlem• Analjezik tedavi,OKS 6-12 ay sürekli,

Danazol (nadir). Gestrinon, GnRH agonistleri (hipogonadotropik hipogonadizm)

PARAOVARİAN KİSTLER• Lig latum içindeki

paramesonefrik(müller) veya mesonefrik (wolf) artıklarından kaynaklanır.

• Ekstraperitoneal gelişme gösteren basit kistik oluşumlardır.

• Genellikle 5-10 cm (dahada büyük olabilir)

• Genellikle asemptomatik• Tedavi büyük kistlerde kistin tümüyle

enükleasyonudur.

BENİGN NEOPLASTİK OVER TM– Epitelyal• Seröz kist adenom• Müsinöz kist adenom• Endometrioid kist adenom

– Germ hücreli• Solid matür teratom• Matür kistik teratom (dermoid kist)• Monodermal teratomlar (struma ovari, karsinoid)

– Seks kord stromal• Tekoma• Fibroma

BENİGN NEOPLASTİK OVER TM- EPİTELYAL

• Tüm over tm lerinin %25• Genelde oldukça büyük (15-30 cm)• Müsnöz kistadenomlar en büyük boyutlara

ulaşanlardır.• Genellikle asemptomatiktir.• Alt batın veya pelvik bölgede ağrı, abdomen

çevresinin genişlemesi en sık semptom• GIS (İştahsızlık, bulantı, gaz ), üriner(pollaküri,

noktüri) dismenore, disparoni, pelviste kitle hissi, adet dışı kanama

• Komp: torsiyon, rüptür, infeksiyon


• SERÖZ KİSTADENOM– En sık görülen benign epitelyal over tm – Tüm over tm lerinin %59– Ort yaş 45– %10-15 bilateral– Ort. büyüklük 10-12 cm, seyrek de olsa 20-30

cm boyutlarına ulaşabilirler.– Genellikle uniloküler– Makroskopik olarak ince kapsüllü kistik yapıda

genellikle uniloküle ve içinde berrak bir sıvı vardır.

SERÖZ KİSTADENOM

– Gen kapsül iç yüzeyinde nadiren dışında seröz tm ler için karakteristik olan papiller çıkıntılar görülebilir. Malignite riski, papiller yapı içermeyenlere göre daha fazladır.

– Bazen stromada, tümöre karşı oluşan immünolojik yanıtın sonucu olarak papiller yapılarda dejenerasyon ve sonrasında kalsifiye odaklar (Psammoma cisimcikleri) oluşur. Bazı yazarlar Psammoma cisimcikleri içeren tümörlerde malignite potansiyelinin daha az olduğunu öne sürmektedir.

– İleri yaşta yada fertilitesini tamamlamış hastalara histerektomi ve bilateral salpingooferektomi yapılması en ideal tedavidir.

– Operasyonda mutlaka frozen yapılmalıdır.

Seröz kistadenom(USG)


• MÜSİNÖZ KİSTADENOM– Tüm over tmlerinin %36– Ort. Yaş 44– Over tm leri içinde en büyük boyutlara ulaşan tm.– %98 unilateraldir– Yumuşak ve şeffaf kapsüllü, Genellikle

multilokülerdir– Abdomen çevresinin genişlemesi, nedeni

bulunamayan GİS şikayetleri, kitle hissi ve ağrı en sık semptom

MÜSİNÖZ KİSTADENOMA– Tedavi: genç, fertilitesini tamamlamayan

hastada konsevatif, aksi durumda histerektomi ve bilateral salpingo oofeektomi

–Mukosel olması muhtemel olduğu için apendektomi

– Psodomiksoma peritonei nedeni ile kist operasyonda patlatılmamaya çalışılmalıdır.

–Mutlaka frozen yapılmalıdır.

Müsinöz kistadenom


• BRENNER TM– En az görülendir– %98 benigndir– %1 borderline %1 maligndir– Fibroepitelyal dokudan kaynaklanır.– Premenopoz ve erken menopoz döneminde görülür.– Genelde küçük ve solid– Bilateralite %7– Östrojen etkisi ile hiperplazi, düzensiz kanama

yapabilir.– Genellikle ileri dönemde görüldüğünden tedavi

TAH+BSO frozen

BENİGN NEOPLASTİK OVER TM- GERM HÜCRELİ

• SOLİD MATÜR TERATOM– 3 germ yaprağından tamamen matür

elemenlar içerir– Nadir– Genellikle unilateral– Benign, uzun suvive– Ayırıcı tanıda immatür teratom dikkate

alınmalıdır.


• MATÜR KİSTİK TERATOM (DERMOİD KİST) – 3 germ yaprağından tamamen matür elemenlar içerir– Tüm over tmlerinin %20 sini germ hc li tm lerin %95 den

fazlası– En sık 20-30 yaşlarda– %10-15 bilateral– Makroskopik olarak gen 15 cm i geçmez. Nadiren dev

boyutlara ulaşabilir.– Düzgün yüzeyli kalın veya ince kapsüllü– Genellikle unilokülerdir.– İçinde saç ve kıl bulunduran sarımtırak renkte yağlı içerik

(diş, kemik, sinir, tiroid, bronş ve intestinal dokular)– En sık komplikasyon torsiyon.

MATÜR KİSTİK TERATOM (DERMOİD KİST)

• Genellikle asemptomatik.• Semptomlar tm büyüklüğü ile orantılıdır. • Pelvik muayenede yumuşak, düzgün

kontürlü, mobil kitle olarak ele gelir.• USG• MR ile %10 e varan doğrulukla tanı

konur.• Tedavi cerrahi (L/S veya L/T)

Matür kistik teratom


• MONODERMAL TERATOMLAR– STRUMA OVARİ• Monodermal teratomlar içerisinde en sık görülenidir

(kistik teratomların %1’i). • Tamamen veya tama yakın tiroid dokusu

içermektedir. • 50-60 yaşlarında sık görülmektedir ve malign

dönüşüm olasılığı %5’tir.• Olguların %5 inde hipertroidism, klinik hipertroidism

%25-35– KARSİNOİD• Nadir(<%1), unilateraldir.

• Hemen her zaman selim ve soliddirler• Genellikle 30 yaşdan sonra • Overdeki stromal hücrenin ayrımlaşması

kollajen üreten fibroblast yönünde olursa fibroma, steroid hormon üreten teka hücresi yönünde olursa tekoma adını alır.

• Fibromlar hiçbir zaman hormonal aktivite göstermez

• Tekomalar sıklıkla östrojenik aktivite gösrerir

BENİGN NEOPLASTİK OVER TM- GONADAL STROMAL


• TEKOMA– Tüm over tümörlerinin %1-2’sini oluşturur– genellikle tek taraflı ve solid bir kitle– Lipit içeren stromal hc lerden mg, sarı renkte– Sıklıkla postmenopozal kadınlarda– Boyutları 1-40 cm– %60 hastada menopozda kanama ve premenopozda

irregüler kanamalara neden olur. (Hormonal aktivite)– Çocuk istemi varsa unilateral ooferektomi,

endometrium CA ekarte etmek için bx– Yaşlı kadınlarda TAH+BSO


• FİBROMA OVARİ– Tüm over tümörlerinin %2-3’ünü oluşturmaktadır – En sık görülen gonadal stromal tm– %2-10 oranında çift taraflı olur.– Gen. 40 yaş üstü kadınlarda– Sert ve solid yapı– Bu tümörlerin boyutları genellikle küçüktür, ancak

15-20 cm çaplarına da ulaşabilir.– Düzgün yüzeyli sert beyaz renkte– Meigs sendromu (10 cm fibroma, asit, hidrotoraks)– Tedavi cerahi unilateral SOF yeterli. 40 yaş üstü

olduklarından gen TAH +BSO

Gebelikte adneksiyal kitle*Kitle fetüs gelişimine etki eder mi?*Malign olup olmadığı bilinebilir mi?*Tedavi yönetimi nasıl olmalıdır?*Opere edilecekse ne zaman ve nasıl

olmalıdır?*Operasyonun fetal olumsuz etkisi

varmıdır?

*Gebelikte adneksiyal kitleler %1-9 arasında değişen oranlarda yayınlanmıştır. %2-3’ü cerrahi gerektirir.

*Gebelikteki ovarial kitlelerin %2’den azı maligndir.

Fonksiyonel over lezyonları* Çoğunlukla 5 cm altındadırlar.* Çoğu 16. hafta itibarı ile kaybolurlar.* 8. Haftadan önce korpus luteumun çıkarılması gebelik kayıpları ile sonuçlanabilir.* Korpus luteum basit kistten internal ekolu kiste kadar değişen şekilde görülebilirler.* Korpus luteumun etrafında vaskülarizasyon izlenir.

Kistik lezyon 16 haftadan sonra devam ediyorsa

Asemptomatik hasta ve adneksiyal kitle 5cm üstü veya şüpheli bulgular var ise

İzlem

Cerrahi

Malignite olasılığı yüksek ise jinekolojik onkoloji desteği olan merkezde cerrahi yapılmalıdır.

Basit kist ise konservatif izlem veya kist aspirasyonu???

Endometrioma veya dermoid

İzlem(Postpartum cerrahi?)

Malignite olasılığı dışlanamayan kitle ise

5 cm altı basit kist

İzlem

* Gebelikte cerrahi yapılacaksa elektif cerrahiler için en uygun zaman 12-24 hafta arasıdır. Çünkü 1. trimesterde abortus oranları, son trimesterde preterm eylem ve doğum oranları ve fetal kayıplar artmaktadır.

* Gebelikte cerrahi yapıldığında preterm doğum ve IUGG artmaktadır.

Laparoskopi veya laparatomi

* Laparoskopi gebelikte kontrendike değildir.* Genelde laparoskopi için 28.gebelik haftası sınırlayıcı hafta olarak alınır.* Laparoskopi konusunda tecrübe, ekipman ve ekip önemlidir.* Laparatomi deneyimi daha fazladır.

Luteoma

Hiperstimüle overler ve karında assit

Hiperstimule overler

Fetal Ovarian Kitleler* Genel yaklaşım komplex kistik

yapıların neonatal dönemde çıkartılması

* 2 cm üzerindeki komplex kistler* 5 cm üzerindeki basit kistler * Komplikasyon sık o nedenle neonatal

dönemde hemen opere edilmeli

Yaklaşım* Laparoskopi* Laparotomi* Basit kistlerde aspirasyon* Patolojik sonuçlar çoğunlukla foliküler

kist veya teka lutein kisti şeklinde

* Largest tumor ever operated An ovarian cyst estimated to weigh 328 lb. (148.7 kg) was drained during the week prior to surgical removal of the cyst shell, in Texas, USA, in 1905 by Dr. Arthur Spohn (USA). The patient recovered fully

* According to Guinness World Records, the biggest tumor ever removed intact from the human body weighed in at 303 pounds (137.6 kg) and measured 3 feet (1 m) in diameter. The tumor, located on the right ovary, was removed in 1991 during an operation performed by Professor Katherine O’Hanlan at Stanford University Medical Center in California. The operation to remove the tumor from the abdomen of an unnamed 34-year-old woman took over six hours to complete. The pathology report concluded that the tumor was benign.

http://www.wisegeek.com/what-is-the-abdomen.htm

http://www.wisegeek.com/what-is-pathology.htm

Health & Medicine

Tüp ve overlerin benign hastalıkları