Uitwerking van het werkveld door Dieuwertje Cretier

Ondernemerschap in de sociale sectorMijn diepste wens om in de toekomst te realiseren is een horecagelegenheid op te zetten, waar jongeren kunnen werken die niet volledig in de maatschappij mee kunnen draaien. Hierbij wil ik me met name richten op jongeren met psychische problemen en gedragsproblemen. Op deze manier wil ik mijn twee grootste passies combineren: Horeca en hulpverlenen.

Momenteel werk ik bij Trattoria Borgo d’Aneto. Dit is een Italiaans restaurant waar jongeren een kansen geboden krijgen zichzelf te ontwikkelen als gastheer/gastvrouw of (leerling)kok. Het gaat hier veelal om jongeren waarbij het op school niet goed loopt, maar die in de praktijk helemaal opbloeien. Vaak spelen er bij hen meer problemen, dan alleen het vastlopen op school. Zo is er bij één van de jongere sprake van een ernstige taalachterstand en problemen in de thuissituatie waarbij de schuldsanering betrokken is. Bij een andere jongere is er sprake van een verstoorde ouder-kindrelatie. Bij weer een ander spelen er problemen met betrekking tot gezag en realistisch kijken naar eigen mogelijkheden.

Trattoria Borgo d’Aneto is zes jaar geleden opgezet door Faouzi Chihabi. Met hem ga ik in gesprek over hoe de trattoria tot stand is gekomen, wat zijn idee achter de trattoria is en wat ervoor nodig is om een soortgelijke zaak op te zetten.

In gesprek met Faouzi Chihabi over Trattoria Borgo d’AnetoMijn gesprek begin ik met Faouzi door hem te vragen wat Trattoria Borgo d’Aneto precies is. Faouzi legt uit

dat een trattoria een eethuis is en geen restaurant. Hij vertelt dat dit de plek is waar mensen elkaar weer kunnen ontmoeten en kunnen genieten van met elkaar zijn. Eten hoort daar volgens hem altijd bij. Vanuit zijn trattoria wordt ervoor gezorgd dat de kwaliteit van het moment van samen zijn met eten wordt ondersteund. ‘Het begint allemaal met de relatie aangaan met elkaar en met de gasten,’ vertelt Faouzi. Hij vervolgt zijn verhaal over wat zijn trattoria is en vertelt dat hij het belangrijk vindt dat mensen rust nemen en tijd voor elkaar maken. Dit betekent voor hem dat er letterlijk ruimte is. Hij wijst naar het pand van Trattoria Borgo d’Aneto en zegt: ‘Dat is wat je buiten ook ziet. Grote ramen en veel licht.’ Als laatste toevoeging aan zijn antwoord op mijn vraag vertelt Faouzi me dat hem ook om hele hoge kwaliteit gaat, maar dat het wel heel simpel moet zijn. ‘Alledaags’ is een woord wat hij aanhaalt. ‘In een relatie gaat het om puurheid, eenvoudige dingen en de rijkheid aan persoonlijk.

Dat moet in het eten terug te vinden zijn. Daarom heet het ook een trattoria, een eethuis,’ eindigt zijn antwoord Faouzi.

Na Faouzi met zo veel enthousiasme gehoord te hebben over wat zijn trattoria is ben ik heel benieuwd geworden hoe hij er bij gekomen is Trattoria Borgo d’Aneto op te zetten en wat zijn visie hierbij geweest is. We vervolgen ons gesprek.

Faouzi heeft Trattoria Borgo d’Aneto opgezet vanuit zijn behoefte om zoveel mogelijk theorie in de praktijk te laten plaatsvinden met betrekking tot ondernemerschap. ‘Waar kan dit nou het beste?’, vraagt Faouzi sterk gebarend, ‘ja, precies in een horecazaak’. Hij legt uit dat in een horecazaak alles zit wat je in een werkonderneming ook tegenkomt: Communicatie en werken met een team, inkoop, het maken en verkopen van producten, het zorgdragen voor een ruimte, jezelf profileren. Volgens Faouzi zou je een topondernemer zijn als je al deze elementen goed zou kunnen benutten en inzetten.

Faouzi komt nog even terug op waar hij mee begonnen was, het opzetten van de trattoria vanuit zijn behoefte om meer theorie in de praktijk te laten plaatsvinden. Hij vertelt dat hij toen der tijd interviews bij praktijkschoolleerlingen had afgenomen en dat bij bijna iedereen er uitkwam dat ze heel graag ondernemer wilde worden. Deze behoefte heeft Faouzi heel serieus genomen. Omdat dit niet in het onderwijs gebeurde heeft Faouzi de trattoria opgezet. Zo konden leerlingen het ondernemerschap oefenen. Zelfmanagement vaardigheden waren de vaardigheden die Faouzi zijn toekomstige leerlingen graag verder wilde laten ontwikkelen. Voor hoe hij dit wilde doen had Faouzi een mooie visie in gedachten.

De visie die Faouzi heeft, is dat hij ervan overtuigd is dat jongeren vanaf de leeftijd 12/13 veel meer kunnen en willen dan volwassenen denken. Eigenlijk willen ze heel graag en kunnen ze ook veel. Door volwassenen worden ze volgens hem beperkt. Dit komt doordat Faouzi vindt dat jongeren schools gehouden worden. ‘Mijn visie is,’ zegt Faouzi, ‘jongeren laten dromen en deze dromen ook laten realiseren’.

Faouzi haalt een voorbeeld aan: ‘Ik heb hier een jongen gehad, zo’n grote, stoer jongen. Ik vroeg aan hem: ’Wat wil je nu eigenlijk?’ Hij vertelde dat hij heel graag politieagent wilde worden, maar dat zijn leraar hem verteld had dat hij daar nooit goed genoeg voor zou zijn. Ik heb de politie gebeld en vertelt dat ik een jongen had die heel graag politieagent wilde worden. Aan hen stelde ik de vraag of hij niet een paar dagen stage mocht lopen bij hen. Nog geen tien minuten later stond de politie in de trattoria om aan de jongen te vertellen dat hij bij hen stage mocht komen lopen. Dat heeft hij gedaan. Nu werkt deze jongen als beveiliger bij Feyenoord.’

‘Wat ik hiermee probeer te zeggen,’ vervolgt Faouzi, is dat je de wensen van jongeren serieus moet nemen en hen zelf moet laten beslissen. Zodra je nee zegt, zeg je eigenlijk dat je niet meer in ze gelooft.’ Hierin komt de visie van de trattoria volgens hem naar voren: Vallen, leren en weer opstaan.

Nu ik van Faouzi gehoord heb waarom hij Trattoria Borgo d’Aneto opgezet heeft en wat zijn visie daarachter was ben ik ook heel benieuwd hoe hij tegen het ondernemerschap in de sociale sector aankijkt en wat je hiervoor aan competenties nodig hebt. Dit speelt namelijk een belangrijke rol in een bedrijf zoals Trattoria Borgo d’Aneto.

Ik vraag Faouzi wat ondernemerschap in de sociale sector volgens hem inhoudt. Hij geeft mij het volgende antwoord: ‘Ondernemerschap is al sociaal, of het hoort sociaal te zijn. Elke onderneming hoort sociaal te zijn. Het is namelijk belangrijk dat je iets doet voor de buurt.’ Met het feit dat elke onderneming sociaal hoort te zijn doelt Faouzi erop dat hij vindt dat werk en privé niet te scheiden zijn. Natuurlijk snapt hij dat je bepaalde

dingen die je thuis doet niet op je werkt doet, maar volgens hem hoor je overal als mens hetzelfde te zijn. Dat je dromen en passies in en op je werken terug te vinden zijn, vindt hij heel erg belangrijk.

Verder op mijn vraag over de competenties voor een ondernemer in de sociale sector geeft Faouzi aan dat een basishouding hoort te zijn dat je wil werken aan geluk. Dat je als mens gelukkig bent. Volgens Faouzi is dit de grondhouding in het leven, de absolute basis. Faouzi geeft aan dat het als ondernemer in de sociale sector heel erg belangrijk om te geloven in de mens en in wat zij kunnen. Hij ziet ieder mens als uniek en met zijn eigen gaven. ‘Van mijn leerlingen leer ik het meest’, voegt hij er nog aan toe. Daarnaast vindt hij het ook belangrijk wat je tegen de leerlingen zegt. Alles wat je doet moet volgens hem heel grondig gebeuren.

Faouzi geeft een voorbeeld over zijn houding bij het werken met zijn leerlingen. Hij vertelde eerder al dat het belangrijk is wat je tegen je leerlingen zegt. Ze vragen wel eens aan hem hoe goed ze iets moeten doen. Hij antwoord hier dan op dat het zo goed moet als ze zelf denken dat goed is en als ze dan vinden dat het goed genoeg is mogen ze hem uitleggen waarom dat zo is. Op deze manier vindt Faouzi dat hij de zelfverantwoordelijkheid en zelfstandigheid van zijn leerlingen stimuleert. Dit is een belangrijke eigenschap die bij ondernemerschap hoort en dat probeert Faouzi hen te leren.

‘Het gaat me niet om geld’, zegt Faouzi, ‘maar om de fantastische, rijke dynamiek om een relatie met elkaar en met de gasten te hebben.’ Dat is wat voor hem belangrijk is in het zijn van een ondernemer.

In de zes jaar dat Trattoria Borgo d’Aneto nu bestaat heeft hij al het één en ander meegemaakt. Het gaat zowel om positieve ervaringen van het ondernemerschap, als om negatieve ervaringen.

Wanneer ik hem vraag naar zijn positieve ervaringen vertelt hij me dat hij heel veel positieve ervaringen meegemaakt heeft. Hierdoor heeft hij een eigen arbeidsfilosofie ontwikkeld. Hij legt uit dat hij hiermee bedoeld dat hoofd, hart en handen verbonden zijn. Zijn kijk is hierdoor veranderd en hiermee ook de manier waarop hij met leerlingen omgaat. ‘Alles is positiever geworden. De leerlingen gaan hier allemaal heel positief weg. De ene is beveiliger geworden, weer een ander kok. Dit vind ik leuk’, zegt Faouzi met een glimlach.

Over een andere positieve ervaring is Faouzi ook heel erg te spreken. Deze gaat over de groei die hij zelf heeft meegemaakt. Hij vertelt dat hij heeft geleerd dat hij kan koken. Eerst bleek Faouzi een afschuw te hebben aan koks. Om zijn eigen woorden aan te halen: ‘Vroeger zei ik: Er zijn twee ziektes die nog niet uitgeroeid zijn, dat zijn kanker en koks’. Volgens Faouzi zit in hetgeen wat in je leven zo raakt, ook een parel. ‘Waar ik vroeger zo’n afkeer tegen had, dat doe ik nu zelf, met het grootste plezier dat ik ooit heb gehad’.

Natuurlijk is het in de zes jaar dat Faouzi nu bezig is in de trattoria niet alleen maar lof en plezier geweest. Ook Faouzi is een aantal tegenvallers in het sociaal ondernemerschap tegengekomen. Zo geeft Faouzi aan dat zijn goedgelovigheid eigenlijk zijn grootste tegenvaller is. Hij vertelt dat veel mensen hem een applaus geven voor de dingen die hij doet, maar hem niet helpen. Voor zijn gevoel ging het hen meer om het geld dan om de passie die hij had. Daardoor is hij vrienden geraakt. Hier voegt Faouzi aan toe dat hij dit tot iets positiefs heeft om weten te zetten. Hij steunt nu namelijk niet meer op de mensen die geen aandacht hebben voor zijn passie. Hij steunt nu alleen nog maar op zichzelf.

Mijn gesprek met Faouzi over ondernemerschap in de sociale sector eindig ik door hem te laten vertellen wat hij mensen mee wil geven die een soortgelijke zaak op willen zetten als dat hij gedaan heeft. Lachend reageert hij op deze vraag dat ze hem dan even op moeten bellen om met hem te praten. Hij ligt dit toe door uit te leggen dat dit dingen zijn die je aan elkaar doorgeeft. Het is volgens hem belangrijk om het grondig en goed te doen. Hiervoor zal je heel hard, maar ook heel sociaal te werk moeten gaan. ‘Heb er alles voor over,’ zegt Faouzi vastberaden, ‘je bent zelf de trattoria, als je het goed doet ga je ermee naar bed en wordt je ermee wakker’.

Ons gesprek eindigt Faouzi met de volgende uitspraak: ‘Van sociaal ondernermerschap is de grootste winst dat je jezelf leert kennen. Je ontwikkelt een goede relatie met je zelf en zo ook met anderen. Dat betekent niet dat altijd vrede is, maar dat de relatie gaat is en dat je deze ook goed willen houden.’