διαχείριση γνώσης

Knowledge Management

Dr. Dimitrios Kamsarishttps://www.youtube.com/watch?v=JUZxaHj0FEI

https://www.youtube.com/watch?v=Iyc09hAJ6Xs

https://www.youtube.com/watch?v=hDWHBSCMj0w

https://www.youtube.com/watch?v=TOBZGgSx7Pc

https://www.youtube.com/watch?v=JUZxaHj0FEI

https://www.youtube.com/watch?v=Iyc09hAJ6Xs

https://www.youtube.com/watch?v=hDWHBSCMj0w

https://www.youtube.com/watch?v=TOBZGgSx7Pc

Περιεχόμενα • Γνώση, Κύριοι τύποι, Διαχείριση Γνώσης, που εφαρμόζεται, γιατί είναι σημαντική,

πώς εφαρμόζεται η Διαχείριση Γνώσης

• Προϋποθέσεις για Διαχείριση Γνώσης και κουλτούρα του οργανισμού

• Συσχετισμός της Διαχείρισης Γνώσης με τους στρατηγικούς στόχους

• Εμπόδια δημιουργία Διαχείρισης Γνώσης και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν

• Δημιουργία, Σύλληψη και Μετασχηματισμός Γνώσης

• Πώς να Αξιολογήσετε και να Επηρεάσετε την Επιχειρηματική Κουλτούρα

• Μέθοδοι ενθάρρυνσης της Ανταλλαγής Γνώσης και στάδια συλλογής της γνώσης

• Οι παράγοντες που επηρέασαν τη Διαχείριση Γνώσης στις επιχειρήσεις

• Μοντέλο Διαχείρισης Γνώσης βάση τη μάθηση

• Η γνώση σαν βάση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και στρατηγικός επιχειρηματικός πόρος

• Καινοτομία και δημιουργία στρατηγικών πρωτοβουλιών

Prof. Dimitrios P. Kamsaris 2

Εισαγωγή


Εισαγωγή • Εξέλιξη τεχνολογίας και Αύξηση ανάγκης για

– επιτάχυνση διαδικασιών,

– μείωση χρόνου παραγωγής

– ελαχιστοποίηση κόστους,

• Γνώση: απαίτηση για λειτουργία επιχείρησης.

– παράγεται από ίδια την επιχείρηση

– χρησιμοποιείται για επίτευξη στόχων.

• Παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών εκτοπίζεται από μια οικονομία που βασίζεται στην

– παραγωγή,

– διάχυση

– χρήση γνώσης.


Εισαγωγή • Γνώση σημαντική λόγω:

– παγκοσμιοποίησης

– οργανωσιακών αλλαγών.

• Πηγή γνώσης:

– μέσα στο μυαλό των μελών του οργανισμού.

• Προέρχεται: πληροφορία που προέρχεται από δεδομένα.

• Διαχείριση γνώσης: Γνώση

– περιουσιακό στοιχείο,

– διαπροσωπικές,

– οργανωσιακές διαδικασίες.


Επιχειρηματικό Περιβάλλον • Αλληλεπίδραση ατόμων που απαρτίζουν κοινωνική ομάδα

(μέλη κοινωνικού περιβάλλοντος - εργασία).

• Προσδιοριστικοί παράγοντες κοινωνικού περιβάλλοντος:

– κουλτούρα,

– πληροφοριακά συστήματα,

– οργανωσιακή δομή,

– συστήματα ανταμοιβών,

– ανθρώπινο δυναμικό

– ηγεσία.

• Οργανωσιακή κουλτούρα: περίπλοκο σύστημα υποθέσεων, αξιών, συμπεριφορών.


Επιχειρηματικό Περιβάλλον • Αποτελεσματική διαχείριση γνώσης: Απαίτηση

– εξασφάλιση αποτελεσματικής κουλτούρας, όπου

– τα μέλη θα μπορούν να κινούνται και να λειτουργούν

• Πολλές οργανωσιακές κουλτούρες δημιουργούν εμπόδια

• Έλλειψη μιας κουλτούρας υποστηρίζει συνεργατικότητα.

• Εργαζόμενοι βλέπουν γνώση ως προσωπική ιδιοκτησία, εφόδιο και μέσο εξασφάλισης μονιμότητας.

• Απρόθυμοι να διαμοιράσουν πληροφορίες και γνώσεις, αντίθετο στην αρχή της διαχείρισης γνώσης.


8

Σημαντικότητα • Η βιωσιμότητα οργανισμού εξαρτάται από:

– ανταγωνιστική ποιότητα των κεφαλαίων γνώσης

– επιτυχή εφαρμογή τους στις δραστηριότητες του οργανισμού με σκοπό την

• αύξηση αποτελεσματικότητας

• αύξηση αποδοτικότητας

Prof. Dimitrios P. Kamsaris

Σημαντικότητα

• Καλύτερες και γρηγορότερες αποφάσεις:

– εμπειρία οργανισμού,

– αποφεύγετε λάθη,

– εφαρμόσετε ξανά δοκιμασμένες και σωστές λύσεις και

– πάρετε τη σωστή απόφαση από την αρχή


Σημαντικότητα • Μεγαλύτερη αυτό-ενίσχυση:

– καθιστάτε τους ανθρώπους ικανούς:

• να έχουν πρόσβαση και

• να κάνουν χρήση της γνώσης άλλων,

• ενισχύετε τον έλεγχο και

• την υπευθυνότητα τους για την προσωπικήεπίδοση


Σημαντικότητα

• Γρηγορότερη εκμάθηση:

• Συμπιέζοντας την διάρκεια της καμπύλης εκμάθησης γιαοτιδήποτε καινούριο αναλαμβάνετε


Γνώση


Γνώση

• Γνώση: κρίσιμος πόρος.

• Όσο περισσότερα ξέρει κανείς,

– τόσο καλύτερη απόδοση έχει.

• Διαχείριση Γνώσης: ασχολείται με τη:

– συστηματική χρήση της Γνώσης και

– εφαρμογή της σε σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.


Γνώση• Γνώση:

– παραγωγικός συντελεστής μεγαλύτερος από:

• κεφάλαιο,

• γη,

• εργασία.

– σε αντίθεση με τους φυσικούς πόρους και κεφάλαια:

• δεν αναλώνεται και

• δεν εξαντλείται με τη χρήση.

– Αλλά:

• διευρύνεται,

• αναπτύσσεται,

• βελτιώνεται

• εμπορευματοποιείται.


Γνώση• Επεξεργάζεται πληροφορία:

– ερμηνεύεται,

– αποθηκεύεται,

– Μετασχηματίζεται,

– μετατρέπεται σε ατομική γνώση,

– μετατρέπεται σε οργανωσιακή γνώση.

• Ενώ οι μηχανές παραμένουν στο εργοστάσιο, στοορυχείο ή το κτίριο, η γνώση φεύγει μαζί με το άτομο.

• Εργάτες γνώσης (χρυσοί εργάτες):

– παρέχουν και διαθέτουν πολύτιμο,

– στρατηγικής σημασίας,

– ανανεώσιμο γνωστικό κεφάλαιο.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης• Επιφανειακή / βαθιά:

– ένταση προσπάθειας και

– χρόνο που απαιτείται για να αποκτηθεί

• Ρητή / άρρητη (κρυφή):

– χρόνο που απαιτείται για να προσπελαστεί,

• Μετα-γνώση: γνώση και συνειδητοποίηση:

– του τι γνωρίζει κάποιος,

– προσδιορισμό χρόνου και τρόπο με τον οποίο μπορεί η υπάρχουσα γνώση να εφαρμοστεί.

– μπορεί να θεωρηθεί ταυτόσημη με σοφία.

• Ατομική / συλλογική:

– αν λάβουμε υπόψη το πλήθος των ατόμων που συμμετέχουν στην παραγωγή της.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Ρητή• Ρητή γνώση (explicit):

– είναι σαφώς προσδιορισμένη,

– κωδικοποιημένη και

– καταγεγραμμένη.

Τη συναντούμε σε:

– εγχειρίδια,

– έγγραφα,

– βάσεις δεδομένων.

Χαρακτηριστικά:

– θεωρητική,

– ανακαλείται,

– μεταφέρεται και

– επαναχρησιμοποιείται εύκολα.


• Ρητή γνώση: μπορεί

– να διατυπωθεί γλωσσικά

– να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο:

• επίσημα και

• εύκολα.

– να αποδοθεί με:

• γραμματικούς όρους,

• μαθηματικούς τύπους,

• προδιαγραφές.

• Αυτό είναι και το κυρίαρχο είδος γνώσης στηνπαραδοσιακή δυτική φιλοσοφία.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Ρητή

Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Άρρητη• Άρρητη κρυφή γνώση (tacit):

– βρίσκεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο και

– δεν έχει εξωτερικευτεί ακόμα.

• Εμπεριέχει:– αξίες,

– πεποιθήσεις,

– εμπειρίες και

– Διαίσθηση

– συναισθήματα,

– προσωπικές δεξιότητες,

– συνήθειες,

– φαντασία

– δημιουργικότητα

• Αν μεταδοθεί, είναι εύκολο να παραποιηθεί ή να απολεσθεί,αφού η μετάδοσή της γίνεται προφορικά.

• Είναι δύσκολο να μεταδοθεί


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Άρρητη

• Άρρητη γνώση:

• Είναι δύσκολο να διατυπωθεί γλωσσικά.

• Πρόκειται για προσωπική γνώση,

• Ριζωμένη στην ατομική εμπειρία,

• Συνυπάρχει με απροσδιόριστους παράγοντες:

– προσωπικές πεποιθήσεις,

– συγκεκριμένη οπτική γωνία,

– προσωπικές αξίες.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Άρρητη

• Υπόκειται σε μετασχηματισμό μέσω διαδικασιών εξωτερίκευσης (διάλογος), με σκοπό:

– να εξωτερικευτεί

– να καταγραφεί υπό μορφή αναφορών,

– εγχειριδίων,

– σχεδιαγραμμάτων,

– σημειώσεων.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Άρρητη• Τα καταγεγραμμένα στοιχεία

χρησιμοποιούνται με τη υποστήριξη διαδικασιών εσωτερίκευσης, όπως είναι:

– εμπειρία,

– παρατήρηση,

– στοχασμός,

για να παραχθεί νέα άρρητη γνώση, στον οργανισμό ως σύνολο.


Κατηγοριοποιήσεις Γνώσης: Άρρητη• Τέτοιου είδους οργανωσιακής άρρητης

γνώσης μορφές είναι:

– ρουτίνες,

– κουλτούρα,

– ιστορίες,

– μέθοδοι επίλυσης προβλημάτων

– τρόπος σκέψης.

• Με τον τρόπο αυτό, ο οργανισμός μπορεί να διαμορφώνει μια ενιαία κουλτούρα για τον τρόπο αντιμετώπισης διαφόρων ζητημάτων.


Σημεία προσέγγισης της γνώσης• Αν η προσοχή των οργανισμών εστιάσει

περισσότερο στη– δημιουργία,

– διάχυση,

– ανταλλαγή,

– εφαρμογή και

– προστασία της γνώσης,

• τότε η βελτίωση της αποδοτικότητάς τουςθα ήταν αδιαμφισβήτητη.


Χαρακτηριστικά ρητής/άρρητης γνώσηςΡητή γνώση

• Σαφώς διατυπωμένη

• Διαφωτιστική

• Έγκυρη

• Αμετάβλητη

• Κωδικοποιημένη

• Τεκμηριωμένη (καταγεγραμμένη, ψηφιοποιημένη)

• Αποθηκευμένη (βάσεις δεδομένων, αρχεία κ.λπ.)

• Ορατή

• Οργανωμένη

• Διαθέσιμη προς διανομή

• Μπορεί να προστεθεί ή να αφαιρεθεί

• Αποτελεί αντικείμενο μάθησης

Άρρητη γνώση

• Δύσκολο να διατυπωθεί

• Υποσυνείδητη

• Ασαφής

• Αντιληπτική

• Αμφισβητούμενη

• Βασίζεται στην εμπειρία

• Αποθηκευμένη (βάσεις δεδομένων, αρχεία κ.λπ.)

• Εμπλέκεται με ιστορίες και αφηγήσεις

• Ξεφεύγει της παρατήρησης

• Αναπτύσσεται μέσα μας

• Είναι προσωπική

• Περιλαμβάνει αντίληψη και διαίσθηση, υποθέσεις και κριτικές


Μοντέλο Nonaka για δημιουργία, κωδικοποίηση, οργάνωση, επικοινωνία και

διαμοιρασμό γνώσης

• άρρητη σε άρρητη: (κοινωνικοποίηση)

• άρρητη σε ρητή: (εξωτερίκευση)

• ρητή σε άρρητη: (εσωτερίκευση)

• ρητή σε ρητή: (συνδυασμός)


Μεταφορά Ρητής και άρρητης γνώσης

• Άρρητης σε άρρητη γνώση: επιτυγχάνεται μέσω κοινωνικοποίησης, με σύσταση ομάδων με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων.

• Άρρητη σε ρητή: μέσω της διαδικασίας της εξωτερίκευσης, δηλαδή υπό μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.

• Ρητή σε άρρητη: ακολουθεί διαδικασίες εσωτερίκευσης, όπως για παράδειγμα η μάθηση από την ανάγνωση ενός εγγράφου, την προβολή μιας παρουσίασης.

• Ρητή σε ρητή: όταν αυτή αποσταλεί αυτούσια, χωρίς αλλοιώσεις, όπως για παράδειγμα η προώθηση εγγράφου μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Σημαντικότερη θεωρείται ο μετασχηματισμός της άρρητης γνώσης σε ρητή.


Ατομική / συλλογική γνώση• Τα χαρακτηριστικά της γνώσης

διαφοροποιούνται ανάλογα με το μέγεθος της ομάδας που την κατέχει.

• Ατομική γνώση (individual): – βρίσκεται στον εγκέφαλο και στις δεξιότητες

κάθε ατόμου.

• Συλλογική γνώση (collective): – στους τρόπους που η γνώση διανέμεται στα

μέλη.


Ατομική / συλλογική γνώση• Πρόκειται για:

• συσσωρευμένη γνώση,

• αποθηκευμένη στην οργανωσιακή μνήμη που σχετίζεται με θέματα του οργανισμού, όπως:– διαδικασίες,

– ρουτίνες,

– νόρμες και

– πρακτικές

που αποτελούν οδηγό ενεργειών για επίλυση προβλημάτων και πρότυπα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών.


Άλλα Είδη Γνώσης• Εγκεφαλική γνώση:

• αντικειμενική γνώση που κατέχουμε.

• Το γνωστικό επίπεδο και νοητικές ικανότητες.

• Είναι αφηρημένη και θεωρητική γνώση.

• Εμπεριέχει την επιστημονική γνώση που εστιάζει στην κατανόηση γενικών αρχών.


Άλλα Είδη Γνώσης• Ενσωματωμένη γνώση:

• ατομική γνώση που δεν έχει εξωτερικευτεί.

• Πρόκειται για τους αυτοματισμούς που αποκτά κάποιος μετά από πρακτική ενασχόλησή του με κάποιο θέμα.


Άλλα Είδη Γνώσης• Κωδικοποιημένη γνώση:

• γνώση που κατέχουν όλα τα μέλη ενός οργανισμού,

• έχει καταγραφεί ρητά,

• έχει αποθηκευτεί στην οργανωσιακή μνήμη και

• είναι διαθέσιμη προς κάθε ενδιαφερόμενο.


Άλλα Είδη Γνώσης• Εμπεδωμένη γνώση:

• άρρητη γνώση που αναπτύσσεται στο σύνολο των μελών του οργανισμού

• Έχει ρίζες:

– στις κοινωνικές δομές και

– στη μάθηση που προκύπτει από την κοινωνική αλληλεπίδραση των εργαζομένων εντός του οργανισμού.

• Είναι δυναμική και

• μπορεί να οδηγήσει σε λύση πολύπλοκων προβλημάτων κατά την απουσία ρητών κανόνων.


Πληροφορία • Πληροφορία:

– απτή παρουσίαση δεδομένων, σε συγκεκριμένο μέσο(βιβλία, περιοδικά).

– Είναι διαχειρίσιμη και μπορεί να μοιραστεί σε άλλους.

– Παρουσιάζεται ως συλλογή γεγονότων, ιδεών,αντιλήψεων.

• Παράγοντας επιτυχίας είναι η αποτελεσματικότητα τηςπαρουσίασης κατά τη μετάδοση της πληροφόρησης, γιατην ικανοποίηση των αναγκών του χρήστη της.


Πληροφορία– Οι ιδέες και τα γεγονότα που απαρτίζουν την

πληροφορία αποτελούνται από αναγνωρίσιμαδεδομένα που μπορούν

• να ερευνηθούν,

• να αναζητηθούν και

• να εκμαιευθούν για

• να διαφωτίσουν ένα θέμα.


Γνώση • Η γνώση είναι συνδυασμός:

– πληροφορίας αναφορικά με το ρόλο του ατόμου,

– της μαθησιακής συμπεριφοράς και

– των εμπειριών του.

• Ο άνθρωπος αποκτά και κατέχει γνώση, η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό της φύσης του και της κοινωνίας που αποτελείται από ανθρώπους.

• Χωρίς τη δημιουργία επιδεξιότητας και ευέλικτης εφαρμογής της γνώσης, δεν υπάρχει πραγματική ανάπτυξη.

• Παράγοντας επιτυχίας είναι η συμφωνία μεταξύ της πληροφορίας και της άποψης του ατόμου.


Διαχείριση γνώσης• Διαχείριση γνώσης περιλαμβάνει δραστηριότητες που

βασίζονται στην πληροφορία, και χρησιμοποιεί τεχνολογικές καινοτομίες για να εφαρμοστεί.

• Διαφέρει από την επεξεργασία και τη διαχείριση της πληροφορίας.

• Στη διαχείριση γνώσης εμπλέκεται ο παράγοντας άνθρωπος με τη γνώση


38

Γνώση• Γνώση: κατανόηση και χειρισμός της πραγματικότητας.

• Οι αλήθειες τα πιστεύω, οι απόψεις, οι κρίσεις, οι μεθοδολογίες οι τεχνικές που κατέχουν οι άνθρωποι ή άλλοι μηχανισμοί για να προσλάβουν, αναλύσουν, αξιολογήσουν πληροφορίες και να συνθέσουν, σχεδιάσουν, υλοποιήσουν, παρακολουθήσουν και προσαρμόσουν συγκεκριμένες ενέργειες.


Οργανισμός γνώσης• Οργανισμός γνώσης:

– επικεντρώνεται στη σημασία της γνώσης,

– εντός και εκτός του οργανισμού, και

– εφαρμόζει κατάλληλες τεχνικές και στρατηγικές,

– με σκοπό τη μεγιστοποίηση της χρήσης αυτής της γνώσης από:

• τους εργαζόμενους,

• τους μετόχους,

• τη διοίκηση και

• τους πελάτες.


Οργανισμός γνώσης• Κάθε εταιρεία:

– προσανατολίζεται στο μετασχηματισμό της σε οργανισμό γνώσης.

– Πρέπει να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον κατάλληλο για επιτυχή εφαρμογή της διαχείρισης γνώσης.

• Βασική προϋπόθεση είναι η ενσωμάτωση μιας σειράς κοινώς αποδεκτών οργανωσιακών λειτουργιών.

• Εταιρείες: εστιάζονται σε θέματα δημιουργίας οργανωσιακής κουλτούρας ως προαπαιτούμενου για τη δημιουργία διαχείρισης γνώσης.

• Μετατροπή των φυλάκων γνώσης σε πολλαπλασιαστές της γνώσης.


Διαχείριση Γνώσης


42

Ορισμός Διαχείρισης Γνώσης • Διαχείριση γνώσης: συστηματική και σαφώς

εκφρασμένη διαχείριση των:– δραστηριοτήτων, – πρακτικών, – πολιτικών και – προγραμμάτων που έχουν σχέση με τη γνώση

• Περιλαμβάνει τις διαδικασίες:– μάθησης, – καινοτομίας, – αποτελεσματικής δημιουργίας και – εφαρμογής των αποθεμάτων (κεφαλαίων) γνώσης σε όλες

τις λειτουργίες του οργανισμού

• Περιγραφή χρήσης του νου και της σκέψης κατά την εκτέλεση μιας εργασίας


Παράγοντες που επιβάλλουν τη διαχείριση γνώσης σε οργανισμό γνώσης• Είναι ανταγωνιστικοί μέσω της συσσώρευσης δεξιοτήτων

και ικανοτήτων (πώληση knowhow).

• Οι πηγές γνώσης των συμμετεχόντων είναι άγνωστες στην αρχή της συνεργασίας.

• Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τον οργανισμό παίρνουν τη γνώση μαζί τους.

• Τα πρόσφατα αποκτήματα γνώσης (knowhow είναι δύσκολο να διασφαλιστούν.

• Να υποστηρίξει την απόκτηση και ανάπτυξη της γνώσης, να τη μεταφέρει και να την ανατροφοδοτήσει.


Παράγοντες που επιβάλλουν τη διαχείριση γνώσης σε οργανισμό γνώσης• Οι διαφοροποιημένες απόψεις και απαιτήσεις των μελών

δυσκολεύουν την αναπαράσταση της γνώσης.

• Θα πρέπει να τονιστεί ότι η ανάγκη για διαχείριση γνώσης σε έναν οργανισμό γνώσης γίνεται πιο επιτακτική, όταν ο οργανισμός αυτός προσανατολίζεται επιπλέον στην ομαδική εργασία.

• Πρέπει να αναγνωρίσει, να ενεργοποιήσει και να συλλέξει τις πηγές γνώσης και πληροφοριών.

• Να οργανώσει αυτές τις πηγές και να τις διαθέσει στα μέλη του.


Παράγοντες που επιβάλλουν τη διαχείριση γνώσης

• Συσσώρευση δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

• Πηγές γνώσης συμμετεχόντων είναι άγνωστες στην αρχή

• Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν παίρνουν γνώση μαζί.

• Οι διαφοροποιημένες απόψεις και απαιτήσεις των μελών δυσκολεύουν την αναπαράσταση της γνώσης.

• Επιτακτική όταν προσανατολίζεται σε ομαδική εργασία.

• Αναγνωρίσει, να ενεργοποιήσει και να συλλέξει τις πηγές γνώσης και πληροφοριών.

• Να οργανώσει τις πηγές και να τις διαθέσει στα μέλη του.

• Να υποστηρίξει την απόκτηση και ανάπτυξη της γνώσης, να τη μεταφέρει και να την ανατροφοδοτήσει.


Αιτίες που δυσχεραίνουν τη διαχείρισης γνώσης

• Παρά την αναγνώριση της αξίας που προσδίδει η παραγωγή γνώσης μέσα σε έναν οργανισμό, δεν είναι λίγα τα εμπόδια που προβάλλονται.


Αιτίες που δυσχεραίνουν τη διαχείρισης γνώσης

• Η εργασία διεξάγεται κάτω από υψηλή πίεση χρόνου

• Η δυναμική και ρευστή οργανωσιακή δομή αναστέλλει την εγκαθίδρυση μιας υποδομής κατάλληλης για διαμοιρασμό γνώσης.

• Κάθε μέλος αισθάνεται ότι ο διαμοιρασμός γνώσης θέτει σε κίνδυνο το δικό του προσωπικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

• Σε πολλές περιπτώσεις, όπως προσωρινές συνεργασίες, οδηγούν στην απώλεια της γνώσης μετά το πέρας της.



• Γνώση είναι το βασικό όπλο επιβίωσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

• Οι διαθέσιμοι πόροι τους είναι περιορισμένοι

• Δεν υπάρχει τρόπος να ανταγωνιστούν τις μεγάλες επιχειρήσεις σε υλικά περιουσιακά στοιχεία όπως:

– κεφάλαιο,

– εργασία,

– εξοπλισμό και

– εμπορεύματα.



• Ένα άυλο περιουσιακό, όπως η γνώση, αποτελεί ανεκτίμητο περιουσιακό στοιχείο, το οποίο μπορούν να αξιοποιήσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

• Η βιωσιμότητα και η ευημερία τους, κατά τον 21ο αιώνα, θα βασιστεί στην ικανότητά τους να ενσωματώσουν μηχανισμούς συλλογής, ανταλλαγής και εφαρμογής γνώσης σε διαρκή βάση


Βασικά Στοιχεία

• Χαρακτηριστικά διοίκησης γνώσης των μικρομεσαίωνεπιχειρήσεων:

– διαφοροποίηση ατομικής και συλλογικής αντίληψης για θέματαδιοίκησης γνώσης

– ανάπτυξη συστημάτων διοίκησης γνώσης με βάση:• τη θεμελιώδη αντίληψη του ρόλου της και

• τις βασικές αρχές που τη διέπουν

– ολιστική προσέγγιση που απαιτείται για την εφαρμογή έργωνδιοίκησης γνώσης

– εφαρμογή αποτελεσματικών διαδικασιών οργανωσιακής μάθησης


Διαχείριση Γνώσης σε ΜΜΕ

• Διοίκηση γνώσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορείνα χωρισθεί σε:

– γνώσεις, ενημέρωση και προσωπικότητα του ιδιοκτήτη/επιχειρηματία

– συστήματα γνώσης και τις καθημερινές διαδικασίες που είναιενσωματωμένες στην επιχείρηση και το άμεσο δίκτυό της

– θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο, το οποίο υποστηρίζει τη δημιουργίαγνώσης εντός της επιχείρησης


Διαχείριση Γνώσης• Γνώση:

– σταθεροποιεί επιχείρηση περισσότερο από το κεφάλαιο, την εργασία και τη γη.

– παρέχει τη δυνατότητα προσαρμογής σε καινοτόμες δράσεις.

• Δυστυχώς αποτελεί παραμελημένο περιουσιακό στοιχείο.

• Γνώση: θεωρείται ότι εμπεριέχεται σε:

– ιδέες,

– γνώμες,

– ταλέντα,

– σχέσεις,

– αντιλήψεις,

– αρχές.


Διαχείριση Γνώσης• Αποθηκεύεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο

• Κωδικοποιείται μέσα σε:

– οργανωσιακές διαδικασίες,

– έγγραφα,

– προϊόντα,

– υπηρεσίες,

– παροχές.

• Αποτελεί τη βάση και το μοχλό για μια μετα-βιομηχανική οικονομία.



• Είναι το αποτέλεσμα της μάθησης που παρέχει το μόνο διατηρήσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

• Προσδίδει προστιθέμενη αξία σε συμπεριφορές και ενέργειες.

• Προϋπόθεση:

– να προκύψει στοχευμένα,

– να είναι επίκαιρη,

– να έχει ελεγχθεί,

– να διαμοιράζεται.


Εργαζόμενος γνώσης

• Εργαζόμενος γνώσης:

– έχει το καθήκον:• της ανάπτυξης ή

• της χρησιμοποίησης γνώσης (Drucker, 1988).

• Λόγω της γνώσης του εξειδικεύεται και απασχολείται σε συγκεκριμένο θέμα.

• Ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα (μονάδων / ομάδων):

– να ενεργοποιούν τη δημιουργία,

– τη χρήση και

– το διαμοιρασμό της γνώσης.



• Διαχείριση γνώσης: συστηματική και ολοκληρωμένη διαδικασία συντονισμένων ενεργειών που υποκινούνται από τον οργανισμό για απόκτηση, δημιουργία, αποθήκευση, διαμοιρασμό, διάχυση και ανάπτυξη γνώσης τόσο από μονάδες όσο και από ομάδες με επιδίωξη τους κύριους οργανωσιακούς στόχους.

• Διαδικασία μέσω της οποίας οι οργανισμοί χρησιμοποιούν τη γνώση που δημιουργούν ή συλλέγουν.



• Είναι το αποτέλεσμα συνέργιας:

– της δυνατότητας προσπέλασης δεδομένων και πληροφοριών από το διαθέσιμο πληροφοριακό σύστημα και

– της ικανότητας του ανθρώπινου δυναμικού για δημιουργικότητα και καινοτομία.


Διαχείριση Γνώσης• Λύση: δημιουργία υποδομής που συνδυάζει την γνώση

με τεχνολογία.

• Λάθος αντίληψη: IS μπορεί να αντικαταστήσει δεξιότητες και γνώσεις.

• Επιτυχής διαχείριση γνώσης εξαρτάται από:

– την πληροφορία

– την τεχνολογία,

– το κοινωνικό περιβάλλον

– το εργασιακό κλίμα που

• δημιουργείται μεταξύ του ανθρώπινου δυναμικού του οργανισμού.


Διαχείριση Γνώσης• Εταιρία: απαρτίζεται από ένα σύνολο εργαζομένων που

έχουν ως στόχο την παραγωγή κάποιου προϊόντος.

• Παραγωγική ικανότητα και απόδοσή εξαρτάται από:

– την τρέχουσα γνώση τους

– την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν προηγούμενη γνώση

– να την ενσωματώνουν

– να την προσαρμόζουν μέσα στην παραγωγική διαδικασία.

• Τα υλικά περιουσιακά στοιχεία αποκτούν περιορισμένη αξία, αν δεν υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό που γνωρίζει πώς να τα χρησιμοποιήσει.


• Αν γνωρίζουμε:

– τι θέλουμε να πετύχουμε και

– με ποιον τρόπο, τότε είναι εύκολο να αποκτήσουμε την

– υποδομή, για να υποστηρίξει την υλοποίηση.

• Η διαχείριση γνώσης περιλαμβάνει ενέργειες που στοχεύουν στην απόκτηση γνώσης μέσω:

– της προσωπικής εμπειρίας και μέσα από την εμπειρία των άλλων με την προϋπόθεση ότι κοινή επιδίωξη όλων είναι η εκπλήρωσητης αποστολής του οργανισμού.



• Γνώση είναι το κλειδί για τη δημιουργία ενός διατηρήσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που επιτυγχάνεται:

– μείωση του χρόνου παραγωγής,

– ελαχιστοποίηση της προσπάθειας και συνεπώς μείωση του κόστους και του χρόνου,

– βελτίωση της εξυπηρέτησης πελατών,

– ενδυνάμωση των εργαζομένων,

– δημιουργία καινοτόμων προϊόντων,

– παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας,

– ευελιξία και εύκολη προσαρμογή σε νέες συνθήκες,

– σύλληψη νέων ιδεών,

– δημιουργία νέας γνώσης,

– διαμοιρασμός και μάθηση.



• Για να επιτευχθούν τα παραπάνω, δεν είναι απαραίτητο να είναι όλοι οι εργαζόμενοι και οι ομάδες της επιχείρησης επικεντρωμένοι στη δημιουργία, ενημέρωση, διαθεσιμότητα, ποιότητα και χρήση της γνώσης.



Χαρακτηριστικά και αρχές

• Βασικά στοιχεία περιλαμβάνονται η πρόσβαση,αποτίμηση, διαχείριση, οργάνωση, φιλτράρισμα καιδιάδοση της πληροφορίας με τρόπο χρήσιμο στον τελικόχρήστη.

• Χαρακτηριστικό: δυναμικότητα, επομένως, μέσω τουανθρώπου η γνώση εξελίσσεται και μεταβάλλεταισυνέχεια.

• Τα δεδομένα και τα συστήματα πληροφόρησης τείνουννα παραμένουν στατικά.


Χαρακτηριστικά και αρχές (Davenport)

• Ακριβή:

• Η γνώση είναι πνευματικό κεφάλαιο, αλλά η διαχείρισήτης απαιτεί επένδυση σε χρήματα και μόχθο:

– δημιουργία τεκμηρίων

– εισαγωγή τους στα υπολογιστικά συστήματα,

– διορθώσεις και επεξεργασία τους,

– ανάπτυξη της κατηγοριοποίησης της γνώσης και των δομών τηςτεχνολογίας της πληροφορίας και των εφαρμογών της,

– εκπαίδευση των εμπλεκομένων για τη δημιουργία, μοίρασμα καιχρήση της γνώσης.


Χαρακτηριστικά και αρχές (Davenport)• Απαιτεί υβριδικές λύσεις ανθρώπων και τεχνολογίας:

• Ανθρώπινο δυναμικό: αποτελούν ακριβή επένδυση, αλλάείναι κατάλληλοι για δραστηριότητες όπως:

– κατανόηση της γνώσης,

– ερμηνεία σε ευρύτερο περιεχόμενο,

– σύνθεση με άλλα είδη πληροφόρησης.

• IS: είναι κατάλληλα για:

– συλλογή,

– μετατροπή και

– διανομή δομημένης γνώσης, που αλλάζει γρήγορα.

• Έτσι άνθρωποι και υπολογιστές λειτουργούνσυμπληρωματικά.


• Είναι θέμα πολιτικής:

• Η γνώση είναι δύναμη,

• Η ΔΓ είναι πολιτικό θέμα, σχετίζεται με:

– το χρήμα,

– τη δύναμη

– την επιτυχία,

– αλλά και με τα αρνητικά της δύναμης,

– όπως δολοπλοκίες,

– πελατειακές σχέσεις

– υπόγειες δραστηριότητες.



• Απαιτεί διαχειριστές γνώσης (knowledge managers):

• Για τη σωστή διαχείριση της γνώσης, μια ομάδα σε ένανοργανισμό χρειάζεται να αναλάβει την ευθύνη μεκαθήκοντα:

– τη συλλογή και κατηγοριοποίηση της γνώσης,

– τη δημιουργία υποστηρικτικής τεχνολογικής υποδομής,

– τον έλεγχο της χρήσης της.



• Η ΔΓ επωφελείται από χάρτες παρά από μοντέλα, απόαγορές παρά από ιεραρχίες.

• Η χαρτογράφηση της γνώσης ενός οργανισμού είναι μιααπλή δραστηριότητα που διευκολύνει την καλύτερηπρόσβαση σε αυτόν.

• Οι διαχειριστές γνώσης προσπαθούν να την κάνουνελκυστική και προσβάσιμη ώστε να ανταποκρίνεται στιςπροσδοκίες της αγοράς.



• Διαμοιρασμός και η χρησιμοποίηση της γνώσης είναι μηφυσιολογικές πράξεις.

• Ο κάτοχος της γνώσης είναι συχνά καχύποπτος καιεπιφυλακτικός να τη μοιραστεί με άλλους, για να τηνεισάγει σε ένα σύστημα και να τη διαθέσει για κοινήχρήση, πρέπει να έχει ισχυρά κίνητρα.

• Κίνητρα:

– αποτίμηση και αποδοχή του έργου του,

– αποζημίωση,

– προσωπική επιβράβευση.



• Βελτίωση διαδικασιών της γνωστικής εργασίας(knowledge work):

• Η γνώση δημιουργείται, χρησιμοποιείται και μοιράζεταιμε συγκεκριμένες διαδικασίες γνωστικής εργασίας, όπως:

– έρευνα αγοράς,

– σχεδιασμό και ανάπτυξη προϊόντων,

– διαδικασίες συναλλαγών.



• Πρόσβαση στη γνώση είναι μόνο η αρχή:

• Παρόλο που η πρόσβαση στη γνώση είναι σημαντική, ηεπιτυχής ΔΓ απαιτεί επίσης προσοχή και δέσμευση.

• Η προσοχή που δίδεται στη γνώση και η ενεργήσυμμετοχή σε αυτήν, μπορούν να επιτευχθούν με τημετάδοσή της σε άλλους για δημιουργία νέας γνώσης.



• Ποτέ δεν τελειώνει.

• Η γνώση δεν μπορεί ποτέ να ελεγχθεί πλήρως.

• Ένας λόγος είναι ότι οι κατηγορίες της απαιτούμενηςγνώσης αλλάζουν.

• Εμφανίζονται νέες τεχνολογίες, νέες προσεγγίσειςδιαχείρισης, ρυθμιστικά θέματα, νέα ενδιαφέρονταπελατών.



• Απαιτεί συμβόλαιο γνώσης:

• Σε πολλούς οργανισμούς δεν είναι σαφές ποιός κατέχεικαι ποιός έχει δικαιώματα χρήσης στη γνώση τωνεργαζομένων, ο οργανισμός ή οι εργαζόμενοι.

• Για αυτό υπάρχουν και εφαρμόζονται οι νόμοι σχετικά μετην πνευματική ιδιοκτησία.



74Prof. Dimitrios P. Kamsaris

Στάδια διαχείρισης γνώσης

1. Αναγνώριση της απαιτούμενης και διαθέσιμης πληροφορίας και γνώσης προσδιορίστε ποιες πληροφορίες και γνώση που χρειάζεται.

• Ανακάλυψη απαιτούμενης γνώσης μπορεί μέσω μηχανισμών όπως ερωτηματολόγια, έρευνες.

• Η γνώση αυτή μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το εάν αυτός που την αναζητά προέρχεται από:

– το εσωτερικό ή το εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού,

– ανήκει στο προσωπικό ή είναι διοικητικό στέλεχος,

– ανάλογα με το τμήμα στο οποίο ανήκει.


2. Σύλληψη

• Μετά την αναγνώριση των αναγκών, λαμβάνει χώρα η σύλληψη της κρυφής γνώσης των εργαζομένων.

• Συγχρόνως όμως θα πρέπει να προσδιοριστούν και οι «καλές πρακτικές» που θα εφαρμοστούν με σκοπό την αποτελεσματική και ολοκληρωμένη σύλληψη της σωστής γνώσης.



• 3. Οργάνωση και αποθήκευση

• Η οργάνωση της σκόρπιας γνώσης και πληροφορίας που έχουμε προηγούμενα λάβει αποτελεί απαραίτητη διαδικασία, προκειμένου η γνώση αυτή να μετατραπεί σε περιουσιακό στοιχείο της επιχείρησης.

• Αυτό προϋποθέτει:

– φιλτράρισμα,

– αντιπαραβολή

– κωδικοποίησή της.

• Το στάδιο της οργάνωσης επιτυγχάνεται μέσα από τις:

– αποθήκες δεδομένων,

– τις αποθήκες γνώσης

– τις βάσεις γνώσης.



• 4. Διαμοιρασμός

• Αποτελεσματικός διαμοιρασμός γνώσης: Η δημιουργία κουλτούρας που ευνοεί το διαμοιρασμό γνώσης σε συνδυασμό:

– την εκπαίδευση,

– την καθοδήγηση

– τον εφοδιασμό του προσωπικού με κατάλληλα υποστηρικτικά συστήματα υπολογιστών, φιλικά προς το χρήστη,.



• 5. Χρήση γνώσης για σχεδιασμό, προγραμματισμό και εκτέλεση με σκοπό τη λήψη των επιθυμητών αποτελεσμάτων

• Η αποτελεσματική χρήση της πληροφορίας είναι σημαντική για την πορεία και εξέλιξη της γνώσης, αφού αποτελεί πηγή ανατροφοδότησης για την παραγωγή νέας γνώσης.

• Είναι σημαντικό η εκτέλεση για ανάκληση και χρήση της γνώσης να γίνεται σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του συστήματος.




• Διαχείριση Γνώσης: περιγράφει ένα σύνολο πρακτικών διαχείρισης, οι οποίες στοχεύουν να βελτιώσουν τις κύριες διαδικασίες, όπως απόκτηση γνώσης, δημιουργία, μεταφορά, διάδοση και χρήση

• Στόχος μιας στρατηγικής ΔΓ είναι η δημιουργία επιχειρηματικής αξίας.

• Για να γίνει διαχείριση γνώσης, η οποία υπάρχει στο μυαλό των ανθρώπων είναι απαραίτητο να γίνει διαχείριση της συμπεριφοράς των ανθρώπων που αφορά τη γνώση.

• Δημιουργία επιχειρησιακού περιβάλλοντος, το οποίο θα διευκολύνει και θα υποστηρίξει όλες τις διαδικασίες ΔΓ


Διαχείριση Γνώσης: επίλυση προβλημάτων• Υπάρχει ανάγκη εφαρμογής ειδικής τεχνογνωσίας ή

επιδεξιότητας και κανείς από το προσωπικό δεν την έχει

• Η εμπειρία κάποιου απαιτείται για να λυθεί ένα τρέχον πρόβλημα και κανείς δεν ξέρει ποιος έχει την εμπειρία

• Όταν το ταίριασμα θέσης/εργασίας/προσώπου δεν λειτουργεί αποδοτικά , η ΔΓ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλύτερη αντιστοίχιση απαιτήσεων θέσης εργασίας, από τη μια, και προσωπικών ικανοτήτων από την άλλη

• Όταν μια εταιρία αποφασίσει να εφαρμόσει πολιτικές κατάρτισης προσωπικού, αλλά οι ανάγκες κατάρτισης, οι οποίες απεικονίζουν συγκεκριμένα κενά γνώσης δεν είναι γνωστές ούτε και έχουν τεκμηριωθεί

• Όταν το κεφάλαιο γνώσης της εταιρίας δεν χρησιμοποιείται αποτελεσματικά



• Σημερινή εποχή: οι οικονομίες κλίμακας αντικαθίστανταιαπό τις οικονομίες ταχύτητας.

• Τα γεωγραφικά σύνορα ενώνονται μέσω της αγοράς

• Η γεωγραφική εγγύτητα των τελικών καταναλωτών είναιπλέον φθίνουσας σημασίας.

• Μείζονος σημασίας αποτελεί ο εντοπισμός και ηαξιοποίηση της γνώσης που υπάρχει ή δημιουργείταιμέσα στις επιχειρήσεις.


Διαχείριση Γνώσης διακρίνεται

• Τυπική Διαχείριση Γνώσης (formal): αφορά

– πολιτικές,

– σχέδια,

– δομές,

– πρωτοβουλίες,

– διαδικασίες και

– πρακτικές,

– οι οποίες ονομάζονται και διέπονται από την έννοια της διοίκησηςγνώσης.



• Άτυπη Διαχείριση Γνώσης (informal): αναφέρεται σε

– πρακτικές που σχετίζονται με τις διαδικασίες της γνώσης,

– αλλά δεν έχουν κατονομαστεί ως διαδικασίες και

– δεν είναι συστηματοποιημένες.

• Δηλαδή, οι πρακτικές που ακολουθούνται

– χωρίς τη χρήση της έννοιας

– ή της ορολογίας της διοίκησης γνώσης



• Δεν εξισώνουμε την τυπική Διαχείριση γνώσης με τη Διαχείριση της κωδικοποιημένης γνώσης

• Ούτε την άτυπη Διαχείριση γνώσης με τη Διαχείριση της άρρητης γνώσης.

• Τα εργαλεία Διαχείριση ς γνώσης χρησιμοποιούνται για

– τη Διαχείριση και της κωδικοποιημένης και της άρρητης γνώσης,

– επιτρέποντας τη συλλογή, αποθήκευση και κωδικοποίηση της γνώσης σε συστήματα,

– τα οποία διευκολύνουν την αναζήτηση εξειδικευμένης γνώσης και τις πηγές της.


Οργανωσιακή Κουλτούρα


Κουλτούρα

• Κουλτούρα:

– καλλιέργεια πνεύματος

– δημιουργία ενός ενιαίου κοινωνικού συνόλου.



• Οργανωσιακή κουλτούρα:

– πολιτισμός που παράγεται στο περιβάλλον μιας επιχείρησης.

– Ενοποιημένο κοινωνικό και ιδεολογικό σύστημα με χαρακτήρα, στάση, τοποθέτηση και προσωπικότητα.

– Μπορεί να χαρακτηριστεί ως δυνατή ή αδύναμη, ευδιάκριτη, κατανοητή ή ευμετάβλητη είναι.



• Οργανωσιακή κουλτούρα:

– Ταυτίζουν κουλτούρας με κοινωνικό περιβάλλον διαμορφώνεται στην εργασία.

– Περιλαμβάνει τις παραμέτρους του φυσικού και κοινωνικού πλαισίου που επιδρούν στη διαμόρφωση των σκέψεων και των συναισθημάτων των ανθρώπων σχετικά με το χώρο εργασίας τους.

– Αυτή η επίδραση οδηγεί τους ανθρώπους να σκέφτονται και να ενεργούν με συγκεκριμένο τρόπο.


Στοιχεία οργανωσιακής κουλτούραςΙδέες και στάσεις

• Κοινές ιδέες και αρχές

• Μόδα (επικρατούσες τάσεις, στυλ, αισθητικές προτιμήσεις)

• Συμφωνία γνωμών

• Συλλογική ταυτότητα (ομάδες και οργανισμό ως σύνολο)

• Κοινό όραμα και φιλοδοξίες (επιθυμίες και επιδιώξεις)

• Κοινή γλώσσα (ορολογία, φρασεολογία, μεταφορές, έννοιες, γλώσσα σώματος όπως χειρονομίες, σύμβολα)


Στοιχεία οργανωσιακής κουλτούραςΙδέες και στάσεις

• Κοινές πεποιθήσεις, πιστεύω, αντιλήψεις (ιδεολογίες/ οπτική για κόσμο/ φιλοσοφίες/ διαχείρισης και αντιμετώπισης θεμάτων και προβλημάτων/ πολιτικές τοποθετήσεις/ νοητικά μοντέλα/ σχήματα ταξινόμησης/ τρόποι σκέψης)

• Εργασιακό κλίμα (ηθική χώρο εργασίας/ συνεργατικότητα/ διάθεση)

• Διασφάλιση εμπιστοσύνης εντός ομάδας (κοινωνικό κεφάλαιο)

• Κοινή γνώση (διαμοιρασμός και ενημέρωση για τρέχοντα θέματα και τρόπου αντιμετώπισης)

• Ένταξη της παράδοσης στο χώρο εργασίας (μύθοι, δοξασίες, θρύλοι, ιστορίες που διαδίδονται από στόμα σε στόμα, ανέκδοτα, αστεία και σχόλια στα πλαίσια του επιτρεπτού, κοινά μυστικά)Prof. Dimitrios P. Kamsaris 91

• Συμπεριφορές

• Κοινωνικοί κανόνες (τρόποι, νόρμες, ταμπού, σύνολο των άτυπων κανόνων)

• Τήρηση των προηγούμενων κανόνων (έθιμα, παραδόσεις, τελετουργικά)

• Άτυπες ομαδικές συνήθειες και συμπεριφορές (συμπεριλαμβανομένων και των συνηθειών που αποκτούνται λόγω ενσωμάτωσης στην ομάδα)

• Δυναμική της ομάδας (καθορισμός άτυπων ορίων, κλίκες και συμμαχίες, άτυποι ρόλοι, κοινωνική και ομαδική θέση, κύρος)


Στοιχεία οργανωσιακής κουλτούρας

Τύποι οργανωσιακής κουλτούρας

• Καινοτόμες αλλαγές: περιλαμβάνει τη:

– στροφή προς ανθρωποκεντρισμό,

– δημιουργία δεσμών μεταξύ ομάδων,

– αλληλοϋποστήριξη,

– αυτοπραγμάτωση,

– καινοτομία και

– συμμετοχικός τύπος διοίκησης

– Φιλικός και ανοιχτός σε αλλαγές.



• Αποστολή οργανισμού: περιλαμβάνει το προσανατολισμός σε:

– ποιότητα,

– κέρδος,

– παραγωγή

– κοινή φιλοσοφία.

– ιαπωνικό μοντέλο και έρχονται σε αντίθεση με το ανθρωποκεντρικό μοντέλο.



• Γραφειοκρατικό: περιλαμβάνει την:

– υπέρμετρη τυπικότητα,

– εξάρτηση,

– απαγόρευση και

– έλλειψη προσωπικής ελευθερίας.

• Εφαρμόζεται: όταν ο οργανισμός επικεντρώνεται στη λήψη αποφάσεων.

• Πρόκειται:

– προωθεί το συντηρητισμό,

– δεν εμπεριέχει ρίσκο και

– παρεμποδίζει την ανάπτυξη καινοτομίας.



• Ανταγωνιστικότητα και αντιπαράθεση: περιλαμβάνει τη:

– διαφωνία,

– υπεροχή και

– τελειομανία.

• Τα μέλη:

– διακατέχονται από αρνητισμό απέναντι σε νέες και διαφορετικές ιδέες,

– με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται:• η καινοτομία και

• η δημιουργικότητα

– με σκοπό το συλλογικό όφελος.


Δεδομένα, πληροφορία, vs. Διαχείριση της γνώσης

• Τα δεδομένα (data) και η πληροφορία (information) ενυπάρχουν σε μια επιχείρηση ή οργανισμό.

• Τα δεδομένα παράγονται μέσα από κανόνες μαθηματικών και λογικής.

• Είναι ακατέργαστα γεγονότα που δεν έχουν περιεχόμενο ή σημασία από μόνα τους.

• Για τη διαχείρισή τους απαιτούνται πρότυπα και διαδικασίες ελέγχου ποιότητας που θα τους επιτρέπουν να είναι αποτελεσματικά και χρήσιμα.


Δεδομένα, Πληροφορία, Γνώση και Σοφία

• Γνώση:

• μέρος ακολουθίας που έπεται των δεδομένων και πληροφορίας.

• Συλλέγει δεδομένα να τα επεξεργαστεί, και να τα μετατρέψει σε πληροφορία.


Δεδομένα• Δεδομένα (Data):

• Σύνολο διακεκριμένων, αδόμητων και ακατέργαστων στοιχείων που προέρχονται από τον πραγματικό κόσμο και από μόνα τους δεν έχουν καμία σημασία (μετρήσιμη τιμή ενός χαρακτηριστικού).

• Έχουν μεγάλη αξία αφού αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία πληροφορίας.


Πληροφορία

• Πληροφορία (Information):

• Επεξεργασμένα και κατάλληλα μορφοποιημένα δεδομένα που αποδίδουν σε αυτά νόημα, σκοπό και συνάφεια, ώστε να μπορούν να ερμηνευτούν.

• Η πληροφορία απεικονίζεται με εκθέσεις, στατιστικά αποτελέσματα ή διαγράμματα.

• Στοιχείο κατάλληλο για την κατανόηση της αλήθειας και την πλήρη απεικόνιση της πραγματικότητας.


Γνώση• Γνώση (Knowledge): Πληροφορία που έχει υποστεί ελέγχων

για πιστοποίησή και εγκυρότητά της.

• Αποτελεί γενικευμένο συμπέρασμα και εξάγεται από τις πληροφορίες, εμπειρίες, ικανότητες που κατέχει κάποιος.

• Ρευστό λόγω δυναμικής, αφού οριοθετεί το πλαίσιο στο οποίο ενσωματώνονται νέες εμπειρίες και πληροφορίες.

• Γνώση: χρησιμότητα πληροφορίας, σε συνδυασμό με δυναμική δεξιοτήτων, ικανοτήτων, ιδεών, θεσμών κινήτρων.

• Γνώση:

– δεν είναι έγγραφα, βάσεις δεδομένων, δεδομένα

– Είναι οι πρακτικές και διαδικασίες που προέρχονται από την:• εμπειρία,

• είναι καταγεγραμμένες και

• μπορούν να ανακληθούν οποιαδήποτε στιγμή,

• για να υποστηρίξουν τη διαδικασία λήψης μιας απόφασης.Prof. Dimitrios P. Kamsaris 101

Σοφία • Σοφία (Wisdom):

– ικανότητα χρήσης της γνώσης για προσωπικό όφελος (ποια γνώση πρέπει να χρησιμοποιήσω κατά περίπτωση),

– ικανότητα αξιολόγησης και αναθεώρησης της γνώσης και,

– ικανότητα πρόβλεψης.

• Η σοφία αποτελεί ανώτερο επίπεδο γνώσης, μετα-γνώση.

• Για να ανέλθει κάποιος σε αυτό το επίπεδο, δε χρειάζεται πλέον η θεωρητική γνώση αλλά είναι αποκύημα της μάθησης και της εμπειρίας.


Μάθηση

• Μάθηση: τεχνική που χρησιμοποιεί τη γνώση, για να την εξελίξει σε σοφία.

• Η ταχύτητα, που τα μέλη του οργανισμού θα προσεγγίσουν τη σοφία, είναι ανάλογη του βαθμού μάθησης που καλλιεργείται μέσα σε αυτόν.

• Η διοίκηση πρέπει να γνωρίζει αν και κατά πόσο οι υπάρχουσες διαδικασίες μάθησης είναι αποτελεσματικές.


Εμπειρική Μάθηση• Εμπειρική μάθηση: συνδέεται άμεσα με την εξόρυξη της

άρρητης γνώσης.• Εμπειρική μάθηση: διαδικασία συλλογής εμπειριών και των

συνεπειών που αντανακλούν, και επιτυγχάνεται μέσω των συζητήσεων, της δοκιμής και του λάθους, της ανακάλυψης και της πρότερης εμπειρίας των άλλων.

• Η εμπειρική μάθηση δημιουργείται, όταν τα μέλη των ομάδων χειρίζονται πραγματικά προβλήματα και αναλαμβάνουν ευθύνες σε πραγματικές συνθήκες.

• Οι λύσεις που αναδύονται ενδεχομένως να απαιτούν αλλαγές στον οργανισμό και να θέτουν προκλήσεις στην ανώτατη διοίκηση.

• Τα οφέλη που αποκομίζουν οι εργαζόμενοι αλλά και ο οργανισμός είναι πιο σημαντικά και η διαδικασία αυτής της μάθησης καθίσταται αποτελεσματικότερη, αφού τόσο τα προβλήματα όσο και οι λύσεις αποτελούν προσωπική τους υπόθεση και προσωπικό τους βίωμα.


Παραδοσιακή μάθηση

• Παραδοσιακή μάθηση: διαδικασία απόκτησης γνώσης που λαμβάνεται και μεταφέρεται από πληροφορία, θεωρίες, ερευνητικά συμπεράσματα πριν αυτά εφαρμοστούν στην πράξη.


Αποτελεσματικές διαδικασίες μάθησης

• Πηγή γνώσης (εσωτερική – εξωτερική):

– Προτίμηση για ανάπτυξη γνώσης εσωτερικά του οργανισμού ή

– απόκτησης γνώσης που αναπτύσσεται στο εξωτερικό περιβάλλον;

• Προσανατολισμός στο προϊόν και στη διαδικασία. Γιατί; Πώς;

– Έμφαση στη συσσώρευση γνώσης γύρω από τον προσδιορισμό των διαθέσιμων προϊόντων ή

– γύρω από τον τρόπο που ο οργανισμός αναπτύσσει, κατασκευάζει και διανέμει τα προϊόντα ;



• Προσδιορισμός των κατόχων της γνώσης:

– Ιδιωτική – Δημόσια

– Η γνώση είναι στην κατοχή των μονάδων ή είναι δημόσια διαθέσιμη;

• Διάθεση για διασπορά της γνώσης.

– Τυπική – Άτυπη

– Εφαρμογή τυπικών και αυστηρά καθορισμένων μεθόδων διαμοιρασμού γνώσης και τεχνικών μάθησης ή άτυπες μέθοδοι, όπως μάθηση μέσω ρόλων και καθημερινής επαφής.



• Μέθοδοι ανάπτυξης και διεύρυνσης γνώσης:

– Η νέα γνώση συσσωρεύεται ή προκύπτει από διόρθωση της παλιάς, ή είναι παράγωγο μετασχηματισμού και ριζοσπαστικών αλλαγών;

• Σχέση σχεδιασμού – διανομής:

– Η γνώση επενδύεται στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση των διαδικασιών ή στην εμπορευματοποίηση και διανομή της;

• Τρόπος ανάπτυξης δεξιοτήτων.

– Ατομικός – Ομαδικός

– Οι εργαζόμενοι είναι προσανατολισμένοι στην ανάπτυξη των δικών τους προσωπικών δεξιοτήτων ή λειτουργούν με σκοπό να αναπτυχθούν δεξιότητες που αφορούν την ομάδα;


Παράγοντες διευκόλυνσης μάθησης

• Συνεχής πληροφόρηση: Διαρκής αναζήτηση και ενημέρωση σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούν έξω από τον οργανισμό.

• Χάσμα στόχου – αποτελέσματος: Η απόκλιση μεταξύ της επιθυμητής και της πραγματικής κατάσταση μπορεί να αποτελεί ευκαιρία για μάθηση.

• Η έννοια της μέτρησης: Προσπάθεια για σαφή προσδιορισμό και μέτρηση των βασικών παραγόντων κατά τη διείσδυση σε νέες περιοχές. Αναζήτηση συγκεκριμένων ποιοτικών μεγεθών και μετατροπή τους σε μετρήσιμα με σκοπό τη δημιουργία ενός κοινού παρονομαστή.



• Νοητικά πειράματα: Ικανότητα πειραματισμού με νέα αντικείμενα. Αποδοχή της αποτυχίας χωρίς τιμωρία. Τόλμη για αλλαγές και προσαρμογή σε νέες συνθήκες.

• Κλίμα ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης: Προσβασιμότητα στην πληροφορία, ανοιχτές διαδικασίες, ελεύθερη επικοινωνία, αποκάλυψη και διαμοιρασμός των προβλημάτων και σφαλμάτων.

• Συνεχής εκπαίδευση: Ώθηση στην εκπαίδευση. Σαφής υποστήριξη για ανάπτυξη και προαγωγή όλων των μελών του οργανισμού.

• Πλουραλισμός λειτουργιών: Παροχή μιας ποικιλίας μεθόδων, διαδικασιών και συστημάτων και δυνατότητα χειρισμού προβλημάτων κατά περίπτωση.



• Δίκαιο σύστημα ανταμοιβών: Δυνατότητα ανάπτυξης νέων ιδεών και μεθόδων από όλους τους εργαζόμενους σε όλα τα επίπεδα. Αναγνώριση κάθε προσφοράς.

• Εμπλοκή με την ηγεσία: Η αποστολή των ηγετών δεν περιορίζεται μόνο στη διαμόρφωση του οράματος. Οι ίδιοι εμπλέκονται και στις διαδικασίες υλοποίησής του διατηρώντας επαφή με τα λοιπά μέλη.

• Προοπτικές: λληλοσύνδεση των επιχειρησιακών μονάδων καθώς επίσης και των αναγκών και των στόχων τους. Προσέγγιση των προβλημάτων και των λύσεων με τρόπο που υποδεικνύει τη συστηματική σχέση όλων των επιμέρους μονάδων.


Μνήμη


Οργανωσιακή μνήμη• Η συλλογή των δεδομένων, της πληροφορίας, της

γνώσης, ακόμα και της σοφίας που αναπτύσσεται στον οργανισμό συνήθως αποθηκεύεται σε μια βάση γνώσης, προκειμένου να εξορυχτεί σε δεδομένη στιγμή και να τύχει περαιτέρω επεξεργασίας για να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά.

• Η συλλογή και η αποθήκευσή της είναι μεν πολύ σημαντική, αλλά αποτελεί διαδικασία ρουτίνας που δεν δίνει άμεσο αποτέλεσμα στον οργανισμό.


Οργανωσιακή μνήμη• Οργανωσιακή μνήμη: πληροφορία, γνώση και εμπειρία

που μπορεί να μεταφερθεί και να εφαρμοστεί σε παρούσα κατάσταση του οργανισμού, χωρίς η χρήση της να συνεπάγεται απαραίτητα βελτίωση στον οργανισμό.

• Δεν υποκαθιστά τη νοημοσύνη, αλλά την εξυπηρετεί κα συχνά την ενισχύει.

• Οργανωσιακή μνήμη: υγιής, εφόσον αντανακλά τη γνώση σε διάφορα μέρη οπουδήποτε μέσα στον οργανισμό.

• Π.χ. ένα τμήμα γνώσης απολεσθεί, (καταστραφεί ένα έγγραφο) τότε θα πρέπει να υπάρχει και σε κάποιο άλλο σημείο του οργανισμού, και ένα σύστημα διαχείρισης εγγράφων θα πρέπει να το εντοπίσει και να το ανακτήσει σχετικά εύκολα.


• Οργανωσιακή μνήμη: αποτελεί μια τυποποιημένη διαδικασία κατάθεσης και ανάκτησης γνώσης.

• Οργανωσιακή μνήμη: πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και με σύνεση.

• Διαφορετικά, η χρήση της μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους προς την επιχείρηση.

• Πχ. αν η εταιρία δείξει υπέρμετρη εμπιστοσύνη σε παρελθούσα γνώση, ενδέχεται να μην έχει ευελιξία σε επικείμενες αλλαγές των συνθηκών.

• Σε μια τέτοια περίπτωση, η εμμονή στο παρελθόν μπορεί να οδηγήσει σε πόλωση, τάσεις συντηρητισμού, επανάληψη των λαθών του παρελθόντος, άρνηση για επαναξιολόγηση ιδεών, προτάσεων και λύσεων, εμπόδια για καινοτομία.

• Σε αυτό το σημείο επεμβαίνει ο παράγοντας οργανωσιακής κουλτούρας που υποδεικνύει τον τρόπο


Οργανωσιακή μνήμη

IS στη διαχείριση γνώσης• Οι βάσεις γνώσης που παρέχουν αποτελούν ένα καλό

εργαλείο που συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στην κατανόηση των διαδικασιών της προσπέλασης, της αλληλεπίδρασης, του διαμοιρασμού, αφού δίνει άμεσα αποτελέσματα στο χρήστη.

• Ωστόσο, δεν είναι λίγα εκείνα τα γνωστικά συστήματα που δεν είναι γρήγορα, δεν είναι εύχρηστα, παρουσιάζουν προβλήματα ή δεν έχουν δυνατότητα παραμετροποίησης και αναβάθμισης.

• Για το λόγο αυτό, έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο των προϋποθέσεων που θα πρέπει να τηρούν τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών που διατίθενται σε έναν οργανισμό, προκειμένου να επηρεάσουν θετικά και αποτελεσματικά τη ροή και διαχείριση της γνώσης του οργανισμού. Prof. Dimitrios P. Kamsaris 116

IS στη διαχείριση γνώσης• ERP (Enterprise Resource Planning)

• IRIS (Integrated Resource Information System).

• EDMS (Electronic Document Management Systems),

• VPN (Virtual Private Network)

• SAN (Storage Area Network)

• intranet


Διαδικασίες Διοίκηση Γνώσης

• δημιουργία και συλλογή,

• οργάνωση και αποθήκευση,

• μεταφορά και διάχυση,

• χρησιμοποίηση και εφαρμογή.


Στάδια διαχείρισης γνώσης• Δημιουργία γνώσης:

• Όταν εργαζόμενοι ανταλλάσουν απόψεις, εμπειρίες,γνώση, προβληματισμούς, ένα άτομο διαβάζει ή μαθαίνειή καταλαβαίνει κάτι για πρώτη φορά.

• Πηγές:

• τμήμα έρευνας και ανάπτυξης

• εργαζόμενους, ομάδων σκέψης, Δελφών, θύελλαεγκεφάλων, ομάδες έργου, ομάδες ποιότητας

• προμηθευτές και πελάτες

• διοίκηση και την αξιοποίηση της διαφορετικότητας

• κουλτούρα που ενθαρρύνει και ανταμείβει τη δημιουργίακαι ανταλλαγή γνώσης

• εξαγορά εταιριών που διαθέτουν τεχνογνωσία ή άλλεςμορφές γνώσης

• μίσθωση και συνεργασία ειδικών εξωτερικών συμβούλωνProf. Dimitrios P. Kamsaris 119

• Συλλογή και απεικόνιση:

• Σημαίνει σύλληψη, κωδικοποίηση και αποθήκευσητης γνώσης σε μορφή που να μη χαθεί, αλλά και πουνα μπορεί να συνδυαστεί ώστε να παράγει καινούριαγνώση.

• Εδώ είναι ο ρόλος των πληροφοριακώνσυστημάτων.

• Πληροφορία: Όλα τα γεγονότα και δεδομένα πουοργανώνονται για να χαρακτηρίσουν καιπεριγράψουν μια συγκεκριμένη κατάσταση,συνθήκη, πρόκληση ή ευκαιρία.



• Μετασχηματισμός και μεταφορά:

• Σύνθεση, δημιουργία νέας γνώσης, μεταφορά της.

• Δημιουργείται γνώση, μοιράζεται και ανταλλάσσεταιμεταξύ των εργαζομένων, να συζητιέται.

• Διαδικασίες που υποστηρίζουν τη διακίνηση γνώσης:

– οι περιγραφές καθηκόντων,

– γραπτές αναφορές,

– παρουσιάσεις,

– εναλλαγή θέσεων,

– καθοδήγηση,

– διήγηση ιστοριών για το παρελθόν της επιχείρησης πουαφορούν επιτυχίες ή αποτυχίες.

• Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κουλτούραεμπιστοσύνης, το ψυχολογικό συμβόλαιο σεισορροπία και το αίσθημα ασφάλειας



• Εφαρμογή γνώσης:

• Μέσω βάσεων δεδομένων: διατήρηση πληροφοριώνπου μπορούν να αξιοποιηθούν και να συνδυαστούν(στοιχεία πελατών, παρουσιάσεις σε πελάτες,προμηθευτές, υλικό μάρκετινγκ, πρακτικάσυναντήσεων, εγχειρίδια πολιτικών, κατάλογοιτιμών, ερευνητικές αναφορές, μελέτες, εκπαιδευτικάπακέτα κλπ).

• Χάρτες γνώσης/ ικανοτήτων: αφορά γνώσεις/δεξιότητες/ εξειδικευμένη γνώση που έχει τοανθρώπινο δυναμικό και μπορεί να αξιοποιηθεί.

• Δίκτυα γνώσης: ατομικά και επιχειρησιακά όπωςchating, talk rooms, e-learning, discussion forums,learning groups, best practices sessions,multifunctional project teams.



ΜΜΕ και διαχείρισης Γνώσης• Ποιοτικώς, θα μπορούσε να οριστεί ως μία

ανεξάρτητη επιχείρηση, η οποία διοικείται από τονιδιοκτήτη/ επιχειρηματία ή τους ιδιοκτήτες/συνεταίρους και κατέχει ένα μικρό μερίδιο αγοράς.

• Σύμφωνα με τον Οργανισμό ΟικονομικήςΣυνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α. ή OECD2000), την Ευρωπαϊκή Ένωση (CEC, 1996), τοΤμήμα Εμπορίου και Βιομηχανίας της Βρετανίας(DTI, 1999) και τον οργανισμό “Small BusinessService” της Βρετανίας (SBS, 2000) μικρομεσαίεςεπιχειρήσεις θεωρούνται οι επιχειρήσεις πουαπασχολούν λιγότερους από 250 εργαζομένους.


• Άξονες, που οδηγούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσειςπρος τη διοίκηση γνώσης:

• την προοπτική «έλξης» (“pull” perspective) και

• «ώθησης» (“push” perspective).


ΜΜΕ και διαχείριση Γνώσης

Pull perspective• Προοπτική έλξης (pull perspective): αναφέρεται στα

δυνητικά οφέλη ή βελτιώσεις, που είναι ζωτικής σημασίας για τις μικρές επιχειρήσεις.

• Η γνώση θεωρείται ως βασικό στοιχείο και στρατηγικό πλεονέκτημα, μπορεί να συντελέσει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των οργανισμών.

• Τα πιο σημαντικά οφέλη της διοίκησης γνώσης, ανάμεσα σε πολλά άλλα, είναι η βελτίωση ανταγωνιστικότητας, η αποδοτικότητα, η λήψη αποφάσεων, η οργανωσιακή μάθηση, η καινοτομία, η ανταπόκριση στις ανάγκες των πελατών και η διάχυση γνώσης.

• Όλα τα παραπάνω οδηγούν προς μία μόνο κατεύθυνση: τη βελτίωση και τη δημιουργία αξίαςProf. Dimitrios P. Kamsaris 125

Push perspective

• Προοπτική ώθησης (push perspective): αναφέρεται στους εξωτερικούς παράγοντες, που οδηγούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προς τη διοίκηση γνώσης.

• Ο βασικότερος παράγοντας είναι ο αυξανόμενος ανταγωνισμός, ο οποίος βιώνεται εντονότερα από τις μικρές επιχειρήσεις λόγω του ότι είναι πολυάριθμες και επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες εταιρίες.

• Η παγκοσμιοποίηση και η απελευθέρωση της αγοράς δημιουργούν ένα «παγκόσμιο χωριό», στο οποίο ο ανταγωνισμός γίνεται ακόμη εντονότερος


Πρακτικές διαχείρισης γνώσης MME:

• Καταγραφή και αποθήκευση ρητής γνώσης είναιελλιπής. Ο ιδιοκτήτης/ επιχειρηματίας λειτουργεί ωςαποθετήριο γνώσης.

• Τα μέλη της επιχείρησης κατέχουν κοινή γνώση σεβάθος και εύρος. Η κοινή γνώση βοηθάει στηνοργάνωση των εργασιών διευκολύνοντας τημεταφορά και εφαρμογή γνώσης.



• Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από τη φύση τους καιλόγω των επιτηδευμένων μηχανισμών τους, έχουντην ικανότητα να αποφεύγουν τις παγίδες από τηναπώλεια γνώσης.

– Οι στενοί δεσμοί μεταξύ των μελών της επιχείρησηςλειτουργούν ως φραγμός στην αποχώρηση τωνεργαζομένων.

– Σε περιπτώσεις αποχώρησης εργαζομένων, υπάρχουνάφθονες διαθέσιμες πηγές γνώσης, οι οποίες μπορούν νακινητοποιηθούν για να καλύψουν άμεσα το κενό.


• Επιδέξιες στην αξιοποίηση των εξωτερικών πηγώνγνώσεων.

– Έχουν περιορισμένους πόρους και δεν μπορούν νακαταβάλουν προσπάθειες για δημιουργία γνώσης,αναζητούν τη γνώση έξω.

• Διαχειρίζονται τη γνώση με το «σωστό τρόπο – τονανθρωπιστικό τρόπο».

– Η χρήση της τεχνολογίας περιορίζεται σε ενέργειεςαυτοματοποίησης (ταμειακών μηχανών) και

– για πληροφοριακούς σκοπούς (αποθήκευση των στοιχείωντων εργαζομένων σε βάσεις δεδομένων).



Παράγοντες αξιοποίησης γνώσης: • Ηγεσία και υποστήριξη διοίκησης:

– ρόλος είναι κρίσιμος για την ανάπτυξη, υποστήριξη καιαφοσίωση στη θέσπιση ενός συστήματος διοίκησηςγνώσης.

• Κουλτούρα: προσδιορίζει τα πιστεύω, αξίες, νόρμεςκαι κοινωνικά έθιμα, τα οποία ορίζουν πράξεις καισυμπεριφορά ατόμων στον ένα οργανισμό.

– Η υποστήριξη της κουλτούρας στη διοίκηση γνώσηςιεραρχεί υψηλά την αξία της γνώσης και ενθαρρύνει τηδημιουργία, διάχυση και εφαρμογή της.

– Η μεγαλύτερη πρόκληση για την διοίκηση και εφαρμογήγνώσης, είναι η ανάπτυξη μίας τέτοιας κουλτούρας.


• Τεχνολογία: κλειδί εφαρμογής διοίκησης γνώσης.

– Καθιστά δυνατή τη γρήγορη αναζήτηση, πρόσβαση καιανάκτηση της πληροφορίας και υποστηρίζει τη συνεργασίακαι επικοινωνία μεταξύ των μελών ενός οργανισμού.

– Αποτελεί μόνο ένα εργαλείο της διοίκησης γνώσης και όχιτην ύστατη λύση.

• Στρατηγική και Σκοπός:

– μία ξεκάθαρη και καλά σχεδιασμένη στρατηγική αποτελείτο μέσο, που θα οδηγήσει τη διοίκηση γνώσης στηνεπιτυχία.

– Η στρατηγική διοίκησης γνώσης πρέπει να ευθυγραμμιστείή να ενσωματωθεί με την επιχειρησιακή στρατηγική.


Παράγοντες αξιοποίησης γνώσης:

• Μέτρηση: βάση για αξιολόγηση, σύγκριση, έλεγχοκαι βελτίωση της απόδοσης της διοίκησης γνώσης.

– Εντοπίζει πρόοδο, τα οφέλη και την αποτελεσματικότητατης διοίκησης γνώσης.

• Οργανωσιακή Υποδομή: προϋποθέτει ανάθεσηρόλων και δημιουργία ομάδων, που εκπληρώνουνσυγκεκριμένες δραστηριότητες και είναι υπεύθυνεςγια λειτουργία του συστήματος διοίκησης γνώσης.

– CKO (Chief Knowledge Officer) Υπεύθυνος ΔιοίκησηςΓνώσης: επιβλέπει και καθοδηγεί δραστηριότητες για τηνεπιτυχή εφαρμογή του συστήματος διοίκησης γνώσης.



• Διαδικασίες και Δραστηριότητες: 4 στάδια τηςδιοίκησης γνώσης: δημιουργία, κωδικοποίηση,μεταφορά, εφαρμογή.

– Κυρία για τη δημιουργία επιτυχημένης “knowledge-based”επιχείρησης.

– Οργανισμοί να υιοθετήσουν μία διαδικαστική προσέγγιση(process-based view) για τη διοίκηση γνώσης.



• Κίνητρα και Ενίσχυσή τους: ένας από τους πιοσημαντικούς παράγοντες είναι η θέσπιση τωνκατάλληλων κινήτρων και ανταμοιβών για τηνενθάρρυνση των ατόμων να μοιραστούν και ναεφαρμόσουν τη γνώση.

– Η παροχή κινήτρων στους εργαζομένους συμβάλλει στηντόνωση και ενίσχυση θετικής συμπεριφοράς καικουλτούρας που απαιτούνται για την αποτελεσματικήδιοίκησης γνώσης.



• Πόροι: η επιτυχημένη εφαρμογή διοίκησης γνώσηςστηρίζεται στους διαθέσιμους πόρους τηςεπιχείρησης.

– Οικονομικοί, ανθρώπινοι πόροι και χρόνος απαιτούνται γιατην επένδυση σε ένα σύστημα διοίκησης γνώσης.

– Ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίεςδιαθέτουν περιορισμένους πόρους, η σωστή διαχείριση τωνπόρων τους για την επίτευξη αποτελεσματική διοίκησηςγνώσης αποτελεί πρόκληση και κρίσιμη διαδικασία.



• Εκπαίδευση και Επιμόρφωση:

• αποτελούν έναν άλλο σημαντικό παράγοντα για τηνεπιτυχία της διοίκησης γνώσης.

– Τα μέλη της επιχειρήσεις θα πρέπει να γνωρίζουν τηνανάγκη για τη διοίκηση της γνώσης και να τηναναγνωρίζουν ως βασικό «κλειδί» για τη βιωσιμότητα τηςεπιχείρησης.

– Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της εκπαίδευσης, καθώςεπίσης συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινής γλώσσας καιαντίληψης για τις αρχές και την έννοια που διέπουν τηδιοίκηση γνώσης.



• Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων:

• αποτελεί ένα πολυσυζητημένο θέμα στηβιβλιογραφία και η αξία της για τη διοίκηση γνώσηςέχει κοινώς αναγνωριστεί.

– Η κύρια έμφαση δίνεται στην στελέχωση, ανάπτυξη καιδιατήρηση του ανθρώπινου δυναμικού.

– Εργαζόμενοι με τις απαραίτητες δεξιότητες, με θετική τάσηγια δημιουργία και ανταλλαγή γνώσης, η συνεχήςανάπτυξή τους και η παροχή κινήτρων και ευκαιριών,αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την εφαρμογή μίαςεπιτυχημένης στρατηγικής διοίκησης γνώσης (Wong,2005).



Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα ΜΜΕ στην Εφαρμογή Διοίκησης Γνώσης

• Εσωτερικά χαρακτηριστικά των μικρομεσαίωνεπιχειρήσεων, τα οποία ευνοούν είτε εμποδίζουν τηνεφαρμογή πρακτικών διοίκησης γνώσης.

• Οι κατηγορίες διακρίνονται στις εξής:

– ιδιοκτησία και διοίκηση

– δομή

– κουλτούρα και συμπεριφορά

– συστήματα και διαδικασίες

– ανθρώπινοι πόροι


Ιδιοκτησία και Διοίκηση • Οι ΔΣ των ΜΜΕ είναι οι ιδιοκτήτες, που επιβλέπουν όλες

τις λειτουργίες και λήψη αποφάσεων: συγκεντρωτική και.

• Λιγότερα επίπεδα διοίκησης και λήψης αποφάσεων.

• Διευθυντές βρίσκονται σε άμεση επαφή με τιςκαθημερινές λειτουργίες και έχουν πλήρη ορατότητα τηςεπιχείρησης.

• Βαθύτερη και ευρύτερη αντίληψη των γνωστικώνθεμάτων

• Είναι σε θέση να αξιολογήσουν τη σημαντικότηταεφαρμογής διοίκησης γνώσης.

• Μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα συμπεριφοράς γιατη δημιουργία, διάχυση και εφαρμογή γνώσης.


Ιδιοκτησία και Διοίκηση • Είναι δύσκολο για ΜΜΕ επιχειρηματίες να αναγνωρίσουν

την ανάγκη για διοίκηση γνώσης.

• Απορροφημένοι από ενασχόλησή τους με καθημερινέςλειτουργίες, εις βάρος άλλων σημαντικών θεμάτων.

• Παλεύουν για επίλυση προβλημάτων για επιβίωση.

• Έχουν ελάχιστο χρόνο για στρατηγικά θέματα.

• Οι ΜΜΕ επιχειρηματίες στερείται ικανοτήτων διοίκησης,γιατί η τυπική μόρφωσή στη διοίκηση είναι ελάχιστη.

• Υπάρχουν αμφιβολίες για το βαθμό στον οποίοαντιλαμβάνονται την έννοια της διοίκησης γνώσης, τηνανάγκη για εφαρμογή της και τους τρόπους επίτευξης


Δομή

• ΜΜΕ: πλεονέκτημα απλή, επίπεδη, μη σύνθετης δομής.

• Εφαρμογή πρακτικών διοίκησης γνώσης καιενσωμάτωση αλλαγών, διευκολύνεται και επιταχύνεται.

• Γραμμή επικοινωνίας: μικρότερη και άμεση.

• Μειονεκτήματα: χαμηλός βαθμός εξειδίκευσης.

• Εργαζόμενοι απασχολούνται σε πολλές δραστηριότητες,με αποτέλεσμα να έχουν γενικευμένες γνώσεις.

• Έλλειψη αντίληψης συγκεκριμένης διαδικασίας.

• Εφαρμογή διοίκησης γνώσης απαιτεί βαθειά κατανόησητων διαδικασιών της από τα άτομα, ώστε να εκτελέσουνκαι εφαρμόσουν τις απαιτούμενες λειτουργίες της.

• Η ευρύτερη γενικευμένη λειτουργική δομή, μπορεί ναοδηγήσει σε ανεπαρκή εξειδίκευση στην εφαρμογήδιοίκησης γνώσης Prof. Dimitrios P. Kamsaris 141

Κουλτούρα και Συμπεριφορά • Μικρός αριθμός εργαζομένων και ενιαία εταιρική

νοοτροπία, κάνουν την επιχείρηση ως μία οντότητα καιόχι ως μία τμηματική ή λειτουργική οντότητα.

• Προσφέρει στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ισχυρά θεμέλιαγια αλλαγή, όπως η εφαρμογή διοίκησης γνώσης.

• Οι εργαζόμενοι μπορεί να αντιληφθούν ευκολότερα τουςστόχους από την εφαρμογή διοίκησης γνώσης

• Η κουλτούρα επηρεάζεται από προσωπικότητα ιδιοκτήτη.

• Αν με προσωπικότητα που συσσωρεύει τη γνώση,ελέγχει κάθε λειτουργία της επιχείρησης, δεν εμπνέειεμπιστοσύνη και τιμωρεί τα λάθη, αποτελεί εμπόδιο στηθεμελίωση ενός φιλικού περιβάλλοντος γνώσης.

• Επομένως, ο ιδιοκτήτης/ επιχειρηματίας ενδέχεται ναείναι και το βασικότερο εμπόδιο στην επίτευξη τηςδιοίκησης γνώσης (Wong and Aspinwall, 2004).Prof. Dimitrios P. Kamsaris 142

Συστήματα και Διαδικασίες • ΜΜΕ έχουν απλά συστήματα και διαδικασίες.

• Συστήματά ανθρωποκεντρικά και διαδικασίες ευέλικτεςκαι προσαρμόσιμες στις αλλαγές.

• Οι δραστηριότητες και λειτουργίες διέπονται απόάτυπους κανόνες και διαδικασίες.

• Λιγότερη επισημοποίηση και τυποποίηση στις διαδικασίεςαναστείλει εφαρμογή συστήματος διοίκησης γνώσης.

• ΜΜΕ μπορεί να αντισταθούν στην εισαγωγή ενόςκανονιστικού προγράμματος διοίκησης γνώσης.

• Εργαζόμενοι: απροθυμία στη συλλογή και αποθήκευσητης γνώσης τους σε τυπική μορφή και η ανταλλαγήγνώσης να διεξαχθεί αμεθόδευτα και ανοργάνωτα.

• Έλλειψη τυπικών διαδικασιών αναστείλει αποτελεσματικήλειτουργία ενός συστήματος διοίκησης γνώσης, ακόμηκαι εάν εφαρμόζεται Prof. Dimitrios P. Kamsaris 143

Ανθρώπινοι Πόροι • ΜΜΕ απασχολούν λιγότερους εργαζομένους, είναι

ευκολότερη η υποκίνησή τους και εφαρμογή αλλαγής.

• Εργαζόμενοι γνωρίζονται και αυξάνει την υποστήριξη τηςδιοίκησης γνώσης.

• Συνεργασία καλή και διευκολύνεται η οργάνωση τηςδιοίκησης γνώσης

• Λίγοι εργαζόμενοι σημαίνει ότι η ανάθεση πολλαπλώννέων ρόλων και αρμοδιοτήτων για διοίκηση γνώσης θααποβεί λιγότερο πρακτική.

• ΜΜΕ έχουν έλλειψη προσωπικού ανώτατης εκπαίδευσηςή εξειδίκευσης για την υλοποίηση ενός τέτοιουπρογράμματος.

• Ο.Ο.Σ.Α. (OECD): ΜΜΕ δεν διαθέτουν προσωπικό με τιςκατάλληλες πληροφοριακές και επικοινωνιακέςτεχνολογικές δεξιότητες.

• Επενδύουν λιγότερο στην εκπαίδευση των εργαζομένων


145

Δημιουργία

• Αποτελεσματικά

– Επιλογή μεθόδων για υποστήριξη καινοτομίας, σύλληψη γνώσης, υποστήριξη στρατηγικών

• Με κέρδος

– Ελαχιστοποίηση κόστους για επαλήθευση και επικύρωση γνώσης

– Επενδύσεις με τη μέγιστη ωφέλεια για νέα γνώση

– Εξωτερίκευση της υποβόσκουσας γνώσης των εμπείρων (tacit) σε σαφώς εκφρασμένη με προϋπόθεση την εσωτερική ασφάλεια των εργαζομένων


146

Αξιοποίηση

• Αποτελεσματικά

– Επιλογή μεθόδων για τη μετατροπή μεθόδων σε πρακτική

– Επιλογή του τρόπου εφαρμογής της γνώσης

• Με κέρδος

– Καταλληλότερη επιλογή μεθόδων

– Καλύτερη δυνατή χρήση της γνώσης


147

Έγκριση ΔιοίκησηςΑπεικόνιση κατάστασης

Σχεδιασμός στρατηγικήςΕναλλακτικές πρωτοβουλίες

Κόστος/ΩφέλειαΔΓ Προτεραιότητες

ΔΓ Απαιτήσεις

Απόκτηση γνώσης

Μεταφορά γνώσης

Εφαρμογή γνώσης

Συντονισμός δραστηριοτήτων ΔΓ

Παρακολούθηση ΔΓ

Διευκόλυνση ΔΓΔιαχείριση στοιχείων γνώσης

Κίνητρα

Υποδομή

Εισαγωγή ΔΓ στον Οργανισμό


148

Απεικόνιση κατάστασης

• Δημιουργία knowledge landscape map:

– Πρακτικές και πολιτικές ΔΓ

– Δυνατότητες παρακολούθησης Γνώσης (αποτελέσματα και απόδοση σχετικών δραστηριοτήτων)

– Εξασφάλιση γνώσης (sharing, patents, προσωπικό)

– Ανάλυση ωφέλειας

– Κίνητρα και αντικίνητρα

– Υποδομές (πληροφορική, δίκτυα)


149

– Συγκεκριμένες Διεργασίες (lessons learned, ερευνητικά-εκπαιδευτικά προγράμματα κλπ)

– Υπάρχοντες Πόροι Γνώσης

• ποιοι είναι, που βρίσκονται, πως χρησιμοποιούνται, σε τι χρησιμεύουν, ποια κατάσταση έχουν

• Ανάλυση επιτακτικών αναγκών, ευκαιριών, αδύνατα και ισχυρά σημεία υπάρχουσας γνώσης (threats, opportunities, weakness, strengths, TOWS)

– Παράδοση σε θέματα ανάπτυξης και χρήσης γνώσης

– Ο ρόλος της γνώσης στις λειτουργίες (χρήση και ανάπτυξη εξειδίκευσης, επίπεδα εξειδίκευσης,



150

– Γνώσεις για δημιουργία και παράδοση προϊόντων και υπηρεσιών

• Χρήση τεχνολογίας και εξειδίκευσης

• Ροές της γνώσης στη δημιουργία και παράδοση προϊόντων και υπηρεσιών

– Ο ρόλος της γνώσης σε σχέση με τους πελάτες/χρήστες

• Γνώσεις marketing, πωλήσεων, δημόσιων σχέσεων

• Απόκτηση και ανάλυση γνώσης για τους πελάτες/χρήστες

• Βαθμός χρήσης της γνώσης για ενίσχυση κύκλου εργασιών



151

Στρατηγική ΔΓ

• Στρατηγική γνώση: η γνώση για πελάτες, ανταγωνιστές, προμηθευτές, τεχνολογίες, κανονισμούς, υποκατάστατα υπηρεσιών – προϊόντων

• Πρόβλημα: Επιλογή γνώσης που χρειάζεται ο οργανισμός

– Παράδειγμα 1: δημιουργία και χρήση γνώσης για νέα προϊόντα σε φαρμακοβιομηχανίες

– Παράδειγμα 2: επαναχρησιμοποίηση μεθόδων και λογισμικού για ψηλότερη παραγωγικότητα σε μια εταιρία πληροφορικής

– Παράδειγμα 3: πρόβλεψη αναγκών χρηστών


152

Βασικά ερωτήματα

• Ποιο αντικείμενο γνώσης είναι ζωτικής σημασίας (πελάτες, παραγωγή, προμηθευτές);

• Πόσο ευρέως διαχέεται εσωτερικά και εξωτερικά του οργανισμού;

• Σε ποιο βαθμό τεκμηριώνεται;

• Ποια είναι η σωστή ροή της γνώσης; Από πάνω προς τα κάτω (top-down) ή αντίθετα (bottom-up);

• Σε ποια σημεία το περιβάλλον γνώσης χρειάζεται βελτίωση;

• Να δημιουργούμε ή να αγοράζουμε γνώση;

• Μέθοδοι αξιολόγησης γνώσης


153

Εναλλακτικά σχέδια

• Μέθοδος:

– Από τα γενικά προς τα ειδικά

– Κατασκευή μονοσέλιδων περιγραφών για σημαντικές λειτουργίες διαχείρισης γνώσης (critical knowledge function, CKF)

– Ομαδοποίηση δραστηριοτήτων ΔΓ με εναλλακτικές λύσεις

– Παράδειγμα

• Υποδομή: Lessons Learned program, Knowledge bases with ontologies, κλπ

• Δημιουργία πηγών γνώσης: απόκτηση γνώσης, ενημέρωση Knowledge bases, μετασχηματισμός και ενσωμάτωση γνώσης σε λειτουργίες


154

Προτεραιότητες για ΔΓ

• Ποια εναλλακτικά σχέδια έχουν προτεραιότητα για την εξυπηρέτηση των στόχων του οργανισμού

• διάκριση στόχων σε μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους

• κατάταξη και χρονοπρογραμματισμός

• με βάση τις υπάρχουσες υποδομές


155

Καθορισμός Απαιτήσεων

ΤΙ – ΠΟΥ – ΠΟΤΕΠροσδιορισμός μορφών γνώσης που απαιτούνται για την ποιοτική αναβάθμιση της εργασίας (ανθρώπων και διαμεσολαβητών – agents)Χρονικός προσδιορισμός απαιτούμενης γνώσηςΠροσδιορισμός Points of Action


156

Απόκτηση Γνώσης

• Χειρισμός της γνώσης

– Εργαλεία περιγραφής

– Εργαλεία αναπαράστασης (κανόνες συμπερασμού)

• Επίπεδα γνώσης

– WHY καθορισμού στόχου

– THAT συστηματική περιγραφή γνώσης

– HOW λήψης αποφάσεων

– KNOWHOW ρουτίνας, αυτόματη, μη εκφρασμένη (tacit)

– Glimpsed δεν έχει κατανοηθεί ούτε αφομοιωθεί (tacit)


157

Υποδομές

• Intranet/Internet, e-mail

• Groupware/collaboration, e-learning tools

• Αποθήκη γνώσης και βάσεις δεδομένων συλλογικής μνήμης

• Χάρτης υπάρχουσας γνώσης

• Global Knowledge sharing system

• Knowledge navigation tools

• KDD software, Knowledge bases, intelligent agents

• Βασικός σκοπός η διαχείριση των κεφαλαίων γνώσης και η επαναχρησιμοποίηση/ αξιοποίησή τους


158

Βασικά θέματα

• Ευρεία άποψη για την εισαγωγή ΔΓ στον οργανισμό

• Εστίαση στους στόχους του οργανισμού με σαφώς διατυπωμένα οφέλη

• Δημιουργία ομάδας ΔΓ αποκλειστικής απασχόλησης

• Μέθοδοι αξιολόγησης ωφελειών από την εφαρμογή της ΔΓ

• Εισαγωγή κινήτρων για ΔΓ (καινοτόμες λειτουργίες, διάχυση, σύλληψη γνώσης)


159

Βασικά θέματα

• Εισαγωγή και διδασκαλία εργαλείων μετα-γνώσης (οντολογίες, ταξινομίες κλπ)

• Επιβεβαίωση ότι η ΔΓ δίνει ευκαιρίες, δυνατότητες, κίνητρα και άδειες για άσκηση δραστηριότήτων με βάση τη γνώση

• Δημιουργία υποστηρικτικής υποδομής για τη διευκόλυνση εφαρμογής αποδοτικών μεθόδων ΔΓ

• Συνεργασία με ΟΛΟ το προσωπικό ανεξαρτήτως θέσης και είδους εργασίας


160

Η ομάδα ΔΓ

• Μελετά τον οργανισμό, καθορίζει τις προτεραιότητας εισαγωγής και διαχείρισης γνώσης

• Στρατηγική διάσταση στη διαχείριση γνώσης

– στρατηγική = γνώση

• Καθορισμός απαιτήσεων για κίνητρα και υποδομές ΔΓ

• Μελέτη λειτουργιών γνώσης: Πώς οι εργαζόμενοι και ο οργανισμός δημιουργεί, διαχέει και εφαρμόζει τη γνώση


161

Οργάνωση γνώσης


162

Σύλληψη γνώσης: Ευρετηρίαση


163

Σύλληψη γνώσης:Ανάκτηση πληροφορίας


164

Σύλληψη γνώσης:Επεξεργασία κειμένου

Lexical analysis to identify words from characters

Eliminating stopwords occuring frequently

Stemming Eg. Connect is stem for connected, connecting, and connections

Full text indexing

Thesaurus index terms synonyms and near synonyms

Text compression to cope with information overload


165

Σύλληψη γνώσης:Μηχανές αναζήτησης


166

Αξιολόγηση γνώσης:OLAP: On-line Analytical Processing

Πολυδιάστατη ανάλυση δεδομένων

Επιτρέπει στο χρήστη να «παρατηρήσει» τα δεδομένα με διαφορετικούς τρόπους και πολλές διαστάσεις

Τεχνική: η περιστροφή ενός κύβου δεδομένων (υπερ-επιπέδου)


167

Αξιολόγηση γνώσης:Εξόρυξη γνώσης

• Data Mining and Knowledge discovery

• Μια μεθοδολογία από τρία βασικά βήματα για την ανακάλυψη προτύπων συμπεριφοράς και συσχετίσεων από μεγάλους όγκους δεδομένων

– Προ-επεξεργασία δεδομένων

– Ανακάλυψη προτύπων με τη χρήση τεχνικών μηχανικής μάθησης (ομαδοποίηση-clustering, ταξινόμηση – classification – decision trees, ανάλυση σειρών – sequential mining) και σύγχρονων αλγοριθμικών τεχνικών (neural network, genetic modeling algorithms)

– Λήψη αποφάσεων, κατασκευή μοντέλων


168

Αποθήκευση γνώσης:Αποθήκες δεδομένων

• Data Warehousing

• Database with query and reporting tools

• Stores current and historical data from internal and external sources

• Data mart – subset of data warehouse which contains summarized or highly focused data for certain users


169

Παρουσίαση γνώσης: visualization

• Modelling – way of representing objects e.g. journal covers, weather maps, flows of citations

• Rendering – makes computer generated image look like photograph e.g texture mapping

• Virtual reality


Βιβλιογραφία • Abram, S. (1997) “Post information age positioning for special librarians: is

knowledge management the answer?” Information Outlook, v.1, no.6, June

• Boeri, R. J. & Hensel M.(1998) “Special librarians and enterprise knowledge management,” Emedia, v.11, no. 4,

• Broadbent, M. (1998). “The phenomenon of knowledge management: what does it mean to the information profession?” Information Outlook, v.2, no.5,

• Chase, R. L. (1998) “Knowledge navigators”, Information Outlook, v.2, no. 9.

• Corcoran, M& Jones. R (1997) “Chief knowledge officers? Perceptions, pitfalls & potential,” Information Outlook, v.1, no.6,

• Cropley, J. (1998) “Knowledge management: a dilemma,” Business Information Review, v.15, no.1.

• Davenport, T. & Prusak L (1998). Working knowledge: how organizations manage what they know. Boston, Harvard Business School Press.

• Davenport, T. H. “Some principles of knowledge management,” διαθέσιμο στις 22-8-00: http://www.bus.utexas.edu/kman/kmprin.htm

• Dillon, M. (1999) “Knowledge management opportunities for libraries and universities,” Intenational Summer School on the Digital Library, Tilburg

• DiMattia, S & Oder. N (1997) “Knowledge management: hope, hype, or harbinger?” Library Journal, v.122, no.15.


Βιβλιογραφία • Kennedy, ML (1997). “Building blocks for knowledge management at Digital

Equipment Corporation: the WebLibrary,” Information Outlook, v.1, no.6,.

• Lettis, L. (1999) “Be proactive: communicate your worth to management!” Information Outlook, v.3, no.1

• Perez, E. (1999) “Knowledge management in the library - not,” Database, v.22,.

• Steele, NO. (1997) “Corporate makeover: UTC revamps its library,” Library Journal,

• Stoker, D. (1999) “Wanted - an innovative and visionary evidence based knowledge management librarian,” Journal of Librarianship and Information Science,.

• Horibe, (1999). Managing knowledge workers: new skills and attitudes to unlock the intellectual capital in your organization. Toronto, John Wiley & Sons.

• Klein, D A. (1998). The strategic management of intellectual capital. Boston, Butterworth-Heinemann.

• Martin, W J. (2000) “Approaches to the measurement of the impact of knowledge management programmes,” Journal of Information Science, v.26, no.1

• Matarrazo, JM. & Connoly S (1999). Knowledge and special libraries. Boston, Butterworth-Heinemann.


Leadership & Management

διαχείριση γνώσης