66e Verslag

van het

Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland

1 januari – 31 december 2009

2

3

Inleiding

2009 was een bijzonder jaar. Het CNV herdacht dat het 100 jaar geleden werd opgericht. Met dankbaarheid keken wij terug, maar vooral vooruit. De economische recessie kreeg ons land in zijn greep, de discussies over de verhoging van de aow-gerechtigde leeftijd van 65 naar 67 jaar trokken de aandacht. CNV 100 jaar stond in het teken van het CNV als een vakverbond met idealen. In de loop van het jaar werden zeven projecten uitgevoerd die gemeen hadden dat zij een ideaal van het CNV een klein beetje dichterbij brachten. Het hoogtepunt van de jubileumactiviteiten was de Week van het CNV. Van 15 tot 21 november werd het jubileum op allerlei manieren gevierd. De start werd gevormd door een liturgische viering op 15 november in aanwezigheid van H.M. de Koningin, het slot was een dag waarop wij met honderden vrijwilligers het jubileum feestelijk vierden. Het CNV is een vereniging van 10 zelfstandige vakorganisaties. Als naar het totaal van de bij die bonden aangesloten leden wordt gekeken dan valt op dat in de loop van 2008 een einde is gekomen aan het ledenverlies. Deze ledengroei zette zich in 2009 gelukkig voort. Met man en macht wordt er gewerkt om duidelijk te maken welke betekenis van het CNV-lidmaatschap heeft en om mensen er van te overtuigen zich bij het CNV aan te sluiten. Het ledenaantal groeide met 2.052 van 334.668 tot 336.720. Daarbij viel opnieuw op dat het aantal vrouwelijke leden sterker groeit dan het aantal mannelijke. Begin 2010 telt het CNV meer dan 100.000 vrouwelijke leden. In afwijking van vorige verslagen is in dit verslag het hoofdstuk over de ontwikkelingen bij de bonden niet opgenomen. De summiere weergave van de bondsactiviteiten deed geen recht aan de complexiteit die bonden in hun dagelijks werk ondervinden en die in de eigen verslagen wel tot uiting kan worden gebracht. Pieter de Vente Algemeen secretaris

4

Inhoudsopgave

Inleiding............................................................................................................................. 3 Inhoudsopgave ................................................................................................................... 4 1. Het jaar in vogelvlucht .................................................................................................. 5 2. Mission statement........................................................................................................12 3. CNV 100 jaar ..............................................................................................................13

3.1. De aftrap............................................................................................................13 3.2. De zeven idealen van het CNV ..............................................................................13 3.3. De Week van het CNV ..........................................................................................17

4. Maatschappelijke actie .................................................................................................19 4.1. Programma Beleid ...............................................................................................19 4.2. Communicatie.....................................................................................................20 4.3. Programma Internationaal / CNV Internationaal ......................................................23

4.3.1. Algemeen....................................................................................................23 4.3.2. Belangenbehartiging en Beleidsbeïnvloeding....................................................23 4.3.3. Draagvlakversterking en Voorlichting..............................................................24 4.3.4. Versterking van Zuidelijke partnerorganisaties.................................................24

5. Dienstverlening ...........................................................................................................26 5.1. CNV Ledenservice................................................................................................26

5.1.1. Opleiding en Training....................................................................................26 5.1.2. Vertrouwenspersonen WAO/WIA ....................................................................26 5.1.3. Belastingservice...........................................................................................26 5.1.4. Marketing Belastingservice ............................................................................27 5.1.5. Projectleiderschap CNV 65plus.......................................................................27 5.1.6. CNV Jubilarissen ..........................................................................................27 5.1.7. HRM vrijwilligers ..........................................................................................28 5.1.8. CNV vertegenwoordigingen ...........................................................................28

5.2. Jaarverslag CNV Rechtshulp 2009..........................................................................28 5.2.1. Rechtshulpverlening .....................................................................................28 5.2.2. Onderlinge Verzekeringsmaatschappij CNV Rechtshulp .....................................29 5.2.3. Plan van aanpak ..........................................................................................29

6. Vereniging ..................................................................................................................31 6.1. Rechtsvorm en doel .............................................................................................31 6.2. Algemeen en Dagelijks Bestuur .............................................................................32 6.3. Leiding van de werkorganisatie .............................................................................33 6.4. Ondernemingsraad (OR).......................................................................................33 6.5. Organisatiestructuur ............................................................................................34 6.6. Personele ontwikkelingen .....................................................................................35 6.7. De financiering....................................................................................................36 6.8. Samenwerking ....................................................................................................36 6.9. Methoden ...........................................................................................................37 6.10. Communicatie.....................................................................................................37 6.11. Jaarverslag .........................................................................................................37

7. Ledenontwikkeling .......................................................................................................39 8. Financiën....................................................................................................................41

5

1. Het jaar in vogelvlucht

12 januari

CNV-voorzitter René Paas zegt tijdens zijn traditionele Nieuwjaarstoespraak met slimme maatregelen de recessie te willen aanpakken: "we moeten ondernemen, innoveren en investeren in opleiding en ontwikkeling. Het is tijd voor een beschavingsoffensief in ondernemingen en voor lange termijn oplossingen”. Ook staat hij stil bij het feit dat het dit jaar 100 jaar geleden is dat het CNV is opgericht. 29 januari

Met het symposium ‘Wat is er aan de hand in Nederland’, met minister J.P.H. Donner als een van de sprekers, wordt afscheid genomen van Rienk van Splunder. Met de woorden ‘Er is een tijd van komen en een tijd van gaan en mijn tijd van gaan is gekomen’ neemt hij na ruim dertig jaar afscheid van het CNV. Ter gelegenheid van zijn afscheid ontvangt Van Splunder uit handen van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een koninklijke onderscheiding; hij wordt ridder in de orde van Oranje Nassau. 10 februari

CNV-voorzitter René Paas dringt aan op actie bij het kabinet. Hij wil met nieuwe maatregelen de volgende fase van de crisis bestrijden. Als het kabinet niet krachtig optreedt, verliezen duizenden mensen hun werk, terwijl dat niet nodig is. Het is onbegrijpelijk dat ministers kostbare tijd verprutsen met geworstel over onderlinge taboes. 19 februari

Het kabinet schendt afspraken die tijdens het najaarsakkoord zijn gemaakt over de maximering van de ontslagvergoeding. In het wetsvoorstel zijn mogelijkheden om individueel, in cao’s of in een Sociaal Plan af te wijken niet meer mogelijk. “Dat is niet afgesproken, daarom moet de minister dit wetsvoorstel intrekken,” zegt CNV-voorzitter René Paas. 4 maart

Minister Rouvoet moet prioriteit geven aan het voorkomen van massawerkloosheid onder jongeren. Een nieuwe verloren generatie dreigt. De ambitie moet zijn dat geen jongere zonder scholing of werk komt te zitten. Dat hoeft niet veel te kosten, maar vereist wel een grote inzet. Dat is de boodschap die het CNV aan minister Rouvoet afgeeft tijdens een spoedbijeenkomst. 7 maart

Het CNV presenteert maatregelen om de crisis te bestrijden. De plannen moeten ervoor zorgen dat mensen die nu nog een baan hebben, ergens anders of in een andere functie kunnen blijven werken. Er is ook speciale aandacht voor kwetsbare groepen die niet de dupe mogen worden van de crisis. Ook gaat een interne commissie de betaalbaarheid van de aow onderzoeken. 10 maart Na een periode van vier jaar als bestuurslid bij de vakcentrale van het CNV vertrekt Yvon van Houdt. Zij wordt directeur van de NVVK. De NVVK is de brancheorganisatie voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Daarnaast komt de NVVK op voor de belangen van mensen met schulden en schuldeisers. 17 maart

Het CNV is bereid om in ruil voor concrete werkgelegenheidsafspraken met overheid en werkgevers de lonen in 2010 voor een jaar te bevriezen. Dit onder de voorwaarde dat de minima koopkracht behouden en topinkomens een extra bijdrage leveren door een 60% schijf voor de salarissen boven de € 170.000. Het CNV is voor een ruime hersteltijd van pensioenfondsen, waarbij de fondsbesturen verantwoordelijk zijn voor de keuzes die nodig zijn om het herstel te realiseren. 24 maart

Na moeizame onderhandelingen komt een Sociaal Akkoord tot stand tussen kabinet, werkgevers en werknemers. Veel aandacht daarbij gaat uit naar de kabinetstoezegging dat de Sociaal-Economische Raad tot 1 oktober de tijd krijgt om een alternatief te ontwikkelen voor het kabinetsbesluit de aow-leeftijd op termijn te verhogen van 65 naar 67 jaar.

6

26 maart

'Werkgevers moeten nu waarmaken dat de miljardeninvesteringen en een verantwoorde loonontwikkeling honderdduizenden concrete banen oplevert. Te vaak zijn in het verleden banen beloofd die er nooit zijn gekomen. En van zelfregulering bij topinkomens is nog niets terechtgekomen. Dit voedt het cynisme in de samenleving,’ zegt René Paas in reactie op het sociaal akkoord. 30 maart

Er ligt een akkoord waardoor in de crisistijd banen blijven bestaan en nieuwe banen zullen ontstaan. Daarbij zijn afspraken gemaakt om de schulden niet te veel op te laten lopen. Het CNV beoordeelt het akkoord op een eerlijke verdeling tussen rijk en arm, jong en oud en gezond en kwetsbaar. Het CNV is tevreden over het bereikte resultaat, al was de inzet hoger. 4 april

Het CNV start 20 april met het raadplegen van zijn leden over de vraag hoe de gevolgen van de vergrijzing op een sociaal verantwoorde manier kunnen worden opgevangen. Leden krijgen per e-mail een uitnodiging om deel te nemen aan een kort onderzoek op een website, of zij kunnen één van de negen ledenbijeenkomsten bezoeken. Tijdens deze bijeenkomsten zal de discussienota Omgaan met de vergrijzing centraal staan. 9 april

Het CNV heeft met werkgevers en het kabinet in het Sociaal Akkoord afspraken gemaakt over loonmatiging onder de voorwaarde dat de lokale lasten niet stijgen. Het CNV vraagt daarom in een brief aan alle gemeenten, waterschappen en provincies in 2010 de lokale lasten niet te verhogen. Als zij dit wel doen, dan zal dat effect hebben op de loonvraag die het CNV voor 2010 zal stellen. 9 april

Een keurmerk moet deelnemers aan pensioenfondsen helpen om in één oogopslag de kwaliteit van hun pensioenregeling te zien. Op dit moment is er geen instrument om regelingen te vergelijken. Het CNV wil samen met de Universiteit van Tilburg jaarlijks onderzoek doen naar de kwaliteit van pensioenregelingen. ‘In crisistijd moeten we niet het stelsel willen veranderen, maar investeren in duidelijkheid en transparantie voor deelnemers. Een keurmerk helpt daarbij,’ aldus CNV-vice-voorzitter, Bert van Boggelen. 16 april

’Duizenden ouders zullen stoppen of minder gaan werken als gastouderopvang verdwijnt. Deze arbeidskrachten kan Nederland niet missen.’ CNV-voorzitter René Paas reageert hiermee op het bericht dat staatssecretaris Dijksma de vergoeding voor informele kinderopvang wil stoppen. ‘Kinderopvang lijkt een probleem. Maar het is het begin van een oplossing. Elk opgevangen kind staat voor een werkende ouder. Die draagt bij aan de kracht van het Nederlandse bedrijfsleven. Aan de zorg of aan het onderwijs. En aan de belasting waaruit we de subsidies betalen.’ 22 april

Volgens het CNV slaan D’66 en de VVD de plank mis met hun initiatiefwetsvoorstel om gepensioneerden een betere positie te geven. Het CNV wil het percentage jongeren in besturen van pensioenfondsen zien stijgen tot 5% in 2015 en 10% in 2020. 6 mei

Het CNV is enthousiast over de uitbreiding van zwangerschapsverlof van 16 naar 20 weken waarmee het Europees Parlement heeft ingestemd. ‘Na campagnes en lobby van het CNV voor maatregelen om gezin en werk beter te kunnen combineren is dit een mooi resultaat’, zegt CNV-voorzitter René Paas. 11 mei

Voor MBO-studenten die net van school afgaan, gaat een nieuwe wereld open. Solliciteren, onderhandelen over een salaris en dan aan het werk. Op internet is voor deze groep niet veel informatie te vinden die hen hierbij op weg helpt. Daarom heeft het CNV de website www.ikgawerken.nl gelanceerd die zich richt op MBO-studenten die hun opleiding bijna afronden. 13 mei

CNV-voorzitter René Paas uit scherpe kritiek op de vaak keiharde toon van het maatschappelijke debat in Nederland. In een toespraak ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van het CNV riep hij op tot meer maatschappelijk leiderschap bij politici en bestuurders van maatschappelijke

7

organisaties. Het CNV besteedt het hele jaar uitvoerig aandacht aan de zeven idealen van de christelijke vakbond en probeert daarbij aansprekende resultaten te realiseren.

Volgens Paas zijn populisme en gemakkelijke kritiek in de mode. En daar wordt Nederland niet beter van. ‘In internetdiscussies, maar ook in het parlement wordt steeds gewoner om maar van alles te roepen. Gewoon lekker je gal spuwen. Kritiek leveren en dan weglopen.’ 13 mei

Precies op de dag dat het CNV 100 jaar geleden werd opgericht in een Arnhems Geheelonthouderskoffiehuis promoveert CNV-bestuursadviseur Piet Hazenbosch aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. In het promotie-onderzoek ‘Voor het Volk om Christus’ wil’ – een geschiedenis van het CNV beschrijft hij de geschiedenis van de 100-jarig vakcentrale. Het laat zien dat het CNV vanuit een eigen ideologisch perspectief, het christelijk-sociaal denken, een eigen, herkenbare rol speelt op het terrein van werk en inkomen. Herkenbaar door de nadruk op de persoonlijke verantwoordelijkheid en ontwikkeling van werknemers. Na afloop van de promotie opent Hazenbosch de fototentoonstelling Honderd jaar CNV in beeld. 18 mei

De 1 miljard euro die chipfabrikant Intel aan Europa moet betalen moet worden besteed aan werkgelegenheid, zegt CNV-voorzitter René Paas. Eurocommissaris Neelie Kroes van mededinging legt Intel een boete op omdat de fabrikant zijn positie op de markt heeft misbruikt. Computerfabrikanten kregen kortingen als ze beloofden geen gebruik te maken van producten van andere fabrikanten. Ook MediaMarkt kreeg fikse kortingen met als tegenprestatie dat het alleen computers met een Intel processor verkocht.

19 mei

Het CNV presenteert de vernieuwde arbo-site www.veiligengezondwerken.nl. Met deze arbo-site wil het CNV zijn kaderleden en belangstellenden voorzien van informatie over veilig en gezond werken en de arbocatalogi.

28 mei

Het kabinet heeft besloten de aow-leeftijd te verhogen naar 67 jaar. Werkgevers en werknemersorganisaties, verenigd in de SER, krijgen de gelegenheid daarvoor een alternatief te bedenken, om de aow en een heleboel andere voorzieningen betaalbaar te houden. Volgens het CNV trekt het kabinet aan het verkeerde eind van het touw: de aow-leeftijd is geen probleem. Het gaat er vooral om dat we ervoor moeten zorgen dat meer mensen langer willen en kunnen werken. CNV-leden geven de richting voor een oplossing waarin twee begrippen centraal staan: menselijker en eerlijker. De CNV-leden vinden samengevat:

• We moeten nu maatregelen nemen om problemen straks te voorkomen; • Wie een hoog inkomen heeft, draagt extra bij. Dus schrap hypotheekrenteaftrek boven een

miljoen, introduceer een nieuw toptarief en fiscaliseer de aow; • Geef meer mensen de kans om te werken. Met name onder oudere werknemers is daar

veel winst te halen; • Verhoging van de aow-leeftijd is het laatste waar we voor kiezen. Alleen als de andere

maatregelen tekort schieten om de problemen op te lossen. En onder strenge voorwaarden.

30 mei

De Duitse monnik en bestsellerauteur Anselm Grün (1945) geeft op uitnodiging van het CNV een lezing over spiritualiteit en werk. In zijn lezing richt Grün zich op bezieling vinden in je werk. Hoe kan je in je werksituatie bezieling vinden of hervinden? En hoe kan je daar zelf verantwoordelijkheid voor nemen? En hoe ga je om met tegenslag, druk en conflicten? Is er ruimte voor spirituele omgang met werk in de praktijk van alledag? Maar ook de werkgemeenschap is van belang. Spiritualiteit vind je vaak in de ontmoeting met collega’s, en leidinggevenden en klanten. Dit zijn juist ook de vragen die het CNV van groot belang vindt. Voor de christelijke vakbond is ‘plezier in werk’ een thema dat terugkerend aan de orde komt. Werken is meer dan geld verdienen en heeft te maken met het ontplooien van persoonlijke talenten, sociale contacten en het nastreven van persoonlijke en gezamenlijke doelen. 1 juni

Tijdens een feestelijke bijeenkomst in ‘Beeld en Geluid’ gaat een speciaal voor het CNV gemaakte film in première. Met Mens & Werk wil het CNV in het kader van zijn jubileum laten zien dat plezier in werk van groot belang is.

8

2 juni

Zeventig procent van de CNV-leden – zo blijkt uit een ledenpeiling is van plan om op donderdag 4 juni te gaan stemmen op een kandidaat voor de Europese verkiezingen. Achttien procent weet het nog niet en twaalf procent gaat zeker niet stemmen. Voorzitter René Paas is tevreden met deze percentages: “Ze liggen hoger dan de verwachte landelijke cijfers en de opkomstpercentages bij vorige verkiezingen. Het is belangrijk je stem te laten horen en op die manier invloed uit te oefenen. Het CNV doet dat, ook buiten verkiezingstijd, door lobbywerk in Brussel.” CNV-leden vinden de aanpak van de economische crisis de belangrijkste opdracht voor de EU (48%), op afstand gevolgd door het bestrijden van de werkloosheid (13%) en de klimaatverandering (11%). 7 juni

René Paas voorziet dat de ontwikkeling van de lokale lasten in 2010 invloed zal hebben op de loonvraag. Slecht 10% van de gemeenten, provincies en waterschappen geeft in antwoord op een brief van het CNV aan de lasten te bevriezen en nergens dalen de lasten. Dat heeft gevolgen voor de koopkracht en de lonen. In het sociaal akkoord is afgesproken dat lokale overheden geen lastenverzwaringen doorvoeren in 2010. 9 juni

Het CNV vindt verhoging van de aow-leeftijd een stap te ver zolang te weinig wordt gedaan om mensen die aan de kant staan aan een baan te helpen en er geen solidariteit is tussen rijk en arm. Dat zijn belangrijke conclusies uit de CNV-ledenraadpleging. Liefst 10.000 leden werkten mee aan een pittig onderzoek. Velen bezochten de negen ledenbijeenkomsten en lieten duidelijk horen hoe zij tegen de vergrijzing van de samenleving (demografische ontwikkeling, participatie en financiering) aankijken. De meningen liepen soms per onderwerp behoorlijk uiteen, maar toch kreeg het bestuur van het CNV een heldere lijn mee om in de SER te praten over een alternatief voor de verhoging van de aow-leeftijd. De hoofdpunten zijn verhoging van de arbeidsdeelname en solidariteit tussen oud en jong en rijk en arm. 17 juni ‘Het CNV is positief over de vereenvoudiging van het fiscale stelsel, maar een vlaktaks moet vooral sociaal zijn’ , dat zegt CNV-voorzitter René Paas in een reactie op het idee van het wetenschappelijk instituut van het CDA om een vlaktaks in te voeren. Het CNV pleit wel voor een toptarief van 60% voor inkomens boven de Balkenende-norm. 1 juli

CNV voorzitter René Paas (43) vertrekt bij het CNV. Volgens Paas is het tijd om de bakens te verzetten. ‘Ik ben een volle periode met veel enthousiasme CNV-voorzitter geweest. We kunnen tevreden zijn over wat we de afgelopen jaren samen hebben bereikt: een vakbond met een sterk eigen profiel, waar veel mensen zich in herkennen. Maar ik heb ook ervaren hoe zwaar het is om in een vereniging van autonome bonden een inspirerende koers te bereiken. Ik merk dat ik daarin de grenzen van mijn effectiviteit heb bereikt. Het einde van mijn bestuursperiode is een natuurlijk moment om na te denken wat we elkaar in de toekomst kunnen bieden. Ik vertrek met pijn in het hart, maar weloverwogen. Ik denk dat het goed is voor het CNV en mijzelf als ik me nu ergens anders ga inzetten.’ 14 september

Tijdens een symposium Plezier in Werk wordt afscheid genomen van René Paas. Vanaf 1 september is hij is voorzitter van Divosa. De overstap van Paas komt precies vier jaar na zijn aantreden in 2005. Bert van Boggelen neemt als waarnemend voorzitter het stokje over. 15 september

De Miljoenennota 2010 is in de grond van de zaak een somber stuk: de inkomensvooruitzichten op de korte termijn zijn niet eens zo slecht, maar op langere termijn hangen er donkere wolken boven ons hoofd. Vooral de oplopende werkloosheid vormt een probleem. De rekening van de crisis moet worden betaald. Een rekening die we niet mogen doorschuiven naar onze kinderen. De crisis van nu zal ons nog jaren blijven achtervolgen. De strijd daartegen kunnen we alleen winnen als er sprake is van een wenkend perspectief. Het is (mede) de taak van de politiek om dat perspectief te schetsen en na te jagen. Dat perspectief blijkt onvoldoende uit de stukken van het kabinet. Het doel in 2020 is ‘samen slimmer, schoner, sterker, solidair en solide’ . Daar is het CNV het mee eens.

9

Het CNV realiseert zich dat de kabinetsdoelstelling zware offers zal vragen. Omdat het CNV het met de kabinetsdoelstelling eens is, is er begrip voor de noodzakelijke offers. Maar het CNV is niet bereid die te aanvaarden als er geen sprake is eerlijk delen. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen, vooral de lagere inkomens moeten zo veel mogelijk worden ontzien. Werk is de belangrijkste zekerheid op een fatsoenlijk inkomen. Daarom stelt het CNV het aan werk helpen en houden van mensen, vooral van oudere werknemers centraal. Vanuit deze benadering stelt het CNV vast dat het kabinet langs dezelfde lijnen zegt te denken, maar niet in alle gevallen consequent is. Dat is jammer, dat moet anders. Offers vragen van gewone mensen kan alleen op begrip van die mensen rekenen als duidelijk is dat niet alleen zij, maar ook anderen de rekening meebetalen. Draagvlak heet dat en die is essentieel. Daarbij kan het soms gewenst zijn om ook door symbolische maatregelen duidelijk te maken dat het kabinet ernst maakt met eerlijk delen. Het kabinet kondigt ongekende bezuinigingen in de collectieve sector aan. Die lijken onontkoombaar, maar dat is niet zo. `Het gaat om de keuzes die gemaakt worden: ook om de keuze om onze collectieve voorzieningen in stand te houden. Onderwijs, zorg, politie. Essentiële voorzieningen, die wij in stand moeten houden, juist met het oog op onze toekomst. Als het daarom nodig mocht zijn de komende jaren de lasten op een eerlijke manier te verzwaren, dan kan dat net zo onontkoombaar worden beleefd als de noodzaak tot bezuinigingen, die het kabinet nu aankondigt.’ 9 oktober

In het kader van CNV 100 jaar start in Kampen, de stad waar de eerste CNV-afdeling werd opgericht, een sponsorfietstocht rond een gedeelte van het IJsselmeer. De deelnemers fietsen meer dan € 40.000 bij elkaar. 29 oktober

De drie vakcentrales blijven in de SER tot het laatst toe proberen tot een sociale oplossing te komen voor de aow. Dat maken zij met eigen voorstellen duidelijk tijdens een persconferentie. In de voorstellen van de vakcentrales wordt de aow flexibel: mensen kunnen tussen 65 en 70 jaar zelf kiezen wanneer ze hun aow laten ingaan. Ook met 65 jaar blijft de uitkering op een fatsoenlijke hoogte en gekoppeld aan de stijging van de welvaart. Wie later met aow gaat, krijgt een iets hogere uitkering. Door deze keuzevrijheid lossen de vakcentrales ook het probleem op van de zware beroepen: wie dat wil kan altijd met 65 jaar eruit. Bovendien maken ze de aow toekomstbestendig: in de vakbondsplannen wordt de aow gekoppeld aan de levensverwachting. Dit voorkomt dat toekomstige generaties met onbetaalde rekeningen komen te zitten.

30 september

De SER slaagt er niet in een advies op te stellen over de toekomst van de aow. Ondanks de bereidheid van de vakbeweging om naar een gezamenlijke oplossing te zoeken geven de werkgevers aan daar geen heil (meer) in te zien.

7 oktober

Na het mislukte SER-traject over een alternatief voor de aow verhoging ligt de bal bij de politiek. Waarnemend voorzitter Bert van Boggelen bezoekt de fractievoorzitters in de Tweede Kamer en minister Donner. Van Boggelen vroeg de minister verder te bouwen aan de brug die het CNV in de SER heeft geprobeerd te bouwen: ‘Er ligt een goed alternatief voor de aow-verhoging waarin

mensen zelf kunnen kiezen wanneer zij vanaf hun 65ste

kunnen stoppen met werken, waarin het probleem met de zware beroepen is opgelost en waarin mensen die willen en kunnen werken daadwerkelijk een kans hebben om een baan te krijgen. Kortom een moderne, eerlijke en duurzame aow.’ 16 oktober

Het CNV vindt dat het kabinetsvoorstel met betrekking tot de aow beter moet. Het CNV is van mening dat het plan van de vakcentrales een beter alternatief biedt voor de modernisering van de aow. Het plan dat de vakcentrales onlangs presenteerden was eenvoudiger, bood werknemers meer flexibiliteit en solidariteit en was duurzaam generatieproof. 9 november

Het CNV wil dat het kabinetsplan over de aow verbeterd wordt en wil op een opbouwende manier de Tweede Kamer daarvan overtuigen. Alle acties zijn constructief van karakter en moeten leiden tot een aow met keuzevrijheid, een volledige aow op 65 als 45 jaar is gewerkt en met een garantie van een volledige aow voor de lagere inkomens. Daarbij moet er passend werk zijn voor iedereen

10

die wil werken en pensioenafspraken moeten worden gemaakt door sociale partners. Alleen dan is er sprake van een moderne, eenvoudige, eerlijke en toekomstbestendige aow. 15 november

In aanwezigheid van H.M. de Koningin begint met een liturgische viering in De Fabrique in Utrecht de Week van het CNV. Een week vol activiteiten ter gelegenheid van het feit dat het CNV 100 jaar geleden is opgericht. 16 november

Honderd deelnemers aan de Droombaanactie, waarin mensen hun gedroomde baan konden omschrijven en beargumenteren, nemen deel aan een coachingsdag om zo van hun eigen baan een droombaan te maken. Tijdens een seminar tekenen minister P.H. Donner en de CNV Jongeren een convenant gericht op het aan werk helpen van wajongeren. 17-18 november

De eerste World Social Assembly wordt op 17 en 18 november georganiseerd door het CNV, de Belgische vakorganisatie ACV en de Belgische ontwikkelingsorganisatie Wereldsolidariteit. Circa honderd vakbondsorganisaties uit de hele wereld zijn bijeen om een nieuwe gezamenlijke strategie te bepalen over hun rol in de wereldwijde armoedebestrijding. 19 november

Tijdens een feestelijke bijeenkomst wordt de geschiedenis van 100 jaar vakbeweging verteld aan kinderen van de r.k. basisschool De Pionier uit Maarssen. Bij die gelegenheid wordt het eerste exemplaar van de publieksversie van de CNV-geschiedenis CNV 100 jaar een vakverbond met idealen overhandigd aan twee achterkleinkinderen van Klaas Kruithof (CNV-voorzitter van 1916-1935). 20 november

Het op 19 november begonnen congres met Europese vakbondsleiders over de gevolgen van de economische crisis op de arbeidsmarkt wordt afgerond. 21 november

De Week van het CNV wordt afgesloten met een feestelijke bijeenkomst met honderden vrijwilligers van bonden en vakcentrale. De vrijwilligersdag begint met een reeks toespraken door de vijf oud-voorzitters van het CNV en de huidige voorzitter, Bert van Boggelen. De CNV Vakcentrale, de CNV BedrijvenBond en CNV Hout en Bouw komen in actie onder het motto: de aow kan en moet beter. In Rotterdam, Eindhoven, Deventer en Assen wordt duidelijk gemaakt dat het kabinetsplan op de vijf punten beter moet. 24 november

Het CNV meent een voorstel in huis te hebben, dat partijen in het aow-debat bij elkaar kan brengen. CNV Hout en Bouw en de CNV BedrijvenBond bieden dit CNV-Verbetervoorstel met behulp van Sinterklaas aan de leden van de Tweede Kamer aan. 1 december

Het Algemeen Bestuur van het CNV maakt bekend tijdelijk een nieuw bestuursmodel te hebben aanvaard hangende de zoektocht naar een nieuwe voorzitter en nieuwe leden voor het Dagelijks Bestuur. Wnd. voorzitter Bert van Boggelen wordt van nu af bijgestaan door leden van het Algemeen Bestuur, die taken van DB-leden vervullen. Zo nemen Jaap Jongejan (CNV BedrijvenBond) en Michiel Rog (CNV Onderwijs) Haagse taken waar, terwijl Arend van Wijngaarden (CNV Hout en Bouw) en Dirk Swagerman (CNV Dienstenbond) optreden als secretaris resp. penningmeester. 14 december

Het Algemeen Bestuur stelt de Arbeidsvoorwaardennota vast. Daarin wordt minstens 1% loonsverhoging en 1% investeren in werkgelegenheid, scholing en sociale innovatie gevraagd. Met die loonvraag gaan CNV-bestuurders in 2010 naar de cao-tafels. Daarmee zet het CNV in op behoud van koopkracht en banen. Als werkgevers deze investeringen weigeren dan zal het CNV een hogere loonvraag stellen. Niet voor hogere salarissen, maar om zelf kwaliteitsthema’s te kunnen uitvoeren. Het CNV gedraagt zich verantwoord en vraagt werknemers in de top hetzelfde te doen. Als de stijging van hun

11

beloning niet is afgestemd op de loonontwikkeling in de rest van de organisatie dan wil het CNV

een vergelijkbaar percentage van de loonsom besteden aan werkgelegenheidsprojecten. 16 december

Tijdens een drukbezochte receptie wordt afscheid genomen van Arie Woltmeijer, die sinds 1983 werkzaam is voor de Vakcentrale, waarbij hij zich vooral bezighield met zeggenschapvraagstukken en arbeidsomstandigheden. Woltmeijer ontving uit handen van de burgemeester van Utrecht, A. Wolfson, een koninklijke onderscheiding; hij wordt ridder in de orde van Oranje Nassau.

23 december

‘Een heilloze weg en een Haagse constructie die ver van de werkelijkheid af staat.’ Dat zegt waarnemend CNV-voorzitter Bert van Boggelen in een reactie op de notitie van minister Donner met aanvullende maatregelen bij de verhoging van de aow-leeftijd. ‘De definitie van zware beroepen is eenvoudig op te lossen door na 45 jaar werken een volledige aow-uitkering toe te kennen. Dat voorkomt eindeloze, ondoorzichtige discussies en veel bureaucratie.’

12

2. Mission statement

Het mission statement van het CNV luidt als volgt: Belangen behartigen als roeping en taak Het Christelijk Nationaal Vakverbond heeft als taak de belangen van mensen te behartigen op het gebied van werk en inkomen. Met een open, deskundige en persoonlijk betrokken stijl werken wij primair voor CNV-leden. Het CNV vindt inspiratie in het christelijk sociaal denken dat zijn wortels heeft in het evangelie. Van daaruit geloven wij dat ieder mens als streven en doel heeft om ‘tot bestemming te komen’. In onze prestatiegerichte en steeds complexere samenleving wil het CNV hieraan bijdragen door mensen weerbaar en wendbaar te maken bij het verrichten van werk. Dit zowel op materieel als immaterieel gebied. Het CNV streeft naar een samenleving waarin mensen zoveel mogelijk gelijke kansen hebben en duurzaamheid een centraal begrip is. Medewerkers, vrijwilligers en leden van het CNV wenden hun talenten aan om deze idealen om te zetten in diensten op maat, aansprekende producten en opvallende acties. Om dit te bereiken voert het CNV een permanente dialoog met de leden, de samenleving en internationale organisaties op het gebied van mens en werk. Het CNV wil een herkenbare beweging zijn en blijven. Voor iedereen die zich inzet voor het CNV willen wij een inspirerende en uitdagende omgeving vormen waarin ieder zijn talenten kan ontwikkelen.

13

3. CNV 100 jaar In de eerste maanden van 2008 wordt een concept ontwikkeld om de feestelijke activiteiten een kader te geven. Dat concept baseert zich op de gedachte dat het CNV een beweging met en van idealen is. En dat het CNV een rol wil spelen in het werkzame leven van mensen. Het CNV als beweging van en met idealen wordt uitgewerkt in 7 thema’s. De leidende gedachte daar achter is dat het CNV in 2009 zijn idealen een beetje dichterbij wil brengen door het realiseren van 7 concrete projecten. De rol van het CNV als organisatie van mensen rond werk en inkomen krijgt vorm in de gedachte een festival te organiseren, waarbij mensen en met name jongeren zich kunnen laten informeren over het beroepsleven. De verschillende activiteiten moeten - zo is de gedachte - vorm krijgen in één week, de Week van het CNV. Doel van de activiteiten is het op een positieve manier beïnvloeden van het beeld van het CNV als maatschappelijke organisatie. Het festival In samenwerking met Yardmen en op basis van ervaringen van de CNV BedrijvenBond met A way to Work wordt besloten een driedaags festival - het Festival della Carrièra - te organiseren, waarop het CNV bedrijven en instellingen en (toekomstige) werknemers bij elkaar zouden brengt om informatie uit te wisselen over (toekomstige) wensen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Vanaf het begin is het duidelijk dat het om een groot evenement met aanzienlijke kosten zal gaan. Doel is dan ook om de deelnemende werkgevers en sectoren een prijs te laten betalen voor hun deelname, zodat de opbrengsten de verwachte kosten zullen dekken. Alvorens een definitief besluit te nemen wordt besloten eerst de mogelijkheden om zo’n festival te organiseren grondig in kaart te brengen – vooral ook in financiële termen. Gaande de eerste maanden van 2009 blijken twee dingen: een door ons beoogd festival vergt een complexere organisatie dan gedacht, terwijl de belangstelling aan de kant van het bedrijfsleven onder invloed van de crisis veel te wensen overlaat. Daarom besluit het Algemeen Bestuur in maart 2009 op advies van de Stuurgroep om het Festival della Carrièra uit de jubileumactiviteiten te schrappen.

3.1. De aftrap

Op 13 mei geeft CNV-voorzitter René Paas de officiële aftrap voor de jubileumactiviteiten. Dat gebeurt tijdens een persontmoeting in Burgers Zoo in Arnhem. Die plaats is gekozen omdat het CNV op 13 mei 1909 in een Arnhems geheelonthouderskoffiehuis wordt opgericht; de locatie wordt gekozen om dat daar de eerste bijeenkomst van het project Aan Tafel wordt georganiseerd. In het kader van de start van de activiteiten ontvangen alle medewerkers en meer dan 10.000 vrijwilligers een cadeaubox. Deze box bevat een inhoudelijke toelichting op het jubileumprogramma, die wordt omlijst met een reeks kleine, symbolische geschenken. In de box ook de uitnodiging voor het medewerkersfeest en de vrijwilligersdag. Op 13 mei wordt eveneens een wetenschappelijke studie naar de geschiedenis van het CNV gepresenteerd. Bestuursadviseur Piet Hazenbosch promoveert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op een proefschrift onder de titel Voor het Volk om Christus’ Wil – een geschiedenis van het CNV. Diezelfde middag wordt op de VU de tentoonstelling over 100 jaar CNV geopend.

3.2. De zeven idealen van het CNV

Het Grote Verhaal van het CNV bevat zeven idealen, die tijdens het jubileumjaar zichtbaar worden in concrete activiteiten. Die idealen ontleent het CNV aan het christelijk-sociaal denken. De volgende zeven idealen worden onder woorden gebracht, voorzien van concrete (project)resultaten en uitgevoerd in de loop van 20091:

• Plezier in werk In dit kader werd opnieuw een Droombaanactie gestart, waarbij het nadrukkelijk de bedoeling is om meer respons dan bij vorige gelegenheden te genereren. Dat is zeker gelukt. Eind augustus 2009 start de communicatie voor de droombaan-campagne. De communicatie is geheel online gevoerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van meer mogelijkheden dan eerder – dat kan omdat meer middelen beschikbaar zijn. In de maanden september en oktober had iedereen de kans zijn/haar droombaan aan te melden op

1 Een project i.h.k.v. Meer dan werk alleen wordt pas in 2010 uitgevoerd, terwijl het Wajongerenproject in 2010 doorloopt. Ook de prijsuitreiking van de Droombaanactie loopt door in 2010.

14

www.cnv.plezierinwerk/droombaanactie. Uit de ontvangen reacties zijn in november 10 winnaars gekozen die één dag hun droombaan mogen verwezenlijken. Ook mochten 100 andere winnaars een workshop Maak je droombaan waar! bijwonen. In totaal hebben 3700 mensen2 meegedaan aan de actie Win je droombaan voor één dag en hun droombaan aangemeld. De 10 winnende banen zijn: Hoofdagent, banketbakker, dierenverzorger, intercedent, cameraman, betonwagenchauffeur, kleuterjuf, thuiszorgmedewerkster, schuldhulpverlener, wethouder. De uitvoering van deze droombanen krijgt vorm in samenwerking met de betrokken bonden. Eind januari 2010 zijn de volgende droombanen ‘gerealiseerd’: 16 december dierenverzorger in Artis, 18 december wethouder in Gouda. Over de andere droombanen zijn afspraken met de bonden gemaakt. Op maandag 16 november hebben we voor 100 andere gelukkigen de workshop Maak je droombaan waar! georganiseerd. Uiteindelijk zijn er 60 mensen geweest. De dag bestond uit 5 verschillende workshops. Deze workshops gingen in op eigen kwaliteiten van de deelnemers, de motivatie om voor een bepaalde (droom)baan te kiezen en de manier waarop je dichterbij je droombaan kunt komen (welke stappen moet je daarvoor nemen). De workshops werden gegeven door bevoegde docenten van CNV Opleiding & Training. De Droombaanactie werd ook gebruikt om niet-leden te interesseren voor het CNV-lidmaatschap. CNV Info is bezig met het nabellen van de deelnemers die hebben aangegeven voor het lidmaatschap benaderd te worden. Van deze belronde zijn nog geen resultaten beschikbaar.

• Iedereen aan het werk

Ieder mens heeft er recht op om door middel van betaalde arbeid bij te dragen aan de opbouw van de samenleving. Dat geldt ook voor jongeren met een beperking. Kernidee van het Wajongerenproject is om 100 Wajongeren aan het werk te helpen. De projectuitvoering wordt gelegd bij CNV Jongeren, die vanuit eerdere ervaringen expertise heeft opgebouwd op dit terrein. De aanpak is als volgt: een aantal Wajongeren-ambassadeurs pogen op basis van hun persoonlijke ervaring jongeren en bedrijven bij elkaar te brengen, daarbij ondersteund door een site (http://www.100wajongeren.nl). Achterliggende gedachte is om ook in beeld te brengen welke praktijkproblemen zich voordoen, ook al omdat de indruk bestaat dat bedrijven wajongeren willen aannemen en dat wajongeren aan het werk willen. Op 30 juni worden de wajongeren-ambassadeurs voorgesteld en wordt de website geopend door René Paas en VNO-NCW-voorzitter Bernhard Wientjes. De ambassadeurs hebben zelf een wajong-status en weten hoe moeilijk het kan zijn om met je beperking een passende baan te vinden en te behouden. De eerste stap is gezet. 45 wajongeren hebben zich aangemeld voor het project en er zijn 117 banen gecreëerd bij onder andere Achmea, KPN, VNO-NCW en de Gemeente Utrecht. De eerste tien jongeren zijn al aan het werk. Voor 2010 wordt de uitdaging om wajongeren en werkgevers samen te brengen – want dat beide partijen willen is wel gebleken! Op 16 november wordt tijdens een symposium in De Fabrique in Utrecht in aanwezigheid van minister Donner gerapporteerd over de voortgang van het project.

• Weerbare Werknemers

Werknemers moeten in staat zijn voor zichzelf op te komen en op de arbeidsmarkt hun eigen weg kunnen vinden. Dit project bestaat uit 3 onderdelen:

- Een fototentoonstelling over de geschiedenis van het CNV. Wat heeft het CNV in 100 jaar gedaan voor en vooral met haar leden? Deze tentoonstelling wordt onthuld in de Vrije Universiteit na afloop van de promotie van Piet Hazenbosch en reist van daaruit door het hele land. Denk daarbij aan de verschillende bondsvestigingen, SER-gebouw, jubilarisbijeenkomsten en op het CNV Plein.

- Op 1 juli (dé verjaardag van het CNV) gaat in Beeld&Geluid te Hilversum de film Mens & Werk in première over werknemers van nu. Deze film laat portretten zien van werknemers van nu: waarom werken zij, wat vinden ze er leuk aan, wat is lastig en waar dromen ze van? Deze film wordt verspreid onder docenten maatschappijleer en decanen op mbo’s.

- Het derde onderdeel speelt in op de toekomst. Het CNV Publieke Zaak project Slimmer Werken wordt CNV breed verspreid door het ontwikkelen van een tool die in het voorjaar van 2010 beschikbaar is voor alle CNV bonden. Dit is het vervolg op de CNV brede Bestuurdersdag over Sociale Innovatie, waaruit bleek dat dit een van de succesvolle en

2 Bij vorige Droombaanacties ging het om ca 800 reacties.

15

kansrijke vormen van sociale innovatie is voor de invulling van de vakbondsrol in de toekomst.

Behaalde resultaten:

• Tentoonstelling van 10 banners over 100 jaar CNV heeft op ruim 20 plekken gestaan • Film Mens & Werk is gemaakt en bijbehorende Lesbrief is ontwikkeld; • Filmpremière in Beeld &Geluid met ruim 170 bezoekers; • Ruim 500 middelbare scholen en VMBO instellingen hebben de film en de bijbehorende

Lesbrief via CNV Onderwijs ontvangen. Er is inmiddels meerdere keren om extra exemplaren gevraagd om bijvoorbeeld in lessen economie en maatschappijleer gebruikt te worden;

• Film is opgenomen in het introductie en identiteits-programma CNV breed; • Ruim 60 CNV-bestuurders bezoeken de CNV brede Bestuurdersdag op 1 juni in Odijk over

‘Sociale Innovatie’; • Als gevolg van die dag wordt in samenwerking met CNV Publieke zaak gewerkt aan een

CNV brede Tool ‘Slimmer Werken’.

• Meer dan werk alleen Leven is meer dan werken. Mensen dragen zorg voor elkaar. Die zorg moet mogelijk zijn in combinatie met een betaalde baan. Een goede combinatie van werk en privé is belangrijk. Zowel voor jezelf, maar ook voor de werkgever. Niet alleen is het voor jezelf prettig om alles goed geregeld te hebben, als jij beter in je vel zit omdat thuis alles netjes geregeld is, ben je op je werk productiever. Er werden in dit kader twee activiteiten bedacht: In samenwerking met een op jonge ouders gericht tijdschrift zou een videowedstrijd worden georganiseerd, waarin jonge ouders met behulp van een kleine videocamera hun ervaringen met de combinatie van werk en zorg in beeld zouden brengen. Als beloning mochten de ouders de camera – een flip – behouden. Daarnaast wilden wij deelnemen aan de Jonge Gezinnenbeurs in Utrecht, waarbij wij de doelgroep duidelijk wilden maken dat het CNV ook voor hun belangen opkomt. Het idee van de videowedstrijd loopt spaak, omdat het tijdschrift waarmee zou worden samengewerkt de advertentietarieven tot grote hoogte opschroefde, zodat het ver buiten de budgettaire mogelijkheden van het project viel. In overleg met de Stuurgroep wordt besloten dit onderdeel te schrappen uit het programma en te vervangen door een website waar mensen snel en toegankelijk hun werkgever kunnen beoordelen. De criteria hiervan zijn gebaseerd op de vier hoofdthema's van het CNV: werkzekerheid, baanzekerheid, plezier in werk en de combinatie van werk en privé. De deelname aan de Jonge Gezinnenbeurs blijft gehandhaafd. Van 5 tot 8 november staat het CNV met een stand op de Jonge Gezinnenbeurs in Utrecht waar duizend deelnemers – vooral jonge moeders – de Balanstest invulden met als beloning een CNV badeendje. Wat blijkt:

• Zo’n negentig procent van de deelnemers geeft aan dat ze werk en privé heel goed kunnen combineren.

• Ruim 10 procent scoort een (dikke) onvoldoende en is ontevreden over het gebrek aan mogelijkheden om werk en privé situatie op elkaar af te stemmen.

Het directe aan het 100-jaar programma gekoppelde doel van de website (www.baanscore.nl), is het kiezen van de werkgever die op de combinatie 'werk en privé' het beste scoorde, en deze in het zonnetje te zetten in de week van het CNV. Daarnaast worden de volgende doelstellingen benoemd: het CNV op een positieve manier in beeld brengen bij doelgroep die ons niet (goed) kent, het snel opbouwen van een adressendatabank voor een digitale baanscore-nieuwsbrief, cao- onderhandelaars kunnen de tool gebruiken om een quick-scan op de werkvloer uit te voeren, en kunnen zelf extra vragen toevoegen aan de test, gegevens verzamelen voor beleid, marketing en communicatie doelstellingen en reclame-inkomsten genereren bij adverteerders die geïnteresseerd zijn. De opzet mislukt als gevolg van meer technische problemen dan verwacht – een website kun je maar een keer lanceren en dan moet het direct goed zijn. Ook kost het veel moeite om de site gebruiksvriendelijk te maken. Als gevolg van deze vertraging wordt de site pas in het voorjaar van 2010 gelanceerd.

• De juiste waarde

‘Een arbeider is zijn loon waardig’ werd er vroeger gezegd en dat is nog steeds zo. Beloning is overigens meer dan geld alleen. De afgelopen eeuw zijn veel dingen veranderd, mede door de vakbeweging. Denk aan de veertig-urige werkweek, het minimumloon, verlofregelingen en de oudedagsvoorziening. Veranderingen die soms voor onmogelijk waren gehouden. Veranderingen die er zonder verbeelding en idealen niet waren gekomen.

16

In de zomermaanden van 2009 ging het CNV dineren met werknemers uit verschillende sectoren om de verbeelding op de werkvloer te prikkelen. Geen overbodige luxe in deze tijd van cijfers, meetbaarheid en bureaucratie. In het project Aan Tafel was het uitgangspunt de gelijkenis ‘de arbeiders in de wijngaard’ (Matt. 20, 1-16). Aan Tafel leverde bijzondere gesprekken op met onderwijzers, verpleegkundigen, dierentuinmedewerkers, buschauffeurs, zakelijk dienstverleners en medewerkers uit de sociale werkplaats. Enkele van hun verhalen zijn gebundeld in een speciale uitgave. Bekende Nederlanders uit politiek, wetenschap en maatschappelijk middenveld en vooraanstaande personen uit religieuze tradities geven daarbij hun kijk op het verhaal van werknemers. De bundel Aan Tafel, verbeelding op de werkvloer wordt gepresenteerd op 15 november bij de start van de Week van het CNV.

• Maatschappelijk leiderschap

Het CNV wil als maatschappelijke organisatie mee richting geven aan de ontwikkeling van onze samenleving. Het project Maatschappelijk Leiderschap kent een intern en een extern onderdeel.

• Het interne deel bestaat uit interviews met bestuurders, gesprekken met studenten en een onderzoek onder leden over wat maatschappelijk leiderschap inhoudt bij het CNV.

• Met de uitkomsten hiervan is als extern onderdeel een publiekscampagne opgezet met als thema ‘Verkiezing Supercollega 2009’.

Behaalde resultaten:

• 18 bestuurders werken mee aan interview over maatschappelijk leiderschap. Alle bonden hebben hier aan meegewerkt en in elk groepsinterview zijn verschillende bonden aanwezig. Dit leidt tot interessante en leerzame gesprekken;

• 10 studenten zijn op de Inhousedag aanwezig en geven hun visie op het CNV. Daaruit blijkt dat het CNV een interessante arbeidsmarktpositie te bieden heeft aan studenten, maar voor hen niet voldoende zichtbaar is. Een van hen heeft inmiddels stage gelopen bij het CNV;

• Er is een interne uitgave, de zogenoemde ‘Praatstof over Leiderschap’, verschenen; • Extra activiteit: de Diversiteitsdag. Uit de interviews blijkt dat diversiteit een belangrijk

thema is volgens bestuurders. Mede daarom wordt er in de Week van het CNV een werkbijeenkomst over dit onderwerp georganiseerd. Ongeveer 50 mensen van verschillende organisatie namen deel aan deze middag;

• Ruim 1300 mensen melden iemand aan voor de Supercollega Verkiezing; • Er zijn 140.000 stemmen uitgebracht (waarvan een deel geautomatiseerd). • De campagne is op tientallen (goedbezochte) websites gepubliceerd ( zoals: nu.nl

telegraaf.nl, pers.nl etc.), via hyves en verschillende fora verspreid en is gespreksonderwerp geweest op Radio 2;

• Alle deelnemers hebben een Supercollega T-shirt toegezonden gekregen. Ongeveer de helft is geen CNV lid en wordt nagebeld door CNV Info.

• Groter dan Nederland De wereld is groter dan Nederland en het CNV wil vanuit die gedachte andere mensen en hun organisaties ondersteunen. Om die steun concrete handen en voeten te geven wordt de CNV TeamTour ontwikkeld. Om geld in te zamelen voor projecten ter ondersteuning van mensen, die in de informele economie werkzaam in Senegal, Togo en Indonesië, wordt op 9 oktober 2009 een sponsor fietsactie georganiseerd: de CNV TeamTour. Het motto luidt: Fiets voor een wereld die werkt! Via de speciale actiesite www.cnvteamtour.nl konden mensen zich inschrijven of zich opgeven als sponsor van een van de deelnemers. In totaal hebben 26 mensen zich opgegeven en fietsen er ca. 15 mensen daadwerkelijk. De start vindt plaats in Kampen, van oudsher een CNV-bolwerk3, waarbij sommige deelnemers de fietstocht in Huizen afronden, anderen in Hoorn. De aftrap voor de campagne wordt op 7 juli gegeven door de minister van buitenlandse Zaken, Maxime Verhagen, die symbolisch een fietstocht rond het hele IJsselmeer volbrengt.4 In de campagneperiode (augustus – oktober 2009) telt de site 2.271 unieke bezoekers. In totaal hebben 223 mensen een of meerdere deelnemers gesponsord. Alle acties hebben in totaal bijna 41.000 euro opgebracht.

3 In Kampen wordt in 1896 de Christelijk Bond van Sigarenmakers en Tabaksbewerkers in Nederland opgericht en ontstond in 1899 de eerste Christelijke Besturenbond. 4 Tijdens die bijeenkomst wordt het 8e cahier over de Geschiedenis van de christelijk-sociale beweging, Grenzeloos christelijk-sociaal, gepresenteerd.

17

3.3. De Week van het CNV

Het zwaartepunt van de jubileumactiviteiten ligt in De Week van het CNV van 15 tot en met 21 november. De Week van het CNV werd georganiseerd op één locatie in Utrecht, te weten De Fabrique. De locatie wordt gekozen op basis van de uitstraling en vanuit de gedachte dat wij rond ons jubileum terugkeren naar de plaats waar de vakbeweging is ontstaan, de werkvloer.

• Zondag 15 november, Dag van herdenken en dankbaarheid De jubileumweek begint met een liturgische viering in aanwezigheid van H.M. de Koningin en wordt bijgewoond door ca 550 leden en andere genodigden. Na afloop van de viering is er gelegenheid voor een informele ontmoeting. De liturgische viering wordt inhoudelijk voorbereid i.s.m. de liturgen, Erik Borgman en Martha Frederiks5); voor de muzikale voorbereiding werd samengewerkt met Leen LaRivière (CNV Kunstenbond). Enige dagen na afloop van de viering vroegen wij de deelnemers naar hun ervaringen door middel van een kort onderzoek. Dit onderzoek wees uit dat de deelnemers zeer tevreden waren over de liturgische viering en over de locatie. In de aanloop naar de viering bleek het niet eenvoudig deelnemers te werven.

• Maandag 16 november, Dag van het Werk Op deze Dag van het Werk werden twee evenementen georganiseerd. Het ene evenement ligt in het verlengde van de Droombaanactie. Honderd inzenders worden beloond met een training Plezier in Werk. In deze training, die werd uitgevoerd door CNV Onderwijs en Training, krijgen mensen praktisch wenken om van hun eigen baan een droombaan te maken. Ca 60 mensen nemen feitelijk deel. Een tweede evenement ligt in het verlengde van de activiteiten rond het aan het werk helpen van 100 Wajongeren. Tijdens een symposium, , tekenen CNV Jongeren en de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, P.H. Donner, een samenwerkingsconvenant. Ook wordt tijdens de bijeenkomst van gedachten gewisseld over diversiteitsbeleid. De gedachtewisseling tussen cao-bestuurders, p&o-ers en deskundigen vindt plaats op basis van een CNV-onderzoek, Etnische diversiteit als succes? – Studie naar bedrijven die etnische diversiteit van het personeelsbestand als een succesfactor proberen te benutten.6

• Dinsdag 17 en woensdag 18 november, De Dag van de Solidariteit De eerste World Social Assembly wordt op 17 en 18 november georganiseerd door het CNV, de Belgische vakorganisatie ACV en de Belgische ontwikkelingsorganisatie Wereldsolidariteit. Circa honderd vakbondsorganisaties uit de hele wereld zijn bijeen om een nieuwe gezamenlijke strategie te bepalen over hun rol in de wereldwijde armoedebestrijding. “In veel landen moeten vakbonden vechten voor hun bestaansrecht, terwijl uitgerekend zij een cruciale rol kunnen vervullen bij duurzame armoedebestrijding,” zegt Bert van Boggelen, voorzitter van het CNV. “Het is niet voor niks dat onze Belgische collega’s en het CNV naast het werk in eigen land, ook financiële en morele steun geven aan vakbonden elders in de wereld.” Minister Piet Hein Donner (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) spreekt op de Assembly in Utrecht toe over de rol van sociale dialoog in de strijd tegen armoede. Guy Ryder, voorzitter van de internationale vakbondsorganisatie ITUC (International Trade Union Confederation) gaat vervolgens in op de impact van de economische crisis in ontwikkelingslanden. De World Social Assembly wordt bijgewoond door ruim honderd vakbondsmensen uit alle delen van de wereld. Tijdens het congres staat vooral het belang van de sociale dialoog, goed bestuur en de impact van de economische crisis op de rol van vakbondsorganisaties in ontwikkelingslanden centraal. Gesprekken over de sociale dialoog op het programma met vertegenwoordigers van vakbondsorganisaties uit Afrika, Zuid-Amerika en Oost-Europa spelen een belangrijke rol tijdens de bijeenkomst, die op woensdagmiddag door Bert van Boggelen wordt afgesloten.

• Donderdag, 19 november, De dag van het Verhaal Van het eerder in 2009 verschenen wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van het CNV is een publieksversie geschreven: CNV, 100 jaar een vakverbond met idealen. Deze publieksversie verschijnt als laatste deel in de reeks Cahiers over de geschiedenis van de christelijk-sociale beweging.

5 Op 15 november is Martha Frederiks als gevolg van de heersende Mexicaanse griep verhinderd. Zij wordt op het laatste moment vervangen door Gé Speelman. 6 Deze studie verscheen in mei 2009 en is verricht door Jan de Jong.

18

Het eerste exemplaar wordt tijdens een feestelijke bijeenkomst overhandigd aan twee achterkleinkinderen van Klaas Kruithof, die van 1916 tot 1934 voorzitter van het CNV is geweest. De presentatie vindt plaats in De Fabrique, de deelnemers bestaan uit kinderen van de r.k. basisschool De Pionier. Zij luisteren naar de speciaal voor deze gelegenheid geschreven geschiedenis van het CNV. Leidende gedachte is dat geschiedenis alleen betekenis heeft als die wordt verteld aan de toekomst. De bijeenkomst wordt afgesloten met een ballonnenwedstrijd. De kinderen is gevraagd om hun idealen op een kaartje te schrijven, dat aan een ballon te bevestigen en om die ballon vervolgens op te laten. Op diezelfde dag begint in De Fabrique een EZA-congres, waarop Europese vakbondsleiders elkaar ontmoeten. Tijdens het congres wordt van gedachten gewisseld over de rol die de vakbeweging kan spelen in het oplossen van de economische crisis. Op donderdag vinden de gesprekken plaats aan de hand van twee thema’s, te weten de werkloosheid en de Nederlandse ervaringen met de deeltijd-ww.

• Vrijdag, 20 november, De Dag van het Feest Het EZA-congres wordt voortgezet. De leidende thema’s in de gesprekken worden gevormd door de bestrijding van de jeugdwerkloosheid en door ethische aspecten die met de crisis in verband worden gebracht. In de avonduren wordt in samenwerking met Van Eeden Evenementen een feest voor medewerkers van bonden en vakcentrale georganiseerd, waaraan door ca 500 personen wordt deelgenomen. In het algemeen kan worden geconcludeerd dat de deelnemers enthousiast zijn.

• Zaterdag 21 november, De Dag van de Vrijwilligers De Week van het CNV wordt afgesloten met een feestelijke bijeenkomst voor vrijwilligers van bonden en vakcentrale. Ruim 600 personen nemen deel. De bijeenkomst wordt geopend door een reeks korte toespraken van oud-CNV-voorzitters, die – ieder op eigen wijze – het CNV gelukwensen met het eeuwfeest. Tot slot van deze serie bedankt Bert van Boggelen de vrijwilligers voor hun inzet voor de christelijke vakbeweging. Daarna kunnen de vrijwilligers deelnemen aan een reeks van feestelijke activiteiten, die in samenwerking met Van Eeden Evenementen is georganiseerd. In het algemeen kan worden geconcludeerd dat de vrijwilligers de feestelijke bijeenkomst zeer op prijs stellen.

19

4. Maatschappelijke actie

4.1. Programma Beleid

De onderdelen van het Werkplan Beleid 2009 zijn grofweg te verdelen in drie categorieën: 1. Beleid: beleidsontwikkeling, polder en lobby in Nederland en Europa, ad hoc ondersteuning

AB/DB; 2. Vereniging: ondersteuning vereniging, ondersteuning Dienstverlening, , C-netwerken,

beleidsontwikkeling voor CNV ZZP; 3. Projecten: Arbocatalogi, Plezier in Werk, Arbeidsvoorwaarden en mobiliteit, bijdrage aan

100 jaar CNV. Ad 1. Beleid

De toekomst van de aow heeft een groot deel van de discussies in Den Haag beheerst. Het programma Beleid heeft dan ook standpunten ontwikkeld op het gebied van Demografie, participatie en financierbaarheid en Duurzame inzetbaarheid. Daarnaast zijn de gevolgen van de economische crisis onderwerp van discussie geweest. Hiervoor is een standpunt over deeltijd-WW ontwikkeld. Verder zijn er beleidsinitiatieven ontplooid op het gebied van spreekrecht van de OR, een pensioenkeurmerk en duurzaamheid in internationaal perspectief. Het programma Beleid heeft het CNV vertegenwoordigd in de SER, in de Stichting van de Arbeid en in de Raad voor Werk en Inkomen. Ook in deze organen speelden de aow-discussie en de gevolgen van de economische crisis een grote rol. Ondanks grote inspanningen is er uiteindelijk geen SER-advies over de aow gekomen. Wél zijn er SER-adviezen uitgebracht over onder andere diversiteit in het personeelsbestand, de Lissabonstrategie en preventiebeleid binnen arbeidsorganisaties. In de Stichting van de Arbeid is uitgebreid aandacht besteed aan scholing van werkenden, deeltijd-WW, het voorbereiden en uitwerken van het overleg met het kabinet en verschillende adviezen op het terrein van pensioenen. Verder zijn er onder andere adviezen en aanbevelingen uitgebracht op het terrein van klokkenluiders en inlenersaansprakelijkheid in de uitzendbranche. De RWI heeft onder andere adviezen uitgebracht over re-integratie, van-werk-naar-werk en de Wajong. Over al deze thema’s hebben beleidsmedewerkers ook veelvuldig contact gehad met Kamerleden, ambtenaren van Ministeries en andere betrokken partijen. Het Europees beleid stond in het teken van de verkiezingen voor het Europees Parlement, die werden gehouden op 4 juni 2009. In aanloop naar de verkiezingen riep het CNV haar leden op om te gaan stemmen. Samen met FNV en MHP organiseerden we een lijsttrekkersdebat in de Jaarbeurs in Utrecht. Een digitale nieuwsbrief informeerde leden over de kandidaten met een vakbondsverleden. Die nieuwsbrief nodigde leden ook uit om in het najaar een bezoek te brengen aan het Europees Parlement. Het aantal aanmeldingen was overweldigend. In plaats van de verwachte 50 deelnemers, bezochten we uiteindelijk met 350 CNV leden het Europees Parlement. Verschillende Europarlementariërs stonden de CNV-leden te woord. Bij hen drong het besef door dat het CNV het Europees Parlement serieus neemt. Op ad hoc basis zijn er op verzoek van het DB en AB uiteenlopende activiteiten ondernomen: bijeenkomst CDA WI-CNV over kredietcrisis, levensloopregeling en gezinsbeleid; notitie AB over VPL-regelingen; factsheet voors en tegens AOW-verhoging; memo over wetsvoorstel Koser Kaya Blok; werkbezoek Achmea; brief lokale overheden; reactie richting politiek op de verlofnotitie van Donner; ondersteuning TaskForce Kinderopvang en Onderwijs; werkbezoek met bestuurder Dolf Polders – CNV Dienstenbond - aan de kunstmestfabriek Amfert; werkbezoek aan Politie N-Brabant, spreekbeurt congres Zwitserleven.

Ad 2. Vereniging

In 2009 is de SPA acht keer bijeen geweest, het CCA vier keer. Het programma Beleid heeft de secretariaten gevoerd van deze commissies. De agenda’s zijn opgesteld, de stukken aangeleverd en de verslagen gemaakt. Het voorgenomen klanttevredenheidsonderzoek is niet uitgevoerd. Op verzoek van bonden zijn er twee spreekbeurten voor de senioren van CNV Publieke Zaak, één spreekbeurt voor bestuurders van CNV Dienstenbond, één spreekbeurt voor de pensioencommissie

20

van CNV Publieke Zaak en één spreekbeurt voor de Politievakbond ACP gehouden. Verder is er een bijeenkomst voor het ODP “Onder dezelfde paraplu” verzorgd. Op het gebied van onderzoek is er in opdracht van CNV Dienstenbond een onderzoek verricht naar diversiteit. Over de uitkomsten is een dag voor alle CNV-bestuurders georganiseerd. Ook is er een subsidieverzoek vanuit CNV BedrijvenBond naar SZW doorgeleid. Voor de sector Dienstverlening zijn er vanuit Beleid 75 vragen voor CNV Info beantwoord. Ook zijn er inhoudelijke bijdragen geleverd aan bijeenkomsten van Vertrouwenspersonen en docenten Training en Opleiding. Verder hebben beleidsmedewerkers artikelen geschreven voor de Seniorenkrant en het Vrijwilligersjournaal. Specifiek voor CNV ZZP heeft het programma Beleid twee beleidsinitiatieven ontwikkeld: één op het gebied van Pensioenen en één op het gebied van arbeidsongeschiktheid. In het kader van de C-netwerken zijn er twee wintercolleges, één minisymposium met ICCO/Kerk in Actie en een bijeenkomst met Anselm Grün georganiseerd. Verder is er gewerkt aan de voorbereiding van het Christelijk-Sociaal Congres en de Hulpconferentie (Kerk-Humanistisch verbond-Vakbonden). De voorgenomen bijdrage aan de identiteitstraining voor CNV-medewerkers is niet geleverd, omdat P&O een dergelijke training niet heeft georganiseerd. Ad 3. Projecten

Het programma Beleid ondersteunt en coördineert het CNV-brede project arbocatalogi. In dit kader is er gewerkt aan ondersteuning van het proces arbocatalogi/afstemming binnen CNV en met andere sociale partners; het opzetten informatiepunt; het geven van technische en inhoudelijke ondersteuning aan bonden bij lopende catalogiprojecten; de vertegenwoordiging van het CNV bij externe activiteiten rondom arbocatalogi. Het budget van € 90.000 is gestopt in activiteiten (trainingen, opbouw website) en een projectmedewerker die bestuurders heeft bijgestaan in de ontwikkeling van arbocatalogi in diverse sectoren (bij verzekeraars, zorg, zuivel etc.). Een tweede project binnen het programma Beleid is het meerjarige project Plezier in Werk. In 2009 is voortgebouwd op het onderzoek dat eerder verricht is binnen dit project. Het onderzoek is in een ‘publieksversie’ uitgegeven door uitgeverij Ten Have, onder de titel Anders kijken naar werk. In acht proeftuinen in het onderwijs, de zorg en het bedrijfsleven zijn vervolgens kringgesprekken gevoerd met werknemers over zingeving en werk. Het project is in september afgesloten met een symposium. Voorts is er in 2009 een nieuw project gestart: Arbeidsvoorwaarden en mobiliteit. In april 2009 hebben de gezamenlijke vakcentrales een subsidie ontvangen ten behoeve van het bevorderen van afspraken op het gebied van mobiliteitsmanagement (Taskforce Mobiliteitsmanagement/ Ministerie van Verkeer en Waterstaat). Dit project is deze zomer van start gegaan. Het CNV heeft het voortouw genomen in dit project. Er is een kenniscentrum ingericht, dat opereert onder de naam Kenniscentrum Werk en Vervoer. Dit kenniscentrum biedt ondersteuning aan vakbondsbestuurders, kadergroepen en/of ondernemingsraden op het gebied van woon-werk en zakelijk verkeer. Het kenniscentrum ondersteunt en financiert daaraan gerelateerde projecten, waarbij uitgegaan wordt van het werknemersbelang. Tot slot heeft het programma Beleid in de vorm van het organiseren van een EZA-congres bijgedragen aan CNV 100 jaar. Tijdens de week van CNV 100 jaar organiseerden wij met financiële hulp van EZA en de Europese Commissie een tweedaags seminar. Onderwerp was de economische crisis en de reactie van vakbonden daarop. Samen met 30 vakbondscollega’s uit Denemarken, Duitsland, Oostenrijk, Polen, Hongarije, Cyprus, Frankrijk, België en Nederland bespraken we deeltijd-WW en jeugdwerkloosheid. Deeltijd-WW bleek in verschillende EU lidstaten te worden toegepast, maar de Nederlandse aanpak waarbij de deeltijd wordt gebruikt om te scholen ontbrak in andere lidstaten. Ook de ethische vraag, wie heeft er schuld aan de crisis kwam aan de orde. Franse collega’s, werkzaam in de bankensector, waren daarin zeer geïnteresseerd.

4.2. Communicatie

Het programma Communicatie heeft een onrustig jaar achter de rug waarin vrij vroeg in het jaar de teamleider is uitgevallen. Het team heeft dit echter goed opgevangen, o.l.v. Marianne Kruit die

21

als waarnemend teamleider voor continuering van de werkzaamheden heeft gezorgd. Nagenoeg alle doelstellingen in het werkplan van 2009 zijn gehaald. Inhoudelijk vallen de volgende zaken op: Corporate Communicatie

Hier zijn, ondanks de wisseling van de wacht op bestuurlijk niveau, afgelopen jaar flinke stappen gezet in de voorbereiding en ontwikkeling van de Imagocampagne i.s.m. de marketing- en communicatiecollega’s van de bonden, bestuurders en een extern reclamebureau (Doom & Dickson). Internet (eigen media)

Bezoek aan onze site blijft stijgen. We hebben meer abonnees geworven op de internetnieuwsbrief dan was gepland. Dit geeft aan dat steeds meer leden ook via de nieuwsbrief op de hoogte willen blijven van de laatste ontwikkelingen op ons werkterrein. Internetwerkveld is een omgeving die volop in ontwikkeling is en vraagt om een grote mate van flexibiliteit en snelheid. In 2009 is onderkend dat de huidige technische inrichting van internet vraagt om opnieuw bekeken te worden en ditzelfde geldt ook voor de inrichting van de CNV sites. Hiermee zal dan ook in 2010 worden begonnen. Eind 2009 is ook gestart met de voorbereidingen om onze CNV-intranet omgeving te vernieuwen met de komst van TYPO 3: een techniek die onderhoud en beheer van intranet een stuk gebruikersvriendelijker maakt en goedkoper is qua onderhoud. Projectondersteuning

Dit heeft zich met name vertaald naar ondersteuning op het aow-dossier, imagocampagne, viering van 100 jaar CNV, en de projecten die daarmee samenhingen, zoals de liturgische viering, Plezier in Werk (Samba), Aan Tafel en Gezin en Werk maar ook ondersteuning voor het project CNV Starters. Wat betreft het project CNV Zelfstandigen: hier droegen de afdelingen marketing en communicatie het label, zowel door projectleiding als communicatie. Dit had de volgende resultaten:

• Ledengroei CNV Zelfstandigen van ruim 60 procent; • Website uitschieter van alle CNV websites: aantal bezoekers bijna verdubbeld tot 21000

bezoekers op jaarbasis. Tevens compleet nieuwe site ontwikkeld, die leidend is voor de ontwerpen van andere CNV websites;

• Om de diverse groep leden van CNV Zelfstandigen te bereiken, wordt naast de vernieuwde zelfstandigen krant actief ingezet op social media (zoals twitter) en is er voor de eerste keer een workshopdag.

Grafische vormgeving voor derden

De samenwerking ten behoeve van eigen (interne) klanten is ook in 2009 gecontinueerd. Ondanks dat de capaciteit iets is teruggedraaid, heeft de getoonde flexibiliteit het mogelijk gemaakt om ook dit jaar weer naar volle tevredenheid van de (interne) klanten te werken. We hebben ook weer mogen en kunnen vertrouwen op de bewaking en juiste toepassing van de CNV huisstijl door onze vormgeefster. Interne communicatie

Onderhoud van intranet en het plaatsen van berichten op het intranet hebben dit jaar conform werkplan plaatsgevonden. De ontwikkeling van een intern communicatieplan heeft vertraging opgelopen door het wegvallen van de teamleider en is helaas niet tot volledige wasdom gekomen in 2009. Persburo en producten afdeling Communicatie

Dit is in 2009 wederom goed op de kaart gezet en de onderlinge samenwerking in het redactionele overleg is verder verbeterd. Er zijn flink wat artikelen geplaatst in de bondsbladen die door het Persburo zijn aangeleverd. Daarnaast worden er op de afdeling Communicatie ook de Seniorenkrant en Duidelijk Over gemaakt; ook dit is in 2009 goed verlopen. Ondersteuning en voorlichting DB/AB

De wisselingen van de wacht in het DB w.o. het vertrek van de voorzitter in het najaar hebben voor wat betreft de ondersteuning van het DB voor de nodige veranderingen gezorgd. Zo is o.a. de samenwerking met de huidig waarnemend voorzitter geïntensiveerd. Het aow-dossier heeft afgelopen jaar laten zien dat een goede en intensieve samenwerking tussen Beleid en

22

Communicatie van groot belang is en dat we dit ook in 2010 verder willen intensiveren en optimaliseren. De nieuwe vorm van het populaire jaarverslag, zoals in 2008 is ingezet, is verder verbeterd. Voor het eerst krijgen (naast de kaderleden van de vakcentrale) alle medewerkers van het CNV, als ook rechtstreekse leden en de Leidsche Onderwijs Instellingen (LOI) het populaire jaarverslag. Marketing

Ook deze afdeling heeft een onrustig jaar achter de rug waarin zij o.a. 2 leidinggevenden heeft gekend. Inhoudelijk vallen hier de volgende zaken op: Projectleiderschap CNV Zelfstandigen

Door de coördinerende, initiërende, adviserende en ondersteunende rol door Marketing Vakcentrale i.s.m. de bonden is er een zeer vruchtbare vorm van samenwerking tot stand gekomen voor de verdere ontwikkeling van het label CNV Zelfstandigen. Deze vorm van samenwerking zal dan ook zeker gecontinueerd moeten worden. Projectleiderschap Starters/Ikgawerken.nl

Ook in het project starters had Marketing VC een coördinerende rol), al gaat het hier om een label dat zich nog in de opstartfase bevindt. Invulling en uitwerking van het projectplan heeft in 2009 deels plaatsgevonden en de doelstellingen zijn derhalve niet allemaal gerealiseerd. Echter de groep Starters zoals die gedefinieerd is, blijft een goede bron van aanwas, dus in 2010 zal verder worden gewerkt aan de optimalisering van de marketingprojectaanpak i.s.m. CNV Jongeren en de andere bonden. Ondersteuning bonden bij werving en behoudsacties

Deze ondersteuning is als vanouds goed verlopen en de samenwerking is uitstekend te noemen. Symfonica in Rosso is herhaald, nu met Diana Ross, en heeft 750 nieuwe leden opgeleverd. Onderzoek

Het onderzoek heeft ondanks afname van de capaciteit en de toenemende vraag, toch alle doelstellingen weten te realiseren. Spijtig is wel dat we in 2009 nog geen begin hebben kunnen maken met het monitoren van de ledenontwikkeling i.v.m. vertraging van de implementatie van het BRS (Bonds Relatie Systeem) en de marketing module. In 2010 staat dit echter hoog op de agenda. Stimuleren gebruik niet-leden onderzoek (DVD Kleuren)

Naast kennis over de eigen leden (wat wilt u? ledenonderzoeken) weten we na een groot onderzoek in 2007 ook veel over niet-leden. Niet alleen traditionele kenmerken zoals leeftijd en sector maar juist ook informatie over (werk-) beleving, waarden en houding t.o.v. de vakbond zijn in kaart gebracht. Mensen die op basis van deze kenmerken op elkaar lijken worden in een groep c.q. segment ingedeeld. Om nu de kennis uit het niet-leden onderzoek en het segment denken vast te houden en breed te delen is er een DVD gemaakt waarin mensen aan het woord komen uit de verschillende segmenten. Deze DVD geeft, samen met het onderzoeksrapport, geluid en gevoel bij de vele cijfers. Deze DVD is in februari gelanceerd en vervolgens aan het DB, afdeling Beleid en het SO gepresenteerd. De bonden brengen zelf de inhoud onder de aandacht van betrokken collega’s en bestuurders. Onderhoud ledenpanel

Er zijn 6 panelonderzoeken geweest met hele diverse onderwerpen (arbeidsomstandigheden, tevredenheid lidmaatschap, sociaal akkoord, CNV 100 jaar, Europa, miljoenennota) en een extra panelonderzoek over de AOW. Daarnaast zijn er in november 2009 telefonisch ruim 500 nieuwe panelleden geworven, m.n. voor CNV Bedrijvenbond en CNV Publieke Zaak. Het ledenpanel kent nu voldoende leden om uitspraken op bondsniveau te kunnen doen. Wat wilt u? Ledenonderzoek

Deze onderzoeken vinden plaats voor diverse bonden; marketing begeleidt hier het WWU traject, analyseert de resultaten en adviseert de marketeers en bestuurders van de betreffende bonden. We zien een toename in de vraag naar dergelijke onderzoeken en derhalve is de licentie van de onderzoekstool in 2010 uitgebreid ten behoeve van. o.a. deze onderzoeken.

23

Klant centraal – meting klanttevredenheid

In 2009 is gestart met het uniformeren en automatiseren van de klanttevredenheidsonderzoeken. De verschillende afnemers van dit onderzoek hebben daartoe hun e-mail bestanden moeten schonen en aanleveren. De aantallen beschikbare e-mail adressen is per afnemer/dienst verschillend en dat heeft er in 2009 toe geleid dat CNV Rechtshulp weer is overgestapt naar een papieren vragenlijst. Als we de vragenlijsten zoveel mogelijk digitaal kunnen versturen, is het vervolgens zaak om de respons en rapportages zoveel mogelijk te uniformeren. In 2010 zal dit dan ook zeker een vervolg krijgen. Promotie/marketingcommunicatie CNV Dienstverlening

Ook hier heeft Marketing in 2009 de diverse diensten van Ledenservice ondersteund met verschillende marketingactiviteiten die tot doel hebben om dienstverlening breder onder de aandacht te brengen teneinde het aantal klanten hiervan te vergroten (denk aan de belastingservice voor jongeren en niet-leden, Opleiding en Training).

4.3. Programma Internationaal / CNV Internationaal

4.3.1. Algemeen

Het werkterrein van CNV Internationaal omvatte in 2009 opnieuw (i.) ontwikkelingssamenwerking en (ii.) internationale zaken. Het eerste deel richt zich op arbeidsverbeteringen in het Zuiden (internationale solidariteit) en is qua personeelsformatie het meest omvangrijk en wordt in overgrote mate extern gefinancierd door inkomsten uit IC-CAO gelden en subsidie uit het Vakbondsmedefinancieringsprogramma (VMP) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het tweede deel van het werkterrein van CNV Internationaal (internationale zaken) houdt zich bezig met de belangenbehartiging van CNV-leden op internationale fora binnen ILO, ITUC en Verenigde Naties, en in de nationale SER-commissie Internationale Sociaal-Economische Aangelegenheden voor zover het niet-Europese zaken betreft. Dit werk is uitsluitend gefinancierd uit ledencontributies. Opnieuw is in 2009 gebleken dat ontwikkelingssamenwerking en internationale zaken voor CNV sterk complementair aan elkaar zijn. Door beide in onderlinge samenhang uit te voeren is het mogelijk gebleken om integrale afwegingen samen met de bonden, ten behoeve van onze leden, te maken. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de activiteiten die door Buitenlandse Zaken zijn gefinancierd niet op basis van vakbondspolitieke afwegingen kunnen plaatsvinden maar dat hierbij uitsluitend het criterium geldt van het behalen van meetbare resultaten in arbeidsrechten-verbetering op zo effectief en efficiënt mogelijke wijze. Daarom heeft CNV gekozen om bovenal samen te werken met nationale vakbondsorganisaties in het Zuiden; het Strategie Plan 2008 – 2011 van CNV Internationaal waarin deze benadering is geformuleerd, is in mei 2008 door het AB vastgesteld. In juni 2009 gaf het Ministerie van Buitenlandse Zaken een subsidiebeschikking af voor de periode 2009 – 2012. Enerzijds is de hernieuwde toekenning van financiële middelen aan CNV uit het VMP een belangrijk signaal van vertrouwen richting de christelijk-sociale vakbeweging en wordt de relevantie bevestigd van het instrument vakbondsmedefinanciering binnen armoedebestrijding wereldwijd; de verhouding in de toegewezen subsidie ten opzichte van FNV is ten gunste van CNV gewijzigd. Anderzijds wordt er voor het tijdvak t/m 2012 minder subsidie ontvangen dan voorheen, zijn de criteria voor besteding op diverse fronten nu sterk verzwaard, vindt er op continue basis externe monitoring plaats en wordt de medeverantwoordelijkheid die in meer of mindere mate wordt gedragen door de aangesloten bonden, expliciet beoordeeld.

4.3.2. Belangenbehartiging en Beleidsbeïnvloeding

Er werd geparticipeerd in diverse fora, waaronder het MVO-Platform en het Initiatief voor Duurzame Handel (IDH), waarin de verantwoordelijkheid die CNV neemt voor werkenden in het Zuiden duidelijk over het voetlicht kon worden gebracht. De CNV waarnemend voorzitter bezet in IDH een zetel in de beheersraad sinds 2008. Er is deelgenomen aan de jaarlijkse, tripartite ILO-conferentie in Geneve in juni 2009 alwaar CNV de nationale zetel van werknemersgedelegeerde innam. Het DB was via Programma Internationaal vertegenwoordigd in de ITUC General Council vergadering die in oktober 2009 in Berlijn werd gehouden. In deze bijeenkomst stonden opnieuw de gevolgen van de economische crisis voor werknemers centraal en werd vooruitgeblikt op het 2nd World Congress in Vancouver in juni 2010.

24

Het aspect van belangenbehartiging van Zuidelijke werkenden kwam in 2009 o.a. tot uitdrukking in een bezoek aan de in ballingschap levende Cubaanse vakbondsvoorman Pedro Pablo Alvarez in Barcelona. Het jaar ervoor was hij door CNV uitgenodigd om in Nederland zijn relaas te geven van de bedreigde vakbondsvrijheid op Cuba bij Nederlandse politici en beleidsmakers, en in diverse media. Daarnaast zijn in 2009 voor tal van andere situaties waarin vakbondsleiders werden bedreigd, protestbrieven gestuurd aan regeringsleiders om bescherming te vragen voor vakbondsleiders en hun gezinnen.

4.3.3. Draagvlakversterking en Voorlichting

Tijdens het CNV-eeuwfeest werd door Internationaal een geïntegreerde campagne gevoerd die het zevende feestthema ‘Groter dan Nederland’ verbeeldde én CNV-leden plus algemeen publiek aanzette tot solidariteit met onze collega-werkenden in het Zuiden. De mogelijkheid om (delen van) een tocht rond het IJsselmeer te fietsen, onder de noemer CNV TeamTour, en zich daarbij te laten sponsoren leverde het mooie resultaat op van € 41.000. Dit bedrag is ingezet ten behoeve van mensen in Togo, Senegal, Indonesië en Venezuela die noodgedwongen werkzaam zijn op een informele en niet-georganiseerde wijze en daarbij geen rechtsbescherming genieten. De betreffende projecten werden aangedragen door CNV Hout en Bouw (mét een eigen bijdrage), CNV Dienstenbond en CNV BedrijvenBond. Door te werken in ploegformaties waarbij de ploegleider (vaak een CNV-lid) zijn of haar eigen team samenstelde werd bereikt dat ook niet-leden in direct contact kwamen met CNV. In 2009 werd via diverse kanalen voorlichting verstrekt aan de leden over internationale solidariteit, waar mogelijk werd ook getracht díe mensen te bereiken die geïnteresseerd zijn in ontwikkelingssamenwerking én behoren tot de doelgroep waaruit CNV nieuwe leden probeert te werven. In het laatste geval is het solidariteitswerk van CNV dus tevens een middel om de vereniging te profileren als verantwoordelijke vakorganisatie met een brede horizon, die niet slechts opkomt voor belangen van bekende leden dichtbij huis maar ook van anonieme werkenden ver weg. Verder zijn wereldnieuwsbrieven vervaardigd om het internationale vakbondswerk bij geïnteresseerden onder de aandacht te brengen en zijn artikelen met internationaal nieuws gepubliceerd door diverse bondsbladen.

4.3.4. Versterking van Zuidelijke partnerorganisaties

Medefinanciering Diverse projecten en programma's van vakorganisaties in Azië, Latijns-Amerika, Afrika en Centraal- en Oost-Europa zijn medegefinancierd gedurende 2009. Hiermee werd belangenbehartiging van en dienstverlening aan werkenden in het Zuiden uitgevoerd en leverde het CNV daarmee een belangrijke bijdrage aan de vormgeving van internationale solidariteit, 'omdat het mensen raakt...': wereldwijd! De vakcentrales en –bonden in de diverse landen waarmee wordt samengewerkt, zijn kenmerkend voor CNV: nadruk op sociale dialoog als eerste overlegmodel om te komen tot vertegenwoordiging van werknemers. De projecten en programma’s die werden ondersteund waren onder meer gericht op versterking van de interne organisatie (‘interne resultaten’) en activiteiten om rechtstreeks belangenbehartiging en dienstverlening aan leden en andere werkenden (‘externe resultaten’) mogelijk te maken. Internationale Collegialiteit in cao’s In 2009 is de opgelopen vertraging in voorgaande jaren met betrekking tot identificatie en uitvoering van IC-cao gefinancierde hulpprojecten in ontwikkelingslanden, volledig weggewerkt. Het Programma Internationaal fungeert in deze als expertisecentrum voor de aangesloten bonden om: (a.) bestedingsmogelijkheden te identificeren die een blijvende meerwaarde leveren voor de mensen op wie de projecten zich richten, en (b.) verbinding te maken tussen lokale beroepssectoren in Nederland en het Zuiden. Er werd tevens op ingezet om de kennis van dienstverleningsmogelijkheden door Programma Internationaal bij de aangesloten bonden te vergroten. 1st World Social Assembly en Partnerconsultatie Synchroon aan het CNV-eeuwfeest is gekozen voor het organiseren van de 1st World Social Assembly, samen met onze Belgische partners ACV en WSM. Een programma waarin ruimschoots aandacht werd gegeven aan de voor CNV specifieke wijze van werken, werd georganiseerd met bijdragen van bekende (inter)nationale sprekers waaronder de Nederlandse Ministers van Ontwikkelingssamenwerking en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tal van voormalige en huidige buitenlandse partnerorganisaties van CNV werden gestimuleerd om hun belangrijke rol binnen de samenleving te blijven vervullen.

25

De Partnerconsultatie was de tweedaagse bijeenkomst van de Programma Internationaal werkorganisatie met vakbondsorganisaties in het Zuiden waarmee wordt samengewerkt in het kader van ontwikkelingssamenwerking. Onder leiding van een externe facilitator werd op een interactieve manier de vastgestelde strategie besproken en werden uitvoeringsmogelijkheden nader onderzocht. Ook de eerste vormgeving van de bestuurlijk vastgestelde themabeleidsgebieden werd gepresenteerd (gender gelijkwaardigheid, informele economie, fair globalisation, en sociale dialoog) en uitgebreide feedback is ontvangen voor verdere ontwikkeling door CNV van deze vier strategische thema’s in 2010. Planning, Monitoring en Evaluatie (PME) en Kwaliteitsverbetering In 2008 en 2009 zijn twee nieuwe PME-instrumenten ontwikkeld: meerjarenplanning en ontwikkelingskenmerken. Het eerste instrument heeft geresulteerd in een handleiding voor partnerorganisaties die door een eerste groep van vakbonden nu wordt gebruikt om een samenhangende werkplanning voor meerdere jaren te maken. Het andere PME-instrument, ontwikkelingskenmerken, betreft de organisatieontwikkeling van partners en is vorig jaar ingevoerd. Met partners in een drietal landen (Senegal, Macedonië en Indonesië) zijn gezamenlijke organisatieanalyses gedaan die uitgangspunt worden voor verdere ontwikkeling in komende jaren van het vakbondswerk in deze landen. Vier themabeleidsnotities werden bestuurlijk vastgesteld in 2009, deze worden de leidraad voor CNV in de samenwerking met vakbonden wereldwijd. Het betreft de thema’s gender gelijkwaardigheid, informele economie, fair globalisation en sociale dialoog. De uitvoering van het in 2008 gestarte traject van context analyse in elk van onze partnerlanden is verder opgepakt. De uitkomsten zijn behulpzaam voor de vakbonden om nóg beter hun plaats te bepalen in het nationale spectrum waarbinnen wordt geopereerd.

26

5. Dienstverlening

5.1. CNV Ledenservice

5.1.1. Opleiding en Training

Doel: leden en kaderleden d.m.v. scholing weer- en wendbaar maken. O&T is scholingspartner van de bonden en verzorgt in opdracht van de bonden scholing van leden en kaderleden. Naast de specifieke bondsopdrachten biedt O&T een bondsbreed scholingsprogramma aan. In 2009 hebben 701 cursisten deelgenomen aan een van de cursussen in het bondsbrede programma. In totaal betrof dit 2731 deelnemersdagdelen. Er was veel belangstelling voor de thema’s profileren, emotionele intelligentie, assertiviteit, feedback geven en ontvangen en communiceren. Door keuzes van bonden konden minder deelnemers ingeschreven worden en moesten een aantal cursussen geannuleerd worden. In de maatwerkopdrachten voor de bonden en vakcentrale zit een stijgende lijn. Afgelopen jaar zijn 565 cursisten getraind (698 deelnemersdagdelen). Dit betreft vooral kaderleden van bonden, maar ook bijvoorbeeld een groep niet-leden die deelnamen aan de Droombaandag, in het kader van het 100 jarig bestaan van het CNV. De klanttevredenheid is gemeten via een per mail gestuurde vragenlijst (pilot). De respons is lager dan voorgaande jaren waarbij gewerkt wordt met een vragenlijst op papier. Uit de ontvangen reacties blijkt dat 83% van de respondenten tevreden tot zeer tevreden is.

5.1.2. Vertrouwenspersonen WAO/WIA

Doel: het ondersteunen en begeleiden van leden die te maken hebben met een keuring WAO/WIA. In 2009 is de dienst uitgebreid met het ondersteunen en begeleiden van leden die te maken hebben met gesprekken inzake keuringen en andere onderwerpen in de eerste twee ziektejaren. De CNV Vertrouwenspersonen hebben in 2009 243 mensen ondersteund. Dit ligt iets onder het aantal hulpvragen dat was begroot. De afname is te verklaren doordat de herkeuringsactie voor de WAO nagenoeg voorbij is en er veel minder WIA-keuringen zijn. De begeleiding van leden in de eerste twee ziektejaren zal zich in de komende periode verder uitbreiden. Deze dienstverlening wordt onder de aandacht gebracht bij de bonden en bij hun leden. In 2009 is er een nieuwe flyer gemaakt. Een groep vertrouwenspersonen die zich inzetten voor deze begeleiding is in 2009 hierop getraind. De klanttevredenheid is gemeten aan de hand van een per mail toegestuurde vragenlijst (pilot). De ontvangen reacties waren te weinig waardoor de uitkomsten niet representatief zijn. Zowel uit de enkele ingevulde vragenlijsten als uit de reacties van voorgaande jaren, blijkt dat men over het algemeen zeer tevreden is over de begeleiding.

5.1.3. Belastingservice

Doel: CNV-leden de mogelijkheid bieden hun belastingaangifte in te laten vullen met een deskundige vrijwilliger van het CNV. De zittingen worden verspreid door het hele land georganiseerd. Daarnaast wordt er het hele jaar aangiften ingevuld en indien nodig nazorg verleend. De vrijwilligers worden hiervoor elk jaar speciaal opgeleid, zodat de kwaliteit van de dienst hoog blijft. In 2009 zijn 32.630 aangiften ingevuld (dit betreft ook de aangiften van de fiscale partner). Tijdens de belastingzittingen die verspreid over het hele land zijn georganiseerd zijn 30.498 aangiften ingevuld, het overige deel is in de loop van het jaar ingevuld. Het afgelopen jaar is voor de ruim 1000 vrijwilligers een druk en hectisch jaar geweest. Dit kwam door de grote toeloop van de leden, maar ook door vernieuwingen in het aangifte- en

27

opslagprogramma, waardoor de apparatuur minder snel werkte. Voor het komende jaar zal er extra geïnvesteerd moeten worden in de apparatuur. In 2009 is er gestart met een pilot waarbij CNV Info de afspraken buiten de zittingen om inplant voor de regio Utrecht. Dit ontlast de vrijwilliger. In 2010 wordt bekeken of deze werkwijze ook uitgebreid kan worden naar andere regio’s. Eind 2009 is een programma gebouwd waardoor leden zelf een afspraak in kunnen plannen voor de jaarlijkse zittingen. Daarnaast kan men bellen met CNV Info voor het maken van een afspraak. Het is uniek dat vanaf december 2009 alle afspraken via 1 centraal nummer gemaakt kunnen worden, en via internet. Klanttevredenheid: het gemiddelde rapportcijfer dat gegeven wordt is 8,0. 84% van de klanten geeft aan dat de dienst voldoet aan hun verwachting van de klanten; 88% verwacht in toekomst weer gebruik te maken van deze dienst.

5.1.4. Marketing Belastingservice

Doel: CNV Belastingservice planmatig onder de aandacht brengen van leden en niet-leden. In 2009 is er geadverteerd in een aantal regionale kranten. Klantvriendelijkheid Belastingservice In de belastingcursus voor alle invullers is een onderdeel klantgerichtheid opgenomen. Daarnaast is een training Klantgerichtheid ontwikkeld voor de gastheren en gastvrouwen van Belastingservice. Zowel deze training als de belastingcursus wordt begin 2010 gegeven. Belastingservice voor jongeren Doel: jongeren interesseren voor Belastingservice en daarmee het lidmaatschap van het CNV. Met het ROC in Utrecht zijn afspraken gemaakt zodat een groep leerlingen stage loopt bij CNV Belastingservice en zo studiepunten kunnen behalen. In 2009 heeft een vijftal leerlingen meegedaan aan de beginnerscursus en stage gelopen tijdens de zittingen. Dit traject loopt door in 2010. Daarnaast is wederom medewerking verleend aan het invullen van Tj biljetten voor jongeren in de bouw, in de BBL (Beroeps Begeleidende Leerweg). De door de CNV Hout en Bouw gecoördineerde acties waren georganiseerd op locaties van de opleidingen en gericht op ledenwerving.

5.1.5. Projectleiderschap CNV 65plus

Doel: informatie en wegwijzer voor leden (en niet-leden) van 65plus voor de onderwerpen op het gebied van inkomen, gezondheid, wonen en vervoer. In 2009 zijn 2 seniorenkranten verschenen. Bonden kunnen deze krant sturen naar hun seniorenleden.

5.1.6. CNV Jubilarissen

Doel: CNV leden met een vakbondsjubileum huldigen tijdens feestelijke, goed georganiseerde bijeenkomsten. Hierbij is aandacht voor modernisering, de professionele uitstraling en variatie van de bijeenkomsten, passend bij zowel de oudere als de jongere leeftijdsgroepen onder de jubilarissen. De 60- en 70-jarige jubilarissen worden thuis bezocht. CNV Jubilarissen heeft in 2009 4.101 jubilarissen gehuldigd in opdracht van de CNV BedrijvenBond, CNV Dienstenbond en CNV Publieke Zaak. Er zijn 94 huldigingsbijeenkomsten georganiseerd, met uiteenlopende programma’s. De programma’s variëren van een gezellige avond met een zeemanskoor tot een boottocht en van een middag met buffet tot een bezoek aan een museum. In totaal heeft 62% van jubilarissen een bijeenkomst bezocht. De huldigingsbijeenkomsten worden goed gewaardeerd. Gemiddeld geeft men een 8,3 als rapportcijfer.

28

5.1.7. HRM vrijwilligers

Doel: uiting geven aan onze waardering voor vrijwilligers en hen hierdoor gemotiveerd en betrokken houden. Vrijwilligersbeleid In 2009 is het vrijwilligershandboek geactualiseerd. Hierin staat het vrijwilligersbeleid, de richtlijnen en procedures beschreven. Vrijwilligersdag Elk jaar wordt een vrijwilligersdag georganiseerd voor een deel van het land. Deze dag is komen te vervallen vanwege de viering van het 100-jarig bestaan van het CNV. Op zaterdag 21 november is er een landelijke bijeenkomst georganiseerd voor de vrijwilligers van de vakcentrale en de bonden. Vrijwilligersjournaal De voorbereidingen zijn getroffen om te komen tot een vrijwilligersjournaal in de vorm van een krant. Dit journaal zal in februari 2010 uitkomen. Introductiebijeenkomst nieuwe vrijwilligers Voor de nieuwe vrijwilligers wordt voor het eerst een introductiebijeenkomst georganiseerd. Vanwege de festiviteiten in het kader van 100 jaar CNV is deze bijeenkomst verzet naar januari 2010. Werven jonge vrijwilligers Doel: Jongeren kennis laten maken met het CNV Met het ROC in Utrecht zijn afspraken gemaakt zodat een groep leerlingen stage loopt bij CNV Belastingservice en zo studiepunten kunnen behalen. In 2009 heeft een vijftal leerlingen meegedaan aan de beginnerscursus en stage gelopen tijdens de zittingen. Dit traject loopt door in 2010. CNV vrijwilligersportaal Doel: Het binnen de gestelde kaders ondersteunen en toerusten van vrijwilligers via internet, aansluitend op de verschillende vrijwilligersnetwerken Alle vrijwilligersnetwerken van CNV Vakcentrale zijn vertegenwoordigd op het vrijwilligersportaal. De vrijwilligers hebben een toegangscode ontvangen voor het portaal. Ze kunnen daar terecht voor informatie over het netwerk, standaardformulieren enzovoort. Er wordt voorzichtig gebruik van gemaakt. Vanuit de organisatie zullen we het gebruik van het portaal blijven stimuleren.

5.1.8. CNV vertegenwoordigingen

Doel: het bevorderen van binding met en tussen vrijwilligers. De vrijwilligers zijn voldoende toegerust en weten elkaar te vinden bij de uitvoering van hun taken. Naast de jaarlijkse regionale bijeenkomst voor alle vakcentrale-vrijwilligers uit een regio, zijn er ook landelijke ‘netwerkbijeenkomsten’, waar de vrijwilligers binnen een bepaalde functie (netwerk) de gelegenheid krijgen met elkaar bij te praten en waar ze vanuit de werkorganisatie bijgepraat worden over actuele, relevante ontwikkelingen binnen en buiten het CNV. Ook in 2009 zijn er voor de lokale vertegenwoordigers (gemeentelijke cliëntenraden, WMO-raden e.d.), de vertegenwoordigers in de besturen van de Kamers van Koophandel, de Provinciale SER-en en de RPA’s, de Ontslagadviescommissies CWI en de cliëntenraden CWI/UWV dergelijke bijeenkomsten georganiseerd.

5.2. Jaarverslag CNV Rechtshulp 2009

5.2.1. Rechtshulpverlening

In de eerste helft van 2009 is het dossieraanbod voor Rechtshulp weer in een iets rustiger vaarwater gekomen. Na twee erg drukke kwartalen aan het einde van 2008, is de focus in de eerste maanden van 2009 voor de afdeling vooral gericht geweest op ‘overleven’. De organisatie heeft onder druk gestaan, maar is gaandeweg het jaar weer meer in balans gekomen door een aantal aanpassingen in het proces en extra ondersteuning van buitenaf. Zo is

29

de intake van nieuwe zaken bij de unit Civiel extra ondersteund, wat in de loop van het jaar geleid heeft tot de keuze om deze in zijn geheel bij CNV Info onder te brengen. Daarnaast zijn er een aantal interim-juristen ingezet om waar nodig extra capaciteit te bieden. Het aantal nieuwe dossiers in 2009 is vergelijkbaar met de aantallen in de jaren 2003 tot en met 2007, waarbij er vanaf 2005 sprake is van een gemiddelde groei van 4% per jaar. Het uitzonderlijke jaar 2008 wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Het aantal klachten is in 2009, ten opzichte van 2008, fors toegenomen van 38 naar 89. Als belangrijkste oorzaak daarvoor geldt de toename van de werkdruk vanaf eind 2008, waardoor de juristen onvoldoende tijd hebben gehad om de dossiers goed te behandelen. Dit heeft tot gevolg gehad dat de leden regelmatig niet goed zijn geïnformeerd over de inhoudelijke en juridische aanpak van het dossier. Ook is er naar verhouding veel (en terecht) geklaagd over de voortgang en, zij het in mindere mate, over de toepassing van de polisvoorwaarden. Dit laatste had vooral betrekking op de pro rata bepaling, die per 2010 buiten werking is gesteld. De tevredenheid van onze klachten over de dienstverlening van Rechtshulp is in 2009 afgenomen, zij het dat de daling ten opzichte van eerdere jaren slechts een aantal procentpunten telt. Uit het onderzoek is op te maken dat de leden die gebruik hebben gemaakt van Rechtshulp over het algemeen (72%) tevreden zijn, maar dat wij terrein hebben verloren. De oorzaak hiervan moet toch weer worden gezocht in het hogere aanbod van werk en de daarmee gepaard gaande werkdruk. Wanneer de organisatie onder druk komt te staan, dan is zij in mindere mate in staat om de cliënten op de best mogelijke manier van dienst te zijn. Wat dat betreft is Rechtshulp nog niet flexibel genoeg om pieken in het aanbod op te vangen. In de loop van 2009 zijn er de nodige maatregelen genomen om de werkdruk te verminderen. Onder andere door de juristen meer te coachen op het nemen van beslissingen en de communicatie daarover met de leden. Ook de eerdergenoemde aanpassing in de intake biedt meer ruimte voor een inhoudelijke behandeling van de dossiers. Verder is met de bonden overleg gevoerd over een aanpassing van de (polis)voorwaarden, die onder andere heeft geleid tot een drempel in de aanname van nieuwe zaken per 2010 en meer duidelijkheid over in- en uitsluitingen. Genoemde maatregelen hebben er in de loop van het jaar ook toe geleid dat het gehele dossierbestand met ongeveer 700 dossier is afgenomen.

5.2.2. Onderlinge Verzekeringsmaatschappij CNV Rechtshulp

De werkzaamheden binnen de OVM hebben in 2009 vooral in het teken gestaan van het verder professionaliseren van deze organisatie. Door het aantrekken van een eigen controller en een compliance-officer is een aantal van de randvoorwaarden daarvoor vervuld. Daardoor is de OVM in de loop van 2009 meer in control gekomen. De wat vertroebelde verhouding met De Nederlandse Bank is sterk verbeterd, ook doordat wij in de loop van het jaar konden voldoen aan de voorwaarden voor wat betreft toezicht en regelgeving. Op dit moment voldoen wij ook aan alle eisen die DNB stelt. De systematiek ter berekening van de technische schadevoorziening is periodiek toegepast, waarbij er alleen in het begin van het jaar nog 2 stortingen hebben plaatsgevonden. In het najaar is een begin gemaakt met een berekening door een externe actuaris, die gewenste voorziening vanaf 2010 meer volledig en afgewogen kan vaststellen.

5.2.3. Plan van aanpak

Als gevolg van de uitval van de manager Rechtshulp per medio maart, is de afdeling vanaf midden april aangestuurd door een interim-manager. Naast zijn dagelijkse taken als manager van de afdeling, heeft hij verbetervoorstellen geformuleerd, waardoor Rechtshulp als geheel beter en anders zou kunnen functioneren. Het daaruit voortvloeiende plan van aanpak was vooral gericht op de rol van medewerkers binnen het proces dat zij uitvoeren en de keuzes die daarin gemaakt (kunnen) worden. Aanspreken, duidelijk krijgen, informeren en beslissen waren de centrale thema’s, die er toe hebben geleid dat ieder voor zich meer verantwoordelijkheid is gaan nemen voor zijn of haar rol binnen het geheel.

30

Ondanks dat niet alle doelstellingen zijn gehaald en er nog tal van aspecten zijn waarop Rechtshulp zich kan verbeteren, heeft het plan van aanpak gezorgd voor meer bewustheid, alertheid en besluitvaardigheid. In het verlengde daarvan is de dienstverlening naar de leden toe gaandeweg het jaar weer verder verbeterd.

31

6. Vereniging

6.1. Rechtsvorm en doel

Het CNV is een statutaire vereniging7, opgericht in 1909. Het CNV is een samenwerkingsverband van 10 christelijk-sociale vakorganisaties8, namens wie vertegenwoordigende taken worden uitgevoerd passend binnen de doelstelling van het CNV. Het verbond heeft als doel, zowel in Nederland als internationaal, mee te werken aan:

• de opbouw van een samenleving, waarin alle mensen in vrijheid kunnen leven, en hun verantwoordelijkheid voor elkaar gestalte kunnen geven;

• het creëren van mogelijkheden voor een ieder om zich naar eigen aanleg te ontplooien om zo een zinvol bestaan te scheppen in arbeid en vrije tijd;

• het verbeteren van de werk-, leef- en woonomstandigheden van de leden van de christelijke vakbeweging, alsmede van de werknemers in het algemeen, zowel ten aanzien van hun materiële welvaart als ten aanzien van hun welzijn;

• het vernieuwen en veranderen van de verhoudingen in staat en maatschappij, opdat de maatschappelijke orde meer en meer zal voldoen aan christelijk-sociale uitgangspunten.

* Besluitvorming De Algemene Vergadering is het hoogste orgaan van het verbond. Aan haar komen alle bevoegdheden toe welke niet door de wet of deze statuten aan andere organen zijn opgedragen. In de Algemene Vergadering speelt de grootte van een bond een belangrijke rol. Iedere bond heeft tenminste 1 stem, terwijl iedere bond per 5000 leden 1 stem heeft. De ledencijfers voorafgaande aan de Algemene Vergadering bepalen de precieze omvang van het aantal stemmen. * Taken Tot de taak en de bevoegdheid van de Algemene Vergadering behoren onder meer: a. benoeming en ontslag van de leden van het Dagelijks Bestuur; b. vaststelling van het Visieprogram, Bestuursplan en het jaarverslag van het verbond, op

voorstel van het Algemeen Bestuur; c. goedkeuring van de begroting en de financiële verslagen vastgesteld door het Algemeen

Bestuur; d. behandeling van en de besluitvorming omtrent door het Algemeen Bestuur of door de

aangesloten organisaties ingediende voorstellen inzake wijziging van statuten en huishoudelijk reglement en andere verenigingsrechtelijke zaken.

De Algemene Vergadering vindt tenminste twee keer per jaar plaats. * Samenstelling en taken AB Het Algemeen Bestuur bestaat uit 13 leden. Tien daarvan worden aangewezen door de bonden, terwijl drie daarvan worden gekozen door de Algemene Vergadering. Het Algemeen Bestuur heeft tot taak:

• het standpunt van het verbond te bepalen met betrekking tot de verwerkelijking van het doel van het CNV en te bepalen welke (financiële) middelen daartoe worden ingezet;

• de leiding en de werkzaamheden, het verbond betreffend, te verzorgen; • jaarlijks de begroting en de financiële verslagen van het verbond vast te stellen; • een concept-visieprogram en een concept-bestuursplan op te stellen ten behoeve van de

Algemene Vergadering. * Taken Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur, dat integraal onderdeel uitmaakt van het Algemeen Bestuur, is belast met:

• de dagelijkse leiding van het verbond ten aanzien van alle zaken, welke in de artikelen 3 en 4 van de statuten zijn genoemd;

• door het Algemeen Bestuur aan het Dagelijks Bestuur gemandateerde/gedelegeerde taken en bevoegdheden, hiertoe neemt het Dagelijks Bestuur beslissingen namens het Algemeen Bestuur;

• het toezicht houden op het algemeen beleid van het management en daarmee op de algemene gang van zaken binnen de werkorganisatie;

• de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de werkorganisatie; • het voorbereiden en uitvoeren van de besluiten van het Algemeen Bestuur;

7 De statuten en het huishoudelijk reglement van het CNV zijn in te zien op www.cnv.nl/publicaties/algemeen. 8 Met ingang van 1 januari 2010 bestaat het CNV uit 10 aangesloten organisaties als gevolg van een fusie tussen de CNV BedrijvenBond en CNV Hout en Bouw.

32

• het voorbereiden van de vergaderingen van het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur bestaat uit 3 leden. De Algemene Vergadering, die op 9 juli bij een kwam besloot tot een statutenwijziging. De statutenwijziging komt er op neer dat de Algemene Vergadering niet alleen de jaarrekening goedkeurt, maar ook instemt met de begroting. Als gevolg daarvan bepalen de statuten dat er twee keer per jaar een AV wordt belegd. In het kader van de werkbaarheid besluit de Algemene Vergadering de stukken uiterlijk twee weken voor de AV aan de leden toe te zenden. De Algemene Vergadering, die op 14 december bijeen kwam, besloot het Huishoudelijk reglement aan te passen in dier voege dat het mogelijk wordt ter vergadering moties in te dienen en die in stemming te geven. Het Algemeen Bestuur wordt verplicht in de volgende Algemene Vergadering te rapporteren over de uitvoering van aangenomen moties.

6.2. Algemeen en Dagelijks Bestuur

Het Algemeen Bestuur vergaderde in 2009 29 keer. Dit aantal ligt ruim boven het de laatste jaren gebruikelijke aantal. De redenen daarvoor zijn dat het maatschappelijk debat over de toekomst van de aow dat noodzakelijk en gewenst maakte. Daarnaast besloot het AB in verband met de ontwikkelingen rond de personele samenstelling van het Dagelijks Bestuur vaker bijeen te komen. Wordt gebruikelijkerwijs tot 2009 eenmaal per maand vergaderd, in de tweede helft van 2009 wordt eens per veertien dagen vergaderd. Van de vergaderingen wordt – evenals van de DB-vergaderingen – een verslag gemaakt. Dat verslag is – na vaststelling – toegankelijk voor alle medewerkers van de vakcentrale. De samenstelling van het Algemeen Bestuur was per 31 december 2009 als volgt: Voorzitter: vacature (DB) Vice-voorzitter: H. (Bert) van Boggelen (DB) Algemeen Secretaris A. (Arend) van Wijngaarden (a.i.) Penningmeester: D. Swagerman (a.i.) Leden: vacature (DB) J.F. (Jesse) Klaver (CNV Jongeren) M. (Michel) Rog (CNV Onderwijs) G. (Gerrit) van de Kamp (Politievakorganisatie ACP) H.J. (Jan) Kleian (ACOM) H.W. (Henk) Kamerling (CNV Kostersbond) J. (Jaap) Jongejan (CNV BedrijvenBond) L. (Leen) La Rivière (CNV Kunstenbond) H.M.L.M. (Eric) de Macker (CNV Publieke Zaak) W.S. (Wietze) Klukhuhn (BKM) K.P. (Klaas Pieter) Derks legde het voorzitterschap van CNV Jongeren neer per 17 september en werd opgevolgd door J.F. (Jesse) Klaver. Per 31 december 2009 bestond het Dagelijks Bestuur feitelijk uit één persoon te weten H. (Bert) van Boggelen, die vanaf 1 september optreedt als waarnemend voorzitter. Deze situatie was het gevolg van het terugtreden van 3 leden van het Dagelijks Bestuur. Op 1 februari 2009 trad vice-voorzitter K.I. (Rienk) van Splunder af; hij maakte gebruik van een vervroegde uittredingsregeling. Als vice-voorzitter werd hij opgevolgd door H. (Bert) van Boggelen. Op 1 juni legde Y.M. (Yvon) van Houdt haar bestuurlijke verantwoordelijkheid neer in verband met het aanvaarden van de functie van directeur van de NVVK. Op 1 september verliet CNV-voorzitter F.J. (René) Paas de vakbeweging in verband met zijn benoeming tot voorzitter van Divosa. Van Boggelen nam de portefeuilles van Van Splunder en van Van Houdt over, vanaf 1 september trad hij op als waarnemend voorzitter. Zelf werd hij met ingang van 1 april tijdelijk vervangen door mevr. J.L.P. Bovenkerk, die tot 1 november optrad als waarnemend directeur van de werkorganisatie en de taken van de algemeen secretaris en de penningmeester uitvoerde. Van Boggelen bleef verenigingsrechtelijk verantwoordelijk tot 1 mei 2010 toen hij als gevolg van zijn kandidatuur voor de Tweede Kamer terugtrad. Na het terugtreden van Bovenkerk – midden november 2009 - werd besloten om A. van Wijngaarden te benoemen tot algemeen secretaris a.i.

33

en D. Swagerman tot penningmeester a.i. J. Jongejan en M. Rog namen taken in´Den Haag’ op zich. De Algemene Vergadering koos op 10 mei 2010 de heer J. (Jaap) Smit tot voorzitter. Ook P. (Pieter) de Vente werd gekozen tot lid van het Dagelijks Bestuur. Hij zal optreden als algemeen secretaris/penningmeester en is uit dien hoofde eerste verantwoordelijke voor de werkorganisatie. Het Algemeen Bestuur benoemde uit zijn midden een selectiecommissie onder voorzitterschap van H.M.L.M. (Eric) de Macker, die tot taak kreeg de ontstane vacatures te vervullen. Die opdracht bleek niet eenvoudig. Daarom besloot het Algemeen Bestuur de taken van DB-leden onder de leden van het bestuur te verdelen. Zo nemen J. (Jaap) Jongejan (CNV BedrijvenBond) en M. (Michiel) Rog (CNV Onderwijs) Haagse taken waar, terwijl Arend van Wijngaarden (CNV Hout en Bouw) en Dirk Swagerman (CNV Dienstenbond) optreden als secretaris resp. penningmeester. Binnen deze taakverdeling is Van Boggelen als waarnemend voorzitter verantwoordelijkheid voor de algemene beleidscoördinatie en de communicatie. In aanvulling op de herverdeling van bestuurlijke taken werd ook besloten tot een herschikking van de managementverantwoordelijkheden binnen de CNV Werkorganisatie.

6.3. Leiding van de werkorganisatie

Formeel berust de dagelijkse leiding van de werkorganisatie bij de algemeen secretaris/penningmeester. Als gevolg van de bovengenoemde bestuurlijke aanpassingen ontstond eind 2009 een andere situatie. Daarbij speelde de al langer bestaande wens om het aantal managementlagen in de organisatie te verminderen. Er werd besloten het managementteam op te heffen, waarbij afscheid werd genomen van de interim-managers, H. (Hannah) Bovenkerk, die optrad als directeur van de Werkorganisatie, en A.M. (Anne Marie) de Walle, die als opvolgster van M. (Mirjam) Wieleman tijdelijk leiding gaf aan de sector Dienstverlening. De opheffing van het managementteam had tot gevolg dat de programma- en productleiders rechtstreeks verantwoording afleggen aan de directeur van de Werkorganisatie. In die functie werd J. (Joost) Ausems tijdelijk benoemd. Samen met Van Boggelen, die bestuurlijk verantwoordelijk blijft - en Th. (Theo) van Lagen – hoofd P&O – vormen zij het tijdelijk directieoverleg. Dit overleg functioneert tot dat er een nieuw Dagelijks Bestuur is samengesteld. Op 31 december is de situatie als volgt: Directeur Bedrijfsvoering: J. (Joost) Ausems P&O: Th. (Theo) van Lagen Beleid: E.J. (Evert-Jan) Slootweg9 & D. (Daniëlle) Vaartjes Hoofd Marketing en Communicatie: L. (Linda) van Daal CNV Internationaal: J.G. (Jan Gerrit) van Norel Ledenservice – O&T: A. (Anja) van der Laan Rechtshulp: P. (Pieter Hakkenes) a.i.10 CNV Info: E. (Eric) van den Hoed Financiën: Th. (Theo) Hoogland & M. (Marion) Horstink a.i. Facilitaire Ondersteuning: (R. (Rob) Berendsen Beheerorganisatie ICT: E. (Eelco) van Essenburg

6.4. Ondernemingsraad (OR)

De OR kende de volgende samenstelling per 31-12-2009: Voorzitter: Y. (Yvonne) van Brummelen Vice-voorzitter: R. K. (Roy) Ramdin Secretaris: J.A. (Jan) de Jong Leden: C. (Carla) van Ee E. (Esther) Groenen A. (Adriaan) van Loon M. (Marianne) Kruit-Smink J. (Jannemarie) Vergunst

9 Slootweg verlaat in maart 2010 de dienst van het CNV. 10 Hakkenes wordt in mei 2010 opgevolgd door T. Goettsch.

34

Ambtelijk secretaris: In maart 2009 verliet M. (Marianne) Akkermans de CNV Vakcentrale. Zij werd in haar functie als ambtelijk secretaris opgevolgd door S. (Saskia) Marsman. A.J. Baaijens verliet de CNV Vakcentrale per 1 november 2009; als OR-voorzitter werd hij opgevolgd door Y. van Brummelen. Naast de vacature-Baaijens ontstond nog een vacature. In verband met de complexe bestuurlijke en organisatorische situatie – en het zwangerschapsverlof van M. Kruit-Smink - werd de OR tijdelijk – tot de nieuwe OR-verkiezingen – uitgebreid met een lid. In de twee vacante functies worden C. van Ee en J. Vergunst gekozen. In 2009 vergaderde de Ondernemingsraad 40 keer. In de praktijk vergadert de OR elke week in een korte werkvergadering. De Overlegvergadering kwam 6 keer bijeen. De Ondernemingsraad publiceert jaarlijks een eigen jaarverslag.

6.5. Organisatiestructuur

Onderstaand schema geeft zicht op de organisatiestructuur van het CNV, een structuur die aan veranderingen onderhevig is als gevolg van de ontwikkelingen op het gebied van samenwerking binnen het CNV. De vereniging bestaat uit de 10 aangesloten CNV bonden. De CNV bonden hebben allemaal de vereniging als rechtsvorm en vertegenwoordigen 336.720 leden (stand per 31-12-2009).

Organisatieschema per 31 december 2009

Organigram Werkorganisatie CNV Vakcentrale per 31 december 2009

Algemene Vergadering

Algemeen Bestuur

Dagelijks Bestuur

Vereniging CNV Werkorganisatie Shared Services

Dagelijks Bestuur Tijdelijke directie VC

Maatschappelijke Actie Dienstverlening Interne dienstverlening

Bestuurssecretariaat Bestuursadviseur

Ondernemingsraad

Beleid

Marketing en Communicatie

CNV Internationaal

Ledenservice

Rechtshulp

CNV Info

Financiën

Facilitaire ondersteuning

Beheerorganisatie ICT

P&O

35

6.6. Personele ontwikkelingen

Eind 2009 werkte 185 personen bij de CNV Vakcentrale: 67 mannen en 118 vrouwen, totaal 165 fte. In 2009 was er een kentering in de arbeidmarkt waar te nemen. Ingegeven door de wereldwijde crisis kantelde de markt van een medewerkersmarkt naar een werkgeversmarkt. Het werd dan voor CNV Vakcentrale ook gemakkelijker om ontstane vacatures adequaat in te vullen.

Leeftijdsopbouw CNV Vakcentrale

0

10

20

30

40

50

60

15 t/m 24 25 t/m 34 35 t/m 44 45 t/m 54 55 t/m 64

leeftijd

aantal medewerkers

vrouw

man

grafiek 1

De leeftijdsopbouw van de medewerkers van de CNV Vakcentrale is af te lezen uit bovenstaand grafiek. Daaruit blijkt dat de samenstelling afwijkt van de leeftijdsopbouw van het ledenbestand: de medewerkers zijn gemiddeld jonger.

Aantal medewerkers per lengte dienstverband CNV Vakcentrale

67

50

28

40

Dienstjaren tot 2 jaar

Dienstjaren van 2 t/m 4 jaar

Dienstjaren van 5 t/m 9 jaar

Dienstjaren van 10 jaar en meer

grafiek 2

Ten opzichte van 2008 is het aantal medewerkers dat langer dan 5 jaar in dienst was in 2009 verder gedaald van 41,6% naar 36,7%. Positief daarin is dat CNV Vakcentrale voor jongere medewerkers een interessante werkgever blijkt te zijn, maar dit gaat wel gepaard met het verlies van oudere, veel ervaring met zich meedragende medewerkers. Een nieuw opleidingsbeleid, te samen met een actiever doorstroombeleid moet er voor zorgen dat voldoende kennis, kunde en vaardigheden binnen de organisatie blijft om te kunnen voldoen aan de toenemende vraag van externe partijen.

36

In 2009 bedroeg het ziekteverzuim excl. zwangerschappen 7,4%. Daarmee is het verzuim licht gestegen ten opzichte van eerdere jaren. Een ontwikkeling die in dit cijfer niet zichtbaar is de dalende trend die zich als gevolg van een aangescherpt verzuimbeleid de laatste 4 maanden van 2009 heeft ingezet. Het jaar 2010 zal leren of dit een trendbreuk is. Een ander zorgelijk cijfer is de meldingsfrequentie. Dat cijfer daalde in 2009 ruim onder de 2,02 van 2009. Ook dat is een positieve ontwikkeling, maar wel een ontwikkeling die zich steviger mag doorzetten. In 2008 werd er een start gemaakt met de ontwikkeling van de kwaliteiten van leidinggevenden. In 2009 werd een uitgebreid Management Development-traject afgerond. O.a. met de effecten van deze aandacht in het achterhoofd en ingegeven door de wens om de organisatie efficiënter in te richten werd eind 2009 besloten om de managementstructuur van CNV Vakcentrale aan te passen zodat leidinggevenden meer in hun verantwoordelijkheid werden gezet.

6.7. De financiering

Het CNV is een vereniging en de inkomsten komen voort uit de contributie, die de bonden aan het CNV afdragen. Daarnaast ontvangt het CNV voor speciale programma’s bijdragen van het Rijk en de Europese Unie. Naast de hier genoemde geldbronnen beschikte het CNV over drie geoormerkte fondsen, te weten het CNV Dienstverleningsfonds – waaruit gezamenlijke dienstverleningsactiviteiten kunnen worden gerealiseerd, de CNV Actiekas – waaruit collectieve acties worden betaald, en het Talmafonds – waaruit vernieuwende vakbondsactiviteiten kunnen worden betaald. In 2009 werden het Dienstverleningsfonds en het Talmafonds samengevoegd onder de naam Talmafonds. Dit fonds heeft tot doel vernieuwende activiteiten van vakcentrale en/of bonden financieel mogelijk te maken. Naast de geoormerkte fondsen besturen de leden van het Dagelijks Bestuur ook een aantal stichtingen. Het gaat achtereenvolgens om de

• Stichting Draagt Elkanders Lasten – waaruit uitzonderlijke ziektekosten van leden kunnen worden bestreden;

• Stichting Vakbondsfunctionarissen in nood – een stichting die in bijzondere gevallen vakbondsleiders en/of hun gezinnen in de Derde Wereld financieel steunt;

• Stichting Rechtshulp – deze stichting speelt een rol in de juridische vormgeving van CNV Rechtshulp.

Het CNV is een volledig onafhankelijke organisatie in die zin dat de opstelling van het bestuursplan, de afdelingswerkplannen en de bijbehorende begroting(en) zonder externe beïnvloeding plaatsvinden. Echter het ministerie van Buitenlandse Zaken subsidieert in grote mate het werk dat door het programma CNV Internationaal wordt uitgevoerd en verbindt hieraan bepaalde voorwaarden. Bij de opstelling van de jaarrekening van het CNV worden de algemene verplichtingen gevolgd om de jaarrekening en het jaarverslag te maken. De externe accountant – PKF Wallast – controleert de jaarrekening, die door de Algemene Vergadering van het CNV wordt vastgesteld. De contributieheffing is gebaseerd op de contributie-ontvangsten van de bonden zelf. Zij dragen 10.75% van de door hen ontvangen contributiegelden af aan de Vakcentrale. Bonden met minder dan 1000 leden dragen 80% van dit bedrag af. De CNV Vakcentrale levert diensten aan de leden van de CNV-bonden. De financiering van deze dienstverlening vond plaats uit de contributie-inkomsten. Om bonden meer sturingsmogelijkheden te bieden rond het aanbieden van door de Vakcentrale geleverde diensten aan hun leden is in 2007 besloten tot een andere financieringssystematiek. Vanaf 1 januari 2008 zijn de vaste kosten, die samenhangen met het verlenen van door de afdeling Ledenservice, betaald uit de contributie, terwijl de bonden via een aparte contributieheffing bijdragen in de variabele kosten.

6.8. Samenwerking

In het kader van de beleidsbepaling vormt het CNV onderdeel van het veel geroemde poldermodel, dat in essentie neerkomt op het zoeken naar breed gedragen oplossingen voor problemen die zich aandienen. In dat krachtenveld beïnvloedt het CNV andere organisaties, maar wordt het CNV ook zelf beïnvloed. Het CNV verkeert daarmee permanent in een spanningsveld dat gekenmerkt wordt

37

door de noodzaak keuzes te maken en de gemaakte keuzes te communiceren met zijn omgeving, met name met de leden van het CNV. Daartoe wordt naast meer traditionele methoden in toenemende mate gebruik gemaakt van moderne technologie. De CNV-website trekt jaarlijks meer bezoekers, die blijkbaar op de site die informatie vinden, die zij zoeken. Daarnaast maakt het CNV gebruik van de mogelijkheden die internetonderzoek biedt om geïnformeerd te zijn en te blijven over opvattingen van leden. Met enige regelmaat betrekt het CNV externen bij de beleidsontwikkeling onder andere door het beleggen van studieconferenties en door het organiseren van deskundigenpanels. Het CNV werkt in een omvangrijk netwerk, waarvan de Rijksoverheid, FNV, MHP, RMU, politieke partijen, Kabinet, parlement, Christelijk-Sociaal Congres, SBI, VNO-NCW, MKB, LTO, SER, Star, ITUC, EU, ILO, MVO-platform, VKMO, de kerken en Forum deel uitmaken.

6.9. Methoden

Het CNV poogt zijn doelen te realiseren in overleg met andere betrokkenen. Dat is de hoofdregel, omdat wij ervan uitgaan dat in samenspraak tot een oplossing brengen van problemen leidt tot duurzamer resultaten dan die via confrontatie tot stand komen. Toch gaat het CNV het conflict en daarmee gepaard gaande acties niet uit de weg. Daarbij speelt de vraag of stakingsacties en/of werkonderbrekingen tegen de overheid geoorloofd zijn. Eerder beantwoordde het CNV die vraag negatief: door staking of werkonderbreking wordt de werkgever getroffen, terwijl die niet verantwoordelijk is voor de kabinetsplannen. Met name bij het personeel in overheidsdienst is het maken van onderscheid tussen de overheid-wetgever en de overheid-werkgever lang niet altijd goed te maken. Daarbij komt dat het wapen van werkonderbreking een algemeen geaccepteerd vakbondsmiddel is. Daarom komen CNV-bonden nu tot andere conclusies dan eerder: ook in het verzet tegen beleidsvoornemens van de overheid is het neerleggen van het werk met in achtneming van de nodige zorgvuldigheid aanvaardbaar. Het CNV meent dat verzet tegen politieke beleidsvoorstellen met alle mogelijke middelen die de wet en het gebruik toestaan, aanvaardbaar zijn. Pas als de wetgever heeft gesproken, ontstaat de situatie dat het verzet wordt beëindigd. Ook in het arbeidsvoorwaardenbeleid wordt de oplossing in het overleg gezocht, maar als die weg niet begaanbaar blijkt, dan schuwt het CNV het voeren van acties, waaronder de werkstaking, niet. Binnen het CNV bestaat een taakverdeling tussen bonden en vakcentrale. De CNV Vakcentrale – als samenwerkingsverband – vertegenwoordigt de CNV-bonden in ‘de overlegeconomie’. Het CNV neemt deel aan de werkzaamheden van adviesraden, zoals de Sociaal-Economische Raad, de Stichting van de Arbeid en de Raad voor Werk en Inkomen. Doel is het adviseren van het kabinet over de hoofdlijnen van het te voeren sociaal-economisch beleid. De adviezen van deze organen worden overigens niet uitgebracht dan na instemming van het Algemeen Bestuur. Naast de formele contacten met andere organisaties en de overheid zijn er tal van informele contacten met ministers, Kamerleden en ambtenaren. Deze lobby-activiteiten hebben tot doel besluitvormers en hun adviseurs te informeren over de CNV-visie op vraagstukken, die tot een oplossing moeten komen. Ook op het gebied van de dienstverlening aan leden is sprake van een taakverdeling tussen bonden en vakcentrale. De bonden bieden hun eigen leden diensten, die direct verbonden zijn met het werk dat zij doen en met alles wat daarmee is verbonden. De CNV Vakcentrale levert een reeks diensten, die niet bondsspecifiek zijn en in beginsel beschikbaar zijn voor alle CNV-leden.

6.10. Communicatie

Vakbonden bestaan bij de gratie van hun leden, maar hun maatschappelijke positie is eveneens van groot belang. Het imago van de vakbeweging wordt gevormd in de media. Het is dan ook van belang om op transparante wijze te communiceren met de omgeving, met de leden en de samenleving in zijn geheel. Feitelijk gaat het hierbij telkens om verschillende, samenhangende componenten: enerzijds om het verwerven van steun voor het gevoerde en te voeren beleid, anderzijds is het een mogelijkheid tot maatschappelijke verantwoording van het beleid. De Nederlandse vakbeweging kent – in vergelijking met andere landen – geen hoge organisatiegraad. Toch wordt de vakbeweging gezien als representant van de Nederlandse werknemers. Die positie kan alleen worden waargemaakt als de vakbeweging zich tot de hele samenleving richt en zich niet beperkt tot communicatie met zijn leden.

6.11. Jaarverslag

Het CNV publiceert sinds zijn oprichting (jaar)verslagen. In die verslagen wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid en over de besteding van de middelen. Het verslag wordt beoordeeld en ten slotte goedgekeurd door de Algemene Vergadering en wordt via internet voor iedereen toegankelijk gemaakt.

38

In het jaarverslag wordt een verband gelegd tussen de beleidsvoornemens uit het bestuursplan en de realisatie daarvan. Naast het officiële verslag publiceert het CNV een op een breed publiekgericht jaarverslag. In dat jaarverslag over 2009 komen met name de problemen rond de aow en de feestelijkheden en andere activiteiten in het kader van ‘CNV 100 jaar’ aan de orde.

39

7. Ledenontwikkeling In 2008 was aan de daling van het totale ledenaantal van de bij het CNV aangesloten bonden een einde gekomen, in 2009 zette het herstel zich mondjesmaat voort. Ondanks de economische crisis steeg het totale ledenaantal met iets meer dan 2000. In onderstaande grafiek is de ledenontwikkeling per kwartaal in de afgelopen jaren in beeld gebracht. Daaruit blijkt dat het ledenaantal op een lager niveau dan eerder lijkt te stabiliseren.

CNV ledenontwikkeling

328.000

330.000

332.000

334.000

336.000

338.000

340.000

342.000

344.000

346.000

1-1-

2006

1-4-

2006

1-7-

2006

1-10

-200

6

1-1-

2007

1-4-

2007

1-7-

2007

1-10

-200

7

1-1-

2008

1-4-

2008

1-7-

2008

1-10

-200

8

1-1-

2009

1-4-

2009

1-7-

2009

1-10

-200

9

1-1-

2010

(kwartalen)

(led

enaa

nta

llen

)

Uit tabel 7.1 blijkt dat het algemene beeld van de ledenontwikkeling ook bij de meeste CNV-bonden herkenbaar is. De CNV Dienstenbond was in 2009 de belangrijkste groeier.

1-1-2009 1-1-2010

CNV Vakmensen 130.781

* CNV BedrijvenBond 85.539

* CNV Hout en Bouw 45.192

CNV Publieke Zaak 79.101 79.507

CNV Onderwijs 51.768 52.169

CNV Dienstenbond 35.797 36.889

ACP 23.324 23.549

ACOM 10.834 10.727

CNV Kunstenbond 700 719

CNV Kostersbond 568 564

BKM 230 213

CNV JO 1.461 1.452

Vakcentrale 154 150

Totaal 334.668 336.720

Als gevolg van het feit dat in ons land het deelnemingspercentage van vrouwen de laatste decennia fors is toegenomen, neemt ook het aantal vrouwelijke leden toe. In de loop van 2009 oversteeg het aantal vrouwelijke leden de 100.000. De groei van het ledenaantal is dan ook geheel te danken aan het toegenomen aantal vrouwelijke leden.

1-1-2009 1-1-2010 groei groei in %

mannen 232.351 232.148 -203 -0,09

vrouwen 99.969 103.700 3.731 3,73

onbekend 2.348 872 -1.476 -62,86

40

<20 2.551 2.562 11 0,43

20-65 274.764 276.791 2.027 0,74

>65 54.910 56.456 1.546 2,82

onbekend 2.433 911 -1.522 -62,56

De vergrijzing, die in de Nederlandse samenleving steeds zichtbaarder wordt, spiegelt zich ook in de ledenontwikkeling. De groep leden, ouder dan 65 jaar, groeit relatief het hardst. Dat heeft minder met werving onder deze groep te maken als wel met het gegeven dat de babyboomgeneratie 65 jaar wordt.

41

8. Financiën Balans Vakcentrale per 31 december

Balans

Activa 2009 2008

Vaste activa

Materiële vaste activa 2.491 2.027

Financiële vaste activa 9.095 7.665

Totaal vaste activa 11.586 9.692

Vlottende activa

Voorraden 45 55

Debiteuren 1.984 3.518

Overige vorderingen en overlopende activa 6.073 2.020

Liquide middelen 4.060 4.309

Rekening courant 315 154

Totaal vlottende activa 12.477 10.056

Totaal-generaal 24.063 19.748

42

per 31 december 2009 (x€ 1.000)

Passiva 2009 2008

Eigen vermogen

Algemene reserve 464 1.787

Reserve koersverschillen 695 695

Bestemmingsreserve CNV Internationaal 790 837

Bestemmingsreserve herverkiezing verbondsbestuurders 252 252

Bestemmingsreserve LOZ 70 70

Bestemmingsreserve Huisvestingslast Tiberdreef 5.200 5.200

Nog te verdelen saldo lopend jaar 304 -2.037

Totaal eigen vermogen 7.775 6.804

Voorzieningen

Onderhoud gebouwen 50 121

Scholingsbeleid personeel 490 484

Internationale collegialiteit 48 33

Reorganisatie Financiën - 71

Dekkingstekort Pensioenfonds 137 1.000

Reorganisatie Shared Services - 60

Totaal voorzieningen 725 1.769

Langlopende schulden

Leningen 2.500 1.000

Kortlopende schulden

Crediteuren 1.732 1.579

Rekening courant saldi 991 2.072

Verlofrechten 341 314

Overige overlopende passiva 9.999 6.210

Totaal kortlopende schulden 13.063 10.175

Totaal-generaal 24.063 19.748

43

Resultatenrekening Vakcentrale (x€ 1.000)

Omschrijving 2009 Begroot 20082009

Contributies 5.093 5.144 5.101Onderzoek/promotie bonden 40 48 21Vacatiegelden 106 109 137Internationale solidariteit 774 711 746Huuropbrengsten 137 123 187Overige opbrengsten derden 55 60 237Diverse baten 237 53 84Rendement aandelen/obligaties 586 117 -610Totaal inkomsten 7.029 6.365 5.903

Personeelskosten

Salarissen 7.521 7.778 7.122Auto/reis- en verblijfkosten 249 255 260Diverse personeelskosten 1.549 549 1.589Totaal personeelskosten 9.319 8.582 8.971

Organisatiekosten

Huisvesting 2.472 2.223 2.449Afschrijvingen 259 224 220Automatiseringskosten 814 738 35Kantoorkosten 889 738 814Totaal organisatiekosten 4.434 3.923 3.518

13.753 12.505 12.489

Doorbelaste kosten -7.293 -7.091 -7.002

Kosten eigen organisatie 6.460 5.414 5.487

Kosten activiteiten

Diverse activiteiten 957 1.144 1.570Rentelasten 100 - 79Diverse lasten 93 64 112Totaal kosten activiteiten 1.150 1.208 1.761

Totale kosten 7.610 6.622 7.248

Exploitatie resultaat -582 -258 -1.345

Resultaat OVM en overige baten en lasten 886 40 -692Resultaat 304 -218 -2.037

44