UNIVERSITETI I TIRANËS - FAKULTETI I DREJTËSISË

VENDIMI UNIFIKUES DATË 6.1.2009

6/12/2016

Punoi: ARSID HAMETAJ

Gj.N. F.N. T.N.

Rrethanat e Çështjes

Kontrata eShitblerjes

Rrethanat e Çështjes

F.N. T.N.

Vërtetim Hipotekor

1992

1 muaj pas kontratësT.N.

F.N.

Deklaruar fajtore Neni 83 - Vrasja e kryer me kapërcim të ku�jve të mbrojtjes së nevojshme

“Detyrimin e Të Paditurve të lirojnëbanesën e blerë me Kontratën e dt. 15.4.98,

si dhe detyrimin e tyre për ta njohur sipronar të ligjshëm të kësaj banese.”

Rrethanat e Çështjes

Z.N.

Babai i F.N.

L.N.

Vëllai i F.N.

Të padituritGj.N.

Gjykata

Vendimet Gjyqësore

1. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë ka vendosur “Pranimin e padisë së paditësit Gj.N. kundër Z.N. dhe N.L. dhe detyrimin të lirojnë banesën dykatëshe”.

2. Gjykata e Apelit Shkodër ka vendosur “Prishjen e vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe dërgimin e çështjes për rigjykim me një tjetër trup gjykues me arsyetiminse nuk është bërë një hetim i gjithanshëm.”

3. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë ka vendosur “Pranimin e padisë së paditësit Gj.N. kundër Z.N. dhe N.L. dhe detyrimin të lirojnë banesën dykatëshe”.

4. Gjykata e Apelit Shkodër ka vendosur “Prishjen e vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe pushimin e çështjes me arsyetimin se kontrata e shitblerjes është e pavlefshme sepse nuk është bërë regjistrimi sipas Nenit 83 të Kodit Civil dhe regjistrimi në ZRPP.”

5. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë ka vendosur dërgimin e çështjes për uni�kim të praktikës gjyqsore pranë Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë me arsyetimin ”Në kushtet kur ekzistojnë qën-drime të ndryshme të mbajtura nga Gjykatat si dhe dispozitat ligjore bien ndesh njëra me tjetrën, çështja duhet të kalojë për uni�kim.

2004

2005

2006

2008

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

1. Cili është interpretimi ligjor i Nenit 83 të Kodit Civil?

2. Regjistrimi i aktit noterial të shitjes së një sendi të paluajtshëm është kusht pa të cilin mund të �tohet pronësia mbi sendin?

3. A mund të ngrihet padi për të drejtat reale nga personi që pretendon se ka titull pronësie mbi sendin e paluajtshëm por që nuk e ka regjistruar në ZRPP?

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

Çështja nr. 1 “Neni 83 i Kodit Civil”

“Në nenin 83 të Kodit Civil është parashikuar se: “Veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të drejtave reale mbi to, duhet të bëhet me akt noterial dhe të rregjistrohet, përndryshe nuk

është i vlefshem. Është i pavlefshem veprimi juridik që nuk është bërë në formën e kërkuar shprehimisht në ligj. Në rastet e tjera veprimi juridik është i vlefshem por nuk mund të provohet me dëshmimtarë”.

Në interpretim të kesaj dispozite dalin qartë tre momente:

A) Cilat janë kushtet për vlefshmërinë e veprimit juridik? A është e vlefshme kontrata e shitblerjes?

B) Cili do të konsiderohet momenti i �timit të pronësisë? Momenti i nënshkrimit të kontratës së shitblerjes nga palët përpara noterit, apo ai i regjistrimit të pronës pranë regjistrit përkates të pasurive të paluajtshme?

C) Cili është efekti i regjistrimit të kontratës së tjetërsimit të pasurisë së paluajtshme në regjistrin e pasurive të paluajtshme. A e bën të pavlefshëm veprimin juridik mosregjistrimi i titullit në regjistrin përkatës të pasurive të paluajtshme?

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

Çështja nr. 1 “Neni 83 i Kodit Civil”

A) Cilat janë kushtet për vlefshmërinë e veprimit juridik? A është e vlefshme kontrata e shitblerjes?

Veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme është i vlefshëm në rast se plotësohen të gjitha kushtet e parashikuara në nenet 79, 663 dhe 659 të Kodit Civil.

Neni 79 Neni 659 Neni 663

"Veprimi juridik eshte shfaqja e ligjshme e vullnetit te personit �zik ose juridik qe synon te krijoje, te ndryshoje ose te shuaje te drejta ose detyrime civile"

Përku�zimi i veprimit juridik: Përmbajtja e kontratës: Kushtet për lidhjen dhe vlefshmërinë e kontratës:

“Kontrata nuk është gjë tjetër veçse një veprim juridik me anë të së cilës një ose disa palë krijojnë, ndryshojnë ose shuajnë një marrëdhënie juridike”.

1. Pëlqimi i paleve2. Shkaku i ligjshëm3. Objekti i kontratës të jëtë i përcaktuar dhe i ligjshëm 4. Forma e kërkuar ligjore.1. Zotësia për të vepruar

2. Shfaqja e vullnetit të brendshëm3. Forma e kërkuar nga ligji.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

Çështja nr. 1 “Neni 83 i Kodit Civil”

A) Cilat janë kushtet për vlefshmërinë e veprimit juridik? A është e vlefshme kontrata e shitblerjes?

Kolegjet e Bashkuara të Gykatës së Lartë çmojnë se “Kontrata e shitblerjes plotëson të gjitha kushtet për të qenë një veprim juridik i vlefshëm”. Elementët që plotëson kontrata e shitblerjes janë:

Pëlqimi para noterit Objekti i përcaktuar

Veprimi juridik i realizuarsipas formës ligjore

Ligjërisht lejohettjetërsimi i sendit

Nënshkrimi i kontratës Veprim juridik i vlefshëm

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

B) Cili do të konsiderohet momenti i �timit të pronësisë? Momenti i nënshkrimit të kontratës së shitblerjes nga palët përpara noterit, apo ai i regjistrimit të pronës pranë regjistrit përkates të pasurive të paluajtshme?

Neni 164

"Pronësia �tohet me anë të kontratës, pa qenë e nevojshme të bëhet dorëzimi i sendit. Për sendet që përcaktohen në numër, në peshë ose me masë, duhet të bëhet edhe dorëzimi i tyre."

Fitimi i pronësisë me kontratë:

Me plotësimin e këtyre elementëve, blerësi ose për�tuesi i pasurisë së paluajtshme bëhet pronar i kësaj pasurie.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

B) Cili do të konsiderohet momenti i �timit të pronësisë? Momenti i nënshkrimit të kontratës së shitblerjes nga palët përpara noterit, apo ai i regjistrimit të pronës pranë regjistrit përkates të pasurive të paluajtshme?

Në kontratën e shitblerjes thuhet shprehimisht “Që nga ky çast shitësit e humbasin të drejtën e pronësisë mbi këtë banesë dhe se pronar do të njihet Gj.N.”

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë arrijnë në përfundimin se “Pronësia mbi një pasuri të palua-jtshme kalon çastin e lidhjes së kontratës së tjetërsimit të kësaj pasurie. Blerësi ose për�tuesi i kesaj pasurie bëhet pronar i ligjshëm i saj që në momentin e nënshkrimit të kontratës duke �tuar dhe të gjitha te drejtat dhe detyrimet që lidhen me qënien e tij si pronar mbi këtë pasuri”.

Kontrata si një veprim juridik i dyanshëm, në rast se plotëson kushtet për vlefshmërinë e saj edhe në rast se nuk regjistrohet në regjistrin e pasurive të paluajtshme është plotësisht e vlefshme midis palëve që e kanë realzuar atë.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

C) Cili është efekti i regjistrimit të kontratës së tjetërsimit të pasurisë së paluajtshme në regjistrin e pasurive të paluajtshme. A e bën të pavlefshëm veprimin juridik mosregjistrimi i titullit në regjistrin përkatës të pasurive të paluajtshme?

Neni 144 Neni 192

"Sendet e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi to regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme.Regjistrohen edhe ato sende të luajtshme, për të cilat kërkohet shprehimisht nga ligji."

Regjistrimi i sendit: Regjistrimi i pasurive të paluajtshme

"Sendet e paluajtshme dhe faktet që kanë lidhje me gjëndjen juridike të tyre regjistrohen në regjistrin e pasurive të paluajtëshme.Regjistrimi bëhet në bazë të një akti publik, të një ven-dimi gjykate apo të një organi tjetër shtetëror kompe-tent, si dhe në rastet e tjera të parashikuara nga ligji."

Kontrata si një veprim juridik i dyanshëm, në rast se plotëson kushtet për vlefshmërinë e saj edhe në rast se nuk regjistro-het në regjistrin e pasurive të paluajtshme është plotësisht e vlefshme midis palëve që e kanë realzuar atë. Transkriptimi ose regjistrimi është vetëm një mjet për të bërë të njohur ekzitencën e kontratës dhe të pronarit nga të tretët.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

C) Cili është efekti i regjistrimit të kontratës së tjetërsimit të pasurisë së paluajtshme në regjistrin e pasurive të paluajtshme. A e bën të pavlefshëm veprimin juridik mosregjistrimi i titullit në regjistrin përkatës të pasurive të paluajtshme?

Ligji Nr. 7843 “Për regjistrimin e pasurive të paluajtshme” dt. 13.7.1994Neni 12

“Nëse një dokument paraqitet për regjistrim më vonë se 30 ditë nga data e realizimit të tij, atëherë, përveç tarifës së regjistrimit për çdo ditë vonesë që ka kaluar nga kjo datë, duhet të paguhet një tarifë shtesë e barabartë me 10 për qind të tarifës së regjistrimit”.

Ne analize te kesaj dispozite mjafton qe per�tuesi i pasurise se paluajtshme te paguaje penalitetet perkatese pas kalimit te afatit 30 ditor dhe ai mund ta rregjistroje ne rregjistrin e pasurive te paluajtshme ne çdo kohe kontraten per tjetersimin e pasurise se paluajtshme.

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë arrijnë në përfundimin se “Regjistrimi ose transkriptimi i nje veprimi juridik nuk eshte nje element i vlefshmerise se tij (kontrates). Mosregjistrimi i kontrates ne regjistrat e pasurive te palua-jtshme nuk e ben kontraten e tjetersimit te pasurive te paluajtshme te pavlefshme, por nuk i jep mundesine bleresit qe ta tjetersoje ate tek te tretet.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

Mendimi i pakicës

Pakica mendonë se kontrata e shitblerjes konsiderohet e pavlefshme pasi bie në kundërshtim të hapur me Nenin 750 dhe 83 të kodit civil.

Neni 750 Neni 83

"Shitja e sendeve të paluajtshme kryhet sipas mënyrës të parashikuar në nenin 83 të Kodit Civl, përndryshe është e pavlefshme."

Regjistrimi i sendit: Regjistrimi i pasurive të paluajtshme

“Veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të drejtave reale mbi to, duhet të bëhet me akt noterial dhe të rregjistrohet, përndryshe nuk është i vlefshem. Është i pavlefshem veprimi juridik që nuk është bërë në formën e kërkuar shprehimisht në ligj. Në rastet e tjera veprimi juridik është i vlefshem por nuk mund të provohet me dëshmimtarë”.

Interpretimi i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së LartëShtrohen për diskutim, interpretim dhe sqarim çështjet:

Mendimi i pakicës

1. Regjistrimi duhet të bëhet se përndryshe veprimet juridike (shitja, dhurimi, shkëmbimmi, etj) nuk janë të vlefshme.

2. Regjistrimi duhet të bëhet se përndryshe pasuria e paluajtshme nuk mund të tjetërsohet.

3. Qëllimi i ligjvënësit ku në Nenin 83 ka vendosur tog�alëshin “përndryshe nuk është i vlefshëm” nuk i jep të drejtë asnjë organi tjetër (përfshirë dhe Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë) ta zhvlerësojnë si dispozitë, kjo e drejtë i takon vetëm ligjvënësit ose Gjykatës Kushetuese.