ทนตกรรมสถาบนราชานกล

ยทธศาสตร

• ใหบรการทนตกรรมทมคณภาพและมมาตรฐานแกผบกพรองดานพฒนาการและสตปญญา

• พฒนาดานวชาการ• สรางเครอขายในการบรการ

การใหบร การร กษา• ใหบรการทนตกรรมระดบตตยภม เกยวกบโรคในชอง

ปาก แก ผบกพรองดานพฒนาการและสตปญญา• หตถการทางทนตกรรมและการปรบพฤตกรรมในผรบ

บรการกลมน คอนขางซบซอน และมความเสยงสง

• กรณผปวยทจะใหการรกษาภายใตการดมยาสลบ

– มปญหาชองปากลกลามรนแรง– ไมใหความรวมมอในการรกษาทางทนตกรรมแบบ

ปกต– มโรคประจำาตวรายแรง เชน โรคหวใจ ลมชก หอบหด

– สถานท หองผาตด สถาบนประสาทวทยา

ความทาทายและความเส ยงท ส ำาค ญดานการบร การ

1. แผนการดแลทางทนตกรรมในผบกพรองฯ แตกตางกนไป ใน แตละคน แตละชวงเวลา เชน

- มโรคทางระบบทมความเสยงสง /ความพการทางกาย - ปญหาดานพฤตกรรมทจำาเปนตองไดรบการประเมนหลาย

ดาน - ความหลากหลายของผปกครอง/ผดแล

2. การทำางานรวมกบสหวชาชพ

ศกยภาพในดานคนเคร องมอ เทคโนโลย

• ทนตแพทยมศกยภาพและความพรอมในทกษะเฉพาะ ทางดานตาง ๆ

• ผชวยทนตแพทยไดรบการฝกและทบทวนการชวยงาน ทนตกรรมทงขางเกาอและในหองผาตด

รวมถงการชวยฟนคนชพเบองตน

ศกยภาพในดานคนเคร องม อเทคโนโลย

• ความพรอมของสถานทในงานสงเสรมปองกนดาน ทนตสขภาพ ทงรายกลมและรายบคคล

• ความพรอมทจะพฒนานวตกรรมทเกยวของ อยเสมอ (เมอไดรบการสงเสรมอยางเหมาะสม)

ขอจ ำาก ดในดานคนเคร องม อ เทคโนโลย

• ไมมหองผาตดและวสญญแพทย• ขาดแพทยเฉพาะทางทใหคำาปรกษาโรคทางระบบทซบซอน• ผชวยทนตแพทยไมเพยงพอ( ผปวย 1 ราย ตอ ผช.ทพ. 3ราย)

• โปรแกรมลงขอมลทนตกรรมไมรองรบความตองการในการใชงาน/วเคราะหเพอพฒนาอยางเตมท

• ขาดการเชอมโยงขอมลระหวางชมชน/องคกรตางๆ

ขอมลผรบบรการ ป 2555กล มหล ก สถาบนราชานก ล (ราย) ทนตกรรม (ราย)

1. INTELLECTUAL DISABILITIES (ID) 14,172 1,769

2. PERVASIVE DEVELOPMENTAL DISORDER(PDDs)

9,790 506

3. DEVELOPMENTAL DISABILITIES (DD)

1,884 175

- สดสวนผรบบรการ : ID มากทสดตามดวย PDDs และ DD ตามลำาดบ- แ นวโนม PDDs มากขนเรอยๆทำาใหตองมการเตรยมพรอม เพอรองรบบรการทนตกรรมตามแนวโนมทเปลยนแปลง เชน มการจดหองทำาฟนและวนบรการเฉพาะสำาหรบกลมออทสตก รวมถง นวตกรรมตางๆทเกยวของ

ขอมลผรบบรการตามภาวะรวม ป 2555ภาวะร วม สถาบนราชานก ล

(ราย) ทนตกรรม (ราย) สดสวนทนตกรรม

:สถาบนฯ

1. DOWN’S SYNDROME

6,135 321 1 ตอ 199

2. EPILEPSY 2,410 156 1 ตอ 15.4

3. CELEBRAL PALSY

1,884 180 1 ตอ 10.5

- กลมอาการดาวนจะมจำานวนมากทสด- สดสวนของผรบบรการทนตกรรมในแตละภาวะเทยบสถาบนราชานกล พบวากลม CELEBRAL PALSY มสดสวนมากทสด- กลมผปวยดาวนทมปรมาณมาก จดทำาCPGกลมอาการดาวนเพอ ใหเกดมาตรฐานการบรการ- กลม CELEBRAL PALSY ทมสดสวนมาก พฒนาแนวทางการบรการ และนวตกรรม เพอใหผปวยและครอบครวสามารถดแลสขภาพชองปากไดดขน

ผร บบร การทนตกรรม จำาแนกตามชนดโรคทางระบบ และป ญหาพฤตกรรม ป 2555

โรคทางระบบ ป 2554 (ร อยละ) ป 2555 ( ร อยละ)1. ลมชก 5.66 5.522. โรคหวใจ 3.25 3.183. โรคเล อด เช น Bleeding disorder, Thalasemia

0.36 0.35

4. Thyroid 0.24 0.28

5. โรคทางระบบอนๆ เช น หอบ หด เบาหวาน ภม แพ

3.32 3.47

4.Injurious behavior 1.3 2.7

- ผปวยทมปญหาพฤตกรรมจะมสดสวนมากขนประมาณ 2 เทา- เกดแนวทางการคดกรองพฤตกรรมผปวยกอนทำาฟน- นวตกรรมตางๆทใชปรบพฤตกรรมเดกประเภทตางๆกอนการทำาฟน

โอกาสพฒนา• ขอมลผปวยทมปญหาพฤตกรรมเพมขนเปนสองเทา และมปญหาพฤตกรรมท

หลากหลาย เชน จากลกษณะของโรค จากผปกครองหยดยาเอง เปนตน พบอบตการณระดบรนแรงจากพฤตกรรมของผปวยมากขน

• การทบทวนแนวทางรวมกบสหวชาชพการเตรยมผปวยดานพฤตกรรมกอน

การทำาฟน (แบบคดกรองดานพฤตกรรมผปวยกอนการทำาฟน)

• งานวจย/นวตกรรม/แนวปฏบตในการปรบพฤตกรรม ผปวยกอนการทำาฟน

การพฒนาพนท เพ อรองร บกล มเป าหมาย

Universal design คลน กท นตกรรมทใครๆก เข าถ งได

• พนทรอคอยกอนใหบรการ• คลนกบรการทรองรบความตองการเฉพาะ• พนทใหทนตสขศกษา• การจดการพนทเพอปองกนความเสยง

งานอนๆนอกเหนอจากงานบรการ

• วชาการ• เครอขาย• นายสงเสรม เชน

-- นโยบายพเศษ -- โครงการ Special Olympics

การใหบร การด านว ชาการ

• ทนตแพทย หลกสตรหลงปรญญาตางๆ เชน - สาขาทนตกรรมสำาหรบเดก มหดล

(PG/Master/Resident)

- สาขาทนตกรรมทวไป มศว. (PG/Master)• ผช วยทนตแพทย -สถาบนทนตกรรม

บรการศ กษา ดงาน

- ทนตแพทยปรญญาโทสาขาทนตกรรมเดกขอนแกน

- ทนตแพทยหลกสตร สม. มหดล - Resident สาขาทนตกรรมทวไปขนสง มหดล - ทนตแพทยจากจน - บคลากรสาขาอนๆจากเขมร เปนตน

บรการว ชาการแกหนวยงานภายนอก

• ชมรมผปกครองเดกพเศษ• ศนยดแลคนพการตางๆ• จงหวดทเปนเครอขาย สสพ. เชน รอยเอด

การจ ดหล กส ตรอบรม

• หลกสตรทนตบคลากรในงานทนตกรรมสำาหรบผบก พรองฯและคนพการ แกทนตแพทยจากจงหวดเครอ

ขาย(เพอสงเสรมการเขาถงบรการของกลมเปาหมาย)

• หลกสตรอบรมทนตแพทยจากประเทศลาวในการดแลชองปากเดกพเศษ

การพฒนางานว จ ยและเทคโนโลย

• การคดแยกระบเซลลตนกำาเนดจากโพรงประสาทฟน และกระดกเบาฟน

• การใชภาพสอสารในการตรวจสขภาพชองปากในเดกออทสตก

• รปแบบการสอนทนตสขศกษาแกเดกพเศษ

นวตกรรมตางๆทเก ยวข อง

• แปรงสฟนสำาหรบคนพการทางมอ• อปกรณชวยอาปากในการแปรงฟน• นวตกรรมเสอแปรงฟน• โมเดลเกาอทำาฟนเปเปอรมาเช

การเสร มสร างพฒนาภาคเคร อขาย• ระด บนโยบาย - เขารวมเปนคณะทำางานเพอการปรบเปาหมายทนตสขภาพ

ประเทศไทย พ.ศ. 2563

- การกำาหนดทศทางในการพฒนาระบบสขภาพชองปากคนพการทกประเภท

- เขารวมการเสนอแนวทางเกยวกบOral health literacy เพอสนบสนนการพฒนางานทนตสาธารณสขโดยเฉพาะกลมดอยโอกาส

การเสร มสร างพฒนาภาคเคร อขาย• ระด บเคร อข าย - เขารวมเปนเครอขายดานวชาการแกงานสรางเสรมสขภาพชอง

ปากผพการ สถาบนสรางเสรมสขภาพผพการ (สสพ.) โดยเนนสงเสรมบรการทนตกรรมระดบปฐมภม

-จดอบรมทกษะใหแกทนตบคลากรจากเครอขายทวประเทศในงานทนตกรรมสำาหรบผบกพรองดานพฒนาการและสตปญญา

การพฒนาบคลากรของกลมงานทนตกรรม

• การพฒนาบคลากรใหมความเชยวชาญทนตกรรมเฉพาะทาง

• พฒนาศกยภาพทนตบคลากรในการทำางานวจย หรอ งาน R To R

• ทกษะในการพฒนานวตกรรม/ เทคโนโลย

การพฒนาบคลากรของกลมงานทนตกรรม

• สอนผทมาศกษาดงาน/นศ.หลกสตรตางๆ• ศกษาดงานใน/นอกประเทศ(ทงในและนอกวชาชพ)

• พฒนางานบรการทนตกรรมรวมกบสหวชาชพ• การฝกนำาเสนอผลงานในเวทตางๆ• การพฒนาบคลากรดานภาษาองกฤษ

การพฒนาในอนาคต• การเตรยมตวเพอรองรบนโยบายการปฏรประบบราชการ• การเตรยมตวเพอเปนสถาบน

– Supra specialist service หรอ Excellence center เนนความเปนศนยความเชยวชาญเฉพาะทางในสาขายอย

(Sub –specialty) ทมศกยภาพในการบรการ– ระดบ National /International

เคล ดล บการพฒนางานทนตกรรมในกลม จ ตเวช

• เรยนรหนางาน เรยนรจากขอมลทมอยจรง เชน ขอมลบรการ• พฒนาบรการ/ นวตกรรมจากอบตการณ เชน ใบคดกรองพฤตกรรม

• แลกเปลยนเรยนรกบผปกครอง/ สหวชาชพ เชน เทคนคแปรงฟน• ความตองการของผรบบรการเปนศนยกลาง เชน การนด/วนเวลา

• พรอมรองรบการเปลยนแปลง/ ยดหยน เชน นโยบาย

เคลดล บการพฒนางานทนตกรรมในกลม จ ตเวช

• มอบอำานาจการตดสนใจ ไมมหวหนา มแตผรวมงานทใหเกยรตกน

• บรรยากาศ สนกกบงาน สนกกบคน ...เนนฮาภายใตสาระ..• ไมพดทฤษฎมากเกนไป.. ( ใจฝอ ตอตาน พาลปฏเสธ)

• พด คย ถาม แลกเปลยน ยอมรบกตการวมกน• ไมบ งค บ แต ส งเสร มตามความถนด

ขอบคณ• คร• คนไข• เพอนรวมงาน• ความกลาหาญทจะเรยนรสงทไมเคยร