Karar Alma Mekanizmalarında Kadınlar

KARAR ALMA MEKANİZMALARINDA KADINLAR

PARLAMENTOLAR ARASI DEĞİŞİM VE DİYALOGCİNSİYET EŞİTLİĞİ SEMPOZYUMU

6-7 KASIM PARİS-FRANSA

PROF. DR.YILDIZ ECEVİTOrta Doğu Teknik Üniversitesi

Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Başkanı

12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 2

KARAR ALMA MEKANİZMALARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNİ ARAMAK İÇİN

NERELERE BAKMALIYIZ?


PARLAMENTOSEÇİM YILI

MİLLETVEKİLİ SAYISI

KADIN MİLLETVEKİLİ

SAYISI

KADIN MİLL. ORANI

(% )1935 395 18 4.61943 435 16 3.71950 487 3 0.61957 610 8 1.31965 450 8 1.81973 450 6 1.31991 450 8 1.81999 550 22 4.22002 550 24 4.42007 550 50 9.12011 550 79 14,3


TBMM KOMİSYONLARI

KOMİSYON ADITOPLAM

ÜYE SAYISI

KADIN ÜYE

SAYISI

KADINORANI

(%)

Anayasa Komisyonu 26 6 23,0

Adalet Komisyonu 26 2 7,6

Milli Savunma Komisyonu 26 3 11,5

İç İşleri Komisyonu 26 2 7,6

Dış İşleri Komisyonu 26 1 3,8

Milli Eğitim, Kültür, Gençlik Ve Spor Komisyonu 26 5 19,2

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma Ve Turizm Komisyonu 26 5 19,2

Çevre Komisyonu 26 2 7,6

Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler Komisyonu 26 6 23,0


TBMM KOMİSYONLARI

KOMİSYON ADI TOPLAM ÜYE SAYISI

KADIN ÜYE

SAYISI

KADINORANI

(%)

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi

Ve Teknoloji Komisyonu26 1 3,8

Plan ve Bütçe Komisyonu 40 1 2,5

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu 35 1 2,8

İnsan Hakları İnceleme Komisyonu 26 3 11,5

Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu 26 20 76,9

Avrupa Birliği Uyum Komisyonu 25 6 24,0

Tarım Orman ve Köyişleri Kom. 26 1 2.8

Dilekçe Komisyonu 12 2 16,6


BAKANLAR KURULU


MÜSTEŞAR- GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR YRD.

ÜNVANI TOPLAM KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

MÜSTEŞAR 26 0 0

GENEL MÜDÜR 165 9 5,4

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI 460 44 9,5


ANAYASA MAHKEMESİ

ÜNVANITOPLAM KADIN

SAYISIKADIN

ORANI (%)

Başkan 1 0 0

Başkan Vekili 2 0 0

Üyeler 14 2 14,2

Genel Sekreter 1 0 0

Genel Sekreter Yardımcısı 2 0 0

Raportörler 36 6 16,6


YARGITAY

ÜNVANI TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI (%)

Yargıtay Birinci Başkanı 1 0 0

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı 1 0 0

Yargıtay Birinci Başkan Vekili 2 0 0

Yargıtay Genel Sekreteri 1 0 0

YARGITAY



SAYIŞTAY

ÜNVANI

TOPLAM

SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI (%)

Başkan 1 0 0

Başkan Yardımcısı 2 0 0

Bölüm Başkanları 8 0 0


SAYIŞTAY


DANIŞTAY

ÜNVANI TOPLAMSAYI

KADINSAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan ( 2013) 1 1 100

Başsavcı 1 0 0


Genel Sekreter 1 0 0

Genel Sekreter Yardımcısı 3 0 0

Daire Başkanı 15 4 26,6

Üyeler 152 37 24,3


DANIŞTAY


HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU

UNVAN/KURUL

TOPLAM

SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI (%)

Başkan 1 0 0


Daire Üyeleri 18 2 11,1

Hakimlerin % 34’ü kadınken...


BAROLAR BİRLİĞİ

UNVAN/KURUL

TOPLAM

SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI (%)

Barolar Birliği Başkanı 1 0 0Barolar Birliği Başkan Yardımcısı 2 1 50

Yönetim Kurulu 8 2 25

Disiplin Kurulu 7 0 0

Denetleme Kurulu 3 0 0

Baro Başkanları 78 4 5,1

Avukat Sayısı (Aralık 2010 rakamları) 70332 26035 37


ÜST KURULLAR

BDDK

UNVAN TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

%

Başkan 1 0 0

İkinci Başkan 1 0 0

Kurul Üyeleri 4 0 0

RTÜK

UNVAN/KURUL

TOPLAM

SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan 1 0 0


Kurul Üyeleri 7 1 14,2


YEREL YÖNETİMLERERKEK

SAYI

KADIN

SAYI

TOPLAM

SAYI

KADIN ORANI (%)

Belediye Başkanı 2.924 26 2.950 %0,8

Belediye Meclis Üyesi 30.450 1.340 31.790 %4,2

İl Genel Meclis Üyesi 3.269 110 3.379 %3,2

Köy Muhtarı 34.210 65 34.275 %0,2

Köy İhtiyar Meclis Üyesi 137.848 329 138.177 %0,2

Mahalle Muhtarı 18.178 429 18.607 %2,3

Mahalle İhtiyar Heyeti Üyesi 71.174 1.409 72.583 %1,9

TOPLAM 298.053 3.708 301.761 %1,2


26 KADIN BELEDİYE BAŞKANININ DAĞILIMI

• 2 İL ( Aydın ve Tunceli)

• 17 İLÇE • 7 BELDE

• HİÇ KADIN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI YOK !!!• 16 BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANININ TÜMÜ

ERKEK!!!


İŞÇİ-İŞVEREN KONFEDERASYONLARI

KONFEDERASYON(İşçi/İşveren)

BAŞKAN YÖNETİM KURULU

Toplam KadınKadın Oranı

% Toplam Kadın

KadınOranı %

DİSK 1 1 100 8 0 0

HAK-İŞ 1 0 0 5 0 0

TÜRK-İŞ 1 0 0 5 0 0

TİSK 1 0 0 25 2 8

T O P L A M 4 1 0 48 2 4,6


MEMUR KONFEDERASYONLARI

KONFEDERASYON(Kamu Görevlileri)

Başkan Yönetim Kurulu

Toplam KadınKadın

Oranı % Toplam Kadın

Kadın Oranı

%

KAMU-SEN 1 0 0 9 0 0

KESK 1 0 0 6 1 16,6

MEMUR-SEN 1 0 0 6 0 0

BASK 1 0 0 9 2 22,2

HAK-SEN 1 0 0 8 1 12,5

TOPLAM 5 0 0 38 4 10,5


İŞVEREN ÖRGÜTLERİ

TÜSİAD

UNVAN TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan 1 1 100

Başkan Yardımcısı

3 0 0

Yönetim Kurulu Üyeler

7 2 28,5

MÜSİAD

UNVAN TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan 1 0 0


5 0 0


15 0 0


MESLEK ÖRGÜTLERİ

TOBB

UNVAN TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan 1 0 0


5 0 0


9 0 0

TESK

UNVAN TOPLAM SAYI

KADIN SAYISI

KADIN ORANI

(%)

Başkan 1 0 0

Başkan Vekilleri 2 0 0


12 0 0


TBMM’DE TEMSİL EDİLEN PARTİLERİN KARAR ORGANLARINDA KADIN

ORANLARI

SİYASİ

PARTİ

MERKEZ YÜRÜTME

KURULU

MERKEZ KARAR

KURULU

YÜKSEK

DİSİPLİN

KURULU

Kadın

(Toplam)

Kadın (%) Kadın

(Toplam)

Kadın (%) Kadın

( Toplam)

Kadın

(%)

AKP 1/12 8.3 12/50 24 3/11 27.3

CHP 4/18 22.2 20/60 33.3 5/15 33.3

MHP 1/14 7.1 4/75 5.3 0/9 0

BDP 6/19 31.6 24/79 30.4 3/6 50


ÜNİVERSİTELERDE DURUM • Kadın öğretim elemanı oranı: % 41.5• Profesörler içinde kadın oranı: % 27.4• Doçentler içinde kadın oranı: % 31.6• Öğretim görevlileri içinde % 38.5

ÜST DÜZEY• Kadın rektör oranı: %5,2• Kadın dekan oranı : %15,3


ÖZEL SEKTÖRDE KADIN YÖNETİCİLER

DÜZEY ERKEK %

KADIN %

ÜST ( GENEL MÜDÜR)

77 23

ORTA ( MÜDÜR) 78 22

ALT ( ŞEF) 79 21

• ÜST DÜZEY KADIN

• DEVLET:% 7

• ÖZEL SEKTÖR: • % 31


ÖZEL S.ÜST DÜZEY KADIN YÖNETİCİLER

DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE

Özel sektör işletmelerinde, üst düzey kadın yönetici oranı % 31 ( 2011: % 25)

Türkiye, bu oran ile 40 ülke arasında 8. sırada;

DÜNYA ORTALAMASI : % 21

• Grant Thornton'un Araştırması ( 2012, 40 Ülke, 6 Bin Cevaplayıcı)


KADIN CEO LAR DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE

Türkiye’de CEO pozisyonundaki kadın oranı:% 12 Dünya ortalaması % 5!Birinci ülke Finlandiya ( % 13) Türkiye bu oranla dünyada ilk beş ülke

arasında!!!Akademisyenlerden sonra ikinci bilmece...


ÖZEL SEKTÖRDE KADIN TEŞVİKİ

T. Boyner Grup A.Ş., • En İyi işverenler 2013 Yarışması :Fırsat Eşitliği ve Kadınların Desteklenmesi özel ödülünü almaya hak kazandı.

Yönetim kurullarında kadın oranı % 5 i bile bulmuyor. Yönetim Kurullarında Daha Çok Kadın İçin Şirketlerarası Mentorluk Programı

başlatıldı.


YASAL DÜZENLEMELER Mİ YETERSİZ?

KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ YASALARLA GÜÇLENDİRİLDİ.

Anayasa’nın 10. Maddesine ‘Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür ’ eklendi. Anayasa’nın 41. Maddesine ‘Aile Türk toplumunun temelidir’ ifadesinin arkasına ‘ve eşler arasında eşitliğe dayanır’ hükmü eklendi. Anayasa’nın 90. Maddesine eklenen hükümle CEDAW Sözleşmesi ulusal düzenlemeler karşısında üstün konuma getirildi. Anayasanın 10. Maddesine “bu eşitliği sağlamak maksadıyla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz” hükmü eklenmiştir.


YASAL DÜZENLEMELER Mİ YETERSİZ?

• 1985: Türkiye CEDAW Sözleşmesini onayladı.• 1998: 4320 Ailenin korunmasına Dair Kanun • 2002: Türk Medeni Kanunu• 2003: Aile Mahkemeleri • 2004: TCK• 2007: Aileyi koruma Kan. Kapsamının genişletilmesi• 2009: KEFEK• 2011: İstanbul Sözleşmesi • 2012: 6284 Ailenin Korunması ve Kadına Karşı

Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun


O HALDE NEDEN? KAPSAMLI BİR SOSYOLOJİK ANALİZ GEREKTİRSE DE...

SOMUT DURUM VE KOŞULLAR İşgücüne aktif katılımda düşüklük Kadın işi-erkek işi ayrımı Kadın-erkek ücret eşitsizliği Toplumsal cinsiyet temelli iş bölümü ve ev işleri Bakım hizmetlerinin (yaşlı, hasta, engelli ve çocuk) hem kültürel olarak, hem de sosyal

politikalar bağlamında kadınlar tarafından yüklenilmesi gereken bir sorumluluk olarak anlaşılmasıdır

Çocuklarla ilgili sorumluluklarını paylaşabileceği kişi ve kurumların sınırlılığı Aile ve iş yaşamını uyumlaştırabilme Yapısal ve çevresel nedenler: iş yerinde tanınan fırsatlar ve verilen olanaklar


O HALDE NEDEN?

2) DEĞERLER/ALGILAR /KANAAT VE YARGILAR

Ataerkillik Toplumda kadınlara atfedilen değer; Kadınların aile ile ilişkilendirilmeleri Kadınların güvenilir işgörenler ve yöneticiler olamayacağına ilişkin egemen

görüşler Doğrudan ayrımcılık /hak yeme! Kurumların erkek egemen yapısı Kadınların yönetici olmayı istemedikleri yaygın kanısı MUHAFAZAKARLAŞMA KADINLARIN /EVCİMENLEŞTİRİLMESİ


NE YAPILMALI , NASIL YAPILMALI ?

• Kapsamlı bir toplumsal ve kültürel dönüşüm;• Uluslararası standartlarda bir kadın-erkek eşitliğinin

ve kadınların insan hakları politikasının kararlı takipçisi olacak bir siyasi irade;

• Toplumsal cinsiyet eşitliğine elverişli bir ortamın oluşturulması;

• Kurumların toplumsal cinsiyete duyarlı politika, strateji ve programlar geliştirme kapasitesinin artırılması;



• Kadın-erkek eşitliğini hedefleyen yasal düzenlemelerin uygulamaya aktarılmasını sağlayacak etkin izleme ve denetleme mekanizmaları;

• Kamu kuruluşlarında (atama ve yükseltmelerde haksızlıkları da önleyecek) toplumsal cinsiyet eşitliği birimlerinin kurulması;

• Belediyelerin yerel eşitlik komisyonları kurmalarının zorunlu hale getirilmesi;



• Toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bütçeleme ile kaynakların her iki cins icin de adil kullanımının sağlanması;

• Kadınlar yönelik güçlendirme eğitimleri;



• Kadınların istihdamını artırmak niyetiyle esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaştırılMAMASI

• Özel sektörde kadın yönetici sayılarını artırmak için olumlu ayrımcılık;

• Rol modeller oluşturma, mentorluk ve ağlar kurma;


NE YAPILMALI? NASIL YAPILMALI?

• Meslek örgütlerinde ve sendikalarda kadın komisyonları;

• Siyasi Partiler Yasasında ve Secim Yasasında kota gibi olumlu ayrımcılık önlemlerine yer verilmesi;

• Parti tüzüklerine cinsiyet kotası konulması;• Başta yerel düzeydeki seçimler olmak üzere her

düzeyde kadın adayların teşvik edilmesi, adaylık ücreti alınmaması;


SEÇMEK YETMİYOR, SEÇİLMEK VE YÖNETMEK İSTİYORUZ....

KAMUDA KADIN YÖNETİCİ

POZİSYON %

MÜSTEŞAR % 0

VALİ % 0

HAKİMLER VE SAVCILAR Y. KURULU

% 0

BDDK % 0

KAYMAKAM % 2.0

GENEL MÜDÜR % 5.1

OKUL YÖNETİCİSİ (MEB) % 7

RTÜK % 10

BÜYÜKELÇİ % 10,3

BAŞKONSOLOS % 13.3

DAİRE BAŞKANI % 14.8

POZİSYON %

REKTÖR 9.8

DEKAN 15.5

12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit

News & Politics

Karar Alma Mekanizmalarında Kadınlar