107
twitter.com/janrotmans Hoe kunnen we Brummen laten kantelen? Brummen, 29 April 2015

Hoe kunnen we Brummen laten kantelen?

Embed Size (px)

Citation preview

twitter.com/janrotmans

Hoe kunnen we Brummen laten kantelen?Brummen, 29 April 2015

We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken

Kantelperiode

1. samenleving wordt decentraal en bottom-up

2. economie wordt decentraal en circulair

3. nieuwe macht ontstaat

Transformatieve Verandering

1. aard van verandering is disruptief

2. snelheid van verandering is exponentieel

3. verandering is veelvormig: op alle terreinen

manifest van de Bezorgde Huisarts: het roer moet om!

gesteund door 7.593 van 11.345 huisartsen in Nederland

Bezorgde huisartsen spijkeren manifest op het ministerie

weg met het rendementsdenken in het onderwijs!

Studenten bezetten het Maagdenhuis is Amsterdam

Groningen als pinautomaat van de Randstad

Boze Groningers Protesteren Tegen Gaswinning

Burgerinitiatief Ons Geld

wil het taboe doorbreken op geldschepping

Maatschappelijke verontwaardiging over banken

Fors meer klanten voor Triodos Bank

Thuiszorg bezet Stadhuis Borculo

Thuiszorgmedewerkers zijn boos op gemeente

Systeemwereld vs LeefwereldSysteemwaarden Menswaarden

doelmatigheid aandacht / tijd

efficiency vertrouwen

controle, beheersing ruimte

regelzucht keuzevrijheid

kosten / baten kwaliteit

Efficiency Samenlevingrationeel, bureaucratisch, anoniem, complex, afstandelijk

koude kille afrekenwaarden als rendement en efficiency

alles moet worden gemeten en gecontroleerd

gebaseerd op gestold wantrouwen

mensen zijn vervreemd van deze koude, kille efficiencysamenleving

on(t)menselijke samenleving

samenleving is een handschoen die ons niet meer past

Samenleving 3.0

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

Horizontaal

Decentraal

Bottom-up

Verticaal

Centraal

Top-down

Tijd

Opbouw van Samenleving 3.0

We zitten hier

Kantelperiode

Overgang naar Samenleving 3.0

Chaos

Kantelperiode

• traditionele grote bedrijven vallen om

• overheid op zoek naar nieuwe rol

• brancheorganisaties verdwijnen

• angst en wantrouwen bij burgers

centraal

decentraal

top-downbottom-up

grote organisaties platte organisaties & netwerken

systemen & structuren mensen & initiatieven

vast & starvloeibaar & flexibel

overheid regisseert overheid faciliteert

Oude Samenleving Nieuwe Samenleving

oude paradigma nieuwe paradigma

exploitatieco-operatie

structurenmensen

waarde ontlenen waarde creëren

lineaircyclisch

Paradigma Wisseling

Energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam

Welzijn van zorgen voor naar zorgen dat

Bouw van aanbod & product naar vraag & dienst

Zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht

Onderwijs van organisatie centraal naar leerling centraal

Traditionele Sectoren in Transitie

BurgerInitiatieven

Broodfondsen

Lokale energiemaatschappijen

Lokale zorg coöperaties

Explosieve Groei van Coöperaties

in samenleving 3.0 staat mens centraal en niet de organisaties en instituties

Economie 3.0

banken

financiële coöperaties

energiebedrijven google, tesla, van de bron

taxibedrijven Uber

hotelketens Airbnb

boekenwinkels Amazon

platenmaatschappij Itunes

Oude Economie vs Nieuwe Economie

technologie democratiseert

decentraal maken van

geld, data, kennis, zorg, muziek, energiefilms, verzekering, boeken, reizen, educatie

Economische Kanteling

1. industriële productie digitaliseert

internet of things, cloud technologie, robotisering

alles kan slim met elkaar communiceren

combinaties van hoofd-, hand-, machine-, robotwerk

zelforganiserende fabriek

Economische Kanteling

2. makersbeweging rond de 3D-printer

wie dingen maakt en hoe we dingen maken verandert

digitalisering van het productieproces

alles kan op een PC worden gemaakt

unieke productie op lokale schaal

Economische Kanteling

3. decentrale, schone energie (opslag)

slim combineren van energiestromen op lokale schaal

cascade van energieniveaus, van huis tot stad en regio

accu van elektrische auto laat wasmachine draaien

buurtbatterij in Etten-Leur

Economische Kanteling

4. circulaire economie & bio economie

sluiten van kringlopen van grondstoffen en afval

productie op basis van groene grondstoffen

van bezit van product naar gebruik van dienst

Economie 3.0

deeleconomie digitale economie

circulaire economie

maker-economie robot-economie

bio- en groene economie

Consumens 3.0 autonoom pro-actief

prosument fabricentenergieleverancier

ontwikkelaar bouwer ontwerper

hotelier filmer

De Energie Transitie

Huidige Energievoorziening niet Duurzaamecologisch

– schadelijke emissies voor mens en natuur – draagt bij aan klimaatverandering

economisch– afhankelijkheid van politiek/econ. instabiele landen– kwetsbaarheid voor verstoring energietoevoer

sociaal– betaalbaarheid voor huishoudens/bedrijven onder druk– 2 miljard mensen geen toegang tot moderne energie

Urgentie

groter dan ooit

klimaatverandering

geopolitiek thema

veiligheidsthema

Through development stagePre-development stage

Renewables

Decentralized

Bottom-up

Fossil

Centralized

Top-down

Time

Sustainable Energy System

We are here

Tipping Point

Transitie naar Duurzame Energie

Energie Transitie = Machts Wisseling

wetten en regels: alle wegwijzers richting fossiele energie

financiën: 1000 miljard $ per jaar subsidie

lobby: duizenden lobbyisten in Brussel

framing: windmolens draaien op subsidie

Kantel Fase

chaos

conflicten

slagveld

Chaos & Turbulentie1 jaar geleden: hoge olieprijs

2015: lage olieprijs

3 jaar geleden: nucleaire renaissance 2014: nucleaire verdeeldheid

5 jaar geleden: US grootste importeur van gas 2014: US exporteert gas naar Europa

4 jaar geleden: prijs van zonnepanelen hoog 2014: prijs van zonnepanelen 60% lager

Conflicten

Oekraïne crisis: Rusland versus Europa over gas

China vs Europa conflict over zonnepanelen

Amerika vs China conflict over zonnepanelen

Duitsland versus andere Europese landen

Slagveld

3 van de 5 energiebedrijven sneuvelt in kantelfase

niet de grootste bedrijven overleven, niet de slimste

maar de meest adaptieve bedrijven overleven

“ tempo waarin Europa windmolenparken

en zonnepanelen installeert, moet worden

vertraagd. De situatie is onhoudbaar,

het ruïneert onze business ”

Gérard Mestrallet, CEO GDF/Suez

Disruptieve Innovaties

Google (next smart thermostaat)Tesla (smart storage options)

Enernoc (smart data energy services)

vandebron (directe levering van energiebron)

Oude Orde & Nieuwe Orde oude fossiel orde

– schaliegas en onconventionele olie in de VS – Overschot aan goedkope kolen naar Europa

enorme CO2-uitstoot en milieuvervuiling

nieuwe duurzame orde– China is de grote motor achter de ‘clean tech’– China speelt een dubbelrol, ook grote fossiele investeringen

nu nog klein, maar razendsnel groeiend

Mondiale Energie Machtsstrijd

Obama

“ The country that will dominate the clean tech economy

will be the country that will dominate the world economy

and America needs to be that country ”

ontstaat mondiale economie rond de ‘clean tech

industry’

snelst groeiende industrie ter wereld

2013: 300 miljard dollar (30% groei t.o.v. 2012)

China 55 miljard Duitsland 42 miljardAmerika 35 miljardItalië 17 miljard

Nederland 2.5 miljard

Clean Tech is ‘booming’

Investering in Clean Tech Economie

elke euro die we investeren in de nieuwe economie

levert 3 euro op in termen van:

innovatie, werkgelegenheid, economische structuur

elke euro die we investeren in de oude economie

kost de samenleving 2 euro

Mondiale Energie Transitie

niet gedreven door

schaarste, klimaat, milieu

wel gedreven door

geopolitieke spanning, machtsverschuivingen, prijzen

andere wereldmachtsblokken zijn pro-actief

Europa heeft mislukt klimaatbeleid

Europa is niet op weg naar energie-autonomie

Europa heeft geen visie en strategie

energy wende meest radicale energietransitie in Europa

geworteld in brede maatschappelijke beweging sinds 1970

politiek leiderschap is van cruciaal belang

substantiële politieke invloed van Grünen

consistent innovatiebeleid: feed-in tarief

Duitsland

in Europese achterhoede met 4.5% duurzame energie

energieakkoord: 14% duurzame energie in 2020

over 15 jaar is ons gas op, Nederland heeft geen Plan B

in 2030 fossielvrij is technisch mogelijk

Nederland maakt geen radicale keuze

Nederland

gaat niet over energie!

gaat over stroom, vooral over windmolens, is 10-15%

energie opgave is vooral een warmte opgave

industrie, vervoer, gebouwde omgeving

Energiebesparing Duurzame warmte

Energieakkoord

gasrotonde in dienst van Rusland

10 jaar geleden grote gasdeal met Rusland gesloten

Nederland voert Russisch gas in en door en slaat het op

10% van ons gasgebruik voeren we in uit Rusland

Nederland investeerde 8 miljard in Russische gasinfra

Nederland & Rusland fossiel verknoopt

Nederland na China grootste handelspartner van Rusland

Rotterdamse Haven scharnierpunt voor Russische olie

1/3 van overslag in Rotterdamse Haven is Russisch

nieuwe grote Russische olieterminal nog dit jaar open

toekomst van Rotterdamse Haven afhankelijk van Rusland

Nederland & Rusland fossiel verknoopt

Hoe energietransitie te versnellen?

Versnelling Energietransitie

1. energiebesparing

2. gebouwde omgeving

3. energie-intensieve industrie

Energie-Intensieve Industrie

van fossiele brandstoffen naar groene grondstoffen

biobased economie [ bioraffinage]

topprioriteit voor Nederland

Gebouwde Omgeving

kan energieneutraal in 20 jaar

HET Icoon-project voor Nederland

levert innovatie op en 150.000 banen per

jaar

Naar Gasvrije Economie in 15 jaar

50% van gas naar gebouwde omgeving

35% van gas naar industrie

15% naar elektriciteitscentrales

Energietransitie moet veel sneller

Nederland aardgasvrij in 15 jaar

gebouwde omgeving in 2025 energieneutraal

maak energiebesparing hot en sexy

stimuleer decentrale energieopwekking

Versnellende Maatregelen investeren in clean tech industrie

investeren in slimme gridinfrastructuur

garandeer saldering voor 10 jaar

regelvrije zones voor biobased economie

financiële prikkels [vergroenen nieuw belastingplan]

wat betekent dat voor Brummen?

1. business-as-usual

10% duurzame energie in 2040

2. technisch potentieel

overschot aan duurzame energie in 2040

3. transitie scenario

75% duurzame energie in 2040

Alliander, 2013

Drie Scenario’s Stedendriehoek

windenergie

zonne-energie

biomassa

energiebesparing

Duurzame Energie

230 MW in 2020 voor provincie

ca. 77 windmolens

ca. 15 windmolens voor Brummen

opgave na 2020?

Wind Energie

Zonneparken

grootste zonnepark in Ulft in Gelderland

8 ha = 36.000 panelen = 1.6 MW = 1 windmolen

plan in tuinbouwgebied in Emmen

32 ha = 90.000 panelen = 11 MW = 4 windmolens

Zonne Energie

Biovergisters

in Duitsland 7000 van ca. 0.5 MW

in Nederland 130 van ca. 1 MW

staat of valt met subsidie

Bio Energie

Bio Energie

Landschap Gelderland gaat wezenlijk veranderen

Duitsland als voorbeeld

Nederland is dichtbevolkter

Landschap wordt Energielandschap

Energie Landschap

werkgelegenheid

innovatie

economische structuurversterking

CO2-emissie reductie

Voordelen

wat kan Brummen praktisch doen?

ca. 15 windmolens

ca. tien ha. zonnepark

ca. 9000 woningen energieneutraal

openbaar vervoer elektrisch

industrie op groene grondstoffen

Verduurzamen Brummen

maak mensen mede eigenaar van windmolen

maak mensen mede eigenaar van zonnepark

start met mensen die energieneutraal willen

Maak mensen deelgenoot

9.095 woningen in Brummen

40% huurwoningen en 60% koopwoningen

in 2025 woningvoorraad energieneutraal

Verduurzamen Woningen in Brummen

Energieneutrale Woningen

• woningen loskoppelen van gas-infrastructuur

• vraagreductie van 80% door optimale isolatie

• resterende 20% duurzaam opwekken

• prototypes zijn er al, via Stroomversnelling

in 2025 woningvoorraad energieneutraal

Verduurzaming Vervoer in A/N

elektrische bussen vanaf 2017

elektrische gemeente auto’s vanaf 2017

vertienvoudiging elektrische oplaadpunten

elektrische taxi’s vanaf 2017

Wat kunt U doen?

Overstappen

naar duurzame bank

naar lokale energiecoöperatie

naar lokaal broodfonds

naar duurzame belegger

Meedoen

lokale burgerinitiatieven

energiecoöperaties A/N

zorgcoöperatie

lokale munten

Leefomgeving

huis energieneutraal maken

hybride / elektrische auto

flexitariër worden

zorgcoöperatie

lokaal burgerinitiatief

Doe Mee!

aan tal van lokale initiatieven

be a change agent!

Hoeveel % van Brummense bevolking doet mee?

Laat Brummensneller kantelen!