Компьютерийн үндсэн ойлголт

Электроник болон электро механик

хэсгүүдээс бүрдсэн тєхєєрємжийг

компьютер гэнэ.

Энэ тєхєєрємжийг дангаар нь ашиглах

боломжгүй бєгєєд дараах зїйлїїд нэгдэж,

компьютерийн системийг бїрэлдїїлдэг.

Ингэснээр бид єєрийн хэрэгцээндээ

ашиглах боломжтой болдог.

- Hardware (техник хангамж)

- Software (программ хангамж)

Компьютер нь дараах зүйлүүдээс

бүрддэг.

- Санах ой

- Єгєгдлийг хадгалах тєхєєрємжүүд:

хатуу диск, уян диск, компакт диск, tape

төхөөрөмж

- Оролтын тєхєєрємж : гар, хулгана, микрофон- Гаралтын тєхєєрємж : дэлгэц, принтер, чанга яригч

- Тєв процессор (CPU): бїх їйлдлийг тєв

процессорт боловсруулдаг

• Компьютерийг хїчин чадал, овор хэмжээгээр нь дараах байдлаар

хуваадаг:

- Microcomputer буюу Персонал компьютер : Микропроцессор

дээр суурилагдсан хувь хїн ашиглахад зориулсан жижиг хэмжээний

компьютерийг хэлнэ.

• - Workstation: Персонал компьютерийг бодоход илїї хїчин чадалтай

мєн дэлгэцийн чанар нь илїї сайн байдаг.

• - Minicomputer: Хэмжээгээрээ microcomputer, mainframe 2

компьютерийн завсрын компьютер юм. IBM пїїсийн AS/400e загвар

нь minicomputer-ийн нэг жишээ юм.

• - Mainframe: Овор хэмжээгээрээ том, асар олон хэрэглэгч нэгэн

зэрэг хандаж ажиллах боломжтой компьютерийг хэлнэ. Ихэвчлэн

IBM пїїс їйлдвэрлэдэг байсан бєгєєд нисэх буудал, банк, санхїїгийн

томоохон пїїсїїд, их сургуулиуд толгой компьютерээр ашигладаг

байв.

• - Supercomputer: Асар том хэмжээтэй ба ихэвчлэн эрдэм

шинжилгээний зориулалтаар ашигладаг. Їїнийг тусгай зориулалтын

агааржуулах системтэй єрєєнд байрлуулах бєгєєд ердийн персонал

компьютерээс 50000 дахин илїї хурдтай. Батлан хамгаалах, цаг

уурын алба, эрдэм шинжилгээний институт, томоохон их дээд

сургуулиуд энэ суперкомпьютерийг ашигладаг.

• Touch-pad хулгана бүхий зөөврийн

компьютер

•

Trackball хулгана бүхий

зөөврийн компьютер

Hardware буюу техник хангамжийн үндэс

Компьютерийн техник хангамж нь дараах

5 хэсэгт хуваагддаг:

1.Input (оролтын)

2.Processing (боловсруулалт хийх)

3.Storage (мэдээлэл хадгалах)

4.Output (гаралтын)

5.Communications (xолболтын)

1.Оролтын төхөөрөмжийн гол

үүрэг нь өгөгдлийг цуглуулж,

компьютерт боловсруулах

боломжтой болгон хөрвүүлэх

явдал юм.

- Гар

- Хулгана

- Микрофон

• KeyboardKeyboard буюу гар нь хулганы адилкомпьютерийн оролтын тєхєєрємж юм. Бичгийн машиныхтай ижил товчлууруудбvхий гарын тусламжтайгаар текстийгкомпьютерт бичиж оруулдаг. Гар ньцахилгаан бичгийн машинтай адил боловчхэд хэдэн илvv товчлууртай . Товчлууруудыг дараахь маягаар ангилдаг. Їvнд: - Їсэг болон тоот товчлуурууд- Цэг, тэмдгийн товчлуурууд- Тусгай vйлдлийн товчлуурууд

Ер нь 3 тєрлийн гар байдаг.

Їvнд:

1. Стандарт / ердийн/ гар - 84

товчлууртай

2. АТ гар - 84 товчлууртай

3. Єргєтгєсєн гар - 101 товчлууртай

Эдгээр гарууд нь control,return, shift товчлууруудын байрлалаараа хоорондооялгаатай байдаг. IBM гар дээр энэтовчлууруудаас гадна page up, page down, home, end, insert, pause, num lock, scroll lock, break, caps lock, print scrn гэх мэт нэмэлттовчлуурууд байдаг.

Гарны компьютерт залгадаг оролтын

хэлбэр нь янз байдаг: залгуур

DIN буюу 5 хєлтэй бvдvvн залгуур.

PS/2 буюу 5 хєлтэй жижиг залгуур usbзалгуур

Mouse

Компьютерийн хулгана нь дэлгэц дээрхи

курсорын хєдєлгєєнийг хянах vvрэг

бvхий хатуу хавтгай гадаргуу дээгvvр

гvйж ажилладаг жижиг тєхєєрємж юм.

Энэ тєхєєрємж хэмжээ, хэлбэр дvрс,

єнгє, хєдєлгєєнєєрєє хулганатай тєстэй

учир ийм нэртэй болжээ.

3 товчлууртай хулгана PS/2 холболттой хулгана , сериал холболттой хулгана

usb холболттой хулгана

МикрофонКомпьютерээс интернэтийн сїлжээгээр дамжуулан аль нэг компьютерийн хэрэглэгч болон ердийн телефон утас руу залган ярихад микрофоныг ашигладаг. Микрофон доторх диапрагм нь дуу авиаг электрон аудио сигнал руу хувиргадаг.

2.Боловсруулалт хийх тєхєєрємж нь

компьютерийн программ хангамжаас

ирж буй командыг хїлээн авч, гїйцэтгэх

їїрэгтэй. Жишээ нь хїснэгтэн мэдээлэл

дээрх мєнгєний дїнг нэгтгэж гаргах гэх

мэт.

- Central Processing Unit (CPU)

- Random Access Memory(RAM)

• CPUКомпьютер болгон CPU chip буюу микропроцессортой байдаг. Микропроцессор нь компьютерийн тархи нь юм. Микропроцессорыг Intel болон Motorola фирмїїд їйлдвэрлэдэг. Єндєр хурд шаардагддаг сервер компьютерт RISC чипийг ашигладаг. IBM тєрлийн болон IBMкомпьютертэй зохицохуйц Compaq, Dell, Gateway, Toshibaзэрэг компьютерїїд Intel чипийг ашигладаг бол Apple Macintosh тєрлийн компьютерїїд Motorola чипийг хэрэглэдэг. GegaHertz-ийн товчлол. Давтамжийн хэмжигдэхvvний нэгж.1GHz = 1000MHz

• Pentium III чипийн процессорын хурд 1GHz юм

• Memory (санах ой)Санах ой нь персонал компьютерийн микропроцессор єгєгдєлд богино хугацаанд хїрэх, командыг тїргэн гїйцэтгэх їїрэг бїхий микросхем юм. Энэ нь персонал компьютерийн хурд, хїчин чадлыг тодорхойлох бас нэгэн чухал їзїїлэлт болдог. Компьютерийг асаахад їйлдлийн системийг санах ойд ачаалдаг.Санах ойг RAM гэж нэрлэдэг. Санах ой нь хэд хэдэн тєрєлтэй байдаг: - RAM (Random Access Memory)Персонал компьютер ажиллаж байх їед мэдээллийг хаана хадгалах эсвэл хааш нь шилжїїлэх зэргийг RAM буюу шуурхай санах ой зохицуулж байдаг.

3.Мэдээлэл хадгалах тєхєєрємжийн їїрэг ньєгєгдєл, программ хангамж зэрэг бїх тєрлийнмэдээллийг удаан болон тїр хугацаагаархадгалах їїрэгтэй.

- Уян диск

- Хатуу диск

- Оптик диск

- Zip диск

- Tape тєхєєрємж

• HDD (Hard Disk Drive)

Хатуу дискийн тєхєєрємж нь хатуу

дискийг байрлуулах, файл бичих, унших

зэргийг хянадаг механизм юм. Хатуу

дискийн тєхєєрємжийг ихэвчлэн "hard

drive" гэж дууддаг ба їїнийг хїмїїс

ихэвчлэн хатуу диск гэж ойлгодог. Энэ

хоёр нь нэг дор байдаг боловч тус

тусдаа їїрэгтэй 2 зїйл юм.

4.Гаралтын төхөөрөмжийн үүрэг нь

компьютер дээр боловсруулсан

мэдээллийг хэрэглэгчдэд ямар нэгэн

байдлаар хїргэх явдал юм. Жишээ нь

дэлгэц дээр харах, цаасан дээр хэвлэх,

дуу сонсох г.м

- Дэлгэц

- Принтер

- Чанга яригч

Монитор

Монитор нь компьютер дэх

мэдээлэл, текст, дїрс, зургийг

дэлгэцэнд харуулдаг тусдаа эд

анги юм

Принтер (хэвлэх төхөөрөмж)

Компьютерийн дэлгэцэн дээр гарч

буй төрөл бүрийн мэдээллийг цаасан

дээр хэвлэн гаргах боломж бүхий

төхөөрөмжийг принтер гэнэ.

Мэдээлэл нь текст, дүрс, фото зураг,

хүснэгтэн мэдээлэл зэрэг байж

болно. Принтер нь хэмжээ, хэвлэх

хурд, төрөл, үнэ өртөгөөрөө

хоорондоо ялгаатай байдаг.

5.Холболтын төхөөрөмжийг нэг

компьютерээс нөгөө рүү холбогдон

мэдээлэл солилцоход ашигладаг.

- Модем

- Кабель

Модем гэж юу вэ?

Модем нь Modulator Demodulator гэсэн

vгний товчлол бєгєєд компьютерт

боловсруулсан єгєгдлийг телефон

шугамаар дамжуулахын тулд аналог руу

хувиргаж модуляци хийх vїрэгтэй. Мєн

телефон шугамаар дамжин ирсэн

аналог сигналыг компьютерт хvлээн

авахдаа тоон сигнал руу хувирган

демодуляци хийдэг.

Компьютерийн хэмжих нэгж

Мэдээлэл агуулах багтаамж:

-Компьютерт мэдээллийн багтаамжийг bуtенэгжээр хэмжинэ.Компьютер ньмэдээллийг 2-т тооллын систем дээрдүрслэх ба энэ нь 0, 1 гэсэн хоёртэмдэгтээс бүрдэнэ.

2-т тооллын системийн 1 тэмдэгтийг bit/бит/ мэдээлэл гэнэ. Энэ нь мэдээлэлхэмжих хамгийн бага нэгж юм. Тэгэхээркомпьютер ашиглагдаж байгаа дууны,текстэн, зурган, системийн гэх мэт 6үхфайлууд нь компьютерт 0 ба 1 гэсэн 2-тынтоололын системээр бичигдсэн байдаг.

Мэдээлэл боловсруулах хурд:

-Компьютерийн хурдыг нь МНZ нэгжээр хэмжинэ.1МНZ хурд нь 1секундэд 1сая цикл хийгдэнэгэсэн үг. Сүүлийн үед компьютерийн мэдээлэлболовсруулах хурд их нэмэгдэж байгаа.1024МНZ= 1GHZ тэнцэнэ.

Бусад хэмжих нэгж:

- Дээрх багтаамж, хурд хэмждэг хоёр нэгжээсгадна маш олон хэмжих нэгж байдаг. Жишээ ньНагd дискний хувьд эргэлтийн хурд байх бөгөөдRРМ – Revolutions Рег Мinute нэгжээрхэмжинэ. Нягтралыг DРI- Dot Рег Inch нэгжээрхэмжинэ.1секунд хэдэн bit мэдээлэлдамжуулахыг

)

1024 МВ = 1 Gеgа Вуtе (1GВ)

1Bуtе=8Bit- тэй тэнцдэг.

1024 Вуtе = 1 Кilo Вуtе (1 КВ)1024 КВ = 1 Меgа Вуtе (1МВ

Анхаарал тавьсанд

баярлалаа.