81
ARBEIDSRECHT 2014-2015

Hoofdstuk 1 ARBEIDSRECHT- INLEIDING

Embed Size (px)

DESCRIPTION

inleiding tot het arbeidsrecht

Citation preview

  • 1. ARBEIDSRECHT2014-2015

2. 2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 2 3. scoop.it2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 3http://www.scoop.it/t/arbeidsrecht-syndicaal-werk 4. ARBEIDSRECHTInleiding4 5. Arbeidsrecht? Situering Arbeidsrecht binnen het sociaal recht Geschiedenis van het sociaal recht Sociale zekerheid>arbeidsrecht Bronnen van het recht Internationale bronnen Nationale bronnen CAO- regelgeving2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 5 6. SOCIALE WETGEVING? Onoverzichtelijk/ongeordend BIJZONDER DOEL: Bescherming van belangen van de werknemers Bevorderen van hun welzijn Sociale wetgeving: Arbeidsrecht Socialezekerheidsrecht Minimumvoorzieningen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 6Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 6 7. Sociale wetgeving Arbeidsrecht Individuele relaties tussen werkgever en werknemer Collectieve relaties Beschermingsmaatregelen voor werknemers Arbeidsvoorziening Sociale zekerheid Minimumvoorzieningen Geschillen van sociaal recht Schema blz. 62014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 7Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 7 8. Arbeidsrecht/Sociale zekerheid Arbeidsrecht= beschermingswettengeheel van rechtsregels die de verhoudingen wg-wnregelt Individueel arbeidsrecht Collectief arbeidsrecht SZ: waarborgen vangnet bij tijdelijke of definitieve schorsing vande arbeidsovereenkomst2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 8 9. Sociale zekerheid Arbeidsongevallen Kinderbijslag Ziekte en invaliditeit Werkloosheid pensioenen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 9 10. arbeidsovereenkomstenwetWET 3 juli 1978:AangaanUitvoeren/schorsenBeindigen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 10 11. Geschiedenis sociale zekerheid enarbeidsrecht2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 11 12. Bijlage : geschiedenis arbeidsrecht 1789 : Franse Revolutie galit Fraternit Libert: non-interventie Geen regulerende overheid2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 12 13. WILSAUTONOMIE arbeidsrecht-burgerlijk recht: code Napolon Verbintenissenrecht huurovereenkomst van werk: (cfr huur goederen) Wilsovereenkomst als basis V&A Art. 1134: afspraken moeten nageleefdworden http://nl.wikipedia.org/wiki/Pacta_sunt_servanda2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 13 14. EGALITE Art. 1781: In een geschil wordt de wg op zijn woord geloofd Coalitieverbod: 1791(Fr) en 1795 (B) Corporaties bleven in feite bestaan Wet Le Chapelier: verbod op beroepsvereniging Voor werknemers Voor werkgevers 1803: coalitieverbod voor werkgevers enkel strafbaar indien abusive et injuste2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 14 15. 2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 15 16. ARBEIDSBOEKJEWerkboekje:Kon worden ingehouden door wgWg kon opmerkingen in werkboekje schrijven2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 16 17. goedemannenraden Voorloper van arbeidsrechtbanken Geschillen laten oplossen door wie situatie goedkende Paritaire samenstelling. Werkgever +1> werknemers Werknemers: chefs werkplaatsen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 17 18. 1886 Arbeidsduurvermindering Eis tot 13u/dag Protest tegen loonsverminderingenOnderzoekscommissie:Eerste sociale wetgeving (blz 19)2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 18 19. EERSTE SOCIALE WETGEVING Nog zeer behoedzaam Beperken vrijheid van overeenkomst 1900: wet arbeidsovereenkomsten Alleen voor arbeiders Suppletoir 1922: wet arbeidsovereenkomsten Bedienden dwingend2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 19 20. OPENBARE ORDEDWINGENDSUPPLETIEF2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 20 21. Suppletief - Dwingenddwingend suppletief2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 21 22. Suppletief - dwingend Suppletief Is maar bindend in demate dat de partijenniets anders hebbenvoorzien dwingend: afwijking is nietmogelijk in nadeel vande werknemer2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 22 23. UITBOUW arbeidsrecht > 19502014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 23 24. Individueel arbeidsrecht ARAB 11 februari 1946 Codex Welzijn 1996 WET ARBEIDSREGLEMENTEN 8 april 1965 LOONBESCHERMINGSWET 12 april 1965 ARBEIDSWET 16 MAART 1971 Arbeidsduur, zondagsrust,kinderarbeid,moederschap WET OP DE ARBEIDSOVEREENKOMSTEN 3 juli 1978 TIJDELIJKE ARBEID EN UITZENDARBEID Wet van 24 juli 1987 FEESTDAGEN Wet van 4 jan. 1974 Feestdagenbesluit van 18 april 1974 EDUCATIEF VERLOF Herstelwet 22 januari 1985 TIJDSKREDIET CAO 77CAO 1032014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 24 25. AFBOUW van ARBEIDSRECHT ? Situatie is veranderd Uiteenlopende situaties van werknemers Complexiteit vraag naar deregulering Sociale wetgeving als rem op de economie? Vraag naar flexibiliteit Vlotter ontslagrecht Meer tijdelijke contracten Arbeidsprestaties in functie van noodzaak 2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 25 26. TENDENZEN1. Flexibilisering van arbeidsrecht Flexibilisering arbeidsrecht Vlotter ontslagrecht Meer tijdelijke contracten Arbeidsprestaties in functie van noodzaak Uitzendarbeid2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 26 27. TENDENZEN1. flexibilisering2. Individualisering van de rechten Aandacht naar persoonlijke ipv collectieve rechten Antidiscriminatiewetgeving Directe toepassing E.V.R.M3. Nieuwe technologiecontrole Cameracontrole Controle op email en internet2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 27 28. TENDENZEN1. Flexibilisering2. Deregulering (vereenvoudiging)3. Individualisering van de rechten4. Nieuwe technologiecontrole5. Juridisering van collectieve geschillen6. Inertie wetgevend werk Weinig nieuw recht tenzij verplicht opgelegd Eenheidsstatuut7. Liberalisering 29. Bronnen van het recht Internationaal Bilaterale verdragen Multilaterale verdragen en instellingen Indien ratificatie: voorrang op nationale bronnen!2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 29 30. Bronnen van het recht Multilaterale verdragen en instellingen IAO 1919 conventies Harmoniserende werking OESO RAAD VAN EUROPA EVRM 1950: fundamentele vrijheden Europees Sociaal Handvest: fundamentele rechten Recht op arbeid, SZ, collectief onderhandelen,EUROPESE UNIE2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 30 31. Bronnen van het recht Multilaterale verdragen en instellingen IAO 1919 conventies Harmoniserende werking (blz 28) RAAD VAN EUROPA EVRM 1950: fundamentele vrijheden Europees Sociaal Handvest: fundamentele rechten Recht op arbeid, SZ, collectief onderhandelen,EUROPESE UNIE 28 lidstaten2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 31 32. EVRM Regelt verhouding tussen staat & burgers Waarborgt fundamentele vrijheden Kan rechtstreeks ingeroepen worden voorBelgische rechtbanken Europese commissie rechten van de mens Straatsburg Als rechtsmiddelen in B zijn uitgeputklacht Oordeelt over gegrondheid van het beroep Europees Hof Rechten van de Mens2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 32 33. Europese Uniehttp://europa.eu/index_nl.htmhttp://europa.eu/about-eu/countries/index_nl.htmhttp://europa.eu/eu-law/index_nl.htm 34. Rechtsbronnen Europese Unie (p.33) Europese verordeningen: Rechtstreeks verbindend-directe werking Europese richtlijnen: Moet omgezet worden in nationale wetgeving(wet,decreet,CAO) Europese beschikkingen Ryanair microsoft Aanbevelingen adviezen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 34 35. Verordeningen richtlijnenVERORDENING Rechtstreeks verbindend Rechtstreeks toepasbaar Indien duidelijk en bepaaldRICHTLIJN Moet omgezet worden inBelgische wetgeving Bindend naar resultaat2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 35 36. voorbeelden Collectief ontslag Overgang van ondernemingen Gelijke behandeling man-vrouw Arbeidsduur en nachtarbeid Bescherming moederschap ouderschapsverlof2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 36 37. Nationale rechtsbronnen Sociale grondrechten: art. 23 Recht op arbeid en op vrije keuze vanberoepsarbeid, recht op billijkearbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, rechtop informatie, overleg en collectief onderhandelen Recht op sociale zekerheid GEEN DIRECTE WERKING gewone wetgeving2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 37 38. Sociale rechtsbronnen Wetgeving Wetten Decreten en ordonnanties Gemeenschappen en gewesten Ordonnanties van Brusselse gewest Koninklijke Besluiten (K.B) Ministeriele besluiten (M.B). Rechtspraak Rechtsleer2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 38 39. JURIDAT :rechtbanken-rechtspraakdatabank Arbeidsrechtsbank Arbeidshof Cassatiewettelijkheid van een arrest?doorverwijzing2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 39 40. rechtspraak: geen precedentenrecht Toepassen wetgeving Verduidelijkt wetgeving Vult wetgeving aan Dringende reden? Interpreteert wetgeving Lopend loon bij verminderde arbeidsprestaties2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 40 41. 2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 41 42. rechtsleer Rechtsleer Interpretatie van rechtsregels Bespreken rechtspraak Niet dwingend Benvloedt het recht Distilleren tendensen En bepaalt rechtspraak Kan nieuwe procedures vermijden Tot aan eenheidsstatuut: formule CLAEYS2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 42 43. wetgevingrechtspraak rechtsleer2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 43 44. Duidelijke wetgeving: weinig rechtspraak Duur opzegtermijn eenheidsstatuut Dringende reden, aansprakelijkheid van de wn Verbreking tijdens loopbaanvermindering =lopend loon volle loon of loon tijdens vermindering? (Opzegtermijn hogere bediende) !! Dit initiatief werd afgeschaft met eenheidsstatuut!!2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 44 45. Opzeggingsvergoeding bij verbreking tijdens ouderschapsverslof RECHTSPRAAK:Lopend loon = loon van voor het ouderschapsverlof Verankerd in wetgeving (2010)2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 45 46. Rechtsleer Interpretatie van rechtsregels Hoofdzakelijk n toepassing in rechtbanken Niet dwingend Benvloedt het recht2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 46 47. SOCIAAL OVERLEGCollectieve arbeidsovereenkomstenCAO Wet van 5 december 1968 48. SOCIAAL OVERLEG NAR- Nationale Arbeidsraad PARITAIRE COMITES Informatie over PC Hier kan je ook CAO zoeken2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 48 49. Collectieve arbeidsovereenkomst: Wie kan CAO afsluiten Soorten collectieve arbeidsovereenkomsten Vormvereisten (43) Neerlegging en bekendmaking Algemeen bindendverklaring Bindingskracht Automatische conversie Voortgezette binding2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 49 50. CAOOvereenkomst tussen n of meerdererepresentatieve werknemersorganisaties en n ofmeerdere werkgevers of werkgeversorganisatieshttp://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=7182Brochure:http://www.werk.belgie.be/publicationDefault.aspx?id=36602014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 50 51. Collectieve arbeidsovereenkomst: Normatieve bepalingen Individuele: Loons- en arbeidsvoorwaarden Collectieve Obligatoire bepalingen Vredesplicht Informatieplicht benvloedingsplicht2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 51 52. WIE?werknemersorganisaties ACV ABVV ACLVBwerkgeversfederaties VBO SECTORALE FEDERATIES Agoria, fedustria (50) MIDDENSTANDSORG UNIZO LANDBOUWORGANISATIES BOERENBOND UNISOC Unie socialprofit2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 52 53. Is GEEN CAO Akkoord met syndicale delegatie Akkoord met individuelewerknemers/werknemersgroep CAO NAR en PC: Akkoord van alle werknemersorganisaties ONDERNEMINGSCAO Akkoord van 1 werknemersorganisatie2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 53 54. Niveaus1. NATIONAAL =NAR= Nationale Arbeidsraad Gelden voor de hele particuliere sector Tenzij CAO zelf bepaalde werknemers uitsluit2. SECTORAAL = PC: bedrijfssector= PSC: subcomit3. ONDERNEMINGWaar kan je CAOs vinden?2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 54 55. geldigheidsvereisten Toestemming Geweld, dwaling,bedrog Bekwaamheid Geoorloofde oorzaak Geoorloofd voorwerpArt. 1134 B.W.2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 55 56. NEERLEGGING/BEKENDMAKING Neerlegging: Griffie van de Algemene Directie van de collectievearbeidsbetrekkingen van het FOD WASO Bericht in het B.S 15 dagen na neerlegging in voege2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 56 57. Algemeen verbindende CAO Wordt bindend voor alle werkgevers diebehoren tot het ressort K.B Overtreding is een misdrijf Verjaringstermijn wordt 5 jaar strafsancties2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 57 58. BINDING VAN EEN CAO Bindend voor alle werknemers van degebonden werkgevers Welke werkgevers zijn gebonden?AFHANKELIJK VAN OP WELK NIVEAU GESLOTEN?2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 58 59. BINDING VAN EEN CAO Ondernemingscao PC of NAR : Algemeen bindend: VOOR ALLE WERKGEVERS die onder ressort vallen nhun werknemers Niet algemeen bindend VOOR ALLE WERKGEVERS die lid zijn van de patronaleorganisatie en onder het ressort vallen n hunwerknemers WERKGEVERS die geen lid zijn :2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 59 60. NIET algemeen bindende CAO WERKGEVERS die geen lid zijn van patronaleorganisatie zijn suppletief gebonden door deindividueel normatieve bepalingen Ze kunnen afwijken van de individuele normatievebepalingen als ze dit uitdrukkelijk en schriftelijkdoen= ook deze wg is gebonden, tenzij hij uitdrukkelijkafwijkt2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 60 61. Suppletief - dwingend Suppletief Is maar bindend in demate dat de partijenniets anders hebbenvoorzien dwingend: afwijking is nietmogelijk in nadeel vande werknemer2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 61 62. Niet algemeen bindend: Pc: eindejaarspremie= maandloon Algemeen bindend verklaard Niet algemeen bindend Aangesloten wg Niet-aangesloten wg: =gebonden tenzij hij uitdrukkelijk en schriftelijk afwijkt Bvb door uitdrukkelijk te bedingen dat er geen eindejaarspremie is of Eindejaarspremie van 2 weken of 2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 62 63. HIERARCHIE RECHTSBRONNEN2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 63 64. Hierarchie van de rechtsbronnenArt. 51 WET 5 dec. 19681. Dwingende bepalingen van wet2. Algemeen bindende CAO1. NAR2. PC3. Niet-algemeen bindende CAO1. (NAR)2. PC3. ONDERNEMING4. Geschreven arbeidsovereenkomst5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao van P.C. voor werkgever dieniet is aangesloten bij patronale organisatie6. Arbeidsreglement7. Suppletoire wetsbepalingen8. Mondelinge arbeidsovereenkomst9. gebruik2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 64 65. INTERPRETATIE art. 51LAGERE NORM mag niet strijdig zijn met HOGERENORM lagere norm is steeds geldig als hij voor de wngunstigere bepalingen bevat Sluit de hogere norm door zijn strengeformulering de toepassing van een gunstigerregime uit dat wordt voorzien door een regelvan lagere orde ?2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 65 66. voorbeeld Dwingende wetgeving: Overwerk minimimaal 50% P.C. : overwerk maximaal 60% Onderneming: Overwerk 70% Overwerk 50% Overwerk 602014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 66 67. Rangorde tussen caos1. NAR2. PC3. PSC4. ONDERNEMING2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 67 68. arbeidsreglement Schriftelijke uiteenzetting van dearbeidsvoorwaarden Arbeidsreglement maakt deel uit van dearbeidsovereenkomst Arbeidsregeling, begin&einde werkdag, pauzes Wijze waarop werk wordt gecontroleerd engemeten Sancties en boetes Collectieve vakanties Informatie over sociaal overleg 69. arbeidsreglement2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 69 70. gebruik Bestendig Voldoende lange tijd Vast Steeds hetzelfde voordeel, dezelfdeberekeningsbasis algemeen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 70 71. Gebruik: Arbh. Luik 13.11.2002 Gedurende 20 jaar een loontoeslag van 200%voor prestaties op zon- en feestdagen Algemeen Voor wie zich in dezelfde situatie bevindt Vast Bestendig2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 71 72. gebruik Bestendig Voldoende lange tijd Vast Steeds hetzelfde voordeel, dezelfdeberekeningsbasis algemeen2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 72 73. Gebruik: Arbh. Luik 13.11.2002 Gedurende 20 jaar een loontoeslag van 200%voor prestaties op zon- en feestdagen Algemeen Voor wie zich in dezelfde situatie bevindt Vast Bestendig2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 73 74. Automatische conversie Bepalingen van de CAO gaan automatischstilzwijgend over in de individuelearbeidsovereenkomst Strijdige bedingen in de arbeidsovereenkomstworden stilzwijgend gewijzigd2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 74 75. oneindige binding: art.23 de individuele arbeidsovereenkomst die dooreen collectieve arbeidsovereenkomststilzwijgend werd gewijzigd, blijft onveranderdwanneer de CAO ophoudt uitwerking tehebben, tenzij het anders wordt bedongen inde overeenkomst zelf Enkel voor wn in dienst tijdens looptijd van dezeCA0!HOE KAN JE DEZE NAWERKINGVERMIJDEN?2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 75 76. Voorbeeld oneindige binding: art.23 CAO 1.1.2012-31.12.2012voorziet eindejaarspremie CAO 1.1.2012-31.12.2012voorziet eindejaarspremie in december 20122014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 76 77. Voorbeeld oneindige binding: art.23 CAO 1.1.2012-31.12.2012voorziet eindejaarspremieWordt opgenomen in individuele AOVIndividuele AOV blijft onveranderd in 2013Recht blijft behouden voor deze wn2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 77 78. Voorbeeld oneindige binding: art.23 CAO 1.1.2012-31.12.2012voorziet eindejaarspremie in dec. 2012Wordt opgenomen in individuele AOVCAO sluit uit dat dit recht eindeloos blijft bestaanEnkel recht voor 20122014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 78 79. OEFENINGEN2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 79 80. websites http://www.internetcodex.be/sociaalrecht.html http://sociaalrecht.blogspot.com/2011/09/rechtspraakdatabanken.html http://justitie.belgium.be/nl/ http://www.werk.belgie.be/home.aspx http://www.cnt-nar.be/N1I.htm http://www.claeysengels.be/index.php?option=com_joomcontent&view=section&layout=blog&id=1&Itemid=56&lang=nl2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 80 81. verjaring Arbeidsovereenkomst misdrijf2014-2015 H1 INLEIDING ARBEIDSRECHT 81