Skarpety NA PRZESTRZENI WIEKÓW

Skarpetki towarzyszą nam w życiu codziennym od setek lat. Nie przywiązujemy zazwyczaj do nich zbyt dużej wagi i często podchodzimy do nich lekceważąco. Jednak skarpetki to bardzo ważny element garderoby, od którego zależy nasz komfort podczas poruszania się, a także prawidłowa temperatura organizmu. Jak wyglądały skarpetki kilkaset lat temu? Z czego były produkowane?

Historia skarpetWPROWADZENIE

Według ekspertów skarpetki istniały już w epoce kamienia łupanego (Stone age) i były wykonane ze skóry zwierzęcej i wiązane dookoła kostki.

Historia skarpetPIERWSZE SKARPETY

Najstarsze dziergane skarpety znaleziono w Egipcie. Ich datę pochodzenia szacuje się na 300-500 lata naszej ery. Zostały wykonane techniką naalbinding, która przypomina szycie lub plecenie sieci rybackich.

Najstarsza zachowana para skarpet, David Jackson

Historia skarpetSTAROŻYTNA GRECJA

O skarpetkach prawdopodobnie pierwszy raz napisał grecki poeta Hezjod w VIII wieku przed naszą erą. Jego opis dotyczył tak zwanych piloi, czyli skarpet ze splątanych zwierzęcych włosów.

Historia skarpetSTAROŻYTNA GRECJA

Historia skarpetSTAROŻYTNY RZYM

Z kolei Rzymianie do II wieku naszej ery w roli skarpet używali pasów skóry lub plecionych tkanin, które owijali dookoła stóp. Później zaczęli nosić udones. Były one szyte z plecionych tkanin i zakładane na stopę.

Historia skarpetSTAROŻYTNY RZYM

Historia skarpetŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI

Wraz z pojawieniem się dziewiarstwa w Europie zaczęto nosić dziergane rajtuzy. Kobiety ukrywały je pod sukniami do XX wieku, natomiast mężczyźni je eksponowali np. spod krótkich okryć wierzchnich. Rajtuzy służyły do okrywania męskich nóg od czasów średniowiecza do XVII wieku n.e. Na początku były dopasowane, wełniane i okrywały również stopy, tak jak robią to dzisiejsze rajstopy.

Na początkach wieku XV rajtuzy często były różnobarwne - jedna nogawka w jednym kolorze, a druga w innym, lub nawet jedna w dwóch różnych kolorach. Do XVI w. rajtuzy zostały podzielone na dwie części: ● bryczesy - okrywające górną część nóg i sięgające poniżej kolana, ● pończochy - zakładane na stopy i okrywające łydki.

Historia skarpetŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI

Historia skarpetŚREDNIOWIECZE I WIEK XVI

Szczegół zTriumph of May, Francesco del Cossa Ferrara, około 1470

Szegół z obrazu Sandro Botticell, około 1470 Obraz Françoisa Clouet, około 1556

Została stworzona przez Williama Lee, angielskiego wynalazcę, w 1589 roku. Pozwalała na sześć razy szybszą produkcję skarpet niż gdyby robić to ręcznie. Jej zasada działania pozostaje w użytkowaniu do dzisiaj. Na początku za jej pomocą można było produkować tylko skarpety z wełny, jednak usprawnienia pozwoliły również na produkcję z jedwabiu. Produkcja maszynowa wyparła ręczną na dobre dopiero w XIX wieku.

Historia skarpetPIERWSZA MASZYNA DZIEWIARSKA

Maszyna dziewiarska, John Beniston

W XVIII wieku modne było posiadanie skarpet przyzdobionych skomplikowanymi haftami. Co więcej można w nich było znaleźć specjalne wyściółki, mające za zadanie nadać łydce bardziej okrągły i muskularny kształt.

Historia skarpetMODNE SKARPETY W XVIII w.

Historia skarpetMODNE SKARPETY W XVIII w.

Elijah Boardman, Ralph Earl, 1789. Ludwik XIV, Nicolas de Largillère, 1711 Wielbiciel muzyki, Cornelis Troost, 1736

Historia skarpetREWOLUCJA FRANCUSKA

Nadszedł czas rewolucji francuskiej i bunt klasy pracującej. Nie mogła ona sobie pozwolić na noszenie jedwabnych bryczesów i pończoch, więc nosiła spodnie zakrywające całe nogi. Ich polityczny sukces przyczynił się również do popularyzacji spodni. Mężczyźni zaczęli je nosić na co dzień zamiast bryczesów i pończoch, w związku z czym spadło zapotrzebowanie na pończochy. Pończochy zaczęły się stopniowo skracać i być nazywane skarpetami.

Rewolucja FrancuskaSANS - CULOTTES

Sans-culotte, Louis-Léopold Boilly (1761–1845)

Historia skarpetPO REWOLUCJI

Portret Barona Schwitera, Eugène Delacroix, około 1827

Portret Nicolas-Pierre Tiolier, François-Édouard Picot, 1817

Rutger Jan Schimmelpenninck z żoną i dziećmi (fragment), Pierre-Paul

Prud'hon (1801-02)

Prostokątna tkanina służąca do owijania stóp, używana była dawniej w Polsce, zamiast skarpet i pończoch. Pod koniec czasów saskich (1697-1763) zostały wyparte przez skarpety, jednak nadal ceniono je w wojsku ze względu na łatwość prania i lepsze utrzymywanie ciepła. Nieprawidłowe założenie onucy powodowało bolesne otarcia. W wojsku przetrwały do lat 80.

Historia skarpetONUCE

Żołnierz w okopie suszy onuce, Czy Rosjanie chcą wojny?, Gorelov Y.G, 1962

Damskie suknie zaczęły się powoli skracać, stopniowo odsłaniając łydkę, a później sięgając do kolana. Pończochy znów wróciły do łask, tym razem jednak w wersji dla kobiet. W 1938 pojawił się nylon. Do tej pory skarpety i pończochy były wykonywane z jedwabiu, bawełny lub wełny. Pojawienie się nylonu dało początek mieszaniu dwóch różnych przędz, które kontynuowane jest do dzisiaj. Ceniono go za elastyczność i wytrzymałość.

Historia skarpetXX WIEK

Erik Liljeroth, Nordiska museet

Historia skarpetXX WIEK

Aktorzy Douglas Fairbanks (w skarpetkach) i

Mary Pickford (w pończochach), lata 20 Dziecko w podkolanówkach,

Alexander Allison, 1921Skarpetki do sandałów?, City of

Toronto Archives, 1937

Obecnie produkowane są w czterech podstawowych długościach: ● bardzo długie (zakolanówki),● długie (podkolanówki),● standardowe (ok. 8 cm ponad kostkę), ● stopki (do połowy kostki).

Materiał używany do ich produkcji zależy od przeznaczenia skarpet. Musi zapewniać stopie jak największy komfort i możliwość oddychania. Skarpety uniwersalne, eleganckie i sportowe produkowane są najczęściej z bawełny, z dodatkiem włókien sztucznych takich jak poliamid czy lycra. W skarpetach przeznaczonych do uprawiania sportów zimowych często wykorzystywana jest wełna. Specjalne modyfikacje włókien, np. dodawanie jonów srebra mogą zapewnić skarpetkom specjalne właściwości i nadają im cechy technologicznego zaawansowania.

Historia skarpetSKARPETY DZIŚ

PHP Derby

56-400 Oleśnicaul. Moniuszki 19bPolska

tel: (+48) 71 398 42 69fax: (+48) 71 398 17 71

www.skarpetyderby.pl