Upload
mustafa-tayar
View
904
Download
21
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Food Safety Halal food
Citation preview
Prof.Dr.Mustafa TAYARU.Ü.Veteriner Fakültesi
Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü
3
54321
Bir anne anlatıyor
5
Bir yemeğin bedeli ölüm
BM Nüfus Fonu Yusuf Efe Özkan
19
Nüfus artış hızının yüksek olduğu 1950-1970’li yıllarda
ÇÖZÜM!!!Yeşil Devrim
Yüksek verimli tohumlukların kullanılması Monokültür: Sürekli aynı tür ve çeşidin yıllar
boyunca yetiştirilmesiYoğun girdi kullanımı
PestisitlerGübrelerHormonlarSulamaFosil yakıtlar (Enerji)
İthalat-ihracat
BSE Krizi (1990- ...)
BSE’den 2009 yılına kadar 165 kişiyi öldürdü
Tedbir olarak 4.4 milyon sığır imha edildi. Pek çok işletme
kapandı •Dioksin Krizi (1999-2000)
•Şap Hastalığı Krizi (2001)
•Kuş gribi krizi (2004)
•Domuz gribi krizi (2010)John Gummer,
İngiltere Tarım Bakanı (6 Mayıs 1990)
YaşananDeneyimler
Sorunlar
Sürdürülebilirlik
Küreselleşme
Gelişen dünya ticareti - pazarlar
Artan dünya nüfusu
Diyetle ilgili hastalıklar
Yaşlanan nüfus
Obezite
Tüketici talebi
Etik, güvenlik , sağlık, fiyat
İklim değişikliği-çevre
KÜRESEL GIDASORUNLARI
• İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
• Yağış rejimi değişikliği • Sel ve su baskınları
• KURAKLIK
• Sıcaklık artışı• Çölleşme
• SU YÖNETİMİ
• Havza yönetimi• Modern sulama sistemleri
• GIDA GÜVENCESİ
• Arz – talep dengesizliği• Fiyat artışları
• GIDA GÜVENLİĞİ
• Halk sağlığı• Güvenli gıda tüketimi
• SALGIN HASTALIKLAR
• Kuş Gribi,Domuz gribi,BSE• Sınır aşan hastalıklar
Gıda güvenliği önem kazandı Gıda üreticilerinin güvenli gıda
üretme çabaları – HACCP sistemiYasal otoritelerin gıda zincirini
kontrol altında tutma çabalarıUluslararası gıda ticaretinde
kullanılan mevcut standartlarda gıda güvenliğinin ağırlık kazanması
Dünyada yaşanan gıda skandalları ve tüketicilerin güveninin otoritelere sarsılması
İletişim Internet Asparagas habercilik
Dioksin krizi
BSE hastalığı
“GDO” aldatmaları
Şap hastalığı
YaşananDeneyimler
Kalp hastalıklarıKanserTansiyon
Kronik karaciğer hastalıklarıKazalar
Şeker hastalığıPnömoni ve influenzaEnfeksiyöz hastalıklarBöbrek hastalığıKan enfeksiyonları
Gıda ile ilgiliAlkol ile ilgiliDiğer etkenler
Anahtar
Ölüm oranı 100,000 kişide
Ölüm nedenleri
İTHALAT-İHRACAT
Bu adam 1 kutuda…
5 Kıta
60 Ülke
35 Ürün
…getirir.
Hepsi bir piza’da!HamurFransa İngiltere Polonya ABDMayaİngiltereİrlandaAlmanya TuzİngiltereFransa Çin
ŞekerBrezilyaEdonezyaJamaikaİngiltere
Domates salçasıİtalyaİspanyaYunanistanFransa Hollanda
BaharatYunanistan, Italyaİspanya, Kenya, Uganda, Tanzaniy, Fas
Diğer ürünler…, Peynir: İsviçre, İrlanda, Fransa , Italya İspanya, İngiltere,Hollanda; Salam İrlanda, Hollanda, Almanya , İngiltere, Şili, Brezilya, Belçika; Piliç, Brezilya, İrlanda, İngiltere, Hollanda, Almanya ; Acı biber Afrika, Asya, Güney Amerika; Balık Falkland Adaları; İspanya; Izlanda, Danimarka; Pepperoni Polonya , İtalya, İrlanda, İngiltere Denmark, ABD; Sebze (sarımsak, mantar, biber, soğan, zeytin Akdeniz ülkelerinden; Zetinyağı İtalya, Yunanistan, İspanya
Satıldığı ülke: Türkiye
Sağlık kaybıTazminat
Turizm gelirlerinde azalma
Prestij kaybı
İşgücü kaybı
Gıda ticaretinde azalma
Tedavi masraflarıKapatma cezalarıYasal yaptırımlar
Müşteri kaybı
DİREKT MALİYET
İNDİREKT MALİYET
Güvensiz gıda tüketimi sonuçları
Güvensiz gıdaya kimler daha duyarlıdır?
Herkes potansiyel olarak
risk altındadır.
Ancak:• Çocuklar• Hamileler• Yaşlılar• Hastalar
Daha fazla duyarlıdır.
Lab. Doğrulanmış olgu
Rapor edilen pozitifolgu
Şüpheli olgular
Bildirilmeyen olgu
Tıbbi müdehaleye rağmen izolasyon
yapılmayan
Tıbbi müdehale yapılmayan
Gıda kaynaklı enfeksiyon ve intoksikasyonBilinen/Bilinmeyen
Yanlış izolasyonteknikleri
35
Güvenli Gıda
Amaçlandığı biçimde hazırlandığında;Besin değerini kaybetmemiş
Fiziksel
Kimyasal açıdan tüketime uygunMikrobiyolojik
Bozulmamış
İçinde sağlığa zararlı maddeler bulundurmayan gıda
1. Kısa dönem hastalık/ölüm: Mikroorganizmalar
2. Uzun dönem zarar/ömrü kısaltma: Tarım ilaçları, BSE
3. Bilinmeyen fakat uzun sürede zararlı olabilecek tehlikeler: GMO, Işınlama
Güvensiz gıda tüketim sonuçları
Tüketici ne bekler?
“Benim tarlam, hayvanım ve ben onunla ne istersem yapabilirim”
yerine
“O senin hayvanın değil benim gıdam ve ben gıdamın hiçbir sağlık riski taşımasını istemiyorum.”
Tüketicilerin üretici ve satıcılardan istediği güvenceler;
Yediklerimiz yaşam kalitesi ve sağlıkla yakından ilgilidir.
40
Müşterilerin bilgilere karşı davranışları yıllar içinde değişiklik göstermiştir
1970’lerde
1990’larda
BUGÜN
Müşteri Beklentileri
Kalite
Uluslar arası gıda güvenlik sistemleri
JECFA
Pool of Experts
JMPR
Pool of Experts
Joint Secretariats
FAO
Codex Secretariat
WHO
Codex Alimentarius Commission
Codex Committee on Residues of
Veterinary Drugs in Foods
Codex Committee on Pesticide Residues
Codex Committee on Food Additives and
Contaminants
Joint FAO/WHO Expert Committees
Codeks
EMEA
CVMP
EFSA
Scientific Committee
Pan
el
Pan
el
Pan
el
Pan
el
Pan
el
Pan
el
Council of Ministers
Standing Committee
Council of Ministers
Standing Committee
Permanent Repres-entation
SPS Contact
Point
Codex Contact
Point
Üyeler
AvrupaKomisyonu
AB
Ministerial Conference
DünyaTicaretÖrgütü
General Council
Appellate Body
Dispute Settlement
Panels
Council for Trade in Goods
Committee on Sanitary and Phytosanitary Measures
4444
KALİTE ALTYAPISI
Gıda seçimini etkileyen faktörlerUlaş
ılabi
lirlik
Kültür
Beslenme
bilinci
Diyet
kısıtlamaları
İnanç /
Din
?
Helal gıda ile ilgili çalışmaların uzun bir geçmişi bulunmaktadır. 1960’lı yıllarda başlayan çalışmalardan birisi 1963 yılında ABD’de çalışmalara başlayan ISNA(Islamic Society of North America)’dır. ISNA İlk helal standart çalışmasını yapmıştır. Bu çalışmayı başka çalışmalar takip etmiştir. Özellikle Malezya ve Endonozya’da bu alanda önemli çalışmalar yapılmış, standartlar ve şartnameler oluşturulmuştur
helal ve temizHelal + Tayyib = Helal Kalite
"...Size rızık olarak verdiklerimizin temiz olanlarından yiyin..."
(Araf Suresi, 160)
"Sana, kendilerine neyin helal kılındığını sorarlar. De ki: "Bütün temiz şeyler size helal kılındı." ....
(Maide Suresi, 4)
Tayyib / temizden ne kastediliyor?
- Basit maddi kirleri mi?- Kimyasal kirler mi?- Biyolojik / genetik kirler mi?
- Ya da hepsi mi?
52
“Türk Tüketicilerinde Gıda Güvenliği Algılaması Araştırması-2009”
“Türk tüketicilerinin gıda güvenliği konusunda algı ve bilinç düzeyini saptamak”
7 ilde (İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Konya, Samsun) yapılan çalışma kapsamında aşağıdaki hedef kitle niteliklere sahip toplam 670 kişi ile görüşüldü.
Cinsiyet: %50 Kadın, % 50 Erkek Yaş: 18 – 64 yaş arasında yer alan A, B, C1 ve C2 Sosyo-ekonomik
statüye sahipKarar verme kriteri: Evlerinde gıda
alışverişlerini yapan kişilerden
Türk tüketicisi
• %80 ‘Sağlıksız üretim koşulları
‘çeşitli hileler ve aldatmalar
konusunda endişe duyuyor.
• %80 helal sertifika’dan habersiz
• %66 helal sertifika satın almamı
etkiler diyor.
Hayır82%
Evet18%
SonuçlarSonuçlar
Helal sertifika ifadesini duydunuz mu?
Helal Gıda Nedir?
Helal setifikalı ürün satın aldınız mı?
SonuçlarSonuçlar
Henüz Helal Gıda kavramını dahi bilmeyen Türk insanı, ne yazık ki satın alma tercihlerinde de bilinçsiz bir rol çiziyor.
Türkiye’nin Helal GıdaAlgısı Nedir?
Dünyada helal gıda
Dünyada yalnızca 14 milyon Yahudi var, Kuzey ve Güney Amerika'da yedi milyon, Asya'da beş milyon, Avrupa'da iki milyon ve Afrika'da 100,000 kişi.Tek bir Yahudi’ye 100 tane Müslüman düşmektedir.
Müslüman Nüfus
12.3Milyon
3.07Milyon
50.7 Milyon
471Milyon
1237 Milyon
0.60Milyon
1,298milyon
401milyon
587milyon
163milyon
350milyon
451milyon
Nüfus değişimi 2050 projeksiyonu
25 AB Üyesi
25 Komşu Asya ve Güney Afrika ülkesi
2050 Projeksiyonu
Helal sektörünün potansiyeli
Toplam dünya nüfusunun %25’ini (1,8 milyar) oluşturan 5 trilyon ABD Dolarlık GSYİH’ye sahip bir tüketici kitlesi
Gelişmiş ülkelerde artan Müslüman nüfus (Fransa 5 milyon, Almanya 4 milyon, İngiltere 3 milyon, Toplam Avrupa 44 milyon)
Gelişme Yolundaki Ülkelerde hane halkı tüketiminin yaklaşık %35-40’lık kısmı gıda mamullerine harcanmaktadır.
Helal kapsamına giren ilgili diğer sektörler (kozmetik vb.) katıldığında bu rakam 2 trilyon ABD Dolarını geçmektedir.
Helal sektörünün potansiyeli
Tahmini Global Helal Sektörünün Büyüklüğü (2010)661 milyar $*
- Asya 418,1 milyar $- Afrika 155,9 milyar $- Avrupa 69,3 milyar $- Kuzey Amerika 15,3 milyar $- Avustralya 1,6 milyar $- Orta ve Güney Amerika 0,8 milyar $
*Helal Belgelendirme Sektörü : Toplam büyüklüğün yaklaşık %1’i (6 milyar ABD $)
Söz konusu rakamın %80’lik bölümü Gelişmiş Ülkelerdeki Belgelendirme Kuruluşlarına gitmektedir.
Helal sektörünün potansiyeli
RAKİPLER:
Gelişmiş Ülkeler: Müslüman Ülkelerce Tanınan Helal Belgelendirme Kuruluşlarına Sahipler
- Avustralya - Büyükbaş hayvan ihracatının %80’i Endonezya’ya gerçekleştirilmektedir.
- Brezilya - Beyaz et ihracatının %33’ü, kırmızı et ürünlerinin %40’ı global helal piyasasına arz edilmektedir.
- Yeni Zelanda- Kanada
HEDEF
Ticareti kolaylaştırmak yoluyla ülkelerin ekonomilerine dinamizm ve sinerji sağlayacak, Müslüman ülkelerin bütünlüğünü sembolize edecek ortak bir standart.
SORUN• Müslüman ülkeler tarafından ortak Helal Standartları oluşturulamamıştır.
. Belgeler karşılıklı tanınmamaktadır.
Standardizasyon faaliyetleri
Çeşitli ülkelerdeki helal gıda logoları
Helal Sertifika KurumlarıMALEZYA 1 SRİ LANKA 1GÜNEY AFRİKA 7 AMERİKA 11BOTSVANA 1 KANADA 2NAMİBYA 1 AVUSTRALYA 15MAURİTUS 1 ARJENTİN 1MALAVİ 1 BREZİLYA 3MOZAMBİK 1 FİJİ ADALARI 1ZAMBİYA 1 BOSNA HERSEK 1İRLANDA 5 ÇİN 2DANİMARKA 1 FİLİPİNLER 2ALMANYA 4 HİNDİSTAN 1HOLLANDA 3 ENDONEZYA 1İNGİLTERE 3 JAPONYA 1İSPANYA 1 YENİ ZELANDA 6BELÇİKA 1 PAKİSTAN 1SLOVENYA 1 SİNGAPUR 1FRANSA 3 TAYVAN 2VİETNAM 1 TAYLAND 1URUGUAY 1 BRUNEİ 1
TOPLAM 38 ÜLKE 92 KURUM
ÜLKE Logo ÜLKE Logo
Avusturalya Yeni Zellanda
Kanada Singapur
Endonezya Tayland
Sırbistan Amerika Birleşik Devletleri
ÜLKE Logo ÜLKE Logo
İspanyaAlmanya
Rusya Hollanda
Brezilya Kenya
Tibet Brunei
Türkiye de helal gıda
83
Gıda Tarım ve Hayvancılık BakanlığıGıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
GKGMBSK-ED2012
Helal Sertifikası
Gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerinin ihracatında alıcı ülke veya ihracatçı tarafından “Helal” ifadesinin etikette ve/veya ihracatta düzenlenen Sağlık Sertifikasında/Ekli Listede ve/veya ayrı bir sertifika olarak talep edilmesi durumunda:
14.12.2010 tarih ve 047048 sayılı yazı ekinde gönderilen Talimata göre üründe kontroller yapılarak «Helal Sertifikası» düzenlenmektedir.
Dünya Helal Gıda Birliği, Bursa
Konya Helal Derneği, Konya
Artıbel, Ankara
KAS, İzmir
TQCSI, İzmir
Netsert , Ankara
WCS, İstanbul
TB Belgelendirme, Ankara
TÜMSERT, Ankara
ALBERK-QA, İstanbul
GİMDES, İstanbul
Helal Gıda Denetim ve Sertifikalandırma Merkezi, İstanbul
NEDENNEDE N??
OIC
SMIIC
57 ÜYE İSLAM ÜLKESİ
STANDARD HAZIRLAMA
GRUBU
GIDA HZ.GR.
HELAL GIDA
39 KATILIMCI ÜLKE
TC 1OIC SMIIC 1OIC SMIIC 2OIC SMIIC 3
İSEDAK 14-18.11.2007/İstanbul
12 HAZIRLIK GR.
OIC ve SMIIC
Birleşik Arap Emirlikleri Cezayir Fas Krallığı Gine Cumhuriyeti İran Kamerun Libya Lübnan Mali Cumhuriyeti Mısır Pakistan Somali Senegal Sudan Tunus Türkiye Ürdün Krallığı
SMIIC Üye devletleri (11/2012 itibariyle
88
MS 1500: 2004 Rev. OIC/SMIIC 1: 2011
OIC SMIIC STANDARDS
89
OIC/SMIIC 2: 2011 OIC/SMIIC 3: 2011
OIC SMIIC STANDARDS
91
Başvuru
TSE
Başvuru Doküman Kontrolü
Başvuru Dokümanları
Hazırlık (GirdiKontrol Listesi) ve
Müracaat
-Başvuru Fr.-Bilgi Fr.
-Hizmet Söz.
KABUL/RED
Tek.İnc. Heyeti+Diyanet Yetkilisi Üretim Yeri İnc.
Numune Alma ve İlgili Lab. Gön.
Ön Değerlendirme Helal Belgelendirme
Akademik İstişare Komitesi
Belgelendirme Komisyonu
(TSE+ DİYANET YETKİLİSİ)
Kararı
OLUMSUZ
OLUMLU
KURULUŞ BİLGİLENDİRİLİR
BELGELENDİRME SÜRECİ
HELAL GIDA BELGE SAYILARI
TSE’nin bu güne kadar gerçekleştirmiş olduğu
belgelendirme faaliyetleri sonucunda düzenlenmiş
bulunan yaklaşık 40.000 adet belge içerisinde 159
adedi Helal Gıda Uygunluk Belgesidir.
Kaliteliyi Öğrenmek Zorundayız
Helal Belgelendirme faaliyetlerinde, özel komite statüsünde olan Helal Belgelendirme Akademik İstişare Komitesi tereddütlü konuları çözüme kavuşturarak görüş ve önerilerde bulunan bir organdır.
NEDENNEDE N?? AKADEMİK İŞTİŞARE KURULU
Belge almaya hak kazanan kuruluş ile yapılan sözleşmeye göre geçerlilik süresi 1 yıl olan Helal Gıda Uygunluk Belgesi düzenlenmekte, kuruluşta yılda en az iki kez habersiz olmak üzere ara kontroller yapılmakta, gerektiğinde piyasadan da numune alınarak ürün üzerinde helal şartları kapsamında analiz ve incelemeler gerçekleştirilmektedir.
ARA KONTROLLER
SMIIC Forum 2012, 08-09 Kasım2012, Antalya, Türkiye
SMIIC Forum 2012, 08-09 Kasım2012, Antalya, Türkiye
Günümüzde helal gıda dediğimiz zaman inanan insanın üretim felsefesi ve ticaret ahlakını yansıtan, gıdada en yüksek kaliteyi temsil eden bir marka değerinden söz ediyor olmalıyız. Helal gıda mefhumu dini meşruiyeti sağlama yanında temizlik, sağlık, güvenilirlik, alımlılık ve caziplik gibi ölçüler bakımından gıda standartlarının en üst seviyesini ifade eder bir kavram haline gelmelidir.
One standard, (Standardization) One test, (Accreditation) One mark (wherever possible).