สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

มนาคม 2559 l ปท 2 ฉบบท 2

ปท 2 ฉบบท 5 มถนายน 2559

ยทธศาสตรประเทศไทยยทธศาสตรประเทศไทย ภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไปภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไป

ปท 2 ฉบบท 5

มถนายน 2559

CHATHAM HOUSE การวางแปนดานนวตกรรมของจนทมงสความส าเรจดานสงแวดลอม

CARNEGIE MIDDLE EAST CENTER ตะวนออกกลางวนวาย เพราะรฐอาหรบออนแอ

BROOKINGS จนในฐานะปลงทนรายใหญของโลก

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

บทบรรณาธการ

สวสดเดอนมถนายนคะผอานทกทาน และแลวฤดฝนกเวยนมาอกครงซงคงท าใหทวทกภมภาคของไทยไดสมผสกบความชมฉ าจากฝนทรอคอยกนมานานกวา 3 เดอน ยากทจะปฏเสธไดจรงๆ วาฤดรอนทผานมา อากาศรอนมากและดเหมอนวาจะมแนวโนมรอนมากขนทกๆ ป วกฤตสภาพภมอากาศนไมไดเกดเฉพาะในประเทศไทยเทานน แตนบเปนปญหาททกประเทศก าลงเผชญอยและจ าเปนตองเรงแกไขหรอบรรเทาใหไดโดยเรว ในเดอนน World Think Tank Monitors จงมความยนดทจะน าเสนอบทความจาก Chatham House เรองการวางแผนดานนวตกรรมของจนเพอเปาหมายในการลดภาวะโลกรอนและปญหาสงแวดลอมเพอสะทอนใหผอานไดเหนบทบาทของจนในแงมมทตางจากทเราเคยรจก ส าหรบสถาบน Think Tank อนๆ กมประเดนระหวางประเทศในอกหลากหลายแงมมทนาสนใจไมแพกน อาท ความวนวายในภมภาคตะวนออกกลาง และสาเหตทรสเซยไมใกลชดกบอาเซยน ฯลฯ

ดานสถาบนคลงปญญาฯ ในเดอนทผานมา ไดจ ดการประชมเวทระดมสมอง เรอง ยทธศาสตรประเทศไทยภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไป ซงการแลกเปลยนจากการประชมครงนท าใหไดมาซงขอสรปอนเปนกญแจส าหรบยทธศาสตรพฒนาบานเมองของเรานนคอ พลงชาวบาน พลงทองถน พลงประชาสงคม ทแทนนสงคมไทยมพลงการแกปญหาอยในตวเองอยแลว เพยงแตตองน าพลงมาเปนก าลงของบานเมองใหมากขน การเสรมพลงประชาสงคมและทองถนใหเขมแขงจงเปนหวใจส าคญของการพฒนาบานเมองไทยในยคน

ยวด คาดการณไกล

บรรณาธการ

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

สารบญ

หนา บทบรรณาธการ

ประเดนระหวางประเทศทนาสนใจจาก Think Tank ในภมภาคยโรป CHATHAM HOUSE การวางแผนดานนวตกรรมของจนทมงสความส าเรจดานสงแวดลอม 1 ประเดนระหวางประเทศทนาสนใจจาก Think Tank ในภมภาคอเมรกา BROOKINGS จนในฐานะผลงทนรายใหญของโลก 3

ประเดนระหวางประเทศทนาสนใจจาก Think Tank ในภมภาคเอเชย Carnegie Moscow Center เหตใดรสเซยไมสนทกบอาเซยน : มมมองจากรสเซย 5 ประเดนระหวางประเทศทนาสนใจจาก Think Tank ในภมภาคตะวนออกกลาง Carnegie Middle East Center ตะวนออกกลางวนวายเพราะรฐอาหรบออนแอ 7 ประเดนระหวางประเทศทนาสนใจจาก Think Tank ในประเทศไทย สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต KLANGPANYA INSTITUTE FOR NATIONAL STRATEGIES DEVELOPMENT ยทธศาสตรประเทศไทยภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไป 9 การประชมคลงปญญาสญจร ณ ระนอง เมองชายแดน 13 The Ambassadors’ Forum เรอง พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตรกบการตางประเทศของไทย 14

1

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

Think Tank ในภมภาคยโรป CHATHAM HOUSE เรยบเรยงโดย จฑามาศ พลสวสด ผชวยนกวจย

การวางแผนดานนวตกรรมของจนทมงสความส าเรจดานสงแวดลอม

Photo: http://www.mckinseychina.com/podcast/is-there-a-chinese-model-of-innovation-2/

ปจจบนเรองราวของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะ 5 ป ฉบบท 13 (ป 2016 - 2020) ของจนไดกลายเปนประเดนทก าลงไดรบการจบตามองจากทวโลกไมแพความเคลอนไหวดานอนๆ ความพเศษของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบนคอการทจนไดก าหนดอตราการเตบโตทางเศรษฐกจใน 5 ปขางหนาไวเพยงรอยละ 6.5 ซงนบเปนอตราทต าทสดเทาทเคยมมา การตดสนใจนสะทอนใหเหนวาการพฒนาของจนไดเรมกลบมาสรปแบบปกตทใกลเคยงกบการพฒนาของประเทศอนๆ มากขน ประธานาธบดสจนผงไดประกาศถงเปาหมายใหมของจนทใหความส าคญการเตบโตอยางมคณภาพแมเศรษฐกจจะขยายตวไดชาลง จากกรณดงกลาว Dr. Sam Geall ผเชยวชาญดานพลงงานและสงแวดลอมของสถาบน Chatham House ไดวเคราะหถงนโยบายทเปลยนไปของจนไว ดงน รายละเอยดของแผนพฒฯ ฉบบท 13 ของจนปรากฏแนวทางการดแลรกษาสงแวดลอมทนาสนใจไว โดยมหวใจส าคญคอ การพฒนานวตกรรมสเขยว ทสงเสรมใหการเตบโตของจนในอนาคตเกดขนควบคไปกบความรบผดชอบตอสงแวดลอม การพฒนานวตกรรมสเขยวดงกลาว ไดวางเปาหมายของการด าเนนงานไว ดงน

2

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

1. ก าหนดกฎหมายและกระบวนการจดการสงแวดลอมแบบแนวตง (vertical management system) เพอใหสามารถควบคมดแลไปยงระดบทองถนไดอยางทวถง

2. ลดอตราการปลอยกาซคารบอนตอหนวยของจดพใหไดรอยละ 18 ภายในป 2020 3. ลดปรมาณการใชพลงงานตอหนวยของจดพลงรอยละ 15 ภายในป 2020 4. ลดการใชเชอเพลงฟอสซลและเพมแหลงพลงงานทางเลอกใหไดรอยละ 15 ภายในป 2020 5. ลดปรมาณฝนขนาดเลกกวา 2.5 ไมครอน(PM2.5) ซงเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ

ลงใหไดรอยละ 25 สงทร ฐบาลจนก าลงท าอยน น ไมเพยงแตเปนการแสดงความรบผดชอบตอองคการ

สหประชาชาต (UN) ในการลดการปลอยกาซเทานน แตจดหมายปลายทางทยงใหญกวาคอ การกาวสการเปนประเทศผน าในการผลตเทคโนโลยคารบอนต า ซงในเบองตน จนไดเพมงบประมาณดานการวจยและพฒนา พรอมทงเรงเพมจ านวนการจดสทธบตรนวตกรรมใหมๆ ใหมากขนดวย

นวตกรรมสเขยวไดถกผนวกเขาเปนสวนหนงในทกนโยบายหลกของการพฒนาประเทศรวมไปถงยงบรณาการไปสภาคเอกชนและผประกอบการ ท าใหทกภาคสวนในจนจ าเปนตองตนตวและปรบตวเพอน าไปสการเปลยนแปลงทดข น ซงในไมชาน ประชาคมโลกอาจจะไปพบกบบทบาทใหมของจนทในฐานะประเทศมหาอ านาจทพฒนาอยางมคณภาพและมความรบผดชอบตอสงแวดลอมกเปนได

เอกสารอางอง

Sam Geall. China’s Plan for Innovation Could Help It Meet Climate Goals. Chathum House. ออนไลน: https://www.chathamhouse.org/expert/comment/china-s-plan- innovation-could-help-it-meet-climate-goals

3

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

Think Tank ในภมภาคอเมรกา BROOKINGS เรยบเรยงโดย ปลายฟา บนนาค ผชวยนกวจย

จนในฐานะผลงทนขนาดใหญของโลก

Photo: http://www.china-briefing.com/news/wp-content/uploads/2012/12/China-Overseas-FDI_300x230pix.jpg

สถาบน Brookings เผยแพรวจยเกยวกบบทบาทของจนในฐานะผลงทนขนาดใหญของโลก โดยประเทศทมขนาดการลงทนใหญๆของโลก สวนมากเปนประเทศพฒนาแลว นอกจากนยงเปนประเทศทมการลงทนโดยตรง (direct investment) จากตางประเทศ ซงประเทศเหลานมกจะเปนประเทศทเปดมากๆตอการลงทนภายในประเทศ แตประเทศจนนนแตกตางจากประเทศอน คอเปนประเทศก าลงพฒนา จนเปนจดหมายส าคญของการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และการเปดใหประเทศอนๆเขามากนบเปนสวนส าคญของโครงการปฏรปจนตงแตป 1978 อยางไรกตาม จนยงคงมนโยบายควบคมการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในบางภาคสวน โดยปกตแลว ประเทศจนจะเปดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในภาคการผลตมากทสด แตมบางภาคสวนทยงปด เชน การท าเหมอง การกอสราง และการบรการททนสมย การทประเทศก าลงพฒนาอยางจนกลายมาเปนประเทศผลงทนขนาดใหญทสดในโลกเปน

ปรากฏการณอยางหนงทท าใหเกดค าถามวาการลงทนของจนคลายกบการลงทนของประเทศอน

อยางไร แตถาไม จะท าใหเกดความทาทายตอบรรทดฐานเดมของโลกทปฏบตกนมาหรอไม

4

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ซงงานวจยของ Brookings ฉบบน จงออกมาแสดงทศนะทวา รปแบบการลงทนของจนนนแตกตางจากบรรทดฐานเดมของโลก 3 ขอ ดงน 1. การลงทนของจนนนมกจะลงทนในประเทศทการปกครองออนแอ เชน ประเทศเผดจการ 2. โดยทวไป จนนนไมท าผกมดตวเขากบมาตรฐานโลกในดานการปกปองสงแวดลอมและพทกษสทธทางสงคม (standard of environmental and social safeguards) 3. ประเทศจนยงมการปดกนการลงทนจากตางประเทศในหลายภาคสวน ซงแตกตางจากคคาของตนทงประเทศทพฒนาแลวและก าลงพฒนา Brookings มความกงวลวา ความแตกตางระหวางจนทคอนขางปดกนการลงทนในบางภาค

สวนกบสหรฐอเมรกาและประเทศทมเศรษฐกจขนาดใหญอกหลายประเทศจะกลายเปนปญหาใน

อนาคต และเกรงวาจะเกดปญหาในความสมพนธระดบทวภาคระหวางสหรฐอเมรกากบจน พรอม

เสนอใหสหรฐอเมรกาใชมาตรการทงการใหรางวลและการลงโทษ(carrots and sticks) ในการรบมอ

กบปญหาน โดยมาตรการการลงโทษ(sticks) แนะน าใหรฐบาลสหรฐแกไขกฎหมายคณะกรรมการ

ก ากบการลงทนตางชาตของสหรฐอเมรกา (Committee on Foreign Investment in The United

State’ ) ทจะสามารถจ ากดสทธของประเทศตาง ๆ ทสหรฐอเมรกาไมไดมขอตกลงดานการลงทน

แบบทวภาคในการเขาซอกจการรฐวสหกจของสหรฐอเมรกา ในสวนมาตรการใหรางวล(carrots)

สหรฐอเมรกาควรผลกดนใหบรรลความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจเอเชย -แปซฟก หรอ

Trans-Pacific Partnership(TPP) ซงจะท าใหเกดการรวมตวอยางใกลชดในกลมประเทศทมความ

คดเหนตรงกนในภมภาคเอเชยแปซฟก หากส าเรจจะท าใหจนเปดการลงทนมากขนและตองเผชญ

กบมาตรฐานทสงขนทตงโดย TPP และส าหรบประเทศจนนน การเปดการลงทนเปนสวนหนงใน

แผนการปฏรปของจนอยแลว เพยงแตตองการแรงจงใจเพอท าใหเกดขนไดจรง

เอกสารอางอง

David Dollar. China as a global investor. Brookings. ออนไลน: http://www.brookings.edu/ research/papers/2016/05/china-as-global-investor-dollar

5

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

Think Tank ในภมภาคเอเชย Carnegie Moscow Center

เรยบเรยงโดย ปาณท ทองพวง ผชวยนกวจย

เหตใดรสเซยไมสนทกบอาเซยน : มมมองจากรสเซย

ในบทความเรอง Russia Still Seeking a Role in ASEAN ของสถาบน Carnegie Moscow Center ผเขยน Anton Tsvetov อธบายวา เหตใดรสเซยจงไมสนทกบอาเซยน เทยบกบมหาอ านาจอนๆ อยางสหรฐ จน ญปน หรออนเดย ทงๆทอาเซยนเปนโอกาสทย งใหญส าหรบรสเซย ดวยจ านวนคนราวหกรอยลานคนและจะเตบโตเปนเศรษฐกจใหญอนดบสของโลกภายในป 2050

ภาพรวมความสมพนธรสเซย-อาเซยน

แมรสเซยจะมสถานะเปน “หนสวน” ของอาเซยน ตงแตเมอป 1996 หรอยสบปผานมาแลว แตความสมพนธอาเซยน-รสเซยกยงเหนหางเมอเทยบกบมหาอ านาจอนทกลาวมา ทางการคา แมมลคาการคารสเซย-อาเซยนจะเพมขนถงหาเทาในชวงป 2005-2014 แตรสเซยยงคงเปนคคาอนดบท 14 ของอาเซยน โดยรสเซยน าเขาสนคาจากอาเซยนนอยกวารอยละ 1 ของผลรวมการสงออกของอาเซยนทงหมด ขณะทอาเซยนกน าเขาเพยงรอยละ 2.7 ของสนคาสงออกของรสเซย ในจ านวนนสวนใหญคอ แรธาต เครองมอเครองจกร และเคมภณฑ และถาระบใหละเอยดลงไป สนคาเดนทรสเซยขายใหอาเซยนคอ พลงงานและอาวธ ดานพลงงานมทงน ามนและกาซธรรมชาตทขายใหเวยดนาม มาเลเซย และสงคโปร รวมทงเทคโนโลยพลงงานนวเคลยรทบทความนอางวารสเซยม

Photo: http://atimes.com/2016/05/sochi-asean-summit-russia-eyes-economic-expansion-in-southeast-asia/

6

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

โครงการสรางโครงสรางพนฐานดานพลงงานนวเคลยรในเวยดนามและไทย ขณะทสนคาทเปนทนยมอนดบหนงของรสเซยในตลาดอาเซยนกคออาวธ ทงอนโดนเซย มาเลเซย ไทย พมา และโดยเฉพาะเวยดนามตางกเปนลกคาอาวธของรสเซย เวยดนามนนซอทงเครองบนรบ เรอด าน า ระบบปองกนมสไซลและเรอรบลาดตระเวน ดานการลงทน ในชวงป 2012-2014 รสเซยลงทนในอาเซยนเพยงรอยละ 0.2 ของการลงทนของตางชาตในอาเซยนทงหมด และในจ านวนนกวาครงไปลงทเวยดนาม

เหตแหงความไมสนท บทความจาก Carnegie Moscow วเคราะหวา ประการแรก เพราะตลอดมานโยบาย

ตางประเทศรสเซยมงตะวนตกเปนหลก โดยเฉพาะการรกษาเขตอทธพลใน “สวนหลงบาน” คอประเทศกลมอดตสหภาพโซเวยตทงหลายหรอกลมประเทศสถานแหงเอเชยกลางในปจจบน และใหความส าคญกบยโรป และสหรฐอเมรกาเปนหลก และในปจจบนกขยายความสนใจดานการตางประเทศไปยงตะวนออกกลาง ยทธศาสตรตางประเทศทผานมาของรสเซยเองทเปนสาเหตส าคญท าใหรสเซยเปน “คนนอก” ส าหรบเอเชยมาตลอด แมพนทสวนมากของตวเองจะอยในเอเชยกตาม (และกเปนคนนอกของยโรปดวยเชนกน) ในป 2013 และ 2014 ทางการรสเซยไดจดอนดบความส าคญในการตางประเทศของตน เอเชย-แปซฟกอยอนดบสามในปแรก รองจากกลมประเทศ CIS (Commonwealth of Independent States) และสหภาพยโรป และตกลงมาทอนดบสในปหลง โดยถกสหรฐแยงอนดบทสามไป แมในยคทรสเซยประกาศนโยบาย “มงตะวนออก (pivot to the east)” น บทความนกวเคราะหไววา “อาเซยนเปนไดอยางดทสดกคอเปนอนดบสองรองจากจน ส าหรบรสเซย” ประการตอมา อาเซยนเปนดนแดนทหางไกลจากรสเซยมาก และนนกท าใหความรสกของคนสองดนแดนนหางเหนกนตามธรรมชาต ไมเปนทรจกของกนและกนนก และมประวตศาสตรรวมกนนอยมาก เมอไมมสงเหลาน กเทากบขาดพนฐานทส าคญในการกระชบความสมพนธใหแนนแฟน

อยางไรกด การทรสเซยเปนเจาภาพจดการประชมสดยอดรสเซย-อาเซยน ทเมองโซช(Sochi) เมอเดอนพฤษภาคมทผานมา กอาจเปนสญญาณวารสเซยก าลงพยายามไลตามมหาอ านาจอนๆ ในการ “จบ” ภมภาคอาเซยน และ “หนสตะวนออก (pivot to the east)” กบเอเชยโดยรวมมากขน ซงกมเหตผลทร สเซยจะท าเชนน น เพราะเวลานทงยโรปและสหรฐกตกต า ยโรปทเปนททนโยบายตางประเทศรสเซยแตไหนแตไรมาจบจองตลอดกเจอปญหารมเราและคดความเรองยเครนเมอป 2014 กบรสเซยกยงไมจางหาย อนง บทความนระบวาในบรรดาชาตอาเซยน รสเซยแนบแนนกบเวยดนามมากทสด เพราะเคยรวมศกกนมาตงแตสมยสงครามเยน หากรสเซยจะเขาหาอาเซยน วธทงายทสดคอเขาผานทางเวยดนาม

เอกสารอางอง Anton Tsvetov. Russia Still Seeking a Role in ASEAN. Carnegie Moscow Center. ออนไลน

http://carnegie.ru/commentary/2016/05/19/russian-still-seeking-role-in-asean/iygc

7

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

Think Tank ในภมภาคตะวนออกกลาง Carnegie Middle East Center เรยบเรยงโดย ปาณท ทองพวง ผชวยนกวจย

ตะวนออกกลางวนวายเพราะรฐอาหรบออนแอ

Photo: http://carnegie-mec.org/?lang=en#slide_6771_improving-governance-in-arab-world

ในบทความเรอง Improving Governance in the Arab World ของสถาบน Carnegie ส านกงานกรงเบรต เลบานอน เขยนโดย Marwan Muasher รองประธานดานการศกษาของสถาบน Carnegie อดตรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศจอรแดน และอดตนกการทตผคร าหวอดของจอรแดน เสนอวา ตะวนออกกลางวนวายเพราะปญหาภายในของบรรดาชาตอาหรบเอง ทมระบอบการเมอง-การจดการสงคมเดนมาถงจดทลาหลงและออนแอ ไมสามารถจดการความทาทายทางการเมอง เศรษฐกจ ความมนคงของประเทศตนได มากกวาขอกงวลระดบภมภาคอยางการเตบโตของอหราน ไอเอสหรอแมแตการแทรกแซงจากอ านาจภายนอกอยางอเมรกาและตะวนตกอยางทคนภายนอกมกสนใจกน

ความออนแอ-ลาหลงของระบบสงคมการเมองอาหรบทวาน เชน ระบอบการปกครองแบบอ านาจนยมทครองอ านาจยาวนานในสงคมและเหนหางกบประชาชนของตน โดยเฉพาะเยาวชนคนรนใหมทเปนประชากรหลกของคนอาหรบ 240 ลานคน (ซงเปนแนวโนมดานประชากรทสวนกระแสสวนอนของโลก) คอรรปชน ระบอบเศรษฐกจและการศกษาทลาสมย (ระบอบเศรษฐกจทพงพาแตการสงออกน ามนมาหลายทศวรรษ) และปญหาการวางงาน (ซงกระทบคนรนใหมมากทสด)

8

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ในการน Muasher เสนอใหรฐบาลของชาตอาหรบออกมาปฏรปตวเองใหทนตอความ

ทาทายทางเศรษฐกจการเมองและความตองการของประชาชนทเปลยนแปลงไป โดยใหดตวอยางจากตนเซย ซงภายหลงอาหรบสปรงสเมอป 2011 ไดเขาสชวงเปลยนผานไปสระบอบการปกครองทเปดกวางมากขน และซาอดอาระเบยทเรมเปลยนฐานเศรษฐกจของประเทศจากการสงออกน ามนสการลงทนและการผลต อนง Muasher เตอนวาพลงการลกฮอของประชาชนในยคอาหรบสปรงสจะไมเงยบหายไปเปลาๆอยางทหลายคนคด แตจะกลบมาใหมหากรฐอาหรบยงไมปรบตวหรอปรบตวไมทนการ

การออกมาเสนอวาปญหาตะวนออกกลางเกดจากภายในออนแอเองมากกวาจะโทษปจจยภายนอก และถาจะท าใหประเทศดขนกตองปรบปรงใหตวเองเขมแขงของ Muasher น ท าใหนกเทยบกบประสบการณของชาตเอเชยในยคลาอาณานคม เชน จนสมยราชวงศชง กลาวคอ ความหมายท Muasher ตองการจะสออาจจะอยทวา ไมใชวาปจจยภายนอกหรอปญหาระดบภมภาค อยางสงครามตอตานการกอการรายของตะวนตกหรอไอเอสไมใชสงทมากระทบดนแดนอาหรบ ตรงขาม สงเหลานคอภยคกคามของอาหรบอยางแนนอน เหมอนเชนทจกรวรรดองกฤษและชาตตะวนตกอนๆเปนภยคกคามของจนในศตวรรษท 19 แตเมอเวลาผานไป นกเรยนประวตศาสตรทงหลายตางสรปวา จกรวรรดจน ตองถงคราวลมสลายเพราะความออนแอ ทจรต ลาสมยและการไมยอมปรบตวของรฐจนในยคนนเอง จงไมทนตอความเปลยนแปลงของโลก ทงดานโลกทศน ความร วทยาการเทคโนโลย ฯลฯ จงตองแพใหตะวนตก เชอวาบทความนของ Muasher คงอยากจะเตอนรฐอาหรบทงหลายใหตระหนกถงความเปลยนแปลงภายใน-ภายนอกและปรบตวเพอไมใหซ ารอยในความหมายนมากกวา

เอกสารอางอง

Marwan Muasher. Improving Governance in the Arab World. Carnegie Middle East Center. ออนไลน http://carnegie-mec.org/?lang=en#slide_6771_improving-governance-in-arab- world.

9

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

Think Tank ในประเทศไทย สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต KLANGPANYA INSTITUTE FOR NATIONAL STRATEGIES DEVELOPMENT เรยบเรยงโดย ปาณท ทองพวง ผชวยนกวจย

ยทธศาสตรประเทศไทย ภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไป

วนองคารท 7 มถนายน 2559 สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต ไดจดเวทระดมสมอง เรอง ยทธศาสตรประเทศไทยภายใตบรบทโลกใหมและสงคมไทยทเปลยนไป ณ โรงแรมหวชาง เฮอรเทจ ราชเทว กทม.โดยไดรบเกยรตจากผทรงคณวฒในหลากหลายวงการ ทงภาครฐ เอกชน ประชาสงคม และนกวชาการ อาท ศ.นพ.ประเวศ วะส ดร.สารสน วระผล อดตเอกอครราชทตและรองกรรมการผจดการใหญบรหารเครอเจรญโภคภณฑ รศ.ววฒน มงการด อดตทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยและอดตอาจารยภาควชาความสมพนธระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย นายวระศกด โควสรตน อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา อดตเอกอครราชทตอนสนธ ชนวรรโณ รองเลขาธการนายกรฐมนตร ฝายการเมองและผอ านวยการสถาบนจน-ไทยแหงมหาวทยาลยรงสต พลโทเจดวธ คราประยร ผบญชาการวทยาลยเสนาธการทหารบก วทยาลยปองกนราชอาณาจกร ฯลฯ

10

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

รบฟงขอเสนอยทธศาสตรไทยจาก ศ.ดร. เอนก เหลาธรรมทศน ผอ านวยการสถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต และอธการวทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต และระดมสมองในหวขอดงกลาว

สถานการณโลกและสถานการณสงคมไทยทเปลยนไป ศ.ดร. เอนก เรมตนดวยการชใหเหนวาปจจบนเราอยในโลกและสงคมไทยทไมเหมอนเดมอก

ตอไป เราอยในโลกทคขบเคยวแหงศตวรรษท 21 เปนจนกบสหรฐอเมรกา แตคนทงขดแยงและรวมมอกน เราอยในโลกทจนและเอเชยมความส าคญมากขนเรอยๆ หรอทเรยกวายคบรพาภวตน และในดานการตางประเทศทสงผลกบไทยโดยตรงนน นโยบายตางประเทศทส าคญทสดของจนในยคนคอ One Belt One Road (OBOR) เสนทางสายไหมทางบกและทางทะเลแหงศตวรรษท 21 ทจะผานอาเซยนและไทยดวย และเรายงอยในยคทจนและเอเชยก าลงกาวขนมาเปนศนยกลางการศกษาแหงใหมของโลก ยคทความรตะวนออกกลบมายงใหญอกครง

เรายงพบวาในศตวรรษท 21 น ประเทศไทยไดเปลยนไปในทางยทธศาสตร ทตงของไทยกลายเปนภมศาสตรชนเลศของภมภาคเอเชยและโลก เปนจดตดของบรรดามหาอ านาจแหงยคทง จน อนเดย ญปน สหรฐ เขามาปะทะสงสรรคกน และคาบสมทรภาคใตของเรากมสองมหาสมทรทส าคญขนาบขาง คอมหาสมทรอนเดยกบแปซฟก และเรายงมฐานทรพยากรมากมาย มความหลากหลายทางชวภาพ และอดมสมบรณเปนแหลงอาหารทส าคญของโลก เปนศนยรวมสตวปาของภมภาคเอเชย และเปนแหลงนเวศชนน าของโลก นอกจากน ยงเปนททดงดดนกทองเทยวจากทวโลก

จดแขงและจดออนของไทย ในการเผชญความเปลยนแปลงน ศ.ดร.เอนก ไดมองจดแขงของสงคมไทยวา สงคมไทย

ปรบตวไดคอนขางด และรฐปรบตวไดพอสมควร ขณะทประชาชน ประชาสงคมและมวลชนรากหญา มความสามารถและปรบตวไดดกวาความคาดหมาย นอกจากน สงคมไทยกลายเปนชนชนกลางคอนขางรวดเรว ท าใหโอกาสทสงคมจะ polarize คอนขางยาก การเปลยนแปลงทางสงคมแบบรนแรง เชนการปฏวตจะเกดไดยากในอนาคต

ส าหรบจดออนของสงคมไทยคอ เราคดในทางลบมากไป และคดในทางสรางสรรคนอยไป และเรายงมความเหลอมล ามาก ท าใหคนสวนใหญมรายไดและทรพยสนคอนขางต า จงสงผลตอการทจะน ามาใชเปนพลงใหกบบานเมองไดนอยไป ทส าคญเราใชทองถนมาเปนพลงในการพฒนาบานเมองนอยเกนไป

11

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

กรอบคดเพอพฒนายทธศาสตรไทย ภายใตสถานการณรอบตวทเปลยนไปน ศ.ดร. เอนก ไดเสนอกรอบคดเพอพฒนายทธศาสตร

ประเทศไทยในศตวรรษท 21 ไว กอปรดวยประเดนหลก คอ ตองสรางคนไทยยคใหม ดวยการลงทนทางวฒนธรรมครงใหญ ปรบกระบวนทศนคนไทยใหมองจากโอกาส มากกวามองจากปญหา สรางคนทรกวาง รรอบ และรไกล มองความเชอมโยงของสงตางๆ มองแบบองครวม มากกวาคนรลก ผเชยวชาญเฉพาะทางอยางเดยว

ควรใชความรของตะวนตกเปนฐาน แตตอยอดดวยความรตะวนออกดวย เชอมความรวมมอดานการศกษากบจนและเอเชยใหมากขน และควรเปนอสระจากมหาอ านาจ แตเปนมตรกบทกอ านาจ

ปรบ ลด ปลด เปลยนบทบาทของของรฐ และตองท าเฉพาะในสงทคนอนท าไมไดเทานน รฐตองสงเสรมทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม และปลอยใหทองถน ประชาสงคมเขาชวยดแลจดการทรพยากร ทองถนตองร-ท า น าหนาสวนกลาง กาวไประดบโลกได ไมตองรอสวนกลางน าหนา ของดตองอยททองถน ไมใชเฉพาะทสวนกลาง

ควรใชประโยชนจากท าเลทต งและภมศาสตรชนเลศของเราใหเตมทในการพฒนาประเทศ สรางการทองเทยวทย งยน ใชการทองเทยวเปนเครองมอรกษาวฒนธรรมและธรรมชาตของประเทศ โดยท าใหการทองเทยวเปนเรองของทองถน ของคนรายยอย มากกวาตกอยในมอนายทนใหญ รฐสวนกลางอยางเดยว เชน บงคบใหใชไกดทองถน

แนวทางการปฏรปแบบ Harmony ศ.ดร.เอนก มองการปฏรปในชวงสองปทผานมาวา เปนการปฏรปจากปญหาทแบงยบยอย

มากเกนไป จะเปนการแกปญหาไมจบสน การปฏรปควรท าเฉพาะเรองหลกๆเทานน แลวเรองปลกยอยจะแกปญหาไปไดเอง อปสรรคอกเรองคอคนทอยากจะท าปฏรปกไมมอ านาจ คนทมอ านาจกไมแนใจวาอยากจะปฏรปจรงหรอไม

ศ.ดร.เอนก จงไดเสนอแนวทางปฏรปแบบ Harmony ซงมหลกการคอ อยาลอกตวแบบจากตะวนตกเพยงอยางเดยว ควรใชประสบการณตะวนออกและประสบการณของไทยดวย ควรท าแบบ Win-Win และยดหลก Harmony คดใหทกอยางทกฝายอยรวมกนได มากกวาทชอบจบทกอยางมาขดแยงกนอยางทผานมา

การสรางส านกคด และเพอสรางองคความรรองรบการปฏรปอยางตอเนอง ไมใชจะปฏรปแตละครงคอยตง

คณะกรรมการศกษาขนมาแตละท และเปนความรทไมไดลอกเลยนแบบตะวนตก แตสงเคราะหจากประสบการณของเราและประยกตใชกบสงคมไทยได ศ.ดร. เอนก จงเสนอใหตง “ส านกคด” ของไทยเองในดานตางๆ และระดบตางๆทงชาตและทองถน และตองกลาสงออกความรของเราใหโลกดวย เชน

12

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

เรองการทองเทยว ไมควรไปลอกหลกสตรคณะจดการการทองเทยวของตะวนตกมา ควรสรางส านกคดทสอนการจดการการทองเทยวในแบบของระนอง แบบของลานนา แบบของอสาน หรอส านกคดทศกษาความรตะวนออก จน อนเดย มสลม เพอปรบใชกบสงคมไทย

ขอคดเหนจากผรวมประชม พลโทเจดวธ คราประยร ผบญชาการวทยาลยเสนาธการทหารบก วทยาลยปองกน

ราชอาณาจกร เสนอใหก าหนดเปาหมาย และกลไกรวมกนกอนทจะท ายทธศาสตรชาต เพราะยทธศาสตรคอวธการทน าไปสเปาหมาย จงตองก าหนดเปาหมายกอน

รศ.ดร.ณรงค เพชรประเสรฐ แสดงความคดเหนวา เปาหมายของการท ายทธศาสตรไทยควรอยทการปรบสมดลความสมพนธทางอ านาจทบดเบยวไประหวาง รฐ เอกชน ประชาสงคม เชน อ านาจรฐและอ านาจสะสมทนถกผกขาด ประชาชนเขาไมถง รฐและเอกชนฮวกน ตองท าใหใครกเขาสอ านาจได ใครกสะสมทนได

ขณะท ศ.นพ.ประเวศ วะส เสนอวา การท ายทธศาสตรชาตควรเกดจากความรวมมอระดมสมองระหวางภาคสวนตางๆในสงคม มากกวาเปนยทธศาสตรของแตละหนวยงานทไมบรณาการกนอยางทเปนอย จงเสนอใหตง “เครอขายวจยยทธศาสตรชาต” ดงเอาหนวยงานมนสมองในภาครฐ เอกชน และประชาสงคม มารวมกนท าเพอใหเกดความตอเนองของการท ายทธศาสตรชาตระยะยาวดวย

อดตเอกอครราชทตสารสน วระผล รองกรรมการผจดการใหญบรหารเครอเจรญโภคภณฑ เสรมวาการท ายทธศาสตรชาตระยะยาวแบบยสบปขนไปนนตองดงจากคนหลายรนเขามารวมกนท า เพอแลกเปลยนประสบการณและความคดเหนตางวย เปนการใชประโยชนจากคนในสงคมใหไดมากทสด และตองดงภาคเอกชนมารวมดวยเพราะมพลงมาก

ดาน นพ.พลเดช ปนประทป เลขาธการสถาบนชมชนทองถนพฒนา สนบสนนใหใชพลงทองถนเปนก าลงหลกในการพฒนาบานเมอง เพราะในการเปลยนแปลงสงคม พลงทองถนคอของจรง ไมไดอยทรางรฐธรรรมนญหรอโครงสรางสวนบน จงตองสนบสนนการรวมกลมในทองถน ประชาสงคมตางๆใหเขมแขง สอดคลองกบความคดของอาจารยวระศกด โควสรตนทวา ในอนาคตพลงขบเคลอนสงคมของคนรนใหมจะอยในภาคเอกชนและประชาสงคมเปนหลก ไมใชรฐหรอระบบราชการ

สวน อ. ชยวฒน ถระพนธ มองวาพนฐานของการท ายทธศาสตรชาต ควรเรมจากการสรางคนไทยใหมจตใจเขมแขง มองโอกาสมากกวาปญหา และชวาทจรงชาวบานไทยรจกเอาตวรอดเกงอยแลว รฐจงควรปรบตวใหเปนแค facilitator สงเสรมประชาสงคมทองถนใหเขมแขง เชอมโยงคนฝายตางๆใหได

13

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ศ.ดร. เอนก สรปวา กญแจส าหรบยทธศาสตรพฒนาบานเมองทเราหา อยในทมด คอพลงชาวบาน พลงทองถน พลงประชาสงคม ซงเปนพลงทแทจรง แตคนมกมองขาม ไมใชรฐหรอชนชนน าในวงวชาการซงอยในทสวางทคนมกหนไปหา สงคมไทยมพลงในการแกปญหาอยในตวเองอยแลว ดงนน เราตองเอาพลงทเปนจรงมาเปนก าลงของบานเมองใหมากขน การเสรมพลงประชาสงคมและทองถนใหเขมแขงจงเปนหวใจส าคญของการพฒนาบานเมองไทยในยคน

การประชมคลงปญญาสญจร ณ ระนอง เมองชายแดน

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต จดประชม ณ จงหวดระนอง ระหวางวนท 31 พฤษภาคม - 2 มถนายน 2559 ในการน ไดมการประชมน าเสนอทางวชาการ 3 เรอง ไดแก 1) เรอง Futures' China โดย ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน 2) เรอง จดยกพลขนบกในประเทศไทยของกองทพญปนสมยสงครามโลกครงท 2 โดย รศ.ดร.จ านง สรพพฒน และ 3) เรอง อ านาจของสหรฐอเมรกากาลงเสอมลงหรอไม (สรปจากขอคดของ Prof. Joseph Nye) โดย อดตเอกอครราชทตสมปอง สงวนบรรพ หลงจากการน าเสนอทง 3 เรอง ไดมการสรปการน าเสนอและน าวดทศนขนเผยแพรทางเวบไซตคลงปญญาฯ ดวย อกทงไดศกษาประวตศาสตรและยทธศาสตรของเมอง ในฐานะเมองชายแดนและเมองพหวฒนธรรม

14

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

The Ambassadors’ Forum เรอง พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตรกบการตางประเทศของไทย

เมอวนองคาร ท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต รวมกบสถาบนการทตและการตางประเทศ มหาวทยาลยรงสตไดจดเวท The Ambassadors’ Forum เรอง พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตร กบการตางประเทศของไทย วทยากร คอ ศาสตราจารย ดร.สมปอง สจรตกล ศาสตราจารยกตตคณดานกฎหมายระหวางประเทศและกฎหมายเปรยบเทยบ ในฐานะผท างานใกลชด พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตร สมยรบราชเปนรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ มวตถประสงคเพอเชดชเกยรตและร าลกถงคนปการของ พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตร ทมตอประเทศไทยในดานการตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในฐานะเปนผมบทบาทส าคญในการรเรมกอตงอาเซยน ในโอกาสน ไดรบเกยรตจาก ดร.เตช บนนาค อดตรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ รวมถงคนในแวดวงวชาการและการตางประเทศของไทย รวมเตมเตมและเสรมขอคดเหนตอบทบาทของ พ.อ.(พเศษ) ดร.ถนด คอมนตร ในดานการตางประเทศของไทย ในการนไดมการสรปการประชมและน าวดทศนขนเผยแพรผานทางเวบไซตคลงปญญาฯ ดวย

15

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ผอ านวยการสถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต : ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน บรรณาธการ: นางสาวยวด คาดการณไกล เรยบเรยง: นางสาวจฑามาศ พลสวสด นางสาวปลายฟา บนนาค นายปาณท ทองพวง ปทเผยแพร: มถนายน 2559

ดรายละเอยดเพมเตมไดท www.rsu-brain.com

ทอย สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต อาคารพรอมพนธ 1 ชน 4 637/1 ถนนลาดพราว เขตจตจกร กทม. 10900 โทรศพท 02-930-0026 โทรสาร 02-930-0064