19 ana arı yetiştiriciliği

Ana Arı Yetiştiriciliği

Dr. Ali KORKMAZ

Ziraat Yüksek Mühendisi

SIRA ÜLKE ADI KOLONİ SAYISI (ad)

1 Hindistan 10.600.000

2 Çin 8.947.730

3 Türkiye 6.011.330

4 Etiyopya 5.130.320

5 İran 3.500.000

6 Rusya 3.049.320

7 Arjantin 2.970.000

8 Tanzanya 2.700.000

9 Kenya 2.510.000

10 ABD 2.491.000

Dünya Toplamı 78.202.046

Dünya Arıcılık Verileri (2011)

SN Ülke Üretim (ton) Dünyadaki Payı (%)1 Çin 451.600 28.12 Türkiye 88.162 5.53 Arjantin 75.500 4.74 Ukrayna 70.134 4.45 ABD 66.720 4.16 Rusya Fed. 64.898 4.07 Hindistan 61.000 3.88 Meksika 58.602 3.69 İran 48.000 3.010 Etyopya 45.905 2.9

Toplam 1.592.701 100.0

Ülkelerin Bal Üretimi (2012)

SN Ülke Verimlilik (kg/koloni)1 Çin 50.32 Kanada 46.73 Uruguay 40.04 Meksika 30.95 Brezilya 30.76 ABD 25.47 Arjantin 25.48 Ukrayna 24.39 Rusya Federasyonu 20.010 Angola 19.811 Romanya 17.812 Türkiye 14.9

Toplam 19.9

Ülkelerin Bal Verimi (2012)

Yıllar Koloni Sayısı(milyon adet)

Bal(ton)

Balmumu(ton)

Verim(koloni/kg)

2007 4.825 73.935 3.837 15,32

2008 4.888 81.364 4.539 16,65

2009 5.339 82.003 4.385 15,19

2010 5.602 81.115 4.148 14,48

2011 6.011 94.245 4.235 15,67

2012 6.348 89.162 4.222 14,04

2013 6.641 94.694 4.241 14,25

2014 7.060 102.486 4.024 14,51

Türkiye’nin Arıcılığı

YILLAR Üretici Sayısı

Ana Arı (adet)

Süzme bal (ton)

Arılı Kovan (adet)

Destekleme Miktarı

(TL) 2003 200 33.600 - - 101.0002004 1.200 163.867 - - 1.168.0002005 6.183 222.391 17.975 - 5.839.0002006 11.512 354.473 40.125 - 15.999.0002007 9.475 362.916 25.007 - 21.655.0002008 17.495 - - 2.426.681 10.920.0002009 26.663 - - 3.656.052 21.936.0002010 31.561 - - 4.271.199 25.627.1942011 35.533 - - 4.927.781 34.494.4672012 37.757 - - 5.032.592 40.260.736 2013 41.305 - - 5.459.483 43.675.864

Arıcılık Desteklemeleri

Verim Düşüklüğünün Nedenleri

Flora takibi eksikliği

Uygunsuz bakım ve besleme

Hatalı ve yanlış ilaç uygulama

Yaşlı ve verimsiz ana arı kullanımı

Başarılı Arıcılığın İlk Koşulu : Ana Değiştirme

Mümkünse her yıl, değilse en fazla 2 yılda bir ana arı değiştirilmelidir.

Ülkemizde Ana Arı İhtiyacı

Her 2 yılda 1 ana arı değiştirilmesi dikkate

alındığında, her yıl 3.500.000 adet ana

arıya ihtiyaç vardır.

Türkiye’de ticari ana arı üretimi 1979’da başladı. Ülkemizde ana arı işletmeleri 150’nin üzerindedir. Ancak üretilen ana arılar ihtiyacın sadece 1/10’u oranındadır. Ayrıca üretilen ana arıların kalitesi tartışılmaktadır.

Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği

Ülkemizde damızlık koloni olarak Kafkas ırkı kullanılmaktadır. Üretilen ana arılar ırk özellikleri bilinmeyen erkek arıları ile döllenmektedirler. Bu dölleyici koloniler genelde melez kolonilerdir. Damızlık kullanmayan ana arı üretim işletmeleri de bulunmaktadır.

Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği

Ana Arı

Arıcılıkta Amaç

En az girdi ile bal arısı kolonilerinin, mevcut bitki ve salgı kaynaklarından en yüksek düzeyde nektar, salgı, polen ve propolis gibi maddeleri toplayarak bunların değişik arı ürünlerine dönüştürülmesi ve bitkisel üretimde yeterli polinasyonun sağlanmasıdır.

Koloni YapısıKoloni Yapısı

Bal arıları sosyal böcekler olup topluluk halinde yaşamlarını sürdürürler.

Bal arısı kolonisi; morfolojik ve fizyolojik özellikleri bakımından farklılıklar gösteren bir ana arı ile sayıları mevsimlere göre değişen miktarlarda işçi ve erkek arılardan oluşur.

Kolonideki tüm bireyler ana arının yumurtladığı yumurtalardan gelişirler.

Ana arılar koloni içerisinde 3-4 yıl gibi uzun süre yaşayabilen; yumurta döneminden hayatının sonuna kadar arı sütü ile beslenen tek bireydir.

Koloni Bireyleri

Bir Kolonide

Bulunur...

Koloni Bireyleri

İşçi Arı

Ana Arı

Erkek Arı

Bir Arının Yaşam Evreleri

Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı

Yumurta 3 3 3

Larva 5 6 7

Pupa 8 12 14

Toplam (gün) 16 21 24

Açık Dönem 8 9 10

Kapalı Dönem 8 12 14

Toplam (gün) 16 21 24

Arıların Yumurta Dönemi

Arıların Larva Dönemi

Arıların Pupa Dönemi

İşçi Arının Gözden Çıkışı

İşçi Arının Davranışsal Gelişimi

İşçi Arının Yaşamı

Gün Yaptıkları İşler 0-3 Petek gözlerini temizleme. 4-6 Yaşlı larvaları nektar ve polenle besleme. 7-12 Genç larvaları arı sütüyle besler. 13-18 Balmumu salgılama ve petek örme. 19-21 Kovanın savunması, havalandırılması,

temizliği, nektarın tarlacı arılardanalınması ve olgunlaştırılması, poleninpetek gözlerine depolanması.

22- Nektar, polen, propolis ve su toplanması.

Erkek Arının Görevi

Ana Arının Önemi

Ana arı çiftleşme sırasında erkek arılardan aldığı kalıtsal

özellikleri, kendi kalıtsal özellikleri ile kombine ederek

koloniye aktarır.

Verim = Genotip + Çevre

Verim = Genotip + Çevre

= +

Kısaca Ana ArıKoloninin

SakinlikGelişme HızıKışlama YeteneğiOğul EğilimiÖmür UzunluğuHastalıklara DirençPropolis Toplama...

Özelliklerini belirler

Niçin Ana Arı Yetiştiriciliği

Ana arı yılda 200.000 yumurta atar. Bir yumurta için 5-30 sperm harcanır. Ana arı 5.000.000-6.000.000 sperm

depolar. Erkek arıda 7.000.000 sperm bulunur.

Ana arı yılda yaklaşık 2.000.000 sperm harcar.

Bu yüzden;

Mümkünse her yıl, değilse en fazla 2 yılda bir ana arı değiştirilmelidir.

Kaliteli Ana Arı İçinKaliteli Ana Arı İçin

İsabetli damızlık seçimi

Uygun üretim yöntemi

Ana ArıAna Arı

Döllenmiş yumurtadan oluşur.Gelişmesini 16 günde tamamlayarak

ergin hale gelir.7-10 günlük yaşta çiftleşme uçuşuna

çıkarak havada 10-20 erkek arı ile çiftleşir.

Kaliteli bir ana arı, başarılı çiftleşme sonucu 5-8 milyon adet spermatozoayı spermatekasında depolayabilir.

Ana ArıAna Arı

İklim, vejetasyon ve koloni şartlarına göre günde 1500-2000 adet yumurta bırakabilir.

Her kolonide (oğul dönemi ve ana yenileme hariç) bir tanedir.

Feromonları ile koloninin düzenini sağlar.

3-4 yıl yaşayabilir.

Apis mellifera caucasica

SakindirDili uzundurSoğuğa adapte olmuşturGeç uyanır, geç gelişirGüçlü populasyona ulaşırBazı hastalıklara duyarlıdırFazla propolis toplar

Kafkas Arısı

Apis mellifera carnica

SakindirGelişme hızı çok iyidirErken ilkbaharda hızlı gelişirBal verimi yüksektirOğul eğilimi yüksektirKışlama yeteneği iyidirYaygın bir ırktır

Karniyol Arısı

Apis mellifera ligustica

SakindirGelişme hızı çok iyidirErken ilkbaharda hızlı gelişirBal verimi yüksektirArı sütü verimi yüksektirKışlama yeteneği iyidirYaşama gücü yüksektir Dünyada en yaygın ırktır

İtalyan Arısı

Arı Kolonisi : Süper Aile

Erkek 3x

Erkek 1 x Ana Arı x Erkek 2 x

Erkek 4

SÜPER KIZKARDEŞLER

SÜPER KIZKARDEŞLER

SÜPER

KI

ZKARDEŞLER

YARIM KIZKARDEŞLER YARIM KIZKARDEŞLER

YARIM KIZKARDEŞLER YARIM KIZKARDEŞLER

Birden Fazla Erkek Arıyla Çiftleşmeve Genetik Varyasyon

Ana arı 10-20 erkekle çiftleşir

Olası binlerce gen kombinasyonundan bazıları

Ana Arıların Karşılaştırılması

Ana Arı Kalitesini Etkileyen Faktörler

Ana arı yetiştirilen damızlık koloninin özellikleriAşılanan larvanın yaşıAna arının yetiştirilme yöntemiBaşlatıcı ve bitirici kolonilerin populasyonuBir koloniye transfer edilen larva sayısıAna arı yetiştirme mevsimiErkek arı populasyon varlığıKolonilerin beslenmesi

Ana Arı Kalitesi

Yaş Yumurta1

günlük

2günlü

k

3günlü

k

4günlü

k

Canlı Ağırlığı (mg) 209 189 172 147 119

Ovariol Sayısı (ad) 317 308 292 272 224

Spermateka Çapı (mm) 1.31 1.27 1.21 1.15 1.03

Spermateka Hacmi (mm3)

1.18 1.09 0.93 0.82 0.58

Ana Arı Kalitesi

0,00

50,00

100,00

150,00

200,00

250,00

300,00

350,00

Yumurta 1 günlük 2 günlük 3 günlük 4 günlük

Canlı Ağırlığı (mg)

Ovariol Sayısı (ad)

Ana Arı Kalitesi

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

Yumurta 1 günlük 2 günlük 3 günlük 4 günlük

Spermateka Çapı (mm)

Spermateka Hacmi (mm3)

Ana Arı Yetiştirme Mevsimi

NİSAN-MAYIS MAYIS HAZİRAN HAZİRAN-TEMMUZ

Ana Arı Yumurtlamasına Etki Eden Faktörler

Ana arının ırkıAna arının yaşıKoloni populasyon miktarıYetiştirme mevsimiYöre florasının durumuKuluçkalıktaki peteklerin özellikleriYumurtlama alanının varlığıAna arının yetiştirilme şekliAna arının fiziksel durumuKolonideki parazit bulaşıklığı


Doğal yollarla koloni tarafından ana arı yetiştirilmesi;

ana arı kaybıoğul vermeana yenileme

nedeniyle olmaktadır.

Doğal Ana Arı Yüksüklerinin Nedeni

Oğul Verme : Hayatta kalabilmek için işçi arılar bulabildikleri her yaşta larvadan çok fazla meme yaparlar.Memeler "çerçeve kenarlarında" olur.

Ana Yenileme Amacıyla : Yaşlı anaların genç bir ana arıyla değiştirilmesi amacıyla "peteklerin ortasına" bir kaç tane aynı yaşta larvalardan yapılmış memeler bulunur.Aynı zamanda çerçevelerde günlük yumurtada vardır.

Anasızlık Amacıyla: Herhangi bir nedenle ana arısı kaybolan kovanda, çerçeve üzerinde bulunan her yaştaki larvadan "çerçevenin her hangi bir yerinde" ana memeleri yaparlar.

Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)

Bu yöntem tamamen arıların kontrolünde ana arı yetiştirmeye dayanmaktadır. Farklı yöntemleri olmakla birlikte en yaygını, doğal yolla alınan oğulun anasızlık hissine bağlı olarak ana arı yetiştirmesidir.

İçerisinde günlük yumurta veya larva bulunan petek ile birkaç petek bir kovana konulur. Şurupla besleme yapılır. Bir gün sonra anasızlığını anlayan işçi arılar petekte bulunan yumurta veya larvalardan kendilerine birçok ana arı yüksüğü hazırlarlar.

Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)

Daha sonra bu yüksüklerden çıkan ana arılardan biri koloniye hakim olur.

Bu sistemin sakıncaları;• İşçi arılar tarafından seçilen larvanın

özellikleri kontrol edilememektedir.• Bir ana arı yetiştirmek için birden fazla ana arı

yetiştirilerek zaman ve enerji harcanmaktadır.• Ana arı yetiştirme süresince koloni sürekli

olarak populasyon kaybına uğramaktadır.

En İyi Ana Arı ?

Amatör Ana Arı Yetiştiriciliği

İyi özelliklere sahip arılı kovanın ana arısı 2-3 çerçeve ile alınıp bir bölme yapılır.

Anasız kalan arılar 3 gün süreyle şeker şurubuyla beslenir. Bir çok ana arı memesi yapan kovana 8 veya 10. günü

bakılır. Çok düzgün ve boyu uzun olan ana arı memeleri bırakılır.

Zayıf, eğri, çıtaya değen ana arı memeleri bozulur. Ana arı çıkışı gerçekleşmeden ana arı memeleri kesilerek

alınır. Yüksükler ana arı yetiştirilecek olan kovana takılır.

Yalancı Analı Kovanı Kurtarma (1/3)

Yalancı analı koloninin bulunduğu kovan yerinden kaldırılarak 50 metre uzaklığında bir yere götürülüp tüm arılar silkelenir.

Yerine boş ve temiz bir kovan konulur.Bu kovana silkelenen arıların girişi takip edilir

ve kovan üst tahtasına oğul gibi asılı olduğu görülür.

Varroa için mücadele hemen yapılır.1 gün bu şekilde kalmaları sağlanır ve aç kalıp

kovanı terk etmemeleri için şurup verilir.

Yalancı Analı Kovan Kurtarma (2/3)

2. gün arıların üzerlerine biraz şurup püskürtülür, yeni ana arı kovan giriş deliğinden içeri bırakılır.

Ana arı bırakıldığının ertesi günü ana arının kabul edilip edilmediği kontrol edilir.

Yeni örülmüş petekler koloniye verilir.Kovan; ballı petek, polenli petek ve

kabarmış petek şeklinde düzenlenir.

Yalancı Analı Kovan Kurtarma (3/3)

Elde ana arı yok ise; Eldeki güçlü bir koloniden pupalı bir çerçeve ve günlük

yumurtalı bir çerçeve alınarak koloni bölmek suretiyle yeni bir koloni hazırlanır.

Bölme yaptığımız kolonide 2 gün sonra ana arı memesi yapıldığı görülür.

3. gün yalancı analı koloniye ve yeni koloniye gülsuyu serpilir ve yalancı ana arılı koloni arılıktan biraz uzağa silkilir.

Yeni hazırlanan koloni, yalancı analı koloninin yerine konur. Yalancı analı koloninin işçi arıları bu yeni koloniye dahil olur

ve iki koloni birleştirilmiş olur. Şurupla beslemeye devam edilir.

Doğal Ana Arı Yüksükleri



Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)

Arılar kovanlarında ana arı bulunduğu halde, çoğalma içgüdüsü ile sayıları ırka göre değişmekle birlikte peteğin gizli ve ana arının erişemeyeceği yerlerinde 10-100 arasında ana arı yüksüğü yaparlar.

Eski ana arı oğulla birlikte kovanı terk eder.

Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)

Geleneksel yöntemle arıcılık yapanlar kovanlarını çoğaltmak amacıyla kolonilerinin oğul vermesini beklerler.

Çıkan oğul ile birlikte iki koloniye sahip olurlar.

Çıkan oğulu yakalayamadıkları takdirde ise ekonomik kayıp yaşarlar.

Ana Yenileme ile Ana Arı Yetiştirme

Kovanda sakat, yaşlı veya yetersiz çiftleşmiş ana arı bulunması durumunda arılar 1-4 adet arasında ana arı yüksüğü oluştururlar.

Yüksükler peteğin ortasında ve yüzeyindedir.

Yeni çıkan ana arı yumurtlamaya başladıktan sonra eski ana arı işçi arılar tarafından öldürülür.

Yalancı Analı Kolonide Ana Arı Yüksüğü

Döllü yumurtalardan erkek bireylerin çıkmasına paralel olarak dölsüz yumurtalardan da dişiler çıkabilir.

Döllenmemiş yumurtanın gelişimi sırasında dokular oluşurken kararsız olan bu hücreler sanki dölleniyormuş gibi birbirine kenetlenir. Doku hücrelerinde ikili eşleşme yani 'diploidy' çoğunlukta olduğundan birey dişi olarak gelişir.

Bunun sonucunda uzun süre anasız kalmış ve yumurtlamayan işçilerin ve yalancı anaların olduğu kovanlarda bu tip bireylerden ana arı dahi üretilebilir.

Bu durum Güney Afrika Arısı (A.m. capensis)'nda %5'e varan oranlarda görülebilmektedir.

Kontrollü Ana Arı Yetiştiriciliği

Ana arı doğal yollarla yetiştirilebileceği gibi Miller, Smith, Hopkins, Alley, Jenter, Doolittle, Zımbalama vs yöntemleriyle yetiştirilir.

Günümüzde teknik arıcılıkta, en kolay, en iyi ve en yaygın ana arı yetiştirme yöntemi,

Doolittle Yöntemidir.(Doolittle, Gilbert M., 1846-1918)

Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/3)

Ana arının bulunduğu koloniye boş bir petek verilerek ana arının peteğe yumurtlaması sağlanır.

Uygun yaşta larva içeren bu çerçeve alınarak orta kısmında bir sıra halinde petek gözleri bulunacak şekilde ince şeritler kesilir.

Alınan bu şeritler ana arı yetiştiriciliğinde kullanılmak üzere önceden hazırlanmış ve üç sıra halinde kendi ekseni etrafında dönen çıtalara sahip olan çerçevedeki çıtalar üzerine yapıştırılırlar.


Şeritler üzerinde bir sıra halinde bulunan petek gözlerinden biri bırakılıp ikisi bozulmak kaydıyla tüm şeritler düzenlenir.

Hazırlanmış olan bu şeritler yapıştırıldığı çıtalar döndürülmek suretiyle yönü aşağıya bakacak şekilde, ana arısız ana arı üretim kolonilerine yerleştirilirler.

Kolonide bulunan işçi arılar verilen bu petek gözlerine hemen ilgi göstererek onlardan ana arı yetiştirmeye başlarlar.

Bu yüksükler çıkmaya yakın dönemde alınarak gereksinim duyulan kolonilere, peteklerine yapıştırılarak verilir.


Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/4)

Temel petek, 5-8 cm genişliğinde ve çerçeve derinliğine yakın bir şekilde 3-4 adet parçalara bölünerek hazırlanır.

Petek parçaları bir tarafından boş çerçevenin üst kısmından tutturularak aşağı doğru sarkıtılır.

Hazırlanan bu çerçeve, seçilen damızlık koloninin kuluçkalığına konulur. Bir hafta sonra arılar temel peteği kabartırlar ve petek yavru, yumurta ve kenarlarda da genç larvaları içerir. Bu durumda petek yüksük yapım kolonileri için hazırdır.

Kullanılmadan 1-2 saat önce yüksük yapıcı koloni, kuvvetli bir koloniden alınan peteklerle üzerindeki arılarla ve en genç yavrularla transfer edilerek hazırlanır. Böylece anasız fakat genç, kuvvetli yavruları barındıran, ortasında boşluk bulunan bir kovan hazırlanmış olur.


Bu kolonide bulunan işçi arılar ana arılarının kaybolduğunu fark ettiklerinde koloniye verilmiş olan ve genç larva içermekle birlikte aşağıya doğru sarkan ve uç kısmında genç larva bulunan peteklerde ana arı yüksüğünü oluşturmaya başlarlar.

10 gün sonra çok sayıda ana arı yüksüğü ruşete veya önceki gün anasızlaştırılmış olan anasız kolonilere dağıtım için hazırdır.

Yüksükler, etrafında yeterli miktarda bir parça mumla petekten dikkatle kesilip alınarak mümkün olduğu kadar en kısa zamanda ruşetlere veya anasız kolonilere verilmelidirler.

Kovana verileceği zaman yavrulu petek yüzüne dikkatli bir şekilde yapıştırılmalıdır. Balla doldurulmuş olan peteklere üşüme tehlikesi olduğundan dolayı yapıştırılmamalıdırlar.



Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme

Temel petek takılı olan çerçeve önce damızlık koloniye verilir ve ana arının bu peteğe yumurtlaması sağlanır.

Larvalar uygun yaşa geldiğinde petek üç sıra petek gözü içerecek şekilde ince şeritlere bölünür.

Daha sonra ortadaki larva içeren petek gözü kalacak şekilde çevresinde bulunan diğer larva ve petek gözleri imha edilir.

Birbirinden bağımsız olan her bir petek gözü hücre alınarak tıpkı Alley yönteminde kullanılan aşılama çerçevesinde olduğu gibi yapıştırılarak yüksük yapıcı koloniye verilir.

Yüksükler çıkmaya yakın kesilip alınarak anasız kolonilere verilir.




Doolittle Yöntemi ileAna Arı Yetiştirme

Yöntemin Aşamaları

Erkek Arı Kolonilerinin Hazırlanması Aşılama Yüksükleri ve Çerçevesinin Hazırlanması Transfer Edilecek Larvaların Yetiştirilmesi Başlatıcı Koloninin Hazırlanması Larva Transferinin Yapılması Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi Bitirici Koloninin Hazırlanması Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması Ana Arı Çiftleşmesi ve Yumurtlamaya Başlaması Ana Arının Satışa Sunulması Ana Arının Kovana Verilmesi Ana Arının Yapay Tohumlanması

Erkek Arı Kolonilerinin Hazırlanması

Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (1/2)

• Ana arı üretimi için larva transferie başlamadan 25 gün önce, seçilen koloniler önceden hazırlanan ana arı ızgarasıyla bölünmüş kovanlara aktarılırlar.

• Izgaranın bir tarafına 1 adet ballı, 1 adet önceden hazırlanan erkek arı gözlü petekle ana arı konulur.

Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (2/2)

• Yumurtlamayı teşvik amacıyla şuruplama yapılır.

• Yumurtalar larvaya dönüşünce erkek gözlü petekler diğer kolonilere verilir.

• Alınan petek yerine erkek arı gözlü boş petek verilir.

Aşılama Yüksükleri ve Çerçevesinin Hazırlanması

Çeşitli Yüksük Kalıpları

Yüksük Kalıbının Özellikleri

Aşılama Çerçevesinin Özellikleri

Aşılama Çıtalarının Hazırlanması





Aşılama Çerçevelerinin Hazırlanması

Transfer Edilecek

Larvaların Yetiştirilmesi

Damızlık Koloninin Hazırlanması

• Damızlık olarak kullanılacak koloni ana arı ızgarası ile bölünmüş kovanlara aktarılır.

• Transferden 5 gün önce ana arı bir yavrulu ve bir adet hafif esmer boş bir petek ile ızgaralı yere hapsedilerek verilen boş peteğe yumurtlaması sağlanır.

• Ana arı transfer gününden 4-5 gün önce bu peteğe yumurtlamış ve yumurtalar transfer gününde istenilen yaşa ulaşmış olacaktır.

Aşılamaya Uygun Yaştaki Larvalar

Başlatıcı Koloninin Hazırlanması

Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (1/3)

• 9-10 çerçeve ergin arıya sahip koloninin transferden 6-7 gün önce ana arısı 1 çerçeve arısı ile birlikte boş ruşet kovana alınır.

• Başlatıcı olarak hazırlanan kolonideki açık gözlü yavrulu petekler alınarak diğer kovanlardaki kapalı yavru içeren peteklerle değiştirilir. Böylece 6-12 günlük yaşta genç işçi arılara sahip başlatıcı koloni elde edilmiş olur.


• 5-6 gün sonra başlatıcı kolonide varsa ana arı gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da bırakılmamış olunur. Böylece başlatıcı koloniler larva transferinde kullanılabilecek düzeye getirilir.

• Transfere başlamadan önce başlatıcı kolonilerde fazla petekler alınarak bölme tahtası ile boş kısım kapatılır.


• 6-12 günlük genç işçi arı devamlılığı için 4-5 günde bir, çıkmak üzere yavru içeren, ancak açık gözlü larva içermeyen petek takviye edilir. Boş petek dışarıya alınır.

• Başlatıcı koloniye 45-60 adet larva transferi yapılmış aşılama çerçevesi verilebilir.

• Transferde verilen larva sayısı arttıkça larvalara verilen arı sütü düzeyine bağlı olarak ana arı kalitesi de düşecektir.

• Başlatıcı koloniler şurup ve polen ikame yemlerle beslenmelidirler.

Başlatıcı Koloni

Başlatıcı Koloni

Larva Transferinin Yapılması


• Damızlık kovana önceden bırakılan boş petek 1-2 günlük larva içermiş şekliyle transfer için alınır.

• Transfer işlemi, rüzgar ve doğrudan güneş almayan kapalı ortamlarda yapılmalıdır.

• Ortam sıcaklığı 25ºC, nem %50 olmalıdır.


•Aşılama yapılacak olan ana arı gözlerinin içerisine 1:1 oranında su ve arı sütü karışımından 1 damla konulur.

•Larva transferi için petekteki larva, sırtının altından kaşığın ucuna alınır ve ana arı gözünün tabanının tam ortasına bırakılır.

Larva Transferi

Larva Transferi

Larva Transferi

Larva Transferi

Transfer Edilmiş Larva

Transfer Edilmiş Larva

Hazır Aşılama Çerçevesi

Aşılama Çerçevesinin

Başlatıcıya Verilmesi

Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (1/2)

• Başlatıcı koloniye aşılama çerçevesi verilmeden önce gerekli kontroller yapılarak kolonide varsa ana arı gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da bırakılmamış olunur.

• Başlatıcı koloniler şurup ve polen ikame yemleriyle beslenir.

Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (2/2)

• Larva transferi yapılmış olan aşılama çerçevesi, önceden hazırlanmış olan ana arısız başlatıcı kolonide boş olan yere ve peteklerin ortasına yerleştirilir.

• 24-48 saat süreyle başlatıcı kolonide bırakılarak larvaların kabul edilmesi ve ana arı gözü olarak geliştirilmeye başlanması sağlanır.

Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi

Kabul Edilmiş Larvalar




Bitirici Koloninin Hazırlanması

Bitirici Koloninin Hazırlanması (1/3)

• Bitirici koloni; başlatıcı kolonide 24-48 saat süreyle ana arı gözü olarak kabullenilmiş larvaların pupa devresi sonuna kadar besleme ve kuluçka işlemlerinin yapıldığı 2 katlı ve ana arı ızgaralı kolonilerdir.

• Ana arı kuluçkalıkta faaliyetine devam etmektedir.


• Bitirici koloniler, güçlü koloniler olmalı ve en az 16-18 çerçeve ergin arıya sahip olmalıdırlar.

• Bitirici koloniler, kabullenmiş ana arı gözleri verilmeden 2-3 gün önce hazırlanmalıdırlar.


• Kabul edilmiş ana arı gözleri bitirici kolonilere verilmeden önce, açık gözlü yavru içeren petekler aşılama çıtasının sağına ve soluna gelecek şekilde yerleştirilmelidir.

• Bitirici koloniler 7-8 günde bir kontrol edilerek kuluçkalık ve ballık arasında yavrulu ve yavrusuz petek değişimi yapılmalıdır.

• Koloni şurup ve polen ikame yemleriyle beslenmelidir.

Bitirici Koloni

Bitirici Koloni

Bitirici Koloni

Kapalı Ana Arı Yüksükleri

Ana Arı Yüksükleri

Ana Arı Yüksükleri

Kapalı Yüksükte Ana Arı Larvası

Kapalı Yüksüklerin Korunması

Kapalı Yüksüklerin Korunması

İnkübatöre Alma

Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması

Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (1/3)

• Standart Langstroth kovan 3-4’e bölünerek farklı yerlerden uçma deliği açılması suretiyle çiftleştirme kovanı hazırlanabileceği gibi 5 çerçeveli ruşet kovan da kullanılabilir

• Ana arılar yüksükten çıkmadan 5-6 gün önce çiftleştirme kolonileri oluşturulur. Bunun için diğer anaç kovanlardan alınan 1 adet yavrulu ve arılı petek, 1 adet temel petek ruşet kovana konulur.

• Erkek arı kolonileri ile ruşet kovanlar arılıktan 5 km uzağa çiftleştirme sahasına yerleştirilir.


• Çiftleştirme sahasına ruşet kovanların yerleştirilmesini takiben çıkmak üzere olan ana arı gözlerinden her koloniye 1’er adet verilir.

• Çıkmak üzere olan ana arı gözlerinin takılmasını izleyen 4 gün sonra koloniler kontrol edilerek, çeşitli nedenlerle sakat çıkan, ölen veya kaybolan ana arıların yerine tekrar çıkmak üzere olan ana arı gözü takılır.

• Kek veya şurupla besleme yapılır.


• Çiftleşen ana arı satıldıktan sonra anasız kalan ruşete elimizde ana arı yüksüğü varsa akşam verilebilir. Ancak kabul oranı düşük olabilir.

• Bu durumda kontroller yapılarak izleyen günlerde yeni ana arı yüksüğü verilebilir.

• Ana arı satıldıktan 3 gün sonra verilmesi durumunda ise yüksük daha kolay bir şekilde kabul edilir.

Strafor Çiftleştirme Kovanı (1/3)

• Ana arı üretim maliyetini ve işgücünü düşürmek amacıyla kullanılan, strafordan yapılma, küçük ebatta 4 çerçeveye sahip olan kovanlardır.

• Kovanlar önceki yıldan kalma kabartılmış peteklere sahip olan küçük çerçevelerden 2 adet konularak boş olarak hazırlanır.

• Çiftleştirme kovanı oluşturulacak olan ana kovanın ergin arılarının kovan yerini unutmalarını sağlamak amacıyla uçma deliği kapatılarak 3 gün bekletilir.


• 3 gün sonra kovanın tüm ergin arıları, şurup püskürtme veya bayıltma yöntemi uygulanarak bir yere toplanır.

• Bayılan veya hareket kabiliyeti azalan arılar orta boy bir maşrapa ile alınarak çiftleştirme kutularına birer maşrapa olarak konulurlar.

• Peteklerin birine çıkmaya yakın olan ana arı yüksüğü takılır.

• Yemlik şurup veya kek ile doldurulur.• Kovanın uçma deliği kapatılarak serin bir

ortamda ½-1 gün bekletilir.


• Akşam üzeri kovan uçma deliği açılır.• Ertesi gün ilk kontroller yapılır ve duruma göre

kovan 3-4 çerçeveye tamamlanır.• Strafor kovanda çiftleşme ve yumurtlamayı

takiben ana arı satılır.• Ana arının satışını izleyen gün kabul etmeme

riski bulunmakla birlikte, ana arı işletmesinde ana arı yüksük problemi olmadığı için hemen yüksük takılabilir.

• Sorun olduğu durumlarda 6 gün sonra verilen yüksüğü kabul etme olasılığı çok yüksektir.

Strafor Çiftleştirme Kovanı

Ruşet Kovan

Kovanların Kontrolü

Ana Arı Yüksüklerinin Toplanması

Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması

Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması

Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması

Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması

Yüksük Koruyucu

http://1.bp.blogspot.com/-ImzrATz-71k/TcArfanU-2I/AAAAAAAAA6A/RnDoJkPzij0/s1600/082LR+Queen+Cell+Protector.jpg

Ana Arının Yüksükten Çıkışı

Ana Arının Yüksükten Çıkışı

Ana Arının Yüksükleri Bozması

Ana Arıların Kavgası

Ana Arıların Kavgası

Ana Arının Çiftleşmesi ve Yumurtlamaya Başlaması

En Uygun Çiftleşme Koşulları

Sağlıklı bir ana arıSağlıklı erkek arı populasyonu

10-30 dakika zamanÖğleden sonra saat 13:00-17:00

200C üzerinde sıcaklık19.3 km/h şiddetinden daha az rüzgar

Ana Arının Çiftleşme Uçuşu

Ana Arının Çiftleşmesi

Ana Arının Çiftleşmesi

Ana Arının Çiftleşme Uçuşu

Doğal Çiftleşme

Doğal Döllenmiş Ana Arı

Çiftleşme İşareti

Yumurtlama Etkinliği

• Ana arı yumurtlamak istediği gözü kontrol eder ve sonra yumurta atar.

• 9-12 saniyede bir yumurta bırakır• 75-100 yumurtadan sonra dinlenir.• Günde 1500-2000 yumurta atar.• Yılda 300.000 yumurta atar.

Ana Arının Petek Gözünü Kontrolü

Ana Arının Yumurtlaması

Ana Arının Satışa Sunulması

Ana Arı İşaretleme Diskleri

Ana Arı İşaretleme

İşaretlenmiş Ana Arı

Ana Arıyı Boya İle İşaretleme

Ana Arı Boyaları

Ana Arının Kafeslenmesi

Satışa Hazır Ana Arı

Ana Arının Kovana Verilmesi

Ana Arı Kabullendirme (1/2)

5-6 çerçevelik orta kuvvetteki bir koloniye ana arı vermek için önce eski ana arı öldürülür.

6 gün anasız bir şekilde bekletilir. 6. gün sonunda kontrol yapılarak tüm yüksükler bozulur.

Kafes içerisindeki refakatçi işçi arılar çıkarılarak peteklerin ortasına kafeste ana arı verilir.

1 gün sonra ana arı salınır. Eğer kabul etmedilerse tekrar kafese konularak bir gün daha beklenir ve sonra salınır.

Ana Arı Kabullendirme (2/2)

Güçlü kolonilere yeni ana arı kabullendirmek ise çok zordur.

Bu durumda koloni ikiye bölünerek anasız kalan kısma 6 gün sonra kafeste ana arı verilerek kabullendirilir.

Daha sonra eski ana arı öldürülerek, bölünen iki koloni birleştirilir.

Ana Arı Verirken Dikkat!

Kovanda• Ana arı olmamalı• Yalancı ana olmamalı• Ana memesi olmamalı• Günlük yumurta olmamalı• Kovan oğula yatmış olmamalı

Kafeste Ana Arı Verilmesi



Ana Arının Salınması

Ana Arının Yumurtlaması

Ana Arının Yapay Tohumlanması

Erkek Arıdan Semen Alınması

Erkek Arıdan Semen Alınması

Yapay Tohumlama

Ana Arının Yapay Tohumlanması

Ana Arı Yumurtalığı

Döllenmiş Ana Arı Yumurtalığı

Döllenmiş Ana Arı Spermatekası

Trakesi Alınmış Ana Arı Spermatekası

Trakeli Ana Arı Spermatekası

Spermateka

Çiftleşmiş Ana Arı Spermatekası

Çiftleşmemiş Ana Arı Spermatekası

Spermateka

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi

Jenter Yöntemi


İşletmesi Fiziksel Altyapısı

3.000 adet/yıl ana arı üretimi için

10 adet damızlık koloni, 1000 adet çiftleştirme kutusu, 150 koloni,

- 6 adet başlatıcı koloni,- 20 adet bitirici (besleyici) koloni,- 20 adet destek koloni,- 74 adet çiftleştirme kutularını arılandırmak için koloni,- 30 adet erkek arı üretimi çalışması yapılan koloni.

Bir çiftleştirme kutusu başına üretilecek ana arı, en fazla 3 adet/yıl olarak hesaplanır.

Teşekkürler

[email protected]

Science

19 ana arı yetiştiriciliği