30
1 Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης Μανθάνειν εν τω ουρανώ το οράν, εν δε τη γη το αναμιμνήσκεσθαι. Μακάριος ο δια των Μυστηρίων διελθών, ούτος γινώσκει την αρχήν και τον σκοπόν της ζωής. (Πίνδαρος) Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 1

Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Μανθάνειν εν τω ουρανώ το οράν, εν δε τη γη το αναμιμνήσκεσθαι. Μακάριος ο

δια των Μυστηρίων διελθών, ούτος γινώσκει την αρχήν και τον σκοπόν της ζωής.

(Πίνδαρος)

Φεβ-15

Page 2: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Η Σαμοθράκη είναι νησί του Θρακικού Πελάγους. Απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη και είναι μεταξύ των νησιών Λήμνου, Θάσου και Ίμβρου.

• Ο μόνιμος πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 2.840 κάτοικοι.

• Η Σαμοθράκη κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους Πελασγούς. Μεταξύ 800 και 700 π.Χ. Έλληνες άποικοι πήγαν στη Σαμοθράκη, αλλά η προέλευσή τους δεν είναι σαφής. Οι επιγραφές και τα ευρήματα είναι Ιωνικής αλλά και Αιολικής προέλευσης.

• Η Σαμοθράκη έχει γίνει παγκόσμια γνωστή λόγω του αγάλματος της φτερωτής Νίκης που εκτίθεται στο μουσείο του Λούβρου αλλά και των αρχαίων Καβειρίων Μυστηρίων

Φεβ-15 2

Εικόνες από το Νησί

ΤΟ ΝΗΣΙ

Page 3: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Οι Κάβειροι ήταν θεότητες αρχαίας Ελληνικής μυστηριακής λατρείας η οποία πρωτοεμφανίζεται στη Λήμνο, την Ίμβρο, τη Σαμοθράκη και τη Θήβα αλλά αργότερα επεκτείνεται και αλλού (Μικρά Ασία, Μακεδονία, Θράκη, υπόλοιπο Αιγαίο).

• Οι Κάβειροι συχνά, ήδη από την αρχαιότητα, ταυτίζονται και με τους "Μεγάλους Θεούς" των Μυστηρίων της Σαμοθράκης.

• Θεωρούνταν γενικώς κακοποιά πνεύματα, κακοί δαίμονες που από τα βάθη της γης και από το βυθό της μητέρας τους της θάλασσας εξακόντιζαν φωτιά και τράνταζαν τη γη.

• Σ' αυτούς αποδίδονταν οι σεισμοί και οι πυρκαγιές.

Φεβ-15 3

ΟΙ ΚΑΒΕΙΡΟΙ

Οι Κάβειροι

Page 4: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Ήταν κοντοί στο ύψος, είχαν μεγάλα γεννητικά όργανα και ήταν υπερφυσικά πνεύματα που εκπροσωπούσαν την υπόγεια φωτιά και τις μεταλλικές εργασίες.

• Ο Ηρόδοτος ισχυρίζεται πως ήταν γιοι του ‘Ήφαιστου και πως του αντικαθιστούσαν τους χαλκουργούς Κύκλωπες.

• Ο Φερεκύδης προσθέτει ότι μητέρα τους ήταν η Καβείρη, κόρη του Πρωτέα.

• Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ήταν παιδιά του Δία και της Ηλέκτρας, δηλαδή της φωτεινής φλόγας.

• Η προέλευση τους είναι άγνωστη, πιθανώς μη ελληνική και συχνά έχουν διατυπωθεί θεωρίες προελληνικής ή ανατολικής προέλευσης και το

Φεβ-15 4

ΟΙ ΚΑΒΕΙΡΟΙ

Ηρόδοτος

Page 5: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 55

ΟΙ ΚΑΒΕΙΡΟΙ

ότι όνομα τους προέρχεται πιθανόν από το σημιτικό καβιρίμ «ισχυρός, μεγάλος, δυνατός» η από το όρος Κάβειρος της Φρυγίας.

• Άλλοι ισχυρίζονται ότι το όνομα είναι ελληνικό και προέρχεται από το ρήμα καίω.

• Αν και στην ίδια τη Σαμοθράκη οι "Μεγάλοι Θεοί " δεν αναφέρονται ποτέ ως Κάβειροι, ο Ηρόδοτος τους θεωρεί το ίδιο.

• Στη Λήμνο πίστευαν ότι ο πρώτος άνθρωπος της γης υπήρξε ο Κάβειρος, τον οποίο γέννησε η Λήμνος με μυστικές ιερές τελετές. Γενικά αποφεύγονταν η χρήση των ονομάτων των Καβείρων και ονομαζόντουσαν γενικά Μεγάλοι Θεοί.

• Στις επιγραφές που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές ονομάζονται πάντοτε ως Μεγάλοι Θεοί ή Άνακτες. Στη Λήμνο τους ονόμαζαν επίσης και Καρκίνους

• Ο Πλούταρχος γράφει για τις απόρρητες πληροφορίες που γνώριζε αλλά δεν μπορούσε να αποκαλύψει:

«Οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι και όποια τινά μυστήρια τελούν εις την Μητέρα Ρέαν θα ζητήσω συγγνώμη από τους φιλομαθείς διά την σιωπήν μου αυτήν. Οποία δε η παρακαταθήκη και τα εις αυτήν τελούμενα δεν μοι επιτρέπεται να γράψω".»

Page 6: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Η λατρεία των Μεγάλων Θεών με τα ονομαστά Καβείρια Μυστήρια και τις ετήσιες γιορτές, έδωσε στο νησί την φήμη και την αίγλη του.

• Το Ιερό της Σαμοθράκης σταδιακά απέκτησε τεράστια φήμη στον αρχαίο κόσμο που κράτησε ως τα Βυζαντινά χρόνια, συγκεντρώνοντας πλήθη προσκυνητών από παντού.

• Επίκεντρο της λατρείας ήταν η Μεγάλη Μητέρα η Αξίερος, θεότητα ανάλογη με την Μεγάλη Μητέρα της Ανατολής και την Φρυγική Κυβέλη. Εικονίζονταν στα νομίσματα της Σαμοθράκης ανάμεσα σε δυο λιοντάρια.

• Η ομάδα των Μεγάλων Θεών περιλάμβανε εκτός από την Αξίερο, τον σύζυγό της Κάδμυλο, τους αδελφούς Δάρδανο και Ηετίων, καθώς και Θεούς του υποκόσμου Αξιόκερσο και Αξιόκερσα.

• Οι Κάβειροι, υπήρξαν θεοί της γονιμότητας, της μεταλλοτεχνίας ως γιοί του Ηφαίστου και προστάτες των θαλασσοπόρων

• Στα Αργοναυτικά του Απολλώνιου Ρόδιου, οι Αργοναύτες αποβιβάζονται στη Σαμοθράκη και μυώνται στα μυστήρια ώστε να πλεύσουν με ασφάλεια υπό την προστασία των Καβείρων.

• Η θρησκεία των Καβείρων απλώθηκε σε πολλά μέρη της Αρχαίας Ελλάδας και όχι μόνο.

• Η λατρεία των Καβείρων στη Θήβα δεν είχε ανήθικους σκοπούς, όπως πιστεύουν συνήθως αλλά ήταν μία λατρεία για τις τοπικές θεότητες, που γινόταν με ιδιαίτερο και μυστηριώδη τρόπο.

• Ο σκοπός εκείνων που ήθελαν να μυηθούν ήταν

Φεβ-15 6

Η ΛΑΤΡΕΙΑ

Page 7: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

να αποκτήσουν την εύνοια των Καβείρων.

• Τους θεωρούσαν κατά κάποιο τρόπο μικρούς θεούς (σαν τους αγίους στη σημερινή εποχή) που μπορούσαν να μεσολαβήσουν στους άλλους θεούς για να εκπληρωθούν οι επιθυμίες τους.

• Οι μυστηριώδεις ιεροτελεστίες τους ενέπνεαν παντού τον φόβο και τον τρόμο, επειδή θεωρούσαν πως οι Κάβειροι ήταν πολύ σκληροί όταν επέβαλλαν τιμωρίες. Όποτε ξεσπούσε η οργή των Καβείρων, τότε τα αποτελέσματα ήταν φρικτά.

• Πολίτες από τη Ναύπακτο, που τόλμησαν να μιμηθούν όσα γίνονταν στη Θήβα, τιμωρήθηκαν άμεσα και σκληρά.

• Μακεδόνες στρατιώτες που, μετά την καταστροφή της Θήβας από τον Αλέξανδρο, τόλμησαν να μπουν στο ιερό των Καβείρων, χτυπήθηκαν από κεραυνούς και αστραπές, και πέθαναν.

• Ανάλογη τύχη είχαν και οι οπλίτες του Μαρδόνιου που τόλμησαν να μπουν στο ναό την εποχή της περσικής επιδρομής. Έχασαν τα λογικά τους και έπεσαν από τον γκρεμό στη θάλασσα.

• Μετά την αποίκηση της Σαμοθράκης από τους Έλληνες στο 800-700 π.Χ. οι Έλληνες απεδέχθησαν τα μυστήρια αυτά τα οποία με τη πάροδο του χρόνου Ελληνοποιήθηκαν.

• Σαν αποτέλεσμα του εξελληνισμού και αποδοχής των μυστηρίων αυτών από τους αρχαίους η Αξίερος ταυτίζεται με τη Δήμητρα, ο

Φεβ-15 7

Η ΛΑΤΡΕΙΑ

Page 8: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

Κάδμυλος με τον Ερμή, ο Αξιόκερσος με τον Άδη και η Αξιοκέρσα με τη Περσεφόνη. Τέλος οι Κάβειροι ταυτίζονται με τους Διόσκουρους.

• Οι ετήσιες γιορτές της Σαμοθράκης γινόντουσαν μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου.

• Το αξίωμα των ιερέων που λάμβαναν μέρος στις γιορτές αυτές ήταν κληρονομικό, και ονομάζονταν Καδμίλοι .

Φεβ-15 8

ΔΗΜΗΤΡΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΕ ΑΓΓΕΙΟ ΤΟΥ 520-510 Π.Χ

Η ΛΑΤΡΕΙΑ

Page 9: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Τα Καβείρια μυστήρια ήταν θρησκευτικές τελετές που γινόντουσαν προς τιμή των Καβείρων.

• Πιθανολογείται ότι ήταν πελασγικής, Φρυγικής, Τρωικής ή άλλης άγνωστης προέλευσης και τελούνταν στα ιερά των Καβείρων.

• Αποτελούνταν από δύο βαθμούς μύησης και διαιρούνταν σε Μικρά και Μεγάλα Μυστήρια.

• Αν και η λατρεία τους ήταν σχεδόν εξαπλωμένη σε όλη την Ελλάδα και την Μικρά Ασία υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία γι’ αυτά. Τα Μυστήρια αυτά καλύπτονταν από τότε από ένα μυστικό πέπλο.

• Η μυστικότητα είχε πολύ μεγάλη δύναμη όπως και η δύναμη που διαθέτουν όλες οι μυστικές

Φεβ-15 9

ΤΑ ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

SAMOTHRACE

Η Φρυγία

Page 10: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

αδελφότητες, εξαιτίας των τελετών και της γνώσης, που παραμένουν άγνωστες στο γενικό θεατή.

• Η μεγαλύτερη εξάπλωση αυτών των Μυστηρίων άρχισε τον 3ο π.Χ. αιώνα, λόγω της υποστήριξής των από τους Μακεδόνες Βασιλείς.

• Η μεταμόρφωση του μυημένου ήταν κυρίως μία ψυχολογική μεταμόρφωση που ήταν το αποτέλεσμα καθαρμών και προετοιμασιών πριν την συμμετοχή στα μυστήρια.

• Στην αρχαία Ελλάδα ο διαχωρισμός μεταξύ σώματος και νου ήταν αμυδρός. Συνεπώς η μύηση ήταν τόσο φυσική όσο και πνευματική.

• Σκοπός των μυστηρίων ήταν να απομακρύνει

το φόβο του θανάτου και να αποκαλύψει αιώνιες αλήθειες που σχετίζονται με την τύχη της ψυχής μετά το θάνατο.

• Τα μυστήρια μεταμόρφωναν ολοκληρωτικά τους ανθρώπους. Μετά την μύηση το άτομο δεν φοβόταν πλέον τον θάνατο.

• Πιστεύεται πως υπήρχε κάποια αναπαράσταση της καθόδου στον κάτω κόσμο του σκότους -όπως η Δήμητρα αναζητούσε την Περσεφόνη- και έπειτα ακολουθούσε η αποκάλυψη του φωτός.

• Όπως και στους Δελφούς, όπου γνωρίζουμε πλέον πως εκλύονταν περίεργα αέρια μέσα από μία σχισμή του εδάφους προκαλώντας έκσταση στους ανθρώπους έτσι και στην Σαμοθράκη είχαμε ένα άλλο φαινόμενο, αυτό του μαγνητισμού.

Φεβ-15 10

ΤΑ ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Page 11: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Τα μυστήρια της Σαμοθράκης ήταν ιδιαίτερα εξαιτίας του μεταλλικού δακτυλιδιού που έδιναν στους μύστες όταν είχαν αποκτήσει πλέον την γνώση. Το δαχτυλίδι ήταν φτιαγμένο από μαγνητόλιθο και έφερε την περίεργη μαγική ιδιότητα της έλξης.

• Ο Πλάτωνας κάνει λόγο για αυτό λέγοντας ότι αυτή «είναι η δύναμη της έλξης». Οι Μύστες αποκτούσαν την αίσθηση της μαγικής δύναμης. Επρόκειτο για δράση από απόσταση και αυτό προκαλούσε επίσης το μεγάλο ενδιαφέρον των φιλοσόφων όταν έβλεπαν να κινούνται αντικείμενα στο διάστημα χωρίς να τα αγγίζουν".

• Μέρος των μυστηρίων ήταν η εγκοίμηση, όπου κανείς έπρεπε να κοιμηθεί ή να μείνει σε σπηλιά για μέρες. Σίγουρα κανείς ετοιμαζόταν έτσι ψυχολογικά για «οράματα».

• Τα μυστήρια της Σαμοθράκης κατείχαν ιδιαίτερη θέση μεταξύ των πλείστων μυστηρίων που λάμβαναν χώρα στον τότε Ελληνικό χώρο.

• Υποστηρίζεται δε ότι τα μυστήρια της Σαμοθράκης ξεπερνούσαν σε μεγαλειότητα και σημασία τα Ελευσίνια μυστήρια, όπου και εκεί η προσέλευση του κόσμου ήταν μεγάλη.

• Όσοι μυούνταν στα μυστήρια των Καβείρων έλεγαν πως αποκτούσαν τη δύναμη να αποφεύγουν τους κινδύνους, να πετυχαίνουν στις πιο αβέβαιες προσπάθειες και να νικούν τους εχθρούς.

• Η αποκάλυψη αυτών που γινόντουσαν κατά τη διάρκεια τέλεσης των μυστηρίων επέφερε την ποινή του θανάτου.

Φεβ-15 11

ΤΑ ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Page 12: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Υποστηρίζεται από κάποιους ότι ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο επειδή ακριβώς αποκάλυψε μεγάλες αλήθειες για τα απόκρυφα τελετουργικά και τα συνθηματικά των μυστηρίων.

Φεβ-15 12

ΤΑ ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

«Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης

Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή »

Πίνδαρος

Page 13: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Οι μυήσεις γίνονταν σε ορισμένη εποχή του χρόνου και διαρκούσαν εννέα ημέρες.[Υπήρχαν δύο βαθμίδες μύησης. Η πρώτη βαθμίδα ονομαζόταν «μύηση» και η δεύτερη «εποπτεία».

• Κατά τη «μύηση» γινόταν αποκάλυψη στον μυούμενο μίας ιερής ερμηνείας καθώς και ιερών συμβόλων.

• Στον Ηρόδοτο δόθηκε ερμηνεία σχετικά με τη φαλλική σημασία του Ερμή-Kadmylos και τα σύμβολα που του αποκαλύφθηκαν συμβόλιζαν τον ουρανό και τη γη.

• Τα Καβείρια Μυστήρια εστιαζόταν κυρίως στα περί γέννησης και λιγότερο στα περί θανάτου, όπως γινόταν κυρίως στα Ελευσίνια Μυστήρια .

• Τη δυνατότητα της μύησης είχαν όλοι ασχέτως

ηλικίας, φύλου, εθνικότητας ή καθεστώτος. Όλοι, άνδρες και γυναίκες, ενήλικες και παιδιά, Έλληνες και μη-Έλληνες, ελεύθεροι η όχι είχαν το δικαίωμα αυτό.

• Σε αντάλλαγμα για την απαιτούμενη μυστικότητα δινότανε η διαβεβαίωση για ορισμένα προνόμια όπως ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και προστασία από τους κινδύνους της θάλασσας.

• Η προετοιμασία για τη μύηση γινόταν σε ένα μικρό δωμάτιο νότια του Ανακτόρου (16), όπου ο μυούμενος ντυνόταν στα λευκά και του δινόταν μία λυχνία.

• Η τελετή μύησης γινόταν νύχτα υπό το φως των δαυλών. Στην είσοδο του Ίερού βρέθηκαν θεμέλια που θα μπορούσαν να ήταν ενός τεράστιου πυρσού, πιθανόν του πυρσού που

Φεβ-15 13

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Page 14: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

διατηρούσε τη φλόγα που μετέφεραν από τη Δήλο για τις ετήσιες γιορτές.

• Η ανακάλυψη πολλών λυχναριών και η πιθανή ύπαρξη του τεράστιου πυρσού επιβεβαιώνει τη νυχτερινή φύση των τελετών μύησης.

• Πριν την μύηση γινόταν εξομολόγηση του υποψήφιου μύστη από τον ειδικό ιερέα που ονομάζονταν "Κόης". Μας σώζεται μία ενδιαφέρουσα ιστορία μάλιστα από την διαδικασία της εξομολόγησης.

• Ο Λύσανδρος είχε πάει στην Σαμοθράκη για να πάρει μέρος στα Καβείρεια μυστήρια. Ο ιερέας του ζήτησε να μαρτυρήσει το μεγαλύτερο αμάρτημα του.

• Ο Λύσανδρος τότε τον ρώτησε "εσύ ή οι Θεοί

θέλουν να το μάθουν";, και ο ιερέας του απάντησε οι Θεοί, και τότε ο Λακεδαιμόνιος του απάντησε: «εσύ φύγε από εδώ, και εάν με ρωτήσουν οι Θεοί θα τους το πω..»

• Μετά την εξομολόγηση οι υποψήφιοι μύστες προχωρούσαν κρατώντας δαυλούς που συμβόλιζαν το εσωτερικό φως που διώχνει το σκοτάδι της άγνοιας και της ύλης.

• Σε ανασκαφές βρέθηκαν πολλές θέσεις για τοποθέτηση των δαδιών στους τοίχους του Ιερού, αλλά και το γράμμα "Θ" δηλωτικό των Μεγάλων Θεών .

• Ο μυούμενος οδηγούνταν να καθίσει σε έναν θρόνο, όπου πραγματοποιούνταν σε αυτόν η δοκιμασία και η διδασκαλία. Η τελετή αυτή ονομαζόταν "θρονισμός".

Φεβ-15 14

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Page 15: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Του φορούσαν στο κεφάλι στεφάνι από κλαδί ελιάς και μια κόκκινη ταινία στην μέση του, την οποία θα έφερε μαζί του στην υπόλοιπη ζωή του, ενδεικτική της μυήσεώς του.

• Φορούσε επίσης ένα σιδερένιο δαχτυλίδι, το οποίο αντιπροσώπευε τη συνένωση με το θείο.

• Ο Πλούταρχος αναφέρει σχετικά για αυτή την φάση της τελετής.

"Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν".

• Μπροστά στον θρόνο έκαιγε πυρά γύρω από την οποία οι ιερείς έψελναν με ακατανόητες λέξεις για τον μυούμενο τους Ιερούς ύμνους, μετά χόρευαν χορούς υπό τους ήχους μουσικής

και μυστηριακών τραγουδιών.

• Το δεύτερο βαθμό από την έναρξη ονομαζόταν εποπτεία. Σε αντίθεση με το διάστημα ενός έτους ανάμεσα σε βαθμίδες μύησης που απαιτείτο στα Ελευσίνια μυστήρια, στη Σαμοθράκη η «εποπτεία» μπορούσε να επιτευχθεί αμέσως μετά τη «μύηση».

• Παρά ταύτα, υπήρξε μόνο ένας μικρός αριθμός «εποπτών» γεγονός που μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι υπήρχαν κάποιες δύσκολες προϋποθέσεις.

• Εκτιμάται ότι οι προϋποθέσεις αφορούσαν ηθικά ζητήματα, καθώς ο υποψήφιος γινόταν δεκτός σε ακρόαση και να εξομολογηθεί τις αμαρτίες του στον ιερέα που ονομαζόταν Κόης. Η ακρόαση έλαβε χώρα τη νύχτα μπροστά από τον Ιερό (13).

Φεβ-15 15

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Page 16: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 16

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

• Η ενδεχόμενη άφεση αμαρτιών εχορηγείτο από τους Ανακτοτελεστές οι οποίοι και αποφάσιζαν ποιοι απ’ αυτούς που προσέρχονταν ήταν άξιοι να μυηθούν.

• Όσοι παίρνανε άφεση αμαρτιών εισέρχονταν στο Ιερό (13) όπου ακολουθούσε τελετουργικός καθαρμός υπό την εποπτεία της Λουτροφόρου που ήταν ιέρεια υπεύθυνη για τους καθαρμούς των υποψηφίων. Μετά τον καθαρμό ακολουθούσε θυσία στο βωμό που βρισκόταν στο άβατο.

• Στο τέλος, οι μυηθέντες ορκίζονταν πως θα κάνουν ενάρετη ζωή και πως θα τηρήσουν για πάντα αυτά τα μυστικά. Από αυτό το τυπικό περνούσαν όλοι, όποια θέση και αν κατείχαν.

• Μετά το τέλος όλων των διαδικαστικών ο μυημένος παραλάμβανε ένα έγγραφο που

πιστοποιούσε την μύηση του στα μυστήρια καιόσοι μπορούσαν πληρώσουν είχαν το όνομά τους χαραγμένο σε αναμνηστική πλακέτα

• Μεταξύ αυτών που είχαν μυηθεί στην Σαμοθράκη ήταν ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Πυθαγόρας, ο Ηρόδοτος, οι ήρωες του Τρωικού Πολέμου, ο Μ. Αλέξανδρος, Ρωμαίοι αυτοκράτορες και άλλοι ηγεμόνες. Ο Φίλλιπος γνώρισε εκεί την Ολυμπιάδα, ιέρεια των Καβειρίων, και την ερωτεύτηκε.

• Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής εποχής, η είσοδος του Ιερού τροποποιήθηκε για να επιτρέψει την είσοδο των ζωντανών, κτίσθηκε ένα στηθαίο για τη προστασία των θεατών και δημιουργήθηκε ένας βαθύς λάκκος στο άβατο.

• Αυτές οι τροποποιήσεις επέτρεψαν την

Page 17: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

εισαγωγή εξ Ανατολίας νέων τελετών όπως τα Κριοβόλια και τα Ταυροβόλια.

– Σημείωση: Το ταυροβόλιο ήταν μία αρχαία θρησκευτική τελετή του Μιθραϊσμού, που αρχικά γινόταν στην Περσία. Σκοπός της τελετής ήταν να καθαρθούν οι λάτρεις με το αίμα του θυσιασμένου ταύρου. Το θυσιαζόμενο ζώο μπορεί να ήταν κριάρι (οπότε η τελετή ονομαζόταν «κριοβόλιο») ή αίγα. Κατά την ελληνιστική εποχή το ταυροβόλιο διαδόθηκε στη Μικρά Ασία, στη Ρώμη και αλλού

• Τις τελετές αυτές παρακολουθούσε ο μυημένος η μόνο ο ιερέας δια αντιπροσώπου, μέσα από το λάκκο του άβατου.

• Το αίμα από τις θυσίες ζώων στη συνέχεια κυλούσε πάνω του υπό τη μορφή ιεροτελεστίας βαπτίσματος.

Φεβ-15 17

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Ταυροβόλιο η Κριοβόλιο

Page 18: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 18

ΜΥΗΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Η Μύηση του Αγαμέμνωνα

Page 19: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

• Οι ανασκαφές άρχισαν το 1863 από Champoiseau το Γάλλο πρόξενο στην Αδριανούπολη, ο οποίος και φρόντισε, με την άδεια του Σουλτάνου, να στείλει στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι το περίφημο άγαλμα της Νίκης.

• Οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές στο χώρο έγιναν από τον Αυστριακό Α. Conze, που το 1873 αποκάλυψε το 1875 το Πτολεμαίον. (Κτίσμα εισόδου στο χώρο).

• Τα ευρήματα από τις ανασκαφές μοιράστηκαν μεταξύ Αυστρίας και Τουρκίας, αλλά μόνο μερικά από αυτά που απεστάλησαν στη Καλλίπολη έφτασαν στην Τουρκία.

• Από το 1938, οι ανασκαφές του ιερού διεξάγονται από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Φεβ-15 19

ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ

Περίτεχνα Διακοσμητικά

Page 20: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 2020

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

• Ο χώρος του Ιερού των Μεγάλων Θεών περιλαμβάνει διάφορα κτίρια και τον κυρίως ναό, όλα έξω από τα τείχη της αρχαίας πόλης, τονίζοντας έτσι τον διεθνή χαρακτήρα του.

• Τα ελάχιστα κομμάτια που άντεξαν στο χρόνο και το διαμελισμό τους στο εξωτερικό, είναι απλωμένα στην πλαγιά του βουνού με έξοχη θέα προς το πέλαγος και το δάσος που ανηφορίζει προς το βουνό.

• Ο ανοιχτός ορίζοντας και η αβίαστη οπτική σε σημαντικά σημεία του χώρου, όπως στο μνημείο της Νίκης (9), ήταν προφανώς ηθελημένος και μελετημένος.

• Εισερχόμαστε στον αρχαιολογικό χώρο από τα ανατολικά όπου και βρίσκονται τα Προπύλαια του Πτολεμαίου ΙΙ, γνωστά και ως Προλεμαίον (20).Το άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης (Λούβρο)

Page 21: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. ΒουγιουκλήςΦεβ-15 21

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Page 22: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. Βουγιουκλής

No Χρήση Nο Χρήση

1 Άγνωστη Χρήση 11 Χώρος Θυσιών

2 Άγνωστη Χρήση 12 Χώρος Θυσιών

3 Άγνωστη Χρήση 13 Ιερό

4 Άγνωστη Χρήση 14 Τέμενος

5 Αίθουσα Μιλήτου 15 Ροτόντα

6 Νεώρειον 16 Ανάκτορο

7 Αίθουσα Δεξιώσεων 17 Βωμός

8 Στοά 18 Άγνωστη Χρήση

9 Άγαλμα Νίκης 19 Βωμός

10 Θέατρο 20 Πτολεμαίο (Προπύλαια)

Φεβ-15 22

ΚΛΕΙΔΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΧΩΡΩΝ

Page 23: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 23

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

• Τα Προπύλαια χρησιμοποιούνται και σαν γέφυρα για να περάσουμε πάνω από ένα ρυάκι μπαίνοντας έτσι στο πρώτο πλατό.

• Συνεχίζοντας προς τα Δυτικά συναντάμε ένα κυκλικό πλακόστρωτο βαθούλωμα με ένα βωμό στο κέντρο (19) το οποίο χρησιμοποιείτο για θυσίες.

• Αμέσως μετά υπάρχει το κτίσμα (18) η χρήση του οποίου δεν είναι γνωστή.

• Βόρειο-Ανατολικά του κτίσματος (18) και στο δεύτερο πλατό βρίσκεται ο Ιερός Βράχος και ο Βράχινος Βωμός (17) . Ο προσκυνητής στεκόταν πάνω στο Βράχο και πρόσφερε σπονδές στους Θεούς.

• Ανατολικά συναντάμε τη ροτόντα της Αρσινόης

(15). Είναι το μεγαλύτερο κυκλικό, σκεπαστό κτίσμα της αρχαιότητας με διάμετρο 20 μέτρων. Κατασκευασμένο γύρω στο 288 π.Χ από μάρμαρο Θάσου, είχε επιβλητική όψη με πλούσια διακόσμηση και συνολικό ύψος 12,65 μέτρα

• Αντίγραφο της ροτόντας αυτής έχει κτισθεί στο Άρλινκτον της Μασαχουσέτης και έχει χρήση σαν δεξαμενή νερού.

• Είναι πιθανό το κτίριο αυτό να εξυπηρετούσε τη συγκέντρωση των πρεσβευτών ή να είχε σχέση με το οργανωτικό μέρος των γιορτών, όπως προκύπτει από τις αναπαραστάσεις μυστών.

• Στο νότιο του μέρος υπήρχε ένα μικρό δωμάτιο για τη προετοιμασία υποψηφίου. Στο κεντρικό χώρο του ανακτόρου υπήρχαν πάγκοι για τους μυημένους θεατές και στο χώρο αυτό γινόταν η

Page 24: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 2424

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

μύηση.

• Στο Βόρειο ακραίο τμήμα του Ανακτόρου υπήρχε το άβατο, χωρισμένο από την αίθουσα με ξύλινο παραπέτασμα με κόκκινους βράχους σπονδών και δύο χάλκινα αγάλματα των Καβείρων.

• Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε μία επιγραφή, που απαγόρευε την είσοδο.

"Αμύητον μη εισιέναι".

Στο άβατο γινόταν στο νεομυημένο η «αποκάλυψη».

• Στο ίδιο πλατό και στα νότια της Ροτόντας (15) υπάρχει το μεγαλύτερο κτίριο το ονομαζόμενο Τέμενος (14).

Άρλιγκτον, Mass, USA

Ροτόντα (15)

Page 25: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 2525

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

• Έχει ένα προπύλαιο Ιωνικού ρυθμού και είναι διακοσμημένο με τη ζωφόρο των χορευτριών.

• Συνεχίζοντας στο ίδιο πλατό με νότια κατεύθυνση συναντάμε το πιο εντυπωσιακό και σημαντικό κτίριο του αρχαιολογικού χώρου που είναι φυσικά ο κυρίως ναός, το Ιερό. (13).

• Το Ιερό κτίστηκε το 325π.Χ. και επισκευάστηκε από τους Ρωμαίους.

• Η αναστύλωσή του έγινε το 1956. Τα θεμέλιά του είναι από πωρόλιθο και το δάπεδο από μάρμαρο Θάσου.

• Είναι ένας ορθογώνιος ναός, 40×13μ, με 14 δωρικούς κίονες στην πρόσοψη, γλυπτά αετώματα και δύο Νίκες στις άκρες.

Ιερό (13)

Page 26: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 26

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

• Το επίχρισμα εξωτερικά ήταν βαμμένο μαύρο στο κάτω μέρος, κόκκινο ψηλότερα και λευκό στο επάνω μέρος με περίτεχνη διακόσμηση.

• Οι κολώνες που έχουν απομείνει όρθιες κυριαρχούν στο χώρο και η επιβλητικότητα του κτίσματος διατηρείται παρά την φθορά του μεγαλύτερου τμήματός του. Στο κτίριο αυτό υπήρχε το μεγαλύτερο άνοιγμα μεταξύ κιόνων υποστήριξης της οροφής (11 μ) της αρχαιότητας.

• Στο νότιο άκρο του κτιρίου βρίσκεται μία αψίδα η οποία αποτελεί το πιο ιερό μέρος το άβατο. Αυτή η αψίδα χρησιμοποιείτο σαν χώρος για τη διεξαγωγή μυστικών τελετουργικών Η υψηλότερη βαθμίδα της μύησης, η εποπτεία, ετελείτο μέσα σε αυτό. Δυτικά του Ιερού βρίσκονται οι χώροι θυσιών (11) και (12).

(13)

Η Στοά (8)

Page 27: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Νικήτας Ν. ΒουγιουκλήςΦεβ-15 27

Οι Χορεύτριες

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Page 28: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Στο (11) βρίσκονται οι σχάρες για τις θυσίες. ζώων ενώ στο (12) κάνανε τη προσφορά των αφιερωμάτων

• Συνεχίζοντας δυτικά του Ιερού (13) και του χώρου θυσιών (12) μπαίνουμε στο τρίτο πλατό και στο το κοίλο του Θεάτρου (10).

• Ένα ρυάκι περνούσε από ένα κανάλι κάτω από το μέρος της ορχήστρας, ενώ μια ξύλινη εξέδρα χρησίμευε ως σκηνή. Δύο μόνο πέτρινα καθίσματα σώζονται από τις υπέροχες κερκίδες από λευκό πωρόλιθο.

• Ανηφορίζοντας από το κοίλο του Θεάτρου (10) βρίσκουμε τα ερείπια του μεγάλου κτιρίου της Στοάς (8) και προς νότο ότι έμεινε από το μνημείο της Νίκης (9).

• Το μέγεθος της στοάς, 104×14μ είναι εντυπωσιακό και για κάποιο καιρό οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι ήταν ο κυρίως Ναός.

• Βόρεια από τη στοά ο χώρος καταλαμβάνεται από αναθηματικά κτίρια όπως το κτίριο Miletean (5), που ονομάστηκε έτσι επειδή ήταν αφιερωμένο σε μια πολίτη της Μιλήτου και το Νεώριο (6).

• Η αίθουσα δεξιώσεων (7) είναι επίσης εδώ. Οι χώροι (1) έως (4) έχουν χρήση η οποία δεν έχει ακόμα αναγνωρισθεί.

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 2828

(8)

Page 29: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 2929

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Το Θέατρο (10)

Page 30: Τα Μυστήρια της Σαμοθράκης

Φεβ-15 Νικήτας Ν. Βουγιουκλής 30

ΣΧΕΤΙΚΑ

1. Ηνίοχος: καβείρια μυστήρια iniochos.blogspot.com/p/blog-page_28.html2. samothrace - The American School of Classical Studies at ...

www.ascsa.edu.gr/pdf/uploads/.../147692.p...3. Samothrace temple complex - Wikipedia, the free ... en.wikipedia.org/wiki/Samothrace_templ4. Καβείρια μυστήρια – Βικιπαίδεια el.wikipedia.org/wiki/Καβείρια_μυστήρια5. Τα Καβείρια Μυστήρια img.pathfinder.gr/clubs/files/61405/28.html6. Αρχαία ελληνικά μυστήρια , Κωνσταντίνος Κουρτίδος ... www.protoporia.gr › ... › Γλώσσα › Φιλολογία-

Αρχαιολογία-Μυθολογία7. Cabeiri - Wikipedia, the free encyclopedia en.wikipedia.org/wiki/Cabeiri8. Samothraki... temple of gods | Flickr - Photo Sharing! https://www.flickr.com/photos/ .../48864816... 9. Καβείρια Μυστήρια - hellas.teipir.gr/Thesis/Pol_Thrace/greek/ionian/kabeiria.htm 10. Μια Μύηση στα Καβείρια Μυστήρια - Λόγιος Ερμής | Η .www.logiosermis.net › Ιστορία › Μυθολογία ›

Πολιτισμός