အခနး� ၄: သတငး� မန�ကနေးရ�ႏးငး မ

ေတရ�တကပါ မန�ကနေးၾကာငး�စစေးဆ�ပါ လည�နးကကကမာ�ေးရာငရာ�ပါမတပါ ကယး%ာတလ မး�ထမနစေးး)မာပါန

အဓပၸါယဖြယ-ငနး.က/ခကမာ�

ယးၾကညးႏးငမႈ အခကအ လက ထငး)မငခက တကမန�ကန�မ/ အမန�တရာ� ဆကစပမႈ ေးနာကခေအၾကာငး�

တရာ�မတ)ခငး� ဟ�ခကည း)ခငး� ဘကလ /ကး)ခငး� ဓမၼဓ႒ာ�ကမႈ

တကပါ မတပါ

အဓပၸါယး: ယးၾကညးႏးငမႈ

• ယးၾကညမႈႏးငး ထးကတ နး)ခငး�

အဓပၸါယးမာ�

အဓပၸါယး: အခကအ လက• မန�ကနေးၾကာငး� အတညး)ပႏးးငေးသာ သ႔မဟတ သရၿပ� အခကအ လက

နမနာ:

• ဥ�သနး�စနသညး)မ�မာႏးငင၏သမၼတ း)ဖစသညည။

• ၂၀၁၅ေအရေOတာငအာရး)ပငပ�းမာ း)မ�မာက ေးဘာလး�ပြပတြတငး ေး�ငတဆပ.ည/ရရခသည။

• ၂၀၁၄ သနး�ေးခါငစာရငး�အရ း)မ�မား)ပညတြညTင လဥ�ေးရ ၅၁.၅သနး�ေးကား ရသည။

By

Cha

tham

Hou

se

အဓပၸါယးမာ�

အဓပၸါယ:ထင�မငခက• ကယပ/င ယးၾကညခက၊ သး�သပခက၊ ေးဝဖ�မ/ း)ပလပး)ခငး�နမနာ:

• ဥ�သနး�စ�သညည သမၼတေးကာငး� း)ဖစပါသည။

• း)မ�မာကေအရေOတာငအာရး)ပငပ�းမာ ေးရႊတဆပ တြဆတခ�ခသငနးသကည။

• ၂၀၁၄စာရငး�အငး�အရ း)မ�မား)ပညလဥ�ေးရမာ ၅၁.၅သနး�ေးကားရပါသည၊ သေ႔သား နညး�တြလနး�ပါသည။

By

Cha

tham

Hou

se

အဓပၸါယးမာ�

“အခကအလကပေး

”ပ�ပါဗာ 1950s US ဇာတလ မး� “တြတ Dragnet” မဆာ ဂင Joe Friday

By

jayd

ex

အဓပၸါယးမာ�

အခကအ လကလ ာ� ထငး)မငခကလ ာ� တရား�ပငဟာေနာကဆ �းေတာ ၂၀၀၈မြမမမဘ#ငးတ�

ကခ#ကမ#မာပါဝငခေၾကာငးဝနခပါသည။ အဒါေၾကာင သသညအၾကမးဖကမ#တြတင ပါဝငခေၾကာငး ေသခာပါသည။

တရား�ပငသည၂၀၀၈မြမမမဘ#ငးတ�ကခ#ကမ#မာပါဝငခေၾကာငး စစေဆးမ#အ�ပးတြတင ဝနခပါသည။ တရား�ပငမာ ေသနတသ မားမားထမ တစဥး �ဖစေၾကာငး မက�မငသကေသ ၁၃၅ ဥးက သကေသခပါသည။

အဓပၸါယး

အခကအ လကလ ာ� ထငး)မငခကလ ာ� တရား�ပငဟာေနာကဆ �းေတာ ၂၀၀၈မြမမမဘ#

ငးတ�ကခ#ကမ#မာပါဝငခေၾကာငးဝနခပါသည။ အဒါေၾကာင သသညအၾကမးဖကမ#တြတင ပါဝငခေၾကာငး ေသခာပါသည။

တရား�ပငသည၂၀၀၈မြမမမဘ#ငးတ�ကခ#ကမ#မာပါဝငခေၾကာငး စစေဆးမ#အ�ပးတြတင ဝနခပါသည။ တရား�ပငမာ ေသနတသ မားမားထမ တစဥး �ဖစေၾကာငး မက�မငသကေသ ၁၃၅ ဥးက သကေသခပါသည။

အခကလ က

ထငး)မငခက

အဓပၸါယး

အခကအ လကလ ာ� ထငး)မငခကလ ာ�က။ Mitt Romney ၏ ေးရြရ�ေးကာကပြကပ စညး�ရး�မႈႀက�ဟာအခညး���း)ဖစၿပ�စတပယဖြက-ယရာရႈး�နမးမႈး)ဖငး ၿပ�ဆ�ခေးၾကာငး� ေမန႔ညက ေးး)ခကန�လကကပနး�ေကနသညး ကယစာ�လယေးလာငး�ႀက�ကယတ /င သစၥာရသညး ေးထာကခသ ၂၀ေ၀ကားေးရေOမာကတြကတ ငဝ�ခခရပါသည။

ခ။Republicanသမၼေတလာငး� Mitt Romney က ၄ငး�၏သမၼေတရြရ�ေးကာကပြကပစညး�ရး�မႈက ရး�နမးခ ေးၾကာငး� အာ�ေးပ�ေးထာကခသေးပါငး�၂၀၀ ေးကား ေးရOတြတင ေမန႔ညက ဝ�ခေးး)ပာဆ၍ နဂး�ခပလ က/ကပါသည။

By davelawrence8

အဓပၸါယး

By davelawrence8

က။ Mitt Romney ၏ ေးရြရ�ေးကာကပြကပ စညး�ရး�မႈႀက�ဟာအခညး���း)ဖစၿပ�စတပယဖြက-ယရာရႈး�နမးမႈး)ဖငး ၿပ�ဆ�ခေးၾကာငး� ေမန႔ညက ေးး)ခကန�လကကပနး�ေကနသညး ကယစာ�လယေးလာငး�ႀက�ကယတ /င သစၥာရသညး ေးထာကခသ ၂၀ေ၀ကားေးရေOမာကတြကတ ငဝ�ခခရပါသည။

ခ။Republicanသမၼေတလာငး� Mitt Romney က ၄ငး�၏သမၼေတရြရ�ေးကာကပြကပစညး�ရး�မႈက ရး�နမးခ ေးၾကာငး� အာ�ေးပ�ေးထာကခသးေးပါငး�၂၀၀ ေးကား ေးရOတြတင ေမန႔ညက ဝ�ခေးး)ပာဆ၍ နဂး�ခပလ က/ကပါသည။

အဓပၸါယး အခကအ လကလ ာ� ထငး)မငခကလ ာ�

By davelawrence8

က။ Mitt Romney ၏ ေးရြရ�ေးကာကပြကပ စညး�ရး�မႈႀက�ဟာအခညး���း)ဖစၿပ�စတပယဖြက-ယရာရႈး�နမးမႈး)ဖငး ၿပ�ဆ�ခေးၾကာငး� ေမန႔ညက ေးး)ခကန�လကကပနး�ေကနသညး ကယစာ�လယေးလာငး�ႀက�ကယတ /င သစၥာရသညး ေးထာကခသ ၂၀ေ၀ကားေးရေOမာကတြကတ ငဝ�ခခရပါသည။

ခ။Republicanသမၼေတလာငး� Mitt Romney က ၄ငး�၏သမၼေတရြရ�ေးကာကပြကပစညး�ရး�မႈက ရး�နမးခ ေးၾကာငး� အာ�ေးပ�ေးထာကခသးေးပါငး�၂၀၀ ေးကား ေးရOတြတင ေမန႔ညက ဝ�ခေးး)ပာဆ၍ နဂး�ခပလ က/ကပါသည

အဓပၸါယး အခကအ လကလ ာ� ထငး)မငခကလ ာ�

အခကလ က

ထငး)မငခက

အဓပၸါယး: တကမန�ကန မႈ•မန�ကန း)ခငး� တက း)ခငး� ရငး�လ

ငး�း)ခငး�• ဘယစာေၾကာငးကပ�တကလ

က။ ဒအမးသမး ေတာေတာ အရပရညတယ။သ႔မဟတ

ခ။ ဒအမးသမးက ၁၈၃စငတမတာ ရညတယ။

By

Pette

r Duv

ande

r

အဓပၸါယးမာ�

• နာ�လညေးအာင ကညေးပ�ရန�အညတြတက ဆကစပမႈ းႏးင႔ ေးနာကခ ေအၾကာငး�မာ� တြတင ထညနးiာ�ေးသာ အတညး)ပႏးငေးသာ

ေအၾကာငး�အရာမာ�

By

Dav

eblo

g

အဓပၸါယးမာ�အဓပၸါယး: မန�ကန�မႈ

အဓပၸါယး: ဆကစပမႈႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�းႏးစခ/လး�ဟာစာဖတပရသတေးတြတနာ�လညမႈမာ

ကညေးပ�တယ။ဆကစပမႈကဘာလ၊ ေးနာကခေအၾကာငး�ကဘာလ။A. စာဖတသ က ယခသတငး��ငးပတသ ကေးသာ လ

ကရေအး)ေခနကေးဖားး)ေပသာ အခကအ လကမာ�

B. စာဖတသ က ယခသတငး�မတငမး)ဖစပကေးသာ ဆကစပး)ဖစစဥက/ ေးဖားး)ေပသာ အခကအ လကမာ�

အဓပၸါယး

ဆကစပမႈေးနာကခေအၾကာငး�

အဓပၸါယး: ဆကစပမႈႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�

းႏးစမ �လး�ရာၾကညး: ၿပ�ခသညနးလက နယစပးစစပြစပ း)ဖစေးပၚလာမညက/ စ�ရမမႈမာ� း)မငနးတကကလာ ေးစသညး ပဋပကၡတစခ/ း)ဖစေးပၚခသညး ၁၁ရာစ ပရအဗဟာ ဘရာ�ေးကာငး�အန� ထငး�ႏးငေးကမာၻဒ�ယာ� တပမာ� တငး�မာမႈမာ�ရေးနခရြ�Tင ဝ�ႀက�ခပ၏ ေးၾကညာခက တြထကေးပၚလာသည။

By

Will

iam

Bre

hm

အဓပၸါယး

အဓပၸါယး: ဆကစပမႈႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�

ဆကစပမႈ။ ၿပ�ခသညနးလက နယစပးစစပြစပ း)ဖစေးပၚလာမညက/ စ�ရမမႈမာ� း)မငနးတကကလာ ေးစသညး ပဋပကၡတစခ/ း)ဖစေးပၚခသညး ၁၁ရာစ ပရအဗဟာ ဘရာ�ေးကာငး�အန� ထငး�ႏးငေးကမာၻဒ�ယာ� တပမာ� တငး�မာမႈမာ�ရေးနခရြ�Tင ဝ�ႀက�ခပ၏ ေးၾကညာခက တြထကေးပၚလာသည။

By

Will

iam

Bre

hm

အဓပၸါယးမာ�

အဓပၸါယး: ဆကစပမႈႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�

ဆကစပမႈ: ၿပ�ခသညနးလက နယစပးစစပြစပ း)ဖစေးပၚလာမညက/ စ�ရမမႈမာ� း)မငနးတကကလာ ေးစသညး ပဋပကၡတစခ/ း)ဖစေးပၚခသညး ၁၁ရာစ ပရအဗဟာ ဘရာ�ေးကာငး�အန� ထငး�ႏးငေးကမာၻဒ�ယာ� တပမာ� တငး�မာမႈမာ�ရေးနခရြ�Tင ဝ�ႀက�ခပ၏ ေးၾကညာခက တြထကေးပၚလာသည။

By

Will

iam

Bre

hm

အဓပၸါယး

အဓပၸါယး: ဆကစပမႈႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�

ေးနာကခေအၾကာငး� : ၿပ�ခသညနးလက နယစပးစစပြစပ း)ဖစေးပၚလာမညက/ စ�ရမမႈမာ� း)မငနးတကကလာေးစသညး ပဋပကၡတစခ/ း)ဖစေးပၚခသညး ၁၁ရာစ ပရအဗဟာ ဘရာ�ေးကာငး�အန� ထငး�ႏးငေးကမာၻဒ�ယာ� တပမာ� တငး�မာမႈမာ�ရေးနခရြ�Tင ဝ�ႀက�ခပ၏ ေးၾကညာခက တြထကေးပၚလာသည။

By

Will

iam

Bre

hm

အဓပၸါယး

အဓပၸါယး: စကာ�စပးႏးငးေးနာကခေအၾကာငး�မာ�

ေးနာကခေအၾကာငး� : ၿပ�ခသညနးလကတြတငး� ထငး�ႏးငေးကမာၻဒ�ယာ� နယစညပအန�ရး ၁၁ရာစ ပရအဗအအာ ဘရာ�ေးကာငး�နာ�မာ နယစညပတကပမာ� အထကရ�အနညး�ငယး)ဖစ၍ နယစပစစပြစပး)ဖစန/ငမႈ စ�ရမမႈမာ� အလကတြယတ င ဝ�ႀက�ခပ၏ ေးၾကညာခက တြထကေးပၚလာသည။

By

Will

iam

Bre

hm

အဓပၸါယး

အမန�တရာ�က ရာေး�ဖ တငး)ပပါ။

• အမန�တရာ�က အခကလ ကမာ�က စစေးဆ�း)ခငး� တေကစ)ခငး� းႏးငး စပါသည။

• အာဏာပငမာ�ေးး)ပာသမက း)ပနေးရ�တာထက ပတယB

e Yo

ur O

wn

Bos

s

သေးဌ� လကေးရ�တစာေးရ�

အဓပၸါယးမာ�

By

Thom

as A

nder

son

“သငကလကေးရ�တ စာေးရ� မဟတပါ”

“သငးအလပ က ေအး)ဖ

မ းာ�က ရာရ”န “သငးအလပ

က အမန�တရာ�ကေးဖားiက/တဖ႔”

အဓပၸါယး

၁၉၅၀: ေအမရက�လႊတေးတားအမတJoseph McCarthy

• မတတ မး�မရဘ တြကနး)မနစမာ�က ပြစခကတ ညငiာ�ေးၾကာငး� သတငး�ေးထာကမာ�က ေးရ�သာ�သည။

• သ၏း)ပစမတမာ� အထနာခသည• ေးမ�ရန: သငဘကယလ/သတာလ?

By

Bos

ton

Pub

lic L

ibra

ry

Definitions

တကမန�ကန�ပါေးစ မန�ကနေးၾကာငး� စစေးဆ�ပါ

လည�နးကကကမာ�ကး ေးရာငပါ

း)ဖစေးလရေးသာအမာ�၁၀ခက1. အက�အကာ�မာ�း)ခငး�

2. ကနး�ဂဏနး�မာ�း)ခငး�3. စာလး�ေးပါငး�မာ�း)ခငး�4. အလပေးခါငး�စဥမာ�း)ခငး�5. အမညမာ�း)ခငး�6. ေးနရာမာ�း)ခငး�7. အခ�မာ�း)ခငး�8. ရကပြကစမာ�တပး)ခငး�9. ေးနရနပလနပစာမာ�း)ခငး�10. အသကအ ရြရယမာ�း)ခငး�

ႀကမF#န းအမားဆ�းမစ၍ေဖာ �ပထား�ခငး ၊ ေအာရမြIမနတကသ�ေလမတြတ႕ရခကအ ရ။ Inside Reporting, by Tim Harrowerမက�းကားရသည။

တကမန�ကန�မႈ။

ဘယေးတာ မ

မယဆပါန႔

တကမန�ကန�မႈ။

(ASSUME)ယဆခက က ဘယလ / စာလး�ေး

ပါငး�သလ

တကမန�ကန�မႈ

ယဆ

ခက By

hors

lips5

တကမန�ကန�မႈ။

တကမႈ စစေးဆ�မႈစာရငး�

တကမန�ကန�မႈ။

ဘာေးၾကာငး စစေးဆ�မႈစာရငး�သး�ဖ႔လသလ

“Miracle on the Hudson” US ေးေလၾ ကာငး� #1549 ၏ ေအရ�ေးပၚကမး�ကပး)ခ

ငး� / ၂၀၀၉ခႏးစ နယ�ေးယာကၿမO. ေးလယာ ဥေးပၚပါ လ ၁၅၅ ဥ� စလး�အသကေးဘ�မ တြလ

တေးး)မာကခသည။ By

New

 Yor

k D

istr

ict,

U.S

. Arm

y C

orps

of E

ngin

eers

ဘာေးၾကာငး စစေးဆ�မႈစာရငး�သး�ဖ႔လလ

By

New

 Yor

k D

istr

ict,

U.S

. Arm

y C

orps

of E

ngin

eers

ေးလယာဥမ� Chesley “Sully” Sullenberger

By

Ingr

id T

ayla

r

• ေးလယာဥမႈ�သည အငဂငး)ပ�န�ရန စစေးဆ�မႈစာရငး�ႏးငး ေးေရပၚကမး�ကပး)ခငး� စစေးဆ�မႈစာရငး� မာ�ကအရငစညစသညည။

• ပြခစတက /သမမလပမ စစေးဆ�မႈစာရငး� ကအရငစနစလင ပြခစတက /သမႈေးၾကာငး ေးသဆး�မႈ း ၄၀%ေးလာ နညး�ေးစသည။

တကမႈ စစေးဆ�မႈစာရငး�

တကမန�ကန�မႈ။

အဓပၸါယး:တကမန�ကနေးၾကာငး�စစေးဆ�း)ခငး�

သတငး�ေးထာကတ စဥ�ေအ�ျဖငး ရရထာ�ေးသာ အခ ကအ လကမာ� မန�ကန းေးၾကာငး� အတညး)ပရန အဆငး

မာ� (၁) ေးလလာစ�စမး�း)ခငး� (၂) အ)ခာ�အရငး�အ)မစမာ�ႏးငး စကာ�ေးး)ပား)ခငး� (၃) စာရြရကစာတမး�မာ�က ၾကညးရ/း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

ေးမ�ပါသငဘယလ /သတာလ

စစေးဆ�း)ခငး�

သငေးအမက ခစပါတယလ /ေ႔း)ပာရင

By

Din

Jim

enez

စစေးဆ�း)ခငး�

ေးသခာ ေးအာင စစ

ပါ

စစေးဆ�း)ခငး�

By Din Jimenez

စစေးဆ�း)ခငး�May 27, 2015

စစေးဆ�း)ခငး�"ေးတာငဥကလာမ ဆရာေးတား ဥ�သတနႏၵ မာ ဗဒၶဟ�ေးန႔က)ပလပေးသာ သပတေးမာကး)ခငး�တြတငပါဝငး)ခငး�မာ �မတစလငလကမ� တ��ပာ�လာႏးငမႈက စ�ရမး)ခငး�ေးၾကာငးဟ ေးး)ပာပါသည။ ဆရာေးတား�ာ း)မ�မာ�မတစလငလကနညး�စဟာ ႀကခငေးရ�ပါတႏးငး အမ�သာ�ဒမေကရစအပြဖOခပတ ည/႔တြတင ဝငေးရာကရန�ႀက�စာ�ေးနပါေးၾကာငး� ေးး)ပာဆပါသည။”“’အပြဖO�စခ/လး�မာ အာဏာ၂၅% စရရေးနၿပလ႔သရပါတယ’ ဆရာေးတာေးမး)ပာပါသည။”

ေးမ�ပါသငဘယလ /သတာလ

စစေးဆ�း)ခငး�

တေကသာအခကလ က

စစေးဆ�း)ခငး�ဘနး�ႀ

က�၏အခညငအမာ ေးး)ပာဆး)ခ

ငး�

စစေးဆ�း)ခငး�“း)ပသေးတသနဌာန အရ း)မ�မား)ပည၏ ၃.၈% သာ �မတစလငး)ဖစေးၾကာငး�ေးတြတOရရသည၊ ဒအခက� ာလညး� ေးး)ပာငး�လမ/မရဘ ၂၀၃၀ အထ ဆကလ ကတ ညT ေးနမယ� / ေးမားလငးရသည။”“NLD လႊတေးတားအမတ ဥ�မငး�သဆ ဖနး�ေးခၚ ဆကတြကသ ယ ေးမ�း)မနး�လကရာ း)ပညေးထာငစ/လႊတေးတားအကတြတငး� ၄ငး�တ႔ပါတက �မတစလငမာ�မပါေးၾကာငး�ေးး)ပာပါသည။ လႊတေးတားလကကပြကစစာအပ မာေးဖားး)ပထာ�း)ခငး�မာ လႊတေးတာ�နးတငး� USDP ၏ အမတေးပါငး�၃၃၆ဥ�တြတင အစၥလမဘာသာက�တြကယသ သး�ဥ� ပါရပါသည”

အဓပၸါယး:တကမန�ကနေးၾကာငး�စစေးဆ�း)ခငး�

သတငး�ေးထာကတ စဥ�ရရထာ�ေးသာ သတငး� မာ မန�ကန းေးၾကာငး� အတညး)ပ ရန အဆငးမာ� (၁) ေးလလာစ�စမး�း)ခငး� (၂) အ)ခာ�အရငး�အ)မစမာ�ႏးငး စကာ�ေးး)ပား)ခငး� (၃) စာရြရကစာတမး�မာ�က ၾကညးရ/း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

အရညင.း� ေရအာငယည ဒါေးပမယး

အမနကယ

စစေးဆ�း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�၂၀၁၁မာ, ၁၈ဥ� ေးသနတးႏးငးပစခရ, ေအမရကန လႊတေးတား

ကယစာ�လယ Gabrielle Giffords အပါအ၀င ၆ဥ�ေးသဆး�

NPR သတငး� အထကအ လႊတေးတားအမတ

Gabrielle Giffords ေးသဆး�း)ခငး�

သတငး�မာ�ႀက�ပါ!

စစေးဆ�း)ခငး�

အမာ�က အ)ခာ�သမာ�က တငး)ပခ“ အမမနတရားက ေဘာငးဘ ဝတ

လ�႔မၿပးခင အလမအညညာက ကမၻာတစ�ခမး ပတၿပးေနၿပ။”

စစေးဆ�း)ခငး�

– Winston Churchill, ၿဗတန ၀နႀကးခပ

NPR ဘယလ /မာ�တြသာ�လ• သတငး�ေးပ� ၂ ဥ�၊ သေ႔ပမယး အမေညမဖားလက/ၾက

• နယခအရာရးရး�မ• ညလာခရး�မ

• းႏးစဥ�စလး�မာ ကယတ /ငး)မငေးတြတOး)ခငး�မရ• အမညမသအရငး�အ)မစအညတြတက အယဒတာ၏ အတညး)ပခက ေးတာငး�ရန�လည/အပသညညး မ၀ါဒက မလးကနာခး)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

သငခနး�စာ• ေးသဆး�မႈသတငး�ေးရ�မယ. /လင ေအကာငး�ဆး�

အရငး�အ)မစမာ�မာ ေးဆ�ရး၊ အသဘအမ သ႔မဟတ ေးသသ၏ မသာ�စ -ကယတ /းငၾကးေးတြတOရသမာ� း)ဖ

ညစသညည။• ေးမ�ပါ: ဘယလ /သတငး�ရရတာပါလ?• အမေညမဖၚလေးသာ အရငး�အ)မစမာ�အတြတက အယဒတာ

ဆမ�ခငးး)ပခကယ ရမညး မ၀ါဒကလကနာပါ• အမာ�ေးး)ပာတငး� အမန�.ည/ၿပ� သတငး�ေမရ�ပါႏးငး

စစေးဆ�း)ခငး�

မာ�တြယငး�း)ခငး�၏အက�သကေးရာကမႈ

• ၄ငး�၏မသာ�စကမာ��စာ ေးသာက ေးပ�း)ခငး�

•NPR ေအပၚ ယးၾ ကညမႈ ပကး)ပာ�း)ခ

ငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

အဓပၸါယ : လည�နးကက

မဟတမမန�သတငး�က ယးၾကညလာေးအာင

လမညား)ခငး�

FACEBOOK ေးပၚရသတငး�မာ�အာ�လး� မန�ကနန�သညည

မန�လာ� မာ�လာ�?မမ�ပါစစေးဆ�း)ခငး�

လည�နးကကကမာ�က ေးရာငရာ��ငရန ေးသခာစစစပါစစေးဆ�း)ခငး�

http://snopes.com/

ၿမO)ပဒ႑ာရ: လအမာ�က အ)ဖစမန ဟ ယ ေဆသာလညး� ေအး)ခအ)မစမရ ဇာတလ မး�

မာ�

လည�နးကကကမာ�ကးေးရာငရာ��ငရန ေးသခာစစစပါ

စစေးဆ�း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�လည�နးကကကမာ�ကးေးရာငရာ��ငရန ေးသခာစစစပါ

ၿမO)ပဒ႑ာရ: လအမာ�က အ)ဖစမန ဟ ယ ေဆသာလညး� ေအး)ခအ)မစမရ ဇာတလ မး�

မာ�

စစေးဆ�း)ခငး�

ဘယ� ာလပမလ:a. သငရသတငး� အငတာနက စာမကနာေးပၚ ပးန႔ သ

“တငး�တငပါ။ KFC မာ း�တြကကေးၾကားေးတြတOရ”

b.သတငး�က အတညး)ပရန ႀက�စာ�ပါ။

စစေးဆ�း)ခငး�

ေးမ�ပါ: သငဘယလ /သတာလ

စစေးဆ�း)ခငး�

ဒသတငး�ကဘယလ / အတညး)ပမလa. သတငး�တငသညညနးသကက ဆကတြကသ ယပါ။b. စစေးဆ�ဖ႔ း�တြကကေးၾကားကက/ ဓာတခ�းခနး�ပ႔ရန ေးတာငး�

ဆးပါ။c. စာ�ေးသာက. ညငကည/စစေးဆ�ေးသာသထ ဆကတြကသ ယပါ။d.KFC သ႔တကရ/က ဆကတြကသ ယပါ။e.အထကပါအခကမာ�အာ�လး�လပပါ။

စစေးဆ�း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

Verification

ရာFႈန း�ပ ည အ�ဖေ ရာင ၾကက

သား

Verification

Dec. 14, 2014

သတငး�က ဘယလ / အတညး)ပမလ

ေးမ�ပါသငဘယလ /သတာလ

စစေးဆ�း)ခငး�

Verification

Dec. 14, 2014

စာရြရကစာတမး�မာ� ေးတာငး�ပါ၊ စစေးဆ�ပါ

Verification

Dec. 14, 2014

အဒါေးတြတကးဘယလ / စစေးဆ�မလ

Verification

June 19, 2015

fails to verifyစစေးဆ�း)ခငး�

June 30, 2015

The New York Times ဘာလပခသငနးသလ

စစေးဆ�း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�

• လပ%ာတ ခငး�သည• မဟတမမန�သတငး�မာ�း)ပလပၿပ� အမန�လညပကာ

ပOႏးေ႔စ)ခငး�

အဓပၸါယး:တကမန�ကနေးၾကာငး�စစေးဆ�း)ခငး�

သတငး�ေးထာကတ စဥ�အ)ဖစ ရရထာ�ေးသာ သတငး�မာမန�ကန းေးၾကာငး� အတညး)ပရန အဆငးမာ� (၁) ေးလလာစ�စမး�း)ခငး� (၂) အ)ခာ�အရငး�အ)မစမာ�ႏးငး စကာ�ေးး)ပား)ခငး� (၃) စာရြရကစာတမး�မာ� ၾကညးရ/း)ခငး� သတငး�ေးထာက ဘာေးမ�လကသ ငနးလ

စစေးဆ�း)ခငး�

ေးမ�ပါသငဘယလ /သတာလ

စစေးဆ�း)ခငး�

သငနးအခကအ လကရO အရငး�အ)မစ က ၾက

ညးလး႔ရမလာ�

စစေးဆ�း)ခငး�

စစေးဆ�း)ခငး�အရငး�အ)မ

စသတငး�ေး

ထာက

မတပါေးစ မမဇာတလ မး�တြတင စတနစေးး)မာ မတြသာ�

ပါေးစန႔ (အပါအ၀င)

အဓပၸာယ-မတမႈ• လအာ�လး�ႏးငး ေအၾကာငး�အရာအာ�လး�က

အညအမ၊ တရာ�မတ�စာႏးငး က�ေးၾကာငး� ခးင လးေးသာနညး�း)ဖငး ဆက. ပါ။

By

The

Pizz

a R

evie

w

အဓပၸါယမာ�

အဓပၸာယမာ�- ဟ�ခကည မႈ• ဘယဘ ကက /မ ေအလ�မသာဘ ေအၾကာငး�

အရာတစခ/၏ ဘကအ ာ�လး�က တငး)ပပါ။

By

vaXz

ine

အဓပၸါယမာ�

ဟ�ခကည မႈႏးငး မတမႈ• သတငးေထာကမားက ဘကေပါငးစ�မ အရငးအ�မစမာ းက� အင

တာဗးပါ• ဟနခကည ေသာ သတငးမားက ဘယဘ ကက #မ ဘကမလ� ကZါဘး• မေတသာသတငးမားက ဘကေပါငးစ�က� ညညမမ၊ တရားမတ

စ မြာFင ကးေၾကာငးညညြညတေသာ နညးလမး အသ�း�ပပါတယ။

• သကဆ #ငရာဘကတ စဘညကမ တ�႔�ပနခကမရF� ငZါက သ#တ�#႔က� ဆကသြကသ ယရန ႀကးစားေၾကာငး ထညမြမသငး ေဖာ �ပပါ။

• “ ဥးေကာစ#းက မတခက�ပရန အတြတက ဖ�န း�ဖင စာပ�ေ႔မး�မ “န း�ခငးက� ခကခငး ေအၾကာငးမ�ပနခ ပါ။

အဓပၸာယမာ�

Definitions: Bias•A way of looking at the world that values one group, person or philosophy over another.

By

Hon

estR

epor

ting

Definitions

အဓပၸာယ - ဘကလ /ကး)ခငး�• အပြဖOတစပြစ-O၊လတစဥ�တစေးယာက (သး႔) အယအဆတစခကး အ)ခာ�တစခ/ထကပ/းၿပ� တ�-/း�ထာ�ၾကညးရႈသညးနညး�လမး�

By

Hon

estR

epor

ting

အဓပၸာယမာ�

အဓပၸာယ - ဓမၼဓ႒ာ�ကျ�ခငး�• လတစဥးတစေယာက၏ယ�ၾကညမႈမား၊ခ

စားခကမား (သ�႔) ဘကလ #ကမႈမားလႊမး မ�း�ခငးမရဘ ေအၾကာငးအရာဆစခ#

က�မတမြစာတင�ပ�ခငး• သတငးေထာကက သ႔က�ယZ#ငထင�မငခကေတြတန႔ခစားခကေတြတက�သတငးထကထ�တၿ

ပးတတF� ေငသလာက အခကအ လကမားက�သာေရးသားတင�ပပါ

အဓပၸာယမာ�

http://bit.ly/1ITiuLl

ဆႏၵ)ပသ မာ�၏ မတခ

ကမာ� ကလသမဂၢႏးငးေအမရကန၏

မတခကမာ� http://bit.ly/1ed023t

အဓပၸာယမာ�

အမႈက ေးလလာမႈ` တကသလနယေးး)မတြတငး� မဒမး�မႈ` တြတင ရ�

လငး�စတနး� ဘာမာ�တြသာ�သလ

By NIAID

မကစ�ဖငနးiာ�ပါ

မမသတငး�ေးဆာငး�ပါ�မာ နစေးး)မာမတြသာ�ပါႏးငး

By Esparta Palma

အဓပၸာယ- ဘကလ /းကမႈအတညး)ပး)ခငး� လတစဥး၏ စတက းက� အတည�ပေပးသည နညးလမး

တြတင တစဖကေစာငးနငးရာေမြဖ�ခငး သ�႔မဟ�တ အခ ကအ လကက # ဘာသာ�ပန �ခငး

By woodleywonderworks

အဓပၸာယမာ�

အဓပၸာယ - အသငး�အ၀ငး� အမတညစအdမတင မၾကာခဏ အတေေနသာ ေကာ

လပေကာငးသား အဖြဖ႕တစဖြစဖ႕

အဓပၸာယမာ�

အဓပၸာယမာ�

အဓပၸာယ - အသငး�အ၀ငး� အမတညစအdမတင မၾကာခဏ အတေေနသာ ေကာ

လပေကာငးသား အဖြဖ႕တစဖြစဖ႕

အဓပၸာယမာ�

အဓပၸာယမာ�

By hobvias sudoneighm

အဓပၸာယ - ယတည ရငး�စငး�ေးသာအဆ�း)မငး)ခ

ငး� သ႔မဟတကရO)ခငး�

November 2014

“ေကာငး၏ ေေရအာကစငတာတြတင သမFင အတ အလ�မပလည#ပေသာ အသ�ငးအ၀�ငးအတြတ ငးမ လ ၇ ဥးက စး၀ါးရ�ကက ာ တ� ကခ#က�ခ

ငး�ဖစေၾကာငး Iကက ၏ ေ�ပာၾကားခ ကက # အဆ�ပါသတငးက က�းကားထားသည။

“ ယငးတ�ကခ#ကမႈေအၾကာငး သငယခငး သ�းဥးက� ခကခငးေ�ပာ ေၾကာငးလညး

သမေက�ပာသည။ သ�ေ႔သာ သတ� ႔က သမ ဘကမ မရပတညဘ အနညးဆ�း Fစဥးက ၄ငး

တ� ႔အသ�ငးအ၀�ငး၏ လမႈရပတညခကက # ကာ တြကယရမနအတြတက သမအား ပါးစပZတထ ားရန ေ�ပာ

သည။– The Associated Press

ဘယသ န႔စ

ကာ�ေးး) ပာ ခငသလ

November 2014

“ေကာငး၏ ေေရအာကစငတာတြတင သမFင အတ အလ�မပလည#ပေသာ အသ�ငးအ၀�ငးအတြတ ငးမ လ ၇ ဥးက စး၀ါးရ�ကက ာ တ� ကခ#က�ခ

ငး�ဖစေၾကာငး Iကက ၏ ေ�ပာၾကားခ ကက # အဆ�ပါသတငးက က�းကားထားသည။

“ ယငးတ�ကခ#ကမႈေအၾကာငး သငယခငး သ�းဥးက� ခကခငးေ�ပာ ေၾကာငးလညး

သမေက�ပာသည။ သ�ေ႔သာ သတ� ႔က သမ ဘကမ မရပတညဘ အနညးဆ�း Fစဥးက ၄ငး

တ� ႔အသ�ငးအ၀�ငး၏ လမႈရပတညခကက # ကာ တြကယရမနအတြတက သမအား ပါးစပZတထ ားရန ေ�ပာ

သည။– The Associated Press

– The Associated Press

• တကခ/းကသ မာ�• အသငး�အ၀ငး�ထမသ• အသငး�အ၀ငး�ေးခါ

ငး�ေးဆာင• သငယခငး�သး�ဥ�

သတငး�ေးရ�ရန မဂၢဇငး�က ေးတာငး�ဆ

By Mathew Ingram

Dean Steve Coll

• အရငး�အ)မစတကစခ/သာပါေးသာ ေအၾကာငး�အရာ က ပးႏးပး)ခငး�

• သတငး�တြကာဟခကး)ဖစေးပၚမႈမာ�က ေးရာငရာ�ရန နာမည တမာ� အသး�း)ပခး)ခငး�

• ဂကက ၏သငယခငး�မာ�အာ� သမ၏ ရယဖြက-ယေးကာငး�ေးသာ သတး႔ေအပၚ မတခကမာ�က တး႔)ပနေးး)ပာၾကာ��ခငးေး

ပ�ရန မႀက�စာ�ခး)ခငး�။• အပစ/ပြဖOတးကခ/းကသ ညဟ/ �စစပြပစခေရသာ အသငး�အ၀ငး�တြတ

ငး�မ လမာ�က ႀက�စာ�ရာေး�ဖး)ခငး� မရး)ခငး�။• တး႔)ပနေးး)ပာၾကာ�ရန�အညတြတက အသငး�အ၀ငး�က း)ပ

ညးစးေးသာ သတငး�အခကအ လကေးပ�ရန ပကတြကက ကး)ခငး�

Rolling Stone ဘာမာ�တြသာ�လ

“ ယငး�အသငး�အ၀ငး�က အခကအ လကမာ� ပမ ရရခလင ယငး�တကခ/ကမႈး)ဖရြစပာ�ေးသာ ညက

ဘာလမႈေးရ�ပြပမမရသ)ဖငး ေးေရအာကစညငတာ တြတင မညသမ အလပမလပေးၾကာငး� ရငး�း)

” ပႏးးငလမးမည။– The Associated Press

Rolling Stone ဘာမာ�တြသာ�လ

November 2014

မမန�ကနေးၾကာငး�း)ပ�လညညေးး)ပာဆ

အေသရဖကမႈပြစခကးႏးငး ရညင.ည/းငရ

November 2014

1. ယးၾကညးႏးငမႈ2. အခကအ လက3. ထငး)မငခက4. ယးၾကညမႈ5. ဘကလ /ကမႈ6. ဓမၼဓ႒ာ�ကမႈ7. ဟ�ခကည မႈ8. ညမမႈ9. တကမန�ကန�မႈ

က။ ဘကတ စဘညကက# ဘကလ #က�ခငးမရဘ ေအၾကာငးအရာ တစခ#၏ ဘကေပါငးစ�က� တင�ပ�ခငး

ခ။ လတစဥးတစေယာက၏ ယ�ၾကညမႈ၊ ခစားခကF င ဘကလ #ကမႈ လႊမးမ�း�ခငးမရဘ ေအၾကာငးအရာ

တစခ#က� မတမြစာ တင�ပ�ခငး I။ စစစထားေသာ သ�႔မဟ�တ မမနကန ေၾကာငးသေသာ

အခကအ လကတ စခ# ဃ။ မမနကန �ခငး၊ ေ�ဖာင မနမန �ခငးFင ရငးလငး

တက�ခငး င။ ယ�ၾကညမႈFင ထ�ကတ န �ခငး စ။ ယ�ၾကညမႈ၊ သ�းသပခက သ�႔မဟ�တ အဖြစအလမးက�

ဆ�တက #င�ခငးမရ�ခငး ဆ။ စစေဆးၿပးေအၾကာငးအရာမားက� ေနာကခသမ�

ငးFင ဆကစေပအၾကာငးအရာမားတြတင ထညမြမသငး�ခငး

ဇ။ လတစဥး၊ အ�ပစ#တစစ# သ�႔မဟ�တ အယအဆတစခ#က� အ� ခားတစခ#ထက အသားေပးၿပး ကမာၻက� ၾကညရႈသ

ည နညးလမး။ စ။ လအားလ�းFင ေအၾကာငးအရာအားလ�းက� ည

ညမ မ၊ တရားမတမြစာ သငမတင ေသာနညးလမး�ဖင ဆကဆ �ခငး

း)ပ�လညသး�သပး)ခငး�-အဓပၸာယမာ�

1. တကမန�ကန�မႈ2. စစေးဆ�အတညး)

ပး)ခငး�3. ဓမၼဓ႒ာ�ကျ�ခငး�4. ယဆခက5. ဟ�ခကည း)ခငး�6. မတ)ခငး�7. း)ပတသ ာ�း)ခငး�8. း)ပညးစးး)ခငး�

က။ သတငးေထာကက ေ�ပာဆ�သည အရငးအ�မစ သ�႔မဟ�တ အခကအ လကက # ေဖာ �ပသည နညးလမး။

ခ။ တစဘညကဘကက # ေအလးေပး�ခငးမရဘ ဘကေပါငးစ�မ တင�ပ�ခငး

I။ စာဖတသ အတြလယတ ကနားလညေအာင ရငးရငးလငးလငး ေရးသား�ခငး

ဃ။ လတစဥး၏ ယ�ၾကညမႈ၊ ခစားခက သ�႔မ ဟ�တ

ဘကလ #ကမႈ လႊမးမ�း�ခငးမရဘ ေအၾကာ ငးအရာ

တစခ#က� မမတတ တင�ပ�ခငး င။ အရငးအ�မစက က�ယမကည#ေပးတ အခကအ လက

မားမနမန ေသခာေစရမနအတြတက သတငး ေထာကတ စဥး �ပ�လ�ပရမည အဆင မား။

စ။ မမနကန �ခငး၊ ေ�ဖာင မန �ခငးFင ရငးလငးတက�ခငး

ဆ။အကးေအၾကာငးဆေလာေသာ စာဖတသ၏ ေမးမြခန းအားလ�းအတြတက ေအ�ဖမား

ဇ။ လအားလ�းFင ေအၾကာငးအရာအား လ�းက� ညညမ

မ၊ တရားမတမြစာ သငမတင ေသာနညးလမး�ဖင ဆကဆ �ခငး

း)ပ�လညသး�သပး)ခငး�-အဓပၸာယမာ�