HET LEVEN ZOALS HET IS:THUIS BUURT EN VERENIGINGHoe groot de onrust ook is over de grote wereld, in de kleine wereld voelen we ons goed en geborgen. De Belg voelt zich thuis in kleine gemeenschappen. Hij voelt zich verbonden met zijn buurt, is gelukkig thuis en is actief in het verenigingsleven.

hoofdstuk 2

43

hoofdstuk 2

omgeving

gezinvrijetijd

gezinvrijetijd

omgeving

wereldwerk

partner

spiegel

De kleine wereld draait om buren, vrienden en familie.

Maar ook om thuis, buurten en verenigingen.

H o o f D s t u k 2

44

WARME THUIS Belgen zijn gelukkig thuis. Daar komen ze tot rust. Iedereen is graag thuis. De jongste generatie

net dat ietsje minder. ook zij koesteren hun thuis, maar gaan vaker het huis uit voor ontspanning.

In Vlaanderen is men nog nét iets tevredener over de woning en 60-plussers voelen zich wat meer

thuis waar ze wonen, maar over het algemeen is het thuisgeluk voor iedereen groot.

Ik voel me thuIs In mIjn wonIng

Zonder een thuIs kan je nIet gelukkIg ZIjn

Ik ben graag thuIs

thuIsgevoel In kaart

91%

94%

86%

(eerder) akkoord

B u u r t

45

H o o f D s t u k 2

vrIenden en famIlIe ZIjn belangrIjk

Mensen hebben een thuis nodig om hun batterijen op te kunnen laden, het is een plek waar men

zichzelf kan zijn, met de kinderen kan spelen, vrienden en familie kan ontvangen. Want ook zij

maken deel uit van ‘de kleine wereld’ van de Belg en vormen een belangrijk onderdeel van zijn

leven.

thuIs als antwoord op de toenemende vergrIjZIng?De vergrijzing van de bevolking heeft naast implicaties voor het pensioenstelsel ook belangrijke

gevolgen voor het zorgbeleid. Er dreigt immers een nijpend tekort aan opvangplaatsen in rust- en

verzorgingstehuizen. Mantelzorg wordt aangereikt als één van de mogelijke oplossingen. Maar is

de Belg daar wel toe bereid?

Hoe belangrijk familie en thuis echt voor ons zijn, blijkt uit volgende cijfers: in Wallonië is meer dan

de helft bereid om voor zijn ouders te zorgen, in Vlaanderen meer dan 4 op 10. Het potentieel van

mantelzorg is dus erg groot, vooral in Wallonië.

famIlIe Is

vrIenden ZIjn

belang van vrIenden en famIlIe voor de belg

50% 35%

43% 44%

heel belangrijk eerder belangrijk

46

Ik wIl graag Zelf voor mIjn ouders Zorgen als Ze nIet meer ZelfredZaam ZIjn, al dan nIet met de hulp

van professIonele thuIsZorg

18%12%

23%35%

12%

helemaal eens

eerder eens

eens noch oneens

eerder oneens

helemaal oneens

helemaal eens

eerder eens

eens noch oneens

eerder oneens

helemaal oneens

vlaanderen:

wallonIë:

16%12%

22%

29%21%

VRIENDSCHAP IN DE BUURT De Belg en zijn buurt, dat klikt. De meerderheid voelt zich thuis in zijn buurt, slechts een kleine

minderheid wil verhuizen. De buurt biedt dan ook een belangrijk tegenwicht voor de grote buiten-

wereld. De Belg voelt zich er goed, heeft veel en een intens contact met zijn buren en is tevreden

over de omgeving waarin hij woont. Geen wonder dat de meeste Belgen trots zijn op hun buurt en

er dan ook niet weg zouden willen.

2 belgen op de 3 hebben een redelIjk tot heel sterk posItIef gevoel over de buurt waar Ze wonen:• Ik ben trots om te wonen in de buurt waar ik woon: helemaal eens 26%, eerder eens 33%

• Ik voel me thuis in mijn buurt: 37% helemaal eens, 39% eerder eens

• Ik zou graag verhuizen naar een andere buurt: helemaal eens 8%, eerder eens 10%

wIe heeft het sterkste buurtgevoel?senioren zijn duidelijk de spil van de buurt. trots als ze zijn op hun eigen buurt, zetten ze zich

ook actief in voor het lokale verenigingsleven. Zij voelen zich het meest thuis in hun buurt, en

hebben ook de sterkste connecties met hun buren. In Vlaanderen is het buurtgevoel sterker dan

in Wallonië, hoewel ook daar het buurtgevoel nog steeds groot is, zeker wat het contact met de

buren betreft. Wel is men in Wallonië minder tevreden over sommige buurtfaciliteiten, en is het

engagement voor lokale verenigingen kleiner. Maar laten we vooral onthouden dat, zelfs over de

verschillen heen, het buurtgevoel groot blijft voor méér dan de helft van de mensen: oud én jong,

in Vlaanderen én in Wallonië.

H o o f D s t u k 2

2 op 3 heeft een positief gevoel over zijn buurt48

B u u r t

buurtgevoel Is groot In belgIë

70%

53%

57%

62%68%

75%

vlaanderen

-30 jaar

wallonIë

30-44-jarIgen

45-59-jarIgen

60-plussers

redelIjk tot heel veel buurtgevoel:

redelIjk tot heel veel buurtgevoel:

Buurtgevoel is een factor samengesteld op basis van variabelen die peilen naar trots op de buurt,

thuisvoelen in de buurt, contact met de buren, geïsoleerd zijn en al dan niet willen verhuizen.

49

als Ik ’s avonds Iets nodIg heb, kan Ik daarvoor altIjd bIj mIjn buren terecht

Ik heb veel contact met mensen uIt de buurt

mIjn buren ZIjn mIjn vrIenden

Ik voel mIj geïsoleerd

de buurcultuur

20%

9%

34%

23%

12%

3%

28%

8%

B u u r t

buren belangrIjk voor buurtgevoelLiever een goede buur dan een verre vriend, zo luidt het gezegde. Maar is dat wel zo? Hebben we

goede buren? of zijn onze buren goede vrienden? Vindt de Belg zijn buren wel belangrijk? Dat is

wel zeker: slechts 6% wil liever helemaal niets te maken hebben met zijn buren, nog eens 13%

houdt liever afstand. Het isolement is klein, het ‘buurschap’ groot. Meer dan de helft kan rekenen

op zijn buren, voor een derde zijn buren echt een vast onderdeel van het vriendennetwerk geworden,

4 op 10 heeft regelmatig contact met de buren. Buren zijn niet alleen een belangrijk onderdeel

van het sociaal netwerk, maar vormen ook een vangnet als dat nodig is: meer dan de helft van de

Belgen kan terecht bij zijn buren.

Hoe ouder, hoe meer contact met de buren en hoe waardevoller het contact. 60-plussers kunnen

meer bij hun buren terecht dan de jongste generaties en beschouwen hun buren vaker als vrienden.

ook Vlaanderen heeft méér contact met de buren, maar in Wallonië zijn de relaties met de buren

even waardevol. Mensen kunnen er even vaak bij hun buren terecht en beschouwen hen evenveel

als echte vrienden.

helemaal eens eerder eens

51

bruIsende buurtBelgië kent een actief lokaal buurtleven. In 41% van de buurten wordt op z’n minst af en toe

een buurtfeest of speelstraat georganiseerd, 22% van de Belgen is in meer of mindere mate

geëngageerd in een plaatselijke vereniging en nog eens 35% gaat soms naar een activiteit van

een plaatselijke vereniging of school. Maar, ook hier zien we opvallende leeftijds- en regionale

verschillen opduiken. 60-plussers zijn vaker lid van een plaatselijk comité en gaan ook vaker naar

lokale activiteiten. Vlaanderen kent een actiever buurtleven dan Wallonië:

wallonIë

wallonIë

vlaanderen

vlaanderen

Ik ben lId van een plaatselIjke verenIgIng (ouderraad, buurtvereniging, …)

Ik ga soms naar een toneelstuk, quIZ of andere actIvIteIt van een plaatselIjke school of verenIgIng

18%

26%

25%

41%

helemaal/eerder eens

helemaal/eerder eens

H o o f D s t u k 2

52

DE IDEALE BUURT Hoe meer troeven een buurt heeft, hoe sterker het buurtgevoel van de bewoners. omgekeerd geldt

natuurlijk ook dat probleembuurten gepaard gaan met een veel kleiner buurtgevoel. Maar wat

beschouwt de Belg als een troef, en wat als een ongemak? Waarin doen de buurten het goed, en

waarop scoren ze minder?

troeven van de buurtVolgens de Belg heeft de ideale buurt veel groenvoorzieningen, winkels, scholen, fietsmogelijk-

heden en speelplekken voor de kinderen. Een buurt waar de kinderen nog op straat kunnen spelen.

En de Belg is tevreden. We vinden dat we makkelijk veel met de fiets kunnen doen, dat onze kinderen

voldoende speelplekken hebben, dat er voldoende groen is, en dat er meer dan genoeg winkels

en scholen in de buurt zijn. Het enige minpunt volgens de Belgen is dat de kinderen niet vaak op

straat kunnen spelen.

aantal scholen is grootste troef verkeersoverlast

is grootste ergernis

B u u r t

53

H o o f D s t u k 2

ZIjn er voldoende scholen

ZIjn er voldoende wInkels

Is er voldoende speelplek voor de kInderen

Is er voldoende groen

kan Ik (of Zou Ik) makkelIjk veel

met de fIets (kunnen) doen

In mIjn buurt ...

60%

42%

31%

47%

55%

28%

24%

26%

27%

24%

zeker het gaat

Vlaanderen scoort beter op het vlak van buurtfaciliteiten dan Wallonië. toch is de tevredenheid in

beide landsgedeelten groot. De enige échte pijnpunten in Wallonië zijn het gebrek aan speelplekken

voor de kinderen en een tekort aan winkels in de buurt.

“In mijn buurt

kunnen kinderen op

straat spelen”

37%54

B u u r t

Is er voldoende speelplek voor de kInderen:

ZIjn er voldoende wInkels:

Is er voldoende groen:

ZIjn er voldoende scholen:

In mIjn buurt ...

31%

27%

13%

14%

8%

11%

9%

3%

5%

2%

zeker niet

wallonIë

wallonIë

wallonIë

wallonIë

wallonIë

vlaanderen

vlaanderen

vlaanderen

vlaanderen

vlaanderen

kan Ik (of Zou Ik) makkelIjk veel

met de fIets (kunnen) doen:

55

ergernIssen over de buurtIn een klein en dichtbevolkt land als België is het niet vreemd dat verkeersoverlast de grootste

stoorfactor is, op afstand gevolgd door straatlawaai, vuilnis en kleine ergernissen. over vandalisme

of een gebrek aan veiligheid wordt nog minder geklaagd. In Wallonië zijn er iets meer kleine erger-

nissen en meer problemen met vuilnis dan in Vlaanderen. Maar, de cijfers wijzen in beide delen van

het land op een grote tevredenheid over de buurt en op een beperkt aantal ergernissen.

In mIjn buurt …

Is er te veel verkeer 21%

Is er straatlawaaI 12%

ZIjn er vaak kleIne ergernIssen 11% (hondenpoep, overvolle vuIlnIsbakken, …)

lIgt er vuIlnIs op straat 10%

Is er vandalIsme

voel Ik me onveIlIg

6%

6%

(heel) vaak

H o o f D s t u k 2

56

ACTIEF VERENIGINGSLEVEN België heeft een sterke club- en verenigingscultuur. Dat werd al duidelijk door de cijfers over

deelname aan het lokale buurtleven en wordt ook bevestigd door de cijfers over lidmaatschap

van verenigingen of organisaties. 42% van de Belgen is actief lid van minstens één vereniging of

organisatie. Actieve leden zijn mensen die aangeven dat ze de laatste 12 maanden deelnamen

aan een activiteit of bijeenkomst van een bepaalde vereniging.

sport en ontspannIng, maar ook cultuursport- en ontspanningsclubs zijn met voorsprong het populairst, gevolgd door kunst-, cultuur-, of

muziekverenigingen, vakbonden en politieke partijen.

H o o f D s t u k 2

actIef lIdmaatschap, top vIjf

21%

10%

6%

5%

5%

sport- of ontspannIngsverenIgIng

kunst-, cultuur-, of muZIekverenIgIng

vakbond of professIonele organIsatIe

buurtcomIté

polItIeke partIj van de Belgen is actief lid

van een sport- of

ontspanningsvereniging

21%5858

typIsch vlaamsHoewel het verenigingsleven ook in Wallonië aanzienlijk is, toch is het eerder een typisch Vlaams

verschijnsel, en nemen mannen er vaker actief aan deel dan vrouwen. Lidmaatschap is populair

bij alle leeftijdsgroepen, met een piek bij de jongsten, een dipje bij de 30-44-jarigen – de drukke

kinderen/werk-generatie – en een heropleving bij de oudere generaties.

actIef lId van mInstens 1 organIsatIe

48%

47%

59%

42%

37%

35%

38%

42%

46%

mannen

vlaanderen

-20 jaar

20-29-jarIgen

vrouwen

wallonIë

30-44-jarIgen

45-59-jarIgen

60-plussers

B u u r t

59

WE VROEGEN AAN 4.143 BELGEN ...

68% van de

Belgen zit op

facebook

van de Belgen heeft

geen betalende

apps op zijn/haar

smartphone

61% van de mannen is tevreden

over zijn uiterlijk

19% van de

mannen kijkt

nooit naar

sport op tv

35% van de Belgen gaat

minstens 1 keer per week naar

een kleine buurtwinkel

60% van de belgen gaat nooit naar een

bio- of natuurvoedingswinkel

74% van de Belgen

heeft géén smartphone

van de mensen met

partner, zou niet

opnieuw voor die

partner kiezen

36% van de -20-jarigen en 40% van de twintigers

zit 3,5 uur of langer per dag op internet

van de 60-plussers

heeft alles bereikt wat

ze wilden bereiken

op werkvlak

19% 69%

18%29% van de Belgen eet

minstens 1 keer per maand

een afhaalmaaltijd

42% van de mannen leest 1 uur

of meer per dag de krant

86% van de belgen

let op aanbiedingen

en kortingen

65%

van de

Belgen

vindt ons

verkeer

veel te

onveilig

60

91% van de belgen

wil het internetgebruik

van zijn/haar kinderen

regelmatig controleren

27% van de vrouwen en

12% van de mannen

verzint soms tot vaak een

smoes om niet te vrijen

bij 48%

van de 60-plussers

staat de radio 3,5 uur

of langer per dag op

van de twintigers

vindt het

verschrikkelijk als

ze hun gsm ergens

vergeten zijn

van de vrouwen

weet niet wat

een Qr-code is

bij 42% van de studenten betalen de ouders de gsm-

rekening

71% van de belgen heeft nog nooit

iets gestolen

32% van de

vrouwen vindt het

heel belangrijk

om met seizoens-

producten te koken

voor 80% van de Belgen staan onze grenzen te veel

open voor nieuwkomers

van de vrouwen wil

voor haar ouders

zorgen als die niet

meer zelfredzaam

zijn

33% van de Belgen koopt ecologische

was- of reinigingmiddelen

bij 48% van de

30-44-jarigen is

het geld op voor

het einde van de

maand

van de -20-jarigen is lid van een

kunst-, cultuur- of muziekorganisatie

van de Belgen vindt

dat een gezin elke

avond samen rond

de tafel moet eten

25% van de vrouwen

vindt het vermoeiend om

thuis etentjes te geven

49%

49%

30%

80%

71%

61