© Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Vrijdag, 22 april 2016

Zieltjes winnen of beschermen?RONSELEN

De aanhouding dezeweek van een vanronselen voor de ji-had verdachte Marok-kaan in het azc Echt,is slechts één voor-beeld. Ronselen on-der vluchtelingenkomt vaker voor.Maar in Nederland ishet een fenomeenwaar, in tegenstellingtot Duitsland, weinigruchtbaarheid aanwordt gegeven uitvrees voor onrust.

door Johan vd Beek en Claire v Dyck

TT oen Malik Azmani (VVD)en Attje Kuiken (PvdA)eind vorig jaar een motieindienden om salafisten

bij asielzoekerscentra te weren, kre-gen ze nogal wat meewarig getoon-zette reacties. Ronselen? Onderasielzoekers? Die mensen warentoch juist op de vlucht geslagenvoor radicalen? Waarom zouden zedan luisteren naar radicalen? Zeker,er gingen salafisten naar azc’s .Maar dat was om hulp te bieden.Dat laatste zei onder andere antro-pologe en onderzoeker van het sala-fisme Ineke Roex van de Universi-teit van Amsterdam in Trouw. Mis-schien kwam bij dat hulp biedenwel eens het geloof ter sprake,maar dat viel dan onder de vrijheidvan godsdienst. En directeur NasrEl Damanhoury, verbonden aan deop salafistische leest geschoeideAl-Fourqaan-moskee in Eindho-ven, barstte in lachen uit. Ronse-len? „Dom”, noemde hij die ge-dachte. Het enige dat salafisten de-den was kleren uitdelen. En ieder-een moest begrijpen dat salafismeen jihadisme tegenovergestelde be-grippen waren.Wat dat laatste betreft: de meest re-cente publicaties van de AlgemeneInlichtingen en Veiligheidsdienst(AIVD) en de Nationaal Coördina-tor Terrorismebestrijding (NCTV)zeggen iets anders. In Salafisme inNederland: diversiteit en dynamiekstaat dat weliswaar niet álle salafis-ten in dit land een gevaar vormenvoor de democratische rechtsorde,maar dat er redenen genoeg zijnvoor zorgen over de antidemocrati-sche, polariserende en onverdraag-zame boodschap die door een aan-tal van hen wordt verspreid. Boven-dien kan salafisme wel degelijk eenvoedingsbodem vormen voor radi-calisering naar gewelddadig jihadis-me, aldus AIVD en NCTV.

Een sluipend gif. Zo omschreef Ais-sa Zanzen, woordvoerder van deRaad van Marokkaanse Moskeeën,het salafisme eerder. „Onschuldigals je er weinig van inneemt, maarwanneer je er langdurig aan wordtblootgesteld, kan het zich uiten inhaat en wrok tegen Nederland enhet westen.”Jarenlang is in Europa veel geloofgehecht aan de theorie van het‘driestromen-salafisme’. Je had hetapolitieke salafisme en het politie-ke salafisme. Beide stromingenstonden weliswaar met de rug naarde westerse samenleving, maar wa-ren geweldloos. Alleen de derdestroming, het jihadi-salafisme, wasgevaarlijk. De gedachte was dat deeerste twee stromingen de derde in

Salafisme is eensluipend gif. Hetkan zich uiten inhaat en wroktegen Nederland.Aissa Zanzen

“

toom zouden houden. Die analysewankelt. De scheidslijnen tussende drie stromingen zijn lang nietzo scherp als kleurige schema’s opanti-radicaliseringsbijeenkomstensuggereren. Er zijn ook critici diezeggen dat de stromingen imagi-nair zijn, bedenksels van westersearabisten die lijden aan wat deDuitse islamoloog Karl Binswanger‘dogmatische islamofilie’ noemde.Die vaagheid is ook de reden ge-weest die Ahmed Marcouch(PvdA) tot zijn motie bracht om teonderzoeken of salafistische organi-saties - „het voorportaal van het ji-hadisme” - niet kunnen wordenverboden. Inmiddels heeft ministerLodewijk Asscher die kamerbreedaangenomen motie met een be-roep op de vrijheid van godsdienstnaast zich neergelegd. Wel zal er„met verhoogde aandacht” naar sa-lafistische activiteiten worden geke-ken en moeten lokale overheden‘maatwerk’ leveren als grenzen wor-den overschreden. Zoals kennelijkin Echt gebeurde. Het Centraal Or-gaan opvang Asielzoekers (COA)laat geen (vertegenwoordigers van)religieuze organisaties (meer) toeop opvanglocaties. Leesboeken zijnwelkom, maar een koran of bijbelmoet de vluchteling zelf aanschaf-fen als hij die behoefte voelt. Salafis-

ten hebben hun gedrag erop aange-past. Ze willen hun gevluchte ‘mos-limbroeders herinneren aan het ge-loof’ en delen kleding uit om con-tact te leggen.Dat er wel degelijk wordt geronseldin Limburg en de rest van het landzoals deze krant van betrouwbarebronnen heeft vernomen, kan ove-rigens geen echte verrassing zijn.Het Duitse Openbaar Ministerieliet in september vorig jaar al we-ten signalen te hebben dat salafis-ten probeerden jonge vluchtelin-gen in te palmen. Dat kan gebeu-ren door ze direct te werven voorde gewelddadige jihad of door hetbinnen de invloedssfeer trekkenvan jongeren. Die laatste vorm vanronselen bestaat uit het manipule-ren van jongeren door hen ‘wester-se verdorvenheden’ in te prenten.De weg wijzen naar de (salafisti-sche) moskee is onderdeel van dievervreemding van de samenleving.Extra complex is dat er in asielzoe-kerscentra al mensen rondlopendie gedachten hebben over anders-gelovigen, homo’s en vrouwen dienaadloos passen binnen de funda-mentalistische opvattingen van sala-fisten. Jongeren die zich niet willenlaten ronselen, hebben dus metdruk van binnenuit en van buiten-af te maken. Max Klingberg, een

Duitse mensenrechtenexpert die alvijftien jaar ervaring heeft metvluchtelingen, merkte op dat men-sen zich moeten bevrijden van deillusie dat alle mensen die hierheenkomen in essentie mensenrechten-activisten zijn. Dat past misschienwel bij westerse opvattingen overmededogen, maar gaat voorbij aanhet feit dat, aldus Klingberg, „on-der hen een bepaald niet kleinegroep zit, die als het om religieuzeintensiteit gaat op het niveau vande Moslimbroederschap zit.”Intussen zijn begin dit jaar volgensDuitse autoriteiten in de aan Neder-land grenzende deelstaat Noordrijn-Westfalen minstens honderd ron-selpogingen door salafisten geregis-treerd. Ook in andere deelstaten

Iedereen kan rijpworden gemaaktvoor radicalegedachten als ergeen perspectief is.Ahmad Mansour

“

wordt volop geronseld. Ook daarzijn, net als hier, jongens die zon-der ouders arriveren het voornaam-ste doelwit. Die hebben de meestebehoefte aan aansluiting en zijnmakkelijk beïnvloedbaar.De Palestijns-Israëlische psycho-loog Ahmad Mansour maakte inBerlijn klip en klaar wat het gevaarwas. Hoop putte hij uit de overtui-ging dat een groot deel van devluchtelingen juist op de vlucht isgegaan voor het islamisme, de poli-tieke islam. Maar voor radicale ge-dachten kan iedereen rijp wordengemaakt als er geen perspectiefwordt geboden, zegt hij.Een groot verschil met Nederlandis dat de discussie in Duitsland inhet openbaar wordt gevoerd en datautoriteiten ook open communice-ren over de omvang van het pro-bleem. In Nederland lijkt er een stil-zwijgende afspraak om zo weinigmogelijk naar buiten te brengen.Het COA zei in een reactie op re-cente ronselpogingen van de Al-Ig-haatha-groepering in Utrecht: „Ziel-tjes winnen mag, maar alleen zo-lang de vluchtelingen dit niet alsongewenst ervaren.”Daar schuurt het. Wat is belangrij-ker? Het recht om zieltjes te win-nen of de plicht om zieltjes te be-schermen?

De ingang van het asielzoekerscentrum in Echt, waar eerder deze week een man werd aangehouden die verdacht wordt van ronselen voor de jihad. foto Maartje van Berkel