Embed Size (px)
Citation preview
MAGNETİK ALANMAGNETİK ALAN• Güneş rüzgarları, kronadan ayrıldıktan,
40 saat sonra, yeryüzü çekirdeğinin ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek manyetosfere girerler.
• Burası gözyaşı damlası (söbe) biçiminde ve oldukça yüksek oranlarda elektrik yüklü manyetik alan bölgesidir.
ManyatosferManyatosfer• Manyetosfer, Dünya’nın kendi manyetik
etkisi tarafından tutulan uzayda küre şeklindeki bir alandır.
• Manyetosfer, güneş rüzgarının yolu üzerinde bir engel oluşturur.
• Manyetosferik engelin genişliği hemen hemen 190,000 kilometreyi bulur.
• Dünya’nın karanlık tarafında ise çapı devasa boyutlara ulaşan manyetosfer artık uzun bir "manyetik kuyruk" olur.
MAGNET K KUTUP İMAGNET K KUTUP İALANIALANI
•Manyetosferdeki enerji yüklü elektronlar ve iyonlar, manyetik alan çizgilerini takip ederek atmosferin kutup bölgelerine doğru hareket eder.
•
Yer, Fe-Ni (Demir-Nikel)karışımı bir çekirdeğe sahiptir. Ayrıca atmosferdeki iyonosfer katmanı da devreye girince, Fe-Ni
çekirdek mıknatıslanır ve Yer’in manyetik alanı oluşur.Bu manyetik alan yüksek enerjili parçacıkların yeryüzüne kadar
ulaşmasına engel olur. Yere zırh olan bu kalkana «Van Allen Kuşakları» da denir.
Kutup ışınımı her iki yarıküre için, manyetik eksenden Kutup ışınımı her iki yarıküre için, manyetik eksenden yaklaşık 20º-25ºuzaklıkta en iyi gözlenebilir. Bu yaklaşık 20º-25ºuzaklıkta en iyi gözlenebilir. Bu
bölgelere bölgelere “Auroral oval” “Auroral oval” denmektedir.denmektedir.
DÜNYA’NIN MAGNETİK ALANI
• Dünya İki kutuplu bir mıknatıs gibidir.
• Dünyanın manyetik alanı, çoğu kutuplara yol alan, ve orada hızlanan iyonları yakalar.
• Bu ionlar, atmosferik atomlar ve moleküller arasındaki çarpışmalar, kutup çevresinde büyük daireler şeklinde «Aurora» desenlerinde enerji salınımına neden olurlar.
AURORA IŞIMALARI AURORA IŞIMALARI •Aurora ışımaları, genellikle geceleri gözlemlenir, ağırlıklı olarak iyonosferde meydana gelir.•Bu olgu yaygın olarak 60 ve 72 derecedeki kuzey ve güney enlemleri arasında görünür, •Bu da «Arktik» ve «Antarktik» Kutup dairelerinin içine düşer.
• «Aurora» kelimesi Roma Şafak Tanrıçası’nın isminden gelmektedir.
• Boreas’da Yunanca'da «Kuzey rüzgar» ına verilen isimdir.
• Cree (kri) halkı bu ilginç olaya «Ruhların Dansı» adını vermişler.
• Avrupa'da, Orta Çağlarda auroraların, Tanrıdan işaretler olduğuna inanılırdı.
• Norveç kaynaklarında «Kral aynası» olarak geçer(1230)• İtalyan Bilimci Galileo Galilei (1564-1642), bu olayı
«Kuzey ışıkları» olarak ifade etmiştir.
AURORA BORALİSAURORA BORALİS
• Auroralar, atmosferin üst katmanlarında(90-250km) yükseklikten, iyonize atomlarının elektron kazanması ile uyarılmış oksijen ve azot atomlarının, «foton» salınımı oluşmasıyla ortaya çıkar.
• Bir ışık fotonunun emisyonu veya başka bir atom ve molekülle çarpışması sonucu, yüksek enerji seviyesi düşer.
• Bu nedenle atomlar fazla enerjiyi ışık halinde ve yavaşça (aurora sırasında elektronların çarptığı her atom aşağı yukarı 1 saniye kadar) ışık yayarlar.
AURORA IŞIKLARI NASIL AURORA IŞIKLARI NASIL OLUŞUR?OLUŞUR?
• Aurora’nın rengi, hangi atomla çarpıştığına ve karşı karşıya geldikleri yüksekliğe bağlı olarak değişir.
AURORA’NIN RENKLERİAURORA’NIN RENKLERİ
• YeşilYeşil - oksijen, 250 km. yüksekliğe kadar,• Kırmızı Kırmızı – oksijen, 250 km. yüksekliğin üstünde,• MaviMavi – Azot, =100 km. yüksekliğe kadar,• MorMor/Eflatun – Azot, 100km. üstündeki yüksekliklerde oluşur.
AURORA’NIN RENKLERİAURORA’NIN RENKLERİ
I INLARIN DANSIŞI INLARIN DANSIŞ• Tüm manyetik ve
elektriksel güçler, sürekli olarak birbirleriyle etkileşirler.
• Bu kaymalar ve akışlar, 50,000 voltta 20,000,000 ampere kadar ulaşabilen atmosferik akımlar boyunca; «ışığın dansı» şeklinde görülebilir.
• Yeşil tüm auroraların en yaygınıdır,• Baskın renk kırmızıdır.kırmızıdır.• Ardından pembe, (açık yeşil ve kırmızı
karışımı), saf kırmızı saf kırmızı takip eder, • Sarı Sarı ( kırmızı ve yeşil karışımı),• Son olarak da saf mavimavi.
RENK DAĞILIMI?RENK DAĞILIMI?
KAN KIRMIZI KAN KIRMIZI AURORAAURORA
• Büyük mangetik fırtınalar sırasında aurolar, kan kırmızı bir renk alır..
• Ancak bu durum nadiren ve auronın uç köşelerinde görülür.
Aurora yalnızca ışınımdan ibaret değildir. Bazen insan kulağının duyabileceği dalga boylarında
ses de çıkarabilir.
Kuzey Kutbunun soğuk gecelerinde Gökyüzünde gözlenebilir.
Kuzey ışıkları, kutup Kuzey ışıkları, kutup bölgelerinde ışık bölgelerinde ışık saçan perilerin saçan perilerin görüngüleri midir?.görüngüleri midir?.
Gökyüzü genell ikle parlak yeşil renkli bir taç giymiş gibidir .
Doğal renklerden oluşan ışıklar Salınır
Kutup ışıkları yay şeklinde, bulut şeklinde ya da yatay veya dikey çizgiler
halinde olabil ir.
En çok Eylül-Ekim ve Mart-En çok Eylül-Ekim ve Mart-Nisan aylarında görülür.Nisan aylarında görülür.
AURORA DESENLERİAURORA DESENLERİ
PERDE DESENİPERDE DESENİ
I IN DESENLERŞ İI IN DESENLERŞ İ
HHOMOJEN YAY DESENİ
BAND DESENİ
D ER DESENLERİĞ
UYDUDAN AURORA • NASA IMAJ
uydusunun çektiği Mavi Bilye üzerindeki Aurora Australis
• (11 Eylül 2005)
Uydudan (Aurora australis) Ekim 1994
UYDULARDAN AURORA BORALİS
GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ DİĞER GEZENLERDE DE DİĞER GEZENLERDE DE
AURORA OLUŞUR.AURORA OLUŞUR.
Jüpiter, Satürn ve Uranüs, Aurora yapıları gözlenen
gezegenlerdir.Mars’ta da gözlenmiştir.
JÜP TER’ N AURORASIİ İ• Her Gezegenin ve
uydularının farklı Aurorası vardır.
• Güneş rüzgarlarının fazla olduğu; Jüpiter ve Satürn Gezegenlerinde çok yoğun olarak gözlenir.
Jüpiter aurorasının Hubble Uzay Teleskobu ile mor ötede alınmış, her iki kutbunun görüntüsü
Satürn’ün auroraları Yer’dekilere benzer. Nedeni Güneş’ten gelen enerji parçacıklardır. Bu gezegenin auroraları mor ötesi bölgede görülebildiği için, Yer
atmosferi dışından izlenmelidirler.
Satürn aurorasının Hubble Uzay Teleskobu ile alınmış moröte görüntüsü
